പാ​രി​സ്സി​ന്ന​ടു​ത്തു മോ​ങ്ഫെർ​മി​യെ എന്ന സ്ഥ​ല​ത്ത്, ഈ നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ പ്ര​ഥ​മ​പാ​ദ​ത്തിൽ ഒരു​ത​രം ഭക്ഷ​ണ​വി​ല്പ​ന​സ്ഥ​ല​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; അതി​പ്പോൾ ഇല്ലാ​താ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. ഈ ഭക്ഷ​ണ​വി​ല്പ​ന​സ്ഥ​ലം തെ​നാർ​ദി​യെർ എന്നു പേരായ കൂ​ട്ട​രു​ടെ—ഭർ​ത്താ​വി​ന്റേ​യും ഭാ​ര്യ​യു​ടെ​യും— വക​യാ​യി​രു​ന്നു. ബും​ലാം​ഗർ ലെയിൻ എന്ന തെ​രു​വി​ലാ​ണ് ആ സ്ഥലം. ഉമ്മ​റ​ത്തെ വാ​തി​ലി​നു മു​ക​ളിൽ ചു​മ​രി​നോ​ട് ചേർ​ത്ത് ഒരു പലക പര​ത്തി​വെ​ച്ച് ആണി തറ​ച്ചു നിർ​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. ഈ പല​ക​യു​ടെ മീതെ, വലിയ വെ​ള്ളി​ന​ക്ഷ​ത്ര മു​ദ്ര​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി ഒരു പട്ടാ​ള​മേ​ലു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്റെ കൂ​റ്റൻ പൂ​ച്ചു​ക​ണ്ഠാ​ഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ ധരി​ക്കു​ന്ന ഒരാളെ മറ്റൊ​രാൾ പു​റ​ത്തേ​റ്റി കൊ​ണ്ടു പോ​കു​ന്ന​തി​ന്റെ ഛാ​യ​യിൽ എന്തോ ഒന്നു വര​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു; ചു​ക​ന്ന പു​ള്ളി​കൾ ചോ​ര​ത്തു​ള്ളി​ക​ളെ കു​റി​ക്കു​ന്നു. ചി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ ബാ​ക്കി ഭാഗം പു​ക​യാ​ണ്—പക്ഷേ, അത് ഒരു യു​ദ്ധ​ത്തെ കാ​ണി​ക്കു​ന്നു. ചു​വ​ട്ടി​ലാ​യി ഇങ്ങ​നെ എഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്; വാ​ട്ടർ​ലു യു​ദ്ധ​ത്തി​ലെ ‘സർ​ജ്ജ​ന്റു’ദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻ എന്ന​ട​യാ​ള​മു​ള്ള സ്ഥലം.

ഒരു ചെ​റു​ഹോ​ട്ട​ലി​ന്റെ ഉമ്മ​റ​ത്ത് ഒരു വണ്ടി, അല്ലെ​ങ്കിൽ ഒരു സാ​മാ​ന​വ​ണ്ടി, വരു​ന്ന​തി​നേ​ക്കാൾ സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി മറ്റൊ​ന്നി​ല്ല. എന്താ​യാ​ലും, 1818-ലെ വസ​ന്ത​കാ​ല​ത്തിൽ ഒരു ദിവസം വൈ​കു​ന്നേ​രം വാ​ട്ടർ​ലു യു​ദ്ധ​ത്തി​ലെ ‘സർ​ജ്ജ​ന്റ’ദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻ എന്ന ഭക്ഷ​ണ​വി​ല്പ​ന​പ്പു​ര​യു​ടെ മുൻ​ഭാ​ഗ​ത്തു​ള്ള തെ​രു​വ​ഴി​യെ വൈ​ഷ​മ്യ​ത്തി​ലാ​ക്കിയ ആ വാഹനം, അല്ലെ​ങ്കിൽ കു​റേ​ക്കൂ​ടി ശരി​യാ​ക്കി പറ​യു​ന്ന​താ​യാൽ, ആ ഒരു വാ​ഹ​ന​ക്ക​ഷ​ണം, അതി​ന്റെ വലു​പ്പം​കൊ​ണ്ട്, അതിലേ കട​ന്നു​പോ​കു​ന്ന ഏതൊരു ചി​ത്ര​കാ​ര​നേ​യും നി​ശ്ച​യ​മാ​യും ആകർ​ഷി​ക്കു​ന്ന ഒന്നാ​യി​രു​ന്നു.

നാ​ട്ടു​പു​റ​ത്തു​ള്ള കാ​ട്ടു​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന​വ​യും, കന​ത്തി​ലു​ള്ള പല​ക​ക​ളും മര​ത്തി​ന്റെ തടി​ക​ളും അങ്ങു​മി​ങ്ങും കയ​റ്റി​ക്കൊ​ണ്ടു പോ​വാ​നു​ള്ള​വ​യു​മായ വണ്ടി​ക​ളു​ടെ മുൻ​പു​റ​മാ​യി​രു​ന്നു അത്. ഈ വണ്ടി ഒരു തി​രി​യാ​ണി​യോ​ടു​കൂ​ടിയ ഒരു കൂ​റ്റൻ ഇരു​മ്പ​ച്ചു​ത​ണ്ടു​കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​ക്കി​യ​താ​ണ്; അതി​നോ​ട് ഒരു കന​മു​ള്ള ഏർ​ക്കാ​ലും പി​ടി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു; വലു​പ്പ​മേ​റിയ രണ്ടു ചക്ര​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് അതിനെ താ​ങ്ങി​യി​ട്ടു​മു​ണ്ട്. ആക​പ്പാ​ടെ അതൊ​രൊ​തു​ക്ക​മു​ള്ള​തും അമർ​ച്ച​യോ​ടു​കൂ​ടി​യ​തും അപ​ക​ടം​പി​ടി​ച്ച​തു​മാ​യി​രു​ന്നു. അത് ഒരു പോ​ത്തൻ​പീ​ര​ങ്കി​യു​ടെ നീ​ക്കു​വ​ണ്ടി​പോ​ലെ തോ​ന്നി. നി​ര​ത്തി​ന്മേ​ലു​ള്ള ചക്ര​ച്ചാ​ലു​കൾ അതി​ന്റെ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലും വട്ടു​ക​ളി​ലും അര​ടി​ന്മേ​ലും അച്ചു​ത​ണ്ടി​ന്മേ​ലും ഏർ​ക്കാ​ലി​ലും ഒര​ട്ടി മണ്ണു പി​ടി​പ്പി​ച്ചു; ആളുകൾ വലിയ പള്ളി​ക​ളു​ടെ ചു​മ​രി​ന്മേൽ തേ​ച്ചു ഭം​ഗി​യാ​ക്കാൻ ഇഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്ന ആ ഒന്നി​ന്റെ ഛാ​യ​യിൽ​ത്ത​ന്നെ മഞ്ഞ​ച്ച അറ​പ്പു തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന ഒരു തേ​പ്പു​ചാ​യം കയ​റ്റി. മരം മണ്ണി​ന്റെ അടി​യി​ലും ഇരു​മ്പു തു​രു​മ്പി​ന്റെ ഒള്ളി​ലും​പെ​ട്ടു് കാ​ണാ​താ​യി. അച്ചു​ത​ണ്ടി​നു ചു​വ​ട്ടിൽ, ചി​ത്ര​പ​ടം​പോ​ലെ, തട​വു​പു​ള്ളി​യായ ഏതോ രാ​ക്ഷ​സ​ന്ന് ചേർ​ന്ന ഒരു പോ​ത്തൻ​ച​ങ്ങല കി​ട​ക്കു​ന്നു. ഈ ചങ്ങല കയ​റ്റി​യി​റ​ക്കു​വാ​നു​ള്ള തടി​മ​ര​ങ്ങ​ളെ​യ​ല്ല സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്. അതി​നെ​ക്കൊ​ണ്ട വണ്ടി​ക്കു കെ​ട്ടാ​വു​ന്ന പ്രാ​ചീന മഹാ​ഗ​ജ​ങ്ങ​ളേ​യും പൗ​രാ​ണി​ക​ദ്വി​ഗ്വ​ജ​ങ്ങ​ളേ​യു​മ​ത്രേ. അതു തണ്ടു​വ​ലി​ശി​ക്ഷ​സ്ഥ​ല​ത്തെ—പക്ഷേ, സാ​ധാ​ര​ണ​ങ്ങ​ല്ല, അമാ​നു​ഷ​ങ്ങ​ളും അതി​ഭ​യ​ങ്ക​ര​ങ്ങ​ളു​മായ തണ്ടു​വ​ലി​ശി​ക്ഷ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളെ—ഓർ​മി​പ്പി​ക്കു​ന്നു; അത് ഏതോ ചെ​കു​ത്താ​ന്റെ മേൽ​നി​ന്ന​ഴി​ച്ചി​ട്ട ഒന്നു​പോ​ലെ തോ​ന്ന​പ്പെ​ട്ടു. ഹോ​മര്‍ അതി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു പോ​ളി​ഫി​മ​സ്സി​നെ [1] കെ​ട്ടി​യി​ടു​മാ​യി​രു​ന്നു; ഷേ​ക്സ്പി​യർ കാ​ലി​ബാ​നേ [2] യും.

സാ​മാ​ന​വ​ണ്ടി​യു​ടെ ഈ മുൻ​ഭാ​ഗം അവിടെ ആ തെ​രു​വിൽ എന്തി​നു വന്നു? ഒന്നാ​മ​തു വഴി​മു​ട​ക്കാൻ; പി​ന്നെ തു​ട​ങ്ങി​വെ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള അതി​ന്റെ തു​രു​മ്പി​ക്കൽ മു​ഴു​വ​നാ​ക്കാ​നും. പണ്ട​ത്തെ സാ​മു​ദാ​യിക സമ്പ്ര​ദാ​യ​ത്തി​ന്റെ ഇങ്ങ​നെ​യു​ള്ള നട​പ​ടി​കൾ ഒരു​പാ​ടു​ണ്ട്; പു​റ​ത്തേ​ക്കി​റ​ങ്ങി നട​ക്കു​മ്പോൾ ഈ നി​ല​യിൽ അവയെ ആരും കണ്ടെ​ത്തു​ന്നു; അവ​യ്ക്കേ​തി​നു​മു​ള്ള നി​ല​നിൽ​പി​നു മുൻ​പ​റ​ഞ്ഞ​തി​ല​ധി​കം കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ല്ല.

ചങ്ങ​ല​യു​ടെ മധ്യം നി​ല​ത്തോ​ടു തൊ​ട്ടു​തൊ​ട്ടി​ല്ലെ​ന്ന നി​ല​യിൽ നടു​ക്കാ​യി തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്നു; കു​ഴ​യി​ലാ​ക​ട്ടെ, ഒരൂ​ഞ്ഞാ​ലി​ന്റെ കയ​റി​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ, ആ സവി​ശേ​ഷ​ദി​വ​സം വൈ​കു​ന്നേ​രം രണ്ടു ചെറിയ പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ, കൗ​തു​ക​ക​ര​മാ​യ​വി​ധം കെ​ട്ടി​മ​റി​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു, കൂ​ടി​ച്ചേർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു; ആ രണ്ടിൽ ഒന്നി​ന് ഏക​ദേ​ശം രണ്ടര വയ​സ്സാ​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വും—മറ്റേ​തി​നു പതി​നെ​ട്ടു​മാ​സ​വും; അനു​ജ​ത്തി ജ്യേ​ഷ്ഠ​ത്തി​യു​ടെ മേൽ പറ്റി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്നു; സാ​മർ​ത്ഥ്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി മെ​ട​ഞ്ഞു​കെ​ട്ടിയ ഒരു​റു​മാൽ അവ​രു​ടെ വീ​ഴ്ച​യെ തടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. ആ ഭയ​ങ്ക​ര​മായ ഇരു​മ്പു​ച​ങ്ങല ഒരു നോ​ക്കു കണ്ടെ​ത്തി അമ്മ പറ​ഞ്ഞു: ‘ഇതു നോ​ക്കു! എന്റെ കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു കളി​ക്കാൻ ഒന്നാ​യി.’

ഭം​ഗി​യി​ലും ഏതാ​ണ്ടു മോ​ടി​യി​ലും ഉടു​പ്പി​ട്ടി​രു​ന്ന ആ രണ്ടു പെൺ​കു​ട്ടി​ക​ളും സന്തോ​ഷം​കൊ​ണ്ടു വി​ള​ങ്ങു​ന്നു; അവർ പഴയ ഇരു​മ്പി​ന​ടി​യി​ലു​ള്ള രണ്ടു പനി​നീർ​പ്പു​വു​ക​ളാ​ണെ​ന്ന് പറയാം; അവ​രു​ടെ കണ്ണു​കൾ ഒരു വി​ജ​യാ​ഘോ​ഷ​മാ​ണ്; അവ​രു​ടെ ഇളം​ക​വി​ളു​കൾ ചി​രി​കൊ​ണ്ടു നി​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. ഒരു​വ​ളു​ടെ തല​മു​ടി തവി​ട്ടു നി​റ​മാ​ണ്; മറ്റ​വ​ളു​ടേ​തു കരു​വാ​ളി​പ്പു​വർ​ണ​വും. അവ​രു​ടെ കള​ങ്ക​മ​റ്റ മു​ഖ​ങ്ങൾ സന്തോ​ഷം​കൊ​ണ്ടു വി​ള​ങ്ങിയ രണ്ടു വി​സ്മ​യ​ങ്ങ​ളാ​ണ്; അടു​ക്കൽ പു​ഷ്പി​ച്ചു​നി​ന്നി​രു​ന്ന ഒരു ചെടി വഴി​പോ​ക്ക​രു​ടെ മേ​ലേ​ക്ക് സു​ഗ​ന്ധ​ങ്ങ​ളെ വീ​ശി​യി​രു​ന്നു അവ ആ കു​ട്ടി​ക​ളിൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന​താ​യി തോ​ന്നി; ആ പതി​നെ​ട്ടു മാസം ചെ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള കു​ട്ടി, പി​ഞ്ചു​കു​ട്ടി​ക്കാ​ല​ത്തെ പാ​വ​ന​മായ അസ​ഭ്യ​ത​യോ​ടു​കു​ടി, തന്റെ നഗ്ന​മായ ആ ചെറിയ ഓമ​ന​വ​യ​റി​നെ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി. സു​ഖം​കൊ​ണ്ടു മാ​ത്രം ഉണ്ടാ​ക്കി​യ​വ​യും വെ​ളി​ച്ച​ത്തിൽ മു​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​യു​മായ ആണ്ടു മൃ​ദു​ല​ശി​ര​സ്സു​ക​ളു​ടെ ചു​റ്റും മു​ക​ളി​ലും, തു​രു​മ്പു കയ​റി​ക്ക​റു​ത്ത്, ഏതാ​ണ്ട് ഭയ​ങ്ക​ര​മാ​യി വള​വു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും കഴ​മു​ഴ​യായ മൂ​ക്കു​ക​ളേ​ക്കൊ​ണ്ടും മു​ഴു​വൻ കെ​ട്ടു​കു​ടു​ങ്ങിയ കൂ​റ്റൻ​വ​ണ്ടി ഒരു ഗു​ഹ​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള മു​ഖ​പ്പ​ഴു​തു​പോ​ലെ ഒരു കമാ​ന​ത്ത​ട്ടു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. കു​റ​ച്ച​ടി ദൂ​ര​ത്താ​യി, ആ ചെറു ഹോ​ട്ട​ലി​ന്റെ പു​റ​ത്തി​റ​യ​ത്തു കു​നി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന്, ആ നി​മി​ഷ​ത്തിൽ കുറേ ഹൃ​ദ​യാ​ലു​ത്വ​മു​ള്ള​വ​ളാ​ണെ​ങ്കി​ലും സ്വ​ത​വേ കാ​ഴ്ച​യിൽ തീരേ സൗ​ഭാ​ഗ്യ​മു​ള്ള​വ​ള​ല്ലാ​ത്ത അമ്മ അ രണ്ടു കു​ട്ടി​ക​ളേ​യും മാ​തൃ​ത്വ​ത്തി​നു​ള്ള സവി​ശേ​ഷ​ത​യാ​യി തി​ര്യ​ക്കു​കൾ​ക്കും ദേ​വ​കൾ​ക്കും ചേർ​ന്ന ഭാ​വ​വി​ശേ​ഷ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി, വല്ല അപ​ക​ട​വും പറ്റി​പ്പോ​യാ​ലോ എന്നു ഭയ​പ്പെ​ട്ടു സനി​ഷ്കർ​ഷം സൂ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ട് ഒരു നീണ്ട ചര​ടു​കൊ​ണ്ട് ഊഞ്ഞാ​ലാ​ട്ടി​യി​രു​ന്നു. മു​ന്നോ​ട്ടും പി​ന്നോ​ട്ടു​മു​ള്ള ഓരോ ആട്ട​ത്തി​ലും ആ പോ​ത്തൻ ചങ്ങ​ല​ക്ക​ണ്ണി​കൾ, ശു​ണ്ഠി​യെ​ടു​ത്തി​ട്ടു​ള്ള മു​ര​ളി​ച്ച​പോ​ലെ, ഒരു കെ​റ​കെറ ശബ്ദ​മു​ണ്ടാ​ക്കി; ആ ചെറിയ പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ പര​മാ​ന​ന്ദി​ച്ചു; അസ്ത​മ​യ​സൂ​ര്യൻ ഈ ആഹ്ലാ​ദ​ത്തിൽ പങ്കു​കൂ​ടി—രാ​ക്ഷ​സ​ന്മാ​രെ കെ​ട്ടി​യി​ടാ​നു​ള്ള ഒരു ചങ്ങ​ല​യെ ചന്ത​മു​ള്ള ചെ​റു​കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ ഊഞ്ഞാ​ലാ​ക്കി​ത്തീർ​ത്ത ഈ ദൈ​വ​ഗ​തി​യു​ടെ ചാ​പ​ല്യ​ത്തേ​ക്കാൾ കൗ​തു​ക​ക​ര​മാ​യി മറ്റൊ​ന്നു​ണ്ടാ​വാൻ വയ്യാ.

പാ​ട്ടും പെൺ​മ​ക്ക​ളെ​യു​ള്ള നോ​ക്കി​ക്കാ​ണ​ലും കാരണം തെ​രു​വിൽ​ക്ക​ഴി​യു​ന്ന കാ​ര്യ​ത്തിൽ അവൾ​ക്കു കണ്ണും ചെ​കി​ടും ഇല്ലാ​യി​രു​ന്നു.

ഈയി​ട​യ്ക്കു, താൻ ആ കെ​ട്ടു​ക​ഥ​യി​ലെ ആദ്യ​ത്തെ ഈരടി ചൊ​ല്ലാൻ തു​ട​ങ്ങു​മ്പോൾ അവ​ളു​ടെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്ക് ആരോ ഒരാൾ വന്നു; പെ​ട്ടെ​ന്ന് ചെ​കി​ടോ​ട​ടു​ത്തു​വ​ന്ന് ഒരു ശബ്ദം ഇങ്ങ​നെ ഉച്ച​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി അവൾ കേ​ട്ടു; മദാം, നി​ങ്ങൾ​ക്കു നല്ല ചന്ത​മു​ള്ള രണ്ടു കു​ട്ടി​ക​ളു​ണ്ട്.’

തന്റെ കഥ തു​ടർ​ന്നു​കൊ​ണ്ട് ആ അമ്മ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: പി​ന്നെ അവൾ തല​തി​രി​ച്ചു.

കു​റ​ച്ച​ടി അക​ലെ​യാ​യി അവ​ളു​ടെ മുൻ​പിൽ ഒരു സ്ത്രീ നില്‍ക്കു​ന്നു. ആ സ്ത്രീ​യ്ക്കു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു ഒരു കു​ട്ടി; അതിനെ അവൾ എടു​ത്തി​ട്ടു​ണ്ട്.

നല്ല കന​മു​ണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്ന ഒരു പര​വ​താ​നി​സ്സു​ഞ്ചി​കൂ​ടി അവ​ളു​ടെ കൈ​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ആ സ്ത്രീ​യു​ടെ കു​ട്ടി ഭൂ​മി​യിൽ കാണാൻ കഴി​യു​ന്ന​തിൽ​വെ​ച്ച് ഏറ്റ​വും ദി​വ്യ​ത്വ​മു​ള്ള​വ​യിൽ ഒന്നാ​യി​രു​ന്നു. അതൊരു പെൺ​കു​ട്ടി​യാ​ണ്; രണ്ടോ മൂ​ന്നോ വയ​സ്സു പ്രാ​യ​മു​ണ്ട്; ഉടു​പ്പി​നു​ള്ള മോ​ടി​യെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം, അവൾ ആ മറ്റു രണ്ടു കു​ട്ടി​ക​ളോ​ടു കിട നില്‍ക്കും; ഒന്നാ​ന്ത​രം വെ​ള്ള​പ്പ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒരു തൊ​പ്പി​യും. കു​പ്പാ​യ​ത്തി​ന്മേൽ പട്ടു​നാ​ട​ക​ളും, തൊ​പ്പി​മേൽ ഭം​ഗി​യു​ള്ള കസ​വു​ക​ര​യും അവൾ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, അവ​ളു​ടെ വെ​ളു​ത്തു​മു​ഴു​ത്ത് ഓമ​ന​ക്കു​ഴി​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ പി​ഞ്ചു​കാൽ കു​റേ​ശ്ശെ കാ​ണി​ക്കു​മാ​റ്, പാ​വാ​ട​യു​ടെ കീ​ഴ്ഞൊ​റി​കൾ മേ​ല്പോ​ട്ടു നീ​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു. അവൾ​ക്ക് ഒരു പനി​നീർ​പ്പു​വി​നൊ​ത്ത അഴകും ഓമ​ന​ത്ത​വു​മു​ണ്ട്. ആ ഭം​ഗി​യു​ള്ള ഇളം​പൈ​ത​ലി​നെ കണ്ടാൽ ആപ്പിൾ​പ്പ​ഴം​പോ​ലു​ള്ള അതി​ന്റെ കവിൾ​ത്തു​ടു​പ്പു​ക​ളിൽ ആർ​ക്കും ഒന്നു കടി​ക്കാൻ തോ​ന്നും. അവ​ളു​ടെ കണ്ണു​കൾ വളരെ വലു​പ്പ​മു​ള്ള​വ​യാ​ണെ​ന്നും, അവ​യ്ക്ക് അസാ​ധാ​രണ ഭം​ഗി​യു​ള്ള പോ​ള​ക​ളു​ണ്ടെ​ന്നു​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും അറി​യാൻ വയ്യ. അവൾ ഉറ​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

തന്റെ പ്രാ​യ​ത്തി​നു​ള്ള ഒരു സവി​ശേ​ഷ​ത​യായ ആ തി​ക​ഞ്ഞ വി​ശ്വാ​സ​ത്തോ​ടും സമാ​ധാ​ന​ത്തോ​ടും​കൂ​ടിയ ഉറ​ക്കം അവൾ ഉറ​ങ്ങു​ന്നു. അമ്മ​മാ​രു​ടെ കൈകൾ വാ​ത്സ​ല്യം​കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​ക്കി​യ​വ​യാ​ണ്; അവയിൽ കു​ട്ടി​കൾ ഗാ​ഢ​മാ​യു​റ​ങ്ങും.

അമ്മ​യെ​പ്പ​റ്റി പറ​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, അവൾ കാ​ഴ്ച​യിൽ ദുഃ​ഖി​ത​യും ദാ​രി​ദ്ര്യ ബാ​ധി​ത​യു​മാ​യി​രു​ന്നു. വീ​ണ്ടും ഒരു കൃ​ഷി​ക്കാ​രി​യാ​യി​ത്തീ​രാൻ ഭാ​വ​മു​ള്ള ഒരു കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​രി​യു​ടെ മട്ടി​ലാ​ണ് അവ​ളു​ടെ ഉടു​പ്പ്. അവൾ​ക്കു ചെ​റു​പ്പ​മാ​ണ്. സൗ​ഭാ​ഗ്യ​വ​തി​യാ​യി​രു​ന്നു​വോ? ഒരു സമയം; പക്ഷേ, ആ ഉടു​പ്പിൽ അതു പ്ര​ത്യ​ക്ഷീ​ഭ​വി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. അവ​ളു​ടെ തല​മു​ടി—അതിൽ​നി​ന്ന് ഒരു പിടി പോ​ന്നു​പോ​യി​രി​ക്കു​ന്നു—നല്ല മു​റ്റു​ള്ള​താ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നി; പക്ഷേ, അത്, ഒരു സന്ന്യാ​സി​യു​ടേ​തു​പോ​ലെ വൃ​ത്തി​കെ​ട്ടു മു​റു​കെ പറ്റി​ച്ചേർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന തൊ​പ്പി​ക്കു​ള്ളിൽ കഠി​ന​മാ​യി ഒളി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ആളു​കൾ​ക്കു പു​ഞ്ചി​രി​യു​ള്ള​പ്പോൾ ഭം​ഗി​കൂ​ടിയ പല്ലു​കൾ പു​റ​ത്തേ​ക്കു കാണാം; പക്ഷേ, അവൾ പു​ഞ്ചി​രി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നി​ല്ല. അവ​ളു​ടെ കണ്ണു​കൾ വള​രെ​ക്കാ​ല​മാ​യി​ട്ടു വറ്റാ​റി​ല്ലെ​ന്നു തോ​ന്നി. അവൾ വി​ളർ​ത്തി​രു​ന്നു; കാ​ഴ്ച​യിൽ അവൾ നന്നേ ക്ഷീ​ണി​ച്ചും മെ​ലി​ഞ്ഞു​മു​ള്ള​വ​ളാ​ണ്. തന്റെ സ്വ​ന്തം കു​ട്ടി​യെ ഓമ​നി​ച്ചു​വ​ളർ​ത്തി​യി​ട്ടു​ള്ള ഒര​മ്മ​യു​ടെ സവി​ശേ​ഷ​ത​യായ ആ ഒരു ഭാ​വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അവൾ തന്റെ കൈ​ക​ളിൽ കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങു​ന്ന പെൺ​കു​ട്ടി​യെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി: രോ​ഗി​കൾ ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന മാ​തി​രി​യി​ലു​ള്ള ഒരു വലിയ നീ​ല​ച്ച ഉറു​മാൽ ഒരു മേൽ​മ​റ​യാ​ക്കി മട​ക്കി അവ​ളു​ടെ ശരീരം കഷ്ടി​ച്ചു മറ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. അവ​ളു​ടെ കൈകൾ കരു​വാ​ളി​ച്ച് അവി​ട​വി​ടെ തഴ​മ്പു വീ​ണി​രു​ന്നു; അവ​ളു​ടെ ചൂ​ണ്ടാ​ണി​വി​രൽ ഉരം​പി​ടി​ച്ച​തും സൂചി തട്ടി കല​യു​ള്ള​തു​മാ​യി​രു​ന്നു; തവി​ട്ടു നി​റ​ത്തിൽ പരു​ത്ത രോ​മ​ത്തു​ണി​കൊ​ണ്ടു​ള്ള മേൽ​ക്കു​പ്പാ​യ​വും, പരു​ത്തി​ത്തു​ണി​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒരു മേ​ലു​ടു​പ്പും, പരു​ക്കൻ പാ​പ്പാ​സ്സു​ക​ളു​മാ​ണ് അവൾ ധരി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്. അത് ഫൻ​തീ​നാ​യി​രു​ന്നു.

അതു ഫൻ​തീ​നാ​യി​രു​ന്നു; പക്ഷേ, കണ്ടാ​ല​റി​യി​ല്ല. എന്താ​യാ​ലും അവളെ സമ​നി​ഷ്കർ​ഷ​മാ​യി സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കു​ന്ന​പ​ക്ഷം, അവ​ളു​ടെ പണ്ട​ത്തെ സൗ​ന്ദ​ര്യം അപ്പോ​ഴും തീരെ വി​ട്ടു​പോ​യി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു കാണാം. സ്തു​തി​നി​ന്ദ​യു​ടെ പു​റ​പ്പാ​ടു​പോ​ലു​ള്ള ഒരു ദുഃ​ഖ​മ​യ​മായ മട​ക്ക് അവ​ളു​ടെ വല​ത്തെ കവിൾ​ത്ത​ട​ത്തെ ചു​ളി​ച്ചു കള​ഞ്ഞു. അവ​ളു​ടെ ശൃം​ഗാ​ര​വേ​ഷ​മാ​ണെ​ങ്കിൽ—മസ്ലിൻ പട്ടു​കൊ​ണ്ടും പട്ടു​നാ​ട​കൾ​കൊ​ണ്ടു​മു​ള്ള​തും ആഹ്ലാ​ദം​കൊ​ണ്ടും വി​ഡ്ഢി​ത്തം​കൊ​ണ്ടും സം​ഗീ​തം കൊ​ണ്ടും ഉണ്ടാ​ക്കി​യ​തു പോ​ലി​രു​ന്ന​തും, കു​ട​മ​ണി​കൾ കൊ​ണ്ടു നി​റ​ഞ്ഞ​തും വാ​സ​ന​ദ്ര​വ്യം​കൊ​ണ്ടു സു​ഗ​ന്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തു​മായ ആ അന്ന​ത്തെ നേർ​മ​യു​ടു​പ്പ്, സൂ​ര്യ​പ്ര​കാ​ശ​ത്തിൽ വൈ​ര​ക്ക​ല്ലു​ക​ളാ​ണെ​ന്നു തെ​റ്റി​ദ്ധ​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മാ​റ് ഭം​ഗി​യിൽ മി​ന്നി​ത്തി​ള​ങ്ങു​ന്ന പൊ​ടി​മ​ഞ്ഞെ​ന്ന​പോ​ലെ, പോ​യ്പോ​യി; ആ മഞ്ഞ​ണി​കൾ താനേ അലി​ഞ്ഞു മര​ച്ചി​ല്ല​യെ ഒരു മൊ​രം​ക​റു​പ്പാ​ക്കി വി​ട്ടു.

‘രസം​പി​ടി​ച്ച പൊ​റാ​ട്ടു​ക​ളി’ കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു മാസം പത്താ​യി.

ഈ പത്തു മാ​സ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ എന്തു സം​ഭ​വി​ച്ചു? അതൂ​ഹി​ക്കാ​വു​ന്ന​താ​ണ്.

ഉപേ​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തി​നു​ശേ​ഷം, കഷ്ട​പ്പാ​ടു​കൾ​ത​ന്നെ. ഫൻതീൻ പെ​ട്ടെ​ന്നു ഫേ​വ​റി​റ്റും ദാ​ലി​യ​യും സെ​ഫീ​നു​മാ​യി പി​രി​ഞ്ഞു; പു​രു​ഷ​ന്മാർ തമ്മി​ലു​ള്ള ബന്ധം മു​റി​ഞ്ഞ​തോ​ടു​കൂ​ടി, സ്ത്രീ​കൾ തമ്മി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തി​ന് അയവു വന്നു; ഒരു പതി​ന​ഞ്ചു ദി​വ​സ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം, തങ്ങൾ സഖി​മാ​രാ​യി​രു​ന്നു എന്ന് ആരെ​ങ്കി​ലും അവ​രോ​ടു പറ​ഞ്ഞാൽ അവർ അത്ഭു​ത​പ്പെ​ടു​മെ​ന്നാ​യി; അങ്ങ​നെ​യൊ​ന്നു​ണ്ടാ​വാൻ യാ​തൊ​ര​വ​കാ​ശ​വും ഇല്ലാ​താ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. ഫൻതീൻ തനി​ച്ചാ​യി. അവ​ളു​ടെ കു​ട്ടി​യു​ടെ അച്ചൻ പോ​യ്പോ​യി—കഷ്ടം! ആവക ഇടി​ച്ചി​ലു​കൾ ഒരി​ക്ക​ലും നേ​രെ​യാ​വാ​ത്ത​വ​യാ​ണ്, അവൾ പണ്ട​ത്തെ​പ്പോ​ലെ തി​ക​ച്ചും ഒറ്റ​യ്ക്കാ​യി— പ്ര​വൃ​ത്തി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന ശീലം കു​റ​യു​ക​യും, സു​ഖി​ക്കു​വാ​നു​ള്ള ആഗ്ര​ഹം കൂ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു എന്നു മാ​ത്രം. തനി​ക്ക​റി​യാ​വു​ന്ന ആ കൗ​തു​ക​ക​ര​മായ തൊ​ഴി​ലി​നെ പു​ച്ഛി​ക്കു​വാൻ തൊ​ലോ​മി​യെ​യു​മാ​യു​ള്ള സം​സർ​ഗ​ത്താൽ നിർ​ബ​ന്ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​പോയ അവൾ തനി​ക്കാ​കെ​യു​ള്ള ഉപ​ജീ​വ​ന​മാർ​ഗ​ത്തി​നു മുൻ​പിൽ ‘കല്ലും തോലും’ വെ​ച്ചു; അങ്ങോ​ട്ട് അവൾ​ക്കു ചെ​ല്ലാൻ വയ്യാ​താ​യി. അവൾ​ക്ക് ഒരാ​ശ്ര​യ​മി​ല്ലാ​താ​യി. അവൾ​ക്കു കഷ്ടി​ച്ചു വാ​യി​ക്കാൻ സാ​ധി​ക്കു​മോ. സംശയം; എഴു​തു​വാൻ അവൾ​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ; കു​ട്ടി​ക്കാ​ല​ത്ത് ഒപ്പി​ടു​വാൻ മാ​ത്ര​മേ അവളെ പഠി​പ്പി​ച്ച​ട്ടു​ള്ളു. കൂ​ലി​ക്കെ​ഴു​തി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന ഒരെ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​നെ​ക്കൊ​ണ്ട് അവൾ തൊ​ലോ​മി​യെ​യ്ക്ക് ഒരെ​ഴു​ത്തെ​ഴു​തി​ച്ചു; രണ്ടാ​മ​തൊ​ന്നെ​ഴു​തി​ച്ചു; മൂ​ന്നാ​മ​തൊ​ന്നെ​ഴു​തി​ച്ചു. തൊ​ലോ​മി​യെ അതി​നൊ​ന്നി​നും മറു​പ​ടി​യ​യ​ച്ചി​ല്ല. അവ​ളു​ടെ കു​ട്ടി​യെ കണ്ടു നാ​ട്ടു​സം​സാ​ര​ങ്ങൾ ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞു: ‘ആരാണ് ഈ കു​ട്ടി​ക​ളെ നോ​ക്കാൻ നിൽ​ക്കു​ന്ന​ത്? ഈ വക കു​ട്ടി​ക​ളോ​ട് ആളു​കൾ​ക്ക് ഒരു വെ​റു​പ്പു മാ​ത്ര​മേ ഉള്ളൂ!’ പി​ന്നെ അവൾ തൊ​ലോ​മി​യെ​യെ​പ്പ​റ്റി വി​ചാ​രി​ച്ചു—അയാ​ളും തന്റെ കു​ട്ടി​യെ വെ​റു​ത്തു; ആ നി​ര​പ​രാ​ധ​ശി​ശു​വി​നെ അയാ​ളും അത്ര നോ​ക്കാൻ നി​ന്നി​ല്ല. അവൾ​ക്ക് അയാ​ളു​ടെ നേരെ സു​ഖ​ക്കേ​ടു​തോ​ന്നി, പക്ഷേ, അവ​ളെ​ന്തു​ചെ​യ്യും? ആരോ​ടാ​ണ​പേ​ക്ഷി​ക്കേ​ണ്ട​തെ​ന്ന് അവൾ​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. അവൾ ഒരു തെ​റ്റു ചെ​യ്തു; എങ്കി​ലും വാ​യ​ന​ക്കാർ ഓർ​മി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, അവ​ളു​ടെ സ്വ​ഭാ​വ​ത്തി​ന്റെ അടി​യിൽ മര്യാ​ദ​യും സദ്വൃ​ത്തി​യു​മാ​ണു​ള്ള​ത്. ആപ​ത്തി​ലേ​ക്ക് അധഃ​പ​തി​ക്കു​ക​യാ​യി എന്ന്—അപ്പോ​ഴ​ത്തേ​തി​ലും വലിയ അപ​ക​ട​ത്തിൽ​ച്ചെ​ന്നു ചാ​ടു​ക​യാ​യി എന്ന്— അവൾ​ക്ക് ഒരു​നേ​രിയ ബോ​ധ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ധൈ​ര്യം ആവ​ശ്യ​മാ​ണ്; അത​വൾ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; അവൾ ഉറ​പ്പി​ച്ചു നി​ന്നു. എം. എന്ന തന്റെ സ്വ​ന്തം നഗ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങി​ച്ചെ​ല്ലാ​മെ​ന്ന് അവൾ​ക്കു തോ​ന്നി​യി​രു​ന്നു. അവിടെ ആരെ​ങ്കി​ലും അവളെ കണ്ട​റി​ഞ്ഞു വല്ല പണി​യും ഉണ്ടാ​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ത്തേ​ക്കാം; ഉവ്വ്, പക്ഷേ, അവ​ളു​ടെ തെ​റ്റു മറ​ച്ചു വെ​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ആദ്യ​ത്തേ​തി​ലും വേ​ദ​ന​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന ഒരു വേർ​പാ​ടു കൂ​ടി​യേ കഴിയു എന്ന് അവൾ​ക്ക് ഏതാ​ണ്ട് തോ​ന്നി. അവ​ളു​ടെ മന​സ്സ് ചു​ളു​ങ്ങി; എങ്കി​ലും അവൾ ഇതു ചെ​യ്വാൻ നി​ശ്ച​യി​ച്ചു. നമ്മൾ കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള​തു പോലെ, ജീ​വി​ത​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ എത്ര ഭയ​ങ്ക​ര​മാ​യു​ള്ള​തും പ്ര​വർ​ത്തി​പ്പാൻ ഫൻ​തീ​ന്നു ധൈ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ധീ​ര​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി തന്റെ മോ​ടി​യെ​ല്ലാം ഉപേ​ക്ഷി​ച്ച് അവൾ പരു​ത്തി​ത്തു​ണി ഉടു​ത്തു; തന്റെ പട്ടു​വ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ളും പട്ടു​നാ​ട​ക​ളും സ്വർ​ണാ​ഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ളും കസ​വു​ത​ര​ങ്ങ​ളു​മെ​ല്ലാം അവൾ മകളെ ധരി​പ്പി​ച്ചു—അവ​ളു​ടെ മോ​ടി​യെ​ല്ലാം ആ കു​ട്ടി​യാ​യി​ത്തീർ​ന്നു—അതൊരു പരി​ശു​ദ്ധ​മായ മോ​ടി​ത​ന്നെ. അവൾ തന്റെ കൈ​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന സക​ല​വും വി​റ്റു; ഇരു​നൂ​റു ഫ്രാ​ങ്കു​ണ്ടാ​ക്കി; കു​റ​ച്ചു കട​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു വീ​ട്ടി; ഏക​ദേ​ശം എൺപതു ഫ്രാ​ങ്കോ​ളം മാ​ത്ര​മേ ബാ​ക്കി​യു​ണ്ടാ​യു​ള്ളൂ. ഇരു​പ​ത്തി​ര​ണ്ടാ​മ​ത്തെ വയ​സ്സിൽ, വസ​ന്ത​ത്തിൽ ഒരു ഭം​ഗി​യു​ള്ള ദിവസം രാ​വി​ലെ തന്റെ കു​ട്ടി​യേ​യും എടു​ത്തു​കൊ​ണ്ട്, അവൾ പാ​രീ​സ്സിൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. ആ രണ്ടു​പേ​രു​ടേ​യും കൂ​ടി​യു​ള്ള പോ​ക്കു് കണ്ട​വർ​ക്കെ​ല്ലാം ഒര​നു​ക​മ്പ തോ​ന്നാ​തി​രി​ക്കി​ല്ല. ഈ ലോ​ക​ത്തിൽ മു​ഴു​വ​നും​കൂ​ടി ആ സ്ത്രീ​യ​ല്ലാ​തെ മറ്റാ​രു​മി​ല്ല. ഫൻതീൻ തന്റെ കു​ട്ടി​യെ മു​ല​കൊ​ടു​ത്തു വളർ​ത്തി; അതു് അവ​ളു​ടെ മാ​റി​ട​ത്തെ ക്ഷീ​ണി​പ്പി​ച്ചു; അവൾ​ക്ക് അല്പം ചുമ പി​ടി​ച്ചു.

മോ​സ്സ്യു ഫെലി തൊ​ലോ​മി​യെ​പ്പ​റ്റി ഇനി നമു​ക്കു സം​സാ​രി​ക്കേ​ണ്ട സംഗതി വരി​ല്ല. ഇരു​പ​തു​കൊ​ല്ലം കഴി​ഞ്ഞു. ലൂയി ഫി​ലി​പ്പി​ന്റെ രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​കാ​ല​ത്ത്, അയാൾ ധന​വാ​നും പ്ര​മാ​ണി​യു​മായ ഒരു പ്ര​ധാന വക്കീ​ലും ഒരു ബു​ദ്ധി​മാ​നായ ഇട​പ്ര​ഭു​വും ഒരു ഗൗ​ര​വ​മേ​റിയ പഞ്ചാ​യ​ത്തു​കാ​ര​നു​മാ​യി എന്നു​മാ​ത്രം പറ​ഞ്ഞു ഞങ്ങൾ തൃ​പ്തി​പ്പെ​ടു​ന്നു. അക്കാ​ല​ത്തും അയാൾ ഒരു വി​ഷ​യ​ല​മ്പ​ടൻ​ത​ന്നെ​യാ​ണു്.

ഉച്ച​യോ​ടു​കൂ​ടി, ഇട​യ്ക്കി​ട​യ്ക്കെ​ല്ലാം ഒരു വി​ശ്ര​മ​ത്തി​നാ​യി, മൂ​ന്നോ നാലോ കാതം നാ​ട്ടു​പു​റ​ത്തെ പോ​ക്കു​വ​ണ്ടി​ക​ളിൽ കയ​റി​പ്പോ​യി; അവൾ മോ​ങ്ഫെർ​മി​യെ എന്ന പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു ബു​ലാം​ഗർ​ലെ​യ്നിൽ എത്തി​ച്ചേർ​ന്നു.

തെ​നാർ​ദി​യെര്‍ ചെ​റു​ഹോ​ട്ട​ലി​ന്റെ മുൻ​പിൽ​ച്ചെ​ന്ന​പ്പോൾ ആ പൈ​ശാ​ചി​ക​മായ ഊഞ്ഞാ​ലിൽ പര​മാ​ന​ന്ദി​ക്കു​ന്ന രണ്ടു ചെറിയ പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ അവളെ ഒരു​മാ​തി​രി അമ്പ​ര​പ്പി​ച്ചു; ആ സു​ഖ​സ്വ​പ്ന​ത്തി​നു മുൻ​പിൽ അവൾ നി​ന്നു​പോ​യി.

വശ്യ​പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്. ആ രണ്ടു ചെറിയ പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ ആ അമ്മ​യ്ക്കു​ള്ള ഒരു വശ്യ​പ്ര​യോ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു.

അവൾ വി​കാ​രാ​വേ​ഗ​ത്തോ​ടു​കു​ടി ആ കു​ട്ടി​ക​ളെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്കി; ദേ​വ​ക​ളു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യം സ്വർ​ഗ​ത്തി​ന്റെ ഒര​റി​യി​പ്പാ​ണ്. ആ ഹോ​ട്ട​ലി​നു മു​ക​ളിൽ നി​ഗൂ​ഢ​മായ ഈശ്വ​ര​വി​ധി​യു​ടെ ഇവിടെ എന്നു​ള്ള കു​റി​പ്പു താൻ കാ​ണു​ന്ന​താ​യി അവൾ​ക്കു​തോ​ന്നി. ആ രണ്ടു ചെ​റു​കു​ട്ടി​ക​ളും വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ സു​ഖി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. അവൾ അവരെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി; അവൾ അവരെ അത്ര​യും അഭി​ന​ന്ദി​ച്ചു; ആ വി​കാ​രാ​വേ​ഗം കാരണം, അവ​രു​ടെ അമ്മ തന്റെ പാ​ട്ടിൽ​നി​ന്നു രണ്ടീ​ര​ടി​കൾ ചൊ​ല്ലി ശ്വാ​സം കഴി​ക്കു​ന്ന സമ​യ​ത്ത്, നമ്മൾ വാ​യി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞ ഈ ഒര​ഭി​പ്രാ​യം പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ അവ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല: ‘മദാം, നി​ങ്ങൾ​ക്കു നല്ല ചന്ത​മു​ള്ള രണ്ടു കു​ട്ടി​ക​ളു​ണ്ട്.’

എത്ര​ത​ന്നെ വലിയ ഭയ​ങ്ക​ര​സ​ത്ത്വ​ങ്ങ​ളും തങ്ങ​ളു​ടെ കു​ട്ടി​ക​ളെ ഓമ​നി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് മരു​ങ്ങി​പ്പോ​കു​ന്നു.

അമ്മ തല​പൊ​ത്തി​ച്ച് അവ​ളോ​ടു നന്ദി പറ​ഞ്ഞു; ആ വഴി​യാ​ത്ര​ക്കാ​രി​യോ​ട് ഉമ്മ​റ​ത്തു​ള്ള ബെ​ഞ്ചി​ന്മേൽ ഇരി​ക്കാൻ കൽ​പി​ച്ചു. താൻ ആ ഇറ​യ​ത്തി​രു​ന്നു. രണ്ടു സ്ത്രീ​ക​ളും തമ്മിൽ ഞായം തു​ട​ങ്ങി.

‘എന്റെ പേർ മദാം തെ​നാർ​ദി​യെർ എന്നാ​ണ്,’ ആ രണ്ടു ചെറിയ പെൺ​കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ അമ്മ പറ​ഞ്ഞു. ഞങ്ങൾ ഈ ഹോ​ട്ടൽ നട​ത്തു​ന്നു.’

ഉടനെ മന​സ്സ് ആ കെ​ട്ടു​ക​ഥ​യി​ന്മേൽ​ത്ത​ന്നെ അപ്പോ​ഴും താളം പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട്, അവൾ പല്ലു​കൾ​ക്കി​ട​യി​ലൂ​ടെ ഇങ്ങ​നെ മൂളി:

ഈ മദാം തെ​നാർ​ദി​യെർ മെ​ലി​ഞ്ഞു​ണ​ങ്ങി വി​രൂ​പ​യാ​യി ഇളം​മ​ഞ്ഞ നി​റ​ത്തി​ലു​ള്ള ഒരു സ്ത്രീ​യാ​ണ്— പട്ടാ​ള​ക്കാ​രു​ടെ ഭാ​ര്യ​മാർ​ക്കു​ള്ള ആ നീ​ര​സ​പ്ര​ദ​ത്വം മു​ഴു​വ​നും തി​ക​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള അവ​രു​ടെ മാതൃക എന്നർ​ത്ഥം. ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴ​യ്ക്ക്, ഒരു കു​ണ്ഠി​ത​ഭാ​വ​വും അവൾ​ക്കു വി​ശേ​ഷാ​ലു​ണ്ട്—അതിനു തന്റെ കെ​ട്ടു​ക​ഥാ​പു​സ്ത​ക​വാ​യ​ന​യോ​ട് അവൾ കട​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. അവൾ ഒരു കള്ള​ച്ചി​രി​ക്കാ​രി​യാ​ണ്; എങ്കി​ലും സ്വ​ഭാ​വം പു​രു​ഷ​ന്റേ​ത​ത്രേ. പഴയ കെ​ട്ടു​ക​ഥ​കൾ ഭക്ഷ​ണ​വ്യാ​പാ​ര​ക്കാ​രി​യു​ടെ മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തോ​ടു വെ​ച്ചു​ര​യ്ക്ക​പ്പെ​ടു​മ്പോൾ അങ്ങ​നെ​യൊ​ന്നു​ണ്ടാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു. അവൾ​ക്ക് അപ്പോ​ഴും ചെ​റു​പ്പ​മാ​ണ്; കഷ്ടി​ച്ചു മു​പ്പ​താ​യി​രി​ക്കും. ഈ കു​നി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​വൾ നി​വർ​ന്നു നി​ന്നി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ അവ​ളു​ടെ നീ​ള​വും ചന്ത​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളിൽ കാ​ഴ്ച​യ്ക്കു കൊ​ണ്ടു​ചെ​ല്ലാൻ പറ്റി​യ​വി​ധം, ഒരു നട​ക്കു​ന്ന പോ​ത്തൻ പ്ര​തി​മ​യു​ടേ​തു​പോ​ലു​ള്ള കു​ട്ടി​ത്ത​വും​കൂ​ടി ആ വഴി​യാ​ത്ര​ക്കാ​രി​യെ ആദ്യ​മാ​യി​ത്ത​ന്നെ പേ​ടി​പ്പി​ച്ചു വി​ടു​ക​യും ഞങ്ങൾ​ക്ക് ഇനി പറ​യാ​നു​ള്ള​തി​നെ ഉണ്ടാ​ക്കി തീർ​ത്ത​തെ​ന്തോ അതിനെ തക​രാ​റാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. നി​വർ​ന്നു​നില്‍ക്കേ​ണ്ട​തി​നു പകരം ഒരാൾ ഇരു​ന്നു​പോ​യി—അങ്ങ​നെ​യു​ള്ള ഓരോ​ന്നി​ന്മേ​ലാ​ണ് കർ​മ​ഗ​തി തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന​ത്.

വഴി​യാ​ത്ര​ക്കാ​രി ചു​രു​ക്കം ചില മാ​റ്റ​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി തന്റെ കഥ പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്തു.

താൻ ഒരു കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു എന്നും; തന്റെ ഭർ​ത്താ​വ് മരി​ച്ചു​പോ​യി എന്നും; പാ​രീ​സ്സിൽ വേ​ണ്ട​പോ​ലെ സമ്പാ​ദ്യ​മൊ​ന്നു​മു​ണ്ടാ​വു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നും; മറ്റു വല്ലേ​ട​ത്തും പോയി, സ്വ​ന്തം രാ​ജ്യ​ത്തു​ത​ന്നെ ചെ​ന്നു, വല്ല വഴി​യും അന്വേ​ഷി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​വെ​ച്ചു പോ​വു​ക​യാ​ണെ​ന്നും; അന്നു രാ​വി​ലെ കാൽ​ന​ട​യാ​യി പാ​രീ​സ്സിൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ട്ടു എന്നും; കു​ട്ടി​യേ​യും​കൊ​ണ്ടു പോ​ന്നി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു ക്ഷീ​ണി​ച്ചും, പോ​ക്കു​വ​ണ്ടി കണ്ടെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ താ​ന​തിൽ കയ​റി​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നും; കു​ട്ടി കു​റ​ച്ചിട നട​ന്നു, നന്നേ പി​ഞ്ചാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട് കു​റ​ച്ചേ നട​ന്നു​ള്ളു; അപ്പോ​ഴേ​ക്കും എടു​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു എന്നും; ആ പൊ​ന്നിൻ​ക​ട്ട അങ്ങ​നെ കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങി​പ്പോ​യി എന്നും അവൾ പറ​ഞ്ഞു.

പൊ​ന്നി​നൻ കട്ട എന്നു പറ​ഞ്ഞ​തോ​ടു​കൂ​ടി അവൾ തന്റെ കൊ​ച്ചു​മ​ക​ളെ വി​കാ​രാ​വേ​ഗ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ഒന്നു ചും​ബി​ച്ചു; അത് ആ കു​ട്ടി​യെ ഉണർ​ത്തി. അതു കണ്ണു മി​ഴി​ച്ചു—അമ്മ​യു​ടെ മട്ടിൽ​ത്ത​ന്നെ വലു​താ​യി നീ​ല​ച്ച​ക​ണ്ണു​കൾ തു​റ​ന്നു​നോ​ക്കി—എന്തി​നെ? ഒന്നി​നെ​യു​മ​ല്ല; ചെറിയ കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യു​ള്ള ആ കനവും ഗൗ​ര​വ​വു​മു​ള്ള ഭാ​വ​വി​ശേ​ഷ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ഊന്നി​നോ​ക്കി—നമ്മു​ടെ സാ സൌ​ശീ​ല്യ​മാ​കു​ന്ന സന്ധ്യ​പ്ര​കാ​ശ​ത്തിൽ അവ​രു​ടെ ദീ​പ്തി​മ​ത്തായ നി​ഷ്ക​പ​ട​ത​യു​ടെ ഒരു നിഗൂഡ പ്ര​ക​ട​ന​മ​ത്രേ അത്. അവർ​ക്കു തങ്ങൾ ദേ​വ​ക​ളാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നു​ക​യും അവർ നമ്മ​ളെ മനു​ഷ്യ​രാ​ണെ​ന്ന് അറി​യു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു പറയണം.എന്നി​ട്ടു കൂ​ട്ടി ചി​രി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി; അമ്മ മാ​റ​ത്തോ​ട​മർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ന്കി​ലും പാ​ഞ്ഞു​ക​ളി​ക്കു​വാൻ കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു​ള്ള ആ അട​ങ്ങാ​ത്ത ജാ​ഗ്ര​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി അതു നി​ല​ത്തേ​ക്ക് ഉര​സി​യി​റ​ങ്ങി. ഉട​നെ​ത്ത​ന്നെ ആ ഊഞ്ഞാ​ലി​ന്മേ​ലു​ള്ള കു​ട്ടി​ക​ളെ അവൾ കണ്ടു; കു​റ​ച്ചിട നി​ന്നു; അഭി​ന​ന്ദ​ന​ത്തി​ന്റെ സൂ​ച​ന​യാ​യി നാവ് അല്പം പു​റ​ത്തേ​ക്ക് കാ​ണി​ച്ചു.

മദാം തെ​നാര്‍ദി​യെർ തന്റെ പെൺ​മ​ക്ക​ളെ വി​ടു​വി​ച്ചു; ഊഞ്ഞാ​ലിൽ​നി​ന്നു താ​ഴ​ത്തി​റ​ക്കി; ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞു: ‘ഇനി കളി​ച്ചോ​ളിൻ, നി​ങ്ങൾ മൂ​ന്നാ​ളും​കൂ​ടി.’

ആ പ്രാ​യ​ത്തിൽ കു​ട്ടി​കൾ ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു; ഒരു നി​മി​ഷം കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ഴെ​യ്ക്ക് ആ തെ​നാർ​ദി​യെർ​ക്കു​ട്ടി​കൾ പു​തു​താ​യി വന്ന കു​ട്ടി​യോ​ടു​കൂ​ടി നി​ല​ത്തു പൊ​ത്തു തു​ള​ച്ചു കളി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി; അത​വർ​ക്ക് എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത ഒരാ​ഹ്ലാ​ദ​ഹേ​തു​വാ​യി.

പു​തു​താ​യി വന്ന കു​ട്ടി​ക്കു ബഹു​ര​സ​മാ​യി; അമ്മ​യു​ടെ സൗ​ശീ​ല്യം കു​ട്ടി​യു​ടെ ആഹ്ലാ​ദ​ത്തിൽ കാണാം; അവൾ ഒരു മര​ക്ക​ഷ്ണം കൈ​യി​ലാ​ക്കി. അതി​നെ​ക്കൊ​ണ്ട ഒരു കയ്ക്കോ​ട്ടാ​ക്കി. ഒരു തേ​നീ​ച്ച​യെ​ക്കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന വി​ധ​ത്തിൽ ഒരു​വ​ലിയ കുഴി ജാ​ഗ്ര​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി കു​ഴി​ച്ചു. ശവ​ക്കു​ഴി കു​ഴി​ക്കു​ന്ന​വ​ന്റെ ജോലി ഒരു കു​ട്ടി ചെ​യ്യു​മ്പോൾ, അതു ചി​രി​ക്കാ​നു​ള്ള ഒരു വി​ഷ​യ​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു.

രണ്ടു സ്ത്രീ​ക​ളും തങ്ങ​ളു​ടെ ഞായം വീ​ണ്ടും ആരം​ഭി​ച്ചു.

’നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കു​ട്ടി​ക്ക് പേ​രെ​ന്താ​ണ്?’

‘കൊ​സെ​ത്ത്.’

കൊ​സെ​ത്തി​നു പകരം യു​ഫ്ര​സി എന്നു വാ​യി​ക്കുക. ആ കു​ട്ടി​യു​ടെ പേർ യു​ഫ്ര​സി എന്നാ​യി​രു​ന്നു. പക്ഷേ, ഴോ​സ​ഫാ​യെ മാ​റ്റി പേ​പി​ത്താ എന്നും ഫ്രാൻ​സ്വാ​യെ മാ​റ്റി സി​ല്ലെ​ത്ത് എന്നും ആക്കി​ത്തീർ​ക്കു​ന്ന അമ്മ​മാ​രു​ടേ​യും പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും ആ കൗ​തു​ക​ക​ര​വും ഭം​ഗി​യേ​റി​യ​തു​മായ വാ​സ​നാ​വൈ​ഭ​വം​കൊ​ണ്ട്, യു​ഫ്ര​സി​യിൽ​നി​ന്ന് അവ​ളു​ടെ അമ്മ കൊ​സെ​ത്ത് എന്നു​ണ്ടാ​ക്കി​യ​താ​ണ്. അതു ശബ്ദ​ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​ന്മാ​രു​ടെ വ്യാ​ക​ര​ണം മു​ഴു​വ​നും അക്ര​മ​മാ​ക്കി ഭി​ന്നി​പ്പി​ക്കു​ന്ന അങ്ങ​നെ​യൊ​രു​ത​രം പദ​നിർ​മാ​ണ​മാ​ണ്. തി​യോ​ദോർ എന്ന​തി​നെ ങോങ് എന്നാ​ക്കി ഭേ​ദ​പ്പെ​ടു​ത്തു​വാൻ സാ​ധി​ച്ച ഒരു മു​ത്ത​ശ്മി​യെ ഞങ്ങ​ള​റി​യും.

‘അവൾ​ക്കു വയ​സ്സെ​ത്ര​യാ​യി?’

‘മൂ​ന്നാ​വാൻ പോ​കു​ന്നു.’

‘അത്ര​ത​ന്നെ​യാ​ണ് എന്റെ മൂത്ത കു​ട്ടി​ക്കും.’

ഈയി​ട​യ്ക്ക് ആ മൂ​ന്നു പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ തി​ക​ഞ്ഞ ഉത്ക്ക​ണ്ഠ​യോ​ടും ആഹ്ലാ​ദ​ത്തോ​ടും​കൂ​ടിയ ഒരു നി​ല​യിൽ ചെ​ന്നു​നി​ല്പാ​യി. ഒരു കാ​ര്യം ഉണ്ടാ​യി; നി​ല​ത്തു​നി​ന്ന് ഒരു വലിയ പുഴു പു​റ​പ്പെ​ട്ടു; അവർ പേ​ടി​ച്ചു​പോ​യി; അവർ​ക്ക് അതു ബഹു​ര​സ​മാ​യി​ത്തീർ​ന്നു.

അവ​രു​ടെ മി​ന്നി​ത്തി​ള​ങ്ങു​ന്ന നെ​റ്റി​കൾ ഒന്നി​ച്ചു കൂടി; ഒരു ദീ​പ്തി​വി​ശേ​ഷ​ത്തി​ന്നു​ള്ളിൽ മൂ​ന്നു തല എന്നു കാ​ണി​കൾ​ക്കു തോ​ന്നി​പ്പോ​വും.

കു​ട്ടി​കൾ എത്ര ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു! തെ​നാർ​ദി​യെർ അമ്മ കു​റ​ച്ചു​ച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു, മൂ​ന്നും ഒര​മ്മ​യു​ടെ മക്ക​ളാ​ണെ​ന്ന് ആരും സത്യം ചെയും.’

മറ്റേ അമ്മ കാ​ത്തു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​ത് ഈ അഭി​പ്രാ​യ​ത്തി​ന്റെ പു​റ​പ്പാ​ടാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. അവൾ തെ​നാർ​ദി​യെർ സ്ത്രീ​യു​ടെ കൈ​പി​ടി​ച്ച്, അവളെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി, പറ​ഞ്ഞു: ‘എനി​ക്കു​വേ​ണ്ടി എന്റെ കു​ട്ടി​യെ നി​ങ്ങൾ നോ​ക്കു​മോ?’

തെ​നാർ​ദി​യെർ​സ്ത്രീ സമ്മ​തി​ച്ചു എന്നും ഇല്ലെ​ന്നും കാ​ണി​ക്കാ​ത്ത അങ്ങ​നെ അത്ഭു​ത​സൂ​ച​ക​ങ്ങ​ളായ ഭാ​വ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നി​നെ കാ​ണി​ച്ചു.

കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ അമ്മ തു​ടർ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു: ‘നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടേ, നാ​ട്ടു​പു​റ​ത്തേ​ക്ക് എനി​ക്കെ​ന്റെ മക​ളേ​യും കൊ​ണ്ടു​പോ​യി​ക്കൂ​ടാ. എന്റെ പ്ര​വൃ​ത്തി​ക്ക് അതു തട​സ്സ​മാ​ണ്. ഒരു കു​ട്ടി​യേ​യും​കൊ​ണ്ടു ചെ​ന്നാൽ ആരും പണി തരി​ല്ല. നാ​ട്ടു​പു​റ​ത്തു​ള്ള​വർ കഥ​യി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രാ​ണ്. ദയാ​ലു​വായ ഈശ്വ​ര​നാ​ണ് എന്നെ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഹോ​ട്ട​ലിൻ​മുൻ​പി​ലൂ​ടെ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന​ത്. അത്ര​യും ചന്ത​വും അത്ര​യും വൃ​ത്തി​യും അത്ര​യും ആഹ്ലാ​ദ​വു​മു​ള്ള നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കു​ട്ടി​ക​ളെ കണ്ട​പ്പോൾ ഞാൻ എന്നെ​ത്ത​ന്നെ മറ​ന്നു​പോ​യി. ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു: ‘ഇതാ ഒരു നല്ല അമ്മ. അതാണ് വേ​ണ്ട​ത്. അപ്പോൾ മൂ​ന്നു സഹോ​ദ​രി​മാ​രാ​യി.’ എന്നി​ട്ട്, ഞാൻ അധികം താ​മ​സി​യാ​തെ മട​ങ്ങി​വ​രാം. എനി​ക്കു​വേ​ണ്ടി എന്റെ കു​ട്ടി​യെ നോ​ക്കു​മോ?’

‘ആലോ​ചി​ക്ക​ണം.’ തെ​നാർ​ദി​യെർ സ്ത്രീ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

‘മാ​സ​ത്തിൽ ഞാൻ നി​ങ്ങൾ​ക്ക് ആറു ഫ്രാ​ങ്കു​വീ​തം തരാം.’

ഈ ഘട്ട​ത്തിൽ ഭക്ഷ​ണ​വി​ല്പ​ന​സ്ഥ​ല​ത്തി​ന്റെ ഏതോ ഉള്ളിൽ​നി​ന്ന് ഒരു പു​രു​ഷ​ശ​ബ്ദം വി​ളി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞു: ‘ഏഴു ഫ്രാ​ങ്കിൽ കു​റ​ഞ്ഞാൽ സാ​ധി​ക്കി​ല്ല. ആറു മാ​സ​ത്തെ സംഖ്യ മുൻ​കൂർ തരി​ക​യും വേണം.’

‘ആറേഴു നാ​ല്പ​ത്തി​ര​ണ്ട്,’ തെ​നാർ​ദി​യെർ​സ്ത്രീ പറ​ഞ്ഞു.

‘അതു ഞാൻ തരാം.’ അമ്മ പറ​ഞ്ഞു.

‘പുറം ചെ​ല​വു​കൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി പതി​ന​ഞ്ചു ഫ്രാ​ങ്ക് വേ​റെ​യും.’ ആ പു​രു​ഷ​ശ​ബ്ദം തു​ടർ​ന്നു.

‘ആകെ, അമ്പ​ത്തേ​ഴു ഫ്രാ​ങ്ക്’ മദാം തെ​നാർ​ദി​യെർ പറ​ഞ്ഞു. ഈ കണ​ക്കു​കൂ​ട്ട​ലോ​ടു​കൂ​ടി അവൾ പതു​ക്കെ ഇങ്ങ​നെ മൂളി.

’ഞാനതു തരാം,’ അമ്മ പറ​ഞ്ഞു: ‘എന്റെ പക്കൽ എൺപതു ഫ്രാ​ങ്കു​ണ്ട്, നട​ന്നു പോ​വു​ന്ന​പ​ക്ഷം, നാ​ട്ടു​പു​റ​ത്തെ​ത്താൻ ധാ​രാ​ളം വേ​ണ്ട​തു പി​ന്നേ​യും എന്റെ കൈ​യി​ലു​ണ്ടാ​വും. ഞാൻ അവിടെ ചെ​ന്നു പണം സമ്പാ​ദി​ക്കും; കു​റ​ച്ചു കൈ​യി​ലാ​യാൽ ഉടനെ എന്റെ ഓമനയെ ഞാൻ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു പൊ​യ്ക്കൊ​ള്ളാം.’

ആ പു​രു​ഷ​ശ​ബ്ദം പി​ന്നെ​യും ആരം​ഭി​ച്ചു: ‘കു​ട്ടി​ക്ക് ഉടു​പ്പു​ണ്ട​ല്ലോ?’

‘അതെ​ന്റെ ഭർ​ത്താ​വാ​ണ്.’ തെ​നാർ​ദി​യെർ​സ്ത്രീ പറ​ഞ്ഞു.

‘നി​ശ്ച​യ​മാ​യും ആ ഓമ​ന​ത്ത​ങ്ക​ത്തി​നു വേണ്ട ഉടു​പ്പു​ണ്ട്—അതു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭർ​ത്താ​വാ​ണെ​ന്ന് എനി​ക്കു ധാ​രാ​ളം മന​സ്സി​ലാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു—എന്ന​ല്ല, അതൊരു കൗ​തു​ക​ക​ര​മായ ഉടു​പ്പിൻ​കൂ​ട്ട​മാ​ണ്! ഒരു കഥ​യി​ല്ലാ​ത്തേ​ട​ത്തോ​ളം; ഒക്കെ ഡജൻ ഡജൻ കണ​ക്കിൽ; ഒരു പ്ര​ഭ്വി​യു​ടെ മട്ടിൽ പട്ടു​ടു​പ്പു​ക​ളാ​ണ്. ഇതാ, ഈ പര​വ​താ​നി​സ്സ​ഞ്ചി​യിൽ കാണാം.’

‘അതൊ​ക്കെ ഇങ്ങോ​ട്ടേ​ല്പി​ക്ക​ണം.’ ആ പു​രു​ഷ​ശ​ബ്ദം പി​ന്നേ​യും ചാ​ടി​വീ​ണു.

‘തീർ​ച്ച​യാ​യും ഞാനതു നി​ങ്ങൾ​ക്കു തരും.’ അമ്മ പറ​ഞ്ഞു, എന്റെ മകളെ ഞാൻ മേ​ലൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തെ ഇവിടെ വെ​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു പോയാൽ നന്നാ​യി!’

എജ​മാ​ന​ന്റെ മുഖം പു​റ​ത്തു വന്നു.

’അതു നല്ല​ത്,’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു.

കരാറു ശരി​പ്പെ​ട്ടു. അമ്മ അന്നു രാ​ത്രി ആ ഹോ​ട്ട​ലിൽ കൂടി; കൈ​യി​ലു​ള്ള പണം കൊ​ടു​ത്തു; കു​ട്ടി​യെ അവിടെ ഏൽ​പി​ച്ചു; ഉടു​പ്പു​പോ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു മു​ക്കാ​ലും ഒഴി​ഞ്ഞു കന​മി​ല്ലാ​തായ തന്റെ പര​വ​താ​നി​സ്സ​ഞ്ചി അവൾ ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി മു​റു​ക്കി; വേ​ഗ​ത്തിൽ മട​ങ്ങി​വ​രാം എന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു രാ​വി​ലെ പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. ആളുകൾ ഈ വക യാ​ത്ര​കൾ കു​ലു​ക്കം കൂ​ടാ​തെ ഏർ​പ്പെ​ടു​ത്തി​വി​ടു​ന്നു; എന്നാൽ അവ നി​രാ​ശ​ത​ക​ള​ത്രേ!

പു​റ​ത്തേ​ക്കു കടന്ന ഉടനെ തെ​നാർ​ദി​യെർ​മാ​രു​ടെ അയൽ​പ​ക്ക​ക്കാ​രിൽ ഒരാള്‍ ഈ അമ്മ​യെ കണ്ടെ​ത്തി; അയാൾ ഇങ്ങ​നെ ഒര​ഭി​പ്രാ​യ​വും​കൊ​ണ്ടു വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങി​ച്ചെ​ന്നു; ‘ആർ​ക്കും കണ്ടാൽ മന​സ്സു പൊ​ട്ടു​ന്ന​വി​ധം ഒരു സ്ത്രീ തെ​രു​വില്‍നി​ന്നു കര​യു​ന്ന​തു ഞാ​നി​പ്പോൾ കണ്ടു!’

കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ അമ്മ പോയ ഉടനെ ഹോ​ട്ടൽ​ക്കാ​രൻ ഭാ​ര്യ​യോ​ടു പറ​ഞ്ഞു:

‘നാളെ അവ​ധി​യായ എന്റെ നൂ​റ്റി​പ്പ​ത്തു ഫ്രാ​ങ്കി​ന്റെ കട​പ്പ​ത്രം കൊ​ടു​ത്തു​തീർ​ക്കാൻ ഇതു പറ്റി; എനി​ക്ക് അമ്പ​തു ഫ്രാ​ങ്ക് പോ​രാ​യ്ക​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. വാ​റ​ണ്ടും ലഹ​ള​യും എന്റെ പി​ന്നാ​ലെ​യു​ള്ള കഥ അറി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടോ? നി​ന്റെ കു​ട്ടി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു നീ നല്ല രസ​മാ​യി​ട്ട് ഒരെ​ലി​ക്കെ​ണി വെ​ച്ചു.’

‘അതൊ​ട്ടും ഊഹി​ക്കാ​തെ.’ ആ സ്ത്രീ പറ​ഞ്ഞു.