‘നി​ശ്ച​യ​മാ​യും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങ​ളെ ഞാൻ ശരി​വെ​ക്കു​ന്നു’ എന്നു മൊ​സ്സ്യു മബെ മരി​യു​സ്സോ​ടു പറഞ്ഞ ദിവസം മന​സ്സി​ന്റെ യഥാർ​ഥ​സ്ഥി​തി​ത​ന്നെ​യാ​ണു് അയാൾ പ്ര​സ്താ​വി​ച്ച​തു്. എല്ലാ രാ​ഷ്ട്രീ​യാ​ഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങ​ളും അയാൾ​ക്കു ചില ഉദാ​സീ​ന​വ​സ്തു​ക്ക​ളാ​ണു്, വ്യ​ത്യാ​സ​മൊ​ന്നും കൂ​ടാ​തെ സക​ല​ത്തെ​യും അയാൾ ശരിവെച്ചു-​ ഒന്നു​മാ​ത്രം അയാൾ​ക്ക​പ​ക​ട​മൊ​ന്നും അതു​കൊ​ണ്ടു വരരുത്-​ എന്നു​വെ​ച്ചാൽ, ഗ്രീ​സ്സു​കാർ റോം​കാ​രു​ടെ മൂർ​ഖ​ദേ​വ​ത​ക​ളെ ‘സൗ​ന്ദ​ര്യ​വും സൗ​ഭാ​ഗ്യ​വും സൗ​ശീ​ല്യ​വു​മു​ള്ള’ നല്ല​വർ എന്നു നാ​മ​ക​ര​ണം ചെ​യ്തി​ട്ടു​ള്ള​തു​പോ​ലെ, ചെ​ടി​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും എല്ലാ​റ്റി​നും മീതെ പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു​മു​ള്ള ഒര​തി​പ്ര​തി​പ​ത്തി​യി​ലൊ​തു​ങ്ങി. മൊ​സ്സ്യു മബെ​യു​ടെ രാ​ഷ്ട്രീ​യാ​ഭി​പ്രാ​യം. ലോ​ക​ത്തി​ലു​ള്ള മറ്റെ​ല്ലാ​വ​രേ​യും​പോ​ലെ അയാ​ളും ഒരു കക്ഷി​യാ​ണു്. അതി​ല്ലാ​തെ അക്കാ​ല​ത്തു് ആർ​ക്കും കഴി​ഞ്ഞു കൂടാൻ വയ്യ; പക്ഷേ, അയാൾ രാ​ജ​ക​ക്ഷി​യും ബെ​നാ​പ്പാർ​ത്തു് കക്ഷി​യും അവ​കാ​ശ​പ​ത്ര കക്ഷി​യും അരാചക കക്ഷി​യും ഒന്നു​മ​ല്ല; അയാൾ ഗ്ര​ന്ഥ കക്ഷിയായിരുന്നു-​പഴയ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ ശേ​ഖ​രി​ക്കു​ന്നാൾ. ആളുകൾ ലോ​ക​ത്തിൽ തങ്ങൾ​ക്കു നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​വാൻ എല്ലാ​ത്ത​രം പൂ​പ്പൽ​ക​ളും പു​ല്ലു​ക​ളും ചെ​ടി​ക​ളും മറി​ച്ചു​നോ​ക്കു​വാൻ കൂ​ട്ടം​കൂ​ട്ട​മാ​യി പഴയ ഗ്ര​ന്ഥ​വ​രി​ക​ളും ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്കെ, അവ​കാ​ശ​പ​ത്രം, പ്ര​ജാ​ധി​പ​ത്യം, രാ​ജ​വാ​ഴ്ച, പ്രാ​തി​നി​ധ്യ​ഭ​ര​ണം,അതു് ഇതു് എന്നീ ഓരോ നി​സ്സാ​ര​വ​സ്തു​ക്ക​ളെ​പ്പി​ടി​ച്ച് എന്തി​നാ​ണു് തമ്മിൽ​ത്ത​ല്ലി കാലം കഴി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു് അയാൾ​ക്കാ​ലോ​ചി​ച്ചി​ട്ടു് കി​ട്ടി​യി​ട്ടി​ല്ല. അയാൾ ഒരു​പ​യോ​ഗ​ശൂ​ന്യ​വ​സ്തു​വാ​യി​ത്തീ​രാ​തി​രി​പ്പാൻ നന്നെ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്; പു​സ്ത​ക​മു​ണ്ടെ​ന്നു​ള്ള​തു് അയാ​ളു​ടെ വാ​യ​ന​യെ തട​ഞ്ഞി​ല്ല; സസ്യ​ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​നാ​ണെ​ന്നു​ള്ള​തു് ഒരു തോ​ട്ട​ക്കാ​ര​നാ​വു​ന്ന​തി​ലും അയാളെ തട​ഞ്ഞി​ല്ല. പൊ​ങ്ങ്മേർ​സി​യു​മാ​യി പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന കാലത്ത്-​ ഇങ്ങ​നെ​യൊ​രു യോ​ജി​പ്പു് കേർ​ണ​ലും അയാളുമായിട്ടുണ്ടായിരുന്നു-​ പൂ​ക്കൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി കേർണൽ എന്തു് ചെ​യ്തി​രു​ന്നു​വെ​ന്നോ അതു കാ​യ​കൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി അയാ​ളും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. കരു​വേ​പ്പി​നെ​ന്ന​പോ​ലെ ‘സബർജൽ’ മര​ത്തി​നു തൈ​യു​ണ്ടാ​ക്കാൻ അയാൾ​ക്കു സാ​ധി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്; അയാ​ളു​ടെ ശ്ര​മ​ത്തി​ന്റെ ഫല​മാ​ണു് വേനൽ ‘മി​ര​ബെൽ’ ച്ചെ​ടി​യിൽ​നി​ന്നും ഒട്ടും കു​റ​യാ​തെ വാ​സ​ന​യു​ള്ള​തും ഇപ്പോൾ പേ​രു​കേ​ട്ടു​ക​ഴി​ഞ്ഞ​തു​മായ ഒക്റ്റോ​ബർ ‘മി​ര​ബെൽ’ച്ചെ​ടി. ഭക്തി​യെ​ക്കാ​ള​ധി​കം മര്യാ​ദ​കൊ​ണ്ടാ​ണു് അയാൾ കുർ​ബ്ബാ​ന​യ്ക്കു പോ​യി​രു​ന്ന​തു്; അയാൾ​ക്കു മനു​ഷ്യ​രു​ടെ മുഖം നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​ന്ന​തു് ഇഷ്ട​വും ഒച്ച കേൾ​ക്കു​ന്ന​തു് അനി​ഷ്ട​വു​മാ​യി​രു​ന്നു; എന്നാൽ പള്ളി​യിൽ മാ​ത്ര​മേ അവർ ഒന്നി​ച്ചു​കൂ​ടു​ക​യും ഒന്നും മി​ണ്ടാ​തി​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​താ​യി അയാൾ കണ്ടു​ള്ളൂ. രാ​ജ്യ​ത്തു് എന്തെ​ങ്കി​ലും ഒരേർ​പ്പാ​ടിൽ താനും ഉൾ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​വെ​ച്ച് അയാൾ കാ​വ​ല്ക്കാ​ര​ന്റെ ഉദ്യോ​ഗ​മെ​ടു​ത്തു. ഏതാ​യാ​ലും ഒരു പൂ​വ​ര​ശി​ന്റെ മൊ​ട്ടി​നോ​ളം ഒരു സ്ത്രീ​യെ സ്നേ​ഹി​ക്കാൻ അയാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു സാ​ധി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല; ഭം​ഗി​യിൽ​ക്കെ​ട്ടിയ ഒരു പു​സ്ത​ക​ത്തോ​ളം ഒരു പു​രു​ഷ​നേ​യും, അയാൾ​ക്കു ഷഷ്ടി​പൂർ​ത്തി കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു കുറെ കൊ​ല്ല​ങ്ങ​ളാ​യി; ഒരു ദിവസം ആരോ അയാ​ളോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു: ‘നി​ങ്ങൾ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ലേ?’ ‘ഞാൻ മറ​ന്നു,’ ഇതാ​യി​രു​ന്നു ഉത്ത​രം. ചി​ല​പ്പോൾ അയാ​ളും, ‘ഹേ! ഞാൻ ധന​വാ​നാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ!’ എന്നു ചോ​ദി​ച്ചു എന്നു വരും- ആരാ​ണു് അതു ചെ​യ്തി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​തു്? എന്നാൽ അതു, മൊ​സ്സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​നെ​പ്പോ​ലെ, ഒരു ചന്ത​മു​ള്ള പെൺ​കു​ട്ടി​യെ കടാ​ക്ഷി​ക്കു​മ്പോ​ഴ​ല്ല; ഒരു പഴയ പു​സ്ത​ക​ത്തെ​പ്പ​റ്റി വി​ചാ​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു്. ഒരു പ്രാ​യം​ചെ​ന്ന വീ​ട്ടു​വി​ചാ​രി​പ്പു​കാ​രി​യോ​ടു​കൂ​ടി അയാൾ തനി​ച്ചു താ​മ​സി​ച്ചു​പോ​ന്നു അയാൾ​ക്ക് അല്പം വാ​ത​രോ​ഗ​മു​ണ്ടു്. ഉറ​ക്ക​ത്തിൽ, വാതം കൊ​ണ്ടു വെ​റു​ങ്ങ​ലി​ച്ച അയാ​ളു​ടെ പ്രാ​യം​ചെ​ന്ന വി​ര​ലു​കൾ പു​ത​പ്പി​ന്റെ മട​ക്കു​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ വലി​ഞ്ഞും​കൊ​ണ്ടു കി​ട​ക്കും. അയാൾ ഒരു സസ്യ​ശാ​സ്ത്ര​ഗ്ര​ന്ഥ​മെ​ഴു​തി വലിയ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്നു; അതി​നെ​പ്പ​റ്റി അളു​കൾ​ക്കു് സാ​മാ​ന്യം ബഹു​മാ​ന​മു​ണ്ടു്; അതു ധാ​രാ​ളം വി​റ്റി​രു​ന്നു​താ​നും. ആ പു​സ്ത​കം ചോ​ദി​ച്ചു ദി​വ​സ​ത്തിൽ രണ്ടും മൂ​ന്നും തവണ ദ്യു മെ​സി​യേ​റിൽ അയാ​ളു​ടെ വീ​ട്ടു​വാ​തി​ല്ക്കൽ വന്നു മു​ട്ടും. ആ പു​സ്ത​ക​ത്തിൽ​നി​ന്നു് കൊ​ല്ല​ത്തിൽ രണ്ടാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്ക് കി​ട്ടി​യി​രു​ന്നു; ഏതാ​ണ്ടു് ഇതാ​യി​രു​ന്നു അയാ​ളു​ടെ സ്വ​ത്തു്. ദരി​ദ്ര​നാ​ണെ​ങ്കി​ലും ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി​യും കഷ്ട​പ്പെ​ട്ടും കാ​ല​ക്ര​മേണ എല്ലാ​ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള അനവധി അപൂർ​വ​ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ ശേ​ഖ​രി​ച്ചു​വെ​ക്കാൻ അയാൾ​ക്കു ത്രാ​ണി​യു​ണ്ടാ​യി. കൈയിൽ ഒരു പു​സ്ത​ക​മി​ല്ലാ​തെ ഒരു സമ​യ​ത്തും അയാൾ പു​റ​ത്തേ​ക്കി​റ​ങ്ങി​യി​ട്ടി​ല്ല. പല​പ്പോ​ഴും രണ്ടെ​ണ്ണ​വും​കൊ​ണ്ടു് തി​രി​ച്ചു​വ​രും. അയാൾ ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു​പോ​രു​ന്ന താ​ഴ​ത്തെ നി​ല​യി​ലെ നാലു മു​റി​ക​ളിൽ ആക​പ്പാ​ടെ അല​ങ്കാ​ര​മാ​യി കൂ​ടി​ട്ട ശു​ഷ്ക​സ​സ്യ​ശേ​ഖ​ര​ങ്ങ​ളും പു​രാ​ത​ന​ചി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാ​രു​ടെ കൊ​ത്തു​പ​ണി​ക​ളും മാ​ത്ര​മാ​ണു​ള്ള​തു്. ഒരു വാളോ ഒരു തോ​ക്കോ കണ്ടാൽ ആ മനു​ഷ്യൻ സ്തം​ഭി​ച്ചു. ഒരു പീ​ര​ങ്കി​യു​ടെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു, സൂ​ക്ഷി​പ്പു​സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്കാ​യാ​ലും ശരി, അയാൾ ആയു​സ്സി​നു​ള്ളിൽ പോ​യി​ട്ടി​ല്ല. അയാൾ​ക്ക് ഒരു കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന കു​മ്പ​യും, മതാ​ചാ​ര്യ​നായ ഒരു സോ​ദ​ര​നും, തി​ക​ച്ചും വെ​ളു​ത്ത തല​മു​ടി​യും, വാ​യി​ലോ മന​സ്സി​ലോ ഒരൊ​റ്റ​പ്പ​ല്ലി​ല്ലാ​യ്ക​യും കൈ​യി​നും കാ​ലി​നും ഒരു വി​റ​യും, ഒരു നാടൻ ഉച്ചാ​ര​ണ​വും, ഒരു പി​ഞ്ചു​കു​ട്ടി​യു​ടെ ചി​രി​യും, ഒരു മു​ത്ത​നാ​ടി​ന്റെ മട്ടും ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; അയാൾ എളു​പ്പ​ത്തിൽ പേ​ടി​ക്കും. ഇതോ​ടു​കൂ​ടി, പോർത്ത്-​ സാങ്ങ്-​ഴാക്ക് എന്ന പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു രൊയൽ എന്നു പേരായ ഒരു കിഴവൻ പു​സ്തക വ്യാ​പാ​രി​യൊ​ഴി​ച്ചു് ഒരു സ്നേ​ഹി​ത​നോ, ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പു​ള്ള​വ​രിൽ ഏതെ​ങ്കി​ലും ഒരു​വ​നു​മാ​യി പരി​ച​യ​മോ അയാൾ​ക്കി​ല്ലെ​ന്നും​കൂ​ടി​യി​ട്ടു​ണ്ടു് അമ​രി​ച്ചെ​ടി ഫ്രാൻ​സിൽ നട​പ്പാ​ക്കാ​ണ​മെ​ന്നാ​ണു് അയാ​ളു​ടെ മനോ​രാ​ജ്യം.

അയാ​ളു​ടെ വേ​ല​ക്കാ​രി​യും ഒരു​ത​രം സാ​ധു​വാ​ണു്. ആ പാ​വ​മായ മു​ത്ത​ശ്ശി​യ​മ്മ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്തി​ട്ടി​ല്ല. സുൽ​ത്താൽ എന്നു പേ​രാ​യി, സി​സ്റ്റെൻ ചെ​റു​പ​ള്ളി​യിൽ [1] വെ​ച്ച് അല്ലെ​ങ്ങി​യു​ടെ [2] മൂ​ളി​പ്പാ​ട്ടു് പാ​ടി​യേ​യ്ക്കാ​വു​ന്ന ഒരു സ്വ​ന്തം പൂ​ച്ച​യെ ധാ​രാ​ളം മതി​യാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു മനു​ഷ്യ​നി​ലോ​ളം ദൂ​ര​ത്തേ​ക്ക് ഒരി​ക്ക​ലും അവ​ളു​ടെ മനോ​രാ​ജ്യം എത്തി​യി​ട്ടി​ല്ല. തന്റെ പൂ​ച്ച​യിൽ​നി​ന്നു് അപ്പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കാൻ അവ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല. അയാ​ളെ​പ്പോ​ലെ അവൾ​ക്കും ഒരു മേൽ​മീ​ശ​യു​ണ്ടു് അവ​ളു​ടെ അന്ത​സ്സു മു​ഴു​വൻ നി​ല്ക്കു​ന്ന​തു് തൊ​പ്പി​യി​ലാ​ണു്; അതു് എപ്പോ​ഴും വെ​ളു​ത്തി​രി​ക്കും ഞാ​യ​റാ​ഴ്ച ദിവസം കുർ​ബ്ബാന കഴി​ഞ്ഞാൽ​പ്പി​ന്നെ, അവൾ സമയം പോ​ക്കുക പെ​ട്ടി​യി​ലു​ള്ള വസ്ത്ര​ങ്ങൾ എണ്ണി​നോ​ക്കി​യി​ട്ടും താൻ മേ​ടി​ച്ച​തും ഒരി​ക്ക​ലും തു​ന്നി​ക്ക​ഴി​യാ​ത്ത​തു​മായ ഉടു​പ്പു​തു​ണി കി​ട​ക്ക​യിൽ വി​രി​ച്ചി​ട്ടി​ട്ടു​മാ​ണു് അവൾ​ക്കു വാ​യി​ക്കാ​ന​റി​യാം. മൊ​സ്സ്യു മബെ അവൾ​ക്കു മദർ പ്ളു​താർ​ക് എന്നൊ​രു ശകാ​ര​പ്പേ​രി​ട്ടി​രു​ന്നു.

മൊ​സ്സ്യു മബെ​യ്ക്കു മരി​യു​സ്സി​ന്റെ​മേൽ ഒരി​ഷ്ടം തോ​ന്നി, എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ, മരി​യു​സു് ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​നും സൗ​മ്യ​ശീ​ല​നു​മാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് അയാൾ മൊ​സ്സ്യു മബെ​യു​ടെ നാ​ണം​കു​ണു​ങ്ങി​മ​ട്ടി​നെ കു​ലു​ക്കി​മ​റി​ക്കാ​തെ ആ വയ​സ്സ​നു് ഒരു​ന്മേ​ഷ​മു​ണ്ടാ​ക്കി. യൗവനം സൗ​മ്യ​ശീ​ല​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യാൽ, പ്രാ​യം​ചെ​ന്ന​വർ​ക്ക് കാ​റ്റോ​ടു​കൂ​ടാ​ത്ത വെ​യി​ലി​ന്റെ ഒരു സുഖം കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. യു​ദ്ധ​സം​ബ​ന്ധി​യായ മേ​ന്മ​യും വെ​ടി​മ​രു​ന്നും സൈ​ന്യ​യാ​ത്ര​ക​ളും പിൻ​തി​രി​യ​ലു​ക​ളും അച്ഛൻ വാ​ങ്ങി​യി​ട്ടു​ള്ള​തും തി​രി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടു​ള്ള​തു​മായ അത്ത​രം കൊ​ടും​വെ​ട്ടു​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ ആ കൂ​റ്റൻ യു​ദ്ധ​ങ്ങ​ളും മന​സ്സിൽ നി​റ​ഞ്ഞു​വ​ഴി​ഞ്ഞാൽ മരി​യൂ​സു് ആ മൊ​സ്സ്യൂ മബെ കാണാൻ ചെ​ല്ലും; മൊ​സ്സ്യു മബെ​യാ​വ​ട്ടെ, തന്റെ ആരാ​ധ​നാ​മൂർ​ത്തി​യെ​പ്പ​റ്റി, അദ്ദേ​ഹം പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​രു​ന്ന​തി​നെ മുൻ​നിർ​ത്തി, സം​സാ​രി​ക്കും

അയാ​ളു​ടെ സഹോ​ദ​ര​നായ മതാ​ചാ​ര്യൻ ഏതാ​ണ്ടു് 1830-ൽ മരി​ച്ചു; ഉത്ത​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ, സന്ധ്യ​യാ​യാ​ല​ത്തെ മാ​തി​രി, മൊ​സ്സ്യു മബെ​യ്ക്ക് ആകാ​ശാ​ന്ത​മെ​ങ്ങും ഇരു​ട്ട​ട​ഞ്ഞു. ഒരാ​ധാ​ര​മെ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​ന്റെ കൈ​ത്തെ​റ്റു​കൊ​ണ്ടു് അയാൾ​ക്കു പതി​നാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്ക് നഷ്ടം വന്നു; സഹോ​ദ​ര​ന്റെ​യും തന്റേ​യും അവ​കാ​ശ​വ​ഴി​യ്ക്ക് അതേ ആക​പ്പാ​ടെ അയാൾ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. ജൂ​ലാ​യി വി​പ്ല​വം പു​സ്തക പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നു ഗു​ണ​മി​ല്ലാ​താ​ക്കി. ക്ഷോ​ഭ​സ​മ​യ​ത്തു സസ്യ​വർ​ണന ഗ്ര​ന്ഥ​മാ​ണു് ഒന്നാ​മ​താ​യി ആരും മേ​ടി​ക്കാ​താ​വു​ന്ന​തു്. മബെ​യു​ടെ പു​സ്ത​കം വി​ല്ക്കാ​താ​യി. പല ആഴ്ച​കൾ കഴി​ഞ്ഞു, പു​സ്ത​കം വാ​ങ്ങാൻ ഒരാ​ളി​ല്ല. ചി​ല​പ്പോൾ മൊ​സ്സ്യു മബെ പു​റ​ത്തെ വാ​തി​ല്ക്ക​ലെ മു​ട്ടു കേ​ട്ടു പരി​ഭ്ര​മി​ക്കും മദർ പ്ളു​താർ​ക് വ്യ​സ​ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി പറയും, ‘മൊ​സ്സ്യു, അതു വെ​ള്ളം കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന​വ​നാ​ണു്.’ ചു​രു​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞാൽ മൊ​സ്സ്യു മബെ ഒരു ദിവസം റ്യു മെ​സി​യെൻ പ്ര​ദേ​ശം വി​ട്ടു, കാ​വ​ല്ക്കാ​ര​ന്റെ പണി രാ​ജി​വെ​ച്ചു, പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളി​ല​ല്ല ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ ഒരു ഭാഗം- അയാൾ​ക്കു ഏറ്റ​വും പ്ര​തി​പ​ത്തി കു​റ​ഞ്ഞ സാധനം-​വിറ്റു, ദ്യു മൊ​ങ്ങ് പർ​നാ​സ്സു് എന്ന ദി​ക്കിൽ ചെ​ന്നു താ​മ​സ​മാ​ക്കി; ഏതാ​യാ​ലും അവിടെ രണ്ടു​മൂ​ന്നു മാസമേ താ​മ​സി​ച്ചു​ള്ളൂ; അതിനു രണ്ടു കാ​ര​ണ​മു​ണ്ടു്; ഒന്നാ​മ​തു്, താ​ഴ​ത്തെ നി​ല​യ്ക്കും തോ​ട്ട​ത്തി​നും​കൂ​ടി മു​ന്നൂ​റു ഫ്രാ​ങ്ക് വാ​ട​ക​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; വാ​ട​ക​യ്ക്കാ​യി ഇരു​നൂ​റു് ഫ്രാ​ങ്കി​ല​ധി​കം ചെ​ല​വി​ടാൻ അയാൾ ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ട്ടി​ല്ല; രണ്ടാ​മ​തു്, ആ സ്ഥലം ഫതു​വി​ന്റെ വെ​ടി​സ്ഥ​ല​ത്തി​ന​ടു​ത്താ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് അവിടെ വെ​ടി​യു​ടെ ശബ്ദം കേൾ​ക്കും; അത​യാൾ​ക്ക് അസ​ഹ്യ​മാ​ണു്.

അയാൾ തന്റെ കൃ​തി​യും ശു​ഷ്ക​സ​സ്യ​ശേ​ഖ​ര​ങ്ങ​ളും ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളും പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളും എല്ലാം എടു​ത്തു സാൽ​പെ​ത്രി​യേർ​ക്ക​ടു​ത്തു് ഓസ്തെർ​ലി​ത്സു് ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ ഒരു​ത​രം ഓല​മേ​ഞ്ഞ വീ​ട്ടിൽ താ​മ​സ​മു​റ​പ്പി​ച്ചു; അവിടെ കൊ​ല്ല​ത്തിൽ അമ്പ​തു് ക്രൗ​ണി​നു [3] മൂ​ന്നു മു​റി​യും ഒരു കി​ണ​റു​മു​ള്ള വേ​ലി​ക്ക​കം തോ​ട്ട​വും കി​ട്ടി. ഈ താ​മ​സ​മാ​റ്റ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി വീ​ട്ടു​സാ​മാ​ങ്ങൾ ഒട്ടു​മു​ക്കാ​ലും വി​ല്ക്കാൻ തരം​വ​ന്നു. പു​തു​ഭ​വ​ന​ത്തിൽ താ​മ​സ​മാ​ക്കിയ ദിവസം അയാൾ​ക്കു വലിയ ഉന്മേ​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു; തന്റെ ചി​ത്ര​പ​ട​ങ്ങ​ളും കൂ​ടി​ട്ട ശു​ഷ്ക​സ​സ്യ​ശേ​ഖ​ര​ങ്ങ​ളും തൂ​ക്കു​വാൻ അയാൾ തന്റെ കൈ​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ആണി തറ​ച്ചു; ബാ​ക്കി പകൽ​സ്സ​മ​യം മു​ഴു​വ​നും തോ​ട്ട​ത്തിൽ കി​ള​ച്ചു; രാ​ത്രി മാർ പ്ളു​താർ​ക് ഒരു കു​ണ്ഠി​ത​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ആലോ​ച​ന​യിൽ മു​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് കണ്ടു് അവ​ളു​ടെ ചു​മ​ലിൽ കൈ​വ​ച്ച് അയാൾ ഒരു പു​ഞ്ചി​രി​യി​ട്ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘നമു​ക്ക് അമ​രി​യാ​യി.’

ഓസ്തെർ​ലി​ത്സി​ലെ ഓല​മേ​ഞ്ഞ വീ​ട്ടിൽ അയാൾ പൊർത്തസാങ്ങ്-​ഴാക്കിലെ പു​സ്ത​ക​വ്യാ​പാ​രി​യേ​യും മരി​യു​സ്സി​നേ​യും മാ​ത്ര​മേ കാണാൻ സമ്മതിച്ചിരുന്നുള്ളു-​വാസ്തവം പറ​ഞ്ഞാൽ ആ ഓസ്തെർ​ലി​ത്സു് എന്ന തക​രാ​റു​പി​ടി​ച്ച പേരു് അയാൾ​ക്ക് ഒട്ടും രസി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല.

ഏതാ​യാ​ലും, ഞങ്ങൾ മുൻപു സൂ​ചി​പ്പി​ച്ച​തു​പോ​ലെ ഒരു കഷ്ണം ജ്ഞാ​ന​ത്തി​ലോ കഥ​യി​ല്ലാ​യ്മ​യി​ലോ, അല്ലെ​ങ്കിൽ പല​പ്പോ​ഴും കാ​ണു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ഒരേ സമ​യ​ത്തു രണ്ടി​ലും കൂ​ടി​യോ മു​ഴു​കി​യി​രി​ക്കു​ന്ന തല​ച്ചോ​റു​കൾ ലൗ​കി​ക​സം​ഗ​തി​ക​ളി​ലേ​ക്കു വളരെ പതു​ക്കെ​യേ കട​ക്കാ​റു​ള്ളൂ. സ്വ​ന്തം കർ​മ​ഫ​ലം​ത​ന്നെ അവർ​ക്കു വളരെ ദൂ​ര​പ്പെ​ട്ട ഒന്നാ​ണു്. ബു​ദ്ധി​യു​ടെ അത്ത​രം ഏകാ​ഗ്ര​ത​യിൽ ഒരൗ​ദാ​സീ​ന്യം പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്നു; അതു് ആലോ​ച​ന​യു​ടെ ഫല​മാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ തത്ത്വ​ജ്ഞാ​ന​ത്തോ​ടൊ​ത്തേ​നേ, മോ​ശ​മാ​വു​ന്നു, കീ​ഴ്പോ​ട്ടി​ടി​യു​ന്നു, ചോർ​ന്നു​പോ​വു​ന്നു, ഉതിർ​ന്നു​പോ​കു​ക​കൂ​ടി ചെ​യ്യു​ന്നു. എന്താ​യാ​ലും അയാൾ അത​റി​യു​ന്നി​ല്ല. അതെ​പ്പോ​ഴും ഒരു​ണർ​വിൽ ചെ​ന്ന​വ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു, വാ​സ്ത​വം തന്നെ; പക്ഷേ, ആ ഉണർ​വു് മന്ദ​ഗ​തി​ക്കാ​ര​നാ​ണു്. ആയി​ട​യ്ക്കു നമ്മു​ടെ സു​ഖ​വും നമ്മു​ടെ ദുഃ​ഖ​വു​മാ​യി നട​ക്കു​ന്ന ചൂ​തു​ക​ളിൽ നാം ഉദാ​സീ​ന​രാ​യി നി​ന്നു എന്നു് തോ​ന്നി​പ്പോ​വും, പണയം നമ്മ​ളാ​ണു്; എന്നി​ട്ടും കളി നമ്മൾ ഉദാ​സീ​ന​മാ​യി നോ​ക്കു​ന്നു.

ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണു്, മൊ​സ്സ്യു മബെ തന്റെ ചു​റ്റും വന്ന​ടി​ഞ്ഞ മേ​ഘ​പ​ട​ല​ത്തി​നി​ട​യിൽ തന്റെ എല്ലാ ആഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളും ഒന്നൊ​ന്നാ​യി നശി​ച്ചു​പോ​യി​ട്ടും കൂ​ട്ടാ​ക്കാ​തെ തി​ക​ച്ചും ഗൗ​ര​വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി നി​ന്നു​പോ​ന്ന​തു്. അയാ​ളു​ടെ മനോ​വൃ​ത്തി​കൾ​ക്ക് ഒരു ഘടി​കാ​ര​ക്ക​ട്ടി​യു​ടെ ആട്ട​ക്ര​മ​മു​ണ്ടു്. ഒരു കമ്പ​ത്തി​ന്മേൽ കയ​റി​യാൽ​പ്പി​ന്നെ, ആ കമ്പം പൊ​യ്ക്ക​ഴി​ഞ്ഞാ​ലും വള​രെ​ക്കാ​ല​ത്തേ​ക്ക് അയാൾ ആ നി​ല​യ്ക്കേ ആടും. താ​ക്കോൽ കൊ​ടു​ത്തു കഴി​ഞ്ഞു എന്നു​വെ​ച്ചു നാ​ഴി​ക​മ​ണി ആ ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ നി​ന്നു​കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല.

മൊ​സ്സ്യു മബെ​യ്ക്കു ചില നി​രു​പ​ദ്ര​വ​ങ്ങ​ളായ വി​നോ​ദ​ങ്ങ​ളു​മു​ണ്ടു്. ഈ വി​നോ​ദ​ങ്ങൾ ചെ​ല​വി​ല്ലാ​ത്ത​വ​യും തീരേ ആലോ​ചി​ച്ചി​രി​ക്കാ​ത്ത​വ​യു​മാ​ണു്. ഒരു ദിവസം മദർ പ്ളു​താർ​ക് മു​റി​യു​ടെ ഒരു മൂ​ല​യ്ക്കി​രു​ന്നു് ഒരു കെ​ട്ടു​കഥ വാ​യി​ക്കു​ക​യാ​ണു് കാ​ര്യം മന​സ്സി​ലാ​വാൻ അധികം നന്നെ​ന്നു​വെ​ച്ച് അവൾ ഉറ​ക്കെ വാ​യി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു് ഉറ​ക്കെ​യു​ള്ള വായന എന്താ​ണു് വാ​യി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു​ള്ള​തി​നെ സ്വയം ഉറ​പ്പി​ക്ക​ലാ​ണു് അത്യു​ച്ച​ത്തിൽ വാ​യി​ക്കു​ന്ന ചി​ല​രു​ണ്ടു്; അവർ വാ​യി​ച്ചു മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്ന​തു് ഇന്ന​താ​ണെ​ന്നു് സ്വയം സത്യം ചെ​യ്യു​ക​യാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നും.

ഇത്ത​രം ശ്ര​മ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യാ​ണു് മദർ പ്ളു​താർ​ക് തന്റെ കൈ​യി​ലു​ള്ള കഥാ​ഗ്ര​ന്ഥം വാ​യി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു്. വാ​യി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ചെവി കൊ​ടു​ക്കാ​തെ മൊ​സ്സ്യു​മ​ബെ അവ​ളു​ടെ വായന കേ​ട്ടു.

വാ​യ​ന​യ്ക്കി​ട​യിൽ മദർ പ്ളു​താർ​ക് ഇങ്ങ​നെ​യൊ​രു വാ​ക്യ​മ​ധ്യ​ത്തി​ലെ​ത്തി. കു​തി​ര​പ്പ​ട്ടാ​ള​ത്തി​ലെ ഒരു മേ​ലു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നേ​യും ഒരു സു​ന്ദ​രി​യേ​യും സം​ബ​ന്ധി​ച്ച ഒന്നാ​ണു് വിഷയം.

‘-​സുന്ദരി (ബ്യൂ​ട്ടി) ചു​ണ്ടു പി​ളു​ത്തി; കു​തി​ര​പ്പ​ട​യാ​ളി (ഡ്രാ​ഗൂൺ)-’ ഈ ഘട്ട​ത്തിൽ അവൾ കണ്ണ​ട​ച്ചി​ല്ലു തു​ട​യ്ക്കു​വാൻ വായന നിർ​ത്തി. ‘ബു​ദ്ധ​നും പൊ​ട്ടി​പ്പി​ശാ​ചും,’ മബെ ഒരു താന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ തി​ര​ക്കി​ക്കൂ​ട്ടി പറ​ഞ്ഞു, ‘അതേ, വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ ഒരു പൊ​ട്ടി​പ്പി​ശാ​ചു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; അതു ഗു​ഹ​യു​ടെ ഉള്ളിൽ​നി​ന്നു് ആമാ​ശ​യ​ത്തി​ലൂ​ടെ തീ​ജ്വാ​ല​വ​മി​ച്ച് ആകാശം മു​ഴു​വ​നും കത്തി​ച്ചു. ഈ പി​ശാ​ചു പല നക്ഷ​ത്ര​ങ്ങ​ളേ​യും വി​ഴു​ങ്ങി​ക്ക​ള​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു; പോ​രാ​ത്ത​തി​നു നരി​യു​ടെ നഖ​ങ്ങ​ളും അതി​ന്നു​ണ്ടു്. ബു​ദ്ധൻ ആ ചെ​കു​ത്താ​ന്റെ ഗു​ഹ​യി​ലേ​ക്കു ചെ​ന്നു; ആ പി​ശാ​ചി​നെ ‘മാർ​ഗം​കൂ​ട്ടി.’ മദർ പ്ളു​കാർ​ക്, നി​ങ്ങൾ വാ​യി​ക്കു​ന്ന പു​സ്ത​കം തര​ക്കേ​ടി​ല്ല. ഇതി​ല​ധി​കം നല്ല ഇതി​ഹാ​സം ഭൂ​മി​യി​ലി​ല്ല.’ മൊ​സ്സ്യു മബെ ഒരു പര​മാ​ന​ന്ദ​മ​യ​മായ മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തിൽ മു​ഴു​കി.