ഈ ഭവ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കാ​ണു് ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ്, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, ‘സ്വർ​ഗ​ത്തിൽ​നി​ന്നു വീ​ണ​തു്.’

റ്യു പൊ​ലോ​ങ്ങ്സോ​വി​ലെ മൂ​ല​കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​കു​ന്ന തോ​ട്ട​മ​തി​ലാ​ണു് അയാൾ കയ​റി​ക്ക​ട​ന്ന​തു്. അർ​ദ്ധ​രാ​ത്രി​യ്ക്ക് അയാൾ കേട്ട ദേ​വ​സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ കീർ​ത്ത​നം, കന്യ​കാ​മ​ഠ​സ്ത്രീ​കൾ പാടിയ പ്രാർ​ത്ഥ​നാ​ഗാ​ന​മാ​ണു്; മങ്ങ​ലി​ന്നു​ള്ളി​ലൂ​ടെ അയാൾ ഒരു നോ​ക്കു കണ്ട ശാല ചെ​റു​പ​ള്ളി​യാ​ണു്. നി​ല​ത്തു കമി​ഴ്‌​ന്നു​കി​ട​ന്നി​രു​ന്ന​താ​യി​ക്ക​ണ്ട പ്രേ​ത​സ്വ​രൂ​പം പാ​പ​പ്രാ​യ​ശ്ചി​ത്തം ചെ​യ്യു​ന്ന കന്യ​ക​യാ​ണു്; അയാളെ അസാ​മാ​ന്യ​മാ​യി അത്ഭു​ത​പ്പെ​ടു​ത്തിയ ആ ഒരു നാദം പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ച മണി ഫാദർ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ കാൽ​മു​ട്ടി​ന്മേൽ കെ​ട്ടി​യി​ട്ട തോ​ട്ട​ക്കാ​രൻ​മ​ണി​യാ​ണു്.

കൊ​സെ​ത്തി​നെ കി​ട​ത്തി​യ​തി​നു​ശേ​ഷം, നമ്മൾ കണ്ട​തു​പൊ​ലെ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങും ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങും​കൂ​ടി, തെ​ളി​ഞ്ഞു പടപടെ കത്തി​യെ​രി​യു​ന്ന തി​യ്യി​ന​ടു​ത്തി​രു​ന്നു് ഒരു ഗ്ലാ​സ്സു് വീ​ഞ്ഞും ഒരു കഷ്ണം പാൽ​ക്ക​ട്ടി​യും കൊ​ണ്ടു് അത്താ​ഴം കഴി​ച്ചു; എന്നി​ട്ടു്, ആ കു​ടി​ലിൽ ആകെ​യു​ള്ള കി​ട​ക്ക കൊ​സെ​ത്തു് ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു രണ്ടു​പേ​രും ഓരോ വയ്ക്കോൽ​ക്കെ​ട്ടി​ന്മേൽ​ച്ചെ​ന്നു വീണു.

കണ്ണ​ട​യ്ക്കു​ന്ന​തി​നു മുൻപേ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു: ‘ഇനി​മേൽ എനി​ക്കി​വി​ടെ​ത്ത​ന്നെ താ​മ​സ​മാ​ക്ക​ണം.’ ഈ അഭി​പ്രാ​യം അന്ന​ത്തെ രാ​ത്രി മു​ഴു​വ​നും ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ തല​യി​ലൂ​ടെ നട​സ്സ​വാ​രി ചെ​യ്തു. വാ​സ്ത​വം പറ​ഞ്ഞാൽ, രണ്ടു​പേ​രും ഉറ​ങ്ങി​യി​ല്ല.

തന്നെ കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു​പോ​യെ​ന്നും, ഴാവേർ അന്വേ​ഷി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നും ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ട്ട​തു​കൊ​ണ്ടു്, ഇനി താനും കൊ​സെ​ത്തും​കൂ​ടി പാ​രി​സ്സി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങി​ച്ചെ​ന്നാൽ അപ​ക​ട​മാ​ണെ​ന്നു ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് തീർ​ച്ച​യാ​ക്കി. അങ്ങ​നെ, ഈ അടി​ച്ചു കയറിയ കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റു് അയാളെ സന്ന്യാ​സി​മ​ഠ​ത്തിൽ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു തള്ളി. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നു മേലാൽ ഒരു വി​ചാ​രം മാത്രമായി-​അവിടെ കൂടണം. അപ്പോൾ അയാ​ലു​ടെ നി​ല​യി​ലു​ള്ള ഒരു ഭാ​ഗ്യ​ഹീ​ന​ന്നു് ഏറ്റ​വും രക്ഷ​യും ഏറ്റ​വും അപ​ക​ട​വു​മു​ള്ള സ്ഥ​ല​മാ​ണു് കന്യ​കാ​മ​ഠം; ഏറ്റ​വും അപ​ക​ട​മു​ള്ള സ്ഥ​ല​മാ​കു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ​യെ​ന്നാൽ, അവിടെ പു​രു​ഷ​ന്മാർ​ക്കാർ​ക്കും ചെ​ല്ലാൻ പാ​ടി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു്, അവി​ടെ​വെ​ച്ചു കാ​ണ​പ്പെ​ട്ടാൽ, അതു​ത​ന്നെ ഒരു കൊ​ടും​കു​റ്റ​മാ​ണ്—ആ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഒരു കാൽ വെ​ച്ചാൽ മതി. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് തട​വി​ലാ​യി; ഏറ്റ​വും രക്ഷ​യു​ള്ള സ്ഥ​ല​മാ​കു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ​യെ​ന്നാൽ, അവിടെ കൂ​ടു​വാ​ന​നു​വാ​ദം കി​ട്ടി അങ്ങ​നെ ചെ​യ്യു​ന്ന​താ​ണെ​ങ്കിൽ, ആവക സ്ഥ​ല​ത്തു് ആരെ​ങ്കി​ലും അയാളെ വന്ന​ന്വേ​ഷി​ക്കു​മോ? ഒര​സാ​ധ്യ​സ്ത്ഥ​ല​ത്തു താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന​തു രക്ഷ​ത​ന്നെ​യാ​ണു്.

ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങാ​ണെ​ങ്കിൽ അയാൾ തല​ച്ചോ​റി​നെ ഇട്ടു് ആഞ്ഞ​ടി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഈ കാ​ര്യ​ത്തിൽ യാ​തൊ​ന്നും തനി​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​യി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു തു​റ​ന്നു സമ്മ​തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് അയാ​ളാ​രം​ഭി​ച്ചു. മതി​ലു​ക​ളെ​ല്ലാം അങ്ങ​നെ​ത​ന്നെ നി​ല്ക്കെ മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെൻ എങ്ങ​നെ ഉള്ളിൽ​ക്ക​ട​ന്നു? സന്ന്യാ​സി​മ​ഠ​ത്തി​ലെ മതിൽ കവ​ച്ചു​ക​ട​ക്കാ​നു​ള്ള​ത​ല്ല. എങ്ങ​നെ ഉള്ളിൽ​ക്ക​ട​ന്നു? എങ്ങ​നെ അദ്ദേ​ഹം ഒരു കു​ട്ടി​യേ​യും​കൊ​ണ്ടു കട​ന്നു? ഒരു കു​ട്ടി​യെ കൈ​ക്കു​ട​ന്ന​യി​ലെ​ടു​ത്തു, കു​ത്ത​നെ നില്‍ക്കു​ന്ന ഒരു മതിൽ ആർ​ക്കും കയ​റി​ക്ക​ട​ക്കാൻ വയ്യാ. ആ കു​ട്ടി ഏതാ​ണു്? അവർ രണ്ടു​പേ​രും എവി​ടെ​നി​ന്നു വന്നു? ഫൂഷൻ വാ​ങ്ങ് കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ താ​മ​സ​മാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു്, എം പട്ട​ണ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി യാ​തൊ​ന്നും കേ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല; അവിടെ കഴി​ഞ്ഞ​തൊ​ന്നും അയാ​ള​റി​ഞ്ഞി​ല്ല. ചോ​ദി​ക്കാൻ ഉത്സാ​ഹം തോ​ന്നി​ക്കാ​ത്ത ഒരു മട്ടു​ണ്ടു് മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെ​ന്നു്. എന്ന​ല്ല, ഫൂ​ഷൻ​വാ​ങ്ങ് തന്ന​ത്താൻ പറ​ഞ്ഞു: ഒരു ഋഷിയെ ആരും വി​ചാ​രണ ചെ​യ്യാ​റി​ല്ല.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ കണ്ണിൽ മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെ​ന്നു മുൻ​പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ‘അവസ്ഥ’ യെ​ല്ലാം അങ്ങ​നെ​ത​ന്നെ നില്‍ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങിൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ട്ട ചില വാ​ക്കു​ക​ളിൽ​നി​ന്നു, കാ​ല​ത്തി​ന്റെ ചീ​ത്ത​ത്തം​കൊ​ണ്ടു് അദ്ദേ​ഹം ദീ​പാ​ളി പി​ടി​ച്ചു​പോ​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നും, കട​ക്കാൻ പി​ന്നാ​ലെ കൂ​ടി​യി​ട്ടു​ണ്ട​ന്നും മാ​ത്രം തോ​ട്ട​ക്കാ​രൻ ഊഹി​ച്ചു; അല്ലെ​ങ്കിൽ അദ്ദേ​ഹം രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​വി​ഷ​യ​മായ എന്തോ ഒര​പ​ക​ട​ത്തിൽ പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നും ഇപ്പോൾ ഒളി​വി​ലാ​ണെ​ന്നും വരാം; ഈ ഊഹം ഫൂ​ഷല്‍ വാ​ങ്ങി​നെ മു​ഷി​പ്പി​ച്ചി​ല്ല. എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ വട​ക്കൻ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലെ മിക്ക കൃ​ഷീ​വ​ല​ന്മാ​രി​ലു​മെ​ന്ന​ലോ​ലെ, അയാ​ളി​ലും പണ്ട​ത്തെ ബോ​നാ​പ്പാർ​ത്തു് കക്ഷി​ത്ത​ത്തി​ന്റെ തുക നി​ല​നി​ന്നി​രു​ന്നു. ഒളി​ച്ചു​ന​ട​ക്കു​ന്ന കൂ​ട്ട​ത്തിൽ, ഒരു രക്ഷാ​സ്ഥ​ല​മാ​യി കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തെ അദ്ദേ​ഹം തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തി​രി​ക്കാം; അവിടെ താ​മ​സി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്ന​തിൽ, അപ്പോൾ അത്ഭു​ത​പ്പെ​ടാ​നൊ​ന്നു​മി​ല്ല. പക്ഷേ, തീരെ മന​സ്സി​ലാ​കാ​ത്ത ഭാഗം-​മൊസ്സ്യു മദ​ലി​യെൻ എങ്ങ​നെ അവി​ടെ​യെ​ത്തി​യെ​ന്നും, ആ പെൺ​കു​ട്ടി കൂ​ടെ​യു​ണ്ടാ​യ​തെ​ങ്ങി​നെ​യെ​ന്നു​മു​ള്ള​താ​ണു്. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് അവരെ കണ്ടു, അവരെ തൊ​ട്ടു, അവ​രു​മാ​യി സം​സാ​രി​ച്ചു; എങ്കി​ലും അതു സം​ഭാ​വ്യ​മാ​ണെ​ന്നു് അയാൾ​ക്കു വി​ശ്വാ​സം വന്നി​ല്ല. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ കു​ടി​ലി​ലേ​ക്ക് അതാ അജ്ഞേ​യ​വ​സ്തു കട​ന്നു. ഊഹ​പ​ര​മ്പ​ര​യു​ടെ ഇടയിൽ അയാൾ അങ്ങു​മി​ങ്ങും തപ്പി​ത്ത​ട​ഞ്ഞു; ഇത​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു കണ്ടു​പി​ടി​പ്പി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല: ‘മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെൻ എന്റെ ജീവനെ രക്ഷി​ച്ചു.’ ഈ ഒരു നി​ശ്ച​യം മാ​ത്രം മതി; അയാൾ ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തെ​ന്തെ​ന്നു് അതു തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി. അയാൾ തന്ന​ത്താൻ പറ​ഞ്ഞു:‘ഇനി ഞാ​നാ​ണു് ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തു്.’ അയാൾ തന്റെ അന്ത:കര​ണ​ത്തിൽ തു​ടർ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു: ‘എന്നെ വലി​ച്ചു​നീ​ക്കു​വാൻ​വേ​ണ്ടി വണ്ടി​യു​ടെ ചു​വ​ട്ടി​ലേ​ക്കു തന്ന​ത്താൻ കു​ത്തി​ത്തി​രു​കേ​ണ്ടി​വ​ന്ന​പ്പോൾ മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെൻ ആലോ​ചി​ക്കാൻ നി​ന്നി​ല്ല.’ മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെ​നെ രക്ഷി​ക്കാൻ അയാൾ തീർ​ച്ച​യാ​ക്കി.

എന്താ​യാ​ലും, അയാൾ സ്വ​യ​മേവ പല ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ ചോ​ദി​ക്കു​ക​യും പല പ്ര​കാ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള മഠു​പ​ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. ‘അദ്ദേ​ഹം എന്നോ​ടു ചെ​യ്തി​ട്ടു​ള്ള​തി​രി​ക്കെ, ഒരു കള്ള​നാ​ണെ​ന്നു വന്നാൽ ഞാ​ന​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ രക്ഷി​ക്കു​മോ! ഒന്നു​ത​ന്നെ. അദ്ദേ​ഹം ഒരു കൊ​ല​പാ​ത​കി​യാ​ണെ​ങ്കിൽ ഞാ​ന​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ രക്ഷി​ക്കു​മോ? ഒന്നു​ത​ന്നെ. അദ്ദേ​ഹം ഒരു ഋഷി​യാ​യി​രി​ക്കെ ഞാ​ന​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ രക്ഷി​ക്കു​മോ? ഒന്നു​ത​ന്നെ.’

പക്ഷേ, അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ താ​മ​സി​പ്പി​ക്കാ​റാ​ക്കു​ന്ന കാ​ര്യം എന്തു ഞെ​രു​ക്ക​മു​ള്ള​താ​ണു്? ഏതാ​ണ്ടു് അസാ​ധ്യ​മായ ഈ പ്ര​വൃ​ത്തി​യു​ടെ മുൻ​പി​ലും ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ചൂ​ളു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. തന്റെ ആത്മ​പ്ര​ശ്ര​യ​വും സത്സ്വ​ഭാ​വ​വും, ആ പഴയ നാ​ടൻ​സൂ​ത്ര​വു​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റു് ഏണി​യൊ​ന്നും കൈ​യി​ലി​ല്ലാ​ത്ത ഈ പി​ക്കാർ​ദി​യി​ലെ സാ​ധു​കൃ​ഷി​ക്കാ​രൻ, ഒരു സമ​ര്യാ​ദ​മായ ഉദ്യ​മ​ത്തിൽ താൻ ഭട​നാ​യി​ച്ചേർ​ന്ന ഈ ഘട്ട​ത്തിൽ, സന്ന്യാ​സി​മ​ഠ​ത്തി​ലെ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടു​ക​ളെ​യും സാ​ങ്ങ്—ബെ​ന്വാ​വി​ന്റെ ആശ്ര​മ​നി​യ​മ​ങ്ങ​ളായ കടും​തു​ക്ക​ങ്ങ​ളേ​യും കയ​റി​ക്ക​ട​ക്കാൻ സന്ന​ദ്ധ​നാ​യി. ജീ​വി​ത​കാ​ലം മു​ഴു​വ​നും ഒരു സ്വാർ​ത്ഥി​യാ​യി​രു​ന്ന ഒരു വയ​സ്സ​നാ​ണു് ഫാദർ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ്. വയ​സ്സാ​യ​തോ​ടു​കൂ​ടി ഉത്സാ​ഹം നി​ന്നു, രോ​ഗി​യാ​യി. ലോ​ക​ത്തിൽ തനി​യ്ക്കു രസ​മു​ള്ള യാ​തൊ​രു ഭാ​ഗ​വും ബാ​ക്കി​യി​ല്ലെ​ന്നു വന്ന​പ്പോൾ കൃ​ത​ജ്ഞ​നാ​കു​ന്ന​തു് സു​ഖ​പ്ര​ദ​മായ ഒന്നാ​ണെ​ന്നു് അയാൾ കണ്ടു; അതി​നാൽ ഒരു നല്ല കാ​ര്യം പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കാ​നു​ണ്ടെ​ന്നു കണ്ട​പ്പോൾ, മരി​ക്കാ​ന​ടു​ത്തി​രി​ക്കെ, അതേ​വ​രെ സ്വാ​ദ​റി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ലാ​ത്ത ഒരു ഗ്ലാ​സു് ഒന്ന​ന്ത​രം വീ​ഞ്ഞ് അടു​ക്കൽ കണ്ടാൽ അതു കട​ന്നു് ആർ​ത്തി​യോ​ടു​കൂ​ടി ഇറ​ക്കി​ക്ക​ള​യു​ന്ന ഒരു​വ​നെ​പ്പോ​ലെ, അയാൾ അതി​ന്മേൽ ചെ​ന്നു പി​ര​ണ്ടു​വീ​ണു. ഈ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലു​ള്ള അനവധി കാ​ല​ത്തെ താമസം അയാ​ളിൽ​നി​ന്നു സ്വാർ​ത്ഥ​ത്തെ മു​ഴു​വ​നും ഊറ്റി​ക്ക​ള​യു​ക​യും എന്തെ​ങ്കി​ലും ഒരു പു​ണ്യ​കർ​മം ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് തനി​ക്ക് കൂ​ടി​യേ കഴിയൂ എന്നാ​ക്കി​ത്തീർ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

അതി​നാൽ അയാൾ ഉറ​ച്ചു; മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യ​നെ രക്ഷി​ക്ക​ണം.

ഇപ്പോൾ​ത്ത​ന്നെ ഞങ്ങൾ അയാളെ പി​ക്കാർ​ദി​യി​ലെ ഒരു സധു​കൃ​ഷി​ക്കാ​രൻ എന്നു വി​ളി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. ആ വി​വ​ര​ണം ശരി​യാ​ണു്. പക്ഷേ, അപൂർ​ണം. ഇപ്പോൾ എത്തി​ച്ചേർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന കഥാ​ഭാ​ഗ​ത്തേ​ക്കു, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ ജീ​വ​പ്ര​കൃ​തി​ജ്ഞാ​നം അല്പം ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് ആവ​ശ്യ​മാ​ണു്. അയാൾ ഒരു കൃ​ഷി​ക്കാ​ര​നാ​ണു്; എങ്കി​ലും ആധാ​ര​ങ്ങൾ സാ​ക്ഷി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന ഒരു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നാ​യി​രു​ന്നു പണ്ടു്. അതു് അയാ​ലു​ടെ ബു​ദ്ധി​കൗ​ശ​ല​ത്തോ​ടു വഞ്ച​നാ​സാ​മർ​ത്ഥ്യ​ത്തേ​യും, നി​ഷ്ക​പ​ട​ത​യോ​ടു വി​വേ​ക​ത്തേ​യും കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്തു. പലേ കാ​ര​ണ​ങ്ങൾ​കൊ​ണ്ടും തൊഴിൽ തോല്‍മ പറ്റി​യ​തി​നു​ശേ​ഷം, അയാൾ വണ്ടി​ക്കാ​ര​നും കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​ര​നു​മാ​യി. എന്നാൽ കു​തി​ര​കൾ​ക്കാ​വ​ശ്യ​മാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്ന ആണ​യി​ട​ലു​ക​ളും ചമ്മ​ട്ടി​വീ​ക്കു​ക​ളും ഇട​യ്ക്കു കട​ന്നു​കൂ​ടി​യെ​ങ്കി​ലും പണ്ട​ത്തെ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നില അയാ​ളിൽ പി​ന്നേ​യും പറ്റി​പ്പി​ടി​ച്ചു നി​ന്നു. അയാൾ​ക്കു ചില പ്ര​കൃ​തി​സി​ദ്ധ​മായ ഫലി​ത​മു​ണ്ടു്; അയാൾ നല്ല വ്യാ​ക​ര​ണ​പ്ര​കാ​രം സം​സാ​രി​ക്കും; അയാൾ ആരെ​യും കാ​ര്യം പറ​ഞ്ഞു മന​സ്സി​ലാ​ക്കും—ഒരു ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ ഇത​പൂർ​വ​മാ​ണു്. മറ്റു കൃ​ഷി​ക്കാർ അയാ​ളെ​പ്പ​റ്റി പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു: ‘അയാൾ ഏക​ദേ​ശം ഒരു തൊ​പ്പി​യോ​ടു​കൂ​ടിയ മാ​ന്യ​നെ​പ്പോ​ലെ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു.’ അധി​ക​പ്ര​സം​ഗ​ത്തോ​ടും വാ​യാ​ടി​ത്ത​ത്തോ​ടും​കൂ​ടിയ കഴി​ഞ്ഞ നൂ​റ്റാ​ണ്ട​ത്തെ ശബ്ദ​കോ​ശം ‘പകുതി പ്ര​മാ​ണി,’ ‘പകു​തി​യി​ര​പ്പാ​ളി’ എന്നു് പേ​രി​ട്ടു​വ​ന്ന​തും, പ്ര​ഭു​മ​ന്ദി​രം വയ്ക്കോൽ​പ്പു​ര​യു​ടെ​മേൽ വാ​രി​ച്ചൊ​രി​യു​ന്ന അല​ങ്കാ​ര​പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങൾ ഇട​ത്ത​ര​ക്കാ​ര​ന്റെ അറ​യ്ക്കു​മുൻ​പിൽ, ‘ഏതാ​ണ്ടു് നാടൻ, ഏതാ​ണ്ടു് പരിഷ്കാരി-​മുളകും ഉപ്പും’ എന്നു് നറു​ക്കു കെ​ട്ടു​ന്ന​തു​മായ ആ ഒരു വർ​ഗ​ത്തിൽ, വാ​സ്ത​വ​മാ​യി, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങും ഉൾ​പ്പെ​ട്ടു. ഈശ്വ​ര​വി​ധി​യാൽ നിർ​ദ്ദ​യം പി​ടി​ച്ചു കു​ട​യ​പ്പെ​ട്ടു തളർ​ന്നു് ഒരു​ത​രം പി​ഞ്ഞി​പ്പൊ​ടി​ഞ്ഞ ആത്മാ​വാ​യി​ത്തീർ​ന്നി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് എന്തു​ത​ന്നെ​യാ​യി​ട്ടും, ഒരു​ശി​രു​ള്ള​വ​നും പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ളിൽ തി​ക​ച്ചും ചു​റു​ചു​റു​ക്കു​കാ​ര​നു​മാ​യി​രു​ന്നു—എന്നും ദു​ഷ്ട​നാ​യി​പ്പോ​വാൻ സമ്മ​തി​ക്കാ​തെ നിർ​ത്തു​ന്ന ഒരു വി​ല​യു​ള്ള ഗുണം. അയാ​ളു​ടെ കു​റ​വു​ക​ളും ദുശ്ശീലങ്ങളും-​അയാൾക്കു ചി​ല​തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു—പു​റം​ഭാ​ഗ​ത്തെ മാ​ത്രം സം​ബ​ന്ധി​ച്ച​വ​യാ​ണ്.ചു​രു​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞാല്‍,അയാ​ളു​ടെ മു​ഖ​ല​ക്ഷ​ണം, സൂ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ മന​സ്സി​നെ കൈ​വ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​ഒ​ന്നാ​ണ്. അയാ​ളു​ടെ പ്രാ​യം ചെന്ന മു​ഖ​ത്തു നെ​റ്റി​ക്കു മു​ക​ളിൽ ദ്രോ​ഹ​ബു​ദ്ധി​യോ പൊ​ട്ട​ത്ത​ര​മോ കാ​ണി​ക്കു​ന്ന ആ അസു​ഖ​ക​ര​ങ്ങ​ളായ ചു​ളി​വു​കൾ ഒന്നും​ത​ന്നെ​യി​ല്ല.

രാ​വി​ലെ, ഒരു പര​പ്പാ​ലോ​ചന കഴി​ഞ്ഞ​തി​നു​ശേ​ഷം, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് കണ്ണു​മി​ഴി​ച്ചു. മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെൻ വയ്ക്കോൽ​ക്കെ​ട്ടി​ന്മേൽ എഴു​ന്നേ​റ്റി​രു​ന്നു കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ ഉറ​ക്കം നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​ന്ന​തു കണ്ടു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങും എണീ​റ്റി​രു​ന്നു പറ​ഞ്ഞു: ‘ഇപ്പോൾ നി​ങ്ങ​ളി​വി​ടെ​യാ​യി. ഇനി അക​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കാ​നെ​ന്താ​ണു് വഴി​യാ​ലോ​ചി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്?

ഈ വാ​ക്ക് കാ​ര്യം മു​ഴു​വ​നും സം​ക്ഷി​പ്ത​മാ​യി കാ​ണി​ച്ചു. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തിൽ​നി​ന്നു​ണർ​ത്തി.

രണ്ടു​പേ​രും​കൂ​ടി ആലോ​ചി​ച്ചു.

‘ഒന്നാ​മ​തു്, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു; ‘നി​ങ്ങ​ളോ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കു​ട്ടി​യോ ഈ അക​ത്തു​നി​ന്നു പു​റ​ത്തേ​ക്കു കാ​ലെ​ടു​ത്തു കു​ത്താ​തി​രി​ക്ക​ണം, ആദ്യം​ത​ന്നെ. തോ​ട്ട​ത്തി​ലേ​ക്കു ഒരു കാൽ​വെ​ച്ചാൽ മതി, നമ്മു​ടെ കഥ തീർ​ന്നു.’

‘വാ​സ്ത​വം.’

‘മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെൻ,’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് വീ​ണ്ടും തു​ട​ങ്ങി, ‘നി​ങ്ങൾ വന്ന​തു വളരെ നല്ല മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തി​ലാ​ണ്— വളരെ ചീത്ത മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തി​ലെ​ന്നാ​ണു് പറ​യേ​ണ്ട​തു്. ഇവി​ടെ​യു​ള്ള മാ​ന്യ​സ്ത്രീ​ക​ളിൽ ഒരുവൾ അത്യാ​സ​ന്ന​ദീ​ന​ത്തിൽ കി​ട​ക്കു​ന്നു ഇതു​കാ​ര​ണം അവർ ഈ ഭാ​ഗ​ത്തേ​ക്ക് അധി​ക​മൊ​ന്നും നോ​ക്കു​ക​യി​ല്ല. ആ സ്ത്രീ മരി​ക്കാ​റാ​യി​യെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. നാ​ല്പ​തു മണി​ക്കൂർ നേ​ര​ത്തെ ഈശ്വര പ്രാർ​ത്ഥന നട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. എല്ലാ​വ​രും പരി​ഭ്ര​മ​ത്തി​ലാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അവർ​ക്ക് ആ പണി​യാ​ണു്. യാത്ര പറയാൻ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന സ്ത്രീ ഒരു സന്ന്യാ​സി​നി​യാ​ണു്. വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ, ഇവി​ടെ​യു​ള്ള ഞങ്ങ​ളെ​ല്ലാം സന്ന്യാ​സ​മെ​ടു​ത്ത​വ​രാ​ണു്. അവരും ഞാ​നു​മാ​യി ഒന്നേ വ്യ​ത്യാ​സ​മു​ള്ളൂ. അവർ ‘ഞങ്ങ​ളു​ടെ ചെ​റു​മു​റി’ എന്നും, ഞാൻ ‘എന്റെ ചെ​റു​വീ​ടു്’ എന്നും പറയും, നമു​ക്ക് ഇന്നു സമാ​ധാ​ന​ത്തോ​ടു കൂ​ടി​യി​രി​ക്കാം നാ​ള​ത്തെ കാ​ര്യം ഞാ​നേല്‍ക്കി​ല്ല.’

എങ്കി​ലും ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ടു: ‘ഈ കുടിൽ മതി​ലി​ന്റെ ഭി​ത്തി​മാ​ട​ത്തി​ലാ​ണു്. ഒരു​ത​രം ഇടി​ഞ്ഞു​പൊ​ളി​യൽ​കൊ​ണ്ടു് ഇതൊ​ളി​ഞ്ഞു​നില്‍ക്കു​ന്നു. പി​ന്നെ മര​ങ്ങ​ളു​ണ്ടു്. കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ​നി​ന്നു നോ​ക്കി​യാൽ ഇങ്ങോ​ട്ടു കാ​ണി​ല്ല.’

‘എന്ന​ല്ല, കന്യ​കാ​മ​ഠ​സ്ത്രീ​കൾ ഇതി​ന്റെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു വരി​ക​യു​മി​ല്ല’ ‘ആ?’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു.

ഈ ‘ആ’ എന്ന​തി​ലെ ഉറ​പ്പി​ച്ച ചോ​ദ്യ​ചി​ഹ്ന​ത്തി​ന്റെ സാരം ഇതാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നി: ‘ഇവിടെ ഒളി​ച്ചു​പാർ​ക്കാ​മെ​ന്ന​നി​ക്കു തോ​ന്നു​ന്നു?’

ഈ ചോ​ദ്യ​ചി​ഹ്ന​ത്തി​നാ​ണു് ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞ​തു്: ‘പെൺ​കു​ട്ടി​ക​ളു​ണ്ടു്.’

‘എന്തു പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ?’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ചോ​ദി​ച്ചു.

താൻ പറഞ്ഞ വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ അർ​ത്ഥം വി​വ​രി​ക്കു​വാൻ​വേ​ണ്ടി ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് വായ തു​റ​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി, ഒരു മണി​യ​ടി കേ​ട്ടു.

‘ആ സന്ന്യാ​സി​നി മരി​ച്ചു.’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു. ‘അതു് ആ മണി​മു​ട്ട​ലാ​ണു്.’

ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങോ​ടു ചെ​വി​യോർ​ത്തി​രി​ക്കു​വാൻ അയാൾ ആം​ഗ്യം കാ​ണി​ച്ചു.

ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി മണി​യ​ടി​ച്ചു.

‘അതു മരി​ച്ചാ​ല​ത്തെ മണി​മു​ട്ട​ലാ​ണു്. ശവം പള്ളി​യിൽ​നി​ന്നു കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന​തു​വ​രെ​യ്ക്ക്, ഇരു​പ​ത്തി​നാ​ലു മണി​ക്കൂർ നേരം, ഓരോ നി​മി​ഷം​തോ​റും ഓരോ മണി​യ​ടി കേൾ​ക്കാം!—നോ​ക്കൂ, അവർ കളി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. കളി​സ്സ​മ​യ​ത്തു് ഒരു പന്തു് ഉരു​ണ്ടു​വ​ന്നാൽ മതി, പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നു നി​യ​മ​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, ഇവി​ടെ​യെ​ല്ലാം ഓടി നട​ന്നു തി​ര​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​വാൻ​വേ​ണ്ടി അവർ മു​ഴു​വ​നു​മെ​ത്തും. ആ ചന്ത​മു​ള്ള കു​ട്ടി​കൾ ശു​ദ്ധ​പി​ശാ​ചു​ക്ക​ളാ​ണു്.’

‘ആരു്?’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ചോ​ദി​ച്ചു.

‘ചെറിയ പെൺ​കി​ടാ​ങ്ങൾ. നി​ങ്ങൾ എളു​പ്പ​ത്തിൽ കണ്ടു​പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​പോ​വും. അവർ ഉറ​ക്കെ നി​ല​വി​ളി​ക്കും: ‘ഹാ! ഒരു പു​രു​ഷൻ!’ ഇന്നു പേ​ടി​ക്കാ​നി​ല്ല. ഇന്നു് കളി​സ്സ​മ​യ​മു​ണ്ടാ​വി​ല്ല. ഇന്നു് മു​ഴു​വ​നും ഈശ്വ​ര​പ്രാർ​ത്ഥ​ന​യാ​യി​രി​ക്കും. മണി​യ​ടി കേ​ട്ടി​ല്ലേ? ഞാൻ പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ ഇങ്ങ​നെ ഓരോ നി​മി​ഷ​വും ഓരോ മണി​യ​ടി കേൾ​ക്കും. മരി​ച്ചാ​ല​ത്തെ മണി​യ​ടി​യാ​ണു്.

‘എനി​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​യി. വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​നി​ക​ളു​ണ്ടു്.’

ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് സ്വയം വി​ചാ​രി​ച്ചു: ‘കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ പഠി​പ്പി​നു​ള്ള വഴി ഇവിടെ തയ്യാ​റു​ണ്ടു്.’

ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു: ‘അത​ല്ല​ല്ലോ! ചെ​റു​കി​ടാ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടു്. അവർ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ചു​റ്റും നി​ന്നു നി​ല​വി​ളി​ക്കും, അവർ പാ​ഞ്ഞു​ക​ള​യും! ഒരു പു​രു​ഷൻ ഉണ്ടാ​വുക എന്നു​വെ​ച്ചാൽ അതി​വി​ടെ ‘പ്ലേ​ഗാ’ണു്. ഞാൻ ഒരു കാ​ട്ടു​മൃ​ഗ​മാ​ണെ​ന്ന​വി​ധം അവർ എന്റെ കാൽ​മു​ട്ടി​ന്മേൽ ഒരു മണി കെ​ട്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടി​ല്ലേ?’

ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് അധി​ക​മ​ധി​കം അഗാ​ധ​മായ മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തിൽ മു​ങ്ങി. ‘ഈ കന്യ​കാ​മ​ഠം ഞങ്ങ​ളു​ടെ രക്ഷാ​സ്ഥാ​ന​മാ​യി​രി​ക്കും.’ അയാൾ മന്ത്രി​ച്ചു.

പി​ന്നീ​ടു് അയാൾ ഒച്ച പൊ​ന്തി​ച്ചു: ‘അതേ, ഇവിടെ താ​മ​സി​ച്ചു​കൊ​ള്ളാ​നാ​ണു് പണി.’

‘അല്ല.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു, ‘പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കാ​നാ​ണു്.’

തന്റെ രക്തം ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ തി​രി​ച്ചു​ചെ​ല്ലു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു് ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നു തോ​ന്നി.

‘പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കാൻ!’

‘അതേ, മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെൻ, ഇങ്ങോ​ട്ടു മട​ങ്ങി​വ​രാൻ ഒരി​ക്കൽ പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ക്ക​ണ​മ​ല്ലോ.’

മണി​യ​ടി ഒന്നു​കൂ​ടി കഴി​യു​ന്ന​തു​വ​രെ കാ​ത്ത​തി​നു​ശേ​ഷം, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറയാൻ തു​ട​ങ്ങി: ‘നി​ങ്ങ​ളെ ഈ നി​ല​യിൽ ഏതാ​യാ​ലും ഇവിടെ കാണാൻ പാ​ടി​ല്ല. നി​ങ്ങൾ എവി​ടെ​നി​ന്നു വന്നു? എന്നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം, നി​ങ്ങൾ സ്വർ​ഗ​ത്തിൽ​നി​ന്നു് വീ​ണ​താ​ണു്; എന്തു​കൊ​ണ്ടു്? ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ അറി​യും; പക്ഷേ, കന്യ​കാ​മ​ഠ​സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു ആരും പടി​ക​ട​ന്നു​ത​ന്നെ വരണം.’

പെ​ട്ട​ന്നു മറ്റൊ​രു മണി​യിൽ​നി​ന്നു് ലഹ​ള​പി​ടി​ച്ച ഒരൊ​ച്ച കേ​ട്ടു.

‘ഓ!’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു: ‘അവർ മഠ​നാ​യി​ക​മാ​രെ വി​ളി​ച്ചു​കൂ​ട്ടു​ക​യാ​ണു് അവർ യോഗം കൂ​ടു​ന്നു. ആരെ​ങ്കി​ലും മരി​ച്ചാൽ അവർ യോഗം കൂടും. ആ സ്ത്രീ രാ​വി​ലെ മരി​ച്ചു. പു​ലർ​ച്ച​യ്ക്കാ​ണു് ആളുകൾ മരി​ക്കാ​റു്. അല്ലാ, നി​ങ്ങൾ​ക്കു കട​ന്നു വന്ന വഴി​യി​ലൂ​ടെ പു​റ​ത്തേ​ക്കും പോ​യ്ക്കൂ​ടേ? ആട്ടെ, ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ വി​ചാ​രണ ചെ​യ്യാ​ന​ല്ല, അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ എങ്ങ​നെ അക​ത്തു കട​ന്നു?

ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് വി​ളർ​ത്തു; ആ ഭയ​ങ്ക​ര​ത്തെ​രു​വി​ലേ​ക്ക് ഒരി​ക്കൽ​കൂ​ടി ഇറ​ങ്ങുക എന്നു വി​ചാ​രി​ച്ച​പ്പോൾ​ത്ത​ന്നെ അയാൾ ആകെ വി​റ​ച്ചു. നരികൾ നി​റ​ഞ്ഞ ഒരു കാ​ട്ടിൽ​നി​ന്നു നി​ങ്ങൾ പു​റ​ത്തു കട​ന്നു; പു​റ​ത്തെ​ത്തി​യ​തി​നു​ശേ​ഷം, അങ്ങോ​ട്ടു​ത​ന്നെ മട​ങ്ങി​ച്ചെ​ല്ലാന്‍ ഒരു സ്നേ​ഹി​തൻ ഉപ​ദേ​ശി​ക്കു​ന്ന​താ​യാ​ലോ! ആ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു മു​ഴു​വ​നും പൊ​ല്ലീ​സ്സാ​ളു​കൾ കൂ​ട്ടം​കൂ​ടി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യും അവ​രു​ടെ ആൾ​ക്കാർ കാ​ത്തു​നില്‍ക്കു​ന്ന​താ​യും, എല്ലാ​യി​ട​ത്തും ഭട​ന്മാർ പാ​റാ​വു​ള്ള​താ​യും, ഭയ​ങ്ക​ര​ങ്ക​ളായ മു​ഷ്ടി​കൾ തന്റെ കഴു​ത്തു​പ​ട്ട​യി​ലേ​ക്കെ​ത്തു​ന്ന​താ​യും, ഒരു​സ​മ​യം ഴാവേർ തന്നെ തെ​രു​വു​ക​ളു​ടെ കൂ​ടി​ച്ചേ​ര​ലിൽ, മൂ​ല​യ്ക്കു നില്‍ക്കു​ന്ന​താ​യും ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ഉള്ളു​കൊ​ണ്ടു കണ്ടു.

‘അസാ​ധ്യം!’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു: ‘ഫാദർ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ്, ഞാൻ ആകാ​ശ​ത്തു നി​ന്നു വീ​ണ​താ​ണെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞേ​ക്കൂ.’

‘പക്ഷേ, ഞാനതു വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു. ഞാനതു വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘അതെ​ന്നോ​ടു നി​ങ്ങൾ പറ​യേ​ണ്ട​തി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ളെ ഒന്നു നല്ല​വ​ണ്ണം അടു​ത്തു നോ​ക്കി​ക്കാ​ണാൻ​വേ​ണ്ടി ഈശ്വ​രൻ നി​ങ്ങ​ളെ കൈ​യി​ലെ​ടു​ത്തു, പി​ന്നീ​ടു് താ​ഴ​ത്തേ​ക്കി​ട്ടി​രി​ക്ക​ണം. ഒന്നു​മാ​ത്രം; അവി​ടു​ന്നു നി​ങ്ങ​ളെ ഒരു പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ സന്ന്യാ​സി​മ​ഠ​ത്തി​ലാ​ക്കാ​നാ​ണു് ഉദ്ദേ​ശി​ച്ചി​രി​ക്കുക; പക്ഷേ, തെ​റ്റി​പ്പോ​യി. ആട്ടെ, അതാ മറ്റൊ​രു മണി​യ​ടി, വാ​തില്‍ക്കാ​വല്‍ക്കാ​രൻ പോയി ശവ​ചി​കി​ത്സ​ക്കാ​രൻ വൈ​ദ്യ​നെ ശവം നോ​ക്കി​പ്പ​രി​ശോ​ധി​ക്കു​വാൻ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​ര​ണ​മെ​ന്നാ​ണു് അതി​ന്റെ സാരം. മരി​ക്കു​ന്ന​വർ​ക്കു​വേ​ണ്ടി ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള കർ​മ​ങ്ങ​ളാ​ണി​തൊ​ക്കെ. ഈ നല്ല​വ​രായ മാ​ന്യ​സ്ത്രീ​കൾ​ക്ക് അയാ​ളു​ടെ വരവു് അത്ര ഇഷ്ട​മ​ല്ല യാ​തൊ​ന്നി​ലും വി​ശ്വാ​സ​മി​ല്ലാ​ത്ത ഒരാ​ളാ​ണു് വൈ​ദ്യൻ. അയാൾ മൂ​ടു​പ​ടം നീ​ക്കു​ന്നു. ചി​ല​പ്പോൾ അയാൾ മറ്റൊ​ന്നും നീ​ക്കി​ക്ക​ള​യും. ഇത്ത​വണ എത്ര​വേ​ഗ​ത്തിൽ അവർ വൈ​ദ്യ​നെ വരു​ത്തി? എന്തേ പറ​ഞ്ഞ​തു? നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കു​ട്ടി ഇനി​യും ഉണർ​ന്നി​ട്ടി​ല്ല;എന്താ​ണ​വ​ളു​ടെ പേർ?’

‘കൊ​സെ​ത്തു്’

‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മക​ളാ​ണോ? നി​ങ്ങൾ അവ​ളു​ടെ മു​ത്ത​ച്ഛ​നാ​യി​രി​ക്ക​ണം, അങ്ങ​നെ​യാ​ണു്?’ ‘അതേ.’

അവൾ​ക്ക് ഇവി​ടെ​നി​ന്നു പോവാൻ പ്ര​യാ​സ​മി​ല്ല. മു​റ്റ​ത്തേ​ക്കു​ള്ള വാതിൽ ഞാൻ ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​താ​ണു്. ഞാൻ ചെ​ന്നു മു​ട്ടും. കാ​വല്‍ക്കാ​രൻ വാതിൽ തു​റ​ക്കും; മു​ന്തി​രി​ങ്ങ​ക്കൊ​ട്ട എന്റെ മു​തു​ക​ത്തു​ണ്ടു്; അവൾ അതി​ന്ന​ക​ത്തും; ഞാൻ പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോവും. ഫാദർ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് കൊ​ട്ട​യും​കൊ​ണ്ടു പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോ​വു​ന്നു. അതു വെറും സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​ണു്. അന​ങ്ങാ​തെ കി​ട​ക്കാൻ നി​ങ്ങൾ അവളെ പറ​ഞ്ഞേ​ല്പി​ക്ക​ണം. അവൾ മറ​ശ്ശീ​ല​യ്ക്കു​ള്ളി​ലാ​യി​രി​ക്കും ആവ​ശ്യ​മു​ള്ളേ​ട​ത്തോ​ളം കാലം ഞാ​ന​വ​ളെ എന്റെ ഒരു കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന സ്നേ​ഹി​തൻ​വ​ശ​മേ​ല്പി​ക്കും; അയാൾ റ്യു ഷെ​മെ​ങ്ങ് വെറിൽ ഞാ​ന​റി​യു​ന്ന ഒരു പഴ​ക്ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ര​നാ​ണു്. അയാൾ​ക്കു ചെവി കേൾ​ക്കി​ല്ല; അയാൾ​ക്ക് ഒരു ചെറിയ കി​ട​ക്ക​യു​ണ്ടു്. അവൾ എന്റെ ഒരു മരു​മ​ക​ളാ​ണെ​ന്നു ഞാൻ ആ പഴ​ക്ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ര​ന്റെ ചെ​കി​ട്ടിൽ കൂ​ക്കും; എനി​ക്കു​വേ​ണ്ടി അവളെ നാ​ളെ​വ​രെ അവിടെ സൂ​ക്ഷി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും ഞാ​നേ​ല്പി​ക്കും. പി​ന്നെ അവൾ​ക്കു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കൂടെ അക​ത്തേ​ക്കു വരാം; നി​ങ്ങൾ​ക്കു വരാ​നു​ള്ള സൂ​ത്രം ഞാ​നു​ണ്ടാ​ക്കി​ക്കൊ​ള്ളാം? അതു വേണം. പക്ഷേ, നി​ങ്ങ​ളെ​ങ്ങ​നെ പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കു​ന്നു?’

ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് തല കു​ലു​ക്കി. ‘ഒരാ​ളും എന്നെ കാ​ണ​രു​തു്; കാ​ര്യം കി​ട​ക്കു​ന്ന​തു മു​ഴു​വ​നും അതി​ലാ​ണു്. കൊ​സെ​ത്തി​നെ​പ്പോ​ലെ എന്നെ​യും ഒരു ചാ​ക്കി​ട്ടു മൂടി വല്ല​വി​ധ​ത്തി​ലും ഒരു കൊ​ട്ട​യി​ലി​ട്ടു പു​റ​ത്താ​ക്കി​ത്ത​രൂ.’

ഇട​ത്തേ കൈ​യി​ന്റെ നടു​വി​രൽ​കൊ​ണ്ടു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് കാ​തിൻ​ത​ട്ട​യൊ​ന്നു ചൊ​റി​ഞ്ഞു—കല​ശ​ലായ പരി​ഭ്ര​മ​ത്തി​ന്റെ ഒരു ചി​ഹ്നം.

മൂ​ന്നാ​മ​ത്തെ ഒരു മണി​യ​ടി സം​ഭാ​ഷ​ണ​വി​ഷ​യ​ത്തെ ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി മാ​റ്റി.

‘വൈ​ദ്യൻ മട​ങ്ങി​പ്പോ​കു​ന്ന​താ​ണു് ആ കേ​ട്ട​തു്.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു: ‘അയാൾ ഒന്നു നോ​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞി​രി​ക്കും: ‘അവൾ മരി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞു.’ നന്നാ​യി, സ്വർ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള യാ​ത്രാ​നു​വാ​ദ​പ​ത്രം വൈ​ദ്യൻ ഒപ്പി​ട്ടു കഴി​ഞ്ഞാൽ, ശവം​മ​റ​വു​കാ​രു​ടെ ആൾ ശവ​മ​ഞ്ചം കൊ​ടു​ത്ത​യ്ക്കു​ക​യാ​യി. മഠ​നാ​യി​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, മറ്റു മറ​നാ​യി​ക​മാർ അവളെ അതി​ലാ​ക്കും; കന്യ​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ കന്യ​ക​മാർ അവളെ അതി​ലാ​ക്കും. അതു കഴി​ഞ്ഞാൽ ഞാൻ ആണി​യു​റ​പ്പി​ക്കും. എന്റെ തോ​ട്ട​പ്ര​വൃ​ത്തി​യിൽ അതൊരു ഭാ​ഗ​മാ​ണു്. ഒരു തോ​ട്ട​ക്കാ​രൻ ഏതാ​ണ്ടു് ഒരു ശവം മറ​വു​ക​രാ​നു​മാ​ണു്. തെ​രു​വോ​ടു​കൂ​ടി​ച്ചേർ​ന്ന ശാ​ല​യിൽ അവളെ കി​ട​ത്തി​യി​രി​ക്കും; വൈ​ദ്യ​ന​ല്ലാ​തെ മറ്റാർ​ക്കും അങ്ങോ​ട്ടു കട​പ്പാൻ പാ​ടി​ല്ല. ശവം മറ​വു​കാ​രു​ടെ ആൾ​ക്കാർ വന്നു് അതെ​ടു​ത്തു വണ്ടി​യിൽ വെ​ക്കും; ഹേ, വണ്ടി​ക്കാ​രൻ! ചാ​ട്ട​വാർ ഒന്നു വീശൂ; ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണു് ആളു​ക​ളു​ടെ സ്വർ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള യാത്ര, യാ​തൊ​ന്നും ഉള്ളി​ലി​ല്ലാ​ത്ത ഒരു പെ​ട്ടി അക​ത്തേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്നു; അതിൽ ഒരു സാധനം വെ​ച്ചു വീ​ണ്ടും പു​റ​ത്തേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്നു; ഇതാ​ണു് ശവ​സം​സ്കാ​രം എന്നു​വെ​ച്ചാൽ അഹോ, അഗാധം!’

ഉറ​ങ്ങു​ന്ന കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ മൂ​ഖ​ത്തു് ഒരു വെ​യിൽ​നാ​ളം പതു​ക്കെ തൊ​ട്ടു; അവൾ വായ അല്പ​മൊ​ന്നു തു​റ​ന്നാ​ണു് കി​ട​ന്നി​രു​ന്ന​തു്; അതു കണ്ടാൽ വെ​ളി​ച്ച​ത്തെ നു​ക​രു​ന്ന ഒരു ദേ​വ​സ്ത്രീ​യു​ടെ ഛായ തോ​ന്നും. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് അവളെ ഇരു​ന്നു നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടു. അയാൾ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ പ്ര​സം​ഗം കേൾ​ക്കാ​താ​യി. ആരും കേൾ​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു​ള്ള​തു മി​ണ്ടാ​തി​രി​ക്കാൻ കാ​ര​ണ​മ​ല്ല. ആ കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന കിഴവൻ തോ​ട്ട​ക്കാ​രൻ തന്റെ വാ​യാ​ടി​ത്ത​ത്തെ സാ​വ​ധാ​ന​മാ​യി പി​ന്നേ​യും വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി; ‘വോ​ഗി​രാർ ശ്മ​ശാ​ന​ത്തി​ലാ​ണു് ശവ​ക്കു​ഴി കു​ത്തുക. ആ വോ​ഗി​രാർ ശ്മ​ശാ​നം അട​യ്ക്കാൻ ഭാ​വ​മു​ണ്ടെ​ന്നു കേൾ​ക്കു​ന്നു. അതു പണ്ട​ത്തെ ഒരു ശ്മ​ശാ​ന​മാ​ണു്; അതു നി​യ​മാ​തിർ​ത്തി​ക​ളിൽ​നി​ന്നു പു​റ​ത്താ​ണു്, അതി​നു് ഉദ്യോ​ഗ​സം​ബ​ന്ധി​യായ ഉടു​പ്പി​ല്ല; അതു പണി​യിൽ​നി​ന്നു പി​രി​യാൻ പോ​കു​ന്നു. അതു നാ​ണ​ക്കേ​ടു​ത​ന്നെ; എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ, അതു സൗ​ക​ര്യ​മു​ള്ള​താ​ണു്. എനി​ക്ക​വി​ടെ ഒരു സ്നേ​ഹി​ത​നു​ണ്ട്—ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നു്, ശവ​ക്കു​ഴി​ക്കു​ത്തു​കാ​രൻ. ഇവി​ടെ​യു​ള്ള കന്യ​കാ​മ​ഠ​സ്ത്രീ​കൾ​ക്ക് അവിടെ ഒര​വ​കാ​ശ​മു​ണ്ടു്; രാ​ത്രി​യാ​യാൽ അവ​രു​ടെ ശവ​മ​ഞ്ചം അങ്ങോ​ട്ടു കൊ​ണ്ടു​പോ​വാം. അവ​രു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ പൊ​ല്ലീ​സ്സ​ധി​കാ​ര​ത്തിൽ​നി​ന്നു് ഒരു സവി​ശേ​ഷ​സ​മ്മ​തം കൊ​ടു​ത്തി​രി​ക്ക​യാ​ണു്. അപ്പോൾ ഇന്നെ​ലെ​ക്കു ശേഷം എന്തെ​ല്ലാം സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി. ഫാദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യൻ മരി​ച്ചു; ഫാദർ മദലിയെൻ-​’

‘സം​സ്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു.’വ്യ​സ​ന​പൂർ​വ​മായ പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടു​കൂ​ടി ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു.

ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ആ വാ​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​ക്കി.

‘ഈശ്വര! നി​ങ്ങൾ ഇവിടെ വന്ന​തു ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​നാ​ണെ​ങ്കിൽ, അതൊരു യത്ഥാർ​ത്ഥ ശവ​സം​സ്കാ​ര​മാ​വും.’

നാ​ലാ​മ​ത്തെ ഒരു മണി​യ​ടി കേ​ട്ടു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ ആണി​യിൽ​നി​ന്നു തന്റെ കാൽ​മു​ട്ടു​മ​ണി​യെ​ടു​ത്തു കാ​ലി​ന്മേൽ കൊ​ളു​ത്തി. ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ വിളി എനി​ക്കൂ​ള്ള​താ​ണു്. മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ​യ്ക്ക് എന്നെ കാ​ണേ​ണ്ട ആവ​ശ്യ​മു​ണ്ടു്. ശരി, ഇനി എന്റെ പട്ട​പ്പൂ​ട്ടി​ന്റെ നാ​ക്കു​കൊ​ണ്ടു ഞാൻ എന്നെ​ത്തെ​ന്നെ ഓടി​ക്കു​ക​യാ​യി. മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെൻ, നി​ങ്ങൾ ഇവി​ടെ​നി​ന്നി​ള​ക​രു​തു്; ഞാൻ തി​രി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന​തു കാ​ത്തി​രി​ക്ക​ണം. എന്തോ പു​തു​താ​യി​ട്ടൊ​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. വി​ശ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ, അതാ അവിടെ വീ​ഞ്ഞു​ണ്ടു്, അപ്പ​മു​ണ്ടു്, പാല്‍ക്ക​ട്ടി​യു​ണ്ടു്.’

അയാൾ ആ കു​ടി​ലിൽ​നി​ന്നു് ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു് പാ​ഞ്ഞു: ‘വരു​ന്നു! വരു​ന്നു!’

പോ​കും​വ​ഴി​ക്കു മത്ത​ക്ക​ണ്ട​ത്തെ ഉപാ​യ​ത്തിൽ ഒന്നു നോ​ക്കി, തന്റെ മു​ട​ന്തിയ കാൽ അനു​വ​ദി​ക്കു​ന്ന വേ​ഗ​ത്തിൽ, അയാൾ തോ​ട്ട​ത്തിൽ പാ​യു​ന്ന​തു ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് നോ​ക്കി​ക​ണ്ടു.

പത്തു നി​മി​ഷ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ, തന്റെ മണി​യൊ​ച്ച​കൊ​ണ്ടു വഴി​ക്കു​ള്ള കന്യ​കാ​മ​ഠ​സ്ത്രീ​ക​ളെ​യെ​ല്ലാം പറ​പ​റ​പ്പി​ച്ചു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഒരു വാ​തി​ലി​ന്ന​ടു​ത്തു ചെ​ന്നു പതു​ക്കെ മു​ട്ടി; ഒരു സൗ​മ്യ​ശ​ബ്ദം മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘എന്നെ​ന്നേ​ക്കും! എന്നെ​ന്നേ​ക്കും!’ എന്നു​വെ​ച്ചാൽ, ‘അക​ത്തേ​ക്കു വരൂ.’

കാ​ര്യ​വ​ശാൽ തോ​ട്ട​ക്കാ​ര​നെ വരു​ത്തി​ക്കാ​ണു​വാൻ ഒഴി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ഇരി​പ്പു മു​റി​യി​ലേ​ക്കു കട​ക്കു​ന്ന വാ​തി​ലാ​ണു്. ഈ മുറി പ്രാർ​ത്ഥ​നാ​മു​റി​യോ​ടു തൊ​ട്ട​താ​യി​രു​ന്നു. ആ അക​ത്തു് ആകെ​യു​ള്ള ഒരു കസാ​ല​യിൽ മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ വരവു കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു.

അസാ​ധാ​ര​ണ​സ​ന്ദർ​ഭ​ങ്ങ​ളിൽ സഗൗ​ര​വ​വും സം​ഭ്ര​മ​യു​ക്ത​വു​മായ ഒരു ഭാവം അവ​ലം​ബി​ക്കു​ന്ന​തു ചില ആളു​കൾ​ക്കും ചില ഉദ്യോ​ഗ​ങ്ങൾ​ക്കും, വി​ശേ​ഷി​ച്ചു മതാ​ചാ​ര്യ​ന്മാർ​ക്കും കന്യ​കാ​മ​ഠ​സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു​മു​ള്ള ഒരു വി​ശേ​ഷ​ത​യാ​ണു് ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ചെന്ന സമ​യ​ത്തു മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ​യു​ടെ മു​ഖ​ത്തു് എതി​ര​ഭി​പ്രാ​യ​ത്തോ​ടു​ള്ള മുൻ​ക​രു​ത​ലി​ന്റെ ഈ രണ്ടു രൂ​പ​വും പതി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു; ആസ്ത്രീ അറി​വു​ള്ള​വ​ളും സൗ​ഭാ​ഗ്യ​വ​തി​യു​മായ മദാം​വ്വ​സേ​ല്ലു് ദു് ബ്ലെമെയാണ്-​അതായതു് മദർ ഇൻ​നൊ​സെ​ന്തു്; സാ​ധാ​ര​ണ​സ​മ​യ​ങ്ങ​ളിൽ അവൾ ആഹ്ലാ​ദ​ശീ​ല​യാ​ണു്.

തോ​ട്ട​ക്കാ​രൻ പേ​ടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു വന്ദി​ച്ചു: ആ ചെ​റു​മു​റി​യു​ടെ വാ​തില്‍ക്കൽ​ത്ത​ന്നെ നി​ന്നു മാ​ല​യെ​ടു​ത്തു ജപി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കി പറ​ഞ്ഞു: ‘ഹോ! നി​ങ്ങ​ളാ​ണു്, ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്?’

ഈ ചു​രു​ക്ക​പ്പേ​രാ​ണു് കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ ഉപ​യോ​ഗി​ക്കാ​റു് ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി വന്ദി​ച്ചു.

‘ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്, ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ വി​ളി​പ്പി​ച്ചു.’

‘ഇതാ ഞാൻ.’

‘എനി​ക്കു നി​ങ്ങ​ളോ​ടു് ഒരു കാ​ര്യം പറ​യാ​നു​ണ്ടു്.’

‘എനി​ക്കു​മു​ണ്ടു്,’ ഒരു ധൈ​ര്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി—അതു് അയാളെ ഉള്ളു​കൊ​ണ്ടു നടു​ങ്ങി​ച്ചു—ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു, ‘എനി​ക്ക് ഇവി​ടു​ത്തോ​ടും ഒരു കാ​ര്യം പറ​യാ​നു​ണ്ടു്.’

മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ അയാ​ളു​ടെ നേരെ തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കി.

‘ഹാ! നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്നോ​ടൊ​രു കാ​ര്യം പറ​യാ​നു​ണ്ടു്?’

‘ഒര​പേ​ക്ഷ.’

‘ആവ​ട്ടെ, പറയൂ.’ നല്ല​വ​നായ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ്, മു​മ്പു​ദ്യോ​ഗ​സ്ത്ഥ​നാ​യി​രു​ന്നാൾ, പ്ര​മാ​ണി​ത്ത​മു​ള്ള കൃ​ഷീ​വ​ല​ന്മാ​രു​ടെ പട്ടി​ക​യിൽ ഉൾ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ഒരു​ത​രം സമർ​ത്ഥ​നായ അജ്ഞത ഒരു​ശ​ക്തി​യാ​ണു്; അതിനെ നി​ങ്ങൾ അവി​ശ്വ​സി​ക്കു​ക​യി​ല്ല; നി​ങ്ങൾ അതിൽ കു​ടു​ങ്ങി​പ്പോ​കു​ന്നു. അയാൾ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ എത്തി​യി​ട്ടു് ഇപ്പോൾ രണ്ടു​കൊ​ല്ല​ത്തി​ല​ധി​ക​മാ​യ​ല്ലോ. ആ കാ​ലം​കൊ​ണ്ടു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഒരു നല്ല പേ​രെ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു. സദാ തനി​ച്ചും തന്റെ തോ​ട്ടം​പ​ണി​യി​ലേർ​പ്പെ​ട്ടു​മി​രു​ന്ന അയാൾ​ക്കു ജി​ജ്ഞാ​സ​തീർ​ക്ക​ല​ല്ലാ​തെ പണി​യി​ല്ല. അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും കട​ന്നു​പോ​കു​ന്ന മൂ​ടു​പ​ട​ക്കാ​രി​ക​ളിൽ​നി​ന്നെ​ല്ലാം താൻ ദൂ​ര​ത്താ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു്, ഒരു​കൂ​ട്ടം നി​ഴ​ലു​ക​ളു​ടെ പര​ക്കം പാ​ച്ചിൽ മാ​ത്ര​മേ അയാൾ കണ്ടി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. ശ്ര​ദ്ധ​കൊ​ണ്ടും നോ​ട്ട​ത്തി​നു​ള്ള കൂർ​മ​കൊ​ണ്ടും ആ പ്രേ​ത​ങ്ങൾ​ക്കൊ​ക്കെ ദേഹം വെ​പ്പി​ക്കാൻ അയാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു കഴി​ഞ്ഞു; ആ ശവ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം അയാൾ​ക്കു ജീ​വ​നു​ള്ള​വ​യാ​യി. നോ​ട്ട​ത്തി​നു​കൂർ​മ​കൂ​ടി വരു​ന്ന ഒരു ചെ​വി​പൊ​ട്ട​ന്റേ​യും, ശ്ര​വ​ണ​ശ​ക്തി​ക്കു കൂർമ കൂ​ടി​വ​രു​ന്ന ഒരു കണ്ണു​പൊ​ട്ട​ന്റേ​യും മാ​തി​രി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു അയാൾ. പല​ത​ര​മു​ള്ള മണി​മു​ട്ട​ലു​ക​ളു​ടെ അർ​ത്ഥം വെ​വ്വേ​റെ തി​രി​ച്ച​റി​യു​ന്ന​തി​നു് അയാൾ ശ്ര​മി​ച്ചു; സാ​ധി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു; അങ്ങ​നെ ഈ നി​ശ്ശ​ബ്ദ​വും ദുർ​ഗ്ര​ഹ​വു​മായ സന്ന്യാ​സി​മ​ഠ​ത്തിൽ തന്നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം യാ​തൊ​രു ഗൂ​ഢ​സം​ഗ​തി​യു​മി​ല്ലെ​ന്നാ​യി; എല്ലാ ഗൂ​ഢ​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളും അയാ​ളു​ടെ ചെ​കി​ട്ടിൽ മന്ത്രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് എല്ലാ​മ​റി​ഞ്ഞു; എല്ലാം മറ​ച്ചു​വെ​ച്ചു; അയാ​ളു​ടെ സാ​മർ​ത്ഥ്യം അതാ​ണു്. കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ന്റെ മു​ഴു​വ​നും ധാരണ അയാൾ ഒരു വങ്ക​നാ​ണെ​ന്നാ​ണു്. മത​ത്തി​ന്റെ ദൃ​ഷ്ടി​യിൽ ഒരു വലിയ ഗുണം. മഠ​നാ​യി​ക​മാർ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു പലതും നട​ത്തി. അയാൾ ഒര​പൂർ​വ​മ​ട്ടി​ലു​ള്ള ഊമ​യാ​ണു്. അയാൾ വി​ശ്വാ​സം ജനി​പ്പി​ച്ചു. അത്ര​മാ​ത്ര​മ​ല്ല, അയാൾ കണി​ശ​ക്കാ​ര​നാ​ണു്; തോ​ട്ട​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് എന്തെ​ങ്കി​ലും സർ​വ​സ​മ്മ​ത​ങ്ങ​ളായ ആവ​ശ്യ​ങ്ങൾ​ക്ക​ല്ലാ​തെ അയാൾ ഒരി​ക്ക​ലും പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോ​വു​ക​യി​ല്ല. ഈ വി​വേ​ക​പൂർ​വ​മായ പ്ര​കൃ​തി അയാൾ​ക്കു ഗുണം കി​ട്ടി.എന്ന​ല്ല, അയാൾ രണ്ടു​പേ​രെ​ക്കൊ​ണ്ടു് ഓരോ​ന്നൊ​ക്കെ സം​സാ​രി​പ്പി​ച്ചു. കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലെ പടി​ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രൻ, ഒന്ന്—ആ മനു​ഷ്യ​ന്നു് അവി​ട​ത്തെ സൽ​ക്കാ​ര​മു​റി​യിൽ കഴി​യു​ന്ന സവി​ശേഷ വി​വ​ര​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ​യ​റി​യാം; ശ്മ​ശാ​ന​സ്ഥ​ല​ത്തു​ള്ള ശവം മറ​വു​കാ​രൻ, രണ്ട്-​ആ മനു​ഷ്യ​ന്നു മറ​വു​സ്ഥ​ല​ത്തു കഴി​യു​ന്ന സവി​ശേഷ വി​വ​ര​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ​യ​റി​യാം; ഇങ്ങ​നെ ആ കന്യ​കാ​മ​ഠ​സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ അയാൾ രണ്ടു വി​ള​ക്കു കൊ​ളു​ത്തി. ഒന്നു് അവ​രു​ടെ ജീ​വി​ത​സ്സം​ബ​ധി​ച്ച​തും, മറ്റേ​തു് അവ​രു​ടെ മര​ണ​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച​തും. പക്ഷേ, അയാൾ ആ അറി​വൊ​ന്നും ദു​രു​പ​യോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ല്ല. കന്യ​കാ​മ​ഠ​ക്കാർ​ക്ക് അയാ​ളെ​പ്പ​റ്റി വളരെ നല്ല അഭി​പ്രാ​യ​മാ​ണു്. വയ​സ്സൻ, മു​ട​ന്തൻ, യാ​തൊ​ന്നും കാ​ണാ​ത്ത​വൻ, പോ​രാ​ത്ത​തി​നു കു​റ​ച്ചു ചെ​കി​ടു​പൊ​ട്ട​നും—എന്തു ഗു​ണ​ങ്ങൾ! അയാൾ പോയാൽ അങ്ങ​നെ​യൊ​രാ​ളെ കി​ട്ടാൻ ഞെ​രു​ങ്ങും.

തന്നെ​പ്പ​റ്റി നല്ല അഭി​പ്രാ​യ​മാ​ണു​ള്ള​തെ​ന്നു ബോ​ധ​പ്പെ​ട്ട ഒരു​വ​ന്റെ ധൈ​ര്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ആ കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന ആൾ വന്ദ്യ​മായ മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ​യോ​ടു് വലു​തും ആഴ​മേ​റി​യ​തു​മായ ഒരു നാ​ടൻ​പ്ര​സം​ഗം തു​ട​ങ്ങി. തന്റെ പ്രാ​യം, ശക്തി​ക്കു​റ​വു്, മേലാൽ ഒരു കൊ​ല്ലം​കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​കാ​വു​ന്ന രണ്ടു കൊ​ല്ല​ത്തി​ന്റെ ക്ഷീ​ണം, കൂ​ടി​ക്കൂ​ടി​വ​രു​ന്ന പണി​ത്തി​ര​ക്ക്, തോ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ വലു​പ്പം, കഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന നി​ലാ​വു കാരണം മത്ത​ങ്ങ​കൾ​ക്കു വൈ​ക്കോൽ​വി​രി ഇട്ടു​കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന തലേ​ദി​വ​സ​ത്തെ​പ്പോ​ലു​ള്ള രാ​ത്രി​സ​മ​യം എന്നി​വ​യെ​പ്പ​റ്റി വളരെ നേരം സം​സാ​രി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം, അയാൾ ഇങ്ങ​നെ അവ​സാ​നി​പ്പി​ച്ചു. ‘തനി​ക്കൊ​രു സഹോ​ദ​ര​നു​ണ്ടു്’— (മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ ഒന്ന​ന​ങ്ങി)—‘ഒട്ടും ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​ന​ല്ലാ​ത്ത ഒരു സഹോ​ദ​രൻ’—(മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ ഒന്നു​കൂ​ടി​യ​ന​ങ്ങി, പക്ഷേ, അതു ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന ഒന്നാ​യി​രു​ന്നു)-‘അയാ​ളെ​ക്കൂ​ടി കൂ​ട്ടാൻ സമ്മ​തി​ക്കു​ന്ന​പ​ക്ഷം, ആ സഹോ​ദ​രൻ തന്റെ കൂടെ വന്നു താ​മ​സി​ച്ചു​കൊ​ള്ളും; തന്നെ സഹാ​യി​ക്കും; അയാൾ ഒരൊ​ന്നാ​ന്ത​രം തോ​ട്ടം പണി​ക്കാ​ര​നാ​ണു്; തന്നെ​ക്കാ​ള​ധി​കം അയാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും സം​ഘ​ത്തി​നു​പ​കാ​രം; അല്ല, ആ സഹോ​ദ​ര​നെ വരാൻ അനു​വ​ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, തനി​ക്കു ദേ​ഹ​ത്തി​നു ശക്തി​യി​ല്ലാ​താ​യി പണി​ക്കു പോ​രാ​തെ വന്നു​തു​ട​ങ്ങി​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് എത്ര​ത​ന്നെ വ്യ​സ​ന​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, തനി​ക്കു താമസം മാ​റ്റി, തി​രി​ച്ചു​പോ​കാ​തെ നിർ​വാ​ഹ​മി​ല്ല; പി​ന്നെ, ആ സഹോ​ദ​ര​ന്നു് ഒരു മക​ളു​ണ്ടു്; അവ​ളേ​യും അയാൾ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​രും; അവ​ളേ​യും ഈ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ വളർ​ത്തി ഈശ്വ​ര​ന്നു് സമർ​പ്പി​ക്കാം; ഒരു സമയം-​ആർക്കറിയാം? അവളും ഒരു കാ​ല​ത്തു സന്ന്യാ​സം സ്വീ​ക​രി​ച്ചു എന്നു വരാം.’

ഈ പ്ര​സം​ഗം അവ​സാ​നി​ച്ച​തോ​ടു​കൂ​ടി, തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന മാല കൈ​വി​ര​ലു​കൾ​ക്കി​ട​യി​ലാ​ക്കി മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ പറ​ഞ്ഞു: ‘ഇന്നു വൈ​കു​ന്നേ​ര​ത്തി​നു​ള്ളിൽ നി​ങ്ങൾ​ക്ക് ഒരു ബല​മു​ള്ള ഇരു​മ്പ​ഴി കൊ​ണ്ടു​വ​രാൻ സാ​ധി​ക്കു​മോ?’

‘എന്താ​വ​ശ്യ​ത്തി​നു്?’

‘ഒരു വീ​ണ്ടി​യി​ടാ​നാ​ണു്.’

‘കൊ​ണ്ടു​വ​രാം,’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു.

പി​ന്നെ ഒന്നും പറ​യാ​തെ മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ എഴു​ന്നേ​റ്റു് അടു​ത്ത മു​റി​യി​ലേ​ക്കു കട​ന്നു;

അതു യോഗം കൂ​ടാ​നു​ള്ള​മു​റി​യാ​ണു്; അവിടെ ഒരു സമയം മഠ​നാ​യി​ക​മാർ യോഗം കൂ​ടി​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വാം. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് അവിടെ തനി​ച്ചാ​യി.

ഏക​ദേ​ശം ഒരു കാൽ​മ​ണി​ക്കൂർ കഴി​ഞ്ഞു; മഠാ​ഷ്യ​ക്ഷ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി, ആ കസാ​ല​യിൽ ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി ഇരു​ന്നു.

ആ രണ്ടു​പേ​രും മറ്റെ​ന്തോ കാ​ര്യ​ത്തിൽ മന​സ്സു വെ​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ തോ​ന്നി അവിടെ നടന്ന സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ ഒരു സം​ക്ഷി​പ്ത​ക്കു​റി​പ്പു്. ഞങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു കഴി​യു​ന്ന വി​ധ​ത്തിൽ, ഇവിടെ കൊ​ടു​ക്കാം.

‘ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്!’

‘വന്ദ്യ​നായ മാ​താ​വേ!’

‘ചെ​റു​പ​ള്ളി നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​മോ?’

‘എനി​ക്ക​വി​ടെ ഒരു കൂ​ടു​ണ്ടു്; അതി​ലി​രു​ന്നു ഞാൻ പള്ളി​യിൽ നട​ക്കു​ന്ന പ്രാർ​ത്ഥന കേൾ​ക്കാ​റു​ണ്ടു്.’

‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ജോ​ലി​യ​നു​സ​രി​ച്ചു നി​ങ്ങൾ അവിടെ ഈശ്വ​ര​വ​ന്ദ​ന​ത്തി​നു വന്നി​ട്ടു​ണ്ടു്?’

‘രണ്ടോ മൂ​ന്നോ തവണ.’ ‘ഒരു കല്ലു പൊ​ന്തി​ക്കാ​നു​ണ്ടു്.’ ‘കന​മു​ള്ള​തോ?’ ‘തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​മേ​ശ​യു​ടെ ഒരു വശ​ത്തു​ള്ള കൽ​വി​രി​യി​ലെ ഒരു കല്ലു്.’ ‘നിലവറ മൂ​ടു​ന്ന കല്ലോ?’ ‘അതേ.’ ‘അതെ​ടു​ക്കാൻ രണ്ടു​പേ​രു​ണ്ടാ​കു​ന്ന​താ​ണു് നല്ല​തു്.’ ‘നല്ല​വ​ണ്ണം ഒരു പു​രു​ഷ​ന്റെ ശക്തി​യു​ള്ള മദർ അസ്സെൻ​ഷ്യൻ നി​ങ്ങ​ളെ സഹാ​യി​ക്കും.’

‘ഒരു സ്ത്രീ ഒരി​ക്ക​ലും ഒരു പു​രു​ഷ​ന​ല്ല.’

‘നി​ങ്ങൾ​ക്കു സഹാ​യ​ത്തി​നു തരാൻ ഇവിടെ ഒരു സ്ത്രീ മാ​ത്ര​മേ ഉള്ളൂ. ഓരോ​രു​ത്ത​രും കഴി​യു​ന്ന​തു ചെ​യ്യു​ന്നു. സാ​ങ്ങ്ബേർ​നാ​റെ​പ്പ​റ്റി മബിലോ [1] നാ​നൂ​റ്റെ​ഴു​പ​തു ലേ​ഖ​ന​ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ തരു​മ്പോൾ, മെർ​ലോ​നു​സു് ഹോർ​സ്റ്റി​യൂ​സ് [2] മു​ന്നൂ​റ്റ​റു​പ​ത്തേ​ഴേ തരു​ന്നു​ള്ളൂ എന്നു​വെ​ച്ച് ഞാൻ മെർ​ലോ​നു​സു് ഹോർ​സ്റ്റി​യൂ​സ്സി​നെ പു​ച്ഛി​ക്കു​ന്നി​ല്ല.’

‘ഞാ​നു​മി​ല്ല.’ ‘അവ​ര​വ​രു​ടെ ശക്തി​ക്കൊ​ത്തു പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കുക, അതാ​ണു് നന്മ, ഒരു സന്ന്യാ​സി മഠം ഒരു കപ്പൽ​പ്പ​ണി​സ്ഥ​മ​ല്ല.’ ഒരു സ്ത്രീ ഒരു പു​രു​ഷ​നു​മ​ല്ല. എന്റെ സഹോ​ദ​രൻ നല്ല ശക്തി​യു​ള്ള​യാ​ളാ​ണു താനും!’ ‘അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ​ക്ക് ഒരു വീ​ണ്ടി കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​മോ?’ ‘അത്ത​രം ഒരു വാ​തി​ലി​നു് അത്ത​രം ഒരു താ​ക്കോ​ലേ പറ്റൂ.’ ‘കല്ലി​ന്മേൽ ഒരു വട്ട​ക്ക​ണ്ണി​യു​ണ്ടു്.’ ‘ഞാൻ അതി​ലൂ​ടെ ഇരി​മ്പ​ഴി​യോ​ടി​ക്കും.’ ‘ആ കല്ലു് ഒരു തി​രി​കു​റ്റി​മേൽ തി​രി​യും; അങ്ങ​നെ​യാ​ണു് അതു വെ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​തു്.’ ‘അതു നന്നാ​യി. ഞാൻ ആ നിലവറ തു​റ​ക്കും.’ ‘ഗാ​യ​ക​സം​ഘ​ത്തി​ലെ നാലു മാ​താ​ക്ക​ന്മാർ നി​ങ്ങ​ളെ സഹാ​യി​ക്കും.’ ‘എന്നി​ട്ടു, നിലവറ തു​റ​ന്നാൽ?’ ‘അതു വീ​ണ്ടും അട​യ്ക്ക​ണം.’ ‘അത്ര​യേ വേ​ണ്ടൂ?’ ‘പോരാ.’ ‘ഞാ​നെ​ന്താ​ണു് ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തെ​ന്നു കല്പി​ക്കൂ.’ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്, നി​ങ്ങ​ളെ ഞങ്ങൾ​ക്കു വി​ശ്വാ​സ​മാ​ണു്.’ ‘നി​ങ്ങൾ​ക്ക് എന്താ​വ​ശ്യ​മു​ണ്ടോ അതു ചെ​യ്യ​നാ​ണു് ഞാ​നി​വി​ടെ.’ ‘യാ​തൊ​ന്നും പു​റ​ത്തു പറ​യാ​തി​രി​ക്കാ​നും.’ ‘അങ്ങ​നെ തന്നെ.’ ‘നിലവറ തുറന്നാൽ-​’ ‘ഞാനതു വീ​ണ്ടും അട​യ്ക്കും.’

‘പക്ഷേ, അതിനുമുമ്പ്-​’ ‘എന്തു വേണം?’ ‘ഒരു സാധനം അതി​ലി​റ​ക്ക​ണം.’ ഒരു നി​ശ​ബ്ദത വ്യാ​പി​ച്ചു. ശങ്ക​യെ കാ​ണി​ക്കു​ന്ന​തായ ചു​വ​ട്ടി​ലെ ചു​ണ്ടി​ന്റെ ഒരു പി​ളു​ത്തൽ കഴി​ഞ്ഞു. മതാ​ധ്യ​ക്ഷ പറ​ഞ്ഞു: ‘ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്!’ ‘വന്ദ്യ​യായ മാ​താ​വേ!’ ‘ഇന്നു രാ​വി​ലെ ഒരു മഠ​നാ​യിക മരി​ച്ചു എന്നു് നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​മ​ല്ലോ?’ ‘ഇല്ല.’ ‘നി​ങ്ങൾ മണി​യ​ടി കേ​ട്ടി​ല്ലേ!’ ‘തോ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ ആ മു​ക്കി​ലേ​ക്കു യാ​തൊ​ന്നും കേൾ​ക്കി​ല്ല.’ ‘നേരു്?’ ‘എന്നെ വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു് കേ​ട്ട​റി​യാൻ​ത​ന്നെ ഞെ​രു​ക്കം.’ ‘അവർ രാ​വി​ലെ മരി​ച്ചു.’ ‘പി​ന്നെ, ഇന്നു രാ​വി​ല​ത്തെ കാ​റ്റു് എന്റെ ഭാ​ഗ​ത്തേ​ക്ക​ല്ല​താ​നും.’ ‘മദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യ​നാ​ണ​തു്, ഒരു പു​ണ്യ​വ​തി.’ മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ സം​സാ​രം നിർ​ത്തി; പ്രാർ​ത്ഥി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ചു​ണ്ട​ന​ക്കി. പി​ന്നേ​യും പറ​ഞ്ഞു: ‘മൂ​ന്നു കൊ​ല്ലം മു​മ്പു് മദാം ദു് ബെ​ത്തൂർ. മനഃ​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​നി​ഷേ​ധ​വാ​ദ​ത്തിൽ ചേർ​ന്ന​വൾ, മദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യൻ ഈശ്വ​ര​വ​ന്ദ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് കണ്ട​തു​കൊ​ണ്ടു​മാ​ത്രം മത​നി​ഷ്ഠ​യു​ള്ള​വ​ളാ​യി​ത്തീർ​ന്നു.’ ‘ഓ! ശരി, ഇപ്പോൾ ഞാൻ മണി​യ​ടി കേ​ട്ടു.’ ‘മഠ​നാ​യി​ക​മാർ ആ പു​ണ്യ​വ​തി​യെ ശവ​മു​റി​യി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി; അതു പള്ളി​ക്കു തൊ​ട്ട​താ​ണു്.’ ‘എനി​ക്ക​റി​യാം.’ ‘നി​ങ്ങൾ​ക്ക​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​രു പു​രു​ഷ​ന്നും ആ മു​റി​യി​ലേ​ക്കു കട​ക്കാൻ വയ്യാ. പാ​ടി​ല്ല. അതു നോ​ക്ക​ണം. ശവ​മു​റി​യി​ലേ​ക്ക് ഒരു പു​രു​ഷൻ കട​ന്നു​ചെ​ല്ലു​ന്ന​തു കണ്ടാൽ നന്നാ​യി.’ ‘അതി​ല​ധി​കം പ്രാ​വ​ശ്യം!’ ‘ഏ?’ ‘അതി​ല​ധി​കം പ്രാ​വ​ശ്യം!’ ‘എന്താ​ണു് നി​ങ്ങൾ പറ​യു​ന്ന​തു?’ ‘അതി​ല​ധി​കം പ്രാ​വ​ശ്യം എന്നു്.’ ‘എന്തി​ല​ധി​കം പ്രാ​വ​ശ്യം?’ ‘വന്ദ്യ​യായ മാ​താ​വേ, എന്തി​ല​ധി​കം പ്രാ​വ​ശ്യ​മെ​ന്നു് ഞാൻ പറ​ഞ്ഞി​ല്ലേ; അതി​ല​ധി​കം പ്രാ​വ​ശ്യം എന്നാ​ണു് പറ​ഞ്ഞ​തു്.’ ‘എനി​ക്കു നി​ങ്ങൾ പറ​യു​ന്ന​തു് മന​സ്സി​ലാ​വു​ന്നി​ല്ല. എന്തി​നാ​ണു് അതി​ല​ധി​കം പ്രാ​വ​ശ്യ​മെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞ​തു?’ ‘ഇവി​ടു​ന്നു പറ​യും​പോ​ലെ പറയാൻ.’ ‘പക്ഷേ, ‘അതി​ല​ധി​കം പ്രാ​വ​ശ്യ’മെ​ന്നു ഞാൻ പറ​ഞ്ഞി​ല്ല​ല്ലോ.’ ആ സമ​യ​ത്തു് ഒമ്പ​തു മണി​യ​ടി​ച്ചു. ‘രാ​വി​ലെ ഒമ്പ​തു മണി​സ്സ​മ​യ​ത്തും മറ്റെ​ല്ലാ​സ്സ​മ​യ​ത്തും തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​സ്ഥ​ല​ത്തു​ള്ള വി​ശു​ദ്ധ​കർ​മം സ്തു​തി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ആരാ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യ​ട്ടെ,’ മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ പറ​ഞ്ഞു.

‘തഥാ​സ്തു,’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു.

മണി​യ​ടി​ച്ച​തു നല്ല മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തി​നാ​ണു്. അതു് ‘അതി​ല​ധി​കം പ്രാ​വ​ശ്യ​ത്തെ നിർ​ത്തി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു. അതു​ണ്ടാ​യി​ല്ലെ​ങ്കിൽ മതാ​ധ്യ​ക്ഷ​യും ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങും​കൂ​ടി ആ നൂൽ​ക്കൈ ഒരി​ക്ക​ലും ചു​റ്റ​ഴി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് തന്റെ നെ​റ്റി​ത്ത​ടം അടി​ച്ചു​വാ​രി.

മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ മറ്റെ​ന്തോ ഒന്നു​കൂ​ടി ഉള്ളിൽ​വെ​ച്ചു മന്ത്രിച്ചു-​പരിശുദ്ധജപമായിരിക്കാം; എന്നി​ട്ടു വീ​ണ്ടും തു​ട​ങ്ങി: ‘ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​മ്പോൾ മദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യൻ പല​രേ​യും ‘മാർ​ഗം​കൂ​ടി’ച്ചു; മരി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം പല അത്ഭു​ത​കർ​മ​ങ്ങ​ളും അവർ ചെ​യ്യും.’

‘ഉവ്വു്,ചെ​യ്യും!’ വഴി​യി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങി​ച്ചെ​ന്നും മേലാൽ തെ​റ്റി​വെ​ക്കി​ല്ലെ​ന്നു​റ​പ്പി​ച്ചും ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

‘ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്, മദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യ​നെ കി​ട്ടി​യ​തു സം​ഘ​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഗ്യ​മാ​ണു്. കർ​ദി​നാൽ ദു് ബെ​രൂ​ലെ​പ്പോ​ലെ പ്രാർ​ത്ഥന ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നി​ട​യ്ക്ക്, ഈ ത്യാ​ഗ​ങ്ങൾ ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു എന്ന വാ​ക്കു​കൾ ഉച്ച​രി​ക്കു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി, തങ്ങ​ളു​ടെ ആത്മാ​ക്ക​ളെ ഈശ്വ​ര​നി​ലേ​ക്ക് ഊതി​ച്ചേർ​ക്കു​വാ​നു​ള്ള യോഗം എല്ലാ​വർ​ക്കും കി​ട്ടു​ക​യി​ല്ല. തീർ​ച്ച​യാ​ണു്. എങ്കി​ലും. അത്ര വലിയ ഭാ​ഗ്യ​മി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, മദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യ​ന്റെ മര​ണ​വും വളരെ വൈ​ശി​ഷ്ട്യ​മു​ള്ളൊ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു. ഒടു​വി​ല​ത്തെ നി​മി​ഷം വരെ തന്റേ​ടം വി​ട്ടി​രു​ന്നി​ല്ല. അവർ ഞങ്ങ​ളോ​ടു സം​സാ​രി​ച്ചു; എന്നി​ട്ടു ദൈ​വ​ദൂ​ത​മാ​രോ​ടു സം​സാ​രി​ച്ചു. ഞങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള ഒടു​വി​ല​ത്തെ ആജ്ഞ​കൾ തന്നു. നി​ങ്ങൾ​ക്കു കു​റേ​ക്കൂ​ടി വി​ശ്വാ​സ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, അവ​രു​ടെ ചെ​റു​മു​റി​യിൽ കട​ക്കാൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കു സാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, ആ നിലം തൊ​ട്ട​തു​കൊ​ണ്ടു മാ​ത്രം നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ലി​ന്റെ തക​രാ​റു് അവർ ഭേ​ദ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യേ​നേ. അവർ പു​ഞ്ചി​രി​യി​ട്ടു് ഈശ്വ​ര​നിൽ അവർ വീ​ണ്ടും ഉയിർ​ത്തെ​ഴു​ന്നേ​ല്ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്നു ഞങ്ങൾ​ക്കു തോ​ന്നി. ആ മര​ണ​ത്തിൽ സ്വർ​ഗ​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച എന്തോ ഒന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.’

മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ എന്തോ ഒരീ​ശ്വ​ര​പ്രാർ​ത്ഥന ചൊ​ല്ലി​ത്തീർ​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്നു ഫൂഷൽ വാ​ങ്ങ് വി​ചാ​രി​ച്ചു. ‘തഥാ​സ്തു.’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു. ‘ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്, മരി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ ആഗ്ര​ഹ​മെ​ന്തോ അതു സാ​ധി​പ്പി​ക്ക​ണം.’ മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ തന്റെ ജപ​മാ​ല​യി​ലെ കുറേ മണികൾ എണ്ണി​ക്ക​ഴി​ച്ചു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മി​ണ്ടാ​തെ നി​ന്നു.

അവൾ വീ​ണ്ടും തു​ട​ങ്ങി: ‘നമ്മു​ടെ നാഥനെ അനു​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തിൽ യത്നി​ക്കു​ന്ന​വ​രും മതാ​ചാ​ര്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ചു​മ​ത​ല​ക​ളിൽ മാ​ത്രം ഏർ​പ്പെ​ട്ടു കഴി​യു​ന്ന​വ​രും അത്ഭു​ത​ങ്ങ​ളായ സി​ദ്ധി​ക​ളു​ള്ള​വ​രു​മായ പല​രോ​ടും ഞാൻ ചോ​ദി​ച്ചു നോ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്’ ‘ഇവിടെ തോ​ട്ട​ത്തി​ലെ​ക്കാ​ള​ധി​കം വ്യ​ക്ത​മാ​യി മണി​യ​ടി കേൾ​ക്കാം.’ ‘എന്ന​ല്ല, അവർ ഒരു മൃ​ത​വ​നി​ത​യാ​ണെ​ന്നു വെ​ച്ചാൽ പോരാ, അവർ ഋഷി​ത്വ​ത്തിൽ ചേർ​ന്നു.’ ‘ഇവി​ടു​ത്തെ​പ്പോ​ലെ.’ ‘ഏഴാമൻ പി​യു​സ്സായ പോ​പ്പു് തി​രു​മ​ന​സ്സി​ലെ ഉത്ത​ര​വു​പ്ര​കാ​രം, അവർ ഇരു​പ​തു കൊ​ല്ല​മാ​യി ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തിൽ കിടന്നുറങ്ങുന്നു-​’ ‘എന്നു​വെ​ച്ചാൽ, ചക്ര-​ബോനാപ്പാർത്തിനെ പട്ടാ​ഭി​ഷേ​കം ചെയ്ത അദ്ദേ​ഹം.’

സമർ​ത്ഥ​നായ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ മു​ഖ​ത്തു​നി​ന്നു് ഈ വാ​ക്കു പു​റ​പ്പെ​ട്ട​തു് അത്ര നന്നാ​യി​ല്ല. ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​നു, സ്വ​ന്തം മനോ​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ തി​ക​ച്ചും മു​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന​തു കൊ​ണ്ടു മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ അതു കേൾ​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. അവൾ തു​ടർ​ന്നു: ‘ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്.’

‘വന്ദ്യ​നായ മാ​താ​വേ?’

‘കമ്പ​ദേ​ശാ​യി​ലെ പ്ര​ധാ​ന​മെ​ത്രാ​നായ ദി​ദൊ​രു​സ്സു് തന്റെ ശവ​കു​ടീ​ര​ത്തി​ന്മേൽ ഈ ഒരൊ​റ്റ വാ​ക്കു കൊ​ത്തി​യി​ട​ണ​മെ​ന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു: അകരുസ്സ്-​ഭൂമിയിലെ ഒരു പുഴു എന്നർ​ത്ഥം; ഇതു ചെ​യ്തു. വാ​സ്ത​വ​മാ​ണോ?’ ‘അതേ, വാ​സ്ത​വം.’ ‘ആക്വി​ല​യി​ലെ സഭാ​പ​തി​യായ മഹാ​ത്മാ മെ​സ്സാ​ക​നെ തൂ​ക്കു​മ​ര​ത്തി​നു ചു​വ​ട്ടിൽ സം​സ്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട​ണ​മെ​ന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു; അതു പ്ര​കാ​രം ചെ​യ്തു.’ ‘അതു വാ​സ്ത​വ​മാ​ണു്.’ ‘ടൈ​ബർ​ന​ദി ചെ​ന്നു സമു​ദ്ര​ത്തിൽ ചേ​രു​ന്നേ​ട​മായ പോ​റി​ലെ മെ​ത്രാ​നായ തെ​രെൻ​ഷി​യു​സ്സു് തന്റെ ശവ​കു​ടീ​ര​ത്തി​ന്മേൽ, അതി​ന്ന​ടു​ക്ക​ലൂ​ടെ കട​ന്നു​പോ​കു​ന്ന​വർ അതി​ന്മേൽ തു​പ്പി​ക്കൊ​ള്ളു​മെ​ന്നു​വെ​ച്ചു, പി​തൃ​ഹ​ത്യ​ക്കാ​രു​ടെ സം​സ്കാ​ര​സ്ഥ​ല​ത്തു വെ​ക്കാ​റു​ള്ള അട​യാ​ളം കൊ​ത്തി​യി​ട​ണ​മെ​ന്ന​പേ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. അതു​പ്ര​കാ​രം ചെ​യ്തു. മരി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ ആവ​ശ്യം നി​റ​വേ​റ്റി​യേ കഴിയൂ.’ ‘അങ്ങ​നെ​ത​ന്നെ.’ ‘ഫ്രാൻ​സിൽ റോഷ്-​അബെയ് പ്ര​ദേ​ശ​ത്തി​ന​ടു​ത്തു ജനി​ച്ച വെർ​നാർ ഗ്വി​ദോ​നി​യു​ടെ ശരീരം അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ആജ്ഞ​പോ​ലെ, കാ​സ്തി​ലി​ലെ രാ​ജാ​വു പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നു മു​ട​ക്കി​യി​ട്ടും​കൂ​ടി. അദ്ദേ​ഹം സ്പെ​യി​നിൽ ത്വീ​യി​ലെ മെ​ത്രാ​നാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും, ലി​മോ​ഷിൽ ദോ​മി​നി​ക്ക​ക്കാ​രു​ടെ പള്ളി​യിൽ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി മറവു ചെ​യ്തു. ഇതി​ല്ലെ​ന്നു സാ​ധി​ക്കാൻ കഴി​യു​മോ? ‘കഴി​യി​ല്ല.’ ‘ആ വാ​സ്ത​വ​സം​ഭ​വ​ത്തി​നു പ്ല​ന്ത​വി​തു് ദു് ല ഫോസു് സാ​ക്ഷി​യാ​ണു്.’

പി​ന്നെ​യും നി​ശ്ശ​ബ്ദ​മാ​യി ജപ​മാ​ല​യി​ലെ പല മണി​ക​ളും എണ്ണി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ വീ​ണ്ടും തു​ട​ങ്ങി: ‘ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്, മദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യൻ ഇരു​പ​തു കൊ​ല്ല​മാ​യി കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങി​പ്പോ​ന്ന ആ ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ സം​സ്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടും.’ ‘അതു വേ​ണ്ട​താ​ണു്.’ ‘അത​വ​രു​ടെ ഉറ​ക്ക​ത്തി​ന്റെ ഒരു തു​ടർ​ച്ച​യാ​ണു്.’ ‘അപ്പോൾ, ആ ശവ​മ​ഞ്ചം ഞാൻ ആണി തറ​യ്ക്ക​ണം.’ ‘അതേ.’ ‘ശവം​മ​റ​വു​കാ​ര​ന്റെ മഞ്ചം നാം ഉപേ​ക്ഷി​ക്കുക?’ ‘അതു​ത​ന്നെ.’ ‘ഞാൻ എന്നും ഈ വന്ദ്യ​മായ സം​ഘ​ത്തി​ന്റെ ചൊ​ല്പ​ടി​ക്കാ​ണു്.’ ‘ഗാ​യ​ക​സം​ഘ​ത്തി​ലെ നാലു മാ​താ​ക്ക​ന്മാ​രും നി​ങ്ങ​ളെ സഹാ​യി​ക്കും.’ ‘ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​നു് ആണി തറ​യ്ക്കാ​നോ? എനി​ക്കാ​വ​ശ്യ​മി​ല്ല.’ ‘അല്ല, ശവ​മ​ഞ്ചം കീ​ഴ്പോ​ട്ടി​റ​ക്കാൻ.’ ‘എവിടെ?’ ‘നി​ല​വ​റ​യി​ലേ​ക്ക്.’ ‘ഏതു നിലവറ?’ ‘തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​മേ​ശ​യ്ക്കു ചു​വ​ട്ടി​ലു​ള്ള​തു്.’

ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഞെ​ട്ടി.

‘തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​മേ​ശ​യ്ക്കു ചു​വ​ട്ടി​ലു​ള്ള നി​ല​വ​റ​യോ?’

‘തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​മേ​ശ​യ്ക്കു ചു​വ​ട്ടി​ലു​ള്ള​തു്.’

‘പക്ഷേ-​’

‘നി​ങ്ങൾ ഇരു​മ്പ​ഴി​യു​ണ്ടാ​ക്ക​ണം.’

‘വേണം, പക്ഷേ-​’

‘വട്ട​ക്ക​ണ്ണി​യിൽ ഇരി​മ്പ​ഴി​യി​ട്ടു നി​ങ്ങൾ കല്ലു പൊ​ന്തി​ക്ക​ണം.’

‘പക്ഷേ-​’

‘മരി​ച്ച​വ​രു​ടെ ആവ​ശ്യം നട​ത്ത​ണം. ചെ​റു​പ​ള്ളി​യി​ലെ തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​മേ​ശ​യ്ക്കു ചു​വ​ട്ടി​ലു​ള്ള നി​ല​വ​റ​യിൽ സം​സ്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടുക, നി​കൃ​ഷ്ട​മായ ഭൂ​മി​യി​ലേ​ക്കു പോ​കാ​തി​രി​ക്കുക. ജീ​വി​ച്ചി​രു​ക്കു​മ്പോൾ താൻ പ്രാർ​ത്ഥന കഴി​ച്ചു​പോ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള സ്ഥ​ല​ത്തു​ത​ന്നെ മരി​ച്ചി​ട്ടും ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്കുക—മദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യ​ന്റെ മരി​ക്കു​മ്പോ​ഴ​ത്തെ ആഗ്ര​ഹം ഇതാ​യി​രു​ന്നു. ഇതവർ ഞങ്ങ​ളോ​ടു് ചെ​യ്യാ​നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു; എന്നു​വെ​ച്ചാൽ, ഞങ്ങ​ളോ​ടു കല്പി​ച്ചു.’

‘പക്ഷേ, അതു പാ​ടി​ല്ല​ല്ലോ.’

‘മനു​ഷ്യൻ പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നു​വെ​ച്ചു; ചെ​യ്യ​ണ​മെ​ന്നു് ഈശ്വ​ര​നും.’

‘അത​റി​ഞ്ഞു​പോ​യാ​ല​ത്തെ സ്ഥി​തി​യെ​ന്താ​ണു്?’

‘ഞങ്ങൾ​ക്കു നി​ങ്ങ​ളെ വി​ശ്വാ​സ​മാ​ണു്.’

‘ഹോ! ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ചു​മ​രു​ക​ളി​ലെ ഒരു കല്ലാ​ണു്.’

‘യോഗം കൂടി. ഞാൻ ഇപ്പോൾ​ത​ന്നെ പോയി അഭി​പ്രാ​യം ചോ​ദി​ച്ച​വ​രും ഇപ്പോ​ഴും ഇരു​ന്നാ​ലോ​ചി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​മായ മഠ​നാ​യി​ക​മാർ തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തു മദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യൻ, അവ​രു​ടെ ആഗ്ര​ഹ​പ്ര​കാ​രം സ്വ​ന്തം ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തിൽ, തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​മേ​ശ​യ്ക്കു ചു​വ​ട്ടിൽ സം​സ്ക​രി​ക്ക​ണ​പ്പെ​ട​ണ​മെ​ന്നു തന്നെ​യാ​ണു്. ആലോ​ചി​ച്ചു നോ​ക്കൂ, ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്. അവർ അവി​ടെ​നി​ന്നു് അത്ഭു​ത​കർ​മ​ങ്ങൾ നട​ത്തി​ത്തു​ട​ങ്ങി​യാ​ലോ! സം​ഘ​ത്തി​നു് എന്തു ഭാ​ഗ്യ​മാ​യി! അത്ഭു​ത​കർ​മ്മ​ങ്ങൾ പു​റ​പ്പെ​ടാ​റു​ള്ള​തു സം​സ്കാ​ര​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നാ​ണു്.’

‘പക്ഷേ, നഗ​ര​ശു​ചീ​ക​ര​ണ​ക്കാ​രു​ടെ ആൾ-’

‘ശവ​ക്ക​ല്ല​റ​യു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ രണ്ടാ​മൻ സാങ്ങ്-​ബെന്വാ കൊൻ​സ്താൻ​തീൻ പൊ​ഗൊ​ന​ത്തൂ​സ്സോ​ടു് എതിർ​നി​ന്നു.’

‘പക്ഷേ, പൊല്ലീസ്സുകാർ-​’

‘കൊൻ​സ്താൻ​ഷി​യു​സ്സി​ന്റെ [3] സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തിൻ​കീ​ഴിൽ പഴയ ഫ്രാൻ​സിൽ കടന്ന ജർമൻ രാ​ജ​ക്ക​ന്മാർ ഏഴു പേരിൽ ഒരളായ ഷൊ​നൊ​ദ്മെർ സന്ന്യാ​സി​നി​മാർ​ക്കു മത​ത്തിൽ, അതാ​യ​തു് തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​മേ​ശ​യ്ക്കു ചു​വ​ട്ടിൽ, സം​സ്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തി​ലു​ള്ള അധി​കാ​ര​ത്തെ സമ്മ​തി​ക്ക​യാ​ണു് ചെ​യ്ത​തു്.

‘പക്ഷേ, പൊ​ലീ​സു് സൈ​ന്യ​ത്തിൽ​നി​ന്നു് ഇൻസ്പെക്ടർ-​’

‘കു​രു​ശി​നു മു​മ്പിൽ ലോകം സാ​ര​മി​ല്ല. കർ​തൂ​ഷ്യാൻ​കാ​രു​ടെ പതി​നൊ​ന്നാ​മ​ത്തെ സേ​നാ​പ​തി​യായ മർ​തെ​ങ്ങ് സം​ഘ​ത്തി​നു് ഈ മു​ദ്രാ​വാ​ച​കം കൊ​ടു​ത്തു; ലോകം മാ​റി​മ​റി​യു​മ്പോൾ കു​രി​ശു നി​ല​നി​ല്ക്കു​ന്നു.’ [4]

‘തഥാ​സ്തു, ലാ​റ്റിൻ​ഭാ​ഷ​യിൽ എന്തു കേ​ട്ടാ​ലും ആ ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴ​യിൽ​നി​ന്നു് എപ്പോ​ഴും ഈ ഒരു വി​ദ്യ​കൊ​ണ്ടു യാ​തൊ​രു പരി​ഭ്ര​മ​വും കൂ​ടാ​തെ രക്ഷ​പ്പെ​ട്ടു പേ​രാ​റു​ള്ള ഫൂ​ഷൽ​വ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു.

വള​രെ​ക്കാ​ല​മാ​യി മി​ണ്ടാ​തി​രു​ന്നി​ട്ടു​ള്ള ഒരാൾ​ക്ക് ഇന്ന​വി​ധ​മു​ള്ള ശ്രോ​താ​ക്ക​ളെ​ത്ത​ന്നെ കി​ട്ടി​യേ മതി​യാ​വൂ എന്നി​ല്ല. അനവധി പൂർ​വ​പ​ക്ഷ​ങ്ങ​ളും പലേ അനു​മാ​ന​ങ്ങ​ളും ദേ​ഹ​ത്തിൽ വെ​ച്ചു​പി​ടി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു താർ​ക്കി​കൻ ഗിം​ന​സ്തൊ​രാ​സു് തട​വിൽ​നി​ന്നു വി​ട്ടു​പോ​ന്ന ദിവസം ആദ്യ​മാ​യി കണ്ടു​മു​ട്ടിയ ഒരു മര​ത്തി​നു മുൻ​പിൽ​ച്ചെ​ന്നു നി​ന്നു കേ​മ​മാ​യി ഒരു പ്ര​സം​ഗം പ്ര​സം​ഗി​ക്കു​ക​യും അതിനെ സമ്മ​തി​പ്പി​ക്കു​വൻ വളരെ അധ്വാ​നി​ക്കു​ക​യു​മു​ണ്ടാ​യി. മി​ണ്ടാൻ പടി​ല്ലെ​ന്നു​ള്ള നിർ​ബ​ന്ധ​ത്തെ പതി​വാ​യ​നു​സ​രി​ച്ചു​നി​ല്ക്കു​ന്ന​വ​ളും തന്റെ കലവറ മു​ഴു​വ​നും നി​റ​ഞ്ഞു​വ​ഴി​യാൻ തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടു​ള്ള​വ​ളു​മായ മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ എഴു​ന്നേ​റ്റു, വര​മ്പു പൊ​ട്ടി​പ്പോയ ഒര​ണ​ക്കെ​ട്ടി​ന്റെ വാ​യാ​ടി​ത്ത​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി കു​റ​ച്ചു​ച്ച​ത്തിൽ തു​ട​ങ്ങി;

‘എനി​ക്ക് എന്റെ വല​തു​വ​ശ​ത്തു​ള്ള സാങ്ങ്-​ബെന്വാവും ഇട​ത്തു​വ​ശ​ത്തു ബേർ​നാ​റു​മു​ണ്ടു്. ബേർ​നാർ ആരാ​യി​രു​ന്നു? ക്ലെർ​വോ​വി​ലെ ആദ്യ​ത്തെ സഭാ​ധ്യ​ക്ഷൻ. ബെർ​ഗൺ​ദി​യി​ലെ ഫോ​ങ്ങ്താ​ങ്ങ് ഭാ​ഗ്യ​മേ​റി​യ​തു​ത​ന്നെ; അവി​ടെ​യാ​ണു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ജനനം. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അച്ഛ​ന്നു തെ​സ്ലെ​ങ്ങ് എന്നാ​യി​രു​ന്നു പേർ; അമ്മ​യ്ക്ക് അലെ​ത്തെ​ന്നും, ക്ലെർ​വോ​വിൽ​വെ​ച്ച​വ​സാ​നി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി അദ്ദേ​ഹം സി​ത്തി​യോ​വിൽ​നി​ന്നു തു​ട​ങ്ങി; ഷലൊങ്ങ്-​സൂർ-സ്വൊങ്ങില്വു് മെ​ത്രാ​നാ​ണു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു സ്ഥാ​നം കൊ​ടു​ത്ത​തു്; അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു കീഴിൽ എഴു​ന്നൂ​റു മഠ​പ്ര​വേ​ശാർ​ത്ഥി​നി​മാ​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; നൂ​റ്റ​റു​പ​തു മഠ​ങ്ങൾ അദ്ദേ​ഹം സ്ഥാ​പി​ച്ചു. 1140-ൽ സാ​ങ്ങിൽ​വെ​ച്ചു കൂടിയ സഭയിൽ അബെ​ലാ​റേ​യും ഫിയർ ദു് ബ്വി​യേ​യും ശി​ഷ്യൻ ആങ്ങ്റി​യേ​യും അപ്പോ​സ്തൊ​ലി​ക് എന്നു പേരായ ഒരു പാ​പി​യേ​യും അദ്ദേ​ഹം വാ​ദ​ത്തിൽ തോ​ല്പി​ച്ചു; ആർ​നൊ​ദു് ബ്രെ​ഷി​യ​യെ തല കു​ത്തി​ച്ചു; യഹൂ​ദ​ന്മാ​രെ കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തിയ റൂ​ലി​ലെ മതാ​ചാ​ര്യ​ന്നു നേർ​ക്കു മി​ന്നൽ ചാ​ട്ടി; 1148-ൽ രീ​മിൽ​വെ​ച്ചു കൂടിയ സഭ​യ്ക്ക് അധ്യ​ക്ഷ​യും സ്വീ​ക​രി​ച്ചു; പ്വാ​തി​യേ​റി​ലെ മെ​ത്രാ​നായ ഗിൽബർ ദു് പോ​ര​യ​യെ ശി​ക്ഷി​പ്പി​ച്ചു; എയെ ദു് ലെ​ത്വാ​ലി​നെ ശി​ക്ഷി​പ്പി​ച്ചു; രാ​ജാ​ക​ന്മാ​രു​ടെ തർ​ക്കം തീർ​ത്തു; ലൂ​യി​രാ​ജാ​വി​നു മനഃ​സം​സ്കാ​ര​മു​ണ്ടാ​ക്കി; പോ​പ്പു് മൂ​ന്നാ​മൻ ഴൂ​ഴാ​ങ്ങി​നു് ഉപ​ദേ​ശം കൊ​ടു​ത്തു​പോ​ന്നു; പള്ളി​ക്കാ​ര്യം നട​ത്തി; കു​രി​ശു​യു​ദ്ധ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി പ്ര​സം​ഗി​ച്ചു; ജീ​വ​കാ​ല​ത്തി​നു​ള്ളിൽ ഇരു​നൂ​റ്റ​മ്പ​തു് അത്ഭു​ത​കർ​മ്മ​ങ്ങൾ നട​ത്തി, ഒരു ദി​വ​സ​ത്തിൽ മു​പ്പ​ത്തൊ​മ്പ​തെ​ണ്ണം കാ​ണി​ച്ചു. സാങ്ങ്-​ബെന്വാ ആരാ​യി​രു​ന്നു? അദ്ദേ​ഹം മൊ​ങ്ങ്—കസെ​ങ്ങി​ലെ പത്ര​യാർ​ക്കീ​സാ​യി​രു​ന്നു, സാ​ങ്ങ്തെ​തു് ക്ലോ​സ്ടേൽ ആശ്ര​മ​ത്തി​ന്റെ രണ്ടാ​മ​ത്തെ പ്ര​തി​ഷ്ഠാ​പ​കൻ; പടി​ഞ്ഞാ​റൻ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലെ സഭാ​പ​തി. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സം​ഘ​ത്തിൽ​നി​ന്നു നാ​ല്പ​തു പോ​പ്പു​മാ​രും, ഇരു​നൂ​റു കർ​ദി​നാൽ​മാ​രും, അമ്പ​തു പത്രി​യർ​ക്കീ​സ്സു​മാ​രും, ആയി​ര​ത്ത​റു​നൂ​റു പ്ര​ധാന മെ​ത്രാ​ന്മാ​രും, നാ​ലാ​യി​ര​ത്ത​റു​നൂ​റു മെ​ത്രാ​ന്മാ​രും, നാലു ചക്ര​വർ​ത്തി​മാ​രും, പന്ത്ര​ണ്ടു ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​മാ​രും, നാ​ല്പ​ത്താ​റു രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രും നാ​ല്പ​ത്തൊ​ന്നു രാ​ജ്ഞി​മാ​രും മു​വ്വാ​യി​ര​ത്ത​റു​നൂ​റു മെ​ത്രാ​ന്മാ​രും ഋഷി​മാ​രും ഉണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ടു്; ആയി​ര​ത്തി​നാ​നൂ​റു കൊ​ല്ല​മാ​യി അതു നി​ല​നി​ന്നു വരു​ന്നു. ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തു ബേർ​നാർ, മറ്റെ ഭാ​ഗ​ത്തു നഗ​ര​ശു​ചീ​ക​ര​ണ​വ​കു​പ്പി​ലെ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻ! ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തു സാങ്ങ്-​ബെന്വാവും, മറ്റേ ഭാ​ഗ​ത്തു പൊ​തു​വ​ഴി പരി​ശോ​ധ​ക​നും! രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണം, നി​ര​ത്തു പരി​ശോ​ധി​ക്കു​ന്ന​വർ, ശ്മ​ശാന കാ​ര്യ​ഭാ​ര​വാ​ഹി, നി​യ​മ​ങ്ങൾ, ഭര​ണ​സ​മ്പ്ര​ദാ​യം ഇവ​യെ​പ്പ​റ്റി​യെ​ല്ലാം ഞങ്ങൾ​ക്കെ​ന്ത​റി​യാം? ഞങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു കാ​ട്ടു​ന്ന മട്ടു് ഏതു വെറും വഴി​പോ​ക്ക​ന്നു​പോ​ലും കണ്ടാ​ലു് ശു​ണ്ഠി വരും. യേ​ശു​ക്രി​സ്തു​വി​നു ഞങ്ങ​ളു​ടെ മണ്ണു​മൂ​ടി കൊ​ടു​ക്കു​വാൻ ഞങ്ങൾ​ക്ക​ധി​കാ​ര​മി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ നഗ​ര​ശു​ചീ​ക​രണ വകു​പ്പു് ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​കാ​ല​ത്തി​ന്റെ ഒരു കണ്ടു​പി​ടി​ത്ത​മാ​ണു്. പൊ​ലീ​സ്സു് സൈ​ന്യ​ത്തി​നു് ഈശ്വ​രൻ കീ​ഴ്‌​നി​ല്ക്ക​ണം. ഇതാ​ണു് കാലം. മി​ണ്ടാ​തി​രി​ക്കൂ, ഫൂ​വാ​ങ്ങ്!’

ഈ ധാ​രാ​സ്നാ​ന​ത്തിൽ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഞെ​ളി​ഞ്ഞു​പി​രി​ഞ്ഞു. മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ തു​ടർ​ന്നു:

‘സന്ന്യാ​സി​മ​ഠ​ത്തി​നു ശ്മ​ശാ​ന​ത്തി​ന്മേ​ലു​ള്ള അധി​കാ​രം ആരും സം​ശ​യി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. മത​ഭ്രാ​ന്ത​ന്മാ​രും പാ​പി​ക​ളും മാ​ത്ര​മേ അതിനെ വി​സം​വ​ദി​ക്കൂ. നമ്മൾ ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് സക​ല​വും കീ​ഴു​മേൽ മറി​ഞ്ഞ ഒരു കാ​ല​ത്താ​ണു്. അറി​ഞ്ഞേ കഴിയൂ എന്നു​ള്ള​തൊ​ന്നും നമു​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ; അറി​യാൻ പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നു​ള്ള​തെ​ല്ലാം നമു​ക്ക​റി​യാം. മൂ​ഢ​ത്വ​വും ദൈ​വ​ദൂ​ഷ​ക​ത്വ​വു​മാ​ണു് നമു​ക്കു​ള്ള​തു്. വലിയ മഹർ​ഷി​യായ ബേർ​നാ​റേ​യും പതി​മ്മൂ​ന്നാം​നൂ​റ്റാ​ണ്ടിൽ ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്ന ഒരു കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന മതാ​ചാ​ര്യ​നായ സ്വാങ്ങ്-​ബെന്വാവേയും വേർ​തി​രി​ച്ച​റി​യാ​ത്ത ആളുകൾ ഇന്നു​ണ്ടു്. വേറെ ചിലർ പതി​നാ​റാ​മൻ ലൂ​യി​യു​ടെ തൂ​ക്കു​മ​ര​ത്തി​ലെ മര​ണ​വും യേ​ശു​ക്രി​സ്തു​വി​ന്റെ കു​രി​ശാ​രോ​ഹ​ണ​വും തമ്മിൽ കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ക്കാൻ മാ​ത്രം ഈശ്വ​ര​നി​ന്ദ​ക്കാ​രാ​ണു്. പതി​നാ​റാ​മൻ ലൂയി ഒരു രാ​ജാ​വു മാ​ത്ര​മാ​ണു്. നമു​ക്ക് ഈശ്വ​ര​നെ പേ​ടി​ക്കുക. വേ​ണ്ട​തെ​ന്നും വേ​ണ്ടാ​ത്ത​തെ​ന്നും ഇല്ലാ​താ​യി. വോൾ​ത്തെ​യ​റു​ടെ പേർ എല്ലാ​വർ​ക്കു​മ​റി​യാം; സെസർ ദു് ബൂ​വി​നെ ആർ​ക്കും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. എന്താ​യാ​ലും സെസർ ദു് ബൂ ഒരു പു​ണ്യ​വാ​നും വോൾ​ത്തെ​യർ ഒരു പാ​പി​യു​മാ​യി​രു​ന്നു. ബെ​രു​ലി​നു ശേഷം സ്ഥാ​നാ​രോ​ഹ​ണം ചെ​യ്ത​തു ഷാർൽ ദു് ഗോ​ദ്രാ​ങ്ങാ​ണെ​ന്നും, ഗോ​ദ്രാ​ങ്ങി​നു ശേഷം ഫ്രാ​ങ്ങ്സ്വാ ബൂർ​ഴ്‌​വാ​ങ്ങാ​ണെ​ന്നും, ബൂർ​ഴ്‌​വാ​ങ്ങി​നു ശേഷം ഫ്രാൻ​സ്വാ​ഴാ​ങ്ങ്—ഫ്രാ​ങ്ങ്സ്വാ​നൊ​ലി​നു ശേഷം ഫാദർ സാ​ങ്ങ്മെ​ത്തെ​ങ്ങാ​ണെ​ന്നും, കർ​ദ്ദി​നൽ ദു് പെ​രി​ഗോ​റായ ഒടു​വി​ല​ത്തെ പ്ര​ധാന മെ​ത്രാ​നെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. ഫാദർ കൊ​തൊ​ങ്ങി​ന്റെ പേർ പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​ണു്. അതു്, പ്രാർ​ത്ഥ​ന​മു​റി ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ പണി തീർ​പ്പി​ക്കു​വാൻ യത്നി​ച്ച മൂ​ന്നു​പേ​രിൽ ഒരാൾ അദ്ദേ​ഹ​മാ​ണെ​ന്നു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ട​ല്ല; ‘ഫ്യൂ​ജി​നോ​ട്ടു് രാ​ജാ​വായ ഹെ​ന്ദ്രി നാ​ലാ​മ​ന്നു് ഒരാ​ണ​യി​ടാ​നു​ള്ള സാ​മ​ഗ്രി​കൾ ശേ​ഖ​രി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു എന്ന​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണു്. ലൗ​കി​ക​ന്മാ​രു​ടെ കണ്ണി​നു സാ​ങ്ങ്ഫ്രാ​ങ്ങ്സ്വാ ദു് സാൽ നല്ലാ​ളാ​യ​തു്, അദ്ദേ​ഹം കളി​യിൽ വഞ്ചന ചെ​യ്തി​രു​ന്നു എന്ന​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണു്. എന്ന​ല്ല, മത​ത്തി​നോ​ടു് ആളുകൾ ശണ്ഠ​യി​ടു​ന്നു. എന്തു​കൊ​ണ്ടു്? കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത മതാ​ചാ​ര്യ​ന്മാ​രു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടു്, ഗപ്പി​ലെ മെ​ത്രാ​നായ സഴി​ത്തെർ അം​ബ്രൂ​വി​ലെ മെ​ത്രാ​നായ സലോ​ങ്ങി​ന്റെ സഹോ​ദ​ര​നാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടും രണ്ടു​പേ​രും മൊ​മ്മോ​ലി​നെ പിൻ​തു​ടർ​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും കാ​ര്യ​ത്തി​ലേ​ക്ക് അതി​നെ​ന്തു സം​ബ​ന്ധ​മാ​ണു്? അതു​കൊ​ണ്ടു മർ​തെ​ങ്ങ് ദു് തൂർ ഋഷി​യ​ല്ലാ​താ​വു​ക​യും അദേഹം തന്റെ പു​റം​കു​പ്പാ​യ​ത്തിൽ​നി​ന്നു് പകുതി ഒരു യാ​ച​ക​നു കൊ​ടു​ത്ത​തു് ഇല്ലാ​താ​കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടോ? ആളുകൾ ഋഷി​ക​ളെ ഉപ​ദ്ര​വി​ക്കു​ന്നു. ആളുകൾ സത്യ​ത്തി​നു മുൻ​പിൽ കണ്ണു​ചി​മ്മു​ന്നു. ഇരു​ട്ടാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു എല്ലാ​യി​ട​ത്തും. കണ്ണു കാ​ണാ​ത്ത ജന്തു​ക്ക​ളാ​ണു് ഏറ്റ​വും ക്രൗ​ര്യ​മേ​റിയ ജന്തു​ക്കൾ. നരകം വാ​സ്ത​വ​മാ​ണെ​ന്നു് ആരും വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. ഹാ! ആളുകൾ എന്തു ദു​ഷ്ട​ന്മാ​രാ​ണു്. രാ​ജാ​വി​ന്റെ കല്പ​ന​പ്ര​കാ​രം എന്നു​വെ​ച്ചാൽ ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ കല്പന പ്ര​കാ​ര​മെ​ന്നാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു ഇന്ന​ത്തെ അർ​ത്ഥം. ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രോ​ടൊ മരി​ച്ച​വ​രോ​ടൊ ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തി​ന്ന​തെ​ന്നു് ഒരാൾ​ക്കും അറി​വി​ല്ലാ​താ​യി. പരി​ശു​ദ്ധ​മായ മരണം പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നു വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ശവ​സം​സ്കാ​രം രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​സം​ബ​ന്ധി​യായ ഒരു കാ​ര്യ​മാ​ണു്. ഭയ​ങ്ക​രം​ത​ന്നെ, മരി​ച്ച​വ​രെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് രാ​ജ​പ്ര​തി​നി​ധി​ക്കു​ള്ള അധി​കാ​ര​ത്തേ​യും ചക്ര​വർ​ത്തി​ക്കു​ള്ള മേ​ന്മ​യേ​യും എതിർ​ത്തും നി​ര​സി​ച്ചും രണ്ടാ​മൻ ലിയോ രണ്ടു കത്തു​കൾ, ഒന്നു പി​യെർ​നൊ​ത്തെർ​ക്കും മറ്റൊ​ന്നു വി​സി​ഗോ​ത്ത്കാ​രു​ടെ രാ​ജാ​വി​ന്നും അയ​യ്ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. ഷലൊ​വി​ലെ മെ​ത്രാ​നായ ഗോ​ത്തി​യെ ഈ കാ​ര്യ​ത്തിൽ ബർ​ഗൺ​ദി​യി​ലെ ഡ്യു​ക്കായ ഒത്തോ​വോ​ടു് എതിർ​ത്തു നി​ന്നു. പണ്ട​ത്തെ ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​കൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടു യോ​ജി​ച്ചു. മുൻ​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ മതാ​ചാ​ര്യ​സം​ഘ​ത്തി​നു രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​വി​ഷ​യ​ത്തി​ലും അധി​കാ​ര​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. സം​ഘാ​ധ്യ​ക്ഷ​നായ സി​ത്തി​യോ സഭാ​ധി​പ​തി ബർ​ഗൺ​ദി​യി​ലെ രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​സ​ഭ​യിൽ ജന്മാ​വ​കാ​ശം​വ​ഴി​ക്ക് ഒരം​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങ​ളു​ടെ ഇട​യിൽ​നി​ന്നു മരി​ച്ച​വ​രെ​ക്കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങൾ ഞങ്ങൾ​ക്കു തോ​ന്നി​യ​തു ചെ​യ്യു​ന്നു.സാങ്ങു്-​ബെന്വാവിന്റെ ദേ​ഹം​ത​ന്നെ. അദ്ദേ​ഹം ക്രി​സ്താ​ബ്ദം 543-ൽ മാർ​ച്ച് മാസം 2-ആം തീയതി ശനി​യാ​യ്ച ഇറ്റ​ലി​യിൽ മൊങ്ങ്-​കസെങ്ങിൽവെച്ചാണു് മരി​ച്ച​തെ​ങ്കി​ലും, ഫ്രാൻ​സിൽ ഫ്ളെ​രി​യി​ലെ സന്ന്യാ​സി​മ​ഠ​ത്തി​ല​ല്ലേ? ഇതൊ​ക്കെ നി​സ്തർ​ക്ക​മാ​ണു്. എനി​ക്കു വേ​ദ​സ​ങ്കീർ​ത്തന ഗാ​യ​ക​ന്മാ​രോ​ടു വെ​റു​പ്പാ​ണു്; എനി​ക്കു മഠാ​ധി​പ​ന്മാ​രോ​ടു ദ്വേ​ഷ്യ​മാ​ണു്; എനി​ക്കു മത​ദ്രോ​ഹി​ക​ളോ​ടു് വല്ലാ​ത്ത ശു​ണ്ഠി​യാ​ണു്; ഈ പറ​ഞ്ഞ​തെ​ങ്കി​ലും അല്ലെ​ന്നു സി​ദ്ധാ​ന്തി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അവരെ ഞാൻ ഈ എല്ലാ​വ​രെ​ക്കാ​ളു​മ​ധി​കം വെ​റു​ക്കും. അർ​നു​വി​യോ, ഗബ്രിൽ ബൂ​സ്ലെ​ങ്ങ്, ത്രി​തെ​മു​സ്സു്, മൊ​രാ​ലി​ക്, ദൊം​ലു​ക് ദു് ഷെരി എന്നി​വ​രു​ടെ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ മാ​ത്രം വാ​യി​ച്ചൽ മതി.’

മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ ഒന്നു ശ്വാ​സം കഴി​ച്ചു; എന്നി​ട്ടു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ നേരെ നോ​ക്കി.

‘ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്, തീർ​ച്ച​പ്പെ​ട്ടി​ല്ലേ?’

‘തീർ​ച്ച​യാ​യി.’

‘ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ വി​ശ്വ​സി​ക്ക​ട്ടേ?’

‘ഞാൻ കല്പ​ന​പ്ര​കാ​രം ചെ​യ്യാം.’

‘ശരി.’

‘ഞാൻ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​നു തി​ക​ച്ചും ചൊ​ല്പ​ടി​യി​ലു​ള്ള​വാ​നാ​ണു്.’

‘അത​റി​യാം. നി​ങ്ങൾ ശവ​മ​ഞ്ച​മ​ട​യ്ക്കും. സഹോ​ദ​രി​മാർ അതിനെ ചെ​റു​പ​ള്ളി​യി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​വും. മരി​ച്ച​വ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള പ്രാർ​ത്ഥന അവി​ടെ​വെ​ച്ചു ചൊ​ല്ലും. എന്നി​ട്ടു ഞങ്ങൾ മഠ​ത്തി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങി​പ്പോ​രും. പതി​നൊ​ന്നു മണി​ക​ഴി​ഞ്ഞു പാ​തി​ര​യാ​വു​ന്ന​തി​നി​ട​യ്ക്കു നി​ങ്ങൾ ഇരു​മ്പ​ഴി​യും​കൊ​ണ്ടും വരണം. എല്ലാം വളരെ ഗൂ​ഢ​മാ​യി കഴി​യ​ണം. ഗാ​യ​ക​സം​ഘ​ത്തി​ലെ നാലു മാ​താ​ക്ക​ന്മാ​രും മദർ അസ്സെൻ​ഷ്യ​നും നി​ങ്ങ​ളും മാ​ത്ര​മേ അവി​ടെ​യു​ണ്ടാ​വൂ.’

‘വാ​തി​ല്ക്ക​ലു​ള്ള സഹോ​ദ​രി​യോ?’

‘അവൾ തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കി​ല്ല.’

‘പക്ഷേ, കേൾ​ക്കു​മ​ല്ലോ.’

‘അവൾ ചെ​വി​യോർ​ക്കി​ല്ല. പി​ന്നെ സന്ന്യാ​സി​മ​ഠം അറി​യു​ന്ന​തു പു​റ​മേ​യു​ള്ള​വർ മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ക​യി​ല്ല.’

കു​റ​ച്ചിട ആരും മി​ണ്ടി​യി​ല്ല. മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ തു​ടർ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു: ‘നി​ങ്ങൾ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മണി അഴി​ച്ചു​വെ​ക്ക​ണം. നി​ങ്ങൾ വന്നി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു വാ​തി​ല്ക്ക​ലു​ള്ള സഹോ​ദ​രി അറി​യ​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല.’ ‘അപ്പോൾ?’ ‘എന്താ​ണു്?’

‘മരി​ച്ച​വ​രെ പരി​ശോ​ധി​ക്കാൻ വരു​ന്ന വൈ​ദ്യൻ എത്തി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു​വോ?’ ‘അയാൾ ഇന്നു നാലു മണി​ക്കു വരും. വൈ​ദ്യ​നോ​ടു വരാൻ പറ​യു​ന്ന മണി​യ​ടി കഴി​ഞ്ഞു, അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ മണി​യ​ടി​യൊ​ന്നും മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നി​ല്ല?’ ‘ഞാൻ എന്റെ മണി​യ​ടി​യെ വി​ട്ടു മറ്റൊ​ന്നി​നെ​പ്പ​റ്റി​യും മന​സ്സി​രു​ത്താ​റി​ല്ല.’ ‘അതു നന്നു്.’ ‘ചു​രു​ങ്ങി​യ​തു് ആറടി നീ​ള​മു​ള്ള ഒരി​മ്പ​ഴി വേ​ണ്ടി​വ​രും.’ ‘അതെ​വി​ടെ​നി​ന്നു കി​ട്ടും?’ ‘ജനാ​ല​യ​ഴി​കൾ​ക്കു ദുർ​ഭി​ക്ഷ​മി​ല്ലാ​ത്തേ​ട​ത്തു്, ഇരി​മ്പു​വ​ടി​ക്കും ഞെ​രു​ക്ക​മി​ല്ല തോ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ അറ്റ​ത്തു, പഴയ ഇരി​മ്പു​ക​ഷ്ണ​ങ്ങൾ എന്റെ പക്കൽ ധാ​ര​ള​മു​ണ്ടു്.’ ‘പാ​തി​ര​യ്ക്ക് ഏക​ദേ​ശം മു​ക്കാൽ മണി​ക്കൂർ മു​മ്പു്; മറ​ക്ക​രു​തു്.’ ‘അപ്പോൾ?’ ‘എന്താ​ണു്?’ ‘ഇനി ഇങ്ങ​നെ വല്ല ആവ​ശ്യ​ങ്ങ​ളും വേ​ണ്ടി​വ​രു​മ്പോൾ, എന്റെ സഹോ​ദ​രൻ അതിനു പറ്റിയ ആളാ​ണു്. ഒന്നാ​ന്ത​രം തുർ​ക്കി​ക്കാ​രൻ!’ ‘നി​ങ്ങൾ അതു ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ കഴി​ക്ക​ണം.’ ‘എനി​ക്കു വേഗം വയ്യാ. ഞാൻ ദേ​ഹ​സു​ഖ​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​നാ​ണു്. അതു​കൊ​ണ്ടാ​ണു്. എനി​ക്കു തു​ണ​ക്കാ​രൻ വേണം. എന്റെ കാ​ലി​നു മു​ട​ന്ത​ലു​ണ്ടു്.’ ‘മു​ട​ന്തൽ ഒരു ദോ​ഷ​മ​ല്ല; അതൊരു സമയം ഭാ​ഗ്യ​മാ​ണെ​ന്നു വരാം. പോ​പ്പി​നു വി​രോ​ധി​യായ ഗ്രി​ഗ​റി​യോ​ടു യു​ദ്ധം ചെയ്ത ബെ​ന്വാ എട്ടാ​മ​നെ വീ​ണ്ടും സ്ഥാ​ന​ത്തി​രു​ത്തിയ ഏഴാമൻ ആങ്ങ്റി ചക്ര​വർ​ത്തി​ക്കു രണ്ടു വി​ശേ​ഷ​പ്പേ​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഋഷി​യെ​ന്നും കാൽ​മു​ട​ന്ത​നെ​ന്നും.’

‘രണ്ടു പു​റ​ങ്കു​പ്പാ​യം നല്ല​താ​ണു്.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പി​റു​പി​റു​ത്തു; അയാൾ​ക്കു കേ​ട്ടു കേ​ട്ടു വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ ഏതാ​ണ്ടു മു​ഷി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു.

‘അപ്പോൾ, എനി​ക്കാ​ലോ​ചി​ച്ചി​ട്ടു്, ഒരു മണി​ക്കൂർ നല്ല​വ​ണ്ണം വേ​ണ​മെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു; അതത്ര അധി​ക​മ​ല്ല. പതി​ന്നൊ​ന്നു മണി​ക്കു പ്ര​ധാ​ന​മാ​യി​ട്ടു​ള്ള തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​മേ​ശ​യ്ക​ടു​ത്തു് ഇരി​മ്പു​വ​ടി​യും​കൊ​ണ്ടു് നി​ങ്ങൾ തയ്യാ​റാ​വ​ണം, പാ​തി​ര​യാ​യാൽ പ്രാർ​ത്ഥ​ന​യാ​രം​ഭി​ക്കും.’ അതി​നു് ഒരു കാൽ​മ​ണി​ക്കൂർ മുൻ​പു് സക​ല​വും ശരി​പ്പെ​ടു​ത്ത​ണം.

‘എനി​ക്കു സം​ഘ​ത്തോ​ടു​ള്ള ഭക്തി കാ​ണി​പ്പാൻ ഞാൻ എന്തു​ത​ന്നെ​യും ചെ​യ്യും. ഇവ​യാ​ണു് എനി​ക്കു​ള്ള ആജ്ഞ​കൾ. ഞാ​നാ​ണു് ശവ​മ​ഞ്ചം ആണി​യി​ടേ​ണ്ട​തു്. ശരി​ക്കു പതി​നൊ​ന്നു​മ​ണി​സ്സ​മ​യ​ത്തു ഞാൻ ചെ​റു​പ​ള്ളി​യി​ലു​ണ്ടാ​വ​നം. ഗാ​യ​ക​സം​ഘ​ത്തി​ലെ നാലു മാ​താ​ക്ക​ന്മാ​രും അവി​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും. മദർ അസ്സെൻ​ഷ്യൻ അവിടെ ഉണ്ടാ​വും. രണ്ടു പു​രു​ഷ​ന്മാ​രാ​യി​രു​ന്നു ഭേദം. ആട്ടെ, തര​ക്കേ​ടി​ല്ല! ഞാൻ എന്റെ വീ​ണ്ടി കൊ​ണ്ടു​വ​രാം. ഞങ്ങൾ നിലവറ തു​റ​ക്കും. ശവ​മ​ഞ്ചം താ​ഴ​ത്തി​റ​ക്കും. വീ​ണ്ടും നി​ല​വ​റ​യ​ട​യ്ക്കും. അതു കഴി​ഞ്ഞാൽ​പ്പി​ന്നെ അതി​ന്റെ അട​യാ​ള​മൊ​ന്നും അവി​ടെ​യു​ണ്ടാ​വി​ല്ല. ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​കൾ​ക്കു സം​ശ​യ​മൊ​ന്നും കി​ട്ടി​ല്ല. അപ്പോൾ എല്ലാം ഏർ​പ്പാ​ടാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു?’ ‘ഇല്ല!’ ‘ഇനി​യെ​ന്താ​ണു് ബാ​ക്കി?’ ‘ഒഴി​ഞ്ഞ ശവ​മ​ഞ്ചം ബാ​ക്കി​യു​ണ്ടു്.’ ഇതു കു​റ​ച്ചി​ട​യ്ക്ക് ആരേ​യും മി​ണ്ടാ​താ​ക്കി. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ധ്യാ​നി​ച്ചു. മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ ധ്യാ​നി​ച്ചു.

‘ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്, ആ ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തെ​ക്കൊ​ണ്ടു് എന്തു​വേ​ണം?’ ‘അതു ഭൂ​മി​യു​ടെ അടി​യി​ലാ​ക്ക​ണം.’ ‘ഒഴി​ഞ്ഞോ?’ പി​ന്നെ​യും നി​ശ്ശ​ബ്ദത. ഒര​സ്വാ​സ്ഥ്യ​ക​ര​മായ വി​ഷ​യ​ത്തെ തള്ളി​ക്ക​ള​യു​മ്പോൾ ചെ​യ്യു​ന്ന അത്ത​രം ആം​ഗ്യം ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് തന്റേ ഇട​ത്തേ കൈ​കൊ​ണ്ടു കാ​ണി​ച്ചു.

‘പള്ളി​ക്കു​മ്മ​റ​ത്തു​വെ​ച്ചു ഞാ​നാ​ണു് ശവ​മ​ഞ്ചം ആണി​യി​ടേ​ണ്ട​തു്; മറ്റാ​രും അങ്ങോ​ട്ടു കട​ന്നു​വ​രാൻ നി​വൃ​ത്തി​യി​ല്ല; ഞാൻ അതി​ന്റെ മീതെ സം​സ്കാ​ര​ത്തു​ണി​യി​ട്ടു മൂടും.’ ‘ഉവ്വു്, പക്ഷേ, ശവ​വ​ണ്ടി​യിൽ കേ​റ്റു​മ്പോ​ഴും പി​ന്നീ​ടു് കു​ഴി​യി​ലേ​ക്കി​റ​ക്കു​മ്പോ​ഴും ശവ​മ​ഞ്ച​മെ​ടു​ക്കു​ന്ന​വർ തീർ​ച്ച​യാ​യും അതി​ലൊ​ന്നു​മി​ല്ലെ​ന്നു മന​സ്സി​ലാ​ക്കും.’ ‘എട, ചെകു-!’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഉറ​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു​പോ​യി. മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ കു​രി​ശ​ട​യാ​ള​മി​ടാൻ ആരം​ഭി​ച്ചു; അവൾ തോ​ട്ട​ക്കാ​ര​നു നേരെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി. ‘-​ത്താനേ എന്ന അവ​ശേ​ഷം അയാ​ളു​ടെ തൊ​ണ്ട​യിൽ തറ​ച്ചു നി​ന്നു. താൻ ആണ​യി​ട്ടു​പോ​യി എന്ന​തു് അവൾ മറ​ന്നു​ക​ള​യാൻ​വേ​ണ്ടി, അയാൾ ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ ഒരു സൂ​ത്രം ചെ​യ്തു. ‘ഞാൻ അതി​ന്നു​ള്ളിൽ മണ്ണു നി​റ​യ്ക്കും. ശവ​മു​ണ്ടെ​ന്നാ​ല​ത്തെ ഫലം അതു​കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​വും.’ ‘ശരി​ത​ന്നെ. മണ്ണും മനു​ഷ്യ​നും ഒന്നാ​ണു്. അപ്പോൾ ആ ഒഴി​ഞ്ഞ ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​ന്റെ കാ​ര്യം നി​ങ്ങ​ളേ​റ്റൂ?’ ‘അതു ഞാൻ നേ​രെ​യാ​ക്കി​ക്കൊ​ള്ളാം.’ അതേ​വ​രെ ക്ഷോ​ഭി​ച്ച​തും നി​റം​കെ​ട്ട​തു​മാ​യി​രു​ന്ന മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ​യു​ടെ മു​ഖ​ഭാ​വം ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി സഗൗ​ര​വ​മാ​യി. പ്ര​മാ​ണി​ത്ത​മേ​റിയ ഒരാൾ കീ​ഴി​ലു​ള്ള ഒരാളെ പറ​ഞ്ഞ​യ​യ്ക്കു​മ്പോൾ കാ​ണി​ക്കാ​റു​ള്ള ആം​ഗ്യം അവൾ കാ​ട്ടി. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് വാ​തി​ല്ക്ക​ലേ​ക്കു നട​ന്നു. പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കു​ന്ന​തി​നു​മുൻ​പാ​യി മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ പതു​ക്കെ പറ​ഞ്ഞു: ‘ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്, എനി​ക്കു നി​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി സന്തോ​ഷ​മു​ണ്ടു്; ശവ​സം​സ്കാ​രം കഴി​ഞ്ഞു നാളെ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ സഹോ​ദ​ര​നെ ഇങ്ങോ​ട്ടു കൊ​ണ്ടു​വ​രാം, അയാൾ മക​ളേ​യും കൊ​ണ്ടു​പോ​ന്നാ​ട്ടെ.’

ഒറ്റ​ക്ക​ണ്ണ​ന്റെ കടാ​ക്ഷ​വീ​ക്ഷ​ണ​ങ്ങൾ​പോ​ലെ​യാ​ണു് ഒരു മു​ട​ന്ത​ന്റെ കാൽ​വെ​പ്പു​കൾ; ചെ​ല്ലേ​ണ്ട ദി​ക്കിൽ അവ വളരെ ജാ​ഗ്ര​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി​യൊ​ന്നും എത്തി​ല്ല. എന്ന​ല്ല, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഒരു കു​ഴ​പ്പ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു. തോ​ട്ട​ത്തി​ലു​ള്ള കു​ടി​ലി​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചെ​ത്താൻ അയാൾ​ക്ക് ഏതാ​ണ്ടു് മു​ക്കാൽ മണി​ക്കൂർ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. കൊ​സെ​ത്തു് ഉണർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് അവളെ തി​യ്യി​ന​ടു​ക്കൽ കൊ​ണ്ടി​രു​ത്തി. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ചെ​ല്ലു​മ്പോൾ ചു​മ​രി​ന്മീ​തെ​യു​ള്ള ആ വീ​ഞ്ഞു​ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ര​ന്റെ കൊ​ട്ട​യെ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് അവ​ളോ​ടു് ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കു​യാ​ണു്; ‘എന്റെ കൊ​സെ​ത്തു​കു​ട്ടി, ഞാൻ പറ​യു​ന്ന​തു ശ്ര​ദ്ധ​വെ​ച്ചു കേൾ​ക്ക​ണം. നമു​ക്ക് ഈ വീ​ട്ടിൽ​നി​ന്നു പോ​കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു; പക്ഷേ, നമു​ക്കു വീ​ണ്ടും മട​ങ്ങി വന്നു് ഇവിടെ സു​ഖ​മാ​യി താ​മ​സി​ക്കാം. ഇവിടെ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന ആ നല്ല​നാൾ നി​ന്നെ അതി​ലാ​ക്കി പു​റ​ത്തേ​റ്റി​യി​ട്ടാ​ണു് ഇവി​ടെ​നി​ന്നു കൊ​ണ്ടു​പോ​വാൻ ഭാവം. ഞാൻ വരു​ന്ന​തു​വ​രെ നി​യ്യൊ​രു മാ​ന്യ​സ്ത്രീ​യു​ടെ വീ​ട്ടിൽ താ​മ​സി​ക്ക​ണം ഞാൻ നി​ന്നെ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​രാൻ അവിടെ വരും. പറ​ഞ്ഞ​തു കേൾ​ക്ക​ണം, മറ്റെ​ല്ലാ​റ്റി​നും മീതെ, ഒരു ശബ്ദ​വും മി​ണ്ടി​പ്പോ​ക​രു​തു്; മദാം തെ​നാർ​ദി​യെ​രു​ടെ കൈയിൽ ഇനി​യും പെ​ടേ​ണ്ടെ​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ, ഇപ്ര​കാ​രം ചെ​യ്തോ​ളൂ!’ കൊ​സെ​ത്തു് സഗൗ​ര​വ​മാ​യി തല കു​ലു​ക്കി. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് വാതിൽ തു​റ​ന്ന ശബ്ദം കേ​ട്ടു് ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കി. ‘ശരി​യാ​യോ?’ ‘എല്ലാം ശരി​യാ​യി, ഒന്നും ശരി​യാ​യി​ട്ടി​ല്ല.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു. ‘നി​ങ്ങ​ളെ കൊ​ണ്ടു​പോ​രാൻ എനി​ക്കു സമ്മ​തം കി​ട്ടി; പക്ഷേ, നി​ങ്ങ​ളെ അക​ത്തേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു പോ​രു​ന്ന​തി​നു​മുൻ​പു് നി​ങ്ങൾ പു​റ​ത്താ​യി​ക്കി​ട്ട​ണം. അവി​ടെ​യാ​ണു് ദുർ​ഘ​ട​മൊ​ക്കെ. കു​ട്ടി​യു​ടെ കാ​ര്യം സാ​ര​മി​ല്ല.’ ‘അവളെ നി​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ടു​പോ​യ്ക്കൊ​ള്ളും?’ ‘അവൾ ശബ്ദി​ക്കാ​തി​രി​ക്കും?’ ‘അതു ഞാ​നേ​റ്റു.’ ‘പക്ഷേ, നി​ങ്ങൾ?’ ഉൽ​ക്ക​ണ്ഠ​കൊ​ണ്ടു നി​റ​ഞ്ഞ കു​റ​ച്ചു​നേ​ര​ത്തെ മൗ​ന​ത്തി​നു​ശേ​ഷം, ഫൂഷൽ വാ​ങ്ങ് ഉറ​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു: ‘എന്തി​നു്, വന്ന വഴിയേ നി​ങ്ങൾ പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോവണം!’ ആദ്യ​ത്തെ പ്രാ​വ​ശ്യം ചെ​യ്ത​തു​പോ​ലെ, ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ഇപ്പോ​ഴും ‘അസാ​ധ്യം’ എന്നു പറ​ഞ്ഞു തൃ​പ്തി​പ്പെ​ട്ടു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പി​റു​പി​റു​ത്തു—അധി​ക​വും തന്നോ​ടാ​യി​ട്ടാ​ണു്, ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങോ​ട​ല്ല; ‘മറ്റൊ​രു ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴ​യു​ണ്ഠ്. മണ്ണി​ട്ടു​കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്നു ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു. പി​ന്നെ ആലോ​ചി​ക്കു​മ്പോൾ, ശവ​ത്തി​നു​പ​ക​രം മണ്ണാ​യാൽ ശരി​യാ​വി​ല്ല, അതു പറ്റി​ല്ല; അതു താ​ഴ​ത്തു വീഴും; അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും നീ​ങ്ങും. ആളുകൾ അത​റി​യും, നോ​ക്ക​ണേ, ഫാദർ മദ​ലി​യെൻ, ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​കൾ അതു് കണ്ടെ​ത്തും.’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് അയാ​ളു​ടെ കണ്ണി​ലേ​ക്ക് ഇമ​വെ​ട്ടാ​തെ നോ​ക്കി; ആ മനു​ഷ്യൻ ഭ്രാ​ന്തു പറ​ക​യാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നി. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് തു​ട​രു​ന്നു: ‘എന്തു ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴ​യി​ലൂ​ടെ​യാ​ണു് നി​ങ്ങൾ പു​റ​ത്തു ചാ​ടു​ന്ന​ത്? നാളെ രാ​വി​ലേ​ക്ക് ഒക്കെ കഴി​യ​ണം. നാ​ളെ​യാ​ണു് ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​രേ​ണ്ട​തു്. മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ നി​ങ്ങ​ളെ കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു.’

എന്നി​ട്ടു് അയാൾ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ കാ​ര്യം മന​സ്സി​ലാ​ക്കി, താൻ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ്, സം​ഘ​ത്തി​ലേ​ക്കു ചെ​യ്തു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന ഒരു സഹാ​യ​ത്തി​നു പ്ര​തി​ഫ​ല​മാ​യി​ട്ടാ​ണു് ആ സമ്മ​തം കി​ട്ടി​യ​തു്. അയാ​ളു​ടെ ജോ​ലി​ക​ളിൽ ഒന്നു് അവ​രു​ടെ സം​സ്കാ​ര​ത്തി​നു കൂ​ടു​ക​യാ​ണു്; ശവ​മ​ഞ്ചം ആണി​യി​ടാ​നും കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​നെ സം​സ്കാ​ര​ത്തി​നു സഹാ​യി​ക്കാ​നും അയാ​ളാ​ണു്. അന്നു രാ​വി​ലെ മരി​ച്ചു​പോയ സന്ന്യാ​സി​നി താൻ അതു​വ​രെ കി​ട​ന്നു​പോ​ന്ന ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ മറ​വു​ചെ​യ്യ​ണ​മെ​ന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു; എന്ന​ല്ല, അവളെ പള്ളി​യി​ലെ തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​മേ​ശ​യ്ക്കു ചു​വ​ട്ടി​ലു​ള്ള നി​ല​വ​റ​യിൽ​ത്ത​ന്നെ കു​ഴി​ച്ചു​മൂ​ടു​ക​യും വേണം. പൊ​ല്ലീ​സ്സു​നി​യ​മം ഇതു വി​രോ​ധി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്; പക്ഷേ, ആ സ്ത്രീ മരി​ച്ചു​പോ​യ​ല്ലോ, അവ​ളു​ടെ ആവ​ശ്യം സാ​ധി​പ്പി​ക്കാ​തെ നി​വൃ​ത്തി​യി​ല്ല, മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ​യും മഠ​നാ​യി​ക​മാ​രും​കൂ​ടി ആ മരി​ച്ചു പോ​യ​വ​ളു​ടെ ആഗ്ര​ഹം നി​റ​വേ​റ്റാൻ നി​ശ്ച​യി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളു​ടെ വല്ലാ​ത്ത ഗ്ര​ഹ​പ്പിഴ, താൻ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ്, ചെ​റു​മു​റി​യിൽ​വെ​ച്ചു ശവ​മ​ഞ്ചം ആണി​യി​ട്ടു്, പള്ളി​യി​ലു​ള്ള കല്ലു പൊ​ക്കി. ശവം നി​ല​വ​റ​യി​ലേ​ക്ക് ഇറ​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്ക​ണം. അതി​നു​ള്ള ഒരു നന്ദി​യാ​യി, മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ അയാ​ളു​ടെ സഹോ​ദ​ര​നെ തോ​ട്ട​ക്കാ​ര​നാ​യി​ട്ടും മരു​മ​ക​ളെ വി​ദ്യാർ​ഥി​നി​യാ​യി​ട്ടും മഠ​ത്തി​ലേ​ക്കെ​ടു​ത്തു​കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്നേ​റ്റി​ട്ടു​ണ്ടു്. ആ സഹോ​ദ​രൻ മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെ​നാ​ണു്; മരു​മ​കൾ കൊ​സെ​ത്തും. നാളെ രാ​വി​ലെ ആ കള്ള​സം​സ്കാ​രം കഴി​ഞ്ഞ​തി​നു​ശേ​ഷം സഹോ​ദ​ര​നെ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു​കൊ​ള്ളാൻ മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ പറ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. പക്ഷേ, മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെൻ പു​റ​ത്തു​ണ്ടെ​ങ്കി​ല​ല്ലാ​തെ മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെ​നെ പു​റ​ത്തു​നി​ന്നു കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു പോരാൻ നി​വൃ​ത്തി​യി​ല്ല​ല്ലോ. അതാ​ണു് ഒന്നാ​മ​ത്തെ ദുർ​ഘ​ടം. പി​ന്നെ, വേ​റെ​യൊ​ന്നു​ണ്ടു്; ‘ഒഴി​ഞ്ഞ ശവ​മ​ഞ്ചം.’

‘എന്താ​ണു് ആ ഒഴി​ഞ്ഞ ശവ​മ​ഞ്ചം?’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ചോ​ദി​ച്ചു. ‘ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളു​ടെ ശവ​മ​ഞ്ചം.’ ‘എന്തു ശവ​മ​ഞ്ചം? എന്തു ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​കൾ?’ ‘ഒരു സന്ന്യാ​സി​നി മരി​ക്കു​ന്നു.’ നഗ​ര​വൈ​ദ്യൻ വന്നു പറ​യു​ന്നു, ‘ഒരു സന്ന്യാ​സി​നി മരി​ച്ചു.’ ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​കൾ ഉടനെ ഒരു ശവ​മ​ഞ്ച​മ​യ​യ്ക്കും. പി​റ്റേ ദിവസം രാ​വി​ലെ അവർ ആ ശവ​മ​ഞ്ചം ശ്മ​ശാ​ന​ത്തി​ലെ​ത്തി​ക്കു​വാൻ ഒരു ശവ​വ​ണ്ടി​യും മറ​വു​ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള ആളു​ക​ളേ​യും അയ​യ്ക്കും. ശവം മറ​വു​കാ​രു​ടെ ആൾ വന്നു ശവ​മെ​ടു​ക്കും; അപ്പോൾ അതി​ലൊ​ന്നു​മു​ണ്ടാ​വി​ല്ല.’ ‘അതി​ലെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും വെ​ക്ക​ണം.’ ‘ഒരു ശവ​ത്തെ​യോ? എന്റെ കൈ​യി​ലി​ല്ല​ല്ലോ.’ ‘അല്ല.’ ‘പി​ന്നെ?’ ‘ഒരു ജീ​വ​നു​ള്ളാ​ളെ.’ ‘ഏതാളെ?’ ‘എന്നെ!’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു. ഇരി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ്, തന്റെ കസാ​ല​യ്ക്കു ചു​വ​ട്ടിൽ ഒരു തി​യ്യു​ണ്ട വീണു പൊ​ട്ടി​യാ​ല​ത്തെ​പ്പോ​ലെ, ഞെ​ട്ടി​ത്തെ​റി​ച്ചു. ‘നി​ങ്ങ​ളെ!’ ‘എന്തു​കൊ​ണ്ടു വയ്യാ?’ ആകാ​ശ​ത്തു​നി​ന്നു മഴ​ക്കാ​ല​ത്തു​ണ്ടാ​കാ​റു​ള്ള മി​ന്നൽ​പോ​ലെ, മുഖം മു​ഴു​വ​നും തി​ള​ങ്ങു​ന്ന അഭൂ​ത​പൂർ​വ​മായ പു​ഞ്ചി​രി​ക​ളിൽ ഒന്നു് ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ മു​ഖ​ത്തു​ണ്ടാ​യി. ‘നി​ങ്ങൾ പറ​യു​ക​യു​ണ്ടാ​യ​ല്ലോ, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ്, ‘മദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യൻ മരി​ച്ചു’ എന്നു്; ഞാൻ അതി​നോ​ടു കൂ​ട്ടു​ന്നു, ‘ഫാദർ മദ​ലി​യെൻ സം​സ്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു.’ ‘ഹാ, അതേ, നി​ങ്ങൾ​ക്കു ചി​രി​ക്കാം; നി​ങ്ങൾ കാ​ര്യ​മാ​യി പറ​ക​യ​ല്ല.’ ‘വളരെ കാ​ര്യ​മാ​യി​ട്ടു്; എനി​ക്കി​വി​ടെ​നി​ന്നു പു​റ​ത്തു ചാടണം.’ ‘നി​ശ്ച​യ​മാ​യും.’ ‘ഒരു കൊ​ട്ട​യും മൂ​ടു​തു​ണി​യും എനി​ക്കും ഉണ്ടാ​ക്കി​ത്ത​രാൻ ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളോ​ടു പറ​ഞ്ഞു​വ​ല്ലോ.’ ‘എന്നി​ട്ടു്?’ ‘കൊട്ട ചവോ​ക്കു​മ​രം​കൊ​ണ്ടാ​വ​ണം; മൂ​ടു​തു​ണി കറു​ത്ത​തും.’

‘ഒന്നാ​മ​തു, വെ​ളു​ത്ത തു​ണി​യാ​യി​രി​ക്കും. സന്ന്യാ​സി​നി​മാർ വെ​ള്ള​ത്തു​ണി​യി​ലാ​ണു് സം​സ്ക്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​റു്.; ‘എന്നാൽ, വെ​ളു​ത്ത തു​ണി​യാ​വ​ട്ടെ.’ ‘ഫാദർ മദ​ലി​യെൻ, നി​ങ്ങൾ സാ​ധാ​ര​ണ​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ മട്ട​ല്ല.’ തണ്ടു​വ​ലി​ശി​ക്ഷാ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ പൈ​ശാ​ചി​ക​ങ്ങ​ളും സാ​ഹ​സ​മ​യ​ങ്ങ​ളു​മായ കണ്ടു​പി​ടു​ത്ത​ങ്ങ​ള​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നു​മ​ല്ലാ​ത്ത ഇത്ത​രം സൂ​ത്ര​പ്പ​ണി, തന്റെ ചു​റ്റു​മു​ള്ള സമാ​ധാ​ന​യു​ക്ത​ങ്ങ​ളായ സം​ഗ​തി​ക​ളിൽ​നി​ന്നു പൊ​ന്തി​വ​രി​ക​യും, അയാൾ പറ​ഞ്ഞ​പോ​ലെ, ‘ഒരു കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലെ നി​സ്സാ​ര​മായ ജീ​വി​ത​ഗ​തി’ യോ​ടു​കൂ​ടി​ച്ചേ​രു​ക​യും ചെ​യ്തു​ക​ണ്ട​പ്പോൾ, റ്യു സാ​ങ്ങ്ദെ​നി​യി​ലെ ഓവിൽ​നി​ന്നു കട​ല്ക്കാ​ക്ക മത്സ്യം പി​ടി​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടാൽ ഒരു വഴി​പോ​ക്ക​ന്നു​ണ്ടാ​കാ​വു​ന്ന അമ്പ​ര​പ്പു് ഫൂഷൽ വാ​ങ്ങി​നേ​യും ബാ​ധി​ച്ചു.

ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് തു​ടർ​ന്നു: ‘ആരും കാ​ണാ​തെ ഇവി​ടെ​നി​ന്നു പു​റ​ത്തു ചാ​ടി​ക്കി​ട്ടു​ക​യാ​ണ​ല്ലോ നമു​ക്കു വേ​ണ്ട​തു്. ഇതു് അതി​ന്നു​ള്ള വഴി കാ​ട്ടി​ത്ത​ന്നു. അപ്പോൾ ഒന്നാ​മ​താ​യി ഒരു വിവരം എനി​ക്കു പറ​ഞ്ഞു​ത​രൂ എങ്ങ​നെ​യാ​ണു് അതി​ന്റെ മട്ടു്? ഈ ശവ​മ​ഞ്ചം എവി​ടെ​യു​ണ്ടു്?’ ‘ഒഴി​ഞ്ഞ​തോ?’ ‘അതേ.’ ‘താ​ഴ​ത്തു, മര​ണ​മ​ച്ച് എന്നു പറ​യു​ന്നേ​ട​ത്തു്. ശ്മ​ശാ​ന​ത്തു​ണി​ക്കു​ള്ളിൽ അതു രണ്ടു നാ​ല്ക്കാ​ലി​കൾ​ക്കു മീ​തെ​യി​രി​ക്കു​ന്നു’ ‘ഈ ശവ​മ​ഞ്ചം നീ​ള​മെ​ന്തു​ണ്ടു്?’ ‘ആറടി’ ‘ഈ മര​ണ​മ​ച്ചേ​താ​ണു്?’ ‘അതു താ​ഴ​ത്തേ നി​ല​യിൽ, തോ​ട്ട​ത്തി​ലേ​ക്ക​ഭി​മു​ഖ​മാ​യി, ഇരി​മ്പ​ഴി​യി​ട്ട ഒരു ജനാ​ല​യോ​ടു​കൂ​ടിയ മച്ചാ​ണു്; ആ ജനാല ഒര​ഴി​വാ​തിൽ​കൊ​ണ്ടു പു​റ​ത്തു​നി​ന്നു് അട​ച്ചി​ട്ടി​രി​ക്കും. അതിനു രണ്ടു വാ​തി​ലു​ണ്ടു്; ഒന്നു കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലേ​ക്കും, മറ്റൊ​ന്നു പള്ളി​യി​ലേ​ക്കും.’ ‘ഏതു പള്ളി?’ ‘തെ​രു​വി​ലേ​ക്കു​ള്ള പള്ളി, ആർ​ക്കും കട​ന്നു​വ​രാ​വു​ന്ന പള്ളി.’ ‘ആ രണ്ടു വാ​തി​ലി​ന്റേ​യും താ​ക്കോൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വശ​മു​ണ്ടോ?’ ‘ഇല്ല; കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള വാ​തി​ലി​ന്റെ താ​ക്കോൽ എന്റെ പക്ക​ലു​ണ്ടു്; പള്ളി​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള വാ​തി​ലി​ന്റെ താ​ക്കോൽ പടി​ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​ര​ന്റെ കൈ​യി​ലാ​ണു്.’ ‘പടി​ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രൻ ആ വാതിൽ എപ്പോ​ഴാ​ണു് തു​റ​ക്കുക?’ ‘ശവ​മ​ഞ്ചം കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​വാൻ ശവം​മ​റ​വു​കാ​രു​ടെ ആളുകൾ വരു​മ്പോൾ, അവരെ അക​ത്തേ​ക്കു കട​ത്താൻ​മാ​ത്രം. ശവ​മ​ഞ്ചം കൊ​ണ്ടു​പോ​യ്ക്ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ, വാതിൽ വീ​ണ്ടും പൂ​ട്ട​പ്പെ​ടും.’ ‘ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​നു് ആരാണി തറ​യ്ക്കും?’ ‘ഞാൻ​ത​ന്നെ.’ ശ്മ​ശാ​ന​ത്തു​ണി ആർ നി​വർ​ത്തി​യി​ടും?’ ‘ഞാൻ​ത​ന്നെ.’ ‘നി​ങ്ങൾ തനി​ച്ചേ ഉണ്ടാ​വു?’ ‘മറ്റാ​രു​മി​ല്ല; മരി​ച്ചു​കി​ട​ക്കു​ന്നേ​ട​ത്തേ​ക്കു ഞാനും വൈ​ദ്യ​നു​മ​ല്ലാ​തെ, വേ​റെ​യാ​രും കട​ക്കി​ല്ല. അതു ചു​മ​രിൽ എഴു​തി​വെ​ച്ചി​ട്ടു​കൂ​ടി​യു​ണ്ടു്.’

‘എല്ലാ​വ​രും ഉറ​ക്ക​മാ​യ​തി​നു​ശേ​ഷം, എന്നെ നി​ങ്ങൾ​ക്ക് ആ മു​റി​യിൽ ഒളി​ച്ചു നിർ​ത്താൻ സാ​ധി​ക്കു​മോ?’ ‘ഇല്ല. പക്ഷേ, ആ മര​ണ​മ​ച്ചി​ലേ​ക്കു കട​ക്കു​ന്ന പഴു​തി​ന്റെ ഒരു ചെറിയ ഇരു​ട്ടു മു​ക്കിൽ നി​ങ്ങ​ളെ ഞാൻ നിർ​ത്താം; ശവ​സം​സ്കാ​ര​ത്തി​നു വേണ്ട സാ​മാ​ന​ങ്ങൾ അതി​ലാ​ണു് ഞാൻ സൂ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തു്; അതി​ന്റെ താ​ക്കോൽ എന്റെ കൈ​യി​ലാ​ണു്.’ ‘നാളെ ഏതു സമ​യ​ത്താ​ണു് ശവ​ത്തെ കൊ​ണ്ടു​പോ​വാ​നു​ള്ള വണ്ടി​യെ​ത്തുക?’ ‘ഉച്ച തി​രി​ഞ്ഞ് ഏക​ദേ​ശം മൂ​ന്നു മണി​ക്ക്. വോ​ഗി​രാർ ശവ​പ്പ​റ​മ്പിൽ സന്ധ്യ​യാ​വു​ന്ന​തി​നു കു​റ​ച്ചു മു​മ്പാ​യി, ശവം മറ​വു​ചെ​യ്യും. അതത്ര അടു​ത്ത​ല്ല.’ ‘രാ​ത്രി മു​ഴു​വ​നും രാ​വി​ലെ​നേ​ര​വും ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ സാ​മാ​ന​സ്സൂ​ക്ഷി​പ്പ​റ​യിൽ ഒളി​ച്ചി​രു​ന്നു​കൊ​ള്ളാം. അപ്പോൾ ഭക്ഷ​ണ​ത്തി​നോ? എനി​ക്കു വി​ശ​ക്കു​മ​ല്ലോ.’ ‘എന്തെ​ങ്കി​ലും ഞാൻ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു തരും.’ ‘രണ്ടു മണി​യോ​ടു​കു​ടി നി​ങ്ങൾ​ക്കു വന്നു് എന്നെ ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​ലി​ട്ടു് ആണി മേടാം.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഒന്നു പി​ന്നോ​ക്കം ചൂളി, കൈ​വി​ര​ലു​ക​ളു​ടെ സന്ധി​കൾ പി​ടി​ച്ചു പൊ​ട്ടി​ച്ചു. പക്ഷേ, അതു സധ്യ​മ​ല്ല.’ ‘എന്ത്! ഒരു ചു​റ്റി​ക​യെ​ടു​ത്തു് ഒരു പല​ക​മേൽ ചില ആണി മേ​ടി​ത്ത​റ​യ്ക്കു​ന്ന​തു് അസാ​ധ്യ​മോ?’ ഞങ്ങൾ ആവർ​ത്തി​ക്ക​ട്ടെ, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നു് അപൂർ​വ​മാ​യി തോ​ന്നി​യ​തു ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നു് ഒരു നി​സ്സാ​ര​സം​ഗ​തി​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇതി​ലും വലിയ അപ​ക​ട​ങ്ങ​ളിൽ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് പെ​ട്ടു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. രക്ഷാ​മാർ​ഗ​ത്തി​ന്റെ വ്യാ​സ​രേ​ഖ​യ്ക്കു പാ​ക​ത്തിൽ ഒതു​ങ്ങി​ച്ചു​രു​ളേ​ണ്ട​തെ​ങ്ങി​നെ​യെ​ന്നു തട​വു​കാ​ര​നാ​യി​ട്ടു​ള്ള ഏതൊ​രാൾ​ക്കും എളു​പ്പ​ത്തിൽ മന​സ്സി​ലാ​വും, ജീ​വി​പ്പി​ക്കു​ക​യോ കൊ​ന്നു​ക​ള​യു​ക​യോ രണ്ടി​ലൊ​ന്നു ചെ​യ്യു​മെ​ന്നു തീർ​ച്ച​യു​ള്ള ഒരു മഹാ​പ​ത്തി​നു രോഗി വശം​വ​ദ​നാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, ഒളി​ച്ചു​ച്ചാ​ട​ലി​നു തട​വു​പു​ള്ളി​യും വശം​വ​ദ​നാ​ണു്. ഒളി​ച്ചു​ച്ചാ​ടൽ രോഗം മാ​റ​ലാ​ണു്. ഒരു രോഗം മാ​റാൻ​വേ​ണ്ടി മനു​ഷ്യൻ എന്തു​ത​ന്നെ ചെ​യ്യു​ക​യി​ല്ല? ഒരു പെ​ട്ടി​ക്കു​ള്ളി​ലി​ട്ടു് ആണി തറ​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ടു്, ഒരു സാ​മാ​ന​ക്കെ​ട്ടു​പോ​ലെ,കൊ​ണ്ടു​പോ​ക​പ്പെ​ടുക; ഒരു പെ​ട്ടി​യിൽ വള​രെ​നേ​രം കഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടുക; കാ​റ്റു കി​ട്ടാ​ത്തേ​ട​ത്തു ശ്വാ​സം അട​ക്കി​നിർ​ത്താ​ന​റി​യുക—ദുഃ​ഖ​മ​യ​ങ്ങ​ളായ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ ബു​ദ്ധി​സാ​മർ​ത്ഥ്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നാ​ണി​തു്.

അത്ര​മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ഒരു ജി​വ​നോ​ടു​കൂ​ടിയ ശവ​മ​ഞ്ചം—തട​വു​പു​ള്ളി​യു​ടെ ആ ഉപായം—ഒരു രാ​ജ​കീ​യ​പ്ര​ഭാ​വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടിയ ഉപാ​യ​പ്പ​ണി​യാ​ണു്. ഒസ്തെ​ങ്ങ് കസ്തി​ലെ​യൊ മതാ​ചാ​ര്യ​നെ നമു​ക്കു വി​ശ്വ​സി​ക്കാ​മെ​ങ്കിൽ, രാ​ജ​ഭ്ര​ഷ്ട​ന​യ​തി​നു​ശേ​ഷം അഞ്ചാ​മൻ ഷാർൽ പ്ലൊ​ബി​നെ ഒടു​വി​ല​ത്തെ ഒരു നോ​ക്കു കാണാൻ വേ​ണ്ടി പ്ര​യോ​ഗി​ച്ച വിദ്യ ഇതാ​യി​രു​ന്നു​വ​ല്ലോ.

അദ്ദേ​ഹം ഈ നി​ല​യിൽ അവളെ സാ​ങ്ങ്യു​സ്തു് സന്ന്യാ​സി​മ​ഠ​ത്തിൽ​നി​ന്നു വരു​ത്തി തി​രി​കെ​യ​യ​ച്ചു. കു​റ​ച്ചു സ്വ​ബോ​ധം വീ​ണ്ടു​കി​ട്ടി​യ​തി​നു​ശേ​ഷം ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഉച്ച​ത്തിൽ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു: ‘അപ്പോൾ നി​ങ്ങ​ളെ​ങ്ങി​നെ ശ്വാ​സം കഴി​ക്കും?’ ‘ഞാൻ ശ്വാ​സം കഴി​ച്ചു​കൊ​ള്ളും.’ ‘ആ പെ​ട്ടി​യിൽ! അതു വി​ചാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ​ത്ത​ന്നെ എനി​ക്കു ശ്വാ​സം മു​ട്ടു​ന്നു.’

‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കൈയിൽ ഒരു തു​ര​പ്പ​നു​ളി വേണം; എന്റെ വാ​യ​യ്ക്കു ചു​റ്റു​മാ​യി അവി​ട​വി​ടെ കു​റ​ച്ചു സു​ഷി​ര​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​ക്ക​ണം; മു​ക​ളി​ലെ മൂ​ടി​ക്കു കു​റ​ച്ച​വി​ട്ടേ ആണി തറ​യ്ക്കാ​വൂ.’

‘ശരി, അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ ചു​മ​യ്ക്കു​ക​യോ തു​മ്മു​ക​യോ ചെ​യ്തു​പോ​യാൽ?’ ‘ഒളി​ച്ചു​ചാ​ടി രക്ഷ​പ്പെ​ടാൻ നോ​ക്കു​മ്പോൾ ചു​മ​യ്ക്കു​ക​യോ തു​മ്മു​ക​യൊ പതി​വി​ല്ല.’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് തു​ടർ​ന്നു: ‘ഫാദർ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ്, നമ്മൾ ഒന്നു തീർ​ച്ച​യാ​ക്ക​ണം; ഞാൻ ഇവി​ടെ​വെ​ച്ചു പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ട​ണം; അല്ലെ​ങ്കിൽ ശവ​വ​ണ്ടി​യി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള ഈ രക്ഷാ​മാർ​ഗം സ്വീ​ക​രി​ക്ക​ണം.’ പകു​തി​യ​ട​യ്ക​പ്പെ​ട്ട രണ്ടു വാ​തിൽ​കീ​റു​ക​ളു​ടെ ഇടയിൽ ശങ്കി​ച്ചു​നി​ല്ക്കു​ക​യും മി​ന​ക്കെ​ടു​ക​യും ചെ​യു​വാൻ പൂ​ച്ച​കൾ​കു​ള്ള വാസന എല്ലാ​വ​രും നോ​ക്കി​യി​രി​ക്കും. ഒരു പൂ​ച്ച​യോ​ടു, ‘കട​ക്കാം’ എന്നു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ആൾ ആരാണ്! ഒരു കാ​ര്യം പകുതി തു​റ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു മുൻ​പിൽ നി​ല്ക്കേ, ആ ആക​സ്മി​ക​സം​ഭ​വ​ത്തെ കർ​മ​ഗ​തി പെ​ട്ട​ന്നു കട​ന്ന​ട​ച്ച് അതി​നു​ള്ളിൽ​ക്കി​ട​ന്നു ചത​ഞ്ഞാ​ലു​മാ​വ​ട്ടെ എന്നു​വെ​ച്ചു രണ്ടു തീർ​പ്പു​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ ശങ്കി​ച്ച് അന​ങ്ങാ​തെ നി​ല്ക്കാൻ അതേ ഒരു വാ​സ​ന​യോ​ടു​കൂ​ടിയ മനു​ഷ്യ​രു​ണ്ടു്. പൂ​ച്ച​ക​ളാ​യി​ട്ടും, പൂ​ച്ച​ക​ളാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടും, ദീർ​ഘ​സൂ​ത്ര​ക്കാർ ചി​ല​പ്പോൾ സാ​ഹ​സി​ക​ളെ​ക്കാ​ള​ധി​കം അപ​ക​ട​ത്തിൽ​പ്പെ​ടാ​റു​ണ്ടു്. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഇത്ത​രം ദു​ശ്ശ​ങ്ക​ക്കാ​രിൽ ഒരാ​ളാ​ണു്. പക്ഷേ, അതെ​ന്താ​യി​ട്ടും ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ പരി​ഭ്ര​മ​മി​ല്ലാ​യ്ക അയാളെ കീ​ഴ​ട​ക്കി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു. അയാൾ പി​റു​പി​റു​ത്തു: ‘ഉം, വേറെ മാർ​ഗ്ഗ​മി​ല്ലാ​ത്ത സ്ഥി​തി​ക്ക്.’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് തു​ടർ​ന്നു. ശ്മ​ശാ​ന​സ്ഥ​ല​ത്തെ​ത്തി​യാൽ പി​ന്ന​ത്തെ കഥ​യെ​ന്താ​ണെ​ന്നു മാ​ത്ര​മേ എനി​ക്കു ഭയ​മു​ള്ളൂ.’ അതു​മാ​ത്ര​മാ​ണു് ഭയ​പ്പെ​ടാ​നി​ല്ലാ​ത്ത​തു്.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഉറ​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു. ‘ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തിൽ​നി​ന്നു തര​ക്കേ​ടൊ​ന്നും കൂ​ടാ​തെ നി​ങ്ങൾ​ക്കു പു​റ​ത്തേ​ക്കു വരാ​മെ​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ, ശവ​ക്കു​ഴി​യിൽ​നി​ന്നു ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ പു​റ​ത്താ​ക്കാം, തീർ​ച്ച​യാ​ണു്. കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ കു​ടി​യ​നാ​ണു്. എന്റെ സ്നേ​ഹി​ത​നു​മാ​ണു്. അയാളെ ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നു് എന്നു പറയും. പഴ​യ​മ​ട്ടി​ലു​ള്ള ഒരു വയ​സ്സൻ. കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ ശവ​ങ്ങ​ളെ കു​ഴി​യി​ലി​ടു​ന്നു; ഞാൻ കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​നെ എന്റെ കു​പ്പാ​യ​കീ​ശ​യി​ലു​മി​ടു​ന്നു. ഉണ്ടാ​വു​ന്ന​തു ഞാൻ പറയാം. അവർ സന്ധ്യ​യ്ക്കു കു​റ​ച്ചു​മു​ന്പാ​യി വരും—ശ്മ​ശാ​ന​ത്തി​ന്റെ പടി​യ​ട​യ്ക്കു​ന്ന​തി​നു് ഒരു മു​ക്കാൽ മണി​ക്കൂർ മു​മ്പു് വണ്ടി നേരെ ശവ​ക്കു​ഴി വക്ക​ത്തെ​യ്ക്ക​ടു​ക്കും. ഞാൻ കൂ​ടെ​യു​ണ്ടാ​വും; അതെ​ന്റെ പ്ര​വൃ​ത്തി​യാ​ണു്. ഒരു ചു​റ്റി​ക​യും ഒരു​ളി​യും ചില ചവ​ണ​ക​ളും എന്റെ കീ​ശ​യി​ലു​ണ്ടാ​കും. വണ്ടി ചെ​ന്നു​നി​ല്ക്കും. ശവം​മ​റ​വു​കാ​രു​ടെ ആളുകൾ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​നു് ഒരു കു​ടു​ക്കി​ട്ടു, നി​ങ്ങ​ളെ താ​ഴ​ത്തേ​ക്കി​റ​ക്കും. മതാ​ചാ​ര്യൻ പ്രാർ​ത്ഥ​ന​കൾ ചൊ​ല്ലും, കു​രി​ശ​ട​യാ​ള​മി​ടും, പരി​ശു​ദ്ധ​ജ​ലം തളി​ക്കും, അയാ​ളു​ടെ പാ​ട്ടിൽ പോവും. ഞാനും ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നും അവിടെ തനി​ച്ചാ​വും. ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു​വ​ല്ലോ, അയാൾ എന്റെ സ്നേ​ഹി​ത​നാ​ണു്. രണ്ടി​ലൊ​ന്നു വരും; ഒന്നു​കിൽ അയാൾ​ക്കു ബോ​ധ​മു​ണ്ടാ​വും, അല്ലെ​ങ്കിൽ ബോ​ധ​മു​ണ്ടാ​വി​ല്ല. അയാൾ കു​ടി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, ഞാൻ പറയും: ‘വരൂ, നല്ല പഴം (ചാ​രാ​യ​ക്കട) അട​യ്ക്കു​ന്ന​തി​നു മു​മ്പു നമു​ക്കൊ​രു​പാ​ത്രം കു​ടി​ക്കുക.’ ഞാൻ അയാ​ളേ​യും കൊ​ണ്ടു​പോ​വും; ഞാൻ അയാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു നല്ല കുടി കു​ടി​പ്പി​ക്കും—ഫാ​ദര്‍ മെ​സ്തീ​ന്നെ തന്റേ​ടം മറ​പ്പി​ക്കാൻ വലിയ താ​മ​സ​മൊ​ന്നും വേ​ണ്ടാ; അയാൾ​ക്ക് ഏതു സമ​യ​ത്തും അതി​ന്റെ പു​റ​പ്പാ​ടേ ഉള്ളൂ—അയാളെ ഒരു മേ​ശ​ച്ചു​വ​ട്ടി​ലി​ട്ടു് അയാ​ളു​ടെ ശീ​ട്ടു ഞാൻ കൈ​യി​ലാ​ക്കും; ശീ​ട്ടു​ണ്ടാ​യാൽ എനി​ക്കു വീ​ണ്ടും ശ്മ​ശാ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ വരാ​മ​ല്ലോ; അങ്ങ​നെ ഞാ​ന​യാ​ളെ കൂ​ടാ​തെ പോരും. അപ്പോൾ എന്നോ​ട​ല്ലാ​തെ മറ്റാ​രോ​ടും നി​ങ്ങൾ​ക്കു കാ​ര്യം പറ​യാ​നി​ല്ല. അല്ല, അയാൾ കു​ടി​ച്ചി​ട്ടാ​ണു് വന്നി​ട്ടു​ള്ള​തെ​ങ്കിൽ, ഞാൻ പറയും: ‘പൊ​യ്ക്കോ​ളൂ, തന്റെ പണി ഞാ​നി​വി​ടെ കഴി​ച്ചോ​ളാം.’ അയാൾ ഒരു നട നട​ക്കും; ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ കു​ഴി​യിൽ​നി​ന്നു വലി​ച്ചു​കേ​റ്റും.’ ‘ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് കൈ നീ​ട്ടി; ഒരു കൃ​ഷീ​വ​ല​ന്റെ ഹൃദയം നി​റ​ഞ്ഞ വി​കാ​രാ​വേ​ഗ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് അതി​ന്റെ മീതെ വീണു.

‘അപ്പോൾ അതു തീർ​ച്ച​പ്പെ​ട്ടു. എല്ലാം ശരി​യാ​വും.’ ‘തര​ക്കേ​ടൊ​ന്നും വന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ,’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് വി​ചാ​രി​ച്ചു. ‘വന്നാ​ലോ, ഇതി​ലും മീതെ ഒരാ​പ​ത്തി​ല്ല.’

പി​റ്റേ ദിവസം, സൂ​ര്യൻ അസ്ത​മി​ക്കാ​റാ​യ​തോ​ടു​കൂ​ടി ബുൽ​വാർ​ദ്യു​മേൻ നട​ക്കാ​വി​ലൂ​ടെ നട​ന്നു​പോ​കു​ന്ന ചു​രു​ക്കം ചില വഴി​പോ​ക്ക​രു​ള്ള​വർ, തല​യോ​ടു​ക​ളാ​ലും എല്ലു​ക​ളാ​ലും കണ്ണു​നീ​രു​ക​ളാ​ലും ചി​ത്രി​ത​മായ ഒരു പഴ​യ​ത​രം ശവ​വ​ണ്ടി​യെ ഉപ​ച​രി​ച്ചു തല​യിൽ​നി​ന്നു തൊ​പ്പി​യെ​ടു​ത്തു. ഈ വണ്ടി​യിൽ, കൈകൾ തൂ​ക്കി​യി​ട്ട ഒരു വലിയ ശവ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ, ഒരു വലിയ കറു​ത്ത കു​രി​ശു വര​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ഒരു വെ​ള്ള​ത്തു​ണി​യാൽ മൂ​ട​പ്പെ​ട്ട ഒരു ശവ​മ​ഞ്ച​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, വെ​ള്ള​നി​ല​യ​ങ്കി​യി​ട്ട ഒരു മതാ​ചാ​ര്യ​നേ​യും ചു​ക​ന്ന തൊ​പ്പി വെച്ച ഒരു ഗാ​യ​ക​ക്കു​ട്ടി​യേ​യും വഹി​ക്കു​ന്ന ഒരു ദുഃ​ഖോ​ചി​ത​വാ​ഹ​നം പി​ന്നാ​ലെ​യു​ണ്ടു്. നരച്ച നി​റ​ത്തി​ലു​ള്ള​തും കറു​പ്പു​ശീ​ല​കൊ​ണ്ടു വക്കു​വെ​ച്ച​തു​മായ ഉടു​പ്പി​ട്ട ശവം​മ​റ​വു​കാ​രു​ടെ ആൾ​ക്കാർ രണ്ടു പേർ ശവ​വ​ണ്ടി​യു​ടെ ഇട​ത്തും വല​ത്തു​മാ​യി നട​ക്കു​ന്നു. അതിനു പി​ന്നിൽ ഒരു കൂ​ലി​ക്കാ​ര​ന്റെ ഉടു​പ്പി​ട്ട ഒരു കി​ഴ​വ​നു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; അയാൾ മു​ട​ന്തു​ക​യാ​ണു്. ആ ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര​യു​ടെ പോ​ക്കു വോ​ഗി​രാർ ശ്മ​ശാ​ന​ത്തി​നു നേർ​ക്കാ​യി​രു​ന്നു.

ഒരു ചു​റ്റി​ക​യു​ടെ പി​ടി​യും, ഒരു മൂർ​ച്ച​യു​ള്ള ഉളി​യു​ടെ അലകും ഒരു ജോടി ചവ​ണ​യു​ടെ കൊ​മ്പു​ക​ളും ആ മനു​ഷ്യ​ന്റെ കു​പ്പാ​യ​ക്കീ​ശ​യിൽ​നി​ന്നു തു​റി​ച്ചു നി​ല്ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്.

വോ​ഗി​രാർ ശ്മ​ശാ​നം പാ​രി​സ്സി​ലെ മറ്റു ശ്മ​ശാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു വ്യ​ത്യ​സ്ത​മാ​യി​രു​ന്നു. അതി​ന്റെ വണ്ടി​പ്പ​ട​യും പടി​വാ​തി​ലും വേ​റെ​യാ​യി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, അതി​ന്നു​ള്ളി​ലെ നട​പ​ടി​കൾ​ക്കൊ​ക്കെ​യും വ്യ​ത്യാ​സ​മു​ണ്ടു്. ഞങ്ങൾ മുൻപു തന്നെ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​തു​പോ​ലെ റ്യു പെ​ത്തി​ക്പ്യു​വി​ലെ കന്യ​കാ​മ​ഠ​സം​ഘ​ക്കാർ ഒരു കാ​ല​ത്തു തങ്ങ​ളു​ടേ​താ​യി​രു​ന്ന ആ സ്ഥ​ല​ത്തി​ന്റെ ഒര​റ്റ​ത്തു് ഒരൊ​ഴി​ഞ്ഞ മൂ​ല​യിൽ രാ​ത്രി​സ​മ​യ​ത്തു ശവ​സം​സ്കാ​രം ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള അനു​വാ​ദം മേ​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കാ​ര​ണം, വേ​ന​ല്ക്കാ​ല​ത്തു വൈ​കു​ന്നേ​ര​വും വർ​ഷ​കാ​ല​ത്തു രാ​ത്രി​യും ആ ശ്മ​ശാ​ന​ത്തിൽ ശവ​ക്കു​ഴി വെ​ട്ടു​കാർ​ക്കു പണി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു്, അവർ ഒരു നി​യ​മ​വി​ശ​ഷേ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു പ്ര​വർ​ത്തി​ച്ചു​കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്നു വെ​ച്ചി​രു​ന്നു. അക്കാ​ല​ത്തു സന്ധ്യ​യോ​ടു​കൂ​ടി പാ​രി​സ്സി​ലു​ള്ള ശ്മ​ശാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പടി​വാ​തി​ലു​കൾ അട​യ്ക്ക​പ്പെ​ടും; അതു മു​നി​സി​പ്പാ​ലി​റ്റി നി​യ​മ​മാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു, വോ​ഗി​രാർ ശ്മ​ശാ​ന​വും അക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ മറ്റു​ള്ള​വ​യു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തിൽ കൂ​ടേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. വണ്ടി​പ്പ​ട​യും പടി​വാ​തി​ലും, പണ്ടു പെ​രോ​നെ എന്ന ആശാ​രി​യാൽ, പണി​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ട​തും വാ​തി​ല്ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രൻ പാർ​ത്തു​വ​രു​ന്ന​തു​മായ ഒരു മണ്ഡ​പ​പ്പു​ര​യ്ക്ക​ടു​ത്തു് ഇരി​മ്പ​ഴി​പ്പ​ടി​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ രണ്ടെ​ണ്ണ​മാ​ണു്. സൂ​ര്യൻ ആസ്പ​ത്രി​യു​ടെ കും​ഭ​ഗോ​പു​ര​ത്തി​നു പി​ന്നിൽ മറ​ഞ്ഞാൽ ആ രണ്ടു പടി​വാ​തി​ലു​ക​ളും തി​രി​കു​റ്റി​ക​ളിൽ അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും തി​രി​ഞ്ഞു​കൂ​ടും. അതി​നു​ശേ​ഷം വല്ല ശവ​ക്കു​ഴി വെ​ട്ടു​കാ​രും ആ ശവ​പ്പ​റ​മ്പി​നു​ള്ളിൽ പെ​ട്ടു​പോ​യെ​ങ്കിൽ അവർ​ക്കു പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കാൻ ഒരു മാർഗം മാ​ത്ര​മേ ഉള്ളു—ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​കൾ ശവ​സം​സ്കാ​ര​വ​കു​പ്പിൽ​നി​ന്നു കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടു​ള്ള ശീ​ട്ടു കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കുക. പടി​കാ​വ​ല്ക്കാ​ര​ന്റെ ജനാ​ല്ക്കൽ ഒരു​ത​രം കത്തു​പെ​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ അതിൽ ശീ​ട്ടി​ടു​ന്നു; അതു വീ​ഴു​ന്ന​തു കാ​വ​ല്ക്കാ​രൻ കേൾ​ക്കും; ഉടനെ കയർ പി​ടി​ച്ചു​വ​ലി​ക്ക​പ്പെ​ടും; വാതിൽ തു​റ​ക്ക​പ്പെ​ടും. ശീ​ട്ടു കൈ​യി​ലി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, ആ കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ പേർ പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്ക​ണം. എന്നാൽ, കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രി​ക്കാ​വു​ന്ന കാ​വ​ല്ക്കാ​രൻ എഴു​ന്നേ​റ്റു പു​റ​ത്തേ​ക്കു വന്നു്, ആളെ നോ​ക്കി മന​സ്സി​ലാ​ക്കി, തന്റെ താ​ക്കോൽ​കൊ​ണ്ടു പടി തു​റ​ന്നു​കൊ​ടു​ക്കും; ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​ന്നു പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോവം; പക്ഷേ, പതി​ന​ഞ്ച് ഫ്രാ​ങ്ക് പിഴ കൊ​ടു​ക്ക​ണം.

സാ​ധാ​ര​ണ​നി​യ​മ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു വി​ട്ടു പല നി​ബ​ന്ധ​ന​കൾ​ക്കും കീ​ഴ്പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള ഈ ശ്മ​ശാ​നം ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളെ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി​ച്ചു. 1830 കഴി​ഞ്ഞ് അധികം താ​മ​സി​ക്കാ​തെ അവർ അത​ട​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞു. പൗ​ര​സ്ത്യ​ശ്മ​ശാ​നം എന്നു പറ​യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന മൊ​ങ്ങ്പർ​നാ​സ്സി​ലെ ശ്മ​ശാ​ന​മാ​ണു് ആ സ്ഥാ​ന​മെ​ടു​ത്ത​തു്. ഒരു പഴ​ത്തി​ന്റെ ചി​ത്രം വര​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ഒരു പലക തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന​തും ഒരു വശ​ത്തു മദ്യ​പ​ന്മാ​രു​ടെ മേ​ശ​ക​ളാ​ലും മറു​വ​ശ​ത്തു ശവ​കു​ടീ​ര​ങ്ങ​ളാ​ലും ഒരു കോ​ണു​ണ്ടാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തു​മാ​യി വോ​ഗി​രാർ ശ്മ​ശാ​ന​ത്തി​ന്ന​ടു​ത്തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ആ പ്ര​സി​ദ്ധ ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​യും അവ​കാ​ശ​പ്ര​കാ​രം അങ്ങോ​ട്ടു നീ​ങ്ങി.

വോ​ഗി​രാ​റി​ലെ ശ്മ​ശാ​നം ഒരു മങ്ങി​പ്പോയ ശ്മ​ശാ​ന​മാ​ണെ​ന്നു പറയാം. അതു​പ​യോ​ഗി​ക്കാ​താ​യി​ത്തു​ട​ങ്ങി. അവിടെ മൂടൽ വ്യാ​പി​ച്ചു; അതിനെ പു​ഷ്പ​ങ്ങൾ ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചു. വോ​ഗി​രാ​റിൽ മറ​വു​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു പ്ര​മാ​ണി​കൾ​ക്ക് അത്ര പ്രി​യ​മി​ല്ലെ​ന്നാ​യി; അതു ദാ​രി​ദ്ര​ത്ത്യ​ത്തെ സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചു. പെർ​ല​ഷെ​സ്സി​ലാ​വ​ണം! പെർ​ല​ഷെ​സ്സിൽ മറ​വു​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു ചേ​ല​വീ​ട്ടി​കൊ​ണ്ടു വീ​ട്ടു​സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​ക്കി​ക്കു​ന്ന​തി​നു സമ​മാ​ണു്. അതൊരു ധാ​ടി​യാ​ണെ​ന്നു വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. വോ​ഗി​രാർ ശ്മ​ശാ​നം പണ്ട​ത്തെ ഒരു ഫ്ര​ഞ്ച് തോ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ ഛാ​യ​യിൽ മരം വെ​ച്ചു​പി​ടി​പ്പി​ച്ച ഒരു ബഹു​മാ​ന്യ​സ്ഥ​ല​മാ​ണു്. നേർ​ക്കു​ള്ള നട​വ​ഴി​ക​ളും കാ​വൽ​പ്പു​ര​യും മര​ങ്ങ​ളും, പരി​ശു​ദ്ധ​വും പു​രാ​ത​ന​വു​മായ ശവ​കു​ടീ​ര​പ​ര​മ്പ​ര​യും, നീ​ള​മേ​റിയ പു​ല്ലു​ക​ളും. വൈ​കു​ന്നേ​ര​മാ​യാൽ അവിടം ഭയ​ങ്ക​ര​മാ​ണു്. അതി​ലെ​ങ്ങും ദുഃ​ഖ​മ​യ​ങ്ങ​ളായ നി​ഴ​ല്പാ​ടു​കൾ ചി​ന്നും.

വെ​ളു​ത്ത ശ്മ​ശാ​ന​ത്തു​ണി​യും കറു​ത്ത കു​രി​ശു​മു​ള്ള ശവ​വ​ണ്ടി വോ​ഗി​രാർ ശ്മ​ശാ​ന​ത്തിൽ നട​ക്കാ​വി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ സൂ​ര്യൻ അസ്ത​മി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല. അതി​ന്റെ പി​ന്നാ​ലെ നട​ന്നി​രു​ന്ന മു​ട​ന്തൻ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ​ല്ലാ​തെ മറ്റാ​രു​മ​ല്ല. തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​മേ​ശ​യ്ക്കു ചു​വ​ട്ടി​ലു​ള്ള നി​ല​വ​റ​യിൽ മദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യ​നെ മറ​വു​ചെ​യ്യുക, കൊ​സെ​ത്തു് പു​റ​ത്തെ​ത്തുക, ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് മര​ണ​മ​ച്ചിൽ എത്തി​ക്കൂ​ടുക—ഇതൊ​ക്കെ പ്ര​യാ​സ​മി​ല്ലാ​തെ കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടി; അതി​ന്റെ​യൊ​ന്നും ഇട​യ്ക്കു കമ്പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. കൂ​ട്ട​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു​വെ​ക്ക​ട്ടെ, കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലെ തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​മേ​ശ​യ്ക്കു ചു​വ​ട്ടിൽ മദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യ​നെ മറ​വു​ചെ​യ്തു എന്നു​ള്ള​തു ഞങ്ങ​ളു​ടെ കണ്ണി​നു തി​ക​ച്ചും ക്ഷ​ന്ത​വ്യ​മായ ഒര​പ​രാ​ധ​മാ​ണു്. ഒരു ചു​മ​ത​ല​യെ​പ്പോ​ലു​ള്ള തെ​റ്റു​ക​ളിൽ ഒന്നാ​ണ​തു്. സന്ന്യാ​സി​നി​മാർ പ്ര​യാ​സ​മൊ​ന്നു​മി​ല്ലാത, എന്ന​ല്ല മന​സ്സാ​ക്ഷി​യു​ടെ അഭി​ന​ന്ദ​ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​ത്ത​ന്നെ, അതു ചെ​യ്തു​ക​ഴി​ച്ചു. സന്ന്യാ​സി​മ​ഠ​ത്തിൽ​നി​ന്നു നോ​ക്കു​മ്പോൾ ‘രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണം’ എന്ന​തു് അധി​കാ​ര​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യു​ള്ള ഒര​നാ​വ​ശ്യ​പ്ര​വേ​ശം മാ​ത്ര​മാ​ണു്; എപ്പോ​ഴും മര്യാ​ദ​യ്ക്കു വി​രു​ദ്ധ​മാ​യുള ഒര​ല​ട്ടൽ. ഒന്നാ​മ​തു മഠ​നി​യ​മം, ഭര​ണ​നി​യ​മം, പി​ന്നെ, ഹേ മനു​ഷ്യ​രേ, നി​ങ്ങൾ​ക്കു വേ​ണ്ടി​ട​ത്തോ​ളം നി​യ​മ​ങ്ങൾ ഉണ്ടാ​ക്കി​ക്കൊൾ​വിൻ; പക്ഷേ, അവ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അടു​ക്കൽ​ത്ത​ന്നെ വെ​ച്ചാൽ മതി. ഈശ്വ​ര​ന്നു​ള്ള കപ്പ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ​ക്കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടു ബാ​ക്കി​യു​ള്ള​തു ചക്ര​വർ​ത്തി​ക്ക്. ഒരു ധർ​മ​നി​ഷ്ഠ​യു​ടെ മുൻ​പിൽ ഒരു രാ​ജാ​വെ​ന്നു​വെ​ച്ചാൽ ഒന്നു​മി​ല്ല. ശവ​വ​ണ്ടി​യു​ടെ പി​ന്നിൽ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മന​സ്സ​മാ​ധാ​ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി നൊ​ണ്ടി, അയാ​ളു​ടെ രണ്ടു യു​ക്തി​ക​ളും, ഒന്നു സന്ന്യാ​സി​നി​ക​ളോ​ടെ​ടു​ത്ത​തും—അതേ, കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ചെ​യ്ത​ത്—മറ്റൊ​ന്നു കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​നെ​തി​രാ​യി ചെ​യ്ത​തും—അതേ, മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെ​ന്നു വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള​ത്—രണ്ടും നല്ല കു​റി​ക്കു കൊ​ണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു​ത​ന്നെ തോ​ന്നി. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ ശാ​ന്തത നാ​ലു​പു​റ​ത്തും പര​ന്നു പി​ടി​ക്കു​ന്ന അത്ത​രം ശക്തി​മ​ത്തു​ക്ക​ളായ മന​ശ്ശാ​ന്ത​ത​ക​ളിൽ ഒന്നാ​യി​രു​ന്നു. താൻ ജയി​ക്കു​മോ എന്ന കാ​ര്യ​ത്തിൽ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നു സം​ശ​യ​മി​ല്ലാ​താ​യി.

ഇനി ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള​തു് ഒരു സാ​ര​വു​മി​ല്ല. കഴി​ഞ്ഞ രണ്ടു കൊ​ല്ല​ത്തി​ന്നു​ള്ളിൽ അയാൾ ഒരു ‘ചി​രി​ച്ചി​ക്ക​വിള’ നായ ആ ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നെ​ക്കൊ​ണ്ടു ചു​രു​ങ്ങി​യ​തു പത്തു​ത​വണ കള്ളു​കു​ടി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. അയാൾ ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നെ​ക്കൊ​ണ്ടു കളി​യാ​ടി; തനി​ക്കു വേ​ണ്ട​തെ​ല്ലാം അയാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു ചെ​യ്യി​ച്ചു​പോ​ന്നു. ഇഷ്ടം​പോ​ലെ​യെ​ല്ലാം അയാൾ ആ ശവ​കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു പാ​വ​ക​ളി​പ്പി​ക്കും. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ ഇഷ്ട​ത്തി​നൊ​ത്ത ഏതു തൊ​പ്പി​ക്കും മെ​സ്തി​ന്നി​ന്റെ തല പാ​ക​മാ​യി നി​ന്നി​രു​ന്നു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നു് ഒരു ശങ്ക​യു​മി​ല്ല.

ആ വാഹനം ശ്മ​ശാ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള നട​ക്കാ​വി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ ഫൂഷൽ വാ​ങ്ങ് ആഹ്ലാ​ദ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ശവ​വ​ണ്ടി​യി​ലേ​ക്കൊ​ന്നു നോ​ക്കി, തന്റെ വലു​പ്പ​മു​ള്ള കൈ രണ്ടും കൂ​ട്ടി​യു​രു​മ്മി​ക്കൊ​ണ്ടു പകു​തി​യു​ച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു. ‘ഇതാ, ഒരു രസ​മു​ള്ള പൊ​റാ​ട്ടു​ക​ളി.’ ഉത്ത​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ വണ്ടി നി​ന്നു; അതു പടി​വാ​തി​ല്ക്ക​ലെ​ത്തി. അക​ത്തേ​ക്കു കട​പ്പാ​നു​ള്ള അനു​വാ​ദ​പ​ത്രം കാ​ട്ടി​ക്കൊ​ടു​ക്ക​ണം. ശവം​മ​റ​വു​കാ​രു​ടെ ആൾ ശ്മ​ശാ​ന​പ്പ​ടി​ക്ക​ലെ കാ​വൽ​ക്കാ​ര​നോ​ടു വിവരം പറ​ഞ്ഞു. ഈ സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​നി​ട​യിൽ—ഇങ്ങ​നെ​യു​ള്ള​തി​നെ​ല്ലാം, എപ്പോ​ഴും ഒന്നു​ര​ണ്ടു നി​മി​ഷ​നേ​രം പി​ടി​ക്കും—ഒരാൾ, ഒര​പ​രി​ചി​തൻ, വന്നു വണ്ടി​യു​ടെ പി​ന്നിൽ, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ അടു​ക്കൽ, കൂടി. അയാൾ ഒരു​ത​രം ‘മു​ക​റും വീർ​പ്പി​ച്ചു’ കൊ​ണ്ടു​ള്ളാ​ളാ​ണു്; വലിയ കീ​ശ​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ ഒരു കു​പ്പാ​യ​മി​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. കക്ഷ​ത്തിൽ കൈ​ക്കോ​ട്ടു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഈ അപ​രി​ചി​ത​നെ നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടു. ആ മനു​ഷ്യൻ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ.’ ഒരു പീ​ര​ങ്കി​യു​ണ്ട മു​ഴു​വ​നും മാ​റ​ത്തു വന്നി​ടി​ച്ചി​ട്ടു് ഒരാൾ​ക്കു ജി​വി​ച്ചി​രി​ക്കാ​മെ​ങ്കിൽ, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ അപ്പോ​ഴ​ത്തെ മു​ഖ​ഭാ​വം അയാ​ളിൽ കാണാം. ‘ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ?’ ‘അതേ.’ ‘നി​ങ്ങ​ളോ?’

‘ഞാൻ.’ ‘ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നാ​ണു് ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ.’ ‘അയാ​ളാ​യി​രു​ന്നു?’ ‘എന്ത്! അയാ​ളാ​യി​രു​ന്നു?’ ‘അയാൾ മരി​ച്ചു​പോ​യി.’ മറ്റെ​ന്തും ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് കരു​തി​യി​രു​ന്നു—ഒരു ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ മരി​ക്കുക! എന്താ​യാ​ലും, ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാർ മരി​ക്കും എന്ന​തു വാ​സ്ത​വ​മാ​ണു് മറ്റു​ള്ള​വർ​ക്കു കുഴി വെ​ട്ടി​വെ​ട്ടി ഒരുവൻ തന്റെ കു​ഴി​ക്കു മണ്ണെ​ടു​ക്കു​ന്നു.

ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് അവിടെ വാ​യും​പൊ​ളി​ച്ചു നി​ല​വാ​യി. അയാൾ ഒരു വി​ധ​ത്തിൽ വി​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞു: ‘പക്ഷേ, അതിനു നി​വൃ​ത്തി​യി​ല്ല.’ ‘അതു പറ്റി’ ‘അപ്പോൾ,’ അയാൾ പതു​ക്കെ ശാ​ഠ്യം​പി​ടി​ച്ചു. ‘ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നാ​ണ​ല്ലോ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ?’ ‘നെ​പ്പോ​ളി​യൻ കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു, പതി​നെ​ട്ടാ​മൻ ലൂയി; മെ​സ്തി​ന്നു് കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു, ഗ്രി​ബി​യെ, ഹേ നാടൻ, എന്റെ പേർ ഗ്രി​ബി​യെ എന്നാ​ണു്.’ ശവം​പോ​ലെ വി​ളർ​ത്തി​രു​ന്ന ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഈ ഗ്രി​ബി​യെ​യെ തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കി.

ആ മനു​ഷ്യൻ നീ​ണ്ടു, മെ​ലി​ഞ്ഞു കരു​വാ​ളി​ച്ചു, തി​ക​ച്ചും മു​ക​റു​വീർ​പ്പി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒരാ​ളാ​ണു്. പണം കി​ട്ടാ​ത്ത ഒരു വൈ​ദ്യൻ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​നാ​യി മാ​റി​യ​പോ​ലെ​യാ​ണു് അയാൾ കണ്ടാൽ. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചു.

‘ഹാ!’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു, ‘എന്തൊ​ക്കെ നേ​ര​മ്പോ​ക്കു​ക​ളു​ണ്ടാ​വു​ന്നു! ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നു് മരി​ച്ചു​പോ​യി; ഫാതർ ലെ​ന്വ​ക്കു ദീർ​ഘാ​യ​സ്സു​ണ്ടാ​വ​ട്ടെ. ആരാ​ണു് മു​ണ്ട​നായ ഫാദർ ലെ​ന്വാ, നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​മോ? അയാൾ ഒരു ചോ​പ്പു​വീ​ഞ്ഞു​ഭ​ര​ണി​യാ​ണു്. അതൊരു നല്ല ‘സുറിൻ’ വീ​ഞ്ഞു​ഭ​ര​ണി; അതേ ഒന്നാ​ന്ത​രം പാ​രി​സ്സു ‘സുറിൻ’! ഹാ! അപ്പോൾ കിഴവൻ മെ​സ്തി​ന്നു് മരി​ച്ചു! ഞാൻ വ്യ​സ​നി​ക്കു​ന്നു; അയാൾ ഒരു നേ​രം​പോ​ക്കു​കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു. പക്ഷേ, നി​ങ്ങ​ളും ഒരു നേ​രം​പോ​ക്കു​കാ​ര​നാ​ണ​ല്ലോ. അല്ലേ ചങ്ങാ​തി? നമു​ക്കി​പ്പോൾ പോയി ഒരു കുടി കു​ടി​ക്ക​ണം.’

ആ മനു​ഷ്യൻ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘ഞാൻ ഒരു വി​ദ്യാർ​ഥി​യാ​യി​രു​ന്നു. നാലാം തരം ജയി​ച്ചു. ഞാൻ കു​ടി​ക്കാ​റി​ല്ല.’ ശവ​വ​ണ്ടി വീ​ണ്ടും പോ​യി​ത്തു​ട​ങ്ങി, അതു് ആ ശ്മ​ശാ​ന​ത്തി​ലെ വലിയ നട​വ​ഴി​യി​ലേ​ക്ക് ഉരു​ണ്ടു​ചെ​ന്നു.

ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് നട​ത്ത​ത്തി​ന്റെ വേഗം കു​റ​ച്ചു. കാൽ​മു​ട​ന്ത​ലു​കൊ​ണ്ടെ​ന്ന​തി​ല​ധി​കം ഉൽ​ക്ക​ണ്ഠ​കൊ​ണ്ടാ​യി, അയാ​ളു​ടെ നൊ​ണ്ടൽ. ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ മുൻപേ നട​ന്നു. ആ അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി വന്നു​ചേർ​ന്ന ഗ്രി​ബി​യെ​യെ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടു.

വളരെ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​നാ​ണെ​ങ്കി​ലും കി​ഴ​വ​നും, വളരെ കൃ​ശ​നാ​ണെ​ങ്കി​ലും നല്ല കരു​ത്ത​നു​മായ ഒരു തര​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു അയാൾ. ‘ചങ്ങാ​തി!’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് നി​ല​വി​ളി​ച്ചു. ആ മനു​ഷ്യൻ തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കി. ‘ഞാ​നാ​ണു് കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലെ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ.’ ‘എന്റെ കൂ​ട്ടാ​ളി,’ ആ മനു​ഷ്യൻ പറ​ഞ്ഞു.

എഴു​ത്ത​റി​യാ​ത്ത​വ​നെ​ങ്കി​ലും ബഹു​ബു​ദ്ധി​മാ​നായ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നു് ഒരു ഭയ​ങ്ക​ര​വർ​ഗ​ത്തിൽ​പെ​ട്ട മനു​ഷ്യ​നോ​ടാ​ണു് തനി​ക്കു പെ​രു​മാ​റേ​ണ്ട​തെ​ന്നും ആ മനു​ഷ്യൻ ഒരു വലിയ വാ​ഗ്മി​യാ​ണെ​ന്നും മന​സ്സി​ലാ​യി. അയാൾ മന്ത്രി​ച്ചു; ‘അപ്പോൾ ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നു് മരി​ച്ചു.’ ആ മനു​ഷ്യൻ പറ​ഞ്ഞു: ‘തി​ക​ച്ചും, സമ​യ​മാ​യാൽ അറി​യി​ക്കു​ന്ന കു​റി​പ്പു പു​സ്ത​കം നല്ല​വ​നായ ഈശ്വ​രൻ എടു​ത്തു മലർ​ത്തി​നോ​ക്കി. ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നി​ന്റെ മു​റ​യാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നു് മരി​ച്ചു.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഒരു യന്ത്രം​പോ​ലെ ആവർ​ത്തി​ച്ചു: ‘നല്ല​വ​നായ ഈശ്വരൻ-​’ ‘നല്ല​വ​നായ ഈശ്വ​രൻ,’ ആ മനു​ഷ്യൻ അധി​കാ​ര​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി പറ​ഞ്ഞു. ‘തത്ത്വ​ജ്ഞാ​നി​ക​ളു​ടെ അഭി​പ്രാ​യ​ത്തിൽ, ശാ​ശ്വ​ത​പി​താ​വു്; ജാ​ക്കോ​വിൻ​കാ​രു​ടെ പക്ഷ​ത്തിൽ, വി​ശി​ഷ്ട​സ​ത്ത്വം.’ ‘നമു​ക്കു തമ്മിൽ പരി​ച​യ​പ്പെ​ടുക?’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് വി​ക്കി​നോ​ക്കി. ‘അതു കഴി​ഞ്ഞു. നി​ങ്ങൾ ഒരു നാ​ട​നാ​ണു്; ഞാൻ പാ​രി​സ്സു​കാ​ര​നാ​ണു്.’ ‘ഒരു​മി​ച്ചു​കൂ​ടി ഒരു കു​ടി​കു​ടി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷ​മ​ല്ലാ​തെ ആളുകൾ തമ്മിൽ പരി​ച​യ​പ്പെ​ടാ​റി​ല്ല. ആർ തന്റെ ഗ്ലാ​സ്സൊ​ഴി​ക്കു​ന്നു​വോ അയാൾ തന്റെ ഹൃ​ദ​യ​വു​മൊ​ഴി​ക്കു​ന്നു, നി​ങ്ങൾ എന്റെ കൂടെ വന്നു് ഒരു കുടി കു​ടി​ക്ക​ണം. അങ്ങ​നെ​യൊ​രു കാ​ര്യം ഉപേ​ക്ഷി​ക്കാൻ പാ​ടി​ല്ല.’ ‘ആദ്യം ജോലി.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് വി​ചാ​രി​ച്ചു; ‘ഞാൻ ചത്തു.’ സന്ന്യാ​സി​മാ​രെ മറ​വു​ചെ​യ്യു​ന്ന സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്കു​ള്ള നട​വ​ഴി​യി​ലെ​ത്താൻ വണ്ടി​യു​ടെ ചക്രം ഉരു​ളേ​ണ്ട​തു​ള്ളു. ആ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ തു​ടർ​ന്നു: ‘ഹേ നാടൻ, എനി​ക്ക് ഏഴു കു​ട്ടി​ക​ളു​ണ്ടു്. ചെ​ല​വി​നു്, അവർ​ക്കു ഭക്ഷ​ണം വേ​ണ്ട​തു​കൊ​ണ്ടു്, എനി​ക്കു കു​ടി​ക്കാൻ പാ​ടി​ല്ല.’ ഒരു ഫലിതം ഭം​ഗി​യിൽ പറ​യു​ന്ന ഒരാ​ളു​ടെ സം​തൃ​പ്തി​യോ​ടു​കൂ​ടി അയാൾ തു​ടർ​ന്നു: ‘അവ​രു​ടെ വി​ശ​പ്പു് എന്റെ ദാ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വി​രോ​ധി​യാ​ണു്.’

ശവ​വ​ണ്ടി മര​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​നു് ഒരു വക്കു​ക​ര​യി​ട്ടു. നട​വ​ഴി​യിൽ​നി​ന്നു വി​ട്ടു്, ഒരി​ടു​ങ്ങിയ വഴി​യി​ലൂ​ടെ തി​രി​ഞ്ഞു, തരി​ശു​സ്ഥ​ല​ത്തെ​ത്തി ഒരു കു​റ്റി​ക്കാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് ഊളി​യി​ട്ടു. ശവ​സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്നു​ള്ള സ്ഥ​ല​ത്തെ​ത്തി എന്നു് അതു സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് നട​ത്ത​ത്തി​ന്റെ വേഗം കു​റ​ച്ചു; പക്ഷേ, അയാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു ശവ​വ​ണ്ടി നിർ​ത്താൻ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. ഭാ​ഗ്യ​ത്താൽ, കു​ട്ടി​ത്തം കു​റ​ഞ്ഞ​തും മഴ​ക്കാ​ല​ത്തു വർ​ഷം​കൊ​ണ്ടു് ഈറ​നാ​യ​തു​മായ മണ്ണിൽ ചക്ര​ങ്ങൾ പൂ​ഴ്‌​ന്നു, വണ്ടി​യു​ടെ വേഗം കു​റ​ഞ്ഞു.

അയാൾ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​ന്റെ അടു​ത്തു ചെ​ന്നു. അവ​രു​ടെ പക്കൽ ഒന്നാ​ന്ത​രം ‘അർ​ഷ്വാൻ​ത്വെ’ വീ​ഞ്ഞു​ണ്ടു്. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മന്ത്രി​ച്ചു.

‘ഹേ, ഗ്രാ​മീ​ണൻ,’ ആ മനു​ഷ്യൻ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു, ‘ഞാൻ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​നാ​വേ​ണ്ട​വ​ന​ല്ല. എന്റെ അച്ഛൻ ടൗൺ​ഹാ​ളി​ലെ പടി​ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹം എന്നെ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​നാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​ദ്ദേ​ശി​ച്ചു. പക്ഷേ, ഗ്ര​ഹ​പ്പിഴ പറ്റി അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു ദ്ര​വ്യ​ന​ഷ്ടം വന്നു. ഞാൻ ഗ്ര​ന്ഥ​കാ​ര​ന്റെ ഉദ്യോ​ഗം വി​ട്ടു എങ്കി​ലും ഇപ്പോ​ഴും ഞാൻ ആളു​കൾ​ക്കാ​വ​ശ്യ​മു​ള്ള​തെ​ഴു​തി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്.’ ‘അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​ന​ല്ല?’ ശക്തി​യ​റ്റ​തെ​ങ്കി​ലും ആ ചി​ല്ല​യിൽ പി​ടി​കൂ​ടി, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ചോ​ദി​ച്ചു. ‘ഒന്നു​കൊ​ണ്ടു മറ്റ​തു പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നി​ല്ല. ഞാൻ വർ​ദ്ധി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണു്.’

ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നു് ആ ഒടു​വി​ല​ത്തെ വാ​ക്കി​ന്റെ സാരം മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ല. ‘വരൂ, നമു​ക്കൊ​ന്നു കു​ടി​ക്കുക.’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു. ഇവിടെ ഒരു കാ​ര്യം പറ​ഞ്ഞു​വെ​യ്ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ടു്. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ മനോ​വേ​ദന എന്തു​ത​ന്നെ​യാ​യാ​ലും, കു​ടി​ക്കുക എന്നു ക്ഷ​ണി​ച്ച​ത​ല്ലാ​തെ, ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി അയാൾ യാ​തൊ​ന്നും ഇതേ​വ​രെ പറ​ഞ്ഞി​ല്ല; ചെ​ല​വാ​രു ചെ​യ്യും. സാ​ധാ​ര​ണ​യാ​യി ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ക്ഷ​ണി​ക്കും. ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നു് പണം കൊ​ടു​ക്കും; കു​ടി​ക്കാ​നു​ള്ള ക്ഷണം പുതിയ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​നാൽ ഉണ്ടാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട അപൂർ​വ​സ്ഥി​തി​യു​ടെ ഫല​മാ​ണു്; എന്ന​ല്ല ആ ക്ഷണം ആവ​ശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു; പക്ഷേ, ആ കിഴവൻ തോ​ട്ട​ക്കാ​രൻ, മറ്റേ​ക്കാ​ര്യം അവിടെ പൂ​ഴ്ത്തി​യി​ട്ട​തേ​യു​ള്ളു; അതു മനഃ​പൂർ​വ​മ​ല്ലാ​യ്ക​യി​ല്ല. തന്നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ള​മാ​ണെ​ങ്കിൽ, പണം കൊ​ടു​ക്കു​വാൻ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നു വലിയ രസ​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു; അയാൾ തല്ക്കാ​ലം കുറേ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി​ലാ​ണു്. ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ ഒരു വി​ശി​ഷ്ട​സ്മി​ത​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി പി​ന്നേ​യും തു​ട​ങ്ങി; ‘ഭക്ഷ​ണം കൂ​ടാ​തെ കഴി​ല്ല. ഞാൻ ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നി​ന്റെ പി​ന്തു​ടർ​ച്ചാ​വ​കാ​ശം കൈ​യേ​റ്റു. പഠി​പ്പേ​താ​നും അവ​സാ​നി​ച്ചാൽ ആളുകൾ തത്ത്വ​ജ്ഞാ​നി​ക​ളാ​വാൻ പോ​കു​ന്നു. ഞാൻ കര​ത്തി​ന്റെ ജോ​ലി​യോ​ടു ഭു​ജ​ത്തി​ന്റെ ജോലി കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്തു. എന്റെ എഴു​ത്തു​പ​ണി​യാ​പ്പീ​സു് റ്യു ദു് സെ​വ്രി​ലെ ചന്ത​സ്ഥ​ല​ത്താ​ണു്. നി​ങ്ങ​ള​റി​യു​മ​ല്ലോ? കൂ​ട​ച്ച​ന്ത. പട്ടാ​ള​ത്താ​വ​ള​ങ്ങ​ളി​ലെ വെ​പ്പു​കാ​രി​ക​ളൊ​ക്കെ എന്റെ അടു​ക്കൽ വരും. പച്ച​വി​ടാ​ത്ത പട്ടാ​ള​ക്കാർ​ക്കു​ള്ള അവ​രു​ടെ അനു​രാ​ഗ​പ്ര​സ്താ​വ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ഞാൻ കു​റി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. രാ​വി​ലെ ഞാൻ കാ​മ​ലേ​ഖ​ന​ങ്ങ​ളെ​ഴും; വൈ​കു​ന്നേ​രം ശവ​ക്കു​ഴി കു​ത്തും. ഇതാ​ണു് ജീ​വി​തം. നാടൻ, കേ​ട്ടോ​ളൂ’ ശവ​വ​ണ്ടി പി​ന്നേ​യും മുൻ​പോ​ട്ടു പോ​വു​ക​യാ​ണു്. അസ്വാ​സ്ഥ്യ​ത്തി​ന്റെ അങ്ങേ അറ്റ​ത്തെ​ത്തിയ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് നാലു പു​റ​ത്തേ​ക്കും പക​ച്ചു​നോ​ക്കു​ക​യാ​യി; നെ​റ്റി​ത്ത​ട​ത്തിൽ​നി​ന്നു വലിയ വി​യർ​പ്പു​തു​ള്ളി​കൾ ഇറ്റി​റ്റു​വീ​ണു. ‘പക്ഷേ,’ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ തു​ടർ​ന്നു, ‘ഒരാൾ​ക്കു രണ്ടെ​ജ​മാ​ന​ത്തി​മാ​രെ സേ​വി​ക്കാൻ വയ്യാ. തൂവലോ കൈ​ക്കോ​ട്ടോ രണ്ടി​ലൊ​ന്നു തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​ണം കൈ​ക്കോ​ട്ടു് എന്റെ കൈ കേ​ടു​വ​രു​ത്തു​ന്നു.’ ശവ​വ​ണ്ടി നി​ന്നു. ആദ്യം ഗാ​യ​ക​ക്കു​ട്ടി​യും പി​ന്നെ പു​രോ​ഹി​ത​നും വാ​ഹ​ന​ത്തിൽ​നി​ന്നി​റ​ങ്ങി ശവ​വ​ണ്ടി​യു​ടെ മുൻ​വ​ശ​ത്തു​ള്ള ചെ​റു​ച​ക്ര​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നു് ഒരു മണ്ണു കൂ​ട്ടി​യേ​ട​ത്തു മു​ട്ടി;’ അതി​ന​പ്പു​റ​ത്തു് ഒരു വായ് തു​റ​ന്ന ശവ​ക്കു​ഴി കാ​ണാ​യി. ‘എന്തൊ​രു പെ​റോ​ട്ടു​ക​ളി​യാ​ണി​ത്!’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് സം​ഭ്ര​മി​ച്ചാ​വർ​ത്തി​ച്ചു.

ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​ലാ​രാ​യി​രു​ന്നു? വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്ക​റി​യാം ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ്. അതി​ന്നു​ള്ളിൽ കഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടു​ക​യും അവിടെ കി​ട​ന്നു ശ്വാ​സം കഴി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​വാൻ വേണ്ട ഏർ​പ്പാ​ടു​ക​ളെ​ല്ലാം ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ചെ​യ്തു​വെ​ച്ചി​രു​ന്നു.

അന്ത:കര​ണ​ത്തി​ന്റെ സമാ​ധാ​നം എത്ര​ക​ണ്ടു മറ്റു സക​ല​ത്തി​നും സമാ​ധാ​ന​മു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്നു എന്നു​ള്ള​തു് അത്ഭു​ത​ക​ര​മാ​ണു്. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ആലോ​ചി​ച്ചു​ണ്ടാ​ക്കി​യ​തി​നെ​ല്ലാം വിജയം കാ​ണു​ന്നു; തലേ​ദി​വ​സം മുതൽ സക​ല​വും നേ​രെ​യാ​യി​ട്ടേ വരു​ന്നു​ള്ളു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നെ​പ്പോ​ലെ അയാ​ളും ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നെ കരുതി. അക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ അയാൾ​ക്കു സം​ശ​യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ഇതി​ല​ധി​കം ഒരു ദുർ​ഘ​ട​സ്ഥി​തി വരാ​നി​ല്ല; ഇതി​ല​ധി​കം പരി​പൂർ​ണ​മായ സമാ​ധാ​ന​വും ഉണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല.

ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​ന്റെ നാലു പല​ക​ക​ളു​ടെ ഉള്ളിൽ​നി​ന്നു് ഭയ​ങ്ക​ര​മായ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം പു​റ​പ്പെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. മരി​ച്ച​വർ​ക്കു​ള്ള വി​ശ്ര​മ​സു​ഖം ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ സമാ​ധാ​ന​ത്തിൽ കട​ന്നു​വോ എന്നു തോ​ന്നി;

മര​ണ​വു​മാ​യി താൻ കളി​ക്കു​ന്ന ഭയ​ങ്ക​ര​നാ​ട​ക​ത്തി​ലെ ഓരോ ഭാ​ഗ​വും അയാൾ​ക്കു ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​ന്റെ ഉള്ളിൽ​ക്കി​ട​ന്നു പി​ന്തു​ട​രു​വാൻ സാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്നു; അയാൾ പി​ന്തു​ടർ​ന്നി​രു​ന്നു​താ​നും.

മു​ക​ളി​ല​ത്തെ മൂ​ടി​പ്പ​ല​ക​യ്ക്കു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ആണി തറ​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു് അധികം താ​മ​സി​ക്കാ​തെ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നു, തന്നെ എടു​ത്തു വണ്ടി​യി​ലേ​റ്റി കൊ​ണ്ടു പോ​കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു മന​സ്സി​ലാ​യി. ഇള​ക്ക​ത്തി​ന്റെ കു​റ​വു​കൊ​ണ്ടു കൽ​വി​രി​പ്പാത കട​ന്നു വെറും നി​ര​ത്തു​വ​ഴി​യി​ലെ​ത്തി​യെ​ന്നു് അയാ​ള​റി​ഞ്ഞു. ഒരു ചെറിയ ശബ്ദ​ത്തിൽ​നി​ന്നു് അവ​രെ​ല്ലാം ഓസ്തെർ​ലി​സ്തു് പാലം കട​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്നു് അയാൾ ഊഹി​ച്ചു. ആദ്യ​ത്തെ നിൽ​പ്പു​കൊ​ണ്ടു് അവർ ശ്മ​ശാ​ന​ത്തിൽ കട​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്നു മന​സ്സി​ല​യി; രണ്ടാ​മ​ത്തെ നിൽ​പ്പു കണ്ട​പ്പോൾ., അയാൾ സ്വയം പറ​ഞ്ഞു: ‘ഇവി​ടെ​യാ​ണു് ശവ​ക്കു​ഴി.’ പെ​ട്ട​ന്നു ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​ന്മേൽ ആളുകൾ പി​ടി​കൂ​ടി; പലകകൾ ഒന്നു ശക്തി​യിൽ കി​രു​കി​രു​ത്തു. ആ പെ​ട്ടി കു​ഴി​യി​ലേ​ക്കി​റ​ക്കു​വാൻ​വേ​ണ്ടി ചു​റ്റും കയ​റി​ട്ട​താ​യി​രി​ക്ക​ണം ആ ശബ്ദ​മെ​ന്നു് അയാൾ വ്യാ​ഖ്യാ​നി​ച്ചു. ഉടനെ ഒരു തല​തി​രി​ച്ചൽ തോ​ന്നി.

ശവം​മ​റ​വു​കാ​രു​ടെ കൂ​ലി​ക്കാ​ര​നും കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​നും​കൂ​ടി പക്ഷേ, മഞ്ച​മൊ​ന്നു ചെ​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടാ​വാം; കാ​ലി​റ​ങ്ങു​ന്ന​തി​നു​മുൻ​പു് അവർ തല കീ​ഴ്പോ​ട്ടി​റ​ക്കി​യി​രി​ക്കാം. മഞ്ചം നേ​രെ​യാ​യി, വീ​ണ്ടും, അയാൾ അന​ങ്ങാ​തെ ശരി​ക്കു കി​ട​പ്പാ​യ​പ്പോൾ, അതു മാറി. അയാൾ കു​ഴി​യു​ടെ അടി​യി​ലെ​ത്തി. ഒരു​ത​രം തണു​പ്പു തോ​ന്നി. മു​ക​ളിൽ​നി​ന്നു സഗൗ​ര​വ​വും ഉറ​ച്ചു കട്ടി​യാ​യ​തു​മായ ഒരു ശബ്ദം കേ​ട്ടു. അയാൾ​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​വാ​ത്ത ചില ലാ​റ്റിൻ​വാ​ക്കു​കൾ, ഓരോ​ന്നും വ്യ​ക്ത​മാ​യി കേൾ​ക്കാ​വു​ന്ന​വി​ധം നിർ​ത്തി​നിർ​ത്തി, ഉച്ച​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ടു്: ‘ക്വി​യോർ​മി​യ​ണ്ടു്...സെംപർ’ (ഭൂ​മി​യി​ലെ മണ്ണിൽ ഉറ​ങ്ങു​ന്ന​വർ ഉയിർ​ത്തെ​ഴു​ന്നേ​ല്ക്കും; എപ്പോ​ഴും കാ​ണാ​റൂ​ള്ള​തു​പോ​ലെ, ചിലർ ശാ​ശ്വ​ത​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലേ​ക്കും, ചിലർ ദണ്ഡ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കും.) ഒരു കു​ട്ടി​യു​ടെ ശബ്ദം ഉച്ച​രി​ച്ചു: ‘ഡി പ്രൊ​ഫൺ​ഡി​സു്.’ (അഗാ​ധ​ത​ക​ളിൽ നി​ന്നു). ആദ്യ​ത്തെ സഗൗ​ര​വ​ശ​ബ്ദം പി​ന്നെ​യും തു​ട​ങ്ങി: ‘റി​ക്വി​യം...ഡോമിൻ.’ (അഹോ, ജഗ​ദ്ദീ​ശ്വര, അവർ​ക്കു നി​ത്യ​ശാ​ന്തി കൊ​ടു​ക്ക​ണേ).

കു​ട്ടി​യു​ടെ ശബ്ദം മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘എറ്റു്...ഏയ്.’ (ശാ​ശ്വ​ത​പ്ര​കാ​രം അവരെ തെ​ളി​യി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യ​ട്ടെ!) തന്നെ മൂ​ടി​യി​ട്ടു​ള്ള പല​ക​മേൽ കു​റേ​യ​ധി​കം മഴ​ത്തു​ള്ളി​കൾ വീ​ണ​തു​പോ​ലെ എന്തോ ഒരൊ​ച്ച കേ​ട്ടു. അതു പക്ഷേ, പരി​ശു​ദ്ധ​ജ​ല​മാ​യി​രി​ക്കാം. അയാൾ വി​ചാ​രി​ച്ചു: ‘ഇതി​പ്പോൾ വേ​ഗ​ത്തിൽ കഴി​യും. കു​റ​ച്ചു​നേ​രം​കൂ​ടി ക്ഷ​മി​ക്ക​ണം. പു​രോ​ഹി​തൻ ഇപ്പോൾ പോവും. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഉട​നെ​ത​ന്നെ മെ​സ്തി​ന്നെ ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​യി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​വും. ഞാൻ തനി​ച്ചാ​വും. എന്നി​ട്ടു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് തനി​ച്ചു മട​ങ്ങി​വ​രും. ഒക്കെ​ക്കൂ​ടി നല്ല​വ​ണ്ണം ഒരു മണി​ക്കൂർ വേണം. ആ സഗൗ​ര​വ​ശ​ബ്ദം തു​ടർ​ന്നു: ‘റെ​ക്വി​സു് കാ​റ്റു് ഇൻ​പെ​യ്സു്.’ (അവ​ന്നു ശാ​ന്തി കൈ​വ​ര​ട്ടേ!) കു​ട്ടി​യു​ടെ ശബ്ദം പറ​ഞ്ഞു: ‘എമെൻ’ (തഥാ​സ്തു) ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ചെ​വി​കൂർ​പ്പി​ച്ചു; ആളുകൾ നട​ന്നു​പോ​കു​ന്ന ശബ്ദം കേ​ട്ടു. ‘ആട്ടെ, അവർ പോ​വു​ക​യാ​യി,’ അയാൾ വി​ചാ​രി​ച്ചു. ‘ഞാൻ തനി​ച്ചാ​യി’ പെ​ട്ട​ന്നു തല​യ്ക്കു മീ​തെ​യാ​യി ഒരൊ​ച്ച കേ​ട്ടു; ഒരി​ടി​വെ​ട്ടാ​ണെ​ന്നു് അയാൾ​ക്കു തോ​ന്നി. ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തിൽ വന്നു​വീണ ഒരു കൈ​ക്കോ​ട്ടു മണ്ണ​യി​രു​ന്നു അതു്. രണ്ടാ​മ​തൊ​രു കൈ​ക്കോ​ട്ടു മണ്ണു വീണു. അയാൾ​ക്കു ശ്വാ​സം കി​ട്ടി​യി​രു​ന്ന ഒരു സു​ഷി​രം അട​ഞ്ഞു. മൂ​ന്നാ​മ​തൊ​രു കൈ​ക്കോ​ട്ടു മണ്ണു​കൂ​ടി വീണു. നാ​ലാ​മ​തൊ​ന്നു്. ഏറ്റ​വും വലിയ ശക്ത​നും സഹി​ക്കാൻ വയ്യാ​ത്ത ചി​ല​തു​ണ്ടു്. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ബോ​ധം​കെ​ട്ടു.

ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് കി​ട​ക്കു​ന്ന ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​ന്റെ മു​ക​ളിൽ​വെ​ച്ചു​ണ്ടാ​യ​തി​താ​ണു്. ശവ​വ​ണ്ടി മട​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ, പു​രോ​ഹി​ത​നും ഗാ​യ​ക​ക്കു​ട്ടി​യും വണ്ടി​യി​ലേ​റി​പ്പോ​യ​തി​നു​ശേ​ഷം, ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​ന്റെ മേൽ​നി​ന്നു കണ്ണെ​ടു​ക്കാ​തി​രു​ന്ന ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ്, ആ മനു​ഷ്യൻ കു​നി​ഞ്ഞു ചളി​യിൽ കു​ത്തി​നിർ​ത്തി​യി​രു​ന്ന കൈ​ക്കോ​ട്ട​ടു​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഒടു​വി​ല​ത്തെ കൈ​യെ​ടു​ത്തു. ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​ന്റെ​യും ശവ​ക്കു​ഴി​യു​ടേ​യും ഇട​യ്ക്കു ചെ​ന്നു കൈ​കെ​ട്ടി നി​ന്നു് അയാൾ പറ​ഞ്ഞു: ‘ഞാ​നാ​ണു് പണം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത്!’ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ അയാളെ അമ്പ​ര​ന്നു നോ​ക്കി ചോ​ദി​ച്ചു: ‘എന്താ​ണു് പറ​യു​ന്ന​ത്? ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് എടു​ത്തു പറ​ഞ്ഞു: ‘ഞാ​നാ​ണു് പണം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത്! ‘എന്തി​നു്?’ ‘വീ​ഞ്ഞു വാ​ങ്ങു​ന്ന​തി​നു്.’ ‘എന്തു വീ​ഞ്ഞ്?’ ‘അർ​ഷാ​ങ്ങ്ത്വെ’ വീ​ഞ്ഞു.’ ‘എവി​ടെ​യ​ത്?’ ‘നല്ല പഴം ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​യിൽ.’ ‘മണ്ണാ​ങ്ക​ട്ട!’ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ പറ​ഞ്ഞു. ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​നു​മീ​തെ അയാൾ ഒരു കൈ​ക്കോ​ട്ടു മണ്ണു വെ​ട്ടി​യി​ട്ടു. ശവ​മ​ഞ്ചം ഒരു മു​ഴ​ങ്ങു​ന്ന ഒച്ച പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചു: ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ചാ​ഞ്ചാ​ടി​പ്പോ​യി; അയാൾ​ത​ന്നെ ശവ​ക്കു​ഴി​യി​ലേ​ക്കു തല​കീ​ഴാ​യി മറി​യാൻ ഭാ​വി​ച്ചു. ഊർ​ദ്ധ്വം വലി​യി​ലെ കെ​റ​കെ​റ​ശ്ശ​ബ്ദം കൂ​ടി​ക്ക​ല​രാൻ തു​ട​ങ്ങിയ ഒരൊ​ച്ച​യിൽ അയാൾ നി​ല​വി​ളി​ച്ചു; ‘ചങ്ങാ​തി! ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​യ​ട​യ്ക്കു​ന്ന​തി​നു​മു​മ്പ്!’ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ കൈ​ക്കോ​ട്ടിൽ കു​റേ​ക്കൂ​ടി മണ്ണെ​ടു​ത്തു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് തു​ടർ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു: ‘ഞാൻ കൊ​ടു​ക്കാം പണം.’ അയാൾ ആ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടി​യു​ടെ കൈ കട​ന്നു​പി​ടി​ച്ചു. ‘ചങ്ങാ​തി, ഞാൻ പറ​യു​ന്ന​തു് കേൾ​ക്കൂ. ഞാൻ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലെ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​നാ​ണു്; ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ സഹാ​യി​ക്കാൻ വന്നു. രാ​ത്രി ചെ​യ്തു​തീർ​ക്കാ​വു​ന്ന ഒരു പണി​യാ​ണി​തു്. അതു​കൊ​ണ്ടു നമു​ക്ക് ഒരു കുടി കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടാ​വാം.’ ഇങ്ങ​നെ പറ​യു​ന്ന​തി​നി​ട​യ്ക്ക്, ഈ നി​രാ​ശ​മായ ശാ​ഠ്യ​ത്തി​ന്മേൽ തൂ​ങ്ങി​ക്കൂ​ടു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി, ഈ വ്യ​സ​ന​മ​യ​മായ വി​ചാ​രം അയാൾ​ക്കു​ദി​ച്ചു: ‘അയാൾ കു​ടി​ച്ചു എന്നു വെ​ച്ചാൽ​ത്ത​ന്നെ, തന്റേ​ടം വി​ടു​മോ?’ ‘ആട്ടെ.’ ആ മനു​ഷ്യൻ പറ​ഞ്ഞു, ‘നി​ങ്ങൾ ഇത്ര​മേൽ ശാ​ഠ്യം​പി​ടി​ക്ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, ഞാൻ സമ്മ​തി​ക്കു​ന്നു. നമു​ക്കു കു​ടി​ക്കാം. ജോലി കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു്. അതിനു മു​മ്പി​ല്ല.’ അയാൾ കൈ​ക്കോ​ട്ടു് ആഞ്ഞു പൊ​ന്തി​ച്ചു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് അയാളെ പി​ടി​ച്ചു നിർ​ത്തി. ‘അതു്, ‘അർ​ഷാ​ങ്ങ്ത്വെ’ വീ​ഞ്ഞാ​ണു്.’ ‘നി​ല്ക്കൂ, ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ പറ​ഞ്ഞു, ‘നി​ങ്ങൾ മണി​യ​ടി​ക്കാ​ര​നാ​ണു്. ണ്ണോം, ണ്ണോം; ഇതേ നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടൂ, കട​ന്നു​പോ​വൂ.’ അയാൾ രണ്ടാ​മ​തൊ​രു കൈ​ക്കോ​ട്ടു​കൂ​ടി വെ​ട്ടി​യി​ട്ടു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നു് എന്താ​ണു് പറ​യു​ന്ന​തെ​ന്നു ബോ​ധ​മി​ല്ലാ​ത്ത നി​ല​യാ​യി. ‘വരൂ, നമു​ക്കു കു​ടി​ക്കുക,’അയാൾ നി​ല​വി​ളി​ച്ചു; ‘ഞാ​നാ​ണ​ല്ലോ പണം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു്.’ ‘കു​ട്ടി​യെ ഉറ​ക്കി​ക്കി​ട​ത്തി​യ​തി​നു​ശേ​ഷം,’ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ പറ​ഞ്ഞു. മൂ​ന്നാ​മ​ത്തെ കൈ​ക്കോ​ട്ടു വെ​ട്ടി​യി​ട്ടു. അയാൾ പി​ന്നേ​യും കൈ​ക്കോ​ട്ടു മണ്ണിൽ അഴ്ത്തി, തു​ടർ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു: ‘കണ്ടി​ല്ലേ, ഇന്നു തണു​പ്പു കൂടും; ഒരു പു​ത​പ്പു​കൂ​ടി കൊ​ടു​ക്കാ​തെ വെ​റു​തെ ഇട്ടു പോയാൽ ശവം നി​ല​വി​ളി​ക്കും.’ ആ സമ​യ​ത്തു, കൈ​ക്കോ​ട്ടു മണ്ണിൽ ആഴ്ത്തി, തു​ടർ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു: ‘കണ്ടി​ല്ലേ, ഇന്നു തണു​പ്പു കൂടും; ഒരു പു​ത​പ്പു​കൂ​ടി കൊ​ടു​ക്കാ​തെ വെ​റു​തെ ഇട്ടു​പോ​യാൽ ശവം നി​ല​വി​ളി​ക്കും.’ ആ സമ​യ​ത്തു, കൈ​ക്കോ​ട്ടു നി​റ​യ്ക്കു​വാൻ​വേ​ണ്ടി കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ കു​നി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, അയാ​ളു​ടെ മാർ​ക്കു​പ്പാ​ശ​ക്കീശ വായ പൊ​ളി​ച്ചു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ ഭ്രാ​ന്തു​പി​ടി​ച്ച നോ​ട്ടം ആ കു​പ്പാ​യ​ക്കീ​ശ​യിൽ അറി​യാ​തെ പതി​ഞ്ഞു; അത​വി​ടെ നി​ല​വാ​യി. സൂ​ര്യൻ ചക്ര​വാ​ള​ത്തി​നു പി​ന്നിൽ മറ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല; ആ കോ​ട്ടു​വാ​യി​ടു​ന്ന കു​പ്പാ​യ​ക്കീ​ശ​ക്കി​ട​യിൽ എന്തോ വെ​ളു​ത്തി​ട്ടൊ​ന്നു​ള്ള​തു കണ്ട​റി​യാൻ മാ​ത്രം വെ​ളി​ച്ച​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പി​ക്കാർ​ദി​യി​ലെ ഒരു കൃ​ഷി​ക്കാ​ര​ന്റെ നോ​ട്ട​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​കാ​വു​ന്ന മി​ന്ന​ല്പി​ണ​രു​ക​ളു​ടെ ആക​ത്തുക ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ കൃ​ഷ്ണ​മ​ണി​ക​ളിൽ പാ​ഞ്ഞു. അയാൾ​ക്ക് യു​ക്തി തോ​ന്നി. മണ്ണു വെ​ട്ടി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന തി​ര​ക്കിൽ തി​ക​ച്ചും മു​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ അറി​യാ​തെ, അയാൾ പി​ന്നി​ലൂ​ടെ കു​പ്പാ​യ​ക്കീ​ശ​യിൽ കൈ​യി​ട്ടു് അതിനെ അടി​യിൽ​കി​ട​ക്കു​ന്ന ആ വെ​ളു​ത്ത സാധനം വലി​ച്ചെ​ടു​ത്തു.

ആ മനു​ഷ്യൻ നാ​ലാ​മ​തൊ​രു കൈ​ക്കോ​ട്ടു മണ്ണു​കൂ​ടി ശവ​ക്കു​ഴി​യി​ലേ​ക്കു​രി​ച്ചു.

അഞ്ചാ​മ​ത്തെ കൈ​ക്കോ​ട്ടു വെ​ട്ടാൻ തി​രി​യു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് അയാളെ ശാ​ന്ത​മാ​യി സൂ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞു: ‘കൂ​ട്ട​ത്തിൽ ചോ​ദി​ക്ക​ട്ടെ, ഹേ പുതിയ മനു​ഷ്യൻ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ശീ​ട്ടു കൈ​യി​ലു​ണ്ടോ?’ കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ ശങ്കി​ച്ചു നി​ന്നു. ‘എന്തു ശീ​ട്ടു്? ‘സൂ​ര്യൻ അസ്ത​മി​ക്കു​ക​യാ​യി.’ ‘നല്ല​തു്, അതു് അതി​ന്റെ രാ​ത്തൊ​പ്പി​യി​ടാൻ ഭാ​വി​ക്കു​ന്നു.’ ‘ശ്മ​ശാ​ന​പ്പ​ടി​വാ​തിൽ ഇപ്പോ​ള​ട​ച്ചു​ക​ള​യും.’ ‘ശരി, എന്നി​ട്ടു്?’ ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ശീ​ട്ടു കൈ​യി​ലു​ണ്ടോ?’ ‘ഹാ!എന്റെ ശീ​ട്ടോ?’ കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ ചോ​ദി​ച്ചു. അയാൾ കു​പ്പാ​യ​ക്കീ​ശ​യിൽ കൈ​യി​ട്ടു തപ്പി. ഒരു കീ​ശ​യി​ലെ​ല്ലാം തപ്പി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ​തി​നു​ശേ​ഷം, മറ്റൊ​ന്നിൽ തി​ര​യാൻ തു​ട​ങ്ങി. ഗഡി​യാൾ​ക്കീ​ശ​യി​ലേ​ക്കു കട​ന്നു; ആദ്യ​ത്തേ​തു കഴി​ഞ്ഞു. പി​ന്ന​ത്തേ​താ​യി. ‘എന്തു്, ഇല്ല​ല്ലോ.’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു, എന്റെ കൈയിൽ ശീ​ട്ടി​ല്ല. ഞാനതു മറ​ന്നി​രി​ക്ക​ണം.’ ‘പതി​ന​ഞ്ചു ഫ്രാ​ങ്ക് പിഴ,’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു. ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ പച്ച​ച്ചു​പോ​യി. കരു​വാ​ളി​പ്പു​കാർ​ക്കു​ള്ള വി​ളർ​പ്പു​നി​റം പച്ച​യാ​ണു്. ‘ഹാ! എന്റെ യേശോ!’ അയാൾ പരി​ഭ്ര​മി​ച്ചു നി​ല​വി​ളി​ച്ചു. ‘പതി​ന​ഞ്ചു ഫ്രാ​ങ്ക് പിഴ!’ ‘നൂറു സു നാ​ണ്യം മൂ​ന്നെ​ണ്ണം.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു. ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​ന്റെ കൈ​ക്കോ​ട്ടു താഴെ വീണു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ മു​റ​യാ​യി. ‘ഹാ, ആട്ടെ, വരൂ,’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു, ‘ഈ പരി​ഭ്ര​മ​മൊ​ന്നും വേ​ണ്ടാ. ആത്മ​ഹ​ത്യ​ചെ​യ്തു ശവ​ക്കു​ഴി ലാ​ഭ​മു​ണ്ടാ​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മൊ​ന്നു​മി​ല്ല. പതി​ന​ഞ്ചു ഫ്രാ​ങ്ക്, പതി​ന​ഞ്ചു ഫ്രാ​ങ്കാ​ണു്; എന്ന​ല്ല, അതു കൊ​ടു​ക്കാൻ നി​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു സാ​ധി​ക്കി​ല്ലാ​യി​രി​ക്കും. ഞാൻ ഒരു പഴയ ആളാ​ണു്; നി​ങ്ങൾ ഇപ്പോൾ വന്നി​ട്ടേ ഉള്ളൂ. എല്ലാ കെ​ട്ടു​ക​ളും മു​റി​വു​ക​ളും എനി​ക്ക​റി​യാം. ഞാൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കു സൂ​ത്രം പറ​ഞ്ഞു​ത​രാം. ഒന്നു തീർ​ച്ച​യാ​ണു്; സൂ​ര്യൻ അസ്ത​മി​ക്കാ​നു​ള്ള ഭാ​വ​മാ​യി; അതു കും​ഭ​ഗോ​പു​ര​ത്തിൽ തൊ​ട്ടു​തു​ട​ങ്ങി, അഞ്ചു നി​മി​ഷ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ പടി​വാ​തി​ല​ട​യും.’ ‘വാ​സ്ത​വം,’ ആ മനു​ഷ്യൻ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു. ‘ഇനി അഞ്ചു നി​മി​ഷ​മു​ണ്ടാ​യാൽ കുഴി തൂർ​ക്കു​വാൻ നി​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടാ​വി​ല്ല, ഈ ശവ​ക്കു​ഴി ഒരു പി​ശാ​ചി​നെ​പ്പോ​ലെ പൊ​ള്ള​യാ​ണു്. ഏതാ​യാ​ലും അതു കഴി​ഞ്ഞു പടി​യ​ട​യ്ക്കു​ന്ന​തി​നു​മു​മ്പു് പാ​ക​ത്തിൽ അവിടെ ചെ​ല്ലു​ക​യും വേണം.’ ‘വാ​സ്ത​വം.’ ‘ഇല്ലെ​ങ്കിൽ പതി​ന​ഞ്ചു ഫ്രാ​ങ്കാ​ണു് പിഴ.’ ‘പതി​ന​ഞ്ചു ഫ്രാ​ങ്ക്,’ ‘പക്ഷേ, ഇട​യു​ണ്ടു്. എവി​ടെ​യാ​ണു് താമസം?’ ‘ഇവി​ടെ​നി​ന്നു കാൽ​മ​ണി​ക്കൂർ നട​ക്ക​ണം. റ്യു ദു് വോ​ഗി​രാ​റിൽ നമ്പർ 87.’

‘ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ പാ​ഞ്ഞാൽ പു​റ​ത്തു കട​ക്കാൻ സമയം കി​ട്ടും.’

‘ശരി​യാ​ണു്.’ ‘പടി​ക്കു പു​റ​ത്താ​യി​ക്കി​ട്ടി​യാൽ വേ​ഗ​ത്തിൽ വീ​ട്ടിൽ​ച്ചെ​ന്നു്, ശീ​ട്ടെ​ടു​ത്തു, മട​ങ്ങി​വ​രാം; പടി​ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രൻ നി​ങ്ങ​ളെ അക​ത്തേ​ക്കു കട​ത്തും. കൈയിൽ ശീ​ട്ടു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടു് പി​ഴ​യൊ​ന്നും നി​ങ്ങൾ കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ട​തി​ല്ല. നി​ങ്ങൾ​ക്കു ശവവും മറ​വു​ചെ​യ്യാം. ആയി​ട​യ്ക്കു ഞാ​നി​വി​ടെ നി​ങ്ങൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി കാവൽ നി​ല്ക്കും; ശവം എണീ​റ്റ് പാ​ഞ്ഞു​പോ​യി​ക്കൂ​ട​ല്ലോ.’ എന്റെ ജീവൻ തി​രി​ച്ചു​ത​രു​ന്ന​തി​നു ഞാൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കു കട​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു.’ ‘പായൂ!’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു. കൃ​ത​ജ്ഞ​ത​യാൽ മൂ​ട​പ്പെ​ട്ടു​പോയ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ കൈ കു​ട​ഞ്ഞ് ഒരു പാ​ച്ചിൽ കൊ​ടു​ത്തു. ആ മനു​ഷ്യൻ കു​റ്റി​ക്കാ​ട്ടി​നു​ള്ളിൽ മറ​ഞ്ഞു എന്നു കണ്ട​പ്പോൾ, അയാ​ളു​ടെ കാൽ​വെ​പ്പു​കൾ ദൂ​ര​ത്തെ​ത്തി കേൾ​ക്കാ​നി​ല്ലാ​താ​യി എന്നു ചെ​വി​യോർ​ത്തു തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​ത്തി​ന്നു​ശേ​ഷം, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ശവ​ക്കു​ഴി​യി​ലേ​ക്കു കു​നി​ഞ്ഞു പതു​ക്കെ വി​ളി​ച്ചു: ‘ഫാദർ മദ​ലി​യെൻ!’ ഉത്ത​ര​മി​ല്ല. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നു് ആകെ ഒരു വിറ കയറി. അയാൾ ശവ​ക്കു​ഴി​യി​ലേ​ക്കി​റ​ങ്ങു​ക​യ​ല്ല ഉണ്ടാ​യ​തു്. തട്ടി​ത്ത​ട​ഞ്ഞു വീണു; മഞ്ച​ത്തി​ന്റെ തല​യ്ക്കൽ​ഭാ​ഗ​ത്തു ചാടി നി​ന്നു നി​ല​വി​ളി​ച്ചു; ‘അവി​ടെ​യു​ണ്ടോ?’ ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തിൽ നി​ശ്ശ​ബ്ദത. വി​റ​യ്ക്കു​വാൻ​പോ​ലും ശ്വാ​സം കി​ട്ടാ​തെ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് തന്റെ തണു​ത്ത ഉളി​യും ചു​റ്റി​ക​യും കട​ന്നെ​ടു​ത്തു ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​ന്റെ മു​ക​ളി​ലെ മൂടി പൊ​ന്തി​ച്ചു. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ മുഖം ആ സന്ധ്യാ​വെ​ളി​ച്ച​ത്തിൽ കാ​ണ​പ്പെ​ട്ടു; അതു വി​ളർ​ത്തി​രു​ന്നു; കണ്ണു രണ്ടും അട​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ തല​രോ​മം നി​വർ​ന്നു; അയാൾ ചാ​ടി​യെ​ണീ​റ്റു; ഉടനെ ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തിൽ മോ​ഹാ​ല​സ്യ​പ്പെ​ട്ടു വീഴാൻ തയ്യാ​റാ​യി. കു​ഴി​യു​ടെ ഒര​റ്റ​ത്തേ​ക്കു തെ​റി​ച്ചു. അയാൾ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കി. വി​ളർ​ത്തും അന​ക്ക​മി​ല്ലാ​തെ​യും ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് അവി​ടെ​ക്കി​ട​ക്കു​ന്നു. ഒരു നെ​ടു​വീർ​പ്പോ​ളം ക്ഷീ​ണി​ച്ച സ്വ​ര​ത്തിൽ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മന്ത്രി​ച്ചു: ‘അദ്ദേ​ഹം മരി​ച്ചു!’ ഉടനെ നീ​ണ്ടു നി​വർ​ന്നു​നി​ന്നു, മു​ഷ്ടി​കൾ ചു​മ​ലു​ക​ളില്‍ വന്ന​ല​യ്ക്കു​മാ​റു് അത്ര​യും ശക്തി​യോ​ടു​കൂ​ടി കൈ​കെ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു്, അയാൾ നി​ല​വി​ളി​ച്ചു, ‘അപ്പോൾ, ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണു് ഞാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ജീവൻ രക്ഷി​ച്ച​ത്!’ എന്നി​ട്ടു് ആ സാ​ധു​മ​നു​ഷ്യൻ തേ​ങ്ങി​ത്തേ​ങ്ങി കരയാൻ തു​ട​ങ്ങി. ആയി​ട​യ്ക്ക് അയാൾ പലതും ആത്മ​ഗ​ത​മാ​യി പറ​യു​ന്നു​ണ്ടു്; എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ, ആത്മ​ഗ​തം പ്ര​കൃ​തി​വി​രു​ദ്ധ​മാ​ണെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്ന​തു് അബ​ദ്ധ​മാ​ണു്. ശക്തി​മ​ത്തായ വി​കാ​രം പല​പ്പോ​ഴും ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​യു​ന്നു. ‘ഇതു് ഫാദർ മെ​സ്തി​ന്നു് പറ്റി​ച്ച​താ​ണു്. എന്തി​നേ ആ കഴുത ചത്ത​ത്? ഒരാ​ളും സം​ശ​യി​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​മ്പോൾ ജീവൻ കള​യേ​ണ്ട ആവ​ശ്യം അയാൾ​ക്കെ​ന്താ​യി​രു​ന്നു? അയാ​ളാ​ണു് മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെ​നെ കൊ​ന്ന​തു്. ഫാദർ മദ​ലി​യെൻ! അയാൾ ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​ലു​ണ്ടു്. അതു നല്ല പാകം. ഒക്കെ​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. അപ്പോൾ, ഇതി​ലൊ​ക്കെ വല്ല അർ​ത്ഥ​വു​മു​ണ്ടോ? ഹാ! എന്റെ ഈശ്വര! അദ്ദേ​ഹം മരി​ച്ചു ആട്ടെ! അപ്പോൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ചെറിയ പെൺ​കു​ട്ടി, ഞാൻ അവ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടെ​ന്തു കാ​ണി​ക്കും? പഴ​ക്ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ര​നെ​ന്തു പറയും? അങ്ങ​നെ​യി​രി​ക്കു​ന്ന ഒരാൾ ഈ നി​ല​യിൽ മരി​ച്ചു പോ​വാ​മെ​ന്നു​വെ​ച്ചാൽ! അന്ന​ദ്ദേ​ഹം ആ വണ്ടി​യു​ടെ ചു​വ​ട്ടിൽ​ക്കി​ട​ന്ന​തെ​നി​ക്കാ​ലോ​ചി​ക്കു​മ്പോൾ! ഫാദർ മദ​ലി​യെൻ! ഫാദർ മദ​ലി​യെൻ! ഈശ്വര! അദ്ദേ​ഹം ശ്വാ​സം​മു​ട്ടി മരി​ച്ചു; ഞാ​ന​പ്പോൾ​ത്ത​ന്നെ പറ​ഞ്ഞു. അദ്ദേ​ഹം എന്റെ വാ​ക്കു വി​ശ്വ​സി​ച്ചി​ല്ല. ആട്ടെ! ഇവിടെ ഒരു നല്ല വിദ്യ കാ​ട്ടാ​നു​ണ്ട്! അദ്ദേ​ഹം മരി​ച്ചു. ആ നല്ല മനു​ഷ്യൻ, നല്ല​വ​നായ ഈശ​ര​ന്റെ നല്ല കൂ​ട്ട​രിൽ​വെ​ച്ച് ഏറ്റ​വും നല്ലാൾ പി​ന്നെ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ചെറിയ പെൺ​കു​ട്ടി! ഹാ! ഒന്നാ​മ​തു് ഞാൻ​ത​ന്നെ ഇനി​യ​ങ്ങോ​ട്ടു പോ​വി​ല്ല ഞാ​നി​വി​ടെ താ​മ​സി​ക്കും. ഇങ്ങ​നെ​യൊ​രു കാ​ര്യം ചെ​യ്ത​തും​ക​ള​ഞ്ഞ്! ഇങ്ങ​നെ രണ്ടു തന്ത​ക്ക​ഴു​ത​ക​ളാ​ണു് ഞങ്ങ​ളെ​ങ്കിൽ, ഇത്ര വയ​സ്സാ​വും​വ​രെ എന്തി​നു ഞങ്ങൾ ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്നു? പക്ഷെ, ആദ്യം​ത​ന്നെ അദ്ദേ​ഹം എങ്ങ​നെ കട​ന്നു​വ​ന്നു കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ? അതിൽ​നി​ന്നാ​ണു് ഒക്കെ​യു​ണ്ടാ​യ​തു്. ആരും അങ്ങ​ന​ത്തേ​തൊ​ന്നും ചെ​യ്യ​രു​തു്. ഫാദർ മദ​ലി​യെൻ! മദ​ലി​യെൻ! മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെൻ! മൊ​സ്സ്യു മെയർ! ഞാൻ വി​ളി​ക്കു​ന്ന​ത​ദ്ദേ​ഹം കേൾ​ക്കു​ന്നി​ല്ല. ആട്ടെ. കഴി​യു​മെ​ങ്കിൽ ഈ കെ​ണി​യിൽ​നി​ന്നു പു​റ​ത്തു ചാടൂ!’

അയാൾ തല​മു​ടി പി​ടി​ച്ചു ചീ​ന്തി. ദൂ​ര​ത്തു​നി​ന്നു മര​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ളി​ലൂ​ടെ കെ​റ​കെ​റ​കെ​റ​ശ്ശ​ബ്ദം കേൾ​ക്കാ​റാ​യി അതു ശ്മ​ശാ​ന​പ്പ​ടി​വാ​തിൽ അട​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് വാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ മു​ഖ​ത്തേ​ക്കു കു​നി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കി; പെ​ട്ട​ന്നു് അയാൾ പി​ന്നോ​ക്കം ചാടി, ഒരു ശവ​ക്കു​ഴി​യിൽ എത്ര​ക​ണ്ടും ദൂ​ര​ത്തേ​ക്കാ​വാ​മോ, അത്ര കണ്ടും ദൂ​ര​ത്തേ​ക്കു വാ​ങ്ങി. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ കണ്ണു തു​റ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. അത​യാ​ളെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്കു​ക​യാ​ണു്. ഒരു ശവ​ത്തെ കണ്ടാൽ ഭയം തോ​ന്നും; ഒരു ശവ​ത്തി​നു ജീവൻ വരു​ന്ന​തു കണ്ടാ​ലും ഏതാ​ണ്ടു് അതു​പോ​ലെ​യാ​ണു്. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് കല്ലു​പോ​ലെ​യാ​യി, വി​ളർ​ത്തു, കണ്ണു നട്ടു, വി​കാ​രാ​വേ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു കു​ഴ​ങ്ങി; ഒരു മരി​ച്ചാ​ളോ​ടോ ജീ​വ​നു​ള്ളാ​ളോ​ടോ പെ​രു​മാ​റേ​ണ്ട​തെ​ന്നു് അയാൾ​ക്കു നി​ശ്ച​യ​മി​ല്ലാ​താ​യി; തന്നെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു നി​ല്ക്കു​ന്ന ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ അയാൾ തു​റി​ച്ചു നോ​ക്കി. ‘ഞാ​നു​റ​ങ്ങി​പ്പോ​യി,’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു. അയാൾ എണീ​റ്റി​രു​ന്നു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മു​ട്ടു കു​ത്തി. ‘ആവൂ, എന്റെ മറിയേ! നി​ങ്ങൾ എന്നെ എങ്ങ​നെ പേ​ടി​പ്പി​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞു!’ അയാൾ ചാ​ടി​യെ​ഴു​ന്നേ​റ്റു് ഉറ​ക്കെ വി​ളി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞു: ‘നന്ദി പറ​യു​ന്നു, ഫാദർ മദ​ലി​യെൻ!’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ഒന്നു മോ​ഹാ​ല​സ്യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​തേ ഉള്ളു. ശു​ദ്ധ​വാ​യു അയാൾ​ക്കു ജീ​വ​നു​ണ്ടാ​ക്കി. ആഹ്ലാ​ദ​മാ​ണു് ഭയ​ത്തി​ന്റെ വേ​ലി​യി​റ​ക്കം. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്നെ​ന്ന​പോ​ലെ തന്നെ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നും സ്വ​ബോ​ധം വരാൻ വളരെ ഞെ​രു​ക്ക​മു​ണ്ടാ​യി. ‘അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ മരി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. ഹാ! എന്തു ബു​ദ്ധി​മാ​നാ​ണു് നി​ങ്ങൾ! ഞാൻ അത്ര​യും കൂ​ക്കി​വി​ളി​ച്ചു. അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ വന്നു. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കണ്ണ​ട​ഞ്ഞു​ക​ണ്ട​പ്പോൾ ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു: ‘ശരി! അതാ, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു ശ്വാ​സം​മു​ട്ടി.’ ഞാൻ ഭ്രാ​ന്തു പി​ടി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു—അതേ, ഭ്രാ​ന്ത​ശാ​ല​യി​ലേ​ക്കു പോ​കേ​ണ്ടി​വ​ന്നേ​നേ. എന്നെ ആളുകൾ പി​ടി​ച്ചു ബി​സെ​ത്തൃ ഭ്രാ​ന്താ​ശു​പ​ത്രി​യിൽ കൊ​ണ്ടി​ട്ട​ട​യ്ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. നി​ങ്ങൾ മരി​ച്ചു​പോ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, ഞാ​നെ​ന്തു ചെ​യ്യു​മെ​ന്നാ​ണു് വി​ചാ​രം? എന്ന​ല്ല, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ആ ചെറിയ പെൺ​കു​ട്ടി? ആ പഴ​ക്ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​രൻ പി​ന്നെ—അവൾ​ക്ക് ഒരു വസ്തു​വും മന​സ്സി​ലാ​വി​ല്ല! കു​ട്ടി നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കൈയിൽ വന്നു​പെ​ട്ടു, എന്നി​ട്ടോ—മു​ത്ത​ച്ഛൻ മരി​ച്ചു​പോ​യി! എന്തു കഥ! സ്വർ​ഗ​ത്തി​ലു​ള്ള എന്റെ വി​ശു​ദ്ധ പു​രു​ഷ​ന്മാ​രേ, എന്തൊ​രു വർ​ത്ത​മാ​നം! ഹാ! നി​ങ്ങൾ മരി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല, അതാ​ണൊ​ന്നാ​ന്ത​ര​മാ​യ​ത്!’ ‘എനി​ക്കു തണു​ക്കു​ന്നു’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു. ഈ വാ​ക്കു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നെ തി​ക​ച്ചും ഭൂ​മി​യി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ വരു​ത്തി; അതു​കൊ​ണ്ടു വലിയ ആവ​ശ്യ​വു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. സ്വ​ബോ​ധം വീണ്ടുകിട്ടിയിട്ടുകൂടി-​അവർ അതു മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും—ആ രണ്ടു മനു​ഷ്യ​രു​ടേ​യും ആത്മാ​ക്കൾ​ക്കു സ്വ​സ്ഥത വന്നി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അവ​രു​ടെ ചു​റ്റും എന്തോ ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴ​പി​ടി​ച്ച ഒന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു—അതു് ആ പ്ര​ദേ​ശം​കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​കു​ന്ന ഒര​പ​ക​ട​സം​ഭ്ര​മ​മാ​ണു്.

‘നമു​ക്കി​വി​ടെ​നി​ന്നു ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ പു​റ​ത്തു​ചാ​ടുക,’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പരി​ഭ്ര​മി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു. അയാൾ കു​പ്പാ​യ​ക്കീ​ശ​യിൽ കൈ​യി​ട്ടു തപ്പി, അതിൽ മു​മ്പേ​ക്കൂ​ട്ടി കരുതി വെ​ച്ചി​രു​ന്ന ഒരു കു​പ്പി വലി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. ‘ആട്ടെ, ആദ്യം​ത​ന്നെ ഒരു തു​ള്ളി അക​ത്തേ​ക്കാ​വ​ട്ടെ,’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു. ശു​ദ്ധ​വാ​യു തു​ട​ങ്ങി​വെ​ച്ച​തി​നെ ആ പാ​ത്രം മു​ഴു​മി​പ്പി​ച്ചു, ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ഒരു വായ മദ്യം കു​ടി​ച്ചു. അയാ​ളു​ടെ മന​ശ്ശ​ക്തി​ക​ളൊ​ക്കെ തി​ക​ച്ചും വീ​ണ്ടു​കി​ട്ടി. അയാൾ ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തിൽ​നി​ന്നു പു​റ​ത്തു കട​ന്നു, മു​കൾ​മൂ​ടി ആണി​യി​ട്ടു​റ​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നെ സഹാ​യി​ച്ചു. മൂ​ന്നു നി​മി​ഷം കഴി​ഞ്ഞു, അവർ രണ്ടു​പേ​രും കു​ഴി​യിൽ​നി​ന്നു പു​റ​ത്തെ​ത്തി. എന്ന​ല്ല, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നു തി​ക​ച്ചും സ്വ​സ്ഥത വന്നു, അയാൾ​ക്ക​തി​നു് ഇട കി​ട്ടി. പടി​യ​ട​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ തി​രി​യെ വന്നെ​ങ്കി​ലോ എന്നു പേ​ടി​ക്കാ​നി​ല്ല. അയാ​ളി​പ്പോൾ വീ​ട്ടിൽ കൊ​ണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു ശീ​ട്ടു തി​ര​യു​ക​യാ​യി​രി​ക്കും; അതു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ കു​പ്പാ​യ​ക്കീ​ശ​യി​ലാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു്, വീ​ട്ടിൽ നി​ന്നു കി​ട്ടാൻ കുറേ പ്ര​യാ​സ​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യും. ശീ​ട്ടി​ല്ലാ​തെ അയാൾ​ക്ക് ശ്മ​ശാ​ന​സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്കു തി​രി​ച്ചു​വ​രാൻ നി​വൃ​ത്തി​യി​ല്ല.

ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് കൈ​ക്കോ​ട്ടെ​ടു​ത്തു, ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ‘പി​ക്കാ​സ്സും;’ രണ്ടു​പേ​രും കൂടി ആ ഒഴി​ഞ്ഞ ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​ന്റെ സം​സ്കാ​രം കഴി​ച്ചു. കുഴി തൂർ​ന്നു​ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘നമു​ക്ക് പോവുക. കൈ​ക്കോ​ട്ടു ഞാ​നെ​ടു​ത്തു​കൊ​ള്ളാം; പി​ക്കാ​സ്സു നി​ങ്ങ​ളെ​ടു​ക്ക​ണം.’

രാ​ത്രി കൂ​ടി​ക്കൂ​ടി വരു​ന്നു. കാ​ലി​ള​ക്കു​വാ​നും നട​ക്കു​വാ​നും ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നു കു​റ​ച്ചു ഞെ​രു​ക്ക​മു​ണ്ടാ​യി. ആ ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തിൽ കി​ട​ന്നി​ട്ടു് അയാ​ളു​ടെ ദേഹം വെ​റു​ങ്ങ​ലി​ച്ചി​രു​ന്നു; അതേ​താ​ണ്ടു് ഒരു ശവം​പോ​ലെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​യി. ആ നാലു പല​ക​ക്കൂ​ടു​ക​ളു​ടെ ഇട​യിൽ​വെ​ച്ചു മര​ണ​ത്തി​ന്റെ മര​വി​ക്കൽ അയാളെ പി​ടി​കൂ​ടി​യി​രു​ന്നു. ശവ​ക്കു​ഴി​യിൽ​വെ​ച്ച് അയാൾ​ക്ക് ഒരു​മാ​തി​രി അലി​യേ​ണ്ടി​വ​ന്നു.

‘നി​ങ്ങൾ തരി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു. ‘എന്റെ കാൽ മു​ട​ന്തി​പ്പോ​യ​ല്ലോ എന്നു ഞാൻ വ്യ​സ​നി​ക്കു​ന്നു; ഇല്ലെ​ങ്കിൽ നമു​ക്കു രണ്ടു​പേർ​ക്കും​കൂ​ടി നല്ല ചു​റു​ചു​റു​ക്കിൽ ഒരു നട​ത്തം നട​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നു.’ ‘ഹാ!’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു, ‘നാലു പ്രാ​വ​ശ്യം എടു​ത്തു​വെ​ച്ചാൽ എന്റെ കാ​ലു​കൾ​ക്ക് ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി ജീവൻ വെ​ക്കും.’ ശവ​വ​ണ്ടി പോയ നട​വ​ഴി​യി​ലൂ​ടെ​ത​ന്നെ അവർ നട​ന്നു. അടഞ്ഞ പടി​യു​ടേ​യും കാ​വ​ല്ക്കാ​ര​ന്റെ മണ്ഡ​പ​പ്പു​ര​യു​ടേ​യും അടു​ത്തെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ, ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​ന്റെ ശീ​ട്ടു കൈ​യിൽ​പ്പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് അതു പെ​ട്ടി​യി​ലി​ട്ടു; കാ​വ​ല്ക്കാ​രൻ കയർ വലി​ച്ചു, പടി തു​റ​ന്നു, അവർ പു​റ​ത്തു കട​ന്നു. ‘എത്ര ശരി ആയി നട​ക്കു​ന്നു കാ​ര്യം!’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു; ‘ഫാദർ മദ​ലി​യെൻ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ആ യു​ക്തി എന്തെ​ണ്ണം പറ​ഞ്ഞ​ത്?’ ലോ​ക​ത്തിൽ​വെ​ച്ച് ഏറ്റ​വും സാ​ധാ​ര​ണ​മ​ട്ടിൽ അവർ വോ​ഗി​രാർ ശ്മ​ശാ​ന​ത്തിൽ​നി​ന്നു പു​റ​ത്തു കട​ന്നു. ശ്മ​ശാ​ന​സ്ഥ​ല​ത്തി​ന​ടു​ത്ത പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ, ഒരു കൈ​ക്കോ​ട്ടും പി​ക്കാ​സ്സും രണ്ടു യാ​ത്രാ​നു​വാ​ദ​പ​ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു തു​ല്യ​മാ​ണു്. ദ്യു വോ​ഗി​രാ​റി​ലെ​ങ്ങും ആരു​മി​ല്ല.

‘ഫാദർ മദ​ലി​യെൻ,’ പോ​കു​ന്ന വഴി​ക്കു വീ​ടു​ക​ളു​ടെ മു​ക​ളി​ലേ​ക്കു നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു, ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കണ്ണു് എന്റേ​തി​നെ​ക്കാൾ നന്നു്. 87-ആം നമ്പർ കാ​ണി​ക്കൂ.’ ‘ഇതു​ത​ന്നെ,’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു. ‘തെ​രു​വിൽ ഒരാ​ളു​മി​ല്ല’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു: ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പി​ക്കാ​സ്സി​ങ്ങോ​ട്ടു തന്നി​ട്ടു്, എനി​ക്കു​വേ​ണ്ടി രണ്ടു നി​മി​ഷം ഇവിടെ നി​ല്ക്ക​ണം.’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് 87-ആം നമ്പർ വീ​ട്ടിൽ​ക്ക​ട​ന്നു. തട്ടിൻ​പു​റ​ത്തേ​ക്കു സാ​ധു​ക്ക​ളെ എപ്പോ​ഴും കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന സഹ​ജ​ജ്ഞാ​ന​ത്താൽ നയി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. നേരെ കോണി കയറി. ഇരു​ട്ട​ത്തു് ഒത്ത​മു​ക​ളി​ലെ വാ​തി​ല്ക്കൽ ചെ​ന്നു മു​ട്ടി. ഒരു ശബ്ദം മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘അക​ത്തേ​ക്കു വരൂ.’ അതു ഗ്രി​ബി​യെ​യു​ടേ​താ​യി​രു​ന്നു.

ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് വാതിൽ തു​റ​ന്നു. എല്ലാം മോശം താ​മ​സ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളേ​യും പോലെ, ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​ന്റെ പാർ​പ്പി​ട​വും ഉപ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തെ പല സാ​ധ​ങ്ങ​ളും കൂ​ടി​മ​റി​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്ന ഒരു തട്ടിൻ​പു​റ​മാ​ണു്. ഒരു ചെ​റു​പെ​ട്ടി—ഒരു സമയം ശവ​മ​ഞ്ചം—വലി​പ്പു​പെ​ട്ടി​യു​ടെ സ്ഥാ​ന​മെ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു; ഒരു തൊ​ണ്ടാ​ണു് വെ​ള്ള​ക്കു​ഴ​ലി​ന്റെ സ്ഥാ​ന​ത്തു്; ഒരു വയ്ക്കോൽ​വി​രി​കൊ​ണ്ടു കഴി​ഞ്ഞു കട്ടി​ലും കി​ട​ക്ക​യും; മേ​ശ​കൾ​ക്കും കസാ​ല​കൾ​ക്കും പകരം നിലം. ഒരു മു​ക്കിൽ, ഒരു പഴയ കരി​മ്പ​ട​ത്തി​ന്റെ കഷ്ണ​മാ​യി​രു​ന്ന ഒരു കീ​റ​ത്തു​ണി​യു​ടെ മീതെ, മെ​ലി​ഞ്ഞ ഒരു സ്ത്രീ​യും ഒരു​പ​ടി കു​ട്ടി​ക​ളും കു​ന്നു​കൂ​ടി കി​ട​ക്കു​ന്നു. ഈ ദാ​രി​ദ്ര്യം​പി​ടി​ച്ച സ്ഥ​ല​ത്തു മു​ഴു​വ​നും അതൊ​ന്നു കീ​ഴു​മേൽ മറി​ഞ്ഞു​പോ​യ​തി​ന്റെ ചി​ഹ്ന​ങ്ങ​ളാ​ണു് ‘ഒരാൾ​ക്കു മാ​ത്ര​മാ​യി’ ഒരു ഭൂ​മി​കു​ലു​ക്ക​മു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് ആരും പറ​ഞ്ഞു പോവും. പു​ത​പ്പു​ക​ളൊ​ക്കെ നീ​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു; കീ​റ​ത്തു​ണി​കൾ ചി​ന്നി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്നു; ഭരണി പൊ​ട്ടി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്; ആ സ്ത്രീ കര​യു​ക​യാ​ണു്; കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു പക്ഷേ, തല്ലു കി​ട്ടി​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വാം— ഊക്കോ​ടു​കൂ​ടി​യും ശു​ണ്ഠി​യെ​ടു​ത്തു​മ്നു​ള്ള ഒരു പരി​ശോ​ധ​ന​യു​ടെ അട​യാ​ള​ങ്ങൾ. നി​ശ്ച​യ​മാ​യും ആ ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​രൻ അയാ​ളു​ടെ ശീ​ട്ടു് അവി​ടെ​യൊ​ക്കെ എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​തെ ഇള​ക്കി​മ​റി​ച്ചു തി​ര​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. ഭരണി തു​ട​ങ്ങി ഭാ​ര്യ​വ​രെ ആ തട്ടിൻ​പു​റ​ത്തു​ള്ള സർ​വ​ത്തി​നേ​യും ആ ശീ​ട്ടു കാ​ണാ​താ​യ​തി​നു് അയാൾ ഉത്ത​ര​വാ​ദി​യാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. അയാളെ കണ്ടാൽ​ത്ത​ന്നെ ഒരു നി​രാ​ശ​ത​യു​ടെ മൂർ​ത്തി​യാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

തന്റെ വി​ജ​യ​ത്തി​നു​ള്ള ഈ വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ ഭാ​ഗ​ത്തെ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണാൻ ഇട​യി​ല്ലാ​ത്ത​വി​ധം അന്ന​ത്തെ സം​ഭ​വ​ത്തെ ഒരു കു​റ്റി​യിൽ​ക്കൊ​ണ്ടു തറ​യ്ക്കു​വാൻ അത്ര​മേൽ ബദ്ധ​പ്പെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ നില. അയാൾ അക​ത്തേ​ക്കു കട​ന്നു, പറ​ഞ്ഞു: ‘ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കൈ​ക്കോ​ട്ടും പി​ക്കാ​സ്സും കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നി​ട്ടു​ണ്ടു്.’ ഗ്രി​ബി​യെ പക​ച്ചും​കൊ​ണ്ടു് അയാളെ മി​ഴി​ച്ചു​നോ​ക്കി. ‘ഹേ, നാടൻ, ഇതു നി​ങ്ങ​ളാ​ണോ?’ ശ്മ​ശാ​ന​ത്തി​ലെ പടി​ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രൻ​വ​ശം നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ശീ​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു നാളെ രാ​വി​ലെ​ക്കാ​ണാം.’ അയാൾ ആ കൈ​ക്കോ​ട്ടും പി​ക്കാ​സ്സും നി​ല​ത്തു വെ​ച്ചു. ‘എന്താ​ണി​തി​ന്റെ സാരം?’ ഗ്രി​ബി​യെ കല്പി​ച്ചു​ചോ​ദി​ച്ചു. ‘സാരം ഇതു​ത​ന്നെ; നി​ങ്ങൾ കു​പ്പാ​യ​ക്കീ​ശ​യിൽ​നി​ന്നു് ശീ​ട്ടു താ​ഴ​ത്തി​ട്ടു; നി​ങ്ങൾ പോ​ന്നു​ക​ഴി​ഞ്ഞ​തി​നു​ശേ​ഷം ഞാനതു നി​ല​ത്തു കി​ട​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടു; ശവം ഞാൻ മറ​വു​ചെ​യ്തു; കുഴി ഞാൻ തൂർ​ത്തു; നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ജോലി ഞാൻ ചെ​യ്തു; പടി​ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രൻ നാളെ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ശീ​ട്ടു മട​ക്കി​ത്ത​രും; നി​ങ്ങൾ പതി​ന​ഞ്ചു ഫ്രാ​ങ്ക് പി​ഴ​യ​ട​യ്ക്കേ​ണ്ടി​വ​രി​ല്ല. ഇപ്പോൾ മന​സ്സി​ലാ​യ​ല്ലോ.’ ‘ഞാൻ നന്ദി പറ​യു​ന്നു!’ ഗ്രി​ബി​യെ തെ​ളി​ഞ്ഞു തെ​ല്ലു​ച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു. ‘ഇനി​യ​ത്തെ​ത്ത​വണ കു​ടി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ പണം ഞാൻ കൊ​ടു​ക്കും.’

ഒരു മണി​ക്കുർ കഴി​ഞ്ഞു, രാ​ത്രി​യി​ലെ ഇരു​ട്ട​ത്തു, രണ്ടു പു​രു​ഷ​ന്മാ​രും ഒരു കു​ട്ടി​യും​കൂ​ടി റ്യു പെ​ത്തി പി​ക്പ്യൂ​വിൽ 62-ആം നമ്പർ ഭവ​ന​ത്തിൽ​ച്ചെ​ന്നു. അവരിൽ മൂ​ന്നാ​മ​ത്താൾ ‘ദ്വാ​ര​താ​ഡ​നി’ പൊ​ക്കി മു​ട്ടി​വി​ളി​ച്ചൂ. അവർ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങും ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങും കൊ​സെ​ത്തു​മാ​യി​രു​ന്നു. കൊ​സെ​ത്തി​നെ തലേ​ദി​വ​സം ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് സൂ​ക്ഷി​പ്പാൻ കൊ​ടു​ത്തി​രു​ന്ന റ്യു ദു് ഷെ​മെ​ങ്ങ് വെ​റി​ലെ പഴ​ക്ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ര​ന്റെ കൈ​യിൽ​നി​ന്നു കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​രാൻ അവർ രണ്ടു​പേ​രും​കൂ​ടി പോയി. കൊ​സെ​ത്തു് ആ ഇരു​പ​ത്തി​നാ​ലു മണി​ക്കുർ​നേ​രം നി​ശ്ശ​ബ്ദ​മാ​യി വി​റ​ച്ചു​കൊ​ണ്ടും, ഒന്നും മന​സ്സി​ലാ​കാ​തെ​യും കഴി​ച്ചു. കര​ഞ്ഞു​പോ​ക​ത്ത​ക്ക​വ​ണ്ണം അവൾ അത്ര​യും പേ​ടി​ച്ചു വി​റ​ച്ചു. അവൾ ഉണ്ണു​ക​യാ​വ​ട്ടെ, ഉറ​ങ്ങു​ക​യാ​വ​ട്ടെ ചെ​യ്തി​ല്ല. ദുഃ​ഖ​മ​യ​വും ഏക​രൂ​പ​വു​മായ ഒരു നോ​ട്ട​മൊ​ഴി​ച്ചു മറ്റൊ​രു​ത്ത​ര​വും കി​ട്ടാ​തെ, ആ പഴ​ക്ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​രൻ അവളെ ഒരു നൂറു ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ​കൊ​ണ്ടു ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി​ച്ചു. കഴി​ഞ്ഞ രണ്ടു​ദി​വ​സം കണ്ട​തും കേ​ട്ട​തു​മായ യാ​തൊ​ന്നും അവൾ പു​റ​ത്താ​ക്കി​യി​ല്ല. അവർ ഒര​പ​ക​ട​ഘ​ട്ട​ത്തെ കട​ക്കു​ക​യാ​യി​രി​ക്ക​ണെ​മെ​ന്നു് അവ​ളൂ​ഹി​ച്ചു. അതു ‘നല്ല’ തി​നാ​വ​ണ​മെ​ന്നു് അവൾ​ക്കു ദൃ​ഢ​ബോ​ധ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പേ​ടി​ച്ച​മ്പ​ര​ന്ന ഒരു ചെ​റു​കു​ട്ടി​യു​ടെ ചെ​വി​ട്ടിൽ ഒരു സവി​ശേ​ഷ​സ്വ​ര​ത്തിൽ ഉച്ച​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഈ വാ​ക്കി​ന്റെ അധി​കാ​ര​ശ​ക്തി ആരാ​ണ​നു​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​ത്—മി​ണ്ട​രു​തു്. ഭയം ഊമ​യാ​ണു്. എന്ന​ല്ല, ഒരു കു​ട്ടി​യെ​പ്പോ​ലെ ആരും ഒരു ഗൂ​ഡ​സം​ഗ​തി സൂ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. ഈ വ്യ​സ​ന​മ​യ​ങ്ങ​ളായ ഇരു​പ​ത്തി​നാ​ലു മണി​ക്കൂ​റു​കൾ കഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി​യ​തി​ന്നു ശേഷം, വീ​ണ്ടും ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ കണ്ട​പ്പോൾ അവൾ ഒരു സന്തോ​ഷ​ശ​ബ്ദം പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്ക​യു​ണ്ടാ​യി; കു​റ​ച്ചു ബു​ദ്ധി​യു​ള്ള ഒരാൾ അതു കേൾ​ക്കാൻ സം​ഗ​തി​വ​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ., ഒര​ഗാ​ധ​ത​യിൽ​നി​ന്നാ​ണ് അതു​ണ്ടാ​യ​തെ​ന്നു് ഊഹി​ക്കാ​തി​രി​ക്കി​ല്ല. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലെ ഒരാ​ളാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് അവിടെ കട​ന്നു​ചെ​ല്ലാ​നാ​വ​ശ്യ​മു​ള്ള വാ​ക്കു​കൾ അയാൾ​ക്ക​റി​യാം. എല്ലാ വാ​തി​ലും തു​റ​ന്നു. എങ്ങ​നെ​യാ​ണു് പു​റ​ത്തേ​ക്ക് പോ​കേ​ണ്ട​തു്, എങ്ങ​നെ​യാ​നു് അക​ത്തേ​ക്കു വരേ​ണ്ട​തു് എന്ന ദുർ​ഘ​ടം പി​ടി​ച്ച ഇര​ട്ട​സ്സം​ശ​യം ഇങ്ങ​നെ നീ​ങ്ങി. കല്പ​ന​പ്ര​കാ​രം പടി​ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രൻ ഭൃ​ത്യ​ന്മാ​രു​ടെ ചെ​റു​വാ​തിൽ തു​റ​ന്നു; തോ​ട്ട​ത്തേ​യും മു​റ്റ​ത്തേ​യും കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ക്കു​ന്ന ആ വാതിൽ, വണ്ടി​പ്പ​ടി​ക്കെ​തി​രാ​യു​ള്ള മു​റ്റ​ത്തി​ന്റെ അറ്റ​ത്തു​ള്ള മതി​ലി​നു​ള്ളി​ലാ​യി, ഒരി​രു​പ​തു​കൊ​ല്ലം മുൻപു വരെ​യു​ള്ള തെ​രു​വിൽ​നി​ന്നു നോ​ക്കി​യാൽ കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു.

പടി​ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രൻ മൂ​ന്നു​പേ​രെ​യും ആ വാ​തി​ലി​ലൂ​ടെ അക​ത്തേ​ക്കു കട​ത്തി; അവി​ടെ​നി​ന്നു തലേ​ദി​വ​സം ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നു മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ​യു​ടെ ആജ്ഞ​കൾ കി​ട്ടു​ക​യു​ണ്ടായ ആ അക​ത്തേ​ക്ക് അവർ കട​ന്നു.

മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ കൈയിൽ ജപ​മാ​ല​യു​മാ​യി അവരെ കാ​ത്തി​രു​ന്നു. മൂ​ടു​പ​ടം താ​ഴ്ത്തി​യി​ട്ടു് ഒരു മഠ​നാ​യിക അവ​ളു​ടെ അടു​ത്തു നി​ല്ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. കൊ​ളു​ത്ത​പ്പെ​ട്ട ഒരു ബു​ദ്ധി​മാ​നായ മെ​ഴു​കു​തി​രി ആ സൽ​ക്കാ​ര​മു​റി​യെ തെ​ളി​യി​ക്കു​ന്ന ഒരു മോ​ടി​വി​ദ്യ കാ​ട്ടു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്നു പറ​യ​ട്ടെ. മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ ഒരു പരി​ശോ​ധന കഴി​ച്ചു. കീ​ഴ്പോ​ട്ടു തൂ​ങ്ങിയ ഒരു നോ​ട്ടം​പോ​ലെ നോ​ക്കി​പ്പ​രി​ശോ​ധി​ക്കു​ന്ന മറ്റൊ​ന്നി​ല്ല. എന്നി​ട്ടു് അവ​ള​യാ​ളോ​ടു ചോ​ദ്യം തു​ട​ങ്ങി: ‘നി​ങ്ങ​ളാ​ണു് സഹോ​ര​ദ​രൻ?’ ‘വന്ദ്യ​യായ മാ​താ​വേ, അതേ,’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് പറ​ഞ്ഞു. ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പേർ?’ ‘ഉൽ​ത്തെം ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ്.’ അയാൾ​ക്കു വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ ഉൽ​ത്തെം എന്ന പേരിൽ ഒരു സഹോ​ദ​ര​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; മരി​ച്ചു​പോ​യി. ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ താമസം എവി​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു?’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘അമീ​യ​ങ്ങി​ന​ടു​ത്തു പി​ക്വി​ഞ്ഞി​യിൽ.’ ‘നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ത്ര വയ​സ്സാ​യി?’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘അമ്പ​തു്.’ ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​വൃ​ത്തി?’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘കു​ടും​ബ​ത്തി​ലു​ള്ള എല്ലാ​വ​രും.’ ‘ഇതാണോ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പെൺ​കു​ട്ടി?’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘അതേ.’ ‘നി​ങ്ങൾ അവ​ളു​ടെ അച്ഛ​നാ​ണു്?’ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘മു​ത്ത​ച്ഛൻ.’ മഠ​നാ​യിക ഒരു താന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ​യോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘അയാൾ നന്നാ​യി മറു​പ​ടി പറ​യു​ന്നു.’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ഒര​ക്ഷ​രം മി​ണ്ടി​യി​ട്ടി​ല്ല. മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ കൊ​സെ​ത്തി​നെ സശ്ര​ദ്ധം സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി. പകു​തി​യു​റ​ക്കെ മഠ​നാ​യി​ക​യോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘അവൾ വി​രൂ​പ​യാ​യി വളർ​ന്നു​വ​രും.’

രണ്ട​മ്മാ​രും കൂടി സൽ​ക്കാ​ര​മു​റി​യു​ടെ അറ്റ​ത്തു ചെ​ന്നു​നി​ന്നു് ഒരു താ​ന്ന​സ്വ​ര​ത്തിൽ കു​റ​ച്ചു​നേ​രം തമ്മി​ലാ​ലോ​ചി​ച്ചു; എന്നി​ട്ടു മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ തി​രി​ഞ്ഞു​നി​ന്നു പറ​ഞ്ഞു: ‘ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങ്, നി​ങ്ങൾ മറ്റൊ​രു കാൽ​മു​ട്ടു​പ​ട്ട​യും ഒരു മണി​യും മേ​ടി​ക്ക​ണം. ഇനി രണ്ടെ​ണ്ണം ആവ​ശ്യ​മാ​വും.’ അങ്ങ​നെ പി​റ്റേ ദിവസം രാ​വി​ലെ തോ​ട്ട​ത്തിൽ​നി​ന്നു രണ്ടു മണി​ക​ളു​ടെ ശബ്ദം കേൾ​ക്കാ​റാ​യി; സന്ന്യാ​സി​നി​മാർ​ക്കു തങ്ങ​ളു​ടെ മു​ഖ​പ​ട​മൂല ഒന്നു പൊ​ന്തി​ച്ചു നോ​ക്കാ​തി​രി​പ്പാൻ നി​വൃ​ത്തി​യി​ല്ലെ​ന്നാ​യി. തോ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ അങ്ങേ അറ്റ​ത്തു മര​ച്ചു​വ​ട്ടിൽ, രണ്ടു​പേർ, ഫൂ​വാ​ങ്ങും മറ്റൊ​രാ​ളും അടു​ത്ത​ടു​ത്തു​നി​ന്നു് കുഴി കു​ത്തു​ന്ന​തു കണ്ടു. ഒര​സാ​മാ​ന്യ​സം​ഭ​വം. ഇങ്ങ​നെ അന്യോ​ന്യം പറ​യ​ത്ത​ക്ക​വി​ധം അവ​രു​ടെ മൗ​ന​വ്ര​തം ഉട​ഞ്ഞു​പോ​യി; ‘അയാൾ ഒരു കൂ​ട്ടു​തോ​ട്ട​ക്കാ​ര​നാ​ണു്.’ മഠ​നാ​യി​ക​മാർ തു​ടർ​ന്നു: ‘അതു ഫാദർ ഫൂ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ അനു​ജ​നാ​ണു്.’ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് അവി​ട​ത്തെ ഒരാൾ തന്നെ​യാ​യി; മണി കെ​ട്ടിയ തോൽ​പ്പ​ട്ട കാൽ​മു​ട്ടി​ന്മേൽ തൂ​ങ്ങി; അയാൾ അന്നു​മു​തൽ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നാ​യി. അയാ​ളു​ടെ പേർ ഉൽ​ത്തെം ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് എന്നാ​ണു്. അയാളെ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ ചേർ​ക്കാ​മെ​ന്നു തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തു​വാൻ ഏറ്റ​വും ശക്തി​മ​ത്തായ കാരണം മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ കൊ​സെ​ത്തി​നെ​പ്പ​റ്റി പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ച ഈ അഭി​പ്രാ​യ​മാ​ണു്; ‘അവൾ വി​രൂ​പ​യാ​യി വളർ​ന്നു​വ​രും.’ മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ​യ്ക്ക്, ആ പേ​രു​കേ​ട്ട ദൈ​വ​ജ്ഞ​യ്ക്കു, ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ പേരിൽ ഒരി​ഷ്ടം തോ​ന്നി, അവളെ വി​ദ്യാ​ല​യ​ത്തിൽ ഒരു ‘ധർമ’ വി​ദ്യാർ​ഥി​നി​യാ​യി​ച്ചേർ​ത്തു. ഇതിൽ ന്യാ​യ​വി​രു​ദ്ധ​മാ​യി യാ​തൊ​ന്നു​മി​ല്ല.

കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ​നി​ന്നു കണ്ണാ​ടി​യെ നാ​ടു​ക​ട​ത്തി​യ​തു​കൊ​ണ്ടു ഫല​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല, സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു താ​ന്താ​ങ്ങ​ളു​ടെ മു​ഖ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി നല്ല ബോ​ധ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; അപ്പോൾ സൗ​ഭാ​ഗ്യ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി ബോ​ധ​മു​ള്ള പെൺ​കി​ടാ​ങ്ങ​ളാ​രും അത്ര എളു​പ്പ​ത്തിൽ സന്ന്യാ​സി​നി​മാ​രാ​വാ​റി​ല്ല; സൗ​ന്ദ​ര്യ​ത്തി​നു എത്ര​ക​ണ്ടും കു​റ​വു​ണ്ടൊ അത്ര​ക​ണ്ടു​മ​ധി​കം പ്ര​വൃ​ത്തി ഹൃ​ദ​യ​പൂർ​വ​മാ​യി​രി​ക്കെ, സൌ​ഭാ​ഗ്യ​ത്തിൽ​നി​ന്നു​ള്ള​തി​ലേ​റെ വൈ​രൂ​പ്യ​ത്തിൽ​നി​ന്നാ​ണു് ആശ​യ്ക്കു വഴി​യു​ള്ള​തു്. അതു​കൊ​ണ്ടു സാ​മാ​ന്യ​സ്ത്രീ​കൾ​ക്ക് ഈവക ഭക്തി​വി​ഷ​യ​ത്തിൽ വാസന കൂ​ടി​ക്കാ​ണു​ന്നു. ഇതൊ​ക്കെ സു​ശീ​ല​നും വയ​സ്സ​നു​മായ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ പ്രാ​മാ​ണ്യ​ത്തെ വർ​ദ്ധി​പ്പി​ച്ചു; അയാൾ​ക്കു മൂ​ന്നു വി​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള വിജയം കി​ട്ടി; അയാൾ സഹാ​യി​ക്കു​ക​യും രക്ഷി​ക്കു​ക​യും ചെയ്ത ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ ദൃ​ഷ്ടി​യിൽ ഒന്നു്; ശവ​ക്കു​ഴി​വെ​ട്ടു​കാ​ര​ന്റെ നോ​ട്ട​ത്തിൽ മറ്റൊ​ന്ന്—ആ ഗ്രി​ബി​യെ സ്വയം വി​ചാ​രി​ച്ചു; ‘അയാ​ളാ​ണു് ആ പി​ഴ​യെ​നി​ക്ക് ഇല്ലാ​താ​ക്കി​ത്ത​ന്ന​തു്; കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം വേറെയൊന്നും-​അയാളുടെ സഹാ​യ​ത്താൽ മദർ ക്രൂ​സി​ഫി​ക്ഷ്യ​ന്റെ ശവ​മ​ഞ്ചം തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​മേ​ശ​ച്ചു​വ​ട്ടിൽ സൂ​ക്ഷി​ക്കു​വാൻ സാ​ധി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടു് അതു ചക്ര​വർ​ത്തി​യെ തോ​ല്പി​ച്ച് ഈശ്വ​ര​നെ സന്തോ​ഷി​പ്പി​ച്ചു. ശവ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടിയ ഒരു ശവ​മ​ഞ്ചം പെ​ത്തി പി​ക്പ്യു​വി​ലും ഒരു ശവ​മി​ല്ലാ​ത്ത ഒരു ശവ​മ​ഞ്ചം വോ​ഗി​രാർ ശ്മാ​ശ​ന​ത്തി​ലു​മു​ണ്ടു്; രാ​ജ്യ​നി​യ​മ​ത്തെ ഇതു കഠി​ന​മാ​യി കീ​ഴു​മേൽ മറി​ച്ചു; പക്ഷേ, ആരും ആ കഥ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​ല്ല.

കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ള​മാ​ണെ​ങ്കിൽ, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ നേരെ അതി​ന്നു​ള്ള നന്ദി വള​രെ​യ​ധി​ക​മാ​യി​രു​ന്നു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ആശ്രി​ത​ജ​ന​ങ്ങ​ളിൽ വെ​ച്ച് ഏറ്റ​വും കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന​വ​നും തോ​ട്ട​ക്കാ​രിൽ​വെ​ച്ച് ഏറ്റ​വും വി​ല​പി​ടി​ച്ചാ​ളു​മാ​യി​ത്തീർ​ന്നു. പ്ര​ധാ​ന​മെ​ത്രാ​ന്റെ പി​ന്ന​ത്തെ വരവിൽ, മഠാ​ധ്യ​ക്ഷ ആ വിവരം തി​രു​മ​ന​സ്സ​റി​യി​ച്ചു; വാ​സ്ത​വം ഏതാ​ണ്ടു് തു​റ​ന്നു​പ​റ​ക​ത​ന്നെ ചെ​യ്തു; എങ്കി​ലും അത​വ​ളു​ടെ പ്ര​വൃ​ത്തി​യെ​പ്പ​റ്റി ഒരു മേ​നി​യോ​ടു​കൂ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ​നി​ന്നു പോ​യ​തി​ന്നു​ശേ​ഷം, പ്ര​ധാന മെ​ത്രാൻ, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു പാ​പ​സ​മ്മ​തം ചെ​യ്യാ​നു​ള്ളാ​ളായ മൊ​സ്യു ദു് ലാ​ത്തി​യോ​ട്—രീ​മി​ലെ പ്ര​ധാന മെ​ത്രാ​നും കർ​ദി​നാ​ലും—ഒരു മന്ത്രി​ക്ക​ലാ​യി അതിനെ താ​ങ്ങി​പ്പ​റ​ഞ്ഞു. ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള ഈ അഭി​ന​ന്ദ​നം നാ​ടൊ​ക്കെ​പ്പ​ര​ന്നു. അതു റോ​മി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ കട​ന്നു. അന്നു സ്ഥാ​ന​ത്തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന പോ​പ്പു്, പന്ത്ര​ണ്ടാ​മൻ ലിയോ, തന്റെ ഒരു ചാർ​ച്ച​ക്കാ​ര​ന്നു—പാ​രി​സ്സി​ലു​ള്ള പോ​പ്പി​ന്റെ പ്ര​തി​നി​ധി​യു​ടെ കീഴിൽ ഒരു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നും, അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ​ത്ത​ന്നെ, ദെല്ല ഗെൻക എന്ന പേർ വഹി​ക്കു​ന്നാ​ളു​മായ ഒരാൾ​ക്ക് എഴു​തി​യി​ട്ടു​ള്ള ഒരു കത്തു് ഞങ്ങൾ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്; അതിൽ ഈ വരി​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, ‘പാ​രി​സ്സി​ലെ ഒരു കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ ഫൂ​വാ​ങ്ങ് എന്നു പേ​രു​മാ​യി ഒരു കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന തോ​ട്ട​ക്കാ​ര​നു​ണ്ട​ത്രേ. അയാൾ ഒരു പരി​ശു​ദ്ധ​ഭ​ക്ത​നു​മാ​ണു്.’ സ്വ​ന്തം കു​ടി​ലി​ലി​രി​ക്കു​ന്ന ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ന്റെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്ക് ഈ വി​ജ​യാ​ഘോ​ഷ​മൊ​ന്നും തന്നെ ചെ​ന്നി​ല്ല; തന്റെ സാ​മർ​ത്ഥ്യ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി​യും പരി​ശു​ദ്ധ​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചും ലേ​ശ​മെ​ങ്കി​ലും സം​ശ​യി​ക്കാ​തെ, അയാൾ ഒട്ടു​മ​ര​ങ്ങൾ പി​ടി​പ്പി​ച്ചും പു​ല്ലു് പറി​ച്ചും മത്ത​ത്ത​ട​ങ്ങ​ളെ പു​ത​പ്പി​ച്ചും കഴി​ഞ്ഞു അതേ, ലണ്ടൻ ഇല്ല​സ്ട്രേ​റ്റ​ഡ് ന്യൂ​സു് പത്ര​ത്തിൽ, ‘കന്നു​കാ​ലി പ്ര​ദർ​ശ​ന​ത്തിൽ സമ്മാ​നം നേടിയ കാള’ എന്നു ചു​വ​ട്ടിൽ കു​റി​പ്പോ​ടു​കൂ​ടി ഛായ ചേർ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഒരു ഡൽ​ഹാം​കാ​ള​യോ സറി​കാ​ള​യോ ചെ​യ്തേ​ക്കാ​വു​ന്ന​തിൽ ഒട്ടു​മ​ധി​കം അയാ​ളും തന്റെ പ്ര​ശ​സ്തി​യെ​പ്പ​റ്റി സം​ശ​യി​ച്ചി​ല്ല.

കൊ​സെ​ത്തു് കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ ഒന്നും മി​ണ്ടാ​തെ​ത​ന്നെ കഴി​ച്ചു. താൻ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ മക​ളാ​ണെ​ന്നാ​ണു് കൊ​സെ​ത്തു് വി​ശ്വ​സി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു്. അതിൽ അത്ഭു​ത​പ്പെ​ടാ​നി​ല്ല​ല്ലോ. എന്ന​ല്ല, മറ്റൊ​ന്നും തനി​ക്ക​റി​വി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു്, അവ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടൊ​ന്നും പറ​വാ​നും സാ​ധി​ക്കി​ല്ല. ഇനി സാ​ധി​ക്കു​മെ​ങ്കിൽ​ത്ത​ന്നെ അവൾ പറ​യി​ല്ല. ഞങ്ങൾ മുൻപു പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, ദൗർ​ഭാ​ഗ്യ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ കു​ട്ടി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു മി​ണ്ടാ​താ​ക്കു​ന്ന മറ്റൊ​ന്നി​ല്ല. കൊ​സെ​ത്തു് അത്ര​മേൽ ദുഃ​ഖ​മ​നു​ഭ​വി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു സർ​വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും അവൾ ഭയ​പ്പെ​ട്ടു—അതേ, മി​ണ്ടു​വാ​നോ ശ്വാ​സം കഴി​ക്കു​വാ​നോ​കൂ​ടി അവൾ​ക്കു ഭയ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഒരൊ​റ്റ​വാ​ക്കു​കൊ​ണ്ടു പല​പ്പോ​ഴും ഒരു മല മു​ഴു​വ​നും അവ​ളു​ടെ മേൽ പൊ​ളി​ഞ്ഞു​വീ​ണി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ കൂ​ടെ​യാ​യ​തി​ന്നു​ശേ​ഷ​വും അവൾ​ക്കൊ​രു സമാ​ധാ​നം കി​ട്ടി​ത്തു​ട​ങ്ങി​യി​ല്ല. ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ അവൾ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലെ ജീ​വി​ത​ത്തോ​ടി​ണ​ങ്ങി. ഒന്നു​മാ​ത്രം, കാ​ത​റീ​നെ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ എന്ന​വൾ പശ്ചാ​ത്ത​പി​ച്ചു; പക്ഷേ, അതു പറയാൻ അവൾ​ക്കു ധൈ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. എന്താ​യാ​ലും ഒരി​ക്കൽ അവൾ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: അച്ഛാ, ഞാ​നി​ത​റി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, എന്റെ കാ​ത​റീ​നെ കൈ​യി​ലെ​ടു​ത്തേ​നേ.’ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ പഠി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ അവി​ട​ത്തെ വി​ദ്യാർ​ഥി​നി​ക​ളു​ടെ ഉടു​പ്പു് അവളും ധരി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. അവൾ കളഞ്ഞ ഉടു​പ്പ്, കു​ട്ടി​ക​ളോ​ടു പറ​ഞ്ഞു, ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് കൈ​യി​ലാ​ക്കി. തെ​നാർ​ദി​യെർ​മാ​രു​ടെ ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​യിൽ​നി​ന്നു പോ​രു​മ്പോൾ അയാൾ കൊ​സെ​ത്തി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു ധരി​പ്പി​ച്ച അതേ ദു:ഖോ​ചി​ത​മായ ഉടു​പ്പാ​യി​രു​ന്നു അതു്. അപ്പോ​ഴും അതു വല്ലാ​തെ പി​ഞ്ഞി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല. ആ ഉടു​പ്പു​സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ, കീ​ഴ്ക്കാ​ലു​റ​ക​ളും പാ​പ്പാ​സു​ക​ളും കൂ​ട്ടി, കന്യ​കാ​മ​ഠ​ങ്ങ​ളിൽ ധാ​രാ​ള​മാ​യു​ണ്ടാ​കു​ന്ന കർ​പ്പൂ​ര​വും മറ്റെ​ല്ലാ സു​ഗ​ന്ധ​പ്പൊ​ടി​ക​ളും ധാ​രാ​ളാം വിതറി, എങ്ങ​നെ​യോ അയാൾ സമ്പാ​ദി​ച്ച ഒരു ചെറിയ യാ​ത്ര​പ്പെ​ട്ടി​യി​ലി​ട്ടു പൂ​ട്ടി, ഈ യാ​ത്ര​പ്പെ​ട്ടി അയാൾ തന്റെ കട്ടി​ലി​ന​ടു​ത്തു് ഒരു കസാ​ല​യിൽ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു; അതി​ന്റെ താ​ക്കോൽ എപ്പോ​ഴും അയാ​ളു​ടെ കൈ​യി​ലാ​യി​രി​ക്കും. ‘അച്ഛാ,’ ഒരു ദിവസം കൊ​സെ​ത്തു് അയാ​ളോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു. ‘അത്ര​യും നല്ല വാ​സ​ന​യു​ള്ള ആ പെ​ട്ടി​യി​ലെ​ന്താ​ണു്?’

ഞങ്ങൾ ഇപ്പോൾ​ത്ത​ന്നെ പറ​ഞ്ഞ​തും തനി​ക്കു യാ​തൊ​ര​റി​വു​മി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന​തു​മായ പ്ര​ശ​സ്തി​ക്കു പുറമേ, ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നു് അയാ​ളു​ടെ സല്കർ​മ​ത്തി​ന്റെ ഫല​മാ​യി വേ​റെ​യും ചില ഗു​ണ​ങ്ങൾ കി​ട്ടി; ഒന്നാ​മ​തു്, അയാൾ​ക്കു സു​ഖ​മ​യി; പി​ന്നെ ഒരാൾ​കൂ​ടി​യു​ണ്ടാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെ​ന്റെ സഹ​വാ​സം വളരെ ഉപ​കാ​ര​ത്തി​ലാ​യി. പണം മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെൻ കൊ​ടു​ത്തു​വ​ന്ന​തി​നാൽ, അയാൾ മുൻ​പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തിൽ മൂ​ന്നി​ര​ട്ടി​യി​ല​ധി​കം പ്രാ​വ​ശ്യം പൊടി വലി​ച്ചു; അതു തന്നെ ഓരോ​രി​ക്ക​ലും അത്ര​മേൽ ധാ​രാ​ളി​ത്ത​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യും. സന്ന്യാ​സി​മാർ ഉൽ​ത്തെം എന്ന പേർ സ്വീ​ക​രി​ച്ചി​ല്ല; അവർ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ ഴാ​ങ്ങി​നെ മറ്റേ ഫൂ​വാ​ങ്ങ് എന്നു വി​ളി​ച്ചു.

ഈ പരി​ശു​ദ്ധ​സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു ഴാ​വേ​റു​ടെ സൂ​ക്ഷ്മ​നോ​ട്ട​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, തോ​ട്ട​ത്തില ആവ​ശ്യ​ത്തി​ലേ​ക്ക് വല്ല​പ്പോ​ഴും പു​റ​ത്തേ​ക്ക് പോ​കേ​ണ്ട ആവ​ശ്യം നേ​രി​ട്ടാൽ, അതെ​പ്പോ​ഴും കി​ഴ​വ​നും ക്ഷീ​ണ​നും മു​ട​ന്ത​നു​മായ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ​ല്ലാ​തെ, മറ്റേ​യാൾ ആയി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു് അവർ കു​റേ​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞാ​ലെ​ങ്കി​ലും നോ​ക്കി​യ​റി​ഞ്ഞേ​നേ; എന്നാൽ എപ്പോ​ഴും ഈശ്വ​ര​നിൽ ഊന്നി​യി​രി​ക്കു​ന്ന ദൃ​ഷ്ടി​കൾ​ക്ക് ഒറ്റു​നി​ല്ക്കാൻ അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ​ഞ്ഞി​ട്ടോ, അതോ അവയെ ആവ​ശ്യ​മു​ള്ള​തെ​ന്നു വെ​ച്ചി​ട്ടോ, അക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ അവർ യാ​തൊ​രു ശ്ര​ദ്ധ​യും പതി​ച്ചി​ല്ല.

അത്ര​മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് വീ​ട്ടിൽ​ത്ത​ന്നെ അട​ച്ചു​കൂ​ടു​ക​യും പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്ത​തു നന്നാ​യി​താ​നും. ഒരു മാ​സ​ത്തോ​ളം കാലം ഴാവേർ ആ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​നി​ന്നു കണ്ണെ​ടു​ക്കാ​തെ നി​ന്നി​രു​ന്നു.

ഗു​ഹ​ക​ളാൽ ചു​റ്റ​പ്പെ​ട്ട ഒരു ദ്വീ​പു​പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നു് ആ കന്യ​കാ​മ​ഠം. മേലാൽ ആ നാലു മതി​ലു​കൾ​ക്ക​ക​മാ​യി അയാ​ളു​ടെ ലോകം. അവിടെ അയാൾ​ക്കു തന്റെ പ്ര​ശാ​ന്ത​മ​ഹി​മ​യെ നി​ല​നിർ​ത്താൻ വേ​ണ്ടി​ട​ത്തോ​ളം ആകാ​ശ​ത്തേ​യും, സു​ഖ​മാ​യി​രി​ക്കാൻ കൊ​സെ​ത്തി​നേ​യും കാ​ണാ​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

അയാൾ ഒരു സു​ഖ​മായ ജീ​വി​തം ആരം​ഭി​ച്ചു.

തോ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ അറ്റ​ത്തു​ള്ള പഴയ കു​ടി​ലിൽ അയാൾ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങോ​ടു​കൂ​ടി താ​മ​സ​മാ​യി. പഴയ ഓരോ​ന്നെ​ടു​ത്തു കൂ​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കി​യ​തും 1845 വരെ നി​ല​നി​ന്നി​രു​ന്ന​തു​മായ ഈ ചെ​റ്റ​പ്പുര, വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്ക​റി​വു​ള്ള​തു​പോ​ലെ, മൂ​ന്നു മു​റി​ക​ളോ​ടു കൂ​ടി​യ​താ​ണു്; ആ മൂ​ന്നി​ലും ചു​മ​രു​ക​ള​ല്ലാ​തെ മറ്റു യാ​തൊ​ന്നു​മി​ല്ല. അവയിൽ പ്ര​ധാ​ന​മായ മുറി, ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് വെ​റു​തെ ശാ​ഠ്യം​പി​ടി​ച്ചു​നോ​ക്കി​യെ​ങ്കി​ലും, മൊ​സ്സ്യു മദ​ലി​യെ​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു ബലാൽ​ക്കാ​ര​മാ​യി ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങ് ഒഴി​ച്ചു​വാ​ങ്ങി​ച്ചു. ഈ മു​റി​യു​ടെ ചു​മ​രു​കൾ​ക്ക് ആഭ​ര​ണ​മാ​യി കാൽ​മു​ട്ടു​പ​ട്ട​യും കൊ​ട്ട​യും തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന രണ്ടാ​ണി​ക്കു പു​റെ​മെ, അടു​പ്പിൻ​തി​ണ്ണ​യ്ക്കു മു​ക​ളിൽ ചു​മ​രി​ന്മേ​ലാ​യി 1793-ലെ രാ​ജ​വാ​ഴ്ച​ക്കാ​ല​ത്തു​ള്ള ഒരു നോ​ട്ടു​കൂ​ടി പതി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, താ​ഴെ​ക്കാ​ണു​ന്ന​തു് അതി​ന്റെ ഒരു തത്തുല്യപകർപ്പാണ്-​

ഈ നോ​ട്ടു ചു​മ​രി​ന്മേൽ തറ​ച്ചി​രു​ന്ന​തു മുൻ​പ​ത്തെ തോ​ട്ട​ക്കാ​ര​നാ​ണു്. അയാൾ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ കി​ട​ന്നു മരി​ച്ചു, ആ സ്ഥാ​ന​മാ​ണു് ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നു കി​ട്ടി​യ​തു്.

ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ദി​വ​സം​പ്ര​തി തോ​ട്ട​ത്തിൽ പണി​യെ​ടു​ത്തു, അയാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു വളരെ ഉപ​കാ​ര​മു​ണ്ടാ​യി; പണ്ടൊ​രു കാ​ല​ത്തു് അയാൾ​ക്കു തൂ​പ്പു വെ​ട്ടി നന്നാ​ക്ക​ലാ​യി​രു​ന്നു പണി. ഇപ്പോൾ ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി അയാൾ സന്തോ​ഷ​പൂർ​വം തോ​ട്ട​ക്കാ​ര​നാ​യി കൃ​ഷി​ശാ​സ്ത്ര​സം​ബ​ന്ധി​ക​ളായ എല്ലാ ഗൂ​ഢ​പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളും അയാൾ​ക്ക​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഇതയാൾ ഉപ​യോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി. തോ​ട്ട​ത്തി​ലെ മര​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ വേ​ണ്ട​വി​ധം വെ​ട്ടി​ന​ന്നാ​ക്കാ​തെ കാ​ട്ടു​മ​ര​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലെ നി​ന്നി​രു​ന്നു. അയാൾ അവയെ പരി​ഷ്ക​രി​ച്ചു ഫല​വ​ത്തു​ക്ക​ളാ​ക്കി

ദി​വ​സം​തോ​റും ഓരോ മണി​ക്കൂർ നേരം അയാ​ളൊ​രു​മി​ച്ചി​രി​ക്കാൻ കൊ​സെ​ത്തി​ന​നു​വാ​ദ​മു​ണ്ട​യി​രു​ന്നു. കന്യ​കാ​മ​ഠ​സ്ത്രീ​ക​ളൊ​ക്കെ ദുഃ​ഖ​ശീ​ല​ത്തോ​ടു കൂ​ടി​യ​വ​രും അയാൾ ദാ​യാ​ലു​വാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു്, അവൾ അവരെ തമ്മിൽ ത്ത​ട്ടി​ച്ചു​നോ​ക്കി, അയാളെ മന​സ്സു​കൊ​ണ്ടു പൂ​ജി​ച്ചു ആ നി​ശ്ചി​ത​സ​മ​യ​ത്തു് അവൾ കു​ടി​ലി​ലേ​ക്കു പറ​ന്നു ചെ​ല്ലും ആ ചെ​റ്റ​പ്പു​ര​യിൽ കട​ന്നു​വ​ന്നാൽ ഉടനെ അവൾ അവി​ട​മെ​ങ്ങും സ്വർ​ഗ​മാ​ക്കും. ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നു് ആഹ്ലാ​ദം തോ​ന്നി; കൊ​സെ​ത്തി​ന്നു​ണ്ടാ​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന സു​ഖം​കൊ​ണ്ടു് അയാൾ​ക്കും സു​ഖം​വർ​ദ്ധി​ച്ചു. നാം ഉണ്ടാ​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന സു​ഖ​ത്തി​നു് ഈ ഹൃ​ദ​യം​ഗ​മായ ഒരു സവി​ശേ​ഷ​ത​യു​ണ്ടു്. എല്ലാ പ്ര​തി​ബിം​ബ​ങ്ങ​ളെ​യും​പോ​ലെ അതു മങ്ങി​പ്പോ​കാ​തെ, പൂർ​വാ​ധി​കം പ്ര​കാ​ശ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി മട​ങ്ങി​വ​രു​ന്നു. കളി​സ്സ​മ​യ​ങ്ങ​ളിൽ അവൾ ഓടു​ന്ന​തും കളി​ക്കു​ന്ന​തും അയാൾ ദൂ​ര​ത്തു​നി​ന്നു നോ​ക്കി​ക്കാ​ണും, മറ്റു​ള്ള​വ​രു​ടെ ചി​രി​ക​ളിൽ നി​ന്നു് അവ​ളു​ടെ ചിരി അയാൾ​ക്കു തി​രി​ച്ച​റി​യാം കൊ​സെ​ത്തു് ഇപ്പോൾ ചി​രി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ മു​ഖ​ത്തി​നു​ത​ന്നെ ഏതാ​ണ്ടൊ​രു മാ​റ്റം വന്നി​രു​ന്നു അതിലെ മങ്ങി​ച്ച കാ​ണാ​താ​യി ഒരു പു​ഞ്ചി​രി, ഒരു വെ​യിൽ​നാ​ളം​പോ​ലെ​യാ​ണു്; അതു മനു​ഷ്യ​മു​ഖ​ത്തു​നി​ന്നു ദുർ​ദ്ദി​ന​ത്തെ ആട്ടി​പ്പാ​യി​ക്കു​ന്നു.

കളി​സ്സ​മ​യം കഴി​ഞ്ഞ് കൊ​സെ​ത്തു് വീ​ട്ടി​ലെ​ക്കു​ത​ന്നെ മട​ങ്ങി​പ്പോ​യി, ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് അവളെ പഠി​പ്പു​മു​റി​യി​ലൂ​ടെ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണും; അവളെ ഉറ​ക്ക​റ​യി​ലെ ജനാ​ല​ക​ളി​ലൂ​ടെ നോ​ക്കു​ന്ന​തി​നു് അയാൾ രാ​ത്രി​യെ​ണീ​ക്കും. എന്ന​ല്ല, ഈശ്വ​ര​ന്നു ചില സവി​ശേ​ഷ​ത​സ​മ്പ്ര​ദാ​യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടു്; മെ​ത്രാൻ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങിൽ തു​ട​ങ്ങി​വെ​ച്ച പ്ര​വൃ​ത്തി​യെ, കൊ​സെ​ത്തി​നെ എന്ന​പോ​ലെ, കന്യ​കാ​മ​ഠം ഏറ്റെ​ടു​ക്കു​ക​യും മു​ഴു​മി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. സൗ​ശീ​ല്യം അഭി​മാ​ന​ത്തി​ന്റെ ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തു തൊ​ട്ടു​നി​ല്ക്കു​ന്നു എന്നു തീർ​ച്ച​യാ​ണു്. പി​ശാ​ചി​നാൽ ഉണ്ടാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഒരു പാലം അവി​ടെ​യു​ണ്ടു്. പെ​ത്തി പി​ക്യു​വി​ലെ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തിൽ ഈശ്വ​രൻ അയാ​ളു​ടെ വി​ധി​യെ തള്ളി​മ​റി​ച്ച​പ്പോൾ, ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ഒരു സമയം താ​ന​റി​യാ​തെ​ത​ന്നെ, ആ ഭാ​ഗ​ത്തി​നും ആ പാ​ല​ത്തി​നും നല്ല​വ​ണ്ണം അടു​ത്തെ​ത്തി​യി​ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; തന്നെ മെ​ത്രാ​നു​മാ​യി മാ​ത്രം താ​ര​ത​മ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി നോ​ക്കു​ന്നേ​ട​ത്തോ​ളം കാലം, അയാൾ നി​സ്സാ​ര​നാ​ണെ​ന്നു തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ക​യും വി​നീ​ത​നാ​യി​ത്ത​ന്നെ​യി​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യും; എന്നാൽ കു​റ​ച്ചു​കാ​ലം മുൻപു മുതൽ അയാൾ സാ​മാ​ന്യ​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​മാ​യി സ്വയം തട്ടി​ച്ചു​നോ​ക്കു​ക​യും അഭി​മാ​നം അയാ​ളിൽ അങ്കു​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യാൻ തു​ട​ങ്ങി. ആർ​ക്ക​റി​യാം? പതു​ക്കെ​ക്കൊ​ണ്ടു് അയാൾ ദ്വേ​ഷ​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ തി​രി​ച്ചു ചെ​ന്നു എന്നു വരാം.

കന്യ​കാ​മ​ഠം അയാളെ ആ അധ:പത​ന​ത്തിൽ​നി​ന്നു തട​ഞ്ഞു​നിർ​ത്തി.

അയാൾ​ക്ക​നു​ഭ​വി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്ന രണ്ടാ​മ​ത്തെ കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​വാ​സ​മാ​ണി​തു്. ചെ​റു​പ്പ​ത്തിൽ—അതാ​യ​തു് അയാ​ളു​ടെ ജീ​വി​താ​രം​ഭ​ത്തിൽ—പി​ന്നെ ഇയ്യി​ടെ​യി​ലു​മാ​യി, മറ്റൊ​രു കാ​രാ​ഗൃ​ഹം—അതേ, നീ​തി​ന്യാ​യ​ത്തി​ന്റെ ദു​ഷ്ട​ത​യും രാ​ജ്യ​നി​യ​മ​ത്തി​ന്റെ ആ കൃ​ത്യ​വു​മാ​യി അയാൾ​ക്കു തോ​ന്നി​യി​ട്ടു​ള്ള പലേ നി​ഷ്ഠൂ​ര​ത​ക​ളോ​ടു കൂടിയ ഒരു ഭയങ്കരസ്ഥലം-​അയാൾ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഇപ്പോൾ, തണ്ടു​വ​ലി​ശി​ക്ഷാ​സ്ഥ​ല​ത്തി​നു​ശേ​ഷം, അയാൾ സന്ന്യാ​സി​മ​ഠം കണ്ടു; തണ്ടു​വ​ലി​ശി​ക്ഷാ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളിൽ താൻ എങ്ങ​നെ ഒരം​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു എന്നും, ഇപ്പോൾ ഒരു സന്ന്യാ​സി​മ​ഠ​ത്തെ താൻ എങ്ങ​നെ നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നും ആലോ​ചി​ച്ച​പ്പോൾ, ആ രണ്ടും വ്യാ​കു​ല​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി അയാ​ളു​ടെ മന​സ്സിൽ മുൻ​പിൽ വന്നു​മു​ട്ടി.

ചി​ല​പ്പോൾ കൈ രണ്ടും കെ​ട്ടി അയാൾ തൂ​മ്പ​മേൽ ചാ​രി​നി​ന്നു മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ അവ​സാ​ന​ര​ഹി​ത​ങ്ങ​ളായ പി​രി​യൻ​കോ​ണി​ക​ളി​ലൂ​ടെ ഇറ​ങ്ങി​പ്പോ​വും.

അയാൾ പണ്ട​ത്തെ കൂ​ട്ടു​കാ​രെ ഓർ​മി​ക്കും; അവർ എന്തു കഷ്ട​സ്ഥി​തി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു; പു​ലർ​ന്നാൽ എഴു​ന്നേ​റ്റു, രാ​ത്രി​യാ​വു​ന്ന​തു​വ​രെ അധ്വാ​നി​ക്കും; ഉറ​ങ്ങു​വാൻ​ത​ന്നെ അവർ​ക്കു സമയം കി​ട്ടി​യി​രു​ന്നി​ല്ല; ഊക്കൻ വേ​ന​ല്ക്കാ​ല​ത്ത​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​രി​ക്ക​ലും ചൂടു തട്ടാ​ത്ത മു​റി​ക​ളിൽ, രണ്ടി​ഞ്ചു കന​മു​ള്ള വി​രി​ക​ള​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നു​ള്ള പാ​ള​യ​ക്കി​ട​ക്ക​ക​ളിൽ അവർ കി​ട​ക്കും; ചു​ക​ന്ന ഭയ​ങ്ക​ര​ങ്ങ​ളായ കു​റു​ങ്കു​പ്പാ​യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു വസ്ത്ര​ധാ​ര​ണം കഴി​ക്കും; ഒരു വലിയ ദയ​യാ​യി, ഏറ്റ​വും ചൂ​ടു​ള്ള കാ​ല​ത്തു പരു​ത്തി​ത്തു​ണി​ക്കാ​ലു​റ​ക​ളും വല്ലാ​ത്ത തണു​പ്പു​കാ​ല​ത്തു് രോ​മം​കൊ​ണ്ടു​ള്ള വണ്ടി​ക്കാ​രൻ​മു​റി​ക്കു​പ്പാ​യ​വും ധരി​ക്കു​വാൻ അവർ​ക്ക​നു​വാ​ദം കി​ട്ടി​യി​രു​ന്നു; അവർ വീ​ഞ്ഞു കു​ടി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല; ‘ക്ഷീ​ണ​പ്പ​ണി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന കാ​ല​ത്ത​ല്ലാ​തെ മാംസം തി​ന്നി​രു​ന്നു​മി​ല്ല. അവർ​ക്കു പേ​രി​ല്ല. ഓരോ നമ്പർ മാ​ത്ര​മേ ഉള്ളൂ; എന്ന​ല്ല, കീ​ഴ്പോ​ട്ടു തൂ​ങ്ങിയ ദൃ​ഷ്ടി​ക​ളോ​ടും താ​ഴ്ത്ത​പ്പെ​ട്ട ഒച്ച​ക​ളോ​ടും കത്തി​രി​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞ തല​മു​ടി​യോ​ടും​കൂ​ടി അവ​മാ​ന​ത്തി​ലും പൊ​ന്തൻ വടി​കൊ​ണ്ടു​ള്ള തല്ലു​കൾ​ക്കി​ട​യി​ലും ആക​പ്പാ​ടെ അവർ​ത​ന്നെ ഓരോ സു​ന്ന​ങ്ങ​ളാ​യി മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നു പറയാം.

ഉടനെ അയാ​ളു​ടെ മന​സ്സു് ആ മുൻ​പിൽ​ക്കാ​ണു​ന്ന സത്ത്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ മേ​ലേ​ക്കു തി​രി​ഞ്ഞു.

ഇവരും കത്തി​രി​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞ തല​മു​ടി​ക​ളോ​ടും കീ​ഴ്പ്പോ​ട്ടു തൂ​ങ്ങിയ ദൃ​ഷ്ടി​ക​ളോ​ടും താ​ഴ്ത്ത​പ്പെ​ട്ട ഒച്ച​ക​ളോ​ടും കൂടി, അവ​മാ​ന​ത്തി​ല​ല്ല, ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ പരി​ഹാ​സ​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ, പൊ​ന്തൻ​വ​ടി​കൊ​ണ്ടു​ള്ള തല്ലു​കൊ​ണ്ടു തോ​ലു​രി​ഞ്ഞ പു​റ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​ല്ല, തങ്ങ​ളു​ടെ തപോ​നി​ഷ്ട​കൾ​കൊ​ണ്ടു വേ​ദ​ന​പ്പെ​ടു​ന്ന ചു​മ​ലു​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി കഴി​ഞ്ഞു​വ​രു​ന്നു. മനു​ഷ്യ​രു​ടെ ഇട​യിൽ​നി​ന്നു് ഇവ​രു​ടെ പേ​രു​ക​ളും അറി​യ​പ്പെ​ടു​ന്നി​ല്ല ഇവർ ഒരി​ക്ക​ലും വീ​ഞ്ഞു കു​ടി​ക്കി​ല്ല, മാംസം തി​ന്നി​ല്ല; വൈ​കു​ന്നേ​ര​മാ​വു​ന്ന​തു​വ​രെ പല​പ്പോ​ഴും ഇവർ ഉപ​വാ​സം​കൊ​ള്ളും; ഇവർ ധരി​ക്കു​ന്ന​തു, ചു​വ​ന്ന മു​റി​ക്കു​പ്പാ​യ​മ​ല്ല, വേ​ന​ല്ക്കാ​ല​ത്തു കനം കൂ​ടി​യ​തും മഴ​ക്കാ​ല​ത്തു കനം കു​റ​ഞ്ഞ​തു​മാ​യി കറു​ത്ത രോ​മം​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒരു മറ​ത്തു​ണി​യാ​ണ്—അതിൽ യാ​തൊ​ന്നും കൂ​ട്ടു​വാ​നോ കു​റ​യ്ക്കു​വാ​നോ അധി​കാ​ര​മി​ല്ല; എന്ന​ല്ല, കാ​ല​ത്തെ അനു​സ​രി​ച്ചു പരു​ത്തി​ത്തു​ണി​പ്പു​റം കു​പ്പാ​യ​മോ രോ​മ​ത്തു​ണി​നി​ല​യ​ങ്കി​യോ ധരി​ക്കു​വാ​നും പാ​ടി​ല്ല. കൊ​ല്ല​ത്തിൽ ആറു​മാ​സ​വും കമ്പി​ളി​ത്തു​ണി​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഉൾ​ക്കു​പ്പാ​യ​മി​ടു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് പനി പി​ടി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. കഠി​ന​മായ മഴ​ക്കാ​ല​ത്തു​മാ​ത്രം തി​യ്യി​ടു​ന്ന മു​റി​ക​ളി​ല​ല്ല ഇവ​രു​ടെ താമസം; ഒരി​ക്ക​ലും തി​യ്യി​ടാ​ത്ത ചെ​റു​ഗു​ഹ​ക​ളി​ലാ​ണു്; ഇവർ രണ്ടി​ഞ്ചു കന​മു​ള്ള വൈ​ക്കോൽ​വി​രി​യിൽ​ക്കി​ട​ന്ന​ല്ല ഉറ​ങ്ങു​ന്ന​തു്; വെറും വൈ​ക്കോ​ലിൽ. ഇതൊ​ന്നും പോരാ, ഇവരെ ഉറ​ങ്ങാൻ​ത​ന്നെ സമ്മ​തി​ക്കു​ന്നി​ല്ല; ഓരോ രാ​ത്രി​യി​ലും, പകൽ മു​ഴു​വൻ അധ്വാ​നി​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞ​തി​നു​ശേ​ഷം, ആദ്യ​ത്തെ ഒരു മയ​ക്ക​ത്തി​ന്റെ ക്ഷീ​ണം തീ​രു​ന്ന​തി​നു മുൻപേ, കഷ്ടി​ച്ചു ഗാ​ഢ​നി​ദ്ര​യി​ലാ​യി എന്നും കു​റ​ച്ചു ചൂ​ടു​പി​ടി​ച്ചു എന്നും വരു​മ്പോ​ഴേ​ക്കു വീ​ണ്ടും ഉണർ​ന്നു, കാൽ​മു​ട്ടു​ക​ളെ കല്ലി​ന്മേ​ലൂ​ന്നി മഞ്ഞിൻ​ക​ട്ട​പോ​ലെ തണു​ത്ത​തും ഇരു​ട്ട​ട​ഞ്ഞ​തു​മായ ഒരു ചെ​റു​പ​ള്ളി​യിൽ പോ​യി​രു​ന്നു് പ്രാർ​ത്ഥി​ക്കു​വാൻ​വേ​ണ്ടി ഇവർ​ക്കെ​ഴു​ന്നേ​ല്ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

ചില ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളിൽ ഇവ​രി​ലോ​രോ​രു​ത്തർ​ക്കും വഴി​ക്കു​വ​ഴി​യാ​യി പന്ത്ര​ണ്ടു മണി​ക്കൂർ​നേ​രം മു​ട്ടു​കു​ത്തി​യോ അല്ലെ​ങ്കിൽ മുഖം കൽ​വി​രി​യോ​ടു ചേർ​ത്തു നി​ല​ത്തു കൈ​കൊ​ണ്ടു് കു​രി​ശു​ണ്ടാ​ക്കു​മാ​റു് നീ​ട്ടി സാ​ഷ്ടാം​ഗം കി​ട​ന്നോ കഴി​ച്ചു കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടു്.

മറ്റേ​ക്കൂ​ട്ടർ പു​രു​ഷ​ന്മാ​രാ​ണു്; ഇവർ സ്ത്രീ​കൾ.

ആ പു​രു​ഷ​ന്മാർ എന്തു ചെ​യ്തു? അവർ മോ​ഷ്ടി​ച്ചു, അക്ര​മം കാ​ണി​ച്ചു, കു​ത്തി​ക്ക​വർ​ന്നു; കഴു​ത്തു മു​റി​ച്ചു; വെ​ടി​വ​ച്ചു​കൊ​ന്നു. അവർ തട്ടി​പ്പ​റി​ക്കാ​രാ​ണു്, ആൾ​മാ​റ്റ​ക്കാ​ര​നാ​ണു്, വിഷം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണു്, പു​ര​ചൂ​ടു​കാ​ര​നാ​ണു്, കൊ​ല​പാ​ത​കി​ക​ളാ​ണു്, പി​തൃ​ഹ​ത്യ​ക്കാ​രാ​ണു്. ഈ സ്ത്രീ​കൾ എന്തു കാ​ണി​ച്ചു? അവർ യാ​തൊ​ന്നും ചെ​യ്തി​ട്ടി​ല്ല. ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തു തട്ടി​പ്പ​റി, ചതി, കള്ള​പ്പ​ണി, അക്ര​മ​പ്ര​വൃ​ത്തി, തോ​ന്നി​വാ​സം, കൊ​ല​പാ​ത​കം, എല്ലാ​ത​ര​ത്തി​ലും ദു​ഷ്കർ​മം, എല്ലാ വി​ധ​ത്തി​ലും കു​റ്റം. മറ്റേ ഭാ​ഗ​ത്തു് ഒന്നു​മാ​ത്രം—നിർ​ദ്ദോ​ഷത.

ഒരു നി​ഗൂ​ഢ​മായ ധാ​ര​ണ​യി​ന്മേൽ സ്വർ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്കു കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ളു​ത്ത​പ്പെ​ട്ടും, സൗ​ശീ​ല്യ​ത്താൽ ഭൂ​മി​യി​ലേ​ക്കു ബന്ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടും, പരി​ശു​ദ്ധി​കൊ​ണ്ടു സ്വർ​ഗ​ത്തി​ലെ ഏതാ​നും ഭാഗം ഇപ്പോൾ​ത്ത​ന്നെ അനു​ഭ​വി​ച്ചും കഴി​യു​ന്ന പരി​പൂർണ നിർ​ദ്ദോ​ഷത.

ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തു ദു​ഷ്ട​പ്ര​വർ​ത്തി​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു വി​ശ്വാ​സ​പൂർ​വ​മായ സം​സാ​രം—ഇത​ന്യോ​ന്യം താ​ഴ്‌​ന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ മന്ത്രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു; മറ്റേ ഭാ​ഗ​ത്തു തെ​റ്റു​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി ഉറ​ക്കെ സമ്മ​തി​ച്ചു പറയൽ. എന്ന​ല്ല, എന്തു ദു​ഷ്ട​പ്ര​വൃ​ത്തി​കൾ! എന്തു തെ​റ്റു​കൾ!

ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തു വി​ഷ​വാ​യു​ക്കൾ; മറ്റേ ഭാ​ഗ​ത്തു് അനിർ​വ​ച​നീ​യ​മായ ഒരു പരി​മ​ളം. ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തു ലോ​ക​ദൃ​ഷ്ടി​യിൽ​നി​ന്നു മറ​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തും പീ​ര​ങ്കി​നി​ര​ക​ളാൽ പൂ​ട്ടി​യി​ട​പ്പെ​ട്ട​തും സ്വ​ന്തം പ്ലേ​ഗു​രോ​ഗ​ത്താൽ ബാ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​രെ മു​ഴു​വ​നും വാ​സ്ത​വ​മാ​യി വി​ഴു​ങ്ങി​ക്ക​ള​യു​ന്ന​തു​മായ ഒരു മാ​ന​സി​ക​വി​ഷൂ​ചിക; മറ്റേ ഭാ​ഗ​ത്തു് ഒരേ അടു​പ്പിൽ കത്തു​ന്ന എല്ലാ ആത്മാ​ക്ക​ളു​ടേ​യും കൂടിയ തെ​ളി​ഞ്ഞ നാളം. അവിടെ, ഇരു​ട്ടു്; ഇവിടെ നിഴല്-​പക്ഷേ, വെ​ളി​ച്ച​ത്തി​ന്റെ നാ​ള​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും പ്ര​കാ​ശ​പൂർ​ണ​ങ്ങ​ളായ ദീ​പ്തി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും നി​റ​ഞ്ഞ ഒരു നിഴൽ.

അടി​മ​ത്തി​ന്റെ രണ്ടു താ​വ​ള​ങ്ങൾ; പക്ഷേ, ഒന്നിൽ​നി​ന്നു് ഒരു കാ​ല​ത്തു നി​ശ്ച​യ​മാ​യും മു​ക്തി​യു​ണ്ട്— നി​യ​മ​സം​ബ​ന്ധി​യായ ഒര​തിർ​ത്തി എപ്പോ​ഴും മുൻ​പിൽ നി​ല്ക്കു​ന്നു; അതു കഴി​ഞ്ഞാൽ പു​റ​ത്തു കട​ക്കാം. രണ്ടാ​മ​ത്തേ​തിൽ ശാ​ശ്വ​ത​ത്വം, ഭാ​വി​യു​ടെ അങ്ങേ അറ്റ​ത്തു മനു​ഷ്യൻ മരണം എന്നു പറ​യു​ന്ന ആ മങ്ങിയ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​പ്ര​കാ​ശം മാ​ത്ര​മാ​ണു് ഒരാ​ശ്വാ​സം.

ആദ്യ​ത്തേ​തിൽ മനു​ഷ്യ​രെ ചങ്ങ​ല​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു കെ​ട്ടി​യി​ടു​ന്ന​തേ​യു​ള്ളു; പി​ന്ന​ത്തേ​തിൽ, വി​ശ്വാ​സം​കൊ​ണ്ടു് അവർ ശൃം​ഖ​ലി​ത​രാ​കു​ന്നു.

ഒന്നാ​മ​ത്തേ​തിൽ എന്തൊ​ന്നു പ്ര​വ​ഹി​ക്കു​ന്നു? ഒരു മഹ​ത്തായ ശാപം, പല്ലു​ക​ടി, ദ്വേ​ഷം, നി​രാ​ശ​മായ പക, മനു​ഷ്യ​സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ന്റെ നേർ​ക്ക് ഒരു ശു​ണ്ഠി പി​ടി​ച്ച നി​ല​വി​ളി, ഈശ്വ​ര​ന്റെ നേരെ ഒരു പു​ച്ഛം.

രണ്ടാ​മ​ത്തേ​തിൽ​നി​ന്നു് എന്തെ​ല്ലാം പ്ര​വ​ഹി​ക്കു​ന്നു? അനു​ഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളും സ്നേ​ഹ​വും.

അപ്പോൾ, അത്ര​മേൽ യോ​ജി​പ്പു​ള്ള​വ​യും എന്നാൽ കേവലം വ്യ​ത്യാ​സ​പ്പെ​ട്ട​വ​യു​മായ ഈ രണ്ടു സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളിൽ​വെ​ച്ച്, അത്ര​മേൽ വ്യ​ത്യാ​സ​പ്പെ​ട്ട​വ​യായ ഈ രണ്ടു സത്ത്വ​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങൾ ഒരേ പ്ര​വൃ​ത്തി നട​ത്തു​ന്നു —പാ​പ​പ​രി​ഹാ​രം.

ആദ്യ​ത്തേ​തി​ലെ പ്രാ​യ​ശ്ചി​ത്ത​പ്ര​വൃ​ത്തി ഴാ​ങ്ങ് വൽ​ഴാ​ങ്ങി​നു തി​ക​ച്ചും മന​സ്സി​ലാ​യി​ട്ടു​ണ്ടു്; താൻ​താൻ ചെയ്ത പാ​പ​കർ​മ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള പ്രാ​യ​ശ്ചി​ത്തം, ആത്മീ​യ​പാ​പ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്രാ​യ​ശ്ചി​ത്തം പക്ഷേ, ഈ പി​ന്ന​ത്തേ​തിൽ​വെ​ച്ചു യാ​തൊ​രു ദോ​ഷ​വു​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രും യാ​തൊ​രു കള​ങ്ക​വു​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രു​മായ ഈ സാ​ധു​ക്കൾ എന്തു ചെ​യ്യു​ന്നു എന്ന​യാൾ​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ല; ഇങ്ങ​നെ സ്വയം ചോ​ദി​ക്കു​മ്പോൾ അയാൾ വി​റ​ച്ചു:—‘എന്തി​ന്റെ പ്രാ​യ​ശ്ചി​ത്തം? എന്തു പ്രാ​യ​ശ്ചി​ത്തം’

ഇവിടെ ഞങ്ങ​ളെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ക്കു​ന്ന​തെ​ല്ലാം നിർ​ത്തി​ക്ക​ള​യു​ന്നു; ഞങ്ങൾ കഥ പറ​യു​ന്നു എന്നു​മാ​ത്ര​മേ ഉള്ളൂ; ഞങ്ങൾ ഴാ​ങ്ങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ അഭി​പ്രാ​യ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ​ച്ചെ​ന്നു​നി​ന്നു്, അവിടെ പതി​ഞ്ഞു​കാ​ണു​ന്ന​വ​യെ തർ​ജ്ജ​മ​ചെ​യ്യുക മാ​ത്രം ചെ​യ്യു​ന്നു.

അയാ​ളു​ടെ കണ്ണി​ന്മുൻ​പിൽ അതാ, മഹ​ത്ത​ര​മായ ആത്മ​ത്യാ​ഗ​ത്തി​ന്റെ അങ്ങേ​അ​റ്റം, സൗ​ശീ​ല്യ​ത്തി​ന്റെ ഏറ്റ​വും ഉയർ​ന്ന നില; മനു​ഷ്യ​രു​ടെ തെ​റ്റു​ക​ളെ ക്ഷ​മി​ക്കു​ന്ന​തും അവർ​ക്കു​വേ​ണ്ടി പാ​പ​പ്രാ​യ​ശ്ചി​ത്തം ചെ​യ്യു​ന്ന​തു​മായ നിർ​ദ്ദോ​ഷത, സ്വയം അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട അടി​മ​ത്തം, സ്വീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ദണ്ഡ​നം, യാ​തൊ​രു പാ​പ​കർ​മ്മ​വും ചെ​യ്യാ​ത്ത ആത്മാ​ക്കൾ അധ:പതി​ച്ചു​പോയ ആത്മാ​ക്കൾ​ക്കു ശിക്ഷ തട്ടാ​തി​രി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന ശിക്ഷ; ഈശ്വ​ര​ഭ​ക്തി​യിൽ മു​ഴു​കി​പ്പോ​യി​യെ​ങ്കി​ലും അവി​ടെ​യും ആത്മ​വ്യ​ക്തി​യെ വേ​റി​ട്ടും മധ്യ​ത്തി​ലാ​യും നി​ല​നിർ​ത്തി​പ്പോ​രു​ന്ന മനു​ഷ്യ​സ​മു​ദാ​യ​സ്നേ​ഹം; ദണ്ഡി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ കഷ്ട​പ്പാ​ടും രക്ഷ കി​ട്ടി​യ​വ​രു​ടെ സന്തോ​ഷ​വു​മു​ള്ള അശ​ക്ത​ങ്ങ​ളും നി​ഷ്ക​പ​ട​വു​മായ സത്ത്വ​ങ്ങൾ.

അപ്പോൾ, അയാൾ പി​റു​പി​റു​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി എന്നോർ​മ​വ​ന്നു.

പല​പ്പോ​ഴും, അർ​ദ്ധ​രാ​ത്രി​ക്കു, കഠി​ന​ങ്ങ​ളായ തപോ​നി​ഷ്ഠ​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് കൂ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന ആ നി​ഷ്ക​പ​ട​സ​ത്ത്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ നന്ദി​പൂർ​വ​ങ്ങ​ളായ പാ​ട്ടു​കൾ കേൾ​പ്പാൻ അയാൾ ഉണർ​ന്നെ​ണീ​യ്ക്കും; ഉചി​ത​മായ ദണ്ഡ​ന​ങ്ങ​ളേ​ല്ക്കു​ന്ന​വർ ഈശ്വ​ര​നെ ദു​ഷി​ക്കു​ക​യേ ചെ​യ്യു​ന്നു​ള്ളു എന്നും, ദു​ഷ്ട​നായ താൻ​കൂ​ടി ഈശ്വ​ര​ന്റെ നേരെ മു​ഷ്ടി​ചു​രു​ട്ടി​ക്കാ​ട്ടി​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നും വി​ചാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ അയാ​ളു​ടെ സി​ര​ക​ളിൽ രക്തം ഉറ​ച്ചു കട്ടി​യാ​യി​പ്പോ​വും.

ഈശ്വ​ര​നിൽ​നി​ന്നു​ത​ന്നെ​യു​ള്ള ഒരു​പ​ദേ​ശം​പോ​ലെ, അയാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു ഗാ​ഢ​മാ​യി മനോ​രാ​ജ്യം വി​ചാ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഒരു സം​ഗ​തി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; ആ മതിൽ കയ​റി​ക്ക​ട​ക്കൽ, ആ തട​സ്സ​ങ്ങ​ളെ കവ​ച്ചു​ക​ട​ക്കൽ മരി​ച്ചാ​ലും ശരി​യെ​ന്നു​വെ​ച്ചു ചെയ്ത സാ​ഹ​സ​പ്ര​വൃ​ത്തി, വേ​ദ​നാ​പ്ര​ദ​വും മഹാ​പ്ര​യാ​സ​വു​മായ പി​ടി​ച്ചു​ക​യ​റൽ, ആ മറ്റേ പാ​പ​പ​രി​ഹാ​ര​സ്ഥ​ല​ത്തു​നി​ന്നു പു​റ​ത്തു ചാ​ടാൻ​വേ​ണ്ടി അയാൾ ചെ​യ്തി​ട്ടു​ള്ള എല്ലാ ശ്ര​മ​ങ്ങൾ​പോ​ലും, ഈ ഒന്നിൽ കട​ന്നു​കൂ​ടു​വാൻ​വേ​ണ്ടി ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ട​വ​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇതു് അയാ​ളു​ടെ ശി​രോ​രേ​ഖ​യു​ടെ ഒരു ചി​ഹ്ന​മാ​യി​രു​ന്നു​വോ? അയാൾ പാ​ഞ്ഞു​പോ​ന്ന ആ മറ്റൊ​രു സ്ഥ​ല​ത്തോ​ടു ദുഃ​ഖ​മ​യ​മായ ഒരു സാ​ദൃ​ശ്യ​മു​ള്ള​തും ആ വി​ധം​ത​ന്നെ ഒരു തു​റ​ങ്കാ​യ​തു​മാ​ണു് ഈ സ്ഥ​ല​വും; എങ്കി​ലും അതു പോ​ലു​ള്ള മറ്റൊ​ന്നു​ണ്ടാ​വു​മെ​ന്നു് അയാൾ വി​ചാ​രി​ച്ച​തേ ഇല്ല.

പി​ന്നേ​യും, അയാൾ അഴി​ച്ചു​മ​രു​ക​ളും സാ​ക്ഷ​ക​ളും ഇരു​മ്പു​വ​ടി​ക​ളും കണ്ടു ആരെ​ച്ചൊ​ല്ലി പാ​റാ​വു നി​ല്ക്കാൻ? ദേ​വ​സ്ത്രീ​ക​ളെ.

നരി​ക​ളു​ടെ ചു​റ്റും അയാൾ കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള ഉയർ​ന്ന മതി​ലു​കൾ, ആടു​ക​ളു​ടെ ചു​റ്റു​മാ​യി ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി കണ്ടു.

ഇതു പാ​പ​പ്രാ​യ​ശ്ചി​ത്ത​ത്തി​നു​ള്ള സ്ഥ​ല​മാ​ണു്. ദണ്ഡ​ന​ത്തി​നു​ള്ള​ത​ല്ല; എങ്കി​ലും ഇതു മറ്റേ​തി​നേ​ക്കാ​ള​ധി​കം നി​ഷ്ഠൂ​ര​വും നിർ​ദ്ദ​യ​വും വ്യ​സ​ന​മ​യ​വു​മാ​ണു്.

ഈ കന്യ​ക​മാർ തട​വു​പു​ള്ളി​ക​ളെ​ക്കാ​ള​ധി​കം കഷ്ട​പ്പാ​ട​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു. തണു​ത്തു നി​ഷ്ഠൂ​ര​മായ ഒരു കാ​റ്റു്, അയാ​ളു​ടെ യൗ​വ​ന​ത്തെ മര​വി​പ്പി​ച്ചു കളഞ്ഞ ആ ഒരു കാ​റ്റു്, സാ​ക്ഷി​യി​ട​പ്പെ​ട്ട​തും പൂ​ട്ടി​യി​ട​പ്പെ​ട്ട​തു​മായ കഴു​കു​ക​ളു​ടെ അഴി​ച്ചു​മ​രി​നു​ള്ളിൽ ചു​റ്റി​യ​ടി​ച്ചു; അതി​ലും തണു​പ്പു കൂ​ടി​യ​തും അതി​ലു​മ​ധി​കം മു​റു​കെ​ക്ക​ടി​ക്കു​ന്ന​തു​മായ ഒരു മന്ദ​മാ​രു​തൻ ഈ പ്രാ​വു​ക​ളു​ടെ കൂ​ട്ടി​ലും സഞ്ച​രി​ക്കു​ന്നു.

എന്തു​കൊ​ണ്ടു്?

ഇവ​യെ​പ്പ​റ്റി ആലോ​ചി​ച്ച​പ്പോൾ, ഈ ഉൽ​കൃ​ഷ്ട​ത​യു​ടെ നി​ഗൂ​ഢ​ത​യ്ക്കു മുൻ​പിൽ അയാ​ളു​ടെ ഉള്ളി​ലു​ള്ള​തെ​ന്തും അമ്പ​ര​പ്പിൽ മു​ങ്ങി​പ്പോ​യി.

ഈ ആലോ​ച​ന​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ അയാ​ളു​ടെ അഹം​ഭാ​വം മറ​ഞ്ഞു​ക​ള​ഞ്ഞു. എല്ലാ വി​ധ​ത്തി​ലും അയാ​ളു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു പരി​ശോ​ധി​ച്ചു. അയാ​ളു​ടെ നി​സ്സാ​രത ബോ​ധ​പ്പെ​ട്ടു. പല​പ്പോ​ഴും അയാൾ കര​ഞ്ഞു. കഴി​ഞ്ഞ ആറു​മാ​സ​മാ​യി അയാ​ളു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തിൽ കട​ന്ന​തെ​ല്ലാം​കൂ​ടി അയാളെ മെ​ത്രാ​ന്റെ ദി​വ്യോ​പ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു വീ​ണ്ടും നയി​ച്ചു; കൊ​സെ​ത്തു് സ്നേ​ഹ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യും, കന്യ​കാ​മ​ഠം വി​നീ​ത​ത്വ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യും.

ചി​ല​പ്പോൾ വൈ​കു​ന്നേ​രം, സന്ധ്യ​യ്ക്കു, തോ​ട്ട​ത്തിൽ ആരു​മി​ല്ലാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന സമ​യ​ത്തു ചെ​റു​പു​ള്ളി​യെ കര​യി​ട്ടു​പോ​കു​ന്ന വഴി​യു​ടെ നടു​ക്കു, താൻ വന്ന ദിവസം രാ​ത്രി അക​ത്തേ​ക്കു സൂ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യ​തും, പി​ന്നീ​ടു മന​സ്സി​ലാ​യ​തു പോലെ ആ കന്യ​കാ​മ​ഠ​സ്ത്രീ നമ​സ്ക​രി​ച്ചു കി​ട​ന്നു പാ​പ​പ​രി​ഹാ​രം ചെ​യ്തി​രു​ന്ന സ്ഥ​ല​ത്തു​ള്ള​തു​മായ ജനാ​ല​യു​ടെ മുൻ​പി​ലാ​യി മു​ട്ടു​കു​ത്തി അയാൾ ഈശ്വ​ര​വ​ന്ദ​നം ചെ​യ്തു.

നേരെ ഈശ്വ​ര​ന്റെ മുൻ​പിൽ മു​ട്ടു​കു​ത്തു​വാൻ അയാൾ​ക്കു ധൈ​ര്യ​മി​ല്ലെ​ന്നു തോ​ന്നി.

ആ ശാ​ന്ത​മായ തോ​ട്ടം, ആ സു​ഗ​ന്ധ​മു​ള്ള പു​ഷ്പ​ങ്ങൾ, സന്തോ​ഷ​പൂർ​വ​ങ്ങ​ളായ ഒച്ച​ക​ളെ പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കു​ന്ന ആ കു​ട്ടി​കൾ, ആ ഗൗ​ര​വ​ത്തോ​ടു കൂ​ടി​യ​വ​രും ധാ​ടി​യി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രു​മായ സ്ത്രീ​കൾ, ആ നി​ശ്ശ​ബ്ദ​മായ സന്ന്യാ​സി​മ​ഠം എന്നീ ചു​റ്റു​മു​ള്ള സക​ല​വും അയാ​ളിൽ കി​നി​ഞ്ഞി​റ​ങ്ങു​ക​യും, കു​റ​ച്ചു കു​റ​ച്ചാ​യി അയാ​ളു​ടെ ആത്മാ​വിൽ സന്ന്യാ​സി​മ​ഠ​ത്തി​ലെ​ന്ന​പ്പോ​ലെ നി​ശ്ശ​ബ്ദ​ത​യും, പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ളി​ലെ​പ്പോ​ലെ പരി​മ​ള​വും, സ്ത്രീ​ക​ളെ​പ്പോ​ലെ സര​ള​ത​യും, കു​ട്ടി​ക​ളെ​പ്പോ​ലെ സന്തോ​ഷ​വും കൂ​ടി​ച്ചേ​രു​ക​യും ചെ​യ്തു. തന്റെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ രണ്ടു സവി​ശേഷ സന്ദർ​ഭ​ങ്ങ​ളിൽ വഴി​ക്കു വഴിയെ അയാളെ സ്വീ​ക​രി​ച്ച ആ രണ്ടു ഭവനം ഈശ്വ​ര​ന്റെ രണ്ടു സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളാ​ണെ​ന്നു് അയാൾ ആലോ​ചി​ച്ചു. ആദ്യ​ത്തേ​തു്, അയാ​ളു​ടെ മുൻ​പിൽ സകല വീ​ട്ടു​വാ​തി​ലു​ക​ളും കൊ​ട്ടി​യ​ട​യ്ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും മനു​ഷ്യ​സ​മു​ദാ​യം അയാളെ ഉപേ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്ത​പ്പോൾ, പി​ന്ന​ത്ത​തു് മനു​ഷ്യ​സ​മു​ദാ​യം അയാളെ തേ​ടി​പ്പി​ടി​പ്പി​ക്കു​വാൻ പി​ന്നാ​ലെ വരു​ക​യും തണ്ടു​വ​ലി​ശി​ക്ഷാ​സ്ഥ​ലം പി​ന്നേ​യും വായ പി​ളർ​ത്തി നി​ല്ക്കു​ക​യും ചെ​യ്ത​പ്പോൾ; ഒന്നാ​മ​ത്തെ​തു് ഇല്ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ അയാൾ വീ​ണ്ടും ദുർ​വൃ​ത്തി​ക​ളി​ലേ​ക്കും രണ്ടാ​മ​ത്തെ​തു് ഇല്ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ അയാൾ വീ​ണ്ടും കഷ്ട​പ്പാ​ടി​ലേ​ക്കും വഴുതി വീ​ഴു​മാ​യി​രു​ന്നു എന്നും അയാൾ ആലോ​ചി​ച്ചു.

അയാ​ളു​ടെ ഹൃദയം മു​ഴു​വ​നും കൃ​ത​ജ്ഞ​ത​യിൽ അലി​ഞ്ഞു​പോ​യി; അയാ​ളു​ടെ ഭക്തി പി​ന്നെ​യും വർ​ദ്ധി​ച്ചു.

ഈ നി​ല​യിൽ അനവധി കൊ​ല്ല​ങ്ങൾ കഴി​ഞ്ഞു; കൊ​സെ​ത്തു് വളർ​ന്നു പോ​ന്നു.