ഈയി​ട​യ്ക്കു, ചിലർ പാ​ട്ടു​പാ​ടു​മ്പോൾ, ബാ​ക്കി​യു​ള്ള​വ​രെ​ല്ലാം ഒരേ സമ​യ​ത്തു ലഹ​ള​കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു സം​സാ​രി​ച്ചു; ഒച്ച​യ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും ഇല്ലാ​താ​യി. തൊ​ലോ​മി​യെ മാ​ധ്യ​സ്ഥ്യം പി​ടി​ച്ചു.

‘നമു​ക്കു ക്ര​മ​മി​ല്ലാ​തെ​യും അതി​വേ​ഗ​ത്തി​ലും സം​സാ​രി​ക്കാ​തി​രി​ക്കുക,’ അയാൾ ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു: ‘നമു​ക്കു യോ​ഗ്യ​ന്മാ​രാ​വ​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ, ആലോ​ചി​ച്ചു പറയുക. വല്ലാ​ത്ത ദ്രു​ത​ക​വിത ഒരു കഥ​യി​ല്ലാ​ത്ത​വി​ധ​ത്തിൽ മന​സ്സി​നെ കമി​ഴ്ത്തി​ക്കൊ​ട്ടു​ന്നു; ഒഴു​കു​ന്ന ‘ബീറി’നു പത​യി​ല്ല. ഹേ മാ​ന്യ​രേ, ബദ്ധ​പ്പെ​ടാ​തി​രി​ക്കൂ. നമു​ക്കു ഭക്ഷ​ണം ‘അമൃ​തേ​ത്താ’ക്കുക. നമു​ക്കു ധ്യാ​നി​ച്ചി​രു​ന്നും കൊ​ണ്ട് ഭക്ഷി​ക്കുക, നമു​ക്ക് പതു​ക്കെ ബദ്ധ​പ്പെ​ടുക! നമു​ക്കു പാ​യാ​തി​രി​ക്കുക, വസ​ന്ത​കാ​ല​ത്തെ നോ​ക്കു; അതു പറയാൻ തു​ട​ങ്ങി​യാൽ അതി​ന്റെ പണി തീർ​ന്നു; എന്നു​വെ​ച്ചാൽ, അതു​റ​ച്ചു കട്ടി​യാ​വും. അതി​യായ ശു​ഷ്കാ​ന്തി നാം വളർ​ത്തു​ന്ന​മ​ര​ങ്ങ​ളെ കെ​ടു​ത്തു​ന്നു. അതി​യായ ആർ​ത്തി രസ​ക​ര​മായ സദ്യ​യു​ടെ മാ​ഹാ​ത്മ്യ​വും നേ​രം​പോ​ക്കും ഇല്ലാ​താ​ക്കു​ന്നു. അതി​ശു​ഷ്കാ​ന്തി അരുത്, ഞാൻ പറ​യു​ന്നു.

കല​ഹ​ത്തി​ന്റേ​തായ ഒരു പൊ​ള്ള​മു​ഴ​ക്കം ആ കൂ​ട്ട​ത്തി​ലെ​ങ്ങും മാ​റ്റൊ​ലി​ക്കൊ​ണ്ടു.

‘ഞങ്ങൾ ഇവിടെ സ്വൈ​ര​മാ​യി​രു​ന്നോ​ട്ടെ, തൊ​ലോ​മി​യേ,’ ബ്ലാ​ഷ്വേ​ല്ല് പറ​ഞ്ഞു.

‘പോ​ട്ടെ കഴു!’ ഫാ​മോ​യി പറ​ഞ്ഞു.

‘ബോം​ബാർ​ദാ, ബൊം​ബാ​ങ്സ്, ബാം​ബോ​ഷെ; ലി​തോ​ളി​യെ ഉറ​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു.

‘ഞാ​യ​റാ​ഴ്ച കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല,’ ഫാ​മോ​യി വീ​ണ്ടും പറയാൻ തു​ട​ങ്ങി.

‘ഞങ്ങൾ​ക്കു തന്റേ​ട​മു​ണ്ട്,’ ലി​തോ​ളി​യെ തു​ടർ​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞു.

‘തൊ​ലോ​മി​യെ ബ്ലാ​ഷ് വേ​ല്ല് സഗൗ​ര​വ​മാ​യി പറ​ഞ്ഞു; ‘എന്റെ ശാ​ന്ത​ത​യെ(മോ​ങ്കോം—ശാ​ന്തത) ഒന്നാ​ലോ​ചി​ച്ചു​നോ​ക്കൂ.’

‘നി​ങ്ങൾ അവി​ട​ത്തെ (മോ​ങ്കാ​മി​ലെ) മാർ​ക്കി​സ്സാ​ണ്,’ തൊ​ലോ​മി​യെ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

വാ​ക്കു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഈ നി​സ്സാ​ര​ക്ക​ളി കു​ള​ത്തിൽ വീണ ഒരു കല്ലി​ന്റെ വി​ദ്യ​യെ​ടു​ത്തു. മാർ​ക്കി​സ്സ് ദ് മോ​ങ്കാം ആ കാ​ല​ത്തു പ്ര​സി​ദ്ധി​കേ​ട്ട ഒരു രാ​ജ​ഭ​ക്ത​നാ​യി​രു​ന്നു. തവ​ള​ക​ളൊ​ക്കെ നി​ല​വി​ളി നിർ​ത്തി.

‘സ്നേ​ഹി​ത​ന്മാ​രേ,’ തന്റെ മേൽ​ക്കോ​യ്മ​യെ തി​രി​ച്ചു​കി​ട്ടിയ ഒരാ​ളു​ടെ സ്വ​ര​വ​ശേ​ഷ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി തൊ​ലോ​മി​യെ ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു; ‘നി​ങ്ങൾ ലഹള കൂ​ട്ടാ​തി​രി​ക്കുക. ആകാ​ശ​ത്തിൽ​നി​ന്നു വീ​ണു​കി​ട്ടിയ ആ ശ്ലേ​ഷ​ത്തെ ഒരി​ക്ക​ലും അത്ര​യ​ധി​കം അമ്പ​ര​പ്പോ​ടു​കൂ​ടി കേൾ​ക്ക​രു​ത്. അങ്ങ​നെ​വീ​ണു​കി​ട്ടു​ന്ന​തൊ​ക്കെ അവ​ശ്യം ബഹു​മാ​നി​ക്കേ​ണ്ട​തും ഉത്സാ​ഹ​പൂർ​വം സ്വീ​ക​രി​ക്കേ​ണ്ട​തു​മാ​യി​ക്കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല. മേ​ല്പോ​ട്ടു പറ​ന്നു​പോ​കു​ന്ന മന​സ്സി​ന്റെ ചാ​ണ​ക​മാ​ണ് ശ്ലേ​ഷം. നേ​രം​പോ​ക്കു താഴെ വീ​ഴു​ന്നു—എവി​ടെ​യാ​യാ​ലും ശരി, ഒരു കഷ്ണം വി​ഡ്ഢി​ത്തം കാ​ണി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം മന​സ്സ് ആകാ​ശ​ത്തി​ന്റെ ഉള്ളി​ലേ​ക്ക് പാ​ഞ്ഞു​ക​ട​ക്കു​ന്നു. പാ​റ​മേൽ പതി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള ഒരു വെ​ള്ള​പ്പു​ള്ളി മേ​ല്പോ​ട്ടു പറ​ന്നു​പോ​കു​ന്ന കഴു​കി​നെ തട​ഞ്ഞു നിർ​ത്താ​റി​ല്ല. ഞാൻ ഒരി​ക്ക​ലും ശ്ലേ​ഷ​ത്തെ അധി​ക്ഷേ​പി​ക്കു​ക​യ​ല്ല, അതി​നു​ള്ള ഗു​ണ​ത്തി​നു​ത​ക്ക​വ​ണ്ണം ഞാ​ന​തി​നെ ബഹു​മാ​നി​ക്കു​ന്നു; അതി​ല​ധി​ക​മി​ല്ല. മനു​ഷ്യ സമു​ദാ​യ​ത്തിൽ​വെ​ച്ച് ഏറ്റ​വും പ്ര​താ​പ​മു​ള്ള​വ​രും, ഏറ്റ​വും മാ​ഹാ​ത്മ്യ​മു​ള്ള​വ​രും, ഏറ്റ​വും രസി​ക​ത്ത​മു​ള്ള​വ​രും—എന്നി​ല്ല, പക്ഷേ, മനു​ഷ്യ​സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ന് അപ്പു​റ​ത്തു​ള്ള​വ​രും​കൂ​ടി ശ്ലേ​ഷം ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. യേ​ശു​ക്രി​സ്തു പീ​റ്റ​രെ [25] പ്പ​റ്റി​യും മോ​സ​സ്സ​റ് ഐസാ​ക്കി​നെ [26] പ്പ​റ്റി​യും, എസ്ച്ചി​ല​സ്സ് പോ​ളി​നീ​സ​സ്സി​നൊ [27] പ്പ​റ്റി​യും, ക്ലി​യോ​പ്പേ​ത്ര [28] ഒക്ടോ​വി​യ​സ്സി​നെ [29] പ്പ​റ്റി​യും ശ്ലേ​ഷോ​ക്തി​കൾ പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. എന്ന​ല്ല, നോ​ക്കു! ആക്റ്റി​യം യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്റെ [30] മുൻ​പിൽ ക്ലി​യോ​പ്പ്രേ​ത​യു​ടെ ശ്ലേ​ഷ​മാ​ണ് നി​ല്ക്കു​ന്ന​ത്; എന്ന​ല്ല, ശ്ലേ​ഷ​മെ​ന്നൊ​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ടോറിൻ പട്ടണത്തെ-​തവി എന്നർ​ഥ​മു​ള്ള ഒരു ഗ്രീക്കുപേരാണിത്-​ഒരാളും ഓർ​മി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. അതൊ​രി​ക്കൽ സമ്മ​തി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം, ഞാൻ എന്റെ ഉപ​ദേ​ശ​പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്ക് കട​ക്ക​ട്ടെ. ഞാൻ എടു​ത്തു​പ​റ​യു​ന്നു, എന്റെ സഹോ​ദ​ര​രേ, ഞാൻ ഒന്നു​കൂ​ടി എടു​ത്തു​പ​റ​യു​ന്നു, അതി​ശു​ഷ്കാ​ന്തി​യ​രു​ത്; ലഹള കൂ​ട്ട​രു​ത്; ഒന്നും അധി​ക​മ​രു​ത്; ഫലി​ത​ങ്ങ​ളി​ലും നേ​ര​മ്പോ​ക്കു​ക​ളി​ലും വാ​ക്കു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള​ക​ളി​ക​ളി​ലും കൂടി അരുത് ബോ​ധ​വും മന​സ്സി​രു​ത്തി കേൾ​ക്കൂ. എനി​ക്ക് ആംഫി യാ​റു​സ്സി​ന്റെ [31] കാ​ര്യ​ബോ​ധ​വും സീസർ ചക്ര​വർ​ത്തി​യു​ടെ കഷ​ണ്ടി​യു​മു​ണ്ട്. ചി​ത്ര​ഭാ​ഷ​കൾ​ക്കും വേണം ഒര​തി​ര്. ‘അതി സർ​വ​ത്ര വർ​ജ്ജ​യേൽ.’

‘ഭക്ഷ​ണം കഴി​ക്ക​ലി​നും വേണം ഒര​തി​ര്. മാ​ന്യ​സ്ത്രീ​ക​ളേ, നി​ങ്ങൾ​ക്ക് അട വളരെ ഇഷ്ട​മാ​ണ്; അതി​യാ​യി അതും നി​ങ്ങൾ കഴി​ക്ക​രു​ത്. അട​ക​ളു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തി​ലാ​യാ​ലും ശരി, ബു​ദ്ധി​യും കൌ​ശ​ല​വും കൂ​ടി​യേ കഴിയൂ. ഭക്ഷ​ണ​ക്കൊ​തി ഭക്ഷ​ണ​ക്കൊ​തി​യ​നെ ശി​ക്ഷി​ച്ചു നന്നാ​ക്കു​ന്ന വയ​റോ​ടു സദാ​ചാ​രം ഉപ​ദേ​ശി​ക്കു​വാ​നാ​ണ് ദയാ​ലു​വായ ഈശ്വ​രൻ അജീർ​ണ​ത്തെ പറ​ഞ്ഞ​യ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്. ഇതു നി​ങ്ങൾ ഓർ​മ​വെ​ക്കുക; നമ്മു​ടെ എല്ലാ വി​കാ​ര​ങ്ങൾ​ക്കും, അനു​രാ​ഗ​ത്തി​നു​കൂ​ടി​യും, ഒരു വയ​റു​ണ്ട്; അതിനെ ഒരി​ക്ക​ലും പാ​ടു​ള്ള​തി​ലേ​റെ വീർ​പ്പി​ക്ക​രു​ത്. എല്ലാ​കാ​ര്യ​ത്തി​ന്മേ​ലും വേ​ണ്ട​സ​മ​യ​ത്തു മതി എന്നെ​ഴു​തി​യി​രി​ക്ക​ണം; കാ​ര്യം അടി​യ​ന്ത​ര​മാ​വു​മ്പോൾ ആത്മ​സം​യ​മ​ത്തെ​ത്ത​ന്നെ പ്ര​യോ​ഗി​ക്ക​ണം; ഭക്ഷ​ണ​രു​ചി​യു​ടെ മുൻ​പിൽ സാ​ക്ഷ​യി​ട​ണം. അവ​ന​വ​ന്റെ തോ​ന്നി​യ​വാ​സ​ത്തെ സ്വ​യ​മേവ വീ​ണ​യ്ക്കു യോ​ജി​പ്പി​ക്ക​ണം; എന്നി​ട്ടു സ്വ​സ്ഥാ​ന​ത്തു ചെ​ന്നു​കൂ​ടുക. ഒരു സവി​ശേ​ഷ​സ​മ​യ​ത്ത് അവ​ന​വ​നെ കെ​ട്ടി​യി​ടേ​ണ്ട​തെ​ങ്ങ​നെ എന്ന് ആര​റി​യു​ന്നു​വോ അവ​നാ​ണ് ഋഷി. എന്നെ കു​റ​ച്ചു വി​ശ്വ​സി​ക്കുക; എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ, പരീ​ക്ഷ​യു​ടെ പഞ്ചാ​യ​ത്തു​തീർ​പ്പ​നു​സ​രി​ച്ചു നോ​ക്കു​മ്പോൾ, നി​യ​മാ​ധ്യ​യ​ന​ത്തി​ന്റെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ ഞാൻ ജയി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു; ചോ​ദി​ച്ച​തും ചോ​ദി​ക്കാൻ പോ​കു​ന്ന​തു​മായ വി​ഷ​യ​ങ്ങൾ തമ്മി​ലു​ള്ള വ്യ​ത്യാ​സം എനി​ക്ക​റി​യാം; പി​തൃ​ഹ​ത്യ​യു​ടെ ഭണ്ഡാ​ര​വി​ചാ​ര​കൻ മു​നാ​ത്തി​യു ദെ​മൊ​ങ് ആയി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തു റോം​രാ​ജ്യ​ത്തു കു​റ്റ​ക്കാ​രെ ഭേ​ദ്യം ചെ​യ്തി​രു​ന്ന സമ്പ്ര​ദാ​യം ലാ​റ്റിൻ ഭാ​ഷ​യി​ലു​ള്ള ഒരു​പ​ന്യാ​സ​ത്തിൽ നി​ന്നു ഞാൻ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ട്; ഞാൻ ഒരു വൈ​ദ്യ​നാ​വാ​നാ​ണ് ഭാ​വി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു​വെ​ച്ചു. ഞാൻ വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ തീരെ ധാ​തു​ബ​ല​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​നാ​യേ കഴിയൂ എന്നി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ആഗ്ര​ഹ​ങ്ങൾ​ക്കെ​ല്ലാം ഒരു നില വെ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു ഞാൻ ഉപ​ദേ​ശി​ക്കു​ന്നു. എന്റെ പേർ ഫെ​ലി​തൊ​ലോ​മി​യെ എന്നാ​ണെ​ന്നു​ള്ള​തു വാ​സ്ത​വം​ത​ന്നെ; ഞാൻ നല്ല​പോ​ലെ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു. വേണ്ട സമയം വന്നാൽ ഉടനെ, താൻ ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തി​ന്ന​തെ​ന്നു ധൈ​ര്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി, സി​ല്ല​യെ [32] പ്പോ​ലെ അല്ലെ​ങ്കിൽ ഒറി​ജി​ന​സ്സി​നെ [33] പ്പോ​ലെ, സ്ഥാ​ന​ത്യാ​ഗം ചെ​യ്യു​ന്ന ആൾ ഭാ​ഗ​വാ​നാ​ണ്.’

ഫേ​വ​റി​റ്റ് തി​ക​ച്ചും മന​സ്സി​രു​ത്തി​ക്കേ​ട്ടു. ‘ഫെലി,’ അവൾ പറ​ഞ്ഞു, ‘എന്തു ഭം​ഗി​യു​ള്ള വാ​ക്ക്! എനി​ക്ക് ആ പേർ ഇഷ്ട​മാ​ണ്. അതു ലാ​റ്റി​നാ​കു​ന്നു; ഉൽഗതി എന്നർ​ഥം.’

തൊ​ലോ​മി​യെ തു​ടർ​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞു: പൗ​ര​ന്മാ​രേ, മാ​ന്യ​ജ​ന​ങ്ങ​ളേ, എന്റെ സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളേ, നി​ങ്ങൾ​ക്ക് ഉപ​ദ്ര​വം കൂ​ടാ​തെ കഴി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടോ? നി​ങ്ങൾ​ക്കു വി​വാ​ഹം കൂ​ടാ​തെ കഴി​ഞ്ഞാൽ​ക്കൊ​ള്ളാം എന്നാ​ഗ്ര​ഹ​മു​ണ്ടോ? നി​ങ്ങൾ അനു​രാ​ഗ​ത്തെ കൂ​ട്ടാ​ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ ഇച്ഛി​ക്കു​ന്നു​വോ? ഇത്ര എളു​പ്പം വേറെ ഒന്നി​നു​മി​ല്ല. ഇതാ യോ​ഗ​ക്കു​റി​പ്പ്, ലെ​മ​ണേ​ഡ്, അതി​യായ വ്യാ​യാ​മം, കഠി​ന​മായ ദേ​ഹാ​ധ്വാ​നം, ചാ​വു​ന്ന​വി​ധം പണി​യെ​ടു​ക്കുക, തടി​മ​ര​ങ്ങൾ ഉരു​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​വുക, ഉറ​ങ്ങാ​തെ കഴി​ക്കുക, ഉണർ​ന്നി​രി​ക്കുക, യവ​ക്ഷാ​ര​ഭ​സ്മം കൂടിയ മദ്യം മടു​ക്കു​ന്ന​തു​വ​രെ ഉപ​യോ​ഗി​ക്കുക; കറു​പ്പി​ന്റേ​യും കഞ്ചാ​വി​ന്റേ​യും സത്തു കു​ടി​ക്കുക. ഇതു​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി, ഭക്ഷ​ണം കു​റ​യ്ക്കുക, പട്ടി​ണി​കി​ട​ക്കുക, പച്ച​വെ​ള്ള​ത്തിൽ കു​ളി​ക്കുക, മരു​ന്നു​വേ​രു​കൾ അരയിൽ ധരി​ക്കുക, ഈയ​ത്ത​കി​ടു കെ​ട്ടുക, അമ്ല​ര​സ​മി​ശ്ര​മായ ഈയ​ദ്ര​വ​ത്തിൽ വെ​ള്ള​വും ‘വി​നീ​ഗർ’ മദ്യ​വും കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്തു ധാ​ര​യി​ടുക.’

‘എനി​ക്ക് ഒരു സ്ത്രീ​യെ കി​ട്ടു​ക​യാ​ണ് ഇതി​ലൊ​ക്കെ ഭേദം.’ ലി​തോ​ളി​യെ പറ​ഞ്ഞു.

‘സ്ത്രീ’ തൊ​ലോ​മി​യെ വീ​ണ്ടും ആരം​ഭി​ച്ചു: അവളെ വി​ശ്വ​സി​ക്കാ​തി​രി​ക്കുക. സ്ഥി​ര​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത സ്ത്രീ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​നു വശം​വ​ദ​നാ​വു​ന്ന​താ​രോ അവ​ന്നാ​പ​ത്താ​ണു്! സ്ത്രീ​കൾ നി​കൃ​ഷ്ട​ബു​ദ്ധി​യോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വ​രും വി​ശ്വ​സി​ച്ചാൽ ചതി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​മാ​ണ്, പ്ര​വൃ​ത്തി​സാ​മ്യം​കൊ​ണ്ട് സ്ത്രീ​കൾ സർ​പ്പ​ങ്ങ​ളു​ടെ നേരെ ഈർ​ഷ്യ​യു​ള്ള​വ​ര​ത്രേ. വഴി​ക്കു​ള്ള ചാ​രാ​യ​പ്പീ​ടി​ക​യാ​ണ് സർ​പ്പം.’

‘തൊ​ലോ​മി​യേ,’ ബ്ലാ​ഷ് വേ​ല്ല് ഉറ​ക്കെ പറ​ഞ്ഞു, നി​ങ്ങൾ​ക്കു കു​ടി​ച്ചി​ട്ടു ബോ​ധ​മി​ല്ല.’

‘ശരി,’ തൊ​ലോ​മി​യെ പറ​ഞ്ഞു.

‘എന്നാൽ ആഹ്ലാ​ദി​ക്കുക,’ ബ്ലാ​ഷ്വേ​ല്ല് തു​ടർ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു.

‘ഞാനതു സമ്മ​തി​ക്കു​ന്നു, തൊ​ലോ​മി​യെ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

ഗ്ലാ​സ്സു വീ​ണ്ടും നി​റ​ച്ച്, അയാൾ എഴു​ന്നേ​റ്റു.

‘വീ​ഞ്ഞു ജയി​പ്പു​താക; ജയി​പ്പു​താക, നൻകടെ, ബാ​ക്ച്ചെ; കന്യം! എനി​ക്കു മാ​പ്പു തരണേ, എന്റെ മാ​ന്യ​സ്ത്രീ​ക​ളേ; ഇതു സ്പാ​നി​ഷ്ഭാ​ഷ​യാ​ണ്, അതി​ന്റെ​സാ​രം ഇത​ത്രേ; ആളു​ക​ളെ​ങ്ങ​നെ അങ്ങ​നെ​ത​ന്നെ പീ​പ്പ​ക​ളും, കാ​സ്റ്റ​ലി​ലെ വീ​ഞ്ഞു പാ​ത്ര​ത്തിൽ പന്ത്ര​ണ്ടു കു​പ്പി കൊ​ള്ളും; അലി​ക്കാ​ന്തി​ലു​ള്ള​തിൽ ഒമ്പ​തു കു​പ്പി; കാ​ന​റീ​സ്സി​ലു​ള്ള​തിൽ പതി​നെ​ട്ടേ​മു​ക്കാൽ; ബലി​യാ​റി​ക്ദ്വീ​പു​ക​ളി​ലു​ള്ള പാ​ന​പാ​ത്ര​ത്തിൽ പത്തൊ​മ്പ​ത​ര​യാ​ണ് കൊ​ള്ളുക. പീ​റ്റർ ചക്ര​വർ​ത്തി​യു​ടെ ഒരു ബൂ​ട്ടു​സ്സി​നാ​ക​ട്ടേ ഇരു​പ​ത്തി​ര​ണ്ട​ര​ക്കു​പ്പി​യാ​ണ് അളവ്. ആ മഹാ​നായ റഷ്ഷാ​രാ​ജ്യ​ച​ക്ര​വർ​ത്തി​ക്കു ദീർ​ഘാ​യു​സ്സു ഭവി​ക്ക​ട്ടെ; അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​തി​ലും മഹ​ത്ത്വം കൂടിയ ബു​ൂ​ട്ടു​സ്സി​ന് അതി​ല​ധി​കം ദീർ​ഘാ​യു​സ്സു​ണ്ടാ​ക​ട്ടെ! മാ​ന്യ​സ്ത്രീ​ക​ളേ നി​ങ്ങൾ ഒരു സു​ഹൃ​ത്തി​ന്റെ ഉപ​ദേ​ശം സ്വീ​ക​രി​ക്കുക; തര​ക്കേ​ടി​ല്ലെ​ന്നു തോ​ന്നി​യാൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അയൽ​പ​ക്ക​ക്കാ​രി​യു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ ഒരു തെ​റ്റു കട​ന്നു ചെ​യ്യുക. അനു​രാ​ഗ​ത്തി​ന്റെ ലക്ഷ​ണം തെ​റ്റു ചെ​യ്യ​ലാ​ണ്. പാ​ത്ര​ങ്ങൾ ഇരു​ന്നു തേ​ച്ചു​ക​ഴു​കി​യി​ട്ടു കാൽ​മു​ട്ടി​ന്മേൽ തഴ​മ്പു പി​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് ഭൃ​ത്യ​ക​ളെ​പ്പോ​ലെ, നമ​സ്ക​രി​ച്ചു കി​ട​ന്നു തന്നോ​ടു​ത​ന്നെ കഠിനത കാ​ണി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​വേ​ണ്ടി​യ​ല്ല, അനു​രാ​ഗ​ത്തെ ഈശ്വ​രൻ സൃ​ഷ്ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്; അത് അതി​നു​വേ​ണ്ടി ഉണ്ടാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത​ല്ല; സൗ​മ്യ​ശീ​ല​ത്തോ​ടു​കു​ടിയ നമ്മു​ടെ അനു​രാ​ഗം ആഹ്ലാ​ദ​പൂർ​വം തെ​റ്റു ചെ​യ്യു​ന്നു. മാ​ന്യ​സ്ത്രീ​ക​ളേ, ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ​യെ​ല്ലാം സ്നേ​ഹ​പൂർ​വം ആരാ​ധി​ക്കു​ന്നു. തെ​റ്റു​ചെ​യ്യൽ മനു​ഷ്യ​സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​ണെ​ന്നു കേ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ട് ഞാൻ പറ​യു​ന്ന​ത് തെ​റ്റു​ചെ​യ്യൽ അനു​രാ​ഗ​സാ​ധാ​ര​ണ​മെ​ന്ന​ത്രേ. ഹേ, സെഫീൻ, നേ​രെ​യ​ല്ലാ​ത്ത​തി​ല​ധി​കം നേ​രെ​യ​ല്ലാ​ത്ത ഒരു മു​ഖ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടിയ ഹേ ഴോ​സ​ഫീൻ, ആകെ ഒന്നു തി​രി​ഞ്ഞി​ട്ട​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ നി​ങ്ങൾ സു​ന്ദ​രി​യാ​യേ​നേ. ഭം​ഗി​യു​ള്ള മട്ടു തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന ഒരു മു​ഖ​മാ​ണ് നി​ങ്ങ​ളു​ടേ​ത്; പക്ഷേ, ആരോ അതി​ന്മേൽ അറി​യാ​തെ കയറി ഇരു​ന്നു​പോ​യി. ഫേ​വ​റി​റ്റി​നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചാ​ണെ​ങ്കിൽ. ഹാ, ദേ​വ​ത​ക​ളും കവി​ക​ളും കേൾ​ക്ക​ട്ടെ! ഒരു ദിവസം ബ്ലാ​ഷ്വേ​ല്ല് റ്യൂഗെറിൻ-​ബ്വാസ്സോവിലെ ഓവു​ചാൽ കവ​ച്ചു​ക​ട​ക്കു​മ്പോൾ, കാൽ രണ്ടും നല്ല​വ​ണ്ണം കാ​ണാ​വു​ന്ന​വി​ധം വെ​ളു​ത്ത കീ​ഴ്ക്കാ​ലു​റ​കൾ മേ​ല്പോ​ട്ടു ചു​രു​ട്ടി​ക്ക​യ​റ്റി വെ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ഒരു സു​ന്ദ​രി​പ്പെൺ​കി​ടാ​വി​നെ കണ്ടെ​ത്തി. ഈ അവ​താ​രിക അയാളെ രസി​പി​ചാ: ഒ്ലൊ​ഷ​വേ​ല്ല കാ​മാ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു ലാ​ക്കാ​യി. അയാ​ളിൽ അനു​രാ​ഗം ജനി​പ്പി​ച്ച​വൾ ഫേ​വ​റി​റ്റാ​യി​രു​ന്നു. ഹേ, ഫേ​വ​റി​റ്റേ! നി​ങ്ങൾ​ക്ക് അയോ​ണി​യ​ക്കാ​രു​ടെ ചു​ണ്ടാ​ണു​ള്ള​ത്, ഗ്രീ​സ്സിൽ യൂ​ഫോ​റി​യൻ എന്നു പേ​രാ​യി ഒരു ചി​ത്ര​കാ​ര​നു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; ചു​ണ്ടു​കൾ എഴു​തു​ന്ന ആൾ എന്ന് അയാൾ​ക്കൊ​രു സവി​ശേ​ഷ​പ്പേ​രു​ണ്ട്. ആ ഗ്രീ​സ്സു​കാ​രൻ മാ​ത്ര​മേ നി​ന്റെ വായ വര​ച്ചു ശരി​യാ​ക്കാൻ നോ​ക്കേ​ണ്ട​തു​ള്ളൂ. കേൾ​ക്കൂ! നി​യ്യു​ണ്ടാ​കു​ന്ന​തി​നു​മുൻ​പ്, നി​ന്റെ പേർ (ഫേ​വ​റി​റ്റ്— ഇഷ്ട​പ്പെ​ട്ട​വൾ) അർ​ഹി​ക്കു​ന്ന മറ്റൊ​രു ജീ​വി​യും ഭൂ​മി​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല. വീ​ന​സ്സി​നെ​പ്പോ​ലെ ആപ്പിൾ​പ്പ​ഴം വാ​ങ്ങു​വാ​നോ, അല്ലെ​ങ്കിൽ ഈവി​നെ​പ്പോ​ലെ അതു തി​ന്നു​വാ​നോ​വേ​ണ്ടി​യാ​ണ് ഈശ്വ​രൻ നി​ന്നെ സൃ​ഷ്ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്; നി​ന്നോ​ടു​കൂ​ടി സൗ​ന്ദ​ര്യം ആരം​ഭി​ക്കു​ന്നു. ഞാൻ ഈവി​നെ​പ്പ​റ്റി ഇപ്പോൾ​ത്ത​ന്നെ പറ​ഞ്ഞു; നി​യ്യാ​ണ് ആ ഈവിനെ സൃ​ഷ്ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്. സു​ന്ദ​രി​യാ​ണെ​ന്നു​ള്ള സന്ന​തു കി​ട്ടു​വാൻ നി​ശ്ച​യ​മാ​യും നീ അർ​ഹ​യാ​ണ്. ഹേ, ഫേ​വ​റി​റ്റ്! ഞാൻ നി​ന്നെ ‘നീ’ എന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്ന​ത് നിർ​ത്താൻ​പോ​കു​ന്നു; എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ, ഞാൻ പദ്യ​ത്തിൽ​നി​ന്നു ഗദ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു കട​ക്കു​ക​യാ​ണ്. കു​റ​ച്ചു​മുൻ​പ് നി​ങ്ങൾ എന്റെ പേ​രി​നെ​പ്പ​റ്റി പറ​ക​യു​ണ്ടാ​യി. അത് എന്റെ ഉള്ളിൽ​ത്ത​ട്ടി; പക്ഷേ, നമ്മൾ ആരാ​യാ​ലും ശരി, നമു​ക്കു പേ​രു​ക​ളെ വി​ശ്വ​സി​ക്കാ​തി​രി​ക്കുക. അവ നമ്മെ അബ​ദ്ധ​ത്തിൽ​ച്ചാ​ടി​ക്കും. എന്നെ ഫെലി (-​സന്തോഷം) എന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്നു; എനി​ക്കു സു​ഖ​മി​ല്ല​താ​നും, വാ​ക്കു​കൾ നു​ണ​യ​ന്മാ​രാ​ണ്. അവ തരു​ന്ന സൂ​ച​ന​കൾ നമു​ക്കു കണ്ണും ചി​മ്മി വി​ശ്വ​സി​ക്കാ​തി​രി​ക്കുക. കെ​ടേ​ശ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ലീ​ഗി​ലേ​ക്കും (Liege–ഒരു കെ​ടേ​ശ​മ​രം) കയ്യു​റ​കൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി പോ​വി​ലേ​ക്കും (Pau—തോൽ) എഴു​തി​യ​യ​ക്കു​ന്ന​തു തെ​റ്റാ​യി​രി​ക്കും. മി​സ്സ് ദാ​ലി​യേ, ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, എന്നെ ഞാൻ റോജാ എന്നു വി​ളി​ച്ചേ​നേ. പുഷ്പ ത്തി​ന്നു സു​ഗ​ന്ധം ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്ക​ണം; സ്ത്രീ​ക്കു ഫലി​ത​വും.ഫൻ​തീ​നെ​പ്പ​റ്റി ഞാ​നൊ​ന്നും പറ​യു​ന്നി​ല്ല; അവൾ ഒരു മനോരാജ്യക്കാരിയാണ്-​ആലോചിച്ചുകൊണ്ടും സ്വ​പ്നം കണ്ടു​കൊ​ണ്ടും കു​ണ്ഠി​ത​പ്പെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടും, അങ്ങ​നെ​യു​ള്ള ഒരു​വ​ളാ​ണ്; ഒരു വന​ദേ​വ​ത​യു​ടെ ആകൃ​തി​യോ​ടും ഒരു സന്ന്യാ​സി​നി​യു​ടെ ഒതു​ക്ക​ത്തോ​ടും കൂടി ഒരു ‘വേശി’പ്പെ​ണ്ണി​ന്റെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലേ​ക്കു തെ​റ്റി​ക്ക​ട​ന്ന​വ​ളും, എന്നാൽ ഓരോരോ കമ്പ​ങ്ങ​ളിൽ​ച്ചെ​ന്നു രക്ഷ​പ്രാ​പി​ക്കു​ന്ന​വ​ളും, എന്താ​ണ് കാ​ണു​ന്ന തെ​ന്നോ എന്താ​ണ് പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നോ വേ​ണ്ട​വി​ധം മന​സ്സി​ലാ​കാ​തെ ആകാ​ശ​ത്തി​ലേ​ക്കാ​യി പാ​ടു​ക​യും പ്രാർ​ഥ​ന​ക​ളെ അർ​പ്പി​ക്കു​ക​യും സൂ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​വ​ളും, തന്റെ കണ്ണു​ക​ളെ സ്വർ​ഗ​ത്തിൽ ഊന്നി​ക്കൊ​ണ്ടു ഭൂ​മി​യി​ലു​ള്ള​തി​ല​ധി​കം പക്ഷി​ക​ളോ​ടു​കു​ടിയ ഒരു പൂ​ന്തോ​പ്പിൽ അല​യു​ന്ന​വ​ളു​മാ​ണ് ഫൻതീൻ. ഹേ, ഫൻതീൻ! ഇതു മന​സ്സി​ലാ​ക്കുക; ഞാൻ, തൊ​ലോ​മി​യെ, ഒരു കമ്പ​മാ​ണ്; പക്ഷേ, ആ മനോ​രാ​ജ്യ​ക്കാ​രി​യായ ‘വേശി പ്പെ​ണ്ണു ഞാൻ പറ​യു​ന്ന​തു കേൾ​ക്കു​ന്ന​തേ ഇല്ല— മറ്റു​ള്ള​വ​രെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം അവ​ളു​ടെ ചു​റ്റും എപ്പോ​ഴും പു​തു​മ​യും മാ​ധു​ര്യ​വും യൗ​വ​ന​വും കൗ​തു​ക​ക​ര​മായ പ്ര​ഭാ​ത​ത്തി​ലെ പ്ര​കാ​ശ​വു​മാ​ണ്. മാർ​ഗ്യു​രീ​ത്ത് അല്ലെ​ങ്കിൽ ‘മു​ത്ത്’ എന്നു വി​ളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​വാൻ അർ​ഹ​യായ ഹേ ഫൻതീൻ, നി​ങ്ങൾ സൗ​ന്ദ​ര്യ​മ​യ​മായ പൗ​ര​സ്ത്യ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു നി​ന്നു വന്ന ഒരു സ്ത്രീ​യാ​ണ്. ഹേ മാ​ന്യ​സ്ത്രീ​ക​ളേ, രണ്ടാ​മ​ത്തെ ഒരു കഷ്ണം ഉപ​ദേ​ശം: വി​വാ​ഹം ചെ​യ്യ​രു​ത്; വി​വാ​ഹം ഒരൊ​ട്ടു​മ​ര​മാ​ണ്; അതു പി​ടി​ച്ചു എന്നും പി​ടി​ച്ചി​ല്ല എന്നും വരാം; ആ ആപ​ത്തി​നു നി​ല്ക്ക​രു​ത്. പക്ഷേ, ഹാ! ഞാ​നെ​ന്താ​ണ് പറ​യു​ന്ന​ത്? ഞാൻ എന്റെ വാ​ക്കു​കൾ വെ​റു​തെ കള​യു​ന്നു. വി​വാ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ അസാ​ധ്യ​രോ​ഗ​ക്കാ​രാ​ണ്; അറി​വു​ള്ള പു​രു​ഷ​ന്മാ​രായ ഞങ്ങൾ​ക്കു പറ​യാ​നു​ള്ള​തെ​ല്ലാം കൂ​ടി​യാ​ലും, കു​പ്പാ​യ​മു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​വ​രും ചെ​രു​പ്പു​കു​ത്തു​ന്ന​വ​രു​മായ പെൺ​കു​ട്ടി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു വൈ​ര​ക്ക​ല്ലു​കൾ മേ​ലൊ​ക്കെ​യു​ള്ള ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രെ​പ്പ​റ്റി മനോ​രാ​ജ്യം വി​ചാ​രി​ക്കാ​താ​ക്കാൻ സാ​ധി​ക്കി​ല്ല. ശരി, അങ്ങ​നെ​യാ​വ​ട്ടെ; പക്ഷേ, എന്റെ സു​ന്ദ​രി​മാ​രേ, നി​ങ്ങൾ ഇതോർമിക്കണം-​നിങ്ങൾ വേ​ണ്ട​തി​ല​ധി​കം പഞ്ച​സാര കഴി​ക്കു​ന്നു. ഹേ സ്ത്രീ, നി​ങ്ങൾ​ക്ക് ഒരു ദോഷമേ ഉള്ളു; അതി​താ​ണ്—നി​ങ്ങൾ വേ​ണ്ട​തി​ല​ധി​കം പഞ്ച​സാര നക്കി​ന​ക്കി​ക്ക​ഴി​ക്കു​ന്നു, ഹേ നക്കി​ന​ക്കി​ക്ക​ഴി​ക്കു​ന്ന ജാ​തി​ക്കാ​രേ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വെ​ളു​ത്ത​തും ചന്ത​മു​ള്ള​തു​മായ പല്ലി​നു പഞ്ച​സാര വലിയ ഇഷ്ട​മാ​ണ്. അപ്പോൾ, ഞാൻ പറ​യു​ന്ന​തിൽ നല്ല വണ്ണം മന​സ്സി​രു​ത്തി​ക്കൊൾക, പഞ്ച​സാര ഒരു​പ്പാ​ണ്. ഉപ്പു​ക​ളെ​ല്ലാം ക്ഷീ​ണി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​വ​യ​ത്രേ. എല്ലാ ഉപ്പി​ലും​വെ​ച്ചു പഞ്ച​സാ​ര​യാ​ണ് അധികം ശോ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്; അതു ഞര​മ്പു​ക​ളി​ലൂ​ടെ ചെ​ന്ന് രക്ത​ത്തി​ലു​ള്ള ദ്ര​വ​ത്തെ ഉറ്റി​ക്കു​ടി​ക്കു​ന്നു. അപ്പോൾ ആ രക്തം ഉറ​കൂ​ടു​ന്നു; ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ രക്തം കട്ട​പി​ടി​ച്ചു​പോ​കു​ന്നു; അതിൽ​നി​ന്നു ശ്വാ​സ​കോ​ശ​ത്തിൽ കു​രു​ക്കൾ പൊ​ന്തു​ന്നു; ആളുകൾ ചാ​വു​ന്നു. അതാണ് പ്ര​മേ​ഹം ക്ഷ​യ​ത്തി​ന്റെ അയൽ​പ​ക്ക​ക്കാ​ര​നാ​യ​ത്. അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ പഞ്ച​സാര കടി​ച്ചു ചവ​യ്ക്കാൻ നിൽ​ക്ക​രു​ത്; എന്നാൽ നി​ങ്ങൾ​ക്കാ​യു​സ്സു കൂടും. ഞാൻ ഇനി പു​രു​ഷ​ന്മാ​രെ​പ്പ​റ്റി പറയാം; മാ​ന്യ​രേ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​ണ​യ​ഭാ​ജ​ന​ങ്ങ​ളെ നി​ങ്ങൾ കൈ​യി​ലാ​ക്കുക; അന്യോ​ന്യം,യാ​തൊ​രു പശ്ചാ​ത്താ​പ​വും കൂ​ടാ​തെ തട്ടി​പ്പ​റി​ക്കുക, തി​രി​പ്പ​റ​ക്കുക, അങ്ങോ​ട്ടും ഇങ്ങോ​ട്ടും. അനു​രാ​ഗ​ത്തി​ന്റെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ സ്നേ​ഹി​ത​ന്മാ​രി​ല്ല. സൗ​ന്ദ​ര്യ​മു​ള്ള സ്ത്രീ എവി​ടെ​യു​ണ്ടോ അവി​ടെ​യു​ണ്ട് ശത്രുത. നി​ല്ക്ക​ക്ക​ള്ളി കൊ​ടു​ക്ക​രു​ത്; കഴു​ത്ത​റു​ത്തേ നി​ല്ക്കാ​വു. സു​ന്ദ​രി​യായ സ്ത്രീ യു​ദ്ധ​ത്തി​നു​ള്ള കാ​ര​ണ​മാ​ണ്; സു​ന്ദ​രി​യായ സ്ത്രീ ഒരു ജലി​ക്കു​ന്ന ദുർ​ന്ന​ട​പ്പ​ത്രേ. ചരി​ത്ര​ത്തിൽ കാ​ണു​ന്ന എല്ലാ ആക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ളേ​യും റൗ​ക്ക​ക​ളാ​ണ് തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്. സ്ത്രീ പു​രു​ഷ​ന്റെ അവ​കാ​ശ​മാ​ണ്. റോ​മു​ല​സ്സ് [34] സബൈനെ [35] കൊ​ണ്ടു​പോ​യി; വി​ല്യം [36] ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സ്ത്രീ​ക​ളെ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി; സീസർ റോം സ്ത്രീ​ക​ളെ കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ന്നു. ഒരു സ്ത്രീ​യാ​യാ​ലും കാ​മി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​ത്ത പു​രു​ഷൻ മറ്റു​ള്ള പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ ഉപ​പ​ത്നി​കൾ​ക്കു മീതെ ഒരു കഴു​ക​നെ​പ്പോ​ലെ ഉയ​ര​ത്തിൽ പറ​ന്നു നട​ക്കു​ന്നു, എന്നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ള​മാ​ണെ​ങ്കിൽ, ഭാര്യ മരി​ച്ച എല്ലാ ഭാ​ഗ്യം​കെ​ട്ട പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ നേർ​ക്കും ബോ​ണാ​പ്പാർ​ത്ത് ഇറ്റ​ലി രാ​ജ്യ​സൈ​ന്യ​ത്തോ​ടു പണ്ടു പറഞ്ഞ ആ സഗൗ​ര​വ​മായ വി​ളം​ബ​ര​ത്തെ ഞാൻ എറി​ഞ്ഞു കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു; ഭട​ന്മാ​രേ, നി​ങ്ങൾ​ക്ക് എല്ലാ സാ​ധ​ന​വും മറ്റി​ട​ത്തു​നി​ന്നു കി​ട്ടേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു; ശത്രു​വി​ന്റെ പക്കൽ അതെ​ല്ലാ​മു​ണ്ട്.’

തൊ​ലോ​മി​യെ ഒന്നു ശ്വാ​സം കഴി​ച്ചു.

‘കി​ത​പ്പു മാ​റ​ട്ടെ, തൊ​ലോ​മി​യെ,’ ബ്ലാ​ഷ്വേ​ല്ല് പറ​ഞ്ഞു.

ബ്ലാ​ഷ് വേ​ല്ലാ​വ​ട്ടേ, ആ സമ​യ​ത്തു ലി​തോ​ളി​യെ​യു​ടേ​യും ഫാ​മോ​യി​യു​ടേ​യും സഹാ​യ്യ്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി, ഒരു ദുഃ​ഖ​മ​യ​മായ രാ​ഗ​ത്തിൽ, കൈ​യിൽ​ക്കി​ട്ടിയ ആദ്യ​ത്തെ വാ​ക്കു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു് നി​റ​ഞ്ഞ​വ​യും, പ്രാ​സം​കൊ​ണ്ട് ഞെ​രു​ക്കി പ്രാ​സം​ത​ന്നെ ഇല്ലാ​തെ, മര​ത്തി​ന്റെ ആം​ഗ്യ​ങ്ങ​ളും കാ​റ്റി​ന്റെ ശബ്ദ​വു​മെ​ന്ന​പോ​ലെ നി​രർ​ഥ​ക​ങ്ങ​ളും, പു​ക​വ​ലി​ക്കു​ഴ​ലു​ക​ളു​ടെ പു​ക​യിൽ​നി​ന്നു​ണ്ടാ​യി അവ​യോ​ടു​കൂ​ടി ലയിച് എങ്ങോ​ട്ടോ പറ​ന്നു​പോ​കു​ന്ന​വ​യു​മാ​യി ആ ചില പണി​പ്പു​ര​പ്പാ​ട്ടു​ക​ളു​ള്ള​വ​യിൽ ഒന്നു നീ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു പാടി. തൊ​ലോ​മി​യ​യു​ടെ പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​നു കൂ​ട്ടർ കൊ​ടു​ത്ത മറു​പ​ടി ഈ രണ്ടു​നാ​ല​ട​ക്കു വരി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു.

തൊ​ലോ​മി​യെ​യു​ടെ ഉപ​ദേ​ശ​പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​ന്റെ ഊക്കു കു​റ​യ്ക്കു​വാൻ പോ​ന്ന​തൊ​ന്നാ​യി​ല്ല ഇത്; അയാൾ ഒരു ഗ്ലാ​സ്സു​കൂ​ടി അക​ത്താ​ക്കി; ഒന്നു​കൂ​ടി നി​റ​ച്ചു; പി​ന്നേ​യും നി​റ​ച്ചു; എന്നി​ട്ട് ഇങ്ങ​നെ വീ​ണ്ടും ആരം​ഭി​ച്ചു.

‘അറി​വൊ​ക്കെ പോ​ട്ടെ കട​ന്ന്! ഞാൻ പറ​ഞ്ഞ​തെ​ല്ലാം മറ​ന്നേ​ക്കൂ നമ്മൾ നാണം കു​ണു​ങ്ങി​ക​ളു​മാ​വേ​ണ്ടാ, കാ​ര്യ​ബോ​ധ​ക്കാ​രു​മാ​വേ​ണ്ടാ. കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന നാ​ഗ​രി​ക​ന്മാ​രു​മാ​വേ​ണ്ടാ. നേ​രം​പോ​ക്കി​ന്റെ ബഹു​മാ​ന​സൂ​ച​ക​മാ​യി ഞാൻ ഇതാ, ഓരോ ഗ്ലാ​സ്സു ചെ​രി​ച്ചു തരു​ന്നു; നമു​ക്ക് ആഹ്ലാ​ദി​ക്കുക. നമ്മു​ടെ നി​യ​മ​പ​രീ​ക്ഷ​യ്ക്കു​ള്ള പഠി​പ്പു കമ്പം​കൊ​ണ്ടും സാ​പ്പാ​ടു​കൊ​ണ്ടും മു​ഴു​മി​പ്പി​ക്കുക! അജീർ​ണ​വും ദഹ​ന​വും. ജസ്റ്റി​നി​യ​നാ [37] വട്ടെ പു​രു​ഷൻ; ഫീ​സ്റ്റി​ങ് (—സദ്യ) സ്ത്രീ​യും! ആഹ്ലാ​ദം ആഴ​ത്തിൽ! ഹേ ഈശ്വ​ര​സൃ​ഷ്ടി, നീ ദീർ​ഘാ​യു​സ്സാ​യി​രി​ക്കുക, ലോകം ഒരു വലിയ വൈ​ര​ക്ക​ല്ലാ​ണ്. എനി​ക്കു ബഹു​സു​ഖം. പക്ഷി​കൾ അത്ഭു​ത​ക​ര​ങ്ങൾ! എന്തു സദ്യ​യാ​ണ് എല്ലാ​യി​ട​ത്തും. ഹേ മനോ​രാ​ജ്യം വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്ന കാ​ലാൾ​പ്പ​ടേ! കു​ട്ടി​ക​ളെ രക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി സ്വ​യ​മേവ ആഹ്ലാ​ദി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​ക​ഴി​യു​ന്ന ഹേ സു​ന്ദ​രി​മാ​രായ വളർ​ത്ത​മ്മ​മാ​രേ! എന്റെ ആത്മാ​വു കന്യ​ക​ക​ളായ അര​ണ്യ​സ്ഥ​ലി​ക​ളി​ലേ​ക്കും പുൽ​പ്പ​റ​മ്പു​ക​ളി​ലേ​ക്കും പറ​ന്നു​ക​ള​യു​ന്നു. എല്ലാം നല്ല ഭം​ഗി​യു​ണ്ട് തേ​നീ​ച്ച​കൾ വെ​യി​ല​ത്തു മൂ​ളി​ക്കൊ​ണ്ടു പറ​ക്കു​ന്നു. മൂ​ളി​പ്പാ​ട്ടു പാ​ടു​ന്ന പക്ഷി​യെ സൂ​ര്യൻ തു​മ്മി​ക്കു​ന്നു. എന്നെ കെ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ക്കൂ, ഫൻതീൻ!’.

അയാൾ​ക്കു തെ​റ്റി​പ്പോ​യി; അയാൾ ഫേ​വ​റി​റ്റി​നെ ആലിം​ഗ​നം ചെ​യ്തു.