മഞോ നോ​ക്കാൻ പറ​ഞ്ഞ​യ​ച്ചു​ച്ചെ​ന്നു റ്യു പ്ലു​മെ ഭവ​ന​ത്തിൽ പാർ​ക്കു​ന്ന​താ​രാ​ണെ​ന്നു പടി​വാ​തി​ലി​ലൂ​ടെ നോ​ക്കി​യ​റി​ഞ്ഞ എപ്പോ​നൈൻ ആ ഘാ​തു​ക​ന്മാ​രെ അങ്ങോ​ട്ട​യ​യ്ക്കാ​തെ കഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടു​ക​യും, പി​ന്നെ മരി​യു​സ്സി​നെ അവിടെ കൊ​ണ്ടു പോ​യാ​ക്കു​ക​യും, അങ്ങ​നെ മരി​യു​സ് ആ വീ​ട്ടു​പ​ടി​ക്കൽ വളരെ ദിവസം ആനന്ദ മൂർ​ച്ഛ​യി​ലാ​യി ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം, കാ​ന്ത​ത്തി​ലേ​ക്ക് ഇരി​മ്പി​നെ​യും സ്വ​ന്തം കാ​മി​നി​യു​ടെ വീടു നിർ​മ്മി​ച്ച കല്ലു​ക​ളി​ലേ​യ്ക്കു കാ​മു​ക​നെ​യും ആകർ​ഷി​ക്കു​ന്ന ആ ശക്തി​യാൽ ആകൃ​ഷ്ട​നാ​യി​ട്ടു കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ പൂ​ന്തോ​ട്ട​ത്തി​ലേ​ക്കു, ജൂ​ലി​യ​റ്റി​ന്റെ പൂ​ന്തോ​ട്ട​ത്തി​ലേ​ക്കു റോ​മി​യോ എന്ന​വി​ധം [1] കട​ന്നു​കൂ​ടു​ക​യും ചെയ്ത വിവരം വാ​യ​ന​ക്കാർ പക്ഷേ, അറി​ഞ്ഞി​രി​ക്കും. മരി​യു​സ്സി​നു റൊ​മി​യോ​വി​നെ​ക്കാ​ള​ധി​കം എളു​പ്പ​ത്തിൽ കാ​ര്യം സാ​ധി​ച്ചു; റോ​മി​യോ​വി​ന് ഒരു മതിൽ കയ​റി​ക്ക​ട​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു; മരി​യു​സ്സി​നാ​ക​ട്ടെ, വൃ​ദ്ധ​ന്മാ​രു​ടെ പല്ലു​കൾ​പോ​ലെ, തു​രു​മ്പു​പി​ടി​ച്ച കു​ഴി​പ്പ​ഴു​തിൽ ചാ​ഞ്ചാ​ടി​യി​രു​ന്നു പഴയ പടി​യു​ടെ ഒര​ഴി​യി​ന്മേൽ അല്പം ബലം പ്ര​യോ​ഗി​ക്കുക മാ​ത്ര​മേ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു​ള്ളു. മരി​യു​സ് കൃ​ശ​നാ​ണ്; പ്ര​യാ​സം കൂ​ടാ​തെ അക​ത്തേ​ക്കു കട​ന്നു.

തെ​രു​വിൽ ആരും ഒരി​ക്ക​ലും ഇല്ലാ​തി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും, രാ​ത്രി​യി​ല​ല്ലാ​തെ മരി​യു​സ് തോ​ട്ട​ത്തിൽ കട​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടും, അയാളെ ആരും കാ​ണാ​തെ കഴി​ഞ്ഞു.

ഈ രണ്ടാ​ത്മ​ക്ക​ളു​ടെ വി​വാ​ഹ​നി​ശ്ച​യം ചെയ്ത ആ ഒരു ചും​ബ​ന​ത്തി​ന്റെ അനു​ഗൃ​ഹീ​ത​വും പരി​ശു​ദ്ധ​വു​മായ ജന​ന​മു​ഹൂർ​ത്തം മുതൽ മരി​യു​സ് എല്ലാ ദി​വ​സ​വും വൈ​കു​ന്നേ​രം അവിടെ ഹാജർ കൊ​ടു​ത്തു. കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ ആ പ്രാ​യ​ത്തിൽ അവൾ അല്പ​മെ​ങ്കി​ലും വി​കൃ​തി​യോ വ്യ​ഭി​ചാ​രി​യോ ആയ ഒരാ​ളി​ലാ​ണ് ഹൃ​ദ​യാർ​പ്പ​ണം ചെ​യ്തി​രു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ, അവ​ളു​ടെ കഥ തീർ​ന്നേ​നേ; ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ വശം​വ​ദ​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന ചില പ്ര​കൃ​തി​യു​ണ്ട്; കൊ​സെ​ത്ത് അത്ത​ര​ക്കാ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു. സ്ത്രീ​യു​ടെ മാ​ഹാ​ത്മ്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നു വശം​വ​ദ​യാ​ക​ലാ​ണ്. കേ​വ​ല​ത്വ​ത്തിൽ എത്തു​ന്ന ആ ഉയർ​ന്ന നി​ല​യിൽ അനു​രാ​ഗം വി​ന​യ​ത്തി​ന്റെ എന്തോ അനിർ​വാ​ച്യ​മായ ഒരു ദി​വ്യാ​ന്ധ​ത്വ​വു​മാ​യി കെ​ട്ടു​പി​ണ​യു​ന്നു. പക്ഷേ, അല്ല​യോ ഉത്കൃ​ഷ്ടാ​ത്മാ​ക്ക​ളേ, നി​ങ്ങൾ എന്താ​പ​ത്തിൽ​പ്പെ​ടു​ന്നു! പല​പ്പോ​ഴും നി​ങ്ങൾ ഹൃ​ദ​യ​ത്തെ ദാനം ചെ​യ്യു​ന്നു; ഞങ്ങൾ ദേ​ഹ​ത്തെ കൈ​യി​ലാ​ക്കു​ന്നു. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഹൃദയം നി​ങ്ങ​ളിൽ​ത്ത​ന്നെ നി​ല്ക്കു​ന്നു; അന്ധ​കാ​ര​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ അതിനെ ഒരു വി​റ​യോ​ടു​കൂ​ടി നോ​ക്കു​ന്നു. അനു​രാ​ഗം ഒന്നു​കിൽ നശി​പ്പി​ക്കും; അല്ലെ​ങ്കിൽ രക്ഷി​ക്കും; നടു​വി​ലൂ​ടെ അതിനു സഞ്ചാ​ര​മി​ല്ല. എല്ലാ മാ​നു​ഷ​യോ​ഗ​വും ഈ വി​ഷ​മ​സ്ഥി​തി​യി​ലാ​ണ്. അനു​രാ​ഗ​ത്തെ​ക്കാ​ള​ധി​കം നി​ഷ്ഠു​ര​മായ വി​ധ​ത്തിൽ ഈ വി​ഷ​മ​സ്ഥി​തി​യെ—നാശം അല്ലെ​ങ്കിൽ രക്ഷ എന്ന നിലയെ—മറ്റൊ​രു ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴ​യും ഉണ്ടാ​ക്കി​ത്തീർ​ക്കു​ന്നി​ല്ല. അനു​രാ​ഗം ജീ​വി​ത​മാ​ണ്, മര​ണ​മ​ല്ലെ​ങ്കിൽ. തൊ​ട്ടിൽ; ശവ​മ​ഞ്ച​വും. ഒരേ വി​കാ​രം മനു​ഷ്യ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ലി​രു​ന്നു പറ​യു​ന്നു: ‘ഉവ്വ്’, ‘ഇല്ല’ ഈശ്വ​രൻ സൃ​ഷ്ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള സക​ല​ത്തി​ലും​വെ​ച്ചു മനു​ഷ്യ​ഹൃ​ദ​യം എന്ന ആ ഒന്നാ​ണ് ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം വെ​ളി​ച്ചം പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കു​ന്ന​ത്—കഷ്ടം! ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം ഇരു​ട്ടും.

കൊ​സെ​ത്ത് രക്ഷാ​ക​ര​ങ്ങ​ളായ അനു​രാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നി​നോ​ട് എത്തി​മു​ട്ട​ണ​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ഈശ്വ​ര​വി​ധി.

ആ 1832-ആം വർ​ഷ​ത്തി​ലെ മെ​യ്മാ​സം മു​ഴു​വ​നും, ഓരോ രാ​ത്രി​യി​ലും, ദിവസം പ്രതി, ആ ഉപേ​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട മോ​ശ​ത്തോ​ട്ട​ത്തിൽ, അധി​ക​മ​ധി​കം കാ​ടു​പി​ടി​ക്കു​ന്ന​തും സു​ഗ​ന്ധം​കൂ​ടു​ന്ന​തു​മായ ആ കു​റ്റി​ക്കാ​ട്ടി​ന്റെ ചു​വ​ട്ടിൽ, എല്ലാ ചാ​രി​ത്രം കൊ​ണ്ടും എല്ലാ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​ത​കൊ​ണ്ടും നി​റ​ഞ്ഞു, സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ലെ എല്ലാ​ത്ത​രം ആഹ്ലാ​ദ​വും നി​റ​ഞ്ഞു വഴി​ഞ്ഞു, മനു​ഷ്യ​ജാ​തി​യോ​ടെ​ന്ന​തി​ല​ധി​കം ദേ​വ​ശ്രേ​ഷ്ഠ​രോ​ട​ടു​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​യി, പരി​ശു​ദ്ധ​രും, പര​മാർ​ത്ഥി​ക​ളും, ലഹ​രി​പി​ടി​ച്ച​വ​രും, പ്ര​കാ​ശ​മാ​ന​രും, നി​ഴ​ലു​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ അന്യോ​ന്യാ​വ​ശ്യ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി മി​ന്നു​ന്ന​വ​രു​മായ ആ രണ്ടു​പേ​രും കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടി. മരി​യു​സ്സി​ന് ഒരു കി​രീ​ട​മു​ണ്ടെ​ന്നു കൊ​സെ​ത്തി​നു തോ​ന്നി; കൊ​സെ​ത്തി​ന് ഒരു പരി​വേ​ഷ​മു​ണ്ടെ​ന്നു മരി​യു​സ്സി​നും, അവർ അന്യോ​ന്യം തൊ​ട്ടു; അവർ അന്യോ​ന്യം സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി; അവർ അന്യോ​ന്യം കൈ​പി​ടി​ച്ചു; അവർ അന്യോ​ന്യം തൊ​ട്ടു​രു​മ്മി—എങ്കി​ലും പി​ന്നി​ട്ടു​ക​ഴി​യാ​ത്ത ഒരകലം അവർ​ക്കി​ട​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, അവർ അതിനെ ശങ്കി​ച്ചി​ല്ലെ​ന്ന​ല്ല, അവർ അതു​ണ്ടെ​ന്നേ അറി​ഞ്ഞി​ല്ല. ഒരു തട​സ്സം മരി​യു​സ്സി​ന​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു—കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ നി​ഷ്ക​ള​ങ്കത; ഒരു രക്ഷ കൊ​സെ​ത്തി​നും—മരി​യു​സ്സി​ന്റെ വി​ശ്വ​സ്തത. ഒന്നാ​മ​ത്തെ ചും​ബ​നം തന്നെ ഒടു​വി​ല​ത്തേ​തു​മാ​യി. അതു​മു​ത​ല്ക്കു കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ കൈയോ അവ​ളു​ടെ കൈ​ലേ​സ്സോ, അവ​ളു​ടെ ഒരു തല​നാ​രി​ഴ​യോ ചു​ണ്ടു​കൊ​ണ്ടു തൊടുക എന്ന​തി​ന​പ്പു​റ​ത്തെ​യ്ക്കു മരി​യു​സ്സ് പ്ര​വേ​ശി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. അയാ​ളെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം, കൊ​സെ​ത്ത് ഒരു പരി​മ​ള​മാ​യി, ഒരു സ്ത്രീ​യ​ല്ലാ​താ​യി. അയാൾ അവളെ ഘ്രാ​ണി​ച്ചു. അവൾ യാ​തൊ​ന്നും ഇല്ലെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞി​ല്ല; അയാൾ യാ​തൊ​ന്നും ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടി​ല്ല. കൊ​സെ​ത്തി​നു സു​ഖ​മാ​യി; മരി​യു​സ്സി​നു തൃ​പ്തി​യാ​യി. ഒരാ​ത്മാ​വു മറ്റൊ​രാ​ത്മാ​വി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു മയ​ങ്ങി എന്നു പറ​യാ​വു​ന്ന ആ ഒരാ​ന​ന്ദാ​ധി​ക്യ​ത്തിൽ അവർ കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടി. ആദർ​ശ​ത്തിൽ​വെ​ച്ചു​ള്ള രണ്ടു നി​ഷ്ക​ള​ങ്കാ​ത്മാ​ക്ക​ളു​ടെ അനിർ​വ​ച​നീ​യ​മായ പ്ര​ഥ​മാ​ലിം​ഗ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു അത്. യങ്ഫ്രൗ​വിൽ [2] വെ​ച്ചു കണ്ടു​മു​ട്ടു​ന്ന രണ്ട​ര​യ​ന്ന​ങ്ങൾ.

അനു​രാ​ഗ​ത്തി​ന്റേ​തായ ആ ഒരു കാ​ല​ത്ത്, ആന​ന്ദ​മൂർ​ച്ഛ​യു​ടെ സർ​വ്വ​ശ​ക്ത​ത്വ​ത്തിൻ​കീ​ഴിൽ വി​ഷ​യ​ല​മ്പ​ട​ത്വം കേവലം മൂ​ക​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന ആ സമ​യ​ത്തു, മരി​യു​സ്, ശു​ദ്ധ​നും, ദേ​വ​തു​ല്യ​നു​മായ മരി​യു​സ്, കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ ഉടു​പുട ഞെ​രി​യാ​ണി​യോ​ളം പൊ​ന്തി​ച്ചു എന്നാ​വു​ന്ന​തി​നു മുൻപ് ഒരു തേ​വി​ടി​ശ്ശി​യു​ടെ അടു​ക്കൽ പോയി എന്നേ വരൂ. ഒരി​ക്കൽ, നി​ലാ​വ​ത്ത്, നി​ല​ത്തു​നി​ന്ന് എന്തോ എടു​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി കൊ​സെ​ത്ത് കു​മ്പി​ട്ടു; അവ​ളു​ടെ കു​പ്പാ​യം നീ​ങ്ങി, കഴു​ത്തി​ന്റെ ആരം​ഭ​ഭാ​ഗം കാ​ണാ​റാ​യി, മരി​യു​സ് കണ്ണെ​ടു​ത്തു.

ഈ രണ്ടു​പേർ എന്തു കാ​ണി​ച്ചു?

ഒന്നു​മി​ല്ല. അവർ അന്യോ​ന്യം ആരാ​ധി​ച്ചു.

രാ​ത്രി​യിൽ, അവർ അവിടെ ഉള്ള​പ്പോൾ, ആ തോ​ട്ടം ദി​വ്യ​വും സചേ​ത​ന​വു​മായ ഒരു പ്ര​ദേ​ശ​മാ​യി​ത്തോ​ന്നി. എല്ലാ പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ളും അവ​രു​ടെ ചു​റ്റും വി​രി​ഞ്ഞ് അവർ​ക്കാ​യി പരി​മ​ള​മ​യ​ച്ചു; അവരും തങ്ങ​ളു​ടെ ആത്മാ​വു​ക​ളെ തു​റ​ന്നു പു​ഷ്പ​ങ്ങൾ​ക്കു മീതെ വിതറി. താ​ന്തോ​ന്നി​ത്ത​വും ചോ​ര​ത്തി​ള​പ്പു​മു​ള്ള സസ്യ​പ്ര​കൃ​തി ശക്തി​കൊ​ണ്ടും ലഹ​രി​കൊ​ണ്ടും നിറയെ ആ രണ്ടു നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​രു​ടെ ചു​റ്റും നി​ന്നു വി​റ​കൊ​ണ്ടു; അവരിൽ നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന അനു​രാ​ഗ​വാ​ക്കു​കൾ മര​ങ്ങ​ളെ ഇട്ടു​തു​ള്ളി​ച്ചു.

എന്താ​യി​രു​ന്നു ആ വാ​ക്കു​കൾ? ശ്വാ​സ​ങ്ങൾ, ഒട്ടും അധി​ക​മി​ല്ല. ആ ശ്വാ​സ​ങ്ങൾ ചു​റ്റു​മു​ള്ള പ്ര​കൃ​തി​യെ മു​ഴു​വ​നും സ്വാ​സ്ഥ്യം കെ​ടു​ത്താ​നും പരി​ഭ്ര​മി​പ്പി​ച്ചു​ക​ള​യാ​നും ധാ​രാ​ളം മതി​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇല​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ വ്യാ​പി​ച്ചു കാ​റ്റ​ത്തു പു​ക​ച്ചു​രുൾ​കൾ​പ്പോ​ലെ ചി​ന്നി​പ്പോ​വാൻ​വേ​ണ്ടി സൃ​ഷ്ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഈ സം​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളെ ഒരു പു​സ്ത​ക​ത്തിൽ വാ​യി​ക്കു​ന്ന​പ​ക്ഷം മന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ പ്ര​യാ​സ​മാ​യി​പ്പോ​കു​ന്ന ഒരി​ന്ദ്ര​ജാ​ല​പ്പ​ണി. ഒരു കാ​മു​ക​നും ഒരു കാ​മി​നി​യും കൂ​ടി​യു​ള്ള ആ മന്ത്രി​ക്ക​ലു​ക​ളിൽ​നി​ന്ന്, ആത്മാ​വിൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ട്ട​തും ഒരു വീ​ണ​പോ​ലെ അവയെ പി​ന്തു​ട​രു​ന്ന​തു​മായ രാ​ഗ​ത്തെ കി​ഴി​ച്ചു​നോ​ക്കുക, ഒരു നി​ഴ​ല​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും ബാ​ക്കി​യു​ണ്ടാ​വി​ല്ല; നി​ങ്ങൾ പറയും, ‘എന്ത്! ഇതേ ഉള്ളു!’ ആ ആ! അതേ, പി​ഞ്ചു​കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ കൊ​ഞ്ചൽ, ഒന്നു​ത​ന്നെ ഉരു​വി​ടൽ, വെ​റു​തെ​യു​ള്ള ചിരി, കമ്പം, ലോ​ക​ത്തിൽ​വെ​ച്ച് ഏറ്റ​വും അഗാ​ധ​വും ഏറ്റ​വും ഉത്കൃ​ഷ്ട​വു​മായ സക​ല​വും! പറ​ഞ്ഞി​ട്ടും കേ​ട്ടി​ട്ടും ആകെ ഒരു ഫല​മു​ള്ളവ.

ഈ കഥ​യി​ല്ലാ​യ്മ​ക​ളെ, ഈ നി​സ്സാ​ര​വാ​ക്കു​ക​ളെ, ഒരി​ക്ക​ലും കേ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത മനു​ഷ്യൻ, ഒരി​ക്ക​ലും ഉച്ച​രി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത മനു​ഷ്യൻ, ഒരു ദുർ​ബ്ബ​ല​നും ദു​ഷ്ട​നു​മാ​ണ്.

കൊ​സെ​ത്ത് മരി​യു​സ്സോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘അറി​യാ​മോ? എന്റെ പേർ യൂ​ഫ്ര​സി എന്നാ​ണ്.’

‘യൂ​ഫ്ര​സി? എന്ത്, അല്ല, കൊ​സെ​ത്ത്.’

‘ഞാൻ ഇത്തി​രി​പോ​രു​മ്പോൾ എനി​ക്കി​ട്ട ഒരു വല്ലാ​ത്ത ചേ​ട്ട​പി​ടി​ച്ച പേ​രാ​ണ് കൊ​സെ​ത്ത്. എന്റെ ശരി​ക്കു​ള്ള പേർ യൂ​ഫ്ര​സി എന്നാ​ണ്. ആ പേ​രെ​ങ്ങ​നെ, നന്നോ—യൂ​ഫ്ര​സി?’

‘നന്ന്, പക്ഷേ, കൊ​സെ​ത്ത് അത്ര ചീ​ത്ത​യ​ല്ല.’

‘യൂ​ഫ്ര​സി​യെ​ക്കാ​ള​ധി​കം നി​ങ്ങൾ​ക്കി​ഷ്ടം കൊ​സെ​ത്താ​ണോ?’

‘എന്തേ, അതേ.’

‘എന്നാൽ എനി​ക്കും അതു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് അധി​ക​മി​ഷ്ടം. നേ​രാ​ണ്, കൊ​സെ​ത്ത് ഭം​ഗി​യു​ണ്ട്. എന്നെ കൊ​സെ​ത്തെ​ന്നു വി​ളി​ക്കൂ.’

അതോ​ടു​കൂ​ടി അവൾ പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ച പു​ഞ്ചി​രി ഈ സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തെ സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ലു​ള്ള ഒരു പു​ന്തോ​പ്പി​ലേ​ക്കു പറ്റിയ ഒരു സര​സ​ക​വി​ത​യാ​ക്കി വെ​ച്ചു. മറ്റൊ​രി​ക്കൽ അവൾ അയാളെ സാ​കൂ​ത​മാ​യി സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി. കു​റ​ച്ചു​റ​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു: ‘മൊ​സ്യു, നി​ങ്ങൾ സു​ന്ദ​ര​നാ​ണ്, നി​ങ്ങൾ കണ്ടാൽ നന്നു, നി​ങ്ങൾ ഫലി​ത​ക്കാ​ര​നാ​ണ്, നി​ങ്ങൾ ഒട്ടും മന്ത​ന​ല്ല. നി​ങ്ങൾ​ക്ക് എന്നെ​ക്കാൾ വള​രെ​യ​ധി​കം അറി​വു​ണ്ട്; പക്ഷേ, ഈ ഒരു വാ​ക്കു​കൊ​ണ്ട് ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ കവി​ച്ചു​ക​ള​യു​ന്നു; എനി​ക്കു നി​ങ്ങ​ളിൽ അനു​രാ​ഗ​മു​ണ്ട്!’

സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ലെ​ത്തി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന മരി​യു​സ്സി​ന് ഒരു നക്ഷ​ത്ര​ത്തിൽ ആല​പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഏതോ രാ​ഗ​ശ​ക​ലം കേ​ട്ട​തു​പോ​ലെ തോ​ന്നി.

അല്ലെ​ങ്കിൽ അയാൾ ഒന്നു പതു​ക്കെ ചു​മ​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ട് അവൾ അയാളെ പു​റ​ത്തു കൊ​ട്ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘സേർ, ചു​മ​യ്ക്ക​രു​ത്; എന്റെ സമ്മ​തം കൂ​ടാ​തെ എന്റെ രാ​ജ്യ​ത്തു​വെ​ച്ചു ചു​മ​യ്ക്കാൻ ഞാൻ ആരേ​യും സമ്മ​തി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. ചു​മ​ച്ചി​ട്ട് എന്നെ അല​ട്ടു​ന്ന​തു ശു​ദ്ധ​മേ പോ​ക്കി​രി​ത്ത​മാ​ണ്. നി​ങ്ങൾ​ക്കു സു​ഖ​മാ​വ​ണം, എനി​ക്ക​ത്യാ​വ​ശ്യ​മു​ണ്ട്; ഒന്നാ​മ​ത് നി​ങ്ങൾ​ക്കു സു​ഖ​മി​ല്ലെ​ങ്കിൽ എനി​ക്കും വലിയ വ്യ​സ​ന​മാ​വും. ഞാ​നെ​ന്തു ചെ​യ്യും പി​ന്നെ?’

ഇതു കേവലം ദി​വ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു.

ഒരി​ക്കൽ മരി​യു​സ് കൊ​സെ​ത്തോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘നോ​ക്കൂ, ഞാ​നൊ​രി​ക്കൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പേർ ഉർസുൽ ആണെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചു.’

ഇത് അവരെ രണ്ടു​പേ​രേ​യും അന്നു​മു​ഴു​വൻ ചി​രി​പ്പി​ച്ചു.

മറ്റൊ​രു സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​നി​ട​യ്ക്ക് അയാൾ യദൃ​ച്ഛ​യാ പറ​ഞ്ഞു: ‘ഹാ! ഒരു ദിവസം ലു​ക്സെം​ബു​റിൽ​വെ​ച്ചു ഞാ​നൊ​രു ഭട​വൃ​ദ്ധ​ന്റെ കഥ കഴി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​താ​ണ്!’ പക്ഷേ, അവിടെ നിർ​ത്തി, അയാൾ മുൻ​പോ​ട്ടു പോ​യി​ല്ല. അയാൾ​ക്കു കൊ​സെ​ത്തോ​ട് അവ​ളു​ടെ കീ​ഴ്കാ​ലു​റ​യെ​പ്പ​റ്റി പറ​യേ​ണ്ടി​വ​രും; അതു സാ​ധ്യ​മ​ല്ല. ഇത് അഭൂ​ത​പൂർ​വ്വ​മായ ഒരു വി​ഷ​യ​ത്തി​ന്റെ, ശരീ​ര​ത്തി​ന്റെ, വക്ക​ത്തു ചെ​ന്നു; അതി​ന്റെ സന്നി​ധി​യിൽ ആ അപാ​ര​വും അക​ള​ങ്ക​വു​മായ അനു​രാ​ഗം ഒരു​ത​രം പരി​ശു​ദ്ധ​മായ അമ്പ​ര​പ്പോ​ടു​കൂ​ടി പിൻ​വാ​ങ്ങി.

കൊ​സെ​ത്തു​മാ​യു​ള്ള ജീ​വി​ത​ത്തെ മരി​യു​സ് ഇങ്ങ​നെ മാ​ത്ര​മാ​യി—മറ്റൊ​ന്നു​മി​ല്ല – സങ്ക​ല്പി​ച്ചു. ദി​വ​സം​പ്ര​തി വൈ​കു​ന്നേ​രം റ്യു പ്ളു മെ​യി​ലേ​ക്കു ചെ​ല്ലുക. പ്ര​ധാന ജഡ്ജി​യു​ടെ പടി​ക്ക​ലു​ള്ള ആ പഴ​യ​തും പാ​ക​ത്തി​ലു​ള്ള​തു​മായ അഴി നീ​ക്കുക, ആ ബഞ്ചി​ന്മേൽ അന്യോ​ന്യം തൊ​ട്ടും​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കുക, അടു​ത്തു​വ​രു​ന്ന രാ​ത്രി​യു​ടെ ഒളി​മി​ന്ന​ലു​കൾ മര​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യി​ലൂ​ടെ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണുക, തന്റെ കാ​ലു​റ​യു​ടെ കാൽ​മു​ട്ടി​ലു​ള്ള ഒരു മട​ക്കി​നെ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ പു​റ​ങ്കു​പ്പാ​യ​ത്തി​ന്റെ വലു​പ്പ​മേ​റിയ ഒരു ചു​ളി​വി​ലേ​ക്കു തി​രു​കുക, അവ​ളു​ടെ തള്ള​വി​ര​ലി​ന്റെ നഖ​ത്തെ ഓമ​നി​ക്കുക, നീ എന്നു വി​ളി​ക്കുക, ഒരു പു​ഷ്പ​ത്തെ​ത്ത​ന്നെ ഘ്രാ​ണി​ക്കുക, എന്നെ​ന്നും ഇതു​ത​ന്നെ മാ​റി​മാ​റി ഇള​വി​ല്ലാ​തെ ചെ​യ്യുക, ഇതി​നി​ട​യ്ക്ക് അവ​രു​ടെ തല​യ്ക്കൽ​ബ്ഭാ​ഗ​ത്തൂ​ടെ മേ​ഘ​ങ്ങൾ സഞ്ച​രി​ച്ചു. ഓരോ സമ​യ​ത്തും കാ​റ്റ​ടി​ക്കു​മ്പോൾ അത് ആകാ​ശ​ത്തു​ള്ള മേ​ഘ​ങ്ങ​ളേ​ക്കാ​ള​ധി​കം മനു​ഷ്യ​രു​ടെ മനോ​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളെ​യാ​ണ് കൂടെ കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന​ത്.

ഈ പരി​ശു​ദ്ധ​മായ, ഏതാ​ണ്ടു നാ​ണം​കൂ​ടിയ അനു​രാ​ഗം, ഒരു വി​ധ​ത്തി​ലും. ശൃം​ഗാ​ര​ശൂ​ന്യ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. അവനവൻ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്ന സ്ത്രീ​യെ സ്തു​തി​ക്കു​ന്ന​തു ലാ​ള​ന​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ഥ​മ​രൂ​പ​മാ​ണ്; അതു ചെ​യ്തു​നോ​ക്കു​ന്ന ആൾ ഏതാ​ണ്ട് അധി​ക​പ്ര​സം​ഗി​യാ​ണ്. മൂ​ടു​പ​ട​ത്തി​നി​ട​യി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള ഒരു ചും​ബ​നം​പോ​ലെ എന്തോ ഒന്നാ​ണ് ഒരു സ്തു​തി​വാ​ക്ക്. വി​ഷ​യ​ല​മ്പ​ട​ത്വം ഒളി​ച്ചു​നി​ന്നു​കൊ​ണ്ടു തന്റെ ചെറിയ ഓമ​ന​മ​ട്ടി​നെ അവിടെ കാ​ണി​ക്കു​ന്നു. കു​റെ​ക്കൂ​ടി​യ​ധി​കം ഊന്നി സ്നേ​ഹി​ക്കാൻ മാ​ത്ര​മാ​ണ് വി​ഷ​യ​ല​മ്പ​ട​ത്വ​ത്തി​ന്റെ മുൻ​പിൽ ഹൃദയം പിൻ​വാ​ങ്ങു​ന്ന​ത്. മനോ​രാ​ജ്യം​കൊ​ണ്ടു നി​റ​ഞ്ഞ മരി​യു​സ്സി​ന്റെ ലാ​ള​ന​കൾ ഏതാ​ണ്ട് ആകാ​ശ​മാ​യി​രു​ന്നു എന്നു പറ​യ​ട്ടെ; അങ്ങോ​ട്ടു, ദേ​വ​ക​ളു​ടെ പാർ​പ്പി​ട​ത്തി​നു​നേ​രെ, പറ​ന്നു പോ​കു​ന്ന പക്ഷി​കൾ ആ വാ​ക്കു​കൾ കേൾ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​വ​ണം. എന്താ​യാ​ലും അവ​യോ​ടു ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റേ​യും മനു​ഷ്യ​ത്വ​ത്തി​ന്റേ​യും സത്ത മരി​യു​സ്സി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു കഴി​യു​ന്നേ​ട​ത്തോ​ളം, കൂ​ടി​ക്ക​ലർ​ന്നി​രു​ന്നു. വള്ളി​ക്കു​ടി​ലിൽ​വെ​ച്ചു പറ​യു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു അത്—അറ​യിൽ​വെ​ച്ച് ഇനി പറ​യാ​നു​ള്ള​തി​ന്റെ മു​ഖ​വുര: ഒരു പൊ​ട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന കീർ​ത്ത​ന​ക​വിത, വഴി​പ്പാ​ടും ശൃം​ഗാ​ര​ഗാ​ന​വും കൂ​ടി​ക്ക​ലർ​ന്ന​ത്, ഓമ​ന​വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന അതി​ശ​യോ​ക്തി, ഒരു പൂ​ച്ച​ണ്ടൊ​യി കെ​ട്ടി​യ​വ​യും ദി​വ്യ​മായ ഒരു പരി​മ​ളം വീ​ശു​ന്ന​വ​യു​മായ പര​സ്പ​രാ​രാ​ധ​ന​ത്തി​ന്റെ സക​ല​വൈ​ശി​ഷ്ട്യ​ങ്ങ​ളും, ഹൃ​ദ​യ​ങ്ങൾ തമ്മി​ലു​ള്ള ഒര​നിർ​വ​ച​നീ​യ​മായ കി​ലു​കി​ലെ​ച്ചി​രി.

‘ഹാ!’ മരി​യു​സ് മന്ത്രി​ച്ചു. ‘നി​ങ്ങൾ എന്തു സു​ന്ദ​രി​യാ​ണ്! എനി​ക്കു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മേ​ലേ​ക്കു നോ​ക്കാൻ വയ്യാ. നി​ങ്ങ​ളെ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി എന്റെ കഥ തീ​രു​ന്നു. നി​ങ്ങൾ ഒരു ഈശ്വ​രാ​നു​ഗ്ര​ഹ​മാ​ണ്. എനി​ക്കെ​ന്തേ പറ്റി​യ​തെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു കൂടാ. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പാ​പ്പാ​സി​ന്റെ തു​മ്പു ചു​വ​ട്ടി​ലൂ​ടെ പാ​ളി​നോ​ക്കു​മ്പോൾ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മേ​ലു​ടു​പ്പി​ന്റെ തൊ​ങ്ങൾ എന്നെ, അകം​പു​റം മറി​ക്കു​ന്നു. പി​ന്നെ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ചാ​ര​ത്തെ അല്പ​മെ​ങ്കി​ലും തു​റ​ന്നു​കാ​ണി​ച്ചാൽ എന്തൊ​രു മതി​മ​റി​ക്കു​ന്ന വെ​ളി​ച്ചം! നി​ങ്ങൾ അത്ഭു​ത​ക​ര​മാ​യ​വി​ധം കാ​ര്യം പറ​യു​ന്നു. ചി​ല​പ്പോൾ എനി​ക്കു നി​ങ്ങൾ ഒരു സ്വ​പ്ന​മാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നും. സം​സാ​രി​ക്കൂ, ഞാൻ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്; ഞാൻ അഭി​ന​ന്ദി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. ഹാ, കൊ​സെ​ത്ത്! എന്ത​ത്ഭു​ത​ക​രം, എന്തു മനോ​ഹ​രം! എനി​ക്കു വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ തന്റേ​ട​മി​ല്ല. ഹേ മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല്, നി​ങ്ങൾ ആരാ​ധി​ക്കേ​ണ്ട​വ​ളാ​ണ്. ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ല​ടി​ക​ളെ സൂ​ക്ഷ്മ​ദർ​ശി​നി​കൊ​ണ്ടു നോ​ക്കി​പ്പ​ഠി​ക്കു​ന്നു; നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ആത്മാ​വി​നെ ദൂ​ര​ദർ​ശി​നി​കൊ​ണ്ടും.’

കൊ​സെ​ത്ത് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘ഇന്നു രാ​വി​ലെ മു​ത​ല്ക്കു ഞാൻ കു​റ​ച്ചു​കൂ​ടി യധികം സ്നേ​ഹി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.’

ഈ സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തിൽ ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ളും ഉത്ത​ര​ങ്ങ​ളും താ​ന്താ​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ര്യം താ​ന്താ​ങ്ങൾ​ത​ന്നെ നട​ത്തി​പ്പോ​ന്നു; അവ രണ്ടും പര​സ്പ​ര​സ​മ്മ​ത​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി, ചെറിയ യന്ത്ര​പ്പാ​വ​കൾ അവ​യു​ടെ താ​ങ്ങു​ത​ണ്ടി​ന്മേ​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചു ചെ​ല്ലു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, എപ്പോ​ഴും അനു​രാ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

കൊ​സെ​ത്ത് മു​ഴു​വ​നും കു​ലീ​ന​ത​യാ​യി​രു​ന്നു—ചമൽ​ക്കാ​രം, സ്വ​ച്ഛത, വെ​ളു​പ്പ്, നി​ഷ്ക​പ​ടത, പ്ര​കാ​ശം; കൊ​സെ​ത്തി​നെ​പ്പ​റ്റി, അവൾ നി​ഴ​ലി​ല്ലാ​ത്ത​താ​ണെ​ന്നു പറയാം. അവളെ കാ​ണു​ന്ന​വ​രു​ടെ മന​സ്സിൽ അവൾ വസ​ന്ത​ത്തി​ന്റേ​യും പ്ര​ഭാ​ത​ത്തി​ന്റേ​യും അനു​ഭ​വ​മു​ണ്ടാ​ക്കി. അവ​ളു​ടെ കണ്ണിൽ മഞ്ഞു​തു​ള്ളി​യു​ണ്ട്. കൊ​സെ​ത്ത് ഒരു സ്ത്രീ​രൂ​പ​ത്തിൽ കൊ​ഴു​പ്പി​ച്ചു കട്ടി​യാ​ക്കിയ പു​ലർ​വെ​ളി​ച്ച​മാ​യി​രു​ന്നു.

മരി​യു​സ് അവളെ ഉള്ളു​കൊ​ണ്ടാ​രാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്ന സ്ഥി​തി​ക്ക്, അയാൾ അവളെ ബഹു​മാ​നി​ച്ചു​പോ​ന്ന​തിൽ അത്ഭു​ത​മി​ല്ല. എന്നാൽ, വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ കന്യ​കാ​മഠ വി​ദ്യാ​ല​യ​ത്തിൽ​നി​ന്ന് അപ്പോൾ വി​ട്ടു​പോ​ന്ന ആ ചെറിയ സ്കൂൾ​കു​ട്ടി മനോ​ഹ​ര​മായ വി​വേ​ക​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി സം​സാ​രി​ക്കു​ക​യും, ചി​ല​പ്പോൾ സൂ​ക്ഷ്മ​ങ്ങ​ളും വാ​സ്ത​വ​ങ്ങ​ളു​മായ ചൊ​ല്ലു​ക​ളെ ഉച്ച​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. അവ​ളു​ടെ കൊ​ഞ്ചൽ സം​ഭാ​ഷ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. അവൾ ഒന്നി​ലും ഒരി​ക്ക​ലും അബ​ദ്ധം കാ​ണി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല; അവൾ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ ശരി​ക്കു കണ്ടു. ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ന്റെ ലളി​ത​മായ സഹ​ജ​ജ്ഞാ​ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി സ്ത്രീ അറി​യു​ക​യും സം​സാ​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു—അതു തെ​റ്റാ​ത്ത​താ​ണ്.

ഒരേ​സ​മ​യ​ത്തു മനോ​ഹ​ര​വും ഗം​ഭീ​ര​വു​മാ​യി​ട്ടു​ള്ളവ പറ​യേ​ണ്ട​തെ​ങ്ങ​നെ​യെ​ന്നു സ്ത്രീ​കൾ​ക്കെ​ന്ന​പോ​ലെ മറ്റാർ​ക്കും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. മനോ​ഹ​ര​ത​യും ഗം​ഭീ​ര​ത​യും—സ്ത്രീ​യാ​യി; അവ​യാ​ണ് സ്വർ​ഗ്ഗം.

ഈ പരി​പൂർ​ണ്ണ​ജ്ഞാ​ന​ത്തിൽ; ഓരോ നി​മി​ഷ​ത്തി​ലും അവ​രു​ടെ കണ്ണു​ക​ളി​ലേ​ക്കു കണ്ണീർ ഏന്തി​വ​ന്നു. ഒരു ചതഞ്ഞ മൂ​ട്ട​പ്പെ​ണ്ണ്. പക്ഷി​ക്കൂ​ട്ടിൽ​നി​ന്നു വീണ ഒരു തൂവൽ, മു​റി​ഞ്ഞു​വീണ ഒരു പൂ​ച്ചെ​ടി​ച്ചി​ല്ല, അവ​രു​ടെ അനു​ക​മ്പ​യെ ഇള​ക്കി വിടും; വ്യ​സ​ന​ശീ​ല​ത്തോ​ടു ഭം​ഗി​യിൽ കൂ​ടി​യി​ണ​ങ്ങിയ അവ​രു​ടെ ആന​ന്ദ​മൂർ​ച്ഛ കര​ച്ചി​ലി​നെ​ക്കാൾ നന്നാ​യി​ട്ടു മറ്റൊ​ന്നും കണ്ടി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു തോ​ന്നും. അനു​രാ​ഗ​ത്തി​ന്റെ അത്യു​ത്കൃ​ഷ്ട​മായ ലക്ഷ​ണം ചി​ല​പ്പോൾ ഏതാ​ണ്ട് അസ​ഹ്യ​മാ​യി​ച്ച​മ​യു​ന്ന ഒരു ദയാ​ശീ​ല​മാ​ണ്.

പി​ന്നെ, ഇതി​നും പുറമെ—ഈ എല്ലാ പര​സ്പ​ര​വി​രു​ദ്ധ​ത​ക​ളും അനു​രാ​ഗ​ത്തി​ന്റെ മി​ന്നൽ​ക്ക​ളി​യാ​ണ്— അവർ​ക്കു ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് ഇഷ്ട​മാ​യി​രു​ന്നു; ഒരു രസം പി​ടി​ച്ച സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അവർ മി​ണ്ടി​യാൽ ചി​രി​ക്കും; കണ്ടാൽ രണ്ടാൺ കു​ട്ടി​ക​ളാ​ണ​തെ​ന്നു തോ​ന്നു​മാ​റ്, അത്ര​യും കൊ​ഴു​പ്പോ​ടു​കൂ​ടി​യും.

എങ്കി​ലും, ശു​ദ്ധ​ത​കൊ​ണ്ടു ലഹ​രി​പി​ടി​ച്ച ഹൃ​ദ​യ​ങ്ങൾ അറി​യാ​തെ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും, പ്ര​കൃ​തി​ദേ​വി എപ്പോ​ഴും അവിടെ സന്നി​ധാ​നം​കൊ​ള്ളും; വി​സ്മ​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യി​ല്ല. നി​ഷ്ഠു​ര​വും വി​ശി​ഷ്ട​വു​മായ ഉദ്ദേ​ശ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അവി​ടു​ന്ന് അവിടെ ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്കും; ആത്മാ​ക്ക​ളു​ടെ നി​ഷ്ക​ള​ങ്കത എത്ര​ത​ന്നെ മഹ​ത്താ​യി​രു​ന്നാ​ലും, എത്ര​ത​ന്നെ ലജ്ജാ​പൂർ​ണ്ണ​മായ കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച​യി​ലും, രണ്ടു സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളിൽ നി​ന്നു രണ്ടു കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാ​രെ അക​റ്റി​നിർ​ത്തു​ന്ന ആ ആരാ​ധ്യ​വും അവ്യ​ക്ത​വു​മായ നി​ഴ​ല്പാ​ടു കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

അവർ അന്യോ​ന്യം ആരാ​ധി​ച്ചു.

ശാ​ശ്വ​ത​വും വി​കാ​ര​ര​ഹി​ത​വു​മാ​യ​തു സു​സ്ഥി​ര​മാ​ണ്. അവർ കഴി​യു​ന്നു, അവർ പു​ഞ്ചി​രി​ക്കൊ​ള്ളു​ന്നു, അവർ ചി​രി​ക്കു​ന്നു, അവർ ചു​ണ്ടു​ക​ളു​ടെ അറ്റം​കൊ​ണ്ടു കു​റേ​ശ്ശെ കൊ​ഞ്ഞ​നം കാ​ട്ടു​ന്നു, അവർ കൈ​വി​ര​ലു​ക​ളെ കൂ​ട്ടി​മെ​ട​യു​ന്നു, അവർ അന്യോ​ന്യം ഓമ​ന​പ്പേർ വി​ളി​ക്കു​ന്നു—ഇതൊ​ന്നും ശാ​ശ്വ​ത​ത്വ​ത്തെ തട​യു​ന്നി​ല്ല.

രണ്ടു കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാർ വൈ​കു​ന്നേ​ര​ത്തി​നു​ള്ളിൽ, സന്ധ്യാ​സ​മ​യ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ, അദൃ​ശ്യ​പ്ര​കൃ​തി​യിൽ, പക്ഷി​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി, പനി​നീർ​പ്പൂ​ക്ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി, ഒളി​ക്കു​ന്നു; അവർ കണ്ണു​ക​ളി​ലേ​ക്കെ​റി​യു​ന്ന തങ്ങ​ളു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് അന്ധ​കാ​ര​ത്തിൽ​വെ​ച്ച് അന്യോ​ന്യം മയ​ക്കു​ന്നു, അവർ മന്ത്രി​ക്കു​ന്നു; അവർ പി​റു​പി​റെ സ്സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു; ഈയി​ട​യ്ക്കു ഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളു​ടെ മഹ​ത്ത​ര​ങ്ങ​ളായ തൂ​ക്ക​മൊ​പ്പി​ക്ക​ലു​കൾ അപാ​ര​മായ പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തിൽ നി​റ​യു​ന്നു.

സ്വ​ന്തം സു​ഖ​ത്തെ, കണ്ടു​പേ​ടി​ച്ച്, അവർ എങ്ങും തൊ​ടാ​തെ കഴി​ഞ്ഞു. ശരി​ക്ക് അതേ മാ​സ​ത്തിൽ പാ​രി​സ് നഗ​ര​ത്തെ ഇല്ലാ​താ​ക്കിയ നട​പ്പു​ദീ​നം അവർ അറി​ഞ്ഞ​തേ​യി​ല്ല. കഴി​യു​ന്നേ​ട​ത്തോ​ളം അവർ അന്യോ​ന്യം വി​ശ്വ​സി​ച്ചു; പക്ഷേ, അത് അവ​രു​ടെ പേ​രു​ക​ളിൽ​നി​ന്ന് അപ്പു​റ​ത്തേ​ക്കെ​ത്തി​യി​രു​ന്നി​ല്ല. മരി​യു​സ് കൊ​സെ​ത്തോ​ടു താൻ അനാ​ഥ​നാ​ണെ​ന്നും. പേർ മരി​യു​സ് പൊ​ങ്മേർ​സി എന്നാ​ണെ​ന്നും, ഒരു വക്കീ​ലാ​ണെ​ന്നും, അച്ചു​ക്കൂ​ട്ട​ക്കാർ​ക്ക് ഓരോ​ന്നെ​ഴു​തി​ക്കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടാ​ണ് കഴി​ഞ്ഞു കൂ​ടു​ന്ന​തെ​ന്നും, അച്ഛൻ ഒരു കെർ​ണ​ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നും, അദ്ദേ​ഹം ഒരു ധീ​രോ​ദാ​ത്ത​നാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നും, ധന​വാ​നായ മു​ത്ത​ച്ഛ​നു​മാ​യി അനി​ഷ്ട​ത്തി​ലാ​ണെ​ന്നും പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു. അയാൾ ഒരു പ്ര​ഭു​വാ​ണെ​ന്നും സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു; പക്ഷേ, ഇതു​കൊ​ണ്ടു കൊ​സെ​ത്തിൽ ഭാ​വ​ഭേ​ദ​മൊ​ന്നു​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. അവൾ​ക്ക​തി​ന്റെ അർ​ത്ഥ​മ​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. മരി​യു​സ് മരി​യു​സ്സാ​ണ്. അവ​ളാ​ണെ​ങ്കിൽ, താൻ പെത്തി-​പിക്പ്യുവിലെ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലാ​ണ് വളർ​ന്നു​പോ​ന്ന​തെ​ന്നും, അയാൾ​ക്കെ​ന്ന​പോ​ലെ തനി​ക്കും അമ്മ​യി​ല്ലെ​ന്നും, അച്ഛ​ന്റെ പേർ മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ് എന്നാ​ണെ​ന്നും, അദ്ദേ​ഹം വളരെ നല്ല ആളാ​ണെ​ന്നും, അദ്ദേ​ഹം സാ​ധു​ക്കൾ​ക്കു വളരെ ധർ​മ്മം കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നും, പക്ഷേ, അദ്ദേ​ഹ​മാ​ണെ​ങ്കിൽ ദരി​ദ്ര​നാ​ണെ​ന്നും, തനി​ക്കു വേ​ണ്ട​തു യാ​തൊ​ന്നും വാ​ങ്ങി​ത്ത​രാ​തെ​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നാ​യി യാ​തൊ​ന്നും ചെ​ല​വി​ടാ​റി​ല്ലെ​ന്നും മരി​യു​സ്സി​നു പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്തു.

അത്ഭു​ത​മെ​ന്നേ പറ​യേ​ണ്ടു, കൊ​സെ​ത്തി​നെ പതി​വാ​യി കാണാൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​തു മുതൽ മരി​യു​സ് ജീ​വി​ച്ചു​പോ​ന്ന ആ ഒരു​ത​രം മേ​ള​ക്കൊ​ഴു​പ്പി​നു​ള്ളിൽ, കഴി​ഞ്ഞ​തെ​ല്ലാം, അടു​ത്തു കഴി​ഞ്ഞ​കു​കൂ​ടി, അത്ര​മേൽ അസ്പ​ഷ്ട​വും അത്ര​മേൽ ദൂ​ര​പ്പെ​ട്ട​തു​മാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട്, കൊ​സെ​ത്ത് പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്ത​തെ​ന്തു​ണ്ടോ അതു​കൊ​ണ്ട് അയാൾ​ക്കു ധാ​രാ​ളം തൃ​പ്തി​യാ​യി. ചെ​റ്റ​പ്പു​ര​യിൽ​വെ​ച്ചു​ണ്ടായ രാ​ത്രി​സം​ഭ​വ​ത്തെ​യും, തെ​നാർ​ദി​യ​രെ​യും, തീ​പ്പൊ​ള്ള​ലി​നെ​യും, അച്ഛ​ന്റെ അസാ​ധാ​ര​ണ​നി​ല​യേ​യും, അത്ഭു​ത​ക​ര​മായ ചാ​ടി​പ്പോ​ക്കി​നേ​യും കു​റി​ച്ച് അവ​ളോ​ടു പറയാൻ അയാൾ​ക്കു തോ​ന്നു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. തത്കാ​ല​ത്തേ​ക്കു മരി​യു​സ് ഇതൊ​ക്കെ മറ​ന്നി​രു​ന്നു; വൈ​കു​ന്നേ​ര​മാ​യി​ട്ടാ​ലോ​ചി​ച്ചാൽ അയാൾ​ക്കു രാ​വി​ലെ എന്നൊ​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നും, അതു​വ​രെ എന്താ​ണ് പ്ര​വർ​ത്തി​ച്ച​തെ​ന്നും ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടാ​വി​ല്ല; മറ്റൊ​രു വി​ചാ​ര​വും കേൾ​ക്കാ​താ​ക്കു​ന്ന പാ​ട്ടു​ക​ളാ​ണ് എപ്പോ​ഴും അയാ​ളു​ടെ ചെ​കി​ട്ടിൽ; കൊ​സെ​ത്തി​നെ കാ​ണു​മ്പോൾ മാ​ത്ര​മേ അയാൾ ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്നു​ള്ളു. അപ്പോൾ അയാൾ സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് ഭൂ​മി​യെ മറ​ന്നു​ക​ള​ഞ്ഞ​തിൽ അത്ഭു​ത​മി​ല്ല. അഭൗ​തി​ക​ങ്ങ​ളായ ആഹ്ലാ​ദ​ങ്ങ​ളു​ടെ അനിർ​വ​ച​നീ​യ​മായ ഭാരം രണ്ടു പേരും പതു​ക്കെ പേറി. കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാ​രെ​ന്നു പറ​യു​ന്ന ഈ സ്വ​പ്നാ​ട​ന​ക്കാർ ഇങ്ങ​നെ കഴി​ഞ്ഞു കൂടി.

ഹാ! ഇതെ​ല്ലാം അനു​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ആൾ ആരാണ്? ഈ അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തിൽ നി​ന്ന് എന്തി​ന് ഒരി​ക്കൽ പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കു​ന്നു? ജീ​വി​തം പി​ന്നെ എന്തി​നു മുൻ​പോ​ട്ടു പോ​കു​ന്നു?

സ്നേ​ഹി​ക്കൽ ഏതാ​ണ്ട് ആലോ​ചി​ക്ക​ലി​ന്റെ സ്ഥാ​ന​മെ​ടു​ക്കു​ന്നു. അനു​രാ​ഗം മറ്റു സക​ല​ത്തി​ന്റേ​യും ഒരു സശ്ര​ദ്ധ​മായ വി​സ്മൃ​തി​യാ​ണ്. അപ്പോൾ, വി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ന്യാ​യം വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ ചോ​ദി​ക്കാം. ആകാ​ശ​ത്തി​ലെ പര​സ്പ​ര​ച​ല​ന​യ​ന്ത്ര​ത്തിൽ ഒരു ശരി​യായ ക്ഷേ​ത്ര​ഗ​ണിത സം​ബ​ന്ധി​രൂ​പം എത്ര​ക​ണ്ടു​ണ്ടോ, അതിൽ ഒട്ടു​മ​ധി​കം മനു​ഷ്യ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ ശരി​യായ ന്യാ​യാ​നു​വർ​ത്ത​ന​മി​ല്ല. കൊ​സെ​ത്തി​നും മരി​യു​സ്സി​നും മരി​യു​സ്സും കൊ​സെ​ത്തു​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അവ​രു​ടെ ചു​റ്റു​മു​ള്ള പ്ര​പ​ഞ്ചം ഒരു ദ്വാ​ര​ത്തി​ലാ​ണ്ടു. അവർ ഒരു തങ്ക​നി​മി​ഷ​ത്തി​നു​ള്ളി​ലാ​യി താമസം. അവ​രു​ടെ മുൻ​വ​ശ​ത്ത് ഒന്നു​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു, പിൻ​വ​ശ​ത്തും ഒന്നു​മി​ല്ല. കൊ​സെ​ത്തി​ന് ഒര​ച്ഛ​നു​ണ്ടെ​ന്നേ മരി​യു​സ്സി​നോർ​മ്മ​യി​ല്ല. അയാ​ളു​ടെ തല​ച്ചോർ അഞ്ചു​ക​യും തക​രു​ക​യും ചെ​യ്തു. പി​ന്നെ ഈ കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാർ എന്തി​നെ​പ്പ​റ്റി സം​സാ​രി​ച്ചു? നമ്മൾ കണ്ട​തു​പോ​ലെ, പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി​യും, കു​യി​ലു​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി​യും, സൂ​ര്യാ​സ്ത​മ​യ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യും ചന്ദ്രോ​ദ​യ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യും എല്ലാ പ്ര​ധാന സം​ഗ​തി​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി​യും. സക​ല​ത്തേ​യും ഒഴി​ച്ചു സക​ല​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും അവർ അന്യോ​ന്യം പറ​ഞ്ഞു. കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാർ​ക്കു​ള്ള സക​ല​വും ഒന്നു​മി​ല്ലാ​യ്ക​യാ​ണ്. അപ്പോൾ, അച്ഛൻ, വാ​സ്ത​വാ​വ​സ്ഥ​കൾ, മട, ഘാ​തു​ക​ന്മാർ, ആ അപൂർ​വ്വ​സം​ഭ​വം— എന്താ​വ​ശ്യ​ത്തി​ന്? എന്ന​ല്ല, ആ ഭയ​ങ്ക​ര​സ്വ​പ്നം ശരി​ക്കു​ണ്ടാ​യ​താ​ണെ​ന്ന് അയാൾ​ക്കു തി​ക​ച്ചും തീർ​ച്ച​യു​ണ്ടോ? അവർ രണ്ടു​പേ​രു​ണ്ട്; അവർ അന്യോ​ന്യം ആരാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്നു; അതി​ന​പ്പു​റ​ത്തു പി​ന്നെ ഒന്നു​മി​ല്ല. ഒന്നും ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. നമ്മു​ടെ പി​ന്നിൽ​വെ​ച്ചു​ള്ള നര​ക​ത്തി​ന്റെ ഈ തി​രോ​ഭാ​വം സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ന്റെ ആവിർ​ഭാ​വ​ത്തി​ന് ആവ​ശ്യ​മാ​ണെ​ന്നു​വ​രാം. നമ്മൾ ചെ​കു​ത്താ​ന്മാ​രെ കണ്ടു​വോ? ആരെ​ങ്കി​ലും അങ്ങ​നെ​യു​ണ്ടോ? നമ്മൾ പേ​ടി​ച്ചു​വോ? നമ്മൾ വ്യ​സ​നി​ച്ചു​വോ? നമ്മ​ള​റി​യാ​താ​യി. ഒരു പനി​നീർ​പ്പൂ​മേ​ഘം അതി​നു​മീ​തേ തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്നു.

അപ്പോൾ ഈ രണ്ടു​പേ​രും ഇങ്ങ​നെ, നന്നെ മു​ക​ളിൽ, പ്ര​കൃ​തി​യി​ലു​ള്ള എല്ലാ അസം​ഭാ​വ്യ​ത​യോ​ടും​കൂ​ടി, കഴി​ഞ്ഞു​പോ​ന്നു—നന്നെ ചു​വ​ട്ടി​ലു​മ​ല്ല, ഒത്ത മു​ക​ളി​ലു​മ​ല്ല; മനു​ഷ്യ​ന്റേ​യും ദേ​വ​ന്റേ​യും നടു​ക്ക്; ചളി​ക്കു മു​കൾ​ബ്ഭാ​ഗ​ത്ത്, അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തി​നു ചു​വ​ട്ടിൽ, മേ​ഘ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ളിൽ; രക്ത​മാം​സ​ങ്ങ​ള​ല്ലാ​താ​യി, ആപാ​ദ​ചൂ​ഡം ആത്മാ​വും ആന​ന്ദ​മൂർ​ച്ഛ​യു​മാ​യി; ഭൂ​മി​യിൽ നട​ക്കാൻ വയ്യാ​ത്ത​വി​ധം വൈ​ശി​ഷ്ട്യം കൊ​ണ്ടു നി​റ​ഞ്ഞു​ക​ഴി​ഞ്ഞു, ആകാ​ശ​ത്തിൽ മറ​ഞ്ഞേ​ക്കാൻ വയ്യാ​ത്ത​വി​ധം മനു​ഷ്യ​ത്വം​കൊ​ണ്ട് അപ്പോ​ഴും കന​ത്തു, കീ​ഴ്പോ​ട്ടു വീഴാൻ കാ​ത്തും​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഏതോ രണ്ടു പര​മാ​ണു​ക്ക​ളെ​പ്പോ​ലെ തൂ​ങ്ങി; സ്പ​ഷ്ട​മാ​യി ഈശ്വ​ര​വി​ധി​യു​ടെ അതിർ​ത്തി​കൾ​ക്ക​പ്പു​റ​ത്ത്; ആ ചക്ര​ച്ചാൽ കാ​ണാ​തെ; ഇന്ന​ലെ, ഇന്നു, നാളെ, എന്നാ​യി; അമ്പ​ര​ന്ന്, ആഹ്ലാ​ദം കേറി, മു​ക​ളിൽ പാ​റി​ക്കൊ​ണ്ടു, പറ​ന്നു പൊ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ട്, ചി​ല​പ്പോൾ അപാ​ര​ത​യി​ലേ​ക്കു പറ​ന്നു​ക​ള​യ​ത്ത​ക്ക​വി​ധം ലാ​ഘ​വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി; എല്ലാ​ശാ​ശ്വ​ത​ത്വ​ത്തി​ലേ​ക്കും പൊ​ങ്ങി​പ്പ​റ​ക്കാ​വു​ന്ന​വി​ധം ഏതാ​ണ്ടൊ​രു​ങ്ങി; ഇങ്ങ​നെ ഓമ​ന​ത്ത​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി താ​രാ​ട്ട​പ്പെ​ട്ട്, അവർ കണ്ണും​മി​ഴി​ച്ചു കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങി. ഹാ! ആദർ​ശം​കൊ​ണ്ടും തന്റേ​ടം മറി​ഞ്ഞ വാ​സ്ത​വാ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ വി​ശി​ഷ്ട​മായ ആല​സ്യം!

ചി​ല​പ്പോൾ, കൊ​സെ​ത്ത് സു​ന്ദ​രി​യാ​യി​രി​ക്കെ, അവ​ളു​ടെ മുൻ​പിൽ മരി​യു​സ് കണ്ണു ചി​മ്മും. ആത്മാ​വി​ലേ​ക്കു നോ​ക്കാ​നു​ള്ള ഉത്ത​മ​മാർ​ഗ്ഗം അടഞ്ഞ കണ്ണു​ക​ളി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ്.

ഇതെ​വി​ടെ​യ്ക്കാ​ണെ​ത്തി​ക്കു​ക​യെ​ന്നു മരി​യു​സ്സും കൊ​സെ​ത്തും തീരെ ആലോ​ചി​ച്ചി​ല്ല. എത്തി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന് അവർ കരുതി. അനു​രാ​ഗം എന്തോ ഒന്നി​ലേ​ക്കെ​ത്തി​ക്കും എന്നാ​ശി​ക്കു​ന്ന​തു മനു​ഷ്യ​ന്നു​ള്ള ഒര​ത്ഭു​താ​ധി​കാ​ര​മാ​ണ്.

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ഒന്നും ശങ്കി​ച്ചി​ല്ല.

മരി​യു​സ്സോ​ളം​ത​ന്നെ മനോ​രാ​ജ്യ​ക്കാ​രി​യ​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന കൊ​സെ​ത്ത് ആഹ്ലാ​ദ​വ​തി​യാ​ണ്; ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ സു​ഖ​ത്തി​ന് അതു മതി​യാ​യി​രു​ന്നു. കൊ​സെ​ത്ത് കൊ​ണ്ടാ​ടി​യി​രു​ന്ന വി​ചാ​ര​ങ്ങൾ, അവ​ളു​ടെ ചി​ല്ലറ കരു​ത​ലു​കൾ, അവ​ളു​ടെ ഹൃദയം നി​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന മരി​യു​സ്സി​ന്റെ രൂപം, അവ​ളു​ടെ സു​ന്ദ​ര​വും ചാ​രി​ത്ര​മ​യ​വും സ്മേ​ര​ത​ര​വു​മായ നെ​റ്റി​ത്ത​ട​ത്തി​ന്റെ അതി​ര​റ്റ പരി​ശു​ദ്ധി​ക്കു കു​റ​വൊ​ന്നും വരു​ത്തി​യി​ല്ല. ദേവൻ താ​മ​ര​പ്പൂ​വി​നെ​യെ​ന്ന​പോ​ലെ കന്യക അനു​രാ​ഗ​ത്തെ കൈയിൽ വെ​യ്ക്കു​ന്ന ആ ഒരു പ്രാ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു അവൾ​ക്ക്. അതു​കൊ​ണ്ട് ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നു സ്വ​സ്ഥത കി​ട്ടി. എന്ന​ല്ല, രണ്ടു കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാർ തങ്ങ​ളു​ടെ അനു​രാ​ഗ​ത്തെ അന്യോ​ന്യം അറി​യി​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞാൽ​പ്പി​ന്നെ കാ​ര്യ​ങ്ങൾ എപ്പോ​ഴും ഭം​ഗി​യിൽ നട​ന്നു​കൊ​ള്ളും: തങ്ങ​ളു​ടെ അനു​രാ​ഗ​ത്തി​ന് അസു​ഖ​മു​ണ്ടാ​ക്കി​യേ​ക്കാ​വു​ന്ന മൂ​ന്നാ​മ​നെ അവർ, എല്ലാ കാ​മി​നീ കാ​മു​കൻ​മാ​രു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തി​ലും, ശരി​യായ കു​റ​ച്ചു ചില മുൻ​ക​രു​ത​ലു​കൾ​കൊ​ണ്ട്, എപ്പോ​ഴും അന്ധ​കാ​ര​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ നിർ​ത്തി​പ്പോ​രും. അതു​കൊ​ണ്ട് ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് പറ​യു​ന്ന​തി​നൊ​ന്നും കൊ​സെ​ത്ത് വി​രോ​ധം ഭാ​വി​ച്ചി​ല്ല. അവൾ പു​റ​ത്തേ​ക്കി​റ​ങ്ങു​ന്നു​ണ്ടോ? ഉവ്വ്, അച്ഛാ, ഞാ​നു​മു​ണ്ട്.’ അവൾ പു​റ​ത്തേ​ക്കി​ല്ലേ? വളരെ നന്നാ​യി. അയാൾ​ക്ക് അന്നു വൈ​കു​ന്നേ​രം കൊ​സെ​ത്തു​മാ​യി സം​സാ​രി​ച്ചു​കൂ​ട​ണ​മെ​ന്നാ​ണോ? അവൾ​ക്ക് ബഹു​ര​സം. അയാൾ പതി​വാ​യി പത്തു​മ​ണി​ക്കു കി​ട​ക്കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട്, ആ സമയം കഴി​ഞ്ഞ​ല്ലാ​തെ മരി​യു​സ് തോ​ട്ട​ത്തി​ലേ​ക്കു വരി​ല്ല; അപ്പോൾ കൊ​സെ​ത്ത് ഉമ്മ​റ​ക്കോ​ലാ​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള നീണ്ട ചി​ല്ലു​വാ​തിൽ തു​റ​ക്കു​ന്ന​ത് അയാൾ​ക്കു തെ​രു​വിൽ നി​ന്നാൽ കേൾ​കാ​കം. നി​ശ്ച​യ​മാ​യും, മരി​യു​സ്സി​നെ ആരും പകൽ കണ്ടി​ട്ടി​ല്ല. മരി​യു​സ് ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പു​ണ്ടെ​ന്നേ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് കരു​താ​താ​യി. ഒരു ദിവസം രാ​വി​ലെ മാ​ത്രം ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് കൊ​സെ​ത്തോ​ടു പറ​യു​ക​യു​ണ്ടാ​യി; ‘അപ്പോൾ പു​റ​ത്ത​താ; കു​മ്മാ​യം!’ തലേ ദിവസം വൈ​കു​ന്നേ​രം ഒരാ​ഹ്ലാ​ദ​ല​ഹ​രി​യിൽ മരി​യു​സ് കൊ​സെ​ത്തി​നെ മതി​ലി​ന്മേ​ലേ​ക്കു​ന്തി.

നേ​ര​ത്തെ കി​ട​ക്കാൻ പോ​കു​ന്ന കിഴവി തു​സ്സാ​ങ് ഉറ​ക്ക​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും ആലോ​ചി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല; ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ​പ്പോ​ലെ​ത​ന്നെ അവളും അക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ യാ​തൊ​ന്നും അറി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല.

മരി​യു​സ് വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു കാ​ലെ​ടു​ത്തു​കു​ത്തി​യി​ട്ടി​ല്ല. അയാൾ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ കൂ​ടെ​യാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോൾ, തെ​രു​വിൽ​നി​ന്ന് ആളുകൾ കാ​ണു​ക​യും ശബ്ദം കേൾ​ക്ക​യും ചെ​യ്യാ​തി​രി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി, അവർ ഒതു​ക്കു​കൾ​ക്ക​രി​കി​ലു​ള്ള ഒരു ചു​മർ​മാ​ട​ത്തിൽ ഒളി​ക്കും; അവിടെ അവർ പല​പ്പോ​ഴും സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പക​ര​മാ​യി മര​ച്ചി​ല്ല​ക​ളി​ലേ​ക്കു സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി, ഒരു നി​മി​ഷ​ത്തിൽ ഇരു​പ​തു പ്രാ​വ​ശ്യം അന്യോ​ന്യം കൈ​യ​മർ​ത്തി​യ​തു​കൊ​ണ്ട് തൃ​പ്തി​പ്പെ​ട്ട്, അങ്ങ​നെ ഇരി​ക്കും. ആ സമ​യ​ത്ത് അവ​രിൽ​നി​ന്നു മു​പ്പ​ത​ടി ദൂ​രെ​വെ​ച്ച് ഒരി​ടി​വെ​ട്ടു നട​ന്നു എന്നു​വെ​യ്ക്കുക, അവ​ര​റി​ഞ്ഞി​രി​ക്കി​ല്ല അത്; അത്ര​മേൽ ഒരാ​ളു​ടെ മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തിൽ മറ്റേ ആളുടെ മനോ​രാ​ജ്യം ആണ്ടു​മു​ങ്ങി​യി​രി​ക്കും.

സ്വ​ച്ഛ​മായ പരി​ശു​ദ്ധി. മണി​ക്കൂ​റു​കൾ മു​ഴു​വ​നും വെ​ളു​ത്തി​ട്ട്; ഏതാ​ണ്ട് എല്ലാം ഒപ്പം; ഇത്ത​രം അനു​രാ​ഗം വെ​ള്ളാ​മ്പ​ലി​ന്റെ ഇത​ളു​ക​ളേ​യും വെ​ള്ള​പ്പി​റാ​വി​ന്റെ തൂ​വ​ലു​ക​ളേ​യും പറ്റി​യു​ള്ള ഒരു സ്മ​ര​ണ​യാ​ണ്.

അവ​രു​ടേ​യും തെ​രു​വി​ന്റെ​യും നടു​ക്കു തോ​ട്ടം മു​ഴു​വ​നു​മു​ണ്ട്. മരി​യു​സ് വരി​ക​യും പോ​വു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഓരോ​രി​ക്ക​ലും പടി​വാ​തി​ലി​ന്റെ അഴി നീ​ക്കി​യ​തു കാ​ണാ​ത്ത വി​ധ​ത്തിൽ അതയാൾ സശ്ര​ദ്ധം നേ​രെ​യാ​ക്കും.

അയാൾ ഏക​ദേ​ശം പാ​തി​ര​യോ​ടു​കൂ​ടി​യാ​ണ് മട​ങ്ങാ​റ്. നേരെ കുർ​ഫെ​രാ​ക്കി​ന്റെ താ​മ​സ​സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്കു ചെ​ല്ലും. കുർ​ഫെ​രാ​ക് ബയോ​രെ​ലോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘നി​ങ്ങൾ വി​ശ്വ​സി​ക്കു​മോ? കു​റ​ച്ചു ദി​വ​സ​മാ​യി​ട്ടു രാ​ത്രി ഒരു മണി​ക്കാ​ണ് മരി​യു​സ് വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു വരാറ്.’

ബയോ​രെൽ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്തു തോ​ന്നു​ന്നു? ഒരു മത​ബോ​ധക വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​യിൽ എന്നും ഒരു തു​ര​ങ്ക​പ്പെ​ട്ടി​യു​ണ്ട്.’

ചി​ല​പ്പോൾ കുർ​ഫെ​രാ​ക് കൈ കെ​ട്ടി, ഒരു സഗൗ​ര​വ​മ​ട്ട​വ​ലം​ബി​ച്ചു, മരി​യു​സ്സോ​ടു പറയും: ‘ഹേ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കു ചില വ്യ​വ​സ്ഥ​ക്കേ​ടു തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടു​ണ്ട്.’

കുർ​ഫെ​രാ​ക് ഒരു ലൗ​കി​ക​മ​നു​ഷ്യ​നാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു, മരി​യു​സ്സി​ലു​ള്ള ഈ അദൃ​ശ്യ​സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തി​ഫ​ല​നം അയാൾ​ക്ക​ത്ര രസി​ച്ചി​ല്ല; വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളെ ഒളി​ച്ചു വെ​ക്കു​ന്ന മട്ട് അത്ര​യൊ​ന്നും അയാൾ​ക്കി​ല്ല; അത​യാ​ളെ അക്ഷ​മ​നാ​ക്കി; ഇട​യ്ക്കി​ട​യ്ക്ക് അയാൾ മരി​യു​സ്സി​നെ ഇഹ​ലോ​ക​ത്തേ​ക്കു തി​രി​ച്ചു​വി​ളി​ക്കും.

ഒരു ദിവസം രാ​വി​ലെ, കുർ​ഫെ​രാ​ക് അയാൾ​ക്ക് ഈയൊ​രു​പ​ദേ​ശം ഇട്ടു​കൊ​ടു​ത്തു: ‘എന്റെ ചങ്ങാ​തി, നി​ങ്ങൾ ചന്ദ്ര​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തിൽ, മനോ​രാ​ജ്യ​ലോ​ക​ങ്ങ​ളിൽ, കമ്പ​ങ്ങ​ളു​ടെ രാ​ജ്യ​ത്ത്, എണ്ണം പറ​ഞ്ഞ​തിൽ, സോ​പ്പിൻ​പ​ത​യിൽ, താ​മ​സ​മാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ള്ള​തു​പോ​ലെ തോ​ന്നു​ന്നു. ആട്ടെ, നല്ല കു​ട്ടി​യ​ല്ലേ, എന്നോ​ടു പറയൂ, എന്താ​ണ​വ​ളു​ടെ പേര്?’

മരി​യു​സ്സി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു ‘മി​ണ്ടി​ക്കാൻ’ യാ​തൊ​ന്നി​നും കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. ആ കൊ​സെ​ത്ത് എന്ന അനിർ​വ​ച​നീ​യ​നാ​മ​ധേ​യ​ത്തി​ന്റെ ദി​വ്യാ​ക്ഷ​ര​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നി​നെ​പി​ഴു​തെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​നു​മുൻ​പ് അവർ അയാ​ളു​ടെ കൈ​ന​ഖ​ങ്ങ​ളെ പറി​ച്ചെ​ടു​ത്തു എന്നേ വരൂ. വാ​സ്ത​വാ​നു​രാ​ഗം പ്ര​ഭാ​ത​ത്തെ​പ്പോ​ലെ പ്ര​കാ​ശ​മാ​ന​വും ശവ​ക്ക​ല്ല​റ​യെ​പ്പോ​ലെ നി​ശ്ശ​ബ്ദ​വു​മാ​ണ്. ഒന്നു​മാ​ത്രം, കുർ​ഫെ​രാ​ക് മരി​യു​സ്സിൽ ഈയൊരു മാ​റ്റം കണ്ടു; അയാ​ളു​ടെ മൗനം ഒരു തി​ള​ങ്ങു​ന്ന തര​ത്തി​ലു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നു.

ഈ മനോ​ഹ​ര​മായ മെ​യ്മാ​സ​ത്തിൽ മരി​യു​സ്സും കൊ​സെ​ത്തും അപാ​ര​ങ്ങ​ളായ ആഹ്ലാ​ദ​ങ്ങ​ളെ അനു​ഭ​വി​ച്ച​റി​യാൻ പഠി​ച്ചു. പി​ന്നീ​ട് നീ എന്നു പൂർ​വ്വാ​ധി​കം ഭം​ഗി​യിൽ പറ​യാൻ​വേ​ണ്ടി, നീ എന്ന​തി​നു പകരം നി​ങ്ങൾ എന്നു തമ്മിൽ തർ​ക്കി​ച്ചു വി​ളി​ക്കുക, അവർ​ക്ക് ഈ ലോ​ക​ത്തിൽ യാ​തൊ​രു സം​ബ​ന്ധ​വു​മി​ല്ലാ​ത്ത ആളു​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി ഒരു നി​സ്സാ​ര​ഭാ​ഗ​വും വി​ടാ​തെ വളരെ നേരം സം​സാ​രി​ക്കുക. അനു​രാ​ഗ​മെ​ന്നു പറ​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ആ ഉൾ​മ​യ​ക്കു​ന്ന സം​ഗീ​ത​നാ​ട​ക​ശാ​ല​യിൽ പാ​ട്ടു പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്ന് ഒരു വി​ല​യു​മി​ല്ലെ​ന്നു​ള്ള​തി​ന്റെ മറ്റൊ​ര​ട​യാ​ളം.

മരി​യു​സ്സാ​ണെ​ങ്കിൽ, കൊ​സെ​ത്ത് ഉടു​പ്പിൻ​ഭം​ഗി​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​തു ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു കേൾ​ക്കുക;

കൊ​സെ​ത്താ​ണെ​ങ്കിൽ, മരി​യു​സ് രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​വി​ഷ​യ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി പറ​യു​ന്ന​തു ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു കേൾ​ക്കുക.

കാൽ​മു​ട്ടോ​ടു കാൽ​മു​ട്ട​മർ​ത്തി റ്യു ദ് ബബി​ലോ​ങ്ങി​ലൂ​ടെ സവാ​രി​വ​ണ്ടി​കൾ പാ​ഞ്ഞു​പോ​കു​ന്ന ശബ്ദം ശ്ര​ദ്ധി​ക്കുക.

അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തി​ലു​ള്ള ഒരേ ഗോ​ള​ത്തെ മാ​ത്ര​മോ, അല്ലെ​ങ്കിൽ പു​ല്ക്കൊ​ടി​യിൽ മി​ന്നു​ന്ന ഒരേ മി​ന്നാ​മി​നു​ങ്ങി​നെ മാ​ത്ര​മോ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കുക;

ഒരു​മി​ച്ചു രണ്ടു​പേ​രും മി​ണ്ടാ​തി​രി​ക്കുക; സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തേ​ക്കാൾ കു​റേ​ക്കൂ​ടി വലിയ ഒരു രസം;

മറ്റും, മറ്റും.

ഇതി​നി​ട​യിൽ നാ​നാ​പ്ര​കാ​ര​മു​ള്ള സമ്മി​ശ്ര​ത​കൾ വന്നു​കൂ​ടു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ഒരു ദിവസം മരി​യു​സ്, വൈ​കു​ന്നേ​രം, ദെ ആൻ​വ​ലീ​ദ് നട​ക്കാ​വി​ലൂ​ടെ തന്റെ സങ്കേ​ത​സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്കു പോ​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അയാൾ സാ​ധാ​ര​ണ​യാ​യി തലയും താ​ഴ്ത്തി​യാ​ണ് പോ​കാ​റ്. റ്യു പ്ളു​മെ​യി​ലെ മൂ​ല​തി​രി​യു​ന്നേ​ട​ത്തു​വെ​ച്ച്, ആരോ അടു​ക്കൽ​നി​ന്ന് ഇങ്ങ​നെ പറ​യു​ന്ന​തു കേ​ട്ടു: ‘സലാം, മൊ​സ്യു മരി​യു​സ്.’

അയാൾ തല പൊ​ക്കി​നോ​ക്കി; അത് എപ്പോ​നൈ​നാ​ണ്.

ഇത് അയാളെ ഒന്നി​ള​ക്കി​വി​ട്ടു. അവൾ തന്നെ റ്യു പ്ളു​മെ​യി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു പോ​യാ​ക്കിയ ദി​വ​സ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ഒരി​ക്ക​ലും അയാൾ ആ പെൺ​കി​ടാ​വി​നെ​പ്പ​റ്റി ആലോ​ചി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല; അയാൾ അവളെ പി​ന്നെ കണ്ടി​ട്ടി​ല്ല. അവൾ അയാ​ളു​ടെ ഉള്ളിൽ നി​ന്നു പോ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അവ​ളെ​പ്പ​റ്റി അയാൾ​ക്കു നന്ദി​യ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും ഉണ്ടാ​വാൻ കാ​ര​ണ​മി​ല്ല; തന്റെ ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​ന്ന് അയാൾ അവൾ​ക്കു കട​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു! എങ്കി​ലും, അവളെ കണ്ടു​മു​ട്ടി​യ​പ്പോൾ അയാൾ ഒന്നു സം​ഭ്ര​മി​ച്ചു.

ശു​ദ്ധ​വും സു​ഖ​സ​മൃ​ദ്ധ​വു​മാ​യി​രി​ക്കെ, കാ​മ​വി​കാ​രം മനു​ഷ്യ​നെ ഒരു​ത​രം ഉത്ത​മ​ത്വ​ത്തി​ലെ​ത്തി​ക്കു​മെ​ന്നു കരു​തു​ന്ന​തു തെ​റ്റാ​ണ്; ഞങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​തു​പോ​ലെ, അത​യാ​ളെ ഒരു​ത​രം വി​സ്മൃ​തി​യി​ലേ​ക്കെ​ത്തി​ക്കു​ന്നു. ഈ നി​ല​യിൽ മനു​ഷ്യൻ ദു​സ്സ്വ​ഭാ​വി​യാ​വാൻ മറ​ക്കു​ന്നു; പക്ഷേ, സത്സ്വ​ഭാ​വി​യാ​വാ​നും അവൻ മറ​ക്കു​ന്നു. നന്ദി, സ്വ​ധർ​മ്മം ഓർ​മ്മി​ച്ചേ കഴിയൂ എന്നു​ള്ള ആവ​ശ്യ​ങ്ങ​ളും പ്ര​ധാ​ന​ങ്ങ​ളു​മായ കാ​ര്യ​ങ്ങൾ എല്ലാം മറ​യു​ന്നു. മറ്റേ​തൊ​രു സമ​യ​ത്താ​യാ​ലും, മരി​യു​സ് ഒരി​ക്ക​ലും ഇങ്ങ​നെ​യാ​വി​ല്ല എപ്പൊ​നൈ​നോ​ടു പെ​രു​മാ​റുക. കൊ​സെ​ത്തിൽ മു​ങ്ങി, ഈ എപ്പൊ​നൈ​ന്ന് എപ്പൊ​നൈൻ തെ​നാർ​ദി​യെർ എന്നാ​ണ് പേ​രെ​ന്നും അച്ഛ​ന്റെ മര​ണ​പ​ത്ര​ത്തിൽ എഴു​തി​യി​ട്ടു​ള്ള പേ​രാ​ണ്—കു​റ​ച്ചു​മാ​സം മുൻ​പാ​ണെ​ങ്കിൽ ഏതൊ​ന്നി​നു​വേ​ണ്ടി ജീ​വൻ​കൂ​ടി കളയാൻ തയ്യാ​റാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു​വോ, ആ ഒരു പേ​രാ​ണ്—അവൾ​ക്കു കു​ടും​ബ​പ്പേ​രെ​ന്നും സ്പ​ഷ്ട​മാ​യി ഓർ​മ്മി​ക്കു​ക​കൂ​ടി അയാൾ ചെ​യ്തി​ല്ല. മരി​യു​സ്സി​നെ ഞങ്ങൾ വാ​സ്ത​വ​മ​ട്ടിൽ കാ​ണി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. അനു​രാ​ഗ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​കാ​ശ​ധോ​ര​ണി​യിൽ അയാ​ളു​ടെ അച്ഛൻ​പോ​ലും ആത്മാ​വിൽ​നി​ന്ന് ഏതാ​ണ്ടു മങ്ങി​മ​റ​ഞ്ഞു​പോ​യി​രു​ന്നു.

അയാൾ അല്പം അമ്പ​ര​പ്പോ​ടു​കൂ​ടി മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘ഹോ! അപ്പോൾ നി​ങ്ങ​ളാ​ണ​ല്ലേ, എപ്പൊ​നൈൻ?ട

‘എന്താ​ണെ​ന്നെ നി​ങ്ങൾ എന്നു വി​ളി​ക്കാൻ? ഞാൻ വല്ല​തും തെ​റ്റു ചെ​യ്തു​വോ?’

‘ഇല്ല’. അയാൾ ഉത്ത​രം പറ​ഞ്ഞു.

നി​ശ്ച​യ​മാ​യും അയാൾ​ക്ക​വ​ളെ കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ യാ​തൊ​ന്നു​മി​ല്ല. നേ​രേ​മ​റി​ച്ച് ഒന്നു​മാ​ത്രം, കൊ​സെ​ത്തി​നെ നീ എന്നു വി​ളി​ച്ച സ്ഥി​തി​ക്ക് എപ്പൊ​നൈ​നോ​ടു നി​ങ്ങൾ എന്നു പറ​ക​യ​ല്ലാ​തെ വേറേ ഗതി​യി​ല്ലെ​ന്ന് അയാൾ​ക്കു തോ​ന്നി.

അയാൾ മി​ണ്ടാ​തെ നി​ന്ന​പ്പോൾ അവൾ കു​റ​ച്ചു​റ​ക്കെ പറ​ഞ്ഞു: ‘പറയൂ-’

അവൾ നിർ​ത്തി. മുൻപ് അത്ര​മേൽ കൂ​സ​ല​റ്റ​വ​ളും പ്ര​സ​രി​പ്പു​കാ​രി​യു​മാ​യി​രു​ന്ന പെ​ണ്ണി​നു വാ​ക്കു കി​ട്ടാ​താ​യി എന്നു തോ​ന്നി. അവൾ പു​ഞ്ചി​രി​യി​ടാൻ നോ​ക്കി, സാ​ധി​ച്ചി​ല്ല. പി​ന്നീ​ട് അവൾ തു​ടർ​ന്നു: ‘അപ്പൊ​ഴേ?’

പി​ന്നെ​യും അവൾ മി​ണ്ടാ​താ​യി; അവൾ കീ​ഴ്പോ​ട്ടും നോ​ക്കി നി​ല​വാ​യി.

‘അങ്ങ​നെ​യാ​വ​ട്ടെ, മി​സ്റ്റർ മരി​യു​സ്.’ അവൾ പെ​ട്ടെ​ന്ന് അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി പറ​ഞ്ഞു; അവൾ ഒരു നട​കൊ​ടു​ത്തു.

പി​റ്റേ​ദി​വ​സം 1832 ജൂൺ 30-ആംനു യാ​യി​രു​ന്നു; മി​ന്ന​ല്പി​ണർ തി​ങ്ങിയ മേ​ഘ​ങ്ങ​ളു​ടെ മട്ടിൽ പാ​രി​സ്സി​ന്റെ ആകാ​ശാ​ന്ത​ത്തിൽ അക്കാ​ല​ത്ത് തൂ​ങ്ങി​നി​ന്നി​രു​ന്ന സഗൗ​ര​വ​സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ കാരണം എടു​ത്തു​പ​റ​യേ​ണ്ടു​ന്ന ഒരു തി​യ്യ​തി. മരി​യു​സ്, തലേ​ദി​വ​സം വൈ​കു​ന്നേ​ര​ത്തെ​പ്പോ​ലെ, അതേ​വ​ഴി​ക്കു മന​സ്സിൽ അതേ സന്തോ​ഷ​ക​ര​മ​ങ്ങ​ളായ വി​ചാ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി, അന്നും സന്ധ്യ​യ്ക്കു പോ​വു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു; എപ്പൊ​നൈൻ, അതാ, നട​ക്കാ​വി​ലെ മര​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ലൂ​ടെ അയാൾ​ക്കു നേ​രി​ട്ടു​വ​രു​ന്നു; വഴി​ക്കു​വ​ഴി​യെ രണ്ടു ദിവസം —ഇതു കു​റ​ച്ചേ​റി. അയാൾ ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ ഒരു വശ​ത്തേ​ക്കു തി​രി​ഞ്ഞു, നട​ക്കാ​വു വി​ട്ടു, വഴി മാറി, റ്യു മൊ​സ്യു​വി​ലൂ​ടേ റ്യു പ്ളു​മെ​യി​ലേ​ക്കു കട​ന്നു.

ഇതു കാരണം എപ്പൊ​നൈർ അയാളെ റ്യു പ്ളു​മെ​വ​രെ പിൻ​തു​ടർ​ന്നു—അവൾ അതേ​വ​രെ ഒരി​ക്ക​ലും ചെ​യ്തി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ഒന്ന്. അന്നേ​വ​രെ, അയാൾ നട​ക്കാ​വി​ലൂ​ടെ പോ​കു​ന്ന​തു നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​ക​മാ​ത്രം ചെ​യ്ത് അവൾ തൃ​പ്തി​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു; അവൾ അയാളെ ചെ​ന്നു​കാ​ണു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല. തലേ​ദി​വ​സം വൈ​കു​ന്നേ​രം മാ​ത്രം അവൾ അയാ​ളു​മാ​യി സം​സാ​രി​ക്കാൻ നോ​ക്കി.

അങ്ങ​നെ, അയാ​ള​റി​യാ​തെ, എപ്പൊ​നൈൻ അയാ​ളു​ടെ പി​ന്നാ​ലെ പോ​ന്നു. പടി​വാ​തി​ല​ഴി മാ​റ്റി അയാൾ തോ​ട്ട​ത്തി​ലേ​ക്കു കട​ക്കു​ന്ന​ത് അവൾ കണ്ടു.

അവൾ ആ വഴി​വാ​തി​ലി​ന്റെ അടു​ത്തു ചെ​ന്നു; ഓരോ അഴി​യാ​യി പി​ടി​ച്ചു നോ​ക്കി, മരി​യു​സ് മാ​റ്റി​വെ​ച്ച അഴി ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു.

ഒരു താ​ഴ്‌​ന്ന ശബ്ദ​ത്തി​ലും നി​രു​ന്മേ​ഷ​മായ സ്വ​ര​ത്തി​ലും അവൾ മന്ത്രി​ച്ചു: ‘അതൊ​ന്നും പറ്റി​ല്ല.’

അവൾ ആ അഴി​വേ​ലി കാ​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്ന​പോ​ലെ, അഴി​ക്ക​ടു​ത്തു, ചു​വ​ട്ടി​ലെ അഴി​ത്ത​റ​യി​ന്മേൽ ഇരി​പ്പാ​യി. അത്, അഴി​വേ​ലി അടു​ത്തു​ള്ള മതി​ലി​ന്മേൽ​ച്ചെ​ന്നു മു​ട്ടു​ന്ന സ്ഥ​ല​ത്താ​യി​രു​ന്നു. അവിടെ ഒരി​രു​ണ്ട മൂ​ല​യു​ണ്ട്; അതിൽ എപ്പൊ​നൈൻ തീരെ കാ​ണാ​താ​യി.

അവിടെ ഒരു മണി​ക്കൂ​റു​നേ​രം, അന​ങ്ങാ​തെ, ശ്വാ​സം കഴി​ക്കു​ക​കൂ​ടി ചെ​യ്യാ​തെ, ആലോ​ച​ന​ക​ളിൽ മു​ങ്ങി, അവൾ അങ്ങ​നെ ഇരു​ന്നു.

വൈ​കു​ന്നേ​രം പത്തു​മ​ണി​യോ​ടു​കൂ​ടി, റ്യു പ്ളു​മെ​യി​ലൂ​ടെ കട​ന്നു​പോ​ക​യു​ണ്ടായ രണ്ടോ മൂ​ന്നോ പേ​രി​ലൊ​രാൾ, ആ ദു​ഷ്പേ​രു​ള്ള വി​ജ​ന​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​നി​ന്നു രക്ഷ​പ്പെ​ടാൻ​വേ​ണ്ടി ബദ്ധ​പ്പെ​ട്ടു പോ​കു​ന്ന ഒരു നേ​രം​വൈ​കിയ വയ​സ്സൻ പ്ര​മാ​ണി, തോ​ട്ട​വേ​ലി​ക്കു കര​യി​ട്ടു, മതി​ലു​മാ​യി കൂ​ട്ടി​മു​ട്ടു​ന്ന മൂല തി​രി​ഞ്ഞു​ന​ട​ക്കു​മ്പോൾ, കനം കൂ​ടി​യ​തും പേ​ടി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തു​മായ ഒരൊ​ച്ച ഇങ്ങ​നെ പറ​യു​ന്ന​തു കേ​ട്ടു: ‘അദ്ദേ​ഹം ദി​വ​സം​പ്ര​തി വൈ​കു​ന്നേ​രം ഇവിടെ വരു​ന്ന​തിൽ എനി​ക്ക​ത്ഭു​ത​മി​ല്ലാ​താ​യി.’

വഴി​പോ​ക്കൻ ഒന്നു ചു​റ്റും നോ​ക്കി, ആരേ​യും കണ്ടി​ല്ല; ആ ഇരു​ണ്ട മതിൽ​മാ​ട​ത്തി​ലേ​ക്കു നോ​ക്കാൻ ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ട്ടി​ല്ല; അയാൾ വല്ലാ​തെ പരി​ഭ്ര​മി​ച്ചു. അയാൾ ഇര​ട്ടി വേ​ഗ​ത്തിൽ നട​ന്നു.

ഈ വഴി​പോ​ക്കൻ കു​തി​കു​തി​ച്ച​തു വെ​റു​തെ​യ​ല്ല; കു​റ​ച്ചു നി​മി​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ളിൽ, വെ​വ്വേ​റെ ദൂരെ വി​ട്ടു​വി​ട്ടു മതി​ലോ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ നട​ന്നു​പോ​ന്നി​രു​ന്ന​വ​രും പാ​റാ​വു​കാ​രെ​ന്നു തോ​ന്നാ​വു​ന്ന​വ​രു​മായ ആറു​പേർ റ്യു പ്ളു​മെ​യി​ലേ​ക്കു കട​ന്നു.

തോ​ട്ട​വേ​ലി​ക്ക​ടു​ത്തെ​ത്തി ആദ്യ​ത്തെ ആൾ നി​ന്നു, മറ്റു​ള്ള​വ​രെ കാ​ത്തു; ഒരു നി​മി​ഷം, ആറു​പേ​രും വീ​ണ്ടും ഒത്തു​കൂ​ടി.

ഇവർ താ​ഴ്‌​ന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ പറയാൻ തു​ട​ങ്ങി.

‘ഇതാണ് സ്ഥലം.’ ഒരാൾ പറ​ഞ്ഞു.

‘തോ​ട്ട​ത്തിൽ കൂ​ലി​വ​ണ്ടി (നായ) യു​ണ്ടോ?’ മറ്റൊ​രാൾ ചോ​ദി​ച്ചു.

‘എനി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. ഏതാ​യാ​ലും ഞാ​നൊ​രു പന്തു​കൊ​ണ്ട​ന്നി​ട്ടു​ണ്ട്; അതി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു ഞാൻ തീ​റ്റും.’

‘കണ്ണാ​ടി​ച്ചി​ല്ലു പൊ​ട്ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കാൻ കു​റ​ച്ചു പശ​ക്കൂ​ട്ടു കൈ​യി​ലു​ണ്ടോ?’

‘ഉണ്ട്.’

‘അഴി പഴ​യ​താ​ണ്.’ ഒരു​ദ​ര​ഭാ​ഷ​ക​ന്റെ ഒച്ച​യു​ള്ള അഞ്ചാ​മൻ, ഇട​യിൽ​ക്ക​ട​ന്നു പറ​ഞ്ഞു.

‘അത്ര​യും നന്നാ​യി.’ രണ്ടാ​മ​തു സം​സാ​രി​ച്ച ആൾ പറ​ഞ്ഞു.

‘രാ​വി​യാൽ ശബ്ദി​ക്കി​ല്ല; മു​റി​ക്കാൻ ഞെ​രു​ക്ക​മു​ണ്ടാ​വി​ല്ല.’

അതേ​വ​രെ വാ​യ​തു​റ​ക്കാ​ത്ത ആറാമൻ അപ്പോൾ, ഒരു മണി​ക്കൂർ മുൻപ് എപ്പൊ​നൈൻ ചെ​യ്ക​യു​ണ്ടാ​യ​തു​പോ​ലെ, ഓരോ അഴി​യും വഴി​ക്കു​വ​ഴി​യെ പി​ടി​ച്ചു സശ്ര​ദ്ധം ഇള​ക്കി​നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു പടി​യു​ടെ പരീ​ക്ഷ​ണം ആരം​ഭി​ച്ചു.

അങ്ങ​നെ അയാൾ മരി​യു​സ് ഇള​ക്കി​യെ​ടു​ത്ത അഴി​യി​ന്മേ​ലെ​ത്തി. മുൻപ് എപ്പൊ​നൈൻ ചെ​യ്ക​യു​ണ്ടാ​യ​തു​പോ​ലെ, ഓരോ അഴി​യും വഴി​ക്കു​വ​ഴി​യെ പി​ടി​ച്ചു സശ്ര​ദ്ധം ഇള​ക്കി​നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു പടി​യു​ടെ പരീ​ക്ഷ​ണം ആരം​ഭി​ച്ചു.

അങ്ങ​നെ അയാൾ മരി​യു​സ്സ് ഇള​ക്കി​യെ​ടു​ത്ത അഴി​യി​ന്മേ​ലെ​ത്തി. ആ അഴി​പി​ടി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി, ഇരു​ട്ടിൽ നി​ന്ന് അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി ആവിർ​ഭ​വി​ച്ച ഒരു കൈ അയാ​ളു​ടെ കൈ​യി​ന്മേൽ പതി​ച്ചു. നെ​ഞ്ഞി​ന്റെ നടു​ക്കാ​യി ശക്തി​യിൽ ഒരു​ന്തു​ന്തി, ആരോ അയാളെ പി​ന്നോ​ക്കം നീ​ക്കി; ഒരു പരു​ക്ക​നൊ​ച്ച, പക്ഷേ, വളരെ പതു​ക്കെ, അയാ​ളോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘നാ​യ​യു​ണ്ട്.’

അതോ​ടു​കൂ​ടി, ഒരു വി​ളർ​ത്ത പെൺ​കു​ട്ടി മുൻ​പിൽ നി​ല്ക്കു​ന്ന​ത് അയാൾ കണ്ടു.

അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മാ​യ​തെ​ന്തും എപ്പോ​ഴും ഉണ്ടാ​ക്കി​ത്തീർ​ക്കു​ന്ന ആ ഒരു ഞെ​ട്ടൽ അയാൾ ഞെ​ട്ടി. ഒരു ഭയ​ങ്ക​ര​മ​ട്ടിൽ അയാ​ളു​ടെ രോമം എടു​ത്തു​പി​ടി​ച്ചു; അസ്വ​സ്ഥ​മാ​യി​ത്തീർ​ന്ന ഒരു നി​ഷ്ഠു​ര​മൃ​ഗ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ കാ​ഴ്ച​യിൽ ഭയ​ങ്ക​ര​മാ​യി​ട്ടു മറ്റൊ​ന്നു​മി​ല്ല; അവ​യു​ടെ ഭയ​പ്പെ​ട്ട മട്ടു ഭയം തോ​ന്നി​ക്കു​ന്നു.

അയാൾ പി​ന്നോ​ട്ടു വാ​ങ്ങി, വി​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞു: ‘ഇതേതു പെ​ണ്ണാ​ണ്?’

‘സ്വ​ന്തം മകൾ.’

വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ തെ​നാർ​ദി​യെ​രോ​ടു സം​സാ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത് എപ്പൊ​നൈ​നാ​ണ്.

എപ്പൊ​നൈ​ന്റെ അപ്ര​തീ​ക്ഷി​താ​വിർ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി മറ്റു​ള്ള അഞ്ചു​പേർ—ക്ല​ക്സും ഗ്വെൽ​മെ​റും ബബെ​യും ബ്രു​ഴോ​ങ്ങും മൊങ് പർ​നാ​സ്സും—ഒച്ച​യി​ല്ലാ​തെ, ദ്രു​ത​ഗ​തി​കൂ​ടാ​തെ, ഒര​ക്ഷ​ര​വും മി​ണ്ടാ​തെ, ഇത്ത​രം രാ​ത്രി​ഞ്ച​ര​ന്മാ​രു​ടെ സവി​ശേ​ഷ​ത​യായ ഒരു വല്ലാ​ത്ത മന്ദ​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി, അടു​ത്തെ​ത്തി​യി​രു​ന്നു.

അവർ​ണ്ണ്യ​ങ്ങ​ളും പക്ഷേ, ഭയ​ങ്ക​ര​ങ്ങ​ളു​മായ ചില ആയു​ധ​ങ്ങൾ അവ​രു​ടെ കൈയിൽ കാ​ണാ​നു​ണ്ട്. കള്ള​ന്മാർ ‘കു​ത്ത്യാ​ലി’ എന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്ന ഒരു കൂ​ട്ടു​വ​ള​യൻ ചവണ ഗ്വെൽ​മെർ കൈയിൽ പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്നു.

‘അപ്പോൾ നോ​ക്കൂ, എന്താ നീ​യ്യി​വി​ടെ കാ​ട്ടു​ന്ന​ത്? ഞങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു നി​ന​ക്കെ​ന്തു വേണം? നൊ​സ്സു​ണ്ടോ?’ കഴി​യു​ന്നേ​ട​ത്തോ​ളം ഉച്ച​ത്തി​ലും പതു​ക്കെ​യു​മാ​യി തെ​നാർ​ദി​യെർ ചോ​ദി​ച്ചു. ‘ഞങ്ങ​ളെ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി​ക്കാൻ നി​യ്യെ​ന്തി​നി​ങ്ങോ​ട്ടു വന്നു?’

എപ്പൊ​നൈർ പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ച്, അച്ഛ​ന്റെ കഴു​ത്തിൽ തൂ​ങ്ങി.

‘എന്റെ അച്ഛാ, ഞാ​നി​ങ്ങോ​ട്ടു വന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു, ഞാ​നി​ങ്ങോ​ട്ടു വന്നു. എന്ത്, ഇക്കാ​ല​ത്ത് ആളു​കൾ​ക്കു കല്ലി​ന്മേൽ ഇരു​ന്നു​കൂ​ടേ? നി​ങ്ങ​ളാ​ണ് ഇവിടെ വരാൻ പാ​ടി​ല്ലാ​ത്ത​ത്. ബി​സ്കോ​ത്താ​ണെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞി​ട്ടും നി​ങ്ങ​ളെ​ന്തി​നി​ങ്ങോ​ട്ടു പോ​ന്നു? ഞാൻ അതു മഞോ​വി​നോ​ടു പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. ഇവിടെ ഒന്നും കാ​ട്ടാ​നി​ല്ല. ആട്ടെ, എന്റെ അച്ഛ​ന​ല്ലേ, എന്നെ ഒന്നു പി​ടി​ച്ചു​പൂ​ട്ടു. എത്ര കാ​ല​മാ​യി ഞാൻ അച്ഛ​നെ കണ്ടി​ട്ട്! അപ്പോൾ പു​റ​ത്താ​യി?’

എപ്പൊ​നൈ​ന്റെ പി​ടി​യിൽ​നി​ന്നു വി​ട്ടു​പോ​രാൻ അയാൾ ശ്ര​മി​ച്ചു; ഇങ്ങ​നെ മു​ര​ണ്ടു; ‘അതു നന്ന്. നീ​യ്യെ​ന്നെ പി​ടി​ച്ചു​പൂ​ട്ടി. ഉവ്വ്, ഞാൻ പു​റ​ത്താ​യി. ഞാ​ന​ക​ത്ത​ല്ല. ഇനി, പോ​യാ​ട്ടെ.’

പക്ഷേ, എപ്പൊ​നൈൻ വി​ട്ടി​ല്ല; എന്ന​ല്ല താ​ലോ​ലി​ക്കൽ ഇര​ട്ടി​ച്ചു.

‘അച്ഛാ, എങ്ങ​നെ പറ്റി​ച്ചു അത്? അതി​ന്നു​ള്ളിൽ​നി​ന്നു പു​റ​ത്തു ചാ​ട​ണ​മെ​ങ്കിൽ അച്ഛൻ കു​റെ​യേ​റെ സമർ​ത്ഥ​നാ​വ​ണം. അതൊ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു​ത​രൂ! എന്റെ അമ്മ? അമ്മ​യെ​വി​ടെ? അമ്മ​യു​ടെ കഥ പറയൂ.’

തെ​നാർ​ദി​യെർ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘അമ്മ​യ്ക്കു സു​ഖ​മാ​ണ്. എനി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. എന്നെ വി​ട്ടു പോ​യാ​ട്ടെ, ഞാൻ പറ​യു​ന്നു.’

‘ഞാൻ പോ​വി​ല്ല, പോ-​വി-ല്ല’, ഒരു ശാ​ഠ്യം​പി​ടി​ക്കു​ന്ന കു​ട്ടി​യെ​പ്പോ​ലെ അവൾ കി​ണു​ങ്ങി​പ്പ​റ​ഞ്ഞു. ‘അച്ഛൻ എന്നെ ആട്ടി​യ​യ​ച്ചു; നാ​ലു​മാ​സ​മാ​യി ഞാ​ന​ച്ഛ​നെ കണ്ടി​ട്ട്. ഒന്നു​മ്മ​വെ​യ്യ്ക്കാൻ​കൂ​ടി എനി​ക്ക് പി​ന്നെ കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല.’

അവൾ പി​ന്നെ​യും അച്ഛ​ന്റെ കഴു​ത്തിൽ പി​ടി​കൂ​ടി.

‘അപ്പോൾ, ഇതെ​ന്തു കഥ​യി​ല്ലാ​യ്മ​യാ​ണ്!’ ബബെ പറ​ഞ്ഞു.

‘വേ​ഗ​മാ​ക​ട്ടെ!’ ഗ്വെൽ​മെർ പറ​ഞ്ഞു.

‘ആമ​ക്കാർ കട​ന്നു​പോ​വും.’

ഉദ​ര​ഭാ​ഷ​ക​ന്റെ ശബ്ദം ഈ ഒരു ശ്ലോ​കാർ​ദ്ധ​ത്തെ ഉരു​വി​ട്ടു:

‘കൊ​ല്ലം തു​ട​ങ്ങ​ല​ല്ലി​ന്നു

തന്ത തള്ള​യെ നക്കു​വാൻ.’

എപ്പൊ​നൈൻ അഞ്ചു ഘാ​തു​ക​ന്മാ​രു​ടെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു തി​രി​ഞ്ഞു.

‘അല്ല, ഇതു മൊ​സ്യു ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങാ​ണ്. സലാം, മൊ​സ്യു ബബെ. സലാം, മൊ​സ്യു ക്ല​ക്സു. എന്നെ അറി​യി​ല്ലേ, മൊ​സ്യു ഗ്വെൽ​മെർ? സു​ഖം​ത​ന്നെ​യോ, മൊങ് പർ​നാ​സ്സ്?’

‘ഉവ്വു​വ്വ്, അവർ​ക്ക​റി​യാം നി​ന്നെ!’ തെ​നാർ​ദി​യെർ ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു. ‘പക്ഷേ, സലാം, നമ​സ്കാ​രം. നി​യ്യ​വി​ടു​ന്നു പോ​യാ​ട്ടെ! ഞങ്ങ​ളെ വിടു!’

‘ഇതു കു​റു​ക്ക​ന്മാർ​ക്കു​ള്ള സമ​യ​മാ​ണ്, കോ​ഴി​ക്കു​ട്ടി​ക​ളു​ടേ​ത​ല്ല.’

മൊ​ങ്പർ​നാ​സ്സ് പറ​ഞ്ഞു.

‘ഞങ്ങൾ ചെ​യ്യാൻ പോ​കു​ന്ന​തു കണ്ടി​ല്ലേ?’ ബബെ തു​ടർ​ന്നു.

എപ്പൊ​നൈർ മൊ​ങ്പർ​സ്സി​ന്റെ കൈ പി​ടി​ച്ചു.

‘നോ​ക്ക​ണേ’, അയാൾ പറ​ഞ്ഞു. ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കൈ മു​റി​യും; എന്റെ കൈയിൽ ഒരു നി​വർ​ത്തിയ കത്തി​യു​ണ്ട്.’

‘എന്റെ മൊ​ങ്പർ​നാ​സ്സ് കു​ട്ടി’, എപ്പൊ​നൈർ വലിയ സൗ​മ്യ​സ്വ​ര​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു. ‘നി​ങ്ങൾ​ക്കാ​ളു​ക​ളെ വി​ശ്വാ​സം വേണം. ഞാൻ, ഒരു സമയം, എന്റെ അച്ഛ​ന്റെ മക​ളാ​ണ്. മൊ​സ്യു ബബെ, മൊ​സ്യു ഗ്വെൽ​മെർ, ഈ കാ​ര്യം അന്വേ​ഷി​ക്കാൻ ഏല്പി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത് എന്നെ​യാ​ണ്.’

എപ്പൊ​നൈൻ കന്ന​ഭാഷ സം​സാ​രി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു​ള്ള​തു നോ​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണ്. മരി​യു​സ്സി​നെ കണ്ട​തി​നു​ശേ​ഷം ആ ഭയ​ങ്ക​ര​ഭാഷ അവൾ​ക്കു പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കാൻ വയ്യാ​താ​യി.

അവൾ ഒരു കങ്കാ​ള​ത്തി​ന്റേ​തു​പോ​ലെ ചെ​റു​തും എല്ലു​ന്തി​യ​തും ക്ഷീ​ണി​ച്ച​തു​മായ തന്റെ കൈ​യിൽ​വെ​ച്ചു ഗ്വെൽ​മെ​രു​ടെ പരു​ത്ത പോ​ത്തൻ​വി​ര​ലു​ക​ളെ അമർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു തു​ടർ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു:

‘ഞാൻ വി​ഡ്ഢി​യ​ല്ലെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ​ക്കു നല്ല​പോ​ലെ​യ​റി​യാം. സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്നെ വി​ശ്വാ​സ​മാ​ണ്. പല​ത​വ​ണ​യും ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ സഹാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​മു​ണ്ട്. അപ്പോൾ, ഞാ​ന​ന്വേ​ഷി​ച്ചു; ഒരാ​വ​ശ്യ​വു​മി​ല്ലാ​തെ നി​ങ്ങൾ തല കാ​ട്ടു​ക​യാ​ണ്, കേ​ട്ടു​വോ? ഞാൻ ശപഥം ചെ​യ്യു​ന്നു, ഈ വീ​ട്ടിൽ യാ​തൊ​ന്നു​മി​ല്ല.’

‘ഇവിടെ സ്ത്രീ​കൾ മാ​ത്ര​മാ​ണ്.’ ഗ്വെൽ​മെർ പറ​ഞ്ഞു.

‘അല്ല, അവർ ഇവി​ടെ​നി​ന്നു മാറി.’

‘വി​ള​ക്കു പോ​യി​ട്ടി​ല്ല, ഏതാ​യാ​ലും.’ ബബെ കു​റ​ച്ചു​ച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു.

മര​ങ്ങൾ​ക്കു മു​ക​ളി​ലൂ​ടെ അവൻ എപ്പൊ​നൈ​ന്നു ബം​ഗ്ലാ​വി​ന്റെ തട്ടു മേ​ല്പു​ര​യി​ലൂ​ടെ അങ്ങു​മി​ങ്ങും നട​ക്കു​ന്ന ഒരു വെ​ളി​ച്ചം കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. അതു ചില വസ്ത്ര​ങ്ങൾ തോരാൻ വി​രി​ക്കു​ന്ന തു​സ്സാ​ങ്ങാ​യി​രു​ന്നു.

എപ്പൊ​നൈൻ ഒടു​വിൽ ഒരു വി​ദ്യ​യെ​ടു​ത്തു.

‘ശരി’, അവൾ പറ​ഞ്ഞു. ‘അതു വെറും പാ​വ​ങ്ങ​ളാ​ണ്; ഇത് ഒരു സൂ​കൂ​ടി​യി​ല്ലാ​ത്ത ചെ​റ്റ​പ്പു​ര​യാ​ണ്.’

‘പോ കട​ന്നു!’ തെ​നാർ​ദി​യെർ പറ​ഞ്ഞു. ‘ഞങ്ങൾ വീടു കീ​ഴു​മേ​ലു മറി​ച്ചു, നിലവറ മു​ക​ളി​ലും തട്ടിൻ​പു​റം ചു​വ​ട്ടി​ലു​മാ​ക്കി​യ​തി​നു ശേഷം പറയാം അതി​ലെ​ന്തു​ണ്ടെ​ന്ന്. ഫ്രാ​ങ്കോ സൂവോ ഫാർ​തി​ങ്ങോ എന്തെ​ന്ന്.’

അക​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കാ​നൊ​രു​ങ്ങി, അയാൾ അവളെ ഉന്തി​നീ​ക്കി.

‘എന്റെ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട ചങ്ങാ​തി, മി​സ്റ്റർ മൊ​ങ്പർ​നാ​സ്സ്’, എപ്പൊ​നൈൻ പറ​ഞ്ഞു, ‘ഞാ​ന​പേ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു. നി​ങ്ങൾ നല്ലൊ​രാ​ളാ​ണ്, അക​ത്തേ​ക്കു പോ​വ​രു​ത്.’

‘സൂ​ക്ഷി​ക്ക​ണേ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കൈ മു​റി​യും,’ മൊ​ങ്പർ​നാ​സ്സ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

തെ​നാർ​ദി​യെർ നി​ശ്ച​യം കാ​ണി​ക്കു​ന്ന തന്റെ സ്വ​ര​ത്തിൽ വീ​ണ്ടും തു​ടർ​ന്നു: ‘പോ​യാ​ട്ടെ, എന്റെ പെ​ണ്ണേ, ആണു​ങ്ങൾ അവ​രു​ടെ പണി നോ​ക്കി​ക്കൊ​ള്ള​ട്ടെ.’

ഏപ്പൊ​നൈൻ, താൻ വീ​ണ്ടും പി​ടി​കൂ​ടി​യി​രു​ന്ന മൊ​ങ്പർ​നാ​സ്സി​ന്റെ കൈ​വി​ട്ടു, പറ​ഞ്ഞു: ‘അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ അക​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കാ​നു​റ​ച്ചു?’

‘ഏതാ​ണ്ട്!’ ഉദ​ര​ഭാ​ഷ​കൻ പല്ലി​ളി​ച്ചു.

ഉടനെ അവൾ ആ പടി​യു​ടെ​നേ​രെ പു​റ​മാ​ക്കി​നി​ന്ന്, ആസകലം ആയുധം ധരി​ച്ച​വ​രും രാ​ത്രി​യിൽ​നി​ന്നു വെറും പി​ശാ​ചു​ക്ക​ളു​ടെ മു​ഖാ​കൃ​തി​കൾ കടം​കി​ട്ടി​യി​രു​ന്ന​വ​രു​മായ ആ ആറു ഘാ​തു​ക​ന്മാ​രെ​യും നോ​ക്കി, താ​ഴ്‌​ന്ന ദൃ​ഢ​സ്വ​ര​ത്തിൽ​പ​റ​ഞ്ഞു; ‘എന്നാൽ, നി​ങ്ങൾ അതു​ണ്ടാ​വു​മെ​ന്നു എനി​ക്കു തോ​ന്നു​ന്നി​ല്ല.’

അവർ അമ്പ​ര​ന്നു നി​ല​വാ​യി. എന്താ​യാ​ലും ഉദ​ര​ഭാ​ഷ​കൻ തന്റെ ഇളി നിർ​ത്തി. അവൾ തു​ടർ​ന്നു: ‘കൂ​ട്ടു​കാ​രേ! നല്ല​വ​ണ്ണം കേ​ട്ടോ​ളൂ. ഇതല്ല നി​ങ്ങൾ​ക്കു വേ​ണ്ട​ത്, ഇതാ, ഞാൻ പറ​യു​ന്നു. ഒന്നാ​മ​തു നി​ങ്ങൾ ഈ തോ​ട്ട​ത്തിൽ കട​ന്നാൽ, ഈ പടി​വാ​തി​ലി​ന്മേൽ ഒരു കൈ വെ​ച്ചാൽ, ഞാൻ നി​ല​വി​ളി​ക്കും. ഞാൻ വാ​തി​ലി​ന്മേൽ തല്ലും. ഞാൻ എല്ലാ​വ​രേ​യും വി​ളി​ച്ചു​ണർ​ത്തും. ഞാൻ നി​ങ്ങൾ ആറു​പേ​രെ​യും പി​ടി​പ്പി​ക്കും, ഞാൻ പൊ​ല്ലീ​സ്സു​കാ​രെ വി​ളി​ച്ചു​വ​രു​ത്തും.’

‘അതവൾ ചെ​യ്യും താനും.’ തെ​നാർ​ദി​യെർ ഒരു താ​ഴ്‌​ന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങി​നോ​ടും ഉദ​ര​ഭാ​ഷ​ക​നോ​ടു​മാ​യി പറ​ഞ്ഞു. അവരും തല കു​ലു​ക്കി, തു​ടർ​ന്നു: ‘ആദ്യം അച്ഛ​നെ.’

തെ​നാർ​ദി​യെർ അടു​ത്തു ചെ​ന്നു.

‘ഹേ, എന്റെ കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന മനു​ഷ്യാ, ഇതാ, അത്ര അടു​ത്തു വരേ​ണ്ട.’

പല്ലു​കൾ​ക്കി​ട​യി​ലൂ​ടെ ഇങ്ങ​നെ മു​ര​ണ്ടും​കൊ​ണ്ട് അയാൾ പി​ന്നോ​ക്കം വാ​ങ്ങി. ‘എന്ത്, എന്തേ ഇവൾ​ക്കു പറ്റി​പ്പോ​യ​ത്?’ അയാൾ തു​ടർ​ന്നു: ‘പട്ടി!’

അവൾ ഒരു ഭയ​ങ്ക​ര​മ​ട്ടിൽ ചി​രി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി: ‘ഇഷ്ടം, പക്ഷേ, ഇങ്ങോ​ട്ടു കട​ക്കാൻ പാ​ടി​ല്ല. ഞാൻ ചെ​ന്നാ​യ​യു​ടെ മക​ളാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു. ഞാൻ ഒരു നാ​യ​യു​ടെ മക​ള​ല്ല. നി​ങ്ങൾ ആറു​പേ​രു​ണ്ട്; അതു​കൊ​ണ്ട് എനി​ക്കെ​ന്ത്? നി​ങ്ങൾ പു​രു​ഷ​ന്മാ​രാ​ണ്. ശരി, ഞാ​നൊ​രു സ്ത്രീ​യാ​ണ്. നി​ങ്ങൾ എന്നെ പേ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. ഞാൻ പറ​യു​ന്നു, എനി​ക്കി​ഷ്ട​മി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു നി​ങ്ങൾ ഈ വീ​ട്ടിൽ കട​ക്കാൻ പാ​ടി​ല്ല; നി​ങ്ങൾ അടു​ത്തു വന്നാൽ ഞാൻ കു​ര​യ്ക്കും. ഞാൻ പറ​ഞ്ഞി​ല്ലേ, ഞാൻ നാ​യ​യാ​ണ്; എനി​ക്കു നി​ങ്ങൾ ഒരു പു​ല്ലി​നി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പാ​ട്ടി​നു പൊ​യ്ക്കൊൾക: എന്നെ നി​ങ്ങൾ ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്നു! നി​ങ്ങൾ​ക്ക് ഇഷ്ട​മു​ള്ളേ​ട​ത്തു പോവാം; പക്ഷേ, ഇങ്ങോ​ട്ടു വരാൻ പാ​ടി​ല്ല. ഞാൻ സമ്മ​തി​ക്കി​ല്ല! നി​ങ്ങൾ​ക്കു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കത്തി​യു​പ​യോ​ഗി​ക്കാം; ഞാൻ എന്റെ ചവു​ട്ടും ഉപ​യോ​ഗി​ക്കും; എനി​ക്ക​തു രണ്ടും ശരി​യാ​ണ്, വന്നോ​ളിൻ!’

അവൾ ആ ഘാ​തു​ക​ന്മാ​രു​ടെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്ക് ഒര​ടി​വെ​ച്ചു; അവൾ ഭയ​ങ്ക​രി​യാ​യി, അവൾ പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു ‘ഈശ്വര! എനി​ക്കു ഭയ​മി​ല്ല. ഈ വേ​നൽ​ക്കാ​ല​ത്തു ഞാൻ പട്ടി​ണി​ക്കി​ട​ക്കും; ഈ മഴ​ക്കാ​ല​ത്തു ഞാൻ തണു​ത്തു​കി​ട​ക്കും. ഈ പു​രു​ഷ​ന്മാ​രായ പൊ​ണ്ണ​ന്മാർ എന്തി​നു കൊ​ള്ളും, അവർ​ക്ക് ഒരു പെൺ​കു​ട്ടി​യെ പേ​ടി​പ്പെ​ടു​ത്താ​മ​ത്രേ! എന്ത്! പേ​ടി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യോ? ഓ, ഉവ്വ്, പെ​രു​ത്ത്! നി​ങ്ങൾ ഒന്നൊ​ച്ച വലു​താ​ക്കു​മ്പോ​ഴെ​യ്ക്കു കട്ടി​ലി​നു ചു​വ​ട്ടി​ലൊ​ളി​ക്കു​ന്ന ചില ശൃം​ഗാ​ര​പ്പാ​വ​ക​ളായ വെ​പ്പാ​ട്ടി​കൾ നി​ങ്ങൾ​ക്കു​ണ്ട്. അതു​കൊ​ണ്ട്. നേര്! എനി​ക്കു യാ​തൊ​ന്നി​നേ​യും ഭയ​മി​ല്ല, എനി​ക്കി​ല്ല!’

അവൾ തെ​നാർ​ദി​യെ​രു​ടെ മേ​ലേ​ക്കു സശ്ര​ദ്ധം ഊന്നി​നോ​ക്കി​യി​ട്ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘ഇല്ല, അച്ഛ​നേ​യു​മി​ല്ല.’

എന്നി​ട്ട്, ആ ഘാ​തു​ക​ന്മാ​രു​ടെ നേർ​ക്കു, വഴി​ക്കു​വ​ഴി​യേ, ചോ​ര​തു​ടി​ച്ചു പി​ശാ​ചി​ന്റെ​പോ​ലു​ള്ള കൺ​കൊ​ണ്ട് അവൾ ഓരോ നോ​ട്ടം നോ​ക്കി, വീ​ണ്ടും തു​ടർ​ന്നു: ‘എന്റെ അച്ഛ​ന്റെ മു​ണ്ടൻ​വ​ടി​കൊ​ണ്ടു​ള്ള തല്ലേ​റ്റു റ്യു പ്ളു​മെ​യി​ലെ കൽ​വി​രി​പ്പിൽ നി​ന്ന് എന്നെ നാളെ രാ​വി​ലെ പെ​റു​ക്കി​യെ​ടു​ക്കു​ക​യോ, അല്ലെ​ങ്കിൽ മു​റി​ഞ്ഞു​തു​ട​ങ്ങിയ പഴേ കെ​ടേ​ശ്ശ​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും മു​ങ്ങി​ച്ച​ത്ത നാ​യ്ക്ക​ളു​ടേ​യും ഇട​യിൽ​നി​ന്നു ഇന്നു​മു​തൽ ഒരു കൊ​ല്ലം കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു സാങ് ക്ലോ​ദി​ലേ​യോ സ്വാ​ങ് ദ്വീ​പി​ലേ​യോ വല വീ​ശ​ലിൽ കു​ടു​ങ്ങി​ക്കി​ട്ടു​ക​യോ ചെ​യ്താൽ എനി​ക്കെ​ന്താ​ണ്?’

അവൾ​ക്കി​വി​ടെ നിർ​ത്തേ​ണ്ടി​വ​ന്നു; അവൾ​ക്ക് ഒരു ചുമ വന്നു. മര​ണ​ഞെ​ര​ക്കം​പോ​ലെ, അവ​ളു​ടെ ക്ഷീ​ണി​ച്ച് ഇടു​ങ്ങിയ മാ​റി​ട​ത്തിൽ​നി​ന്നു ശ്വാ​സം പൊ​ന്തി.

അവൾ തു​ടർ​ന്നു: ‘എനി​ക്ക് ഒന്നു​റ​ക്കെ നി​ല​വി​ളി​ക്കുക മാ​ത്ര​മേ വേ​ണ്ടു, ആളുകൾ വരി​ക​യാ​യി; അതാ; അടി, തീർ​ന്നു! നി​ങ്ങൾ ആറു പേ​രു​ണ്ട്; ഞാൻ ലോ​ക​ത്തി​നു മു​ഴു​വ​നും പക​ര​മാ​ണ്.’

തെ​നാർ​ദി​യെർ അവ​ളു​ടെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു ചെ​ല്ലാൻ ഭാ​വി​ച്ചു.

‘അടു​ക്ക​രു​ത്!’ അവൾ നി​ല​വി​ളി​ച്ചു.

അയാൾ നി​ന്നു, പതു​ക്കെ പറ​ഞ്ഞു: ‘ശരി, ഇല്ല; ഞാ​ന​ടു​ക്കി​ല്ല; പക്ഷേ, ഇത്ര​യു​റ​ക്കെ പറ​യ​രു​ത്. അപ്പോൾ, എന്റെ മകളേ, നീ ഞങ്ങ​ളെ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി​ക്കാൻ തന്നെ​യാ​ണ് ഭാവം, അല്ലേ? പക്ഷേ, ഞങ്ങൾ​ക്കു കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ​നു​ള്ള വക നോ​ക്ക​ണ​മ​ല്ലോ. നി​ന്റെ അച്ഛ​നെ​പ്പ​റ്റി നി​ന​ക്ക് ഒട്ടും ദയ​യി​ല്ലാ​താ​യോ?’

‘നി​ങ്ങൾ എന്നെ അല​ട്ടു​ന്നു,’ എപ്പൊ​നൈൻ പറ​ഞ്ഞു.

‘പക്ഷേ, ഞങ്ങൾ​ക്കു കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ട​ണം, ഞങ്ങൾ​ക്കു വല്ല​തും തിന്നണം-​’

‘ലഹള!’

ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞ് അവൾ വേ​ലി​യു​ടെ അഴി​ത്ത​റ​മേൽ ഇരു​ന്നു പാടി:

‘എന്റെ കൈയോ തടി​ച്ചു​കൊ​ഴു​ത്ത​താ,—ണെ​ന്റെ കാൽ​ക​ളോ നല്ക്ക​രു​ത്തു​ള്ളവ; നേ​ര​മാ​ണീ​ക്ക​ള​യു​ന്ന​തെ​ല്ലാ​മേ.’

അവൾ കാൽ​മു​ട്ടു​ക​ളി​ന്മേൽ കൈ​മു​ട്ടൂ​ന്നി, കൈ​കൊ​ണ്ടു കവിൾ താ​ങ്ങി. ഒരൌ​ദാ​സീ​ന്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി കാ​ല​ടി​ക​ളെ ഊഞ്ഞാ​ലാ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ട് ഇരി​പ്പാ​യി. അവ​ളു​ടെ കീ​റി​പ്പ​റി​ഞ്ഞ മേ​ലു​ടു​പ്പു മെ​ലി​ഞ്ഞ ചു​മ​ലെ​ല്ലു​ക​ളെ പു​റ​ത്തു കാ​ണി​ച്ചി​രു​ന്നു. അടു​ത്ത തെ​രു​വി​ലു​ള്ള റാ​ന്തൽ അവ​ളു​ടെ മു​ഖാ​കൃ​തി​യെ​യും സമ്പ്ര​ദാ​യ​ത്തെ​യും തെ​ളി​യി​ച്ചു കാ​ണി​ച്ചു. അതി​ല​ധി​കം നി​ശ്ച​യ​ദാർ​ഢ്യ​വും അത്ഭു​ത​ക​ര​ത്വ​വു​മു​ള്ള മറ്റൊ​ന്നും കാണാൻ വയ്യാ.

ഒരു പെൺ​കു​ട്ടി​യാൽ പി​ടി​ച്ചു​നിർ​ത്ത​പ്പെ​ട്ട​തു​കൊ​ണ്ടു നാ​ക്കു പൊ​ന്താ​താ​യി മുഖം കരു​വാ​ളി​ച്ചു​പോയ ആ ആറു നി​കൃ​ഷ്ട​ജ​ന്തു​ക്ക​ളും റാ​ന്തൽ​വി​ള​ക്കി​ന്റെ നി​ഴ​ലി​ലൂ​ടെ പി​ന്നോ​ക്കം മട​ങ്ങി, ഭയ​ങ്ക​ര​ങ്ങ​ളും അവ​മാ​ന​മ​യ​ങ്ങ​ളു​മായ തോൾ ചു​ളു​ക്ക​ലു​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി എന്തോ തമ്മിൽ കൂ​ടി​യാ​ലോ​ചി​ച്ചു.

ഈയി​ട​യ്ക്ക് അവൾ ദൃ​ഢ​മെ​ങ്കി​ലും ശാ​ന്ത​മായ നോ​ട്ട​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അവരെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി​യി​രു​ന്നു.

‘എന്തോ അവൾ​ക്കി​തി​ലൊ​ന്നു​ണ്ട്,’ ബബെ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ടു. ‘ഒരു കാ​ര​ണ​മു​ണ്ട്. അവൾ നാ​യ​യു​മാ​യി അനു​രാ​ഗ​ത്തിൽ​പ്പെ​ട്ടു​വോ? ഏതാ​യാ​ലും ഇതു പറ​ഞ്ഞാൽ കു​റ​വാ​ണ്. രണ്ടു സ്ത്രീ​കൾ, പി​ന്നി​ലെ ചാ​യ്ച്ചു​കെ​ട്ടി​യിൽ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന ഒരു തന്ത, ജനാ​ല​ക​ളിൽ അത്ര മോ​ശ​മ​ല്ലാ​ത്ത തി​ര​ശ്ശീ​ല​യും, ആ തന്ത​ക്ക​ഴു ഒരു യഹൂ​ദ​നാ​യി​രി​ക്ക​ണം. കാ​ര്യം നന്നെ​ന്നാ​ണ് എന്റെ ബോ​ധ്യം.’

‘ആട്ടെ, എന്നാൽ, നി​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാ​വ​രും അക​ത്തേ​ക്കു പൊ​യ്ക്കോ​ളിൻ.’ മൊ​ങ്പർ​നാ​സ്സ് പറ​ഞ്ഞു; ‘കാ​ര്യം കഴി​യ​ട്ടെ. ഞാൻ ഇവിടെ ഈ പെ​ണ്ണി​നെ കാ​ത്തും കൊ​ണ്ട് നി​ല്ക്കാം; അവൾ നമ്മെ തോ​ല്പി​ക്കു​ന്ന പക്ഷം…’

അവൻ തന്റെ കൈയിൽ പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന കത്തി ആ റാ​ന്തൽ​വെ​ളി​ച്ച​ത്തിൽ ഒന്നു​മി​ന്നി​ച്ചു.

തെ​നാർ​ദി​യെർ ഒന്നും മി​ണ്ടി​യി​ല്ല; മറ്റു​ള്ള​വ​രു​ടെ ഇഷ്ടം പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കാൻ അയാൾ തെ​യ്യാ​റാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നി.

ഏതാ​ണ്ടൊ​രു പ്ര​തി​ഷ്ഠ​പോ​ലെ​യി​രു​ന്ന ബ്രൂ​ഴോ​ങ്—വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്ക​റി​വു​ള്ള വിധം ആ മനു​ഷ്യ​നാ​ണ​ല്ലോ ഈ ‘പണി എടു​ത്തി​ട്ടു​ള്ള​ത്’—അതേ​വ​രെ സം​സാ​രി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. അയാൾ വി​ചാ​ര​മ​ഗ്ന​നാ​യി​രു​ന്നു. യാ​തൊ​ന്നി​ന്മേ​ലും പി​ടി​ച്ചു​നി​ല്ക്കാ​ത്ത​വ​നാ​ണെ​ന്ന് അയാ​ളെ​പ്പ​റ്റി ഒരു പ്ര​സി​ദ്ധി​യു​ണ്ട്; ഒരി​ക്കൽ വെറും തകൃ​തി​ക്കു വേ​ണ്ടി അവൻ ഒരു പൊ​ല്ലീ​സ്സു​താ​വ​ളം കൊ​ള്ള​യി​ട്ടു എന്നാ​ണ് കേൾവി. പോ​രാ​ത്ത​തി​ന്ന് അയാൾ കവി​ത​ക​ളും പാ​ട്ടു​ക​ളും ഉണ്ടാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു; അതു​കൊ​ണ്ട് അയാൾ​ക്ക് ഒരു വലിയ പ്ര​മാ​ണി​ത്ത​മു​ണ്ട്.

ബബെ അയാ​ളോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു: ‘എന്താ ബ്രൂ​ഴോ​ങ്, നി​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും പറ​യാ​ത്ത​ത്?’

ബ്രൂ​ഴോ​ങ് ഒരു നി​മി​ഷം​കൂ​ടി മി​ണ്ടാ​തെ നി​ന്നു; എന്നി​ട്ടു തല പല​പാ​ടും ഇള​ക്കി, ഒടു​വിൽ സം​സാ​രി​ക്കാൻ നി​ശ്ച​യി​ച്ചു: ‘നോ​ക്കൂ; രാ​വി​ലെ ഞാൻ രണ്ടു കരു​കിൽ​പ്പ​ക്ഷി​കൾ ശണ്ഠ​കൂ​ടു​ന്ന​ത് കണ്ടു; രാ​ത്രി ഇതാ ഒരു സ്ത്രീ ശു​ണ്ഠി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു​മാ​യി കൂ​ട്ടി​മു​ട്ടി. ഇതൊ​ക്കെ ചീ​ത്ത​യാ​ണ്, നമു​ക്കു പോ​യ്ക്ക​ള​യാം.’

അവർ പോയി.

പോ​കു​ന്ന​തി​നി​ട​യ്ക്കു മൊ​ങ്പർ​നാ​സ്സ് പി​റു​പി​റു​ത്തു: ‘പോ​ട്ടെ, സാ​ര​മി​ല്ല! അവർ​ക്കു വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ, ഞാ​ന​വ​ളു​ടെ കഴു​ത്തു നു​റു​ക്കി​യേ​നേ.’

ബബെ പറ​ഞ്ഞു: ‘ഞാൻ ചെ​യ്യി​ല്ല, ഞാൻ ഒരു സ്ത്രീ​യെ ദ്രോ​ഹി​ക്കി​ല്ല.’

തെ​രു​വി​ന്റെ മൂ​ല​യ്ക്കൽ അവർ നി​ന്നു, താഴെ കാ​ണു​ന്ന ഒരു ദുർ​ഗ്രഹ സം​ഭാ​ഷ​ണം ഒരു താ​ഴ്‌​ന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ നട​ത്തി: ‘നമ്മൾ ഇന്നു കി​ട​ക്കാൻ എവിടെ പോകും?’

‘പാ​രി​സ്സി​ന്ന​ടി​യിൽ.’

‘തെ​നാർ​ദി​യെർ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പക്കൽ താ​ക്കോ​ലു​ണ്ടോ?’

‘ഉം.’

അവ​രു​ടെ മേൽ​നി​ന്നു കണ്ണെ​ടു​ക്കാ​തി​രു​ന്ന എപ്പൊ​നൈൻ എന്ന വഴി​യേ​ത​ന്നെ അവർ മട​ങ്ങി​പ്പോ​കു​ന്ന​തു കണ്ടു. അവൾ എണീ​റ്റു, മതി​ലു​ക​ളേ​യും വീ​ടു​ക​ളു​ടേ​യും ഓര​ത്തി​ലൂ​ടെ അവരെ പി​ന്തു​ടർ​ന്നു​കൊ​ണ്ട് അരി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി. അവൾ അവരെ നട​ക്കാ​വു​വ​രെ പിൻ​തു​ടർ​ന്നു.

അവി​ടെ​വെ​ച്ച് അവർ പി​രി​ഞ്ഞു; ആ ആറു​പേ​രും ഇരു​ട്ടി​നു​ള്ളി​ലേ​ക്ക് ഊളി​യി​ട്ടു, അവിടെ അവർ അലി​ഞ്ഞു​പോ​യ​തു​പോ​ലെ തോ​ന്നി.

ഘാ​തു​ക​ന്മാർ പോ​യ​തോ​ടു​കൂ​ടി, റ്യു പ്ളു​മെ അതി​ന്റെ ശാ​ന്ത​മായ, നി​ശാ​സം ബന്ധി​യായ, അവ​സ്ഥ​യെ അവ​ലം​ബി​ച്ചു. ആ തെ​രു​വിൽ​വെ​ച്ച് അപ്പോൾ നട​ന്ന​ത് ഒരു കാ​ട്ടു​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ അമ്പ​ര​പ്പി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. ഉയർ​ന്ന മര​ങ്ങൾ, ചു​ള്ളി​ക്കാ​ടു​കൾ, കു​റ്റി​ക്കാ​ടു​കൾ, എങ്ങ​നെ​യൊ​ക്കെ​യോ കൂ​ട്ടി മെ​ട​യ​പ്പെ​ട്ട മര​ച്ചി​ല്ല​കൾ, നീണ്ട പു​ല്ലു​കൾ, ഒരു പ്ര​സ​ന്ന​ത​യി​ല്ലാ​തെ നി​ല്ക്കു​ന്നു; കാ​ടൻ​മ​ട്ടി​ലു​ള്ള സം​ഘം​കൂ​ടൽ അവിടെ അദൃ​ശ്യ​ത​യു​ടെ അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​ങ്ങ​ളായ കാ​ഴ്ച​ക​ളെ ഓരോ നോ​ക്കു കാ​ണു​ന്നു; മനു​ഷ്യ​ന്നു ചു​വ​ട്ടി​ലു​ള്ള​തെ​ന്തോ അത്, മങ്ങ​ലി​ലൂ​ടേ, മനു​ഷ്യ​ന്ന​പ്പു​റ​ത്തു​ള്ള​തെ​ന്തോ അതിനെ വേർ​തി​രി​ക്കു​ന്നു; എന്ന​ല്ല അവി​ടെ​വെ​ച്ചു സജീ​വ​രായ നമു​ക്കാർ​ക്കും അറി​വി​ല്ലാ​ത്തവ രാ​ത്രി​യിൽ അന്യോ​ന്യം കണ്ടു​മു​ട്ടു​ന്നു. ധൃ​ഷ്ട​യും മൂർ​ഖ​ശീ​ല​യു​മായ പ്ര​കൃ​തി ചില ആഗ​മ​ന​ങ്ങ​ളിൽ പരി​ഭ്ര​മി​ച്ചു​പോ​കു​ന്നു; അവ​യിൽ​അ​ലൗ​കി​ക​മാ​യ​തെ​ന്തോ അത് അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്ന​താ​യി അവൾ​ക്കു തോ​ന്നു​ന്നു. ഇരു​ട്ടി​ന്റെ ഊക്കു​കൾ​ക്ക് അന്യോ​ന്യ​മ​റി​യാം; അതാ​തി​നെ​ക്കൊ​ണ്ട് ഓരോ​ന്നും അത്ഭു​ത​ക​ര​മായ വിധം തൂ​ക്കം ശരി​യാ​ക്കു​ന്നു. പല്ലു​ക​ളും നഖ​ങ്ങ​ളും അവ​യ്ക്കു പി​ടി​യിൽ​ക്കി​ട്ടാ​ത്ത​വ​യെ​പ്പ​റ്റി ഭയ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ചോ​ര​കു​ടി​യ​നായ മൃ​ഗ​ത്വം, അത്യ​ഗ്നി പി​ടി​ച്ച ഭക്ഷ​ണ​ക്കൊ​തി​കൾ, ഇര തെ​ണ്ടാ​നു​ള്ള ആർ​ത്തി, മാർ​ഗ്ഗ​വും ഉദ്ദേ​ശ​വും വയ​റാ​യി​ട്ടു​ള്ള നഖ​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും വാ​യ​ക​ളു​ടേ​യും സാ​യു​ധ​ങ്ങ​ളായ പ്ര​കൃ​തി​ജ്ഞാ​ന​ങ്ങൾ, മങ്ങി​യ​തും വി​റ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന​തു​മായ നീ​ല​യ​ങ്കി​യിൽ നീ​ണ്ടു​നി​വർ​ന്ന ഒരു ശവ​ത്തു​ണി മേ​ലി​ട്ട് അല​ഞ്ഞു​ന​ട​ക്കു​ന്ന ക്ഷോ​ഭ​ര​ഹി​ത​ങ്ങ​ളായ പ്രേ​ത​രൂ​പ​ങ്ങ​ളെ അസ്വ​സ്ഥ​മാ​യി തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കു​ക​യും മണ​ത്ത​റി​യു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ഭൗതിക പ്ര​കൃ​തി മാ​ത്ര​മായ ഈ കൊ​ടും​ക്രൂ​ര​ത​കൾ ഒര​ജ്ഞാ​ത​സ​ത്ത്വ​മാ​യി ചു​രു​ങ്ങി​ക്കൂ​ടിയ അപാ​ര​ത​യോ​ടു പെ​രു​മാ​റേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന​തിൽ എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​തെ ഭയ​പ്പെ​ട്ടു​പോ​കു​ന്നു. വഴി​ത​ട​യു​ന്ന ഒരു കരു​ത്ത​രൂ​പം കാ​ട്ടു​മൃ​ഗ​ത്തെ ഒന്ന​മ്പ​ര​പ്പി​ച്ചു നിർ​ത്തു​ന്നു. ശവ​ക്ക​ല്ല​റ​യിൽ​നി​ന്നു കട​ന്നു​വ​രു​ന്ന​തെ​ന്തോ അതു, ഗു​ഹ​യ്ക്കു​ള്ളിൽ​നി​ന്നു കട​ന്നു വരു​ന്ന​തെ​ന്തോ അതിനെ ഭയ​പ്പെ​ടു​ക​യും ബോ​ധം​കെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. കൊ​ടും​ക്രൂ​ര​മാ​യ​തു ദു​ഷ്ടു കൂ​ടി​യ​തി​നെ പേ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്നു; ഒരു ശവം​തീ​നി​പ്പി​ശാ​ചി​നെ കണ്ടെ​ത്തി​യാൽ ചെ​ന്നാ​യ്ക്കൾ പിൻ​വാ​ങ്ങി​പ്പോ​കു​ന്നു.

മനു​ഷ്യ​മു​ഖ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടിയ ഇത്ത​രം ഒരു നായ പടി​ക്കൽ കാവൽ നി​ല്ക്കു​ക​യും ഒരു പെൺ​കു​ട്ടി​യോ​ട് ആറു ഘാ​തു​ക​ന്മാർ തോ​റ്റു​മ​ട​ങ്ങു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന സമ​യ​ത്തു മരി​യു​സ് കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ അടു​ത്താ​യി​രു​ന്നു.

അപ്പോ​ഴ​ത്തെ​തി​ല​ധി​കം ആകാശം നക്ഷ​ത്ര​ങ്ങ​ളെ​കൊ​ണ്ടു മി​ന്നി​വെ​യ്ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും മനോ​ഹ​ര​മാ​യി​ത്തീ​രു​ക​യു​മാ​വ​ട്ടേ, മര​ങ്ങൾ തു​ള്ളി​യാ​ടു​ക​യാ​വ​ട്ടേ, പു​ല്ലു​ക​ളു​ടെ ഗന്ധം ഹൃ​ദ​യ​സ്പൃ​ക്കാ​വു​ക​യാ​വ​ട്ടേ, ഒരി​ക്ക​ലും ഉണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല. അപ്പോ​ഴ​ത്തേ​തി​ല​ധി​കം ഹൃ​ദ​യാ​കർ​ഷ​ക​മായ ഒരു ശബ്ദ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ഇല​പ്പ​ടർ​പ്പി​ന്നി​ട​യിൽ പക്ഷി​കൾ കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങുക ഒരി​ക്ക​ലും ഉണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല; പ്രാ​പ​ഞ്ചി​ക​സ്വ​ച്ഛ​ത​യു​ടെ സൌ​ഭാ​ഗ്യ​ങ്ങൾ അനു​രാ​ഗ​ത്തി​ന്റെ ആന്ത​ര​സം​ഗീ​ത​ത്തെ അപ്പോ​ഴ​ത്തെ​തി​ല​ധി​കം തി​ക​ച്ചും ഭം​ഗി​യിൽ ഒരി​ക്ക​ലും ഏറ്റു​പാ​ടു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല; മരി​യു​സ്സാ​ണെ​ങ്കിൽ അതി​ല​ധി​കം ഒരി​ക്ക​ലും മയ​ങ്ങു​ക​യാ​വ​ട്ടെ സു​ഖം​കൊ​ള്ളു​ക​യാ​വ​ട്ടെ ആഹ്ലാ​ദി​ക്കു​ക​യാ​വ​ട്ടെ ഉണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല.

പക്ഷേ, കൊ​സെ​ത്തി​നെ അയാൾ ദുഃ​ഖി​ത​യാ​യി കണ്ടു; കൊ​സെ​ത്ത് കര​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അവ​ളു​ടെ കണ്ണു​കൾ ചു​ക​ന്നി​രു​ന്നു.

ആ അത്ഭു​ത​ക​ര​മായ മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ ഒന്നാ​മ​ത്തെ മേ​ഘ​മാ​യി​രു​ന്നു ഇത്.

മരി​യു​സ്സി​ന്റെ ഒന്നാ​മ​ത്തെ വാ​ക്കി​താ​ണ്. ‘എന്താ വി​ശേ​ഷി​ച്ച്?’

അവ​ളു​ടെ മറു​പ​ടി ഇതും: ‘ഇത്.’

എന്നി​ട്ട് അവൾ ഒതു​ക്കു​കൾ​ക്ക​ടു​ത്തു​ള്ള ബെ​ഞ്ചി​ന്മേൽ ഇരു​ന്നു; അയാൾ വി​റ​യോ​ടു​കൂ​ടി അവ​ളു​ടെ അടു​ത്തു ചെ​ന്നി​രു​ന്ന​തോ​ടെ, അവൾ തു​ടർ​ന്നു: ‘അച്ഛൻ ഇന്നു രാ​വി​ലെ, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്ന് എന്തോ ജോ​ലി​യു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ട്, എന്നോ​ടു പോ​വാ​നു​ള്ള ഒരു​ക്ക​മെ​ല്ലാം ചെ​യ്തു​കൊ​ള്ളാൻ പറ​ഞ്ഞു, ഞങ്ങൾ ഇവിടം വി​ട്ടേ​യ്ക്കും.’

മരി​യു​സ് ആകെ വി​റ​ച്ചു.

ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ അവ​സാ​ന​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ എത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന ആൾ​ക്കു മരി​ക്കുക യാ​ത്ര​പോ​വ​ലാ​ണ്; ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലു​ള്ള ആൾ​ക്കു യാ​ത്ര​പോ​വുക മരി​ക്ക​ലാ​ണ്.

കഴി​ഞ്ഞ ആറാ​ഴ്ച​യാ​യി മരി​യു​സ്, കു​റേ​ശ്ശ​ക്കു​റേ​ശ്ശ​യാ​യി, ക്ര​മ​ത്തിൽ, കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തെ ഓരോ ദി​വ​സ​വും അധി​ക​മ​ധി​കം കൈ​വ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തി​വ​ന്നു. ഞങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു​ക​ഴി​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ ആദ്യ​ത്തെ അനു​രാ​ഗ​ത്തിൽ ആത്മാ​വു കൈ​വ​ശ​മാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു; പി​ന്നീ​ടു​ള്ള​തിൽ ആളുകൾ ശരീ​ര​ത്തെ കൈ​വ​ശ​മാ​ക്കു​ന്നു; ചി​ല​പ്പോൾ ആത്മാ​വി​നെ കൈ​വ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യേ ഇല്ലെ​ന്നു​വ​രും; ഫോ​ബ്ല​മാ​രും പ്രൂ​ഢോം​മാ​രും തു​ടർ​ന്നു​പ​റ​യു​ന്നു; ‘അങ്ങ​നെ​യൊ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട്’ പക്ഷേ, ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​ന്ന്, ആ പരി​ഹാ​സം ഒരു ദൈ​വ​ദൂ​ഷ​ണ​മാ​ണ്; അങ്ങ​നെ; ഭൂ​ത​ങ്ങൾ ആവേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, മരി​യു​സ് കൊ​സെ​ത്തി​നെ കൈ​യി​ലാ​ക്കി; പക്ഷേ, അയാൾ അവളെ തന്റെ ആത്മാ​വു മു​ഴു​വ​നും​കൊ​ണ്ടു മൂ​ടു​ക​യും അവി​ശ്വാ​സ്യ​മായ നി​ശ്ച​യ​ദാർ​ഢ്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അവളെ വി​ടാ​തെ പി​ടി​ച്ചു​നിർ​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്തു. അവ​ളു​ടെ പു​ഞ്ചി​രി, അവ​ളു​ടെ ശ്വാ​സം, അവ​ളു​ടെ സു​ഗ​ന്ധം, അവ​ളു​ടെ നീ​ല​ച്ച​ക​ണ്ണു​ക​ളു​ടെ അഗാ​ധ​ദീ​പ്തി, അവ​ളു​ടെ കൈ തൊ​ട്ട​പ്പോ​ഴ​ത്തെ ആ ശരീ​ര​ത്തി​ന്റെ ഓമ​ന​ത്തം, കഴു​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന അവ​ളു​ടെ ആ മനോ​ഹ​ര​മായ മറു. അവ​ളു​ടെ ആലോചന മു​ഴു​വൻ—എല്ലാം അയാൾ​ക്കു കൈ​യി​ലാ​യി. അതു​കൊ​ണ്ട് കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ എല്ലാ മനോ​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളും അയാൾ കൈ​യ​ട​ക്കി.

അവ​ളു​ടെ പിൻ​ക​ഴു​ത്തി​ലു​ള്ള കു​റു​നി​ര​ക​ളെ അയാൾ ഇള​വി​ല്ലാ​തെ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​ക​യും ചി​ല​പ്പോൾ തന്റെ ശ്വാ​സ​ഗ​തി​കൊ​ണ്ട് അവയെ പതു​ക്കെ തൊ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു; തനി​ക്കു, മരി​യു​സ്സി​നു, സ്വ​ന്ത​മാ​യി​ട്ടു​ള്ള​ത​ല്ലാ​തെ ഒരൊ​റ്റ തല​നാ​രി​ഴ​പോ​ലും ആ ചെ​റു​മു​ടി​ച്ചു​രുൾ​ക​ളി​ലി​ല്ലെ​ന്ന് അയാൾ തന്ന​ത്താൻ പറ​ഞ്ഞു.

അവൾ ധരി​ക്കു​ന്ന​വ​യെ​യെ​ല്ലാം—അവ​ളു​ടെ നാ​ട​ക്കെ​ട്ട്, അവ​ളു​ടെ കൈ​യു​റ​കൾ, അവ​ളു​ടെ കു​പ്പാ​യ​ക്കൈ​കൾ, അവ​ളു​ടെ പാ​പ്പാ​സ്സു​കൾ, കു​പ്പാ​യ​ക്ക​യ്യ​റ്റ​ങ്ങൾ എന്നി​വ​യെ​യൊ​ക്കെ—അയാൾ, തന്റെ സ്വ​ന്ത​മാ​യി​ട്ടു​ള്ള വി​ശി​ഷ്ട​വ​സ്തു​ക്ക​ളെ​യെ​ന്ന​പോ​ലെ, സശ്ര​ദ്ധം നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​ക​യും മന​സ്സു​കൊ​ണ്ടാ​രാ​ധി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. അവൾ തല​മു​ടി​യിൽ​ത്തി​രു​കു​ന്ന മനോ​ഹ​ര​ക്കൊ​മ്പു​ചീർ​പ്പു​ക​ളു​ടെ​യെ​ല്ലാം ഉട​മ​സ്ഥൻ താ​നാ​ണെ​ന്ന് അയാൾ മനോ​രാ​ജ്യം വി​ചാ​രി​ച്ചു; എന്ന​ല്ല, വിഷയ ലമ്പ​ട​ത്വ​ത്തി​ന്റെ വെ​ളി​ച്ച​ത്തേ​ക്കു വരാ​ത്ത​വ​യും അസ്പ​ഷ്ട​ങ്ങ​ളും അമർ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​യു​മായ മന്ത്രി​ക്ക​ലു​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ അയാൾ തന്റെ ഉട​മ​സ്ഥ​ത​യിൽ​പ്പെ​ടാ​ത്ത​താ​യി അവ​ളു​ടെ പു​റം​കു​പ്പാ​യ​ത്തി​ന്റെ ഒരൊ​റ്റ പട്ടു​നാ​ട​ക്കെ​ട്ടും അവ​ളു​ടെ കീ​ഴ്ക്കാ​ലു​റ​ക​ളിൽ ഒരൊ​റ്റ വല​ക്ക​ണ്ണി​യും, അവ​ളു​ടെ ഉൾ​ക്കു​പ്പാ​യ​ത്തിൽ ഒരൊ​റ്റ ചു​ളി​വും ഇല്ലെ​ന്നു സ്വയം പറ​യു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ അടു​ത്തു നി​ല്ക്കു​മ്പോൾ അയാൾ തന്റെ സ്വ​ന്തം മു​ത​ലി​ന്റെ, തനി​ക്കു​ള്ള​തി​ന്റെ, തന്റെ സ്വ​ന്തം സ്വേ​ച്ഛാ​നു​സാ​രി​യു​ടെ, തന്റെ സ്വ​ന്തം അടി​മ​യു​ടെ അടു​ത്താ​ണെ​ന്ന് അയാൾ​ക്കു തോ​ന്നി​യി​രു​ന്നു. അതാതു സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളെ തി​രി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​വാൻ അവർ​ക്കാ​ഗ്ര​ഹ​മു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ​ക്കൂ​ടി അതിനു നിർ​വ്വാ​ഹ​മി​ല്ലാ​താ​ക​ത്ത​ക്ക​വി​ധം അവ​രു​ടെ ആത്മാ​ക്കൾ തമ്മിൽ കൂ​ടി​പ്പി​ണ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു​വോ എന്നു തോ​ന്നും ‘ഇതെ​ന്റെ​യാ​ണ്’ ‘അല്ല, ഇതെ​ന്റെ​യാ​ണ്.’ ‘നി​ങ്ങൾ​ക്കു തെ​റ്റി​പ്പോ​യി, ഞാൻ തീർ​ത്തു​പ​റ​യാം. ഇതെ​ന്റെ വക​യാ​ണ്.’ ‘നി​ങ്ങൾ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ​യാ​യി​ട്ടെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തോ അതു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് ഞാൻ.’ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ ഒരു ഭാ​ഗ​മായ എന്തോ ഒന്നാ​യി​രു​ന്നു മരി​യു​സ്; അങ്ങ​നെ​ത്ത​ന്നെ, മരി​യു​സ്സി​ന്റെ ഒരു ഭാ​ഗ​മായ എന്തോ ഒന്നാ​യി​രു​ന്നു കൊ​സെ​ത്ത്. കൊ​സെ​ത്ത് തന്റെ ഉള്ളി​ലു​ണ്ടെ​ന്നു മരി​യു​സ്സി​നു തോ​ന്നി. കൊ​സെ​ത്തി​നെ കൈയിൽ വെ​ക്കുക, കൊ​സെ​ത്തി​നെ കൈവശം വെ​ക്കുക – ഇത​യാൾ​ക്കു തന്റെ ശ്വാ​സോ​ച്ഛ ്വാ​സ​ത്തിൽ​നി​ന്നു വേ​റി​ട്ടാ​ക്കാൻ വയ്യാ​യി​രു​ന്നു. ഈ വി​ശ്വാ​സ​ത്തി​ന്റെ, ഈ ലഹ​രി​യു​ടെ, കേ​വ​ല​വും അപൂർ​വ്വ​വു​മായ ഈ ഒരു കൂ​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത കൈ​വ​ശം​വെ​പ്പി​ന്റെ, ഈ രാ​ജ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ, നടു​ക്കു​വെ​ച്ചാ​ണ്, ‘ഞങ്ങൾ പോ​വു​ക​യാ​യി’ എന്നീ വാ​ക്കു​കൾ പെ​ട്ടെ​ന്ന് ഒര​ടി​യാ​യി വന്നു​വീ​ണ​ത്; ഉടനെ വാ​സ്ത​വാ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ പരു​ഷ​സ്വ​രം അയാ​ളോ​ടു വി​ളി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞു: ‘കൊ​സെ​ത്ത് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ​യ​ല്ല.’

മരി​യു​സ് ഉണർ​ന്നു, ആറാ​ഴ്ച​യാ​യി​ട്ടു മരി​യു​സ് ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്, ഞങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ പു​റ​ത്താ​ണ്; ആ വാ​ക്ക്—‘പോ​വു​ക​യാ​യി!’—അയാ​ളെ​പ്പി​ടി​ച്ചു വീ​ണ്ടും അതി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ വലി​ച്ചി​ട്ടു.

അയാൾ ഒന്നും പറയാൻ കണ്ടി​ല്ല. അയാ​ളു​ടെ കൈ വല്ലാ​തെ തണു​ത്ത​തു മാ​ത്രം കൊ​സെ​ത്ത് ധരി​ച്ചു. അവൾ അയാ​ളോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു: ‘എന്താ​ണ് സു​ഖ​ക്കേ​ട്?’

കൊ​സെ​ത്തി​നു കേൾ​ക്കാൻ കഴി​യാ​ത്തേ​ട​ത്തോ​ളം താ​ഴ്‌​ന്ന ഒരൊ​ച്ച​യിൽ അയാൾ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘എനി​ക്കു നി​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞ​തു മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ല.’

അവൾ തു​ടർ​ന്നു: ‘ഇന്നു രാ​വി​ലെ അച്ഛൻ എന്നോ​ട് എന്റെ ചി​ല്ല​റ​ക്കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ഒതു​ക്കി യാ​ത്ര​യ്ക്കൊ​രു​ങ്ങ​ണ​മെ​ന്നും, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വസ്ത്ര​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം പെ​ട്ടി​യിൽ വെ​യ്ക്കാൻ എടു​ത്തു​ത​രാ​മെ​ന്നും, ഒരു ദീർ​ഘ​യാ​ത്ര ചെ​യ്യേ​ണ്ട ആവ​ശ്യം നേ​രി​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നും, ഞങ്ങൾ ഇവിടം വി​ടു​ക​യാ​യി​യെ​ന്നും, എനി​ക്ക് ഒരു വലിയ പെ​ട്ടി​യും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് ഒരു ചെറിയ പെ​ട്ടി​യും ആവ​ശ്യ​മാ​ണെ​ന്നും, ഇന്നു മുതൽ ഒരാ​ഴ്ച​യ്ക്ക​കം എല്ലാം തയ്യാ​റാ​വ​ണ​മെ​ന്നും, ഞങ്ങൾ ഇം​ഗ്ല​ണ്ടി​ലേ​ക്കു പോ​യേ​യ്ക്കാ​മെ​ന്നും പറ​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

‘പക്ഷേ, ഇത​ക്ര​മ​മാ​ണ​ല്ലോ!’ മരി​യു​സ് ഉച്ച​ത്തിൽ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു.

ആ സമ​യ​ത്തു മരി​യു​സ്സി​ന്റെ അഭി​പ്രാ​യ​ത്തിൽ യാ​തൊ​ര​ധി​കാ​ര​പ്ര​മ​ത്ത​ത​യും, യാ​തൊ​രു കയ്യേ​റ്റ​വും, ലോ​ക​ത്തിൽ​വെ​ച്ചു വലിയ പ്ര​ജാ​പീ​ഡ​ക​ന്മാ​രു​ടെ യാ​തൊ​ര​സ​ഹ്യ​പ്ര​വർ​ത്തി​യും. ബു​സി​റി​സ്സോ [1] തി​ബ​രി​യു​സ്സോ എട്ടാ​മൻ ഹെ​ന്ദ്രി​യോ [2] ചെ​യ്തി​ട്ടു​ള്ള യാ​തൊ​ന്നും​ത​ന്നെ, മഹാ​പാ​ത​ക​നി​ല​യ്ക്ക് ഇതി​നോ​ട​ടു​ക്കു​ക​യി​ല്ല; മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ് തന്റെ മകളെ തനി​ക്ക​വി​ടെ എന്തോ കാ​ര്യ​മു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ട് അങ്ങോ​ട്ടു കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു പോവുക!

ഒരു നേർ​ത്ത സ്വ​ര​ത്തിൽ അയാൾ കല്പി​ച്ചു ചോ​ദി​ച്ചു: ‘അപ്പോൾ എന്നാ​ണ് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ യാത്ര?’

‘ഇന്ന​പ്പോൾ എന്നു പറ​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ല്ല.’

‘എന്നു തി​രി​ച്ചെ​ത്തും?’ മരി​യു​സ് എഴു​ന്നേ​റ്റു നീ​ര​സ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ചോ​ദി​ച്ചു: ‘കൊ​സെ​ത്ത്, നി​ങ്ങൾ പോ​വു​മേ?’

കൊ​സെ​ത്ത് കൊ​ടും​വ്യ​സ​നം​കൊ​ണ്ടു നി​റ​ഞ്ഞ തന്റെ മനോ​ഹ​ര​നോ​ട്ട​ത്തെ അയാ​ളിൽ പതി​ച്ച് ഒരു​ത​രം സം​ഭ്ര​മ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘എവി​ടേ​ക്ക്?’

‘ഇം​ഗ്ല​ണ്ടി​ലേ​ക്ക്. നി​ങ്ങൾ പോ​വു​മോ?’

‘എന്താ​ണ് നി​ങ്ങൾ എന്നോ​ടു നി​ങ്ങൾ എന്നു പറ​യു​ന്ന​ത്?’

‘ഞാൻ ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു, നി​ങ്ങൾ പോ​വു​മോ?’

‘ഞാൻ പി​ന്നെ എന്തു ചെ​യ്യു​മെ​ന്നാ​ണ്?’ കൈ​കൊ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ട് അവൾ പറ​ഞ്ഞു.

‘അപ്പോൾ, നി​ങ്ങൾ പോ​വാ​തി​രി​ക്കി​ല്ല?’

‘അച്ഛൻ പോ​വു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ.’

‘അപ്പോൾ, നി​ങ്ങൾ പോ​വാ​തി​രി​ക്കി​ല്ല.’

കൊ​സെ​ത്ത് മരി​യു​സ്സി​ന്റെ കൈ പി​ടി​ച്ച് ഉത്ത​ര​മൊ​ന്നും പറ​യാ​തെ ഒന്ന​മർ​ത്തി.

‘അങ്ങ​നെ​യാ​വ​ട്ടെ.’ മരി​യു​സ് പറ​ഞ്ഞു, ‘ഞാൻ മറ്റൊ​രി​ട​ത്തേ​ക്കും പോവും.’

ആ വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ അർ​ത്ഥം കൊ​സെ​ത്ത് അറി​യു​ക​യ​ല്ല ഉണ്ടാ​യ​ത്. അനു​ഭ​വി​ച്ചു. അവ​ളു​ടെ മുഖം ഇരു​ട്ടിൽ മി​ന്നു​മാ​റ് അവൾ അത്ര​മേൽ വി​ളർ​ത്തു. അവൾ വി​ക്കി: ‘എന്താ​ണി​പ്പ​റ​യു​ന്ന​ത്?’

മരി​യു​സ് അവ​ളു​ടെ മു​ഖ​ത്തേ​ക്കു നോ​ക്കി; എന്നി​ട്ടു മു​കൾ​ഭാ​ഗ​ത്തേ​ക്കു നോ​ക്കി: ഇങ്ങ​നെ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘ഒന്നു​മി​ല്ല.’

അയാ​ളു​ടെ നോ​ട്ടം വീ​ണ്ടും കീ​ഴ്പോ​ട്ടി​റ​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ, കൊ​സെ​ത്ത് അയാളെ നോ​ക്കി പു​ഞ്ചി​രി​യി​ടു​ക​യാ​ണെ​ന്നു കണ്ടു. അവ​ന​വ​ന്ന് അനു​രാ​ഗ​മു​ള്ള ഒരു സ്ത്രീ​യു​ടെ പു​ഞ്ചി​രി​ക്കും രാ​ത്രി​യിൽ​ക്കൂ​ടി​യും, ദൃ​ശ്യ​മായ ഒരു പ്ര​കാ​ശ​വി​ശേ​ഷ​മു​ണ്ട്.

‘നമ്മൾ എന്തു വി​ഡ്ഢി​ക​ളാ​ണ്! മരി​യു​സ്, ഞാ​നൊ​ന്നു പറ​യ​ട്ടെ.’

‘എന്താ​ണ​ത്?’

‘ഞങ്ങൾ പോ​യ്ക്ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ നി​ങ്ങ​ളും പോ​വു​ക​യാ​യി! ഞാൻ പറയാം എവി​ടേ​ക്കെ​ന്നു! ഞാൻ എവി​ടെ​യാ​ണോ അവി​ടേ​ക്കു നി​ങ്ങ​ളും വരും.’

മരി​യു​സ് ഇപ്പോൾ തി​ക​ച്ചും ഉണർ​ന്ന ഒരാ​ളാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അയാൾ വാ​സ്ത​വാ​വ​സ്ഥ​യി​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. അയാൾ കൊ​സെ​ത്തോ​ടു കു​റ​ച്ചു​ച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു: ‘നി​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി പോരുക! ഭ്രാ​ന്തു​ണ്ടോ? എന്ത്, എനി​ക്കു പണം വേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കും; അതെ​നി​ക്കി​ല്ല. ഇം​ഗ്ല​ണ്ടി​ലേ​ക്കു പോരുക? പക്ഷേ, ഞാ​നി​പ്പോൾ കട​ത്തി​ലാ​ണ്; ഞാൻ കുർ​ഫെ​രാ​ക്കി​ന്ന്—നി​ങ്ങൾ അറി​യി​ല്ല, എന്റെ സ്നേ​ഹി​ത​ന്മാ​രിൽ ഒരാൾ​ക്ക് —ഇത്ര​യെ​ന്നെ​നി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ, പത്തു ലൂ​യി​നാ​ണ്യ​ത്തി​ല​ധി​കം കൊ​ടു​ക്കാ​നു​ണ്ട്! എനി​ക്ക് ഒരു മൂ​ന്നു​ഫ്രാ​ങ്ക് വി​ല​വ​രാ​ത്ത ഒരു തൊ​പ്പി​യു​ണ്ട്! മുൻ​ഭാ​ഗ​ത്തു കു​ടു​ക്കി​ല്ലാ​ത്ത ഒരു പു​റം​കു​പ്പാ​യ​മു​ണ്ട്; എന്റെ ഉൾ​ക്കു​പ്പാ​യം മു​ഴു​വ​നും പി​ഞ്ഞി​യി​രി​ക്കു​ന്നു; എന്റെ കു​പ്പാ​യ​ക്കൈ​മു​ട്ടു​കൾ കീ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു; എന്റെ ബൂ​ട്ടു​സ്സു​ക​ളിൽ വെ​ള്ളം കട​ക്കും. കഴി​ഞ്ഞ ആറാ​ഴ്ച​യാ​യി​ട്ടു ഞാ​ന​വ​യെ​പ്പ​റ്റി ആലോ​ചി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല; ഞാ​ന​തി​നെ​പ്പ​റ്റി പറ​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. നി​ങ്ങൾ എന്നെ രാ​ത്രി​മാ​ത്ര​മേ കാ​ണു​ന്നു​ള്ളു; നി​ങ്ങൾ എനി​ക്ക് അനു​രാ​ഗം തരു​ന്നു. നി​ങ്ങൾ എന്നെ പകൽ കണ്ടു​പോ​യാൽ എനി​ക്ക് കാ​ശെ​ടു​ത്തു തരും! ഇം​ഗ്ല​ണ്ടി​ലേ​ക്കു പോരുക! ഏ! ഒരു യാ​ത്രാ​നു​വാ​ദ​പ​ത്രം വാ​ങ്ങേ​ണ്ട​തി​നു​ള്ള വക കൂടി എന്റെ കൈ​യി​ലി​ല്ല.’

അയാൾ അടു​ത്തു​ള്ള ഒരു മര​ത്തി​ന്മേ​ലേ​ക്കു വീണു; നി​വർ​ന്നു, നെ​റ്റി​ത്ത​ടം ആ മര​ത്തൊ​ലി​യൊ​ടു​രു​മ്മു​മാ​റു, തന്റെ ദേ​ഹ​ത്തി​ലെ തോ​ലു​രി​ക്കു​ന്ന മര​ത്തേ​യോ തന്റെ ചെ​ന്നി​ക​ളിൽ മി​ടി​ച്ചും​കൊ​ണ്ടു​ള്ള പനി​യേ​യോ പറ്റി യാ​തൊ​ന്നു​മ​റി​യാ​തെ, നി​രാ​ശ​ത​യു​ടെ ഒരു രൂ​പ​മെ​ന്ന​പോ​ലെ, ഒര​ന​ക്ക​മി​ല്ലാ​തെ, അതാ വീ​ണേ​ക്കു​മോ എന്ന​വി​ധം അവിടെ നി​ല​വാ​യി.

അങ്ങ​നെ അയാൾ കു​റ​ച്ച​ധി​കം നേരം നി​ന്നു. അത്ത​രം അഗാധ ഗു​ഹ​യ്ക്കു​ള്ളിൽ ഒരാൾ​ക്കു വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ പ്ര​ള​യം​വ​രെ നി​ല്ക്കാം. ഒടു​വിൽ അയാൾ തി​രി​ഞ്ഞു. നേർ​ത്ത​തും അമർ​ത്ത​പ്പെ​ട്ട​തും മനോ​ഹ​ര​മെ​ങ്കി​ലും വ്യ​സ​ന​മ​യ​വു​മായ ഒരു ശബ്ദം അയാൾ പി​ന്നിൽ​നി​ന്നു കേ​ട്ടു.

അതു കൊ​സെ​ത്ത് തേ​ങ്ങി​ക്ക​ര​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

ധ്യാ​ന​ത്തി​ലാ​ണ്ടി​രു​ന്ന മരി​യു​സ്സി​ന്റെ അടു​ത്തു​നി​ന്ന് അവർ രണ്ടു മണി​ക്കൂ​റാ​യി കര​യു​ന്നു.

അയാൾ അവ​ളു​ടെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു ചെ​ന്നു, മു​ട്ടു​കു​ത്തി​യി​രു​ന്നു, പതു​ക്കെ മുൻ​പിൽ സാ​ഷ്ടാം​ഗ​മാ​യി വീണു, പു​റ​മു​ടു​പ്പി​ന്റെ ചു​വ​ട്ടിൽ​നി​ന്നു പു​റ​ത്തേ​ക്കു പതു​ങ്ങി​നോ​ക്കു​ന്ന അവ​ളു​ടെ കാ​ല​ടി​യു​ടെ തു​മ്പു​പി​ടി​ച്ചു ചും​ബി​ച്ചു.

അവൾ ഒന്നും മി​ണ്ടാ​തെ അയാ​ളു​ടെ ഇഷ്ടം​പോ​ലെ പ്ര​വർ​ത്തി​ച്ചു​കൊ​ള്ളാൻ അനു​വ​ദി​ച്ചു. വ്യാ​കു​ല​മാ​യി സർ​വം​സ​ഹ​യായ ഒരീ​ശ്വ​രി​യെ​ന്ന​പോ​ലെ. ഒരു സ്ത്രീ അനു​രാ​ഗ​പ​ര​മായ ഭക്തി​യോ​ഗ​ത്തെ കൈ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന ചില ഘട്ട​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്.

‘കര​യ​രു​ത്.’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു.

അവൾ മന്ത്രി​ച്ചു: ‘ഞാൻ പോ​വു​ക​യും നി​ങ്ങൾ പോ​രാ​തി​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​മ്പോ​ഴോ!’

അയാൾ തു​ടർ​ന്നു: ‘എന്നെ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ?’

അവൾ, തേ​ങ്ങി​ക്ക​ര​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട് സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തിൽ​നി​ന്നു​ള്ള ഈ വാ​ക്കി​നാൽ—കര​ച്ച​ലി​നു​ള്ളിൽ നി​ന്നാ​വു​മ്പോ​ഴ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ ഒരു മനോ​ഹ​രത അതിനു മറ്റൊ​രി​ക്ക​ലു​മി​ല്ല – അതിനു മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘ഞാൻ പൂ​ജി​ക്കു​ന്നു!’

അനിർ​വ​ച​നീ​യ​മായ ഓമ​നി​ക്ക​ലാ​കു​ന്ന ഒരു സ്വ​ര​ത്തിൽ അയാൾ തു​ടർ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു: ‘കര​യ​രു​തേ, എന്നോ​ടു പറയൂ. എനി​ക്കു​വേ​ണ്ടി ഇതു ചെ​യ്യു​മോ, കര​യാ​തി​രി​ക്കു​മോ?’

‘എന്നെ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ?’ അവൾ ചോ​ദി​ച്ചു.

അയാൾ അവ​ളു​ടെ കൈ പി​ടി​ച്ചു.

‘കൊ​സെ​ത്ത്, ഞാൻ ഇതു​വ​രെ ഒരാ​ളോ​ട് ഒരു കാ​ര്യം ഏറ്റു​പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല; എന്തു കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ, അതെ​ന്നെ പേ​ടി​പ്പെ​ടു​ത്തും. എന്റെ അച്ഛൻ എന്റെ അടു​ത്തു​ണ്ടെ​ന്ന് എനി​ക്കു തോ​ന്നും. അപ്പോൾ, ഞാൻ ആണ​യി​ട്ട് ഏറ്റു​പ​റ​യ​ട്ടെ. നി​ങ്ങൾ പി​രി​ഞ്ഞു പോയാൽ, എന്റെ കഥ തീരും.’

ഈ വാ​ക്കു​ക​ളെ അയാൾ ഉച്ച​രി​ച്ച സ്വ​ര​ത്തിൽ അത്ര​മേൽ വി​ശി​ഷ്ട​വും അത്ര​മേൽ ശാ​ന്ത​ത​ര​വു​മായ എന്തോ ഒന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു—കൊ​സെ​ത്ത് വി​റ​ച്ചു. വാ​സ്ത​വ​വും വ്യ​സ​ന​മ​യ​വു​മായ ഒന്ന് അടു​ക്ക​ലൂ​ടെ കട​ന്നു​പോ​കു​മ്പോ​ഴു​ണ്ടാ​കു​ന്ന ആ ഒരു മര​വി​ക്കൽ അവൾ​ക്കു​ണ്ടാ​യി. ആ ക്ഷോ​ഭം അവളെ കര​യാ​താ​ക്കി.

‘ഇനി കേൾ​ക്കൂ,’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു, ‘ഞാൻ നാളെ വരി​ല്ല.’

‘എന്തു​കൊ​ണ്ട്?’

‘മറ്റ​ന്നാ​ളും ഞാൻ വരി​ക​യു​ണ്ടാ​വി​ല്ല.’

‘ഹാ! എന്തു​കൊ​ണ്ട്?’

‘അറി​യാം.’

‘ഒരു ദിവസം നി​ങ്ങ​ളെ കാ​ണാ​തി​രി​ക്കുക! അതു സാ​ധ്യ​മ​ല്ല!’

‘ഒരു സമയം നമ്മു​ടെ ആയു​സ്സു മു​ഴു​വ​നും സമ്പാ​ദി​ക്കു​വാൻ​വേ​ണ്ടി ഒരു ദിവസം നമു​ക്കു ചെ​ല​വാ​ക്കുക.’

എന്നി​ട്ടു മരി​യു​സ് ഒരു താ​ഴ്‌​ന്ന സ്വ​ര​ത്തി​ലും ഒരാ​ത്മ​ഗ​ത​മാ​യി​ട്ടും തു​ടർ​ന്നു: ‘അദ്ദേ​ഹം തന്റെ സമ്പ്ര​ദാ​യ​ങ്ങൾ​ക്ക് ഒരി​ക്ക​ലും മാ​റ്റം​വ​രു​ത്താ​ത്ത ഒരാ​ളാ​ണ്. വൈ​കു​ന്നേ​ര​മ​ല്ലാ​തെ ഒരാ​ളെ​യും ഇതു​വ​രെ അദ്ദേ​ഹം അക​ത്തേ​ക്കു കട​ത്തു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല.’

‘ആരെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണ് പറ​യു​ന്ന​ത്? കൊ​സെ​ത്?’ കൊ​സ​ത്ത് ചോ​ദി​ച്ചു.

‘ഞാനോ? ഞാ​നൊ​ന്നും പറ​ഞ്ഞി​ല്ല.’

‘അപ്പോൾ എന്താ​ണ് നി​ങ്ങൾ​ക്കു പറ​യാ​നു​ള്ള​ത്?’

‘മറ്റ​ന്നാൾ​വ​രെ ക്ഷ​മി​ച്ചി​രി​ക്കുക.’

‘അങ്ങ​നെ ആവ​ശ്യ​മു​ണ്ടോ?’

‘ഉവ്വ്, കൊ​സെ​ത്ത്.’

അവൾ അയാ​ളു​ടെ കൈ തന്റെ രണ്ടു കൈ​കൊ​ണ്ടും പി​ടി​ച്ച്, ഉയരം ശരി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ​വേ​ണ്ടി എത്തി​ച്ചു​നി​ന്ന്, ആശ​യ്ക്കു വഴി​യു​ണ്ടോ എന്ന് അയാ​ളു​ടെ കണ്ണു​ക​ളിൽ നോ​ക്കി​യ​റി​യാൻ ശ്ര​മി​ച്ചു.

മരി​യു​സ് തു​ടർ​ന്നു: ‘ഇപ്പോൾ എനി​ക്കു തോ​ന്നു​ന്നു, എന്റെ മേൽ​വി​ലാ​സം നി​ങ്ങൾ അറി​ഞ്ഞി​രി​ക്ക​ണ​മ​ല്ലോ; എന്തെ​ങ്കി​ലും വന്നു എന്നുവരാം-​ആർക്കും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ; ഞാൻ എന്റെ ആ സ്നേ​ഹി​തൻ കുർ​ഫെ​രാ​ക് ഒരു​മി​ച്ചു റ്യു ദ് ലവെ​റെ​റി​യിൽ, 16-ാം നമ്പർ ഭവ​ന​ത്തിൽ താ​മ​സി​ച്ചു​വ​രു​ന്നു.’

അയാൾ കു​പ്പാ​യ​ക്കീ​ശ​യിൽ തപ്പി, പേ​ന​ക്ക​ത്തി പു​റ​ത്തേ​ക്കെ​ടു​ത്തു. മതി​ലി​ന്റെ കു​മ്മാ​യ​പ്പ​ശ​യി​ന്മേൽ കു​റി​ച്ചു.

ഇതി​നി​ട​യ്ക്കു കൊ​സെ​ത്ത് ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി അയാ​ളു​ടെ കണ്ണു​ക​ളി​ലേ​ക്കു സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ചു.

‘എന്താ​ണ് വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്ന​ത്, എന്നോ​ടു പറയു, മരി​യു​സ്, എന്തോ ഒന്ന് നി​ങ്ങൾ ആലോ​ചി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. അതെ​നി​ക്കു പറ​ഞ്ഞു​ത​രൂ. ഹാ! എന്നോ​ടു പറയൂ. ഞാൻ സു​ഖ​മാ​യി കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങി​ക്കൊ​ള്ള​ട്ടെ.’

‘എന്റെ ആലോചന ഇതാണ് ഈശ്വ​രൻ നമ്മെ അക​ത്താൻ ആലോ​ചി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു വരാൻ പാ​ടി​ല്ല. നി​ല്ക്കൂ; എന്നെ മറ്റ​ന്നാൾ കാണാം.’

‘അതു​വ​രെ ഞാ​നെ​ന്തു ചെ​യ്യും? നി​ങ്ങൾ വീ​ട്ടി​ന്നു പു​റ​ത്താ​ണ്; നി​ങ്ങൾ​ക്കു വരാം, പോവാം. പു​രു​ഷ​ന്മാർ എന്തു ഭാ​ഗ്യ​വാ​ന്മാർ! ഞാൻ ഇവിടെ വെറും തനി​ച്ചാ​വും! ഹാ! ഞാ​നെ​ന്തു കഷ്ട​ത്തി​ലാ​വും! നാളെ വൈ​കു​ന്നേ​രം നി​ങ്ങൾ എന്താ​ണ് ചെ​യ്യാൻ പോ​കു​ന്ന​ത്! എന്നോ​ടു പറയൂ.’

‘ഞാൻ ഒരു കാ​ര്യം ശ്ര​മി​ച്ചു​നോ​ക്കാ​നാ​ണ് ഭാവം.’

‘എന്നാൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ശ്രമം സഫ​ല​മാ​വ​ട്ടെ എന്നു ഞാൻ ഈശ്വ​ര​നോ​ടു പ്രാർ​ത്ഥി​ക്കും; ഇവി​ടെ​യി​രു​ന്നു ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി വി​ചാ​രി​ക്കും.’ പറയാൻ നി​ങ്ങൾ ആഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു, ഞാ​നി​നി ചോ​ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. നി​ങ്ങൾ എന്റെ എജ​മാ​ന​നാ​ണ്. നി​ങ്ങൾ ഇഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്ന​തും എന്റെ ജനാ​ല​യ്ക്ക​ടു​ക്കൽ, ഒരു ദിവസം വൈ​കു​ന്നേ​രം, നി​ങ്ങൾ കേൾ​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി വന്നു​നി​ന്ന​തു​മായ ആ യു​റി​യാ​ന്തെ​പാ​ട്ടു​പു​സ്ത​ക​ത്തി​ലെ പാ​ട്ടെ​ടു​ത്തു പാടി ഞാൻ രാ​ത്രി കഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടും. മറ്റ​ന്നാൾ നി​ങ്ങൾ നേ​ര​ത്തേ വരു​മ​ല്ലോ. വൈ​കു​ന്നേ​രം ഒമ്പ​തു മണി​യോ​ടു​കൂ​ടി നി​ങ്ങ​ളെ ഞാൻ കാ​ത്തി​രി​ക്കും. എന്റെ ഈശ്വ​രാ! ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ഇത്ര നീ​ണ്ടും കൊ​ണ്ടാ​യ​ത് എന്തു ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴ​യാ​ണ്! ഒമ്പ​ത​ടി​ക്കു​മ്പോൾ, മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ലേ, ഞാൻ തോ​ട്ട​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​വും.’

‘ഞാനും.’

ഒന്നും പറ​യാ​തെ, ഒരേ വി​ചാ​ര​ത്താൽ പ്രേ​രി​ത​മാ​യി, കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാ​രെ ഇള​വി​ല്ലാ​തെ അന്യോ​ന്യം കാ​ര്യം ധരി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന ആ വി​ദ്യു​ച്ഛ​ക്തി ചല​നം​കൊ​ണ്ട് ഇള​കി​ത്തീർ​ന്നു. ദുഃ​ഖ​ത്തി​നി​ട​യിൽ​പ്പോ​ലും സന്തോ​ഷ​ത്താൽ രണ്ടു​പേർ​ക്കും ലഹ​രി​പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് അവർ, ആഹ്ലാ​ദ​മൂർ​ച്ഛ നി​റ​ഞ്ഞു വഴി​ഞ്ഞ​തും കണ്ണു​നീ​രി​ട​തി​ങ്ങി​യ​തു​മായ നോ​ട്ടം നക്ഷ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ നേർ​ക്കു​യർ​ത്ത​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കെ, തങ്ങ​ളു​ടെ ചു​ണ്ടു​കൾ പര​സ്പ​രം കൂ​ട്ടി​മു​ട്ടി​യ​ത് മന​സ്സി​ലാ​ക്കാ​തെ, അന്യോ​ന്യം പി​ടി​ച്ചാ​ലിം​ഗ​നം ചെ​യ്തു.

മരി​യു​സ് പു​റ​ത്തെ​യ്ക്കു കട​ന്ന​പ്പോൾ തെ​രു​വിൽ ആരും​ത​ന്നെ ഇല്ല. എപ്പൊ​നൈൻ ഘാ​തു​ക​ന്മാ​രു​ടെ​കൂ​ടെ നട​ക്കാ​വി​ലേ​ക്കു ചെ​ന്നി​രു​ന്ന​ത് ഈ സമ​യ​ത്താ​ണ്.

തല മര​ത്തോ​ടു ചേർ​ത്തു​വെ​ച്ചു മരി​യു​സ് മനോ​രാ​ജ്യം വി​ചാ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​തി​നി​ട​യ്ക്ക് ഒരാ​ലോ​ചന അയാ​ളു​ടെ മന​സ്സി​ലൂ​ടെ കട​ന്നു; കഷ്ടം! അയാൾ​ത​ന്നെ വി​ഡ്ഢി​ത്ത​വും അസാ​ധ്യ​വു​മാ​ണെ​ന്നു തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തിയ ഒരാ​ലോ​ചന. അയാൾ ഒരു നി​രാ​ശ​മായ തീർ​പ്പിൽ എത്തി​ച്ചേർ​ന്നു.

അക്കാ​ല​ത്തു ഗിൽ​നോർ​മാൻ മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്നു തൊ​ണ്ണൂ​റ്റൊ​ന്നാ​മ​ത്തെ പി​റ​ന്നാൾ കഴി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം അന്നും മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല് ഗിൽ​നോർ​മാ​നൊ​രു​മി​ച്ചു റ്യു ദെഫിൽ ദ്യു കൽ​വേ​റിൽ 6-ആം നമ്പ​രായ സ്വ​ന്തം പഴയ ഭവ​ന​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണ് താമസം. വാ​യ​ന​ക്കാർ ഓർ​മ്മി​ക്കും​പോ​ലെ, തി​ക​ച്ചും നി​വർ​ന്നു​നി​ന്നു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ മര​ണ​ത്തെ കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രും പ്രാ​യം​കൊ​ണ്ടു കു​നി​യാ​തെ കീ​ഴ്പോ​ട്ടി​രു​ത്തുക മാ​ത്രം ചെ​യ്യു​ന്ന​വ​രും ദുഃ​ഖ​ത്തി​നു​കൂ​ടി പി​ടി​ച്ചു​വ​ള​യ്ക്കാൻ കഴി​യാ​ത്ത​വ​രു​മാ​യി പണ്ടു ചില വൃ​ദ്ധ​ന്മാ​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​വ​രു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തിൽ ഒരാ​ളാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹം.

എങ്കി​ലും, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മകൾ കു​റ​ച്ചിട ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു: ‘എന്റെ അച്ഛൻ ക്ഷീ​ണി​ച്ചു​വ​രു​ന്നു.’ അദ്ദേ​ഹം ഭൃ​ത്യ​ന്മാ​രു​ടെ ചെ​കി​ട്ട​ത്ത​ടി​ക്കാ​താ​യി; വാതിൽ തു​റ​ക്കാൻ ബസ്ക് അല്പം താ​മ​സി​ച്ചു​പോ​യാൽ, അദ്ദേ​ഹം ഒതു​ക്കി​ന്മേൽ വടി​കൊ​ണ്ട് അത്ര ശക്തി​യോ​ടു​കൂ​ടി ഇടി​ക്കാ​താ​യി. ജൂ​ലാ​യി​യി​ലെ വി​പ്ല​വം അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കഷ്ടി​ച്ച് ഒരാറു മാ​സ​ത്തേ​ക്കു​ത​ന്നെ ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​പ്പി​ച്ചി​ല്ല. മൊ​നി​ത്യെ പത്ര​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഈയൊരു പദ​സ​ങ്ക​ല​നം അദ്ദേ​ഹം ഏതാ​ണ്ട് ശാ​ന്ത​ത​യോ​ടു കൂ​ടി​ത്ത​ന്നെ നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടു ‘മൊ​സ്യു ഉം ബ്ലോ​ത് കൊങ് തെ [1] ഫ്രാൻ​സി​ലെ പ്രഭു’ വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ, അദ്ദേ​ഹം വല്ലാ​ത്ത ഭഗ്നാ​ശ​നാ​യി. അദ്ദേ​ഹം കു​നി​ഞ്ഞി​ല്ല, അദ്ദേ​ഹം കീ​ഴ​ട​ങ്ങി​യി​ല്ല; ഇത് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ശരീ​ര​ത്തി​നെ​ന്ന​പോ​ലെ​ത്ത​ന്നെ മന​സ്സി​നും ഉണ്ടാ​വാൻ വയ്യാ​ത്ത ഒന്നാ​ണ്; പക്ഷേ, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മന​സ്സി​ടി​ഞ്ഞ​പോ​ലെ തോ​ന്നി. ഇന്ന​ല്ലെ​ങ്കിൽ നാളെ, ഒരു ദിവസം, ആ കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത തെ​മ്മാ​ടി തന്റെ വീ​ട്ടു​വാ​തി​ല്ക്കൽ മു​ട്ടി​വി​ളി​ക്കു​മെ​ന്നു​ള്ള പൂർ​ണ്ണ​വി​ശ്വാ​സ​ത്തി​ന്മേൽ ഊന്നി​ച്ച​വു​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ട്—അതേ, അതു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് വാ​ക്ക്—അങ്ങ​നെ നാ​ലു​കൊ​ല്ല​മാ​യി ആ വൃ​ദ്ധൻ മരി​യു​സ്സി​നെ കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു; ഇപ്പോൾ, ചില രസ​മി​ല്ലാ​ത്ത സമ​യ​ങ്ങ​ളിൽ, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് ഈയൊ​രാ​ലോ​ചന പി​ടി​പെ​ടും എന്നാ​യി; മരി​യു​സ് തന്നെ​ക്കൊ​ണ്ട് ഇനി​യും കാ​ത്തി​രി​പ്പി​ക്കു​മെ​ന്നാ​ണെ​ങ്കിൽ! മര​ണ​മ​ല്ല, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു താ​ങ്ങു പൊ​റു​ക്കാ​തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത്. മരി​യു​സ്സി​നെ ഇനി​യൊ​രി​ക്ക​ലും കാണാൻ കഴി​യി​ല്ലെ​ന്ന വി​ചാ​രം അന്നേ​ദി​വ​സം​വ​രെ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഉള്ളിൽ കട​ന്നി​രു​ന്നി​ല്ല; ഇന്ന് ആ വി​ചാ​രം അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ബാ​ധി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി; അദ്ദേ​ഹം മര​വി​ച്ചു. അകൃ​ത്രി​മ​വും പ്ര​കൃ​തി​സാ​ധാ​ര​ണ​വു​മായ എല്ലാ വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചും സർവദാ കാ​ണാ​റു​ള്ള​വി​ധം, അപ്ര​ത്യ​ക്ഷത ഒരി​ടി​മി​ന്നൽ​പോ​ലെ പാ​ഞ്ഞു​പോയ ആ നന്ദി​കെ​ട്ട കു​ട്ടി​യു​ടെ​മേൽ മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്നു​ള്ള വാ​ത്സ​ല്യ​ത്തെ വർ​ദ്ധി​പ്പി​ക്കുക മാ​ത്ര​മാ​ണ് ചെ​യ്ത​ത്. തണു​പ്പു പത്തു ഡി​ഗ്രി​യാ​യി നി​ല്ക്കു​ന്ന ഡി​സേ​മ്പർ​മാ​സ​ത്തി​ലെ രാ​ത്രി​ക​ളി​ലാ​ണ് അത്ര​യു​മ​ധി​കം തവണ മക​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു വി​ചാ​ര​മു​ണ്ടാ​വുക.

എന്തു​ത​ന്നെ​യാ​യാ​ലും, ദൗ​ഹി​ത്ര​ന്റെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്ക് ഒര​ടി​വെ​യ്ക്കു​വാൻ മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ ആള​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു—അല്ലെ​ങ്കിൽ, അങ്ങ​നെ അദ്ദേ​ഹം വി​ചാ​രി​ച്ചു; ‘ഞാൻ മരി​ച്ചു എന്നേ വരു.’ അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞു: തന്റെ പക്കൽ അല്പ​മെ​ങ്കി​ലും തെ​റ്റു​ണ്ടെ​ന്ന ശങ്ക​യി​ല്ല; പക്ഷേ, ഉള്ളിൽ​ത്ത​ട്ടിയ വാ​ത്സ​ല്യ​ത്തോ​ടും അന്ധ​കാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു മറ​ഞ്ഞു​പോ​വാൻ നി​ല്ക്കു​ന്ന ഒരു പ്രാ​യം​ചെ​ന്ന ദയാ​ലു​വായ വൃ​ദ്ധ​ന്റെ നി​ശ്ശ​ബ്ദ​മായ നി​രാ​ശ​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി മാ​ത്ര​മേ അദ്ദേ​ഹം മരി​യു​സ്സി​നെ​പ്പ​റ്റി വി​ചാ​രി​ച്ചി​രു​ന്നു​ള്ളു.

അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പല്ലു പോ​യി​ത്തു​ട​ങ്ങി; ഇത​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കു​ണ്ഠി​ത​ത്തെ വർ​ദ്ധി​പ്പി​ച്ചു.

മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​ന്നു വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ—ഇത​ദ്ദേ​ഹം സ്വയം ഏറ്റു​പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നി​ല്ല; എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ അത​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കല​ശ​ലാ​യി ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​പ്പി​ക്കു​ക​യും നാ​ണം​കെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്യും—അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് ഒരി​ക്ക​ലും ഒരു പത്നി​യോ​ടും മരി​യു​സ്സോ​ടു​ള്ള​പ്പോ​ലെ സ്നേ​ഹം തോ​ന്നി​യി​ട്ടി​ല്ല.

അദ്ദേ​ഹം തന്റെ അറയിൽ, കട്ടി​ലി​ന്റെ തല​യ്ക്കൽ​ബ്ഭാ​ഗ​ത്തി​ന് എതിർ​വ​ശം, ഉണർ​ന്നെ​ണീ​റ്റാൽ ഒന്നാ​മ​താ​യി കണ്ണു​ചെ​ല്ലു​ന്ന​ത് അതി​ന്മേ​ലാ​യി​രി​ക്ക​ത്ത​ക്ക​വി​ധം, മരി​ച്ചു​പോയ തന്റെ മറ്റേ മക​ളു​ടെ, മദാം​പൊ​ങ്മേർ​സി​യു​ടെ, ഒരു പഴയ ഛാ​യാ​പ​ടം—അവൾ​ക്കു പതി​നെ​ട്ടു വയ​സ്സു​ള്ള​പ്പോൾ എടു​ത്ത ഒരു ഛാ​യാ​പ​ടം— കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു​വെ​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം ഇള​വി​ല്ലാ​തെ ആ ഛാ​യാ​പ​ട​ത്തി​ലേ​ക്കു നോ​ക്കും. ഒരു ദിവസം അതി​ന്മേ​ലേ​ക്കു നോ​ക്കി​യി​ട്ട്, അദ്ദേ​ഹം ഇങ്ങ​നെ പറ​ക​യു​ണ്ടാ​യി. ‘നല്ല ഛാ​യ​യു​ണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു.’

‘അനു​ജ​ത്തി​യു​ടെ​യ​ല്ലേ?’ മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല്ഗിൽ​നോർ​മാൻ ചോ​ദി​ച്ചു. ‘ഉവ്വ്, തീർ​ച്ച​യാ​യും ഉണ്ട്.’

വയ​സ്സൻ തു​ടർ​ന്നു: ‘അവ​ന്റേ​യും.’

ഒരി​ക്കൽ അദ്ദേ​ഹം കാൽ​മു​ട്ടു രണ്ടും തമ്മിൽ കൂ​ട്ടി​യ​മർ​ത്തി, കണ്ണു​കൾ ഏതാ​ണ്ട​ട​ച്ച്, ഒരു നി​രാ​ശ​ന്റെ ഇരി​പ്പി​ലി​രി​ക്ക​യാ​ണ്; മകൾ അതി​നി​ട​യ്ക്ക് അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടു​ചോ​ദി​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞു: ‘അച്ഛാ, അച്ഛ​ന്ന് ഇപ്പോ​ഴും അവ​നോ​ടു​ള്ള ദേ​ഷ്യം കു​റ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലേ?’

അവി​ടു​ന്ന​ങ്ങോ​ട്ടു പറയാൻ ധൈ​ര്യ​മി​ല്ലാ​തെ അവൾ അവിടെ നിർ​ത്തി.

‘ആരോട്?’ അദ്ദേ​ഹം കല്പി​ച്ചു​ചോ​ദി​ച്ചു.

‘ആ സാധു മരി​യു​സ്സോ​ട്.’

അദ്ദേ​ഹം തന്റെ പ്രാ​യം​ചെ​ന്ന തല പൊ​ന്തി​ച്ചു. ചു​ളു​ങ്ങി​യ​തും എല്ലു​ന്തി​യ​തു​മായ മു​ഷ്ടി മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്തു​വെ​ച്ചു. തി​ക​ച്ചും ശു​ണ്ഠി കയ​റി​യ​തും മു​ഴ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള​തു​മായ ശബ്ദ​ത്തിൽ ഏതാ​ണ്ട് അട്ട​ഹ​സി​ച്ചു: ‘സാധു മരി​യു​സ്സ്, അല്ലേ? ആ മാ​ന്യൻ ഒരാ​ന​ക്ക​ള്ള​നാ​ണ്, ഒരു കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത തെ​മ്മാ​ടി. ഒരു നന്ദി​കെ​ട്ട കോ​മാ​ളി​ച്ചെ​ക്കൻ, ഒരു ഹൃ​ദ​യ​മി​ല്ലാ​ത്ത, ആത്മാ​വി​ല്ലാ​ത്ത, അധി​ക​പ്ര​സം​ഗി ദു​ഷ്ടൻ!’

കണ്ണിൽ നി​റ​ഞ്ഞ കണ്ണു​നീർ​ത്തു​ള്ളി മകൾ കാ​ണാ​തി​രി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി അദ്ദേ​ഹം പി​ന്നോ​ക്കം തി​രി​ഞ്ഞു.

മൂ​ന്നു ദിവസം കഴി​ഞ്ഞി​ട്ട്, അദ്ദേ​ഹം ഒരു നാ​ലു​മ​ണി​ക്കൂർ നിന്ന മൗ​ന​വ്ര​ത​ത്തി​ന്, ഇങ്ങ​നെ മക​ളോ​ടു കു​ത്തി​പ്പ​റ​യാൻ​വേ​ണ്ടി, ഭംഗം വരു​ത്തി: ‘അവ​നെ​പ്പ​റ്റി ഇനി ഒരി​ക്ക​ലും എന്നോ​ടു മി​ണ്ടി​പ്പോ​ക​രു​തെ​ന്നു ഞാൻ മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല്ഗിൽ നോർ​മാ​നോ​ട് ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു​കൊ​ള്ളു​ന്നു.’

ഗിൽ​നോർ​മാൻ​വ​ലി​യ​മ്മ പി​ന്നെ അന​ങ്ങി​യി​ല്ല; രോ​ഗ​കാ​ര​ണ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി ഈ ബു​ദ്ധി​കൂർ​മ്മ കൂടിയ ഒര​ഭി​പ്രാ​യം ഉച്ച​രി​ച്ചു: ‘അച്ഛ​ന്ന് അനു​ജ​ത്തി​യു​ടെ മേൽ അവ​ളു​ടെ കഥ​യി​ല്ലാ​യ്മ​യ്ക്കു​ശേ​ഷം ഒരി​ക്ക​ലും വലിയ ഇഷ്ട​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു മരി​യു​സ്സി​നെ കണ്ടു​കൂ​ടാ.’

‘അവ​ളു​ടെ കഥ​യി​ല്ലാ​യ്മ​യ്ക്കു​ശേ​ഷം,’ എന്നു​വെ​ച്ചാൽ: ‘അവൾ കേർ​ണ​ലെ കല്യാ​ണം കഴി​ച്ച​തിൽ​പ്പി​ന്നെ.’

ഏതാ​യാ​ലും വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്കൂ​ഹി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​തു​പോ​ലെ, മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല് ഗിൽ​നോർ​മാ​നു തന്റെ കണ്ണി​ലു​ണ്ണി​യായ കു​ന്ത​പ്പ​ട​യാ​ളി​ത്ത​ല​വ​നെ മരി​യു​സ്സി​ന്റെ സ്ഥാ​ന​ത്തി​രു​ത്തി​യാൽ​ക്കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ആഗ്ര​ഹം ഫലി​ക്കാ​തെ പോയി. പക​ര​ക്കാ​രൻ തെ​യോ​ദുൽ പറ്റിയ ആള​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ ആ പക​ര​പ്പ​ണ്ടം സ്വീ​ക​രി​ച്ചി​ല്ല. ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​നു പറ്റു​ന്ന വിടവ് അട​പ്പു​പ​ണി​കൊ​ണ്ടു ശരി​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒന്ന​ല്ല. തെ​യോ​ദു​ലി​ന്നാ​ണെ​ങ്കിൽ, പി​ന്തു​ടർ​ച്ചാ​വ​കാ​ശം താൻ ഉള്ളു​കൊ​ണ്ടു കണ്ടി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും, പാകം നോ​ക്കി നി​ല്ക്കു​ന്ന പണി തീരെ ഇഷ്ട​മ​ല്ല. ആ നല്ല ആൾ കു​ന്ത​പ്പ​ട​യാ​ളി​യെ മു​ഷി​പ്പി​ച്ചു: കു​ന്ത​പ്പ​ട​യാ​ളി ആ നല്ല ആളെ വെ​റു​പ്പി​ച്ചു. ലെ​ഫി​റ്റി​ന​ന്റ് തെ​യോ​ദുൽ രസി​ക​നാ​ണ്, സം​ശ​യ​മി​ല്ല, പക്ഷേ, വാ​യാ​ടി; ഒരു നേ​ര​മ്പോ​ക്കു​കാ​ര​നാ​ണ്, പക്ഷേ, കന്നൻ; ഒരു ധാ​രാ​ളി​യാ​ണ്, പക്ഷേ, ആഭാ​സ​ന്മാ​രു​ടെ കൂ​ട്ടു​കാ​രൻ, അയാൾ​ക്കു വെ​പ്പാ​ട്ടി​ക​ളു​ണ്ട്, വാ​സ്ത​വ​മാ​ണ്—അവ​രെ​പ്പ​റ്റി അയാൾ​ക്ക് ഒരു​പാ​ടു പറ​യാ​നു​ണ്ട്, അതും വാ​സ്ത​വ​മാ​ണ്, പക്ഷേ, അയാ​ളു​ടെ സം​സാ​രം നന്ന​ല്ല. അയാ​ളു​ടെ എല്ലാ സൗ​ശീ​ല്യ​ങ്ങൾ​ക്കു​മു​ണ്ട് ഒരു കോ​ട്ടം. റ്യു ദ് ബബി​ലോ​ങ്ങി​ലെ പട്ടാ​ള​ത്താ​വ​ള​ങ്ങൾ​ക്കു ചു​റ്റു​മു​ള്ള അനു​രാഗ കഥ​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി അയാൾ പറ​യാ​റു​ള്ള​തു കേ​ട്ടു മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​ന്നു മടു​ത്തു. പി​ന്നെ ലെ​ഫ്റ്റി​ന​ന്റ് തെ​യോ​ദുൽ ചി​ല​പ്പോൾ മൂ​ന്നു നി​റ​മു​ള്ള അല​ങ്കാ​ര​നാ​ട​യോ​ടു​കൂ​ടി ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​വേ​ഷ​ത്തിൽ കട​ന്നു​വ​രും. ഇത​യാ​ളെ തീരെ കാണാൻ വയ്യാ​താ​ക്കി. ഒടു​വിൽ മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ മക​ളോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘ആ തെ​യോ​ദു​ലി​നെ​ക്കൊ​ണ്ട് എനി​ക്കു മതി​യാ​യി. യു​ദ്ധ​മി​ല്ലാ​ത്ത കാ​ല​ത്ത് എനി​ക്ക് പട്ടാ​ള​ക്കാ​രെ കാണാൻ അത്ര ആർ​ത്തി​യി​ല്ല, നി​ന​ക്കു വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ അവനെ വരു​ത്തി​ക്കൊ​ള്ളൂ. എന്തോ എനി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ, ഈ വാളും ഭേസി നട​ക്കു​ന്ന വക​ക്കാ​രെ​ക്കാൾ എനി​ക്കി​ഷ്ടം നീണ്ട പി​ടി​യൻ​ക​ത്തി​ക​ളാ​ണ്. ആക​പ്പാ​ടെ, യു​ദ്ധ​സ്ഥ​ല​ത്തു​വെ​ച്ചു​ള്ള വാ​ള​ല​കു​ക​ളു​ടെ കൂ​ട്ടി​മു​ട്ട​ലി​നു നി​ല​ത്തു വാ​ളു​റ​ത്തു​മ്പു തട്ടു​മ്പോ​ഴ​ത്തേ​തി​നോ​ളം​ത​ന്നെ ഭയ​ങ്ക​ര​ത​യി​ല്ല. എന്ന​ല്ല, ഒര​ധി​ക​പ്ര​സം​ഗി​യു​ടെ മട്ടിൽ നെ​ഞ്ഞു മുൻ​പോ​ട്ടു​ന്തി​ക്കാ​ണി​ച്ച്, ഒരു പെൺ​കി​ടാ​വി​നെ​പ്പോ​ലെ നാ​ട​ക​ളും വെ​ച്ചു​പി​ടി​പ്പി​ച്ചു, മാർ​ക്ക​വ​ച​ത്തി​നു​ള്ളിൽ പെ​ണ്ണു​ങ്ങ​ളു​ടെ മാർ​ക്കു​പ്പാ​യ​വു​മാ​യി കണ്ടാൽ ‘ആയി’ എന്നു തോ​ന്നും. ഒരാൾ ഒരു പു​രു​ഷ​നാ​ണെ​ങ്കിൽ അയാൾ​ക്ക് ഒരു ‘പത്രാ​സ്സു’ കാ​ര​നോ​ടെ​ന്ന​പോ​ലെ​യു​ള്ള ഒരു വെ​റു​പ്പു മേ​നി​നാ​ട്യ​ക്കാ​ര​നോ​ടു​മു​ണ്ടാ​വും. അവൻ ഒരു തമാ​ശ​ക്കാ​ര​നു​മ​ല്ല, ഒരു മോ​ടി​ക്കാ​ര​നു​മ​ല്ല. നി​ന്റെ തെ​യോ​ദുൽ നി​ന്റെ കൈ​യിൽ​ത്ത​ന്നെ ഇരു​ന്നാൽ മതി.’

വെ​റു​തെ​യാ​ണ് മകൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ട് ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞു​നോ​ക്കി​യ​ത്: ‘എന്താ​യാ​ലും അവൻ അച്ഛ​ന്റെ മരു​മ​ക​നാ​ണ​ല്ലോ.’ മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ ഏതു ഭാ​ഗ​ത്തും ഒരെ​ണ്ണം​പ​റ​ഞ്ഞ മു​ത്ത​ച്ഛ​നാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലു, മൂ​ത്ത​മ്മാ​മൻ എന്ന നില ഒരു ലേ​ശ​മെ​ങ്കി​ലും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തും, സം​ഗ​തി​വ​ശാൽ, ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.

വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു ബു​ദ്ധി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും രണ്ടു​പേ​രേ​യും അദ്ദേ​ഹം താ​ര​ത​മ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​വെ​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടും മരി​യു​സ്സ് ഇല്ലാ​തി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു​മു​ള്ള അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പശ്ചാ​ത്താ​പം ഒന്നു​കൂ​ടി വർ​ദ്ധി​പ്പി​ക്കു​വാൻ മാ​ത്ര​മേ തെ​യോ​ദു​ലി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ട്ടു​ള്ളു.

ഒരു ദിവസം—അതു ജൂൺ 24-​ാംനു-യാണ്; അതു​കൊ​ണ്ട് അടു​പ്പിൽ കത്തു​ന്ന​തി​യ്യി​ടു​ന്ന​തിൽ മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​ന്നു വി​രോ​ധ​മൊ​ന്നു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല – അദ്ദേ​ഹം അടു​ത്ത​മു​റി​യി​ലി​രു​ന്നു തു​ന്നി​യി​രു​ന്ന മകളെ അവി​ടെ​നി​ന്നു പറ​ഞ്ഞ​യ​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹം തന്റെ മു​റി​യിൽ, അതിലെ നാ​ടൻ​മ​ട്ടു​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ, രണ്ടു കാലും അടു​പ്പ​രി​കി​ലെ ‘പാ​ത്രം​താ​ങ്ങി’ക്കാൽ​ക​ളി​ലേ​ക്കൂ​ന്നി, കൊ​റൊ​മാ​ണ്ടൽ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ ചി​ത്ര​വാർ​ണ്ണീ​ഷി​ട്ട തന്റെ കൂ​റ്റൻ ഒമ്പ​തു​ഞെ​റി​ത്ത​ട്ടി​ക​കൊ​ണ്ടു പകു​തി​യും മറ​ഞ്ഞു. പച്ച​മൂ​ടി​യോ​ടു​കൂ​ടിയ രണ്ടു മെ​ഴു​തി​രി​വി​ള​ക്കു​കൾ ഇരു​ന്നു കത്തു​ന്ന ഒരു മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്തു കൈ​മു​ട്ടു കു​ത്തി, ചി​ത്ര​ത്തി​ര​ശ്ശീ​ല​യോ​ടു​കൂ​ടിയ തന്റെ ചാ​രു​ക​സേ​ല​യ്ക്കു​ള്ളിൽ മു​ങ്ങി, തീരെ വാ​യി​ക്കു​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത ഒരു പു​സ്ത​കം കൈയിൽ വെ​ച്ചു, തനി​ച്ചി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. തന്റെ പതി​വ​നു​സ​രി​ച്ച് അദ്ദേ​ഹം ഒരു കോ​മാ​ളി വേ​ഷ​ക്കാ​രൻ പ്ര​ഭു​വി​ന്റെ ഉടു​പ്പാ​ണി​ട്ടി​രു​ന്ന​ത്. ഗരാ [2] എഴു​തിയ ഒരു പഴ​മ​ക്കാ​ര​ന്റെ ചി​ത്ര​മാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നും കണ്ടാൽ. പു​റ​ത്തേ​ക്കി​റ​ങ്ങു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ അക​ശ്ശീ​ല​വെ​ച്ച ഒരു മെ​ത്രാ​ന്റെ നി​ല​യി​ങ്കി​കൊ​ണ്ടു മകൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ മൂ​ടി​ക്കെ​ട്ടാ​റു​ള്ള​തി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, ഈ വേഷം തെ​രു​വി​ലു​ള്ള ആളു​ക​ളെ​യെ​ല്ലാം അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ചു​റ്റും കൂ​ടി​ച്ചേ​നേ. വീ​ട്ടി​ലാ​വു​മ്പോൾ പു​റം​കു​പ്പാ​യം അദ്ദേ​ഹം ധരി​ക്കാ​റി​ല്ല; രാ​ത്രി കി​ട​ക്കാൻ പോ​വു​മ്പോൾ മാ​ത്രം പതി​വു​ണ്ട്. ‘അത് ഒരു വയ​സ്സ​ന്റെ മട്ടു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്നു,’ അദ്ദേ​ഹം പറയും.

മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ മരി​യു​സ്സി​നെ​പ്പ​റ്റി വാ​ത്സ​ല്യ​ത്തോ​ടും ശു​ണ്ഠി​യോ​ടും കൂടി വി​ചാ​രി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്നു; പതി​വു​പോ​ലെ, ശു​ണ്ഠി​ത​ന്നെ മുൻ​നി​ന്നു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വാ​ത്സ​ല്യം ഒരി​ക്കൽ തക​രാ​റാ​യി​പ്പോ​യാൽ പി​ന്നെ അതു തി​ള​ച്ചു​മ​റി​ഞ്ഞു ശു​ണ്ഠി​യാ​യി​ത്തീർ​ന്നേ എന്നും അവ​സാ​നി​ക്കൂ. എന്തെ​ങ്കി​ലും വര​ട്ടെ എന്നു വെ​ച്ചു, തന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തെ പി​ളർ​ന്നു​ക​ള​യു​ന്ന​തെ​ന്തോ അതിനെ കൈ​ക്കൊ​ള്ളാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന ആ ഒരു ഘട്ട​ത്തിൽ അദ്ദേ​ഹം എത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. മരി​യു​സ്സ് തി​രി​ച്ചു​വ​രാൻ യാ​തൊ​രു കാ​ര​ണ​വു​മി​ല്ലെ​ന്നും അങ്ങ​നെ​യാ​ണെ​ങ്കിൽ അതി​ന്നെ​ത്ര​യോ മുൻ​പു​ത​ന്നെ വേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു എന്നും ഇനി അതാ​ലോ​ചി​ക്കാ​തി​രി​ക്ക​യാ​ണ് ഉത്ത​മ​മെ​ന്നും അദ്ദേ​ഹം തന്ന​ത്താൻ പറ​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​ക​യാ​ണ്. എല്ലാം അവ​സാ​നി​ച്ചു പോ​യി​യെ​ന്നും ‘ആ മാ​ന്യ​നെ’ ഇനി കാ​ണാ​തെ​ത​ന്നെ മരി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നു​മു​ള്ള വി​ചാ​ര​ത്തോ​ടു പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​വാൻ അദ്ദേ​ഹം ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. പക്ഷേ, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​കൃ​തി മു​ഴു​വ​നും അതി​നോ​ടെ​തിർ​ത്തു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പ്രാ​യം​കൂ​ടിയ മു​ത്ത​ച്ഛ​സ്ഥാ​നം അതിനു സമ്മ​തി​ച്ചി​ല്ല ‘ശരി!’ അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞു—ഇതാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കു​ണ്ഠി​ത​മ​യ​മായ പല്ല​വി, ‘അവൻ തി​രി​ച്ചു​വ​രി​ല്ല!’ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കഷ​ണ്ടി​ത്തല മാ​റ​ത്തേ​ക്കു ചാ​ഞ്ഞു; വ്യ​സ​ന​മ​യ​വും ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​ച്ച​തു​മായ ഒരു നോ​ട്ടം അദ്ദേ​ഹം അടു​പ്പി​ലു​ള്ള വെ​ണ്ണീ​റി​ലേ​ക്കു പതി​ച്ചു.

മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ ഒത്ത നടു​ക്കു​വെ​ച്ച് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കിഴവൻ ഭൃ​ത്യൻ വന്നു ചോ​ദി​ച്ചു: ‘ഇവി​ടു​ന്നു മൊ​സ്യു മരി​യു​സ്സി​നെ കാ​ണു​മോ?’

ആ വൃ​ദ്ധൻ. ഒരു വി​ദ്യു​ച​ക്തി​പ്ര​യോ​ഗം​കൊ​ണ്ട് എഴു​ന്നേ​റ്റി​രു​ന്നു ഒരു ശവം​പോ​ലെ, വി​ളർ​ത്തു. നേരെ നീ​ണ്ടു​നി​വർ​ന്ന്, ഇരി​പ്പാ​യി. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ലു​ള്ള ചോ​ര​മു​ഴു​വ​നും ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം വി​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞു: ‘മൊ​സ്യു മരി​യു​സ്—പി​ന്ന​ത്തെ പേര്?’

‘എനി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ,’ പേ​ടി​ക്ക​യും എജ​മാ​ന​ന്റെ മട്ടു കണ്ടു തി​ക​ച്ചും അമ്പ​ര​ക്കു​ക​യും ചെയ്ത ബസ്ക് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘ഞാൻ ആളെ കണ്ടി​ല്ല,’ നി​കൊ​ലെ​ത് വന്നു​പ​റ​ഞ്ഞു, ‘ഒരു ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രൻ വന്നി​ട്ടു​ണ്ട്; മൊ​സ്യു മരി​യു​സ്സാ​ണെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞേ​യ്ക്കൂ’ എന്ന്.

മു​ത്ത​ച്ഛൻ ഗിൽ​നോർ​മാൻ ഒരു താ​ഴ്‌​ന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ വി​ക്കി: ‘ഇങ്ങോ​ട്ടു വര​ട്ടെ.’

തല വി​റ​ച്ചു​കൊ​ണ്ടും വാ​തി​ല്ക്ക​ലേ​ക്കു സൂ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടും അദ്ദേ​ഹം ആ നി​ല​യിൽ​ത്ത​ന്നെ ഇരു​ന്നു. വാതിൽ ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി തു​റ​ന്നു. ഒരു ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രൻ അക​ത്തേ​ക്കു കട​ന്നു. അത് മരി​യു​സ്സാ​യി​രു​ന്നു. അടു​ത്തു​വ​രാൻ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടാ​വാം എന്നു​വെ​ച്ചി​ട്ടെ​ന്ന​പോ​ലെ—മരി​യു​സ് വാ​തി​ല്ക്കൽ​ത്ത​ന്നെ നി​ന്നു. വി​ള​ക്കിൻ​നി​ഴൽ​കൊ​ണ്ടു​ള്ള മങ്ങ​ലിൽ അയാ​ളു​ടെ ഏതാ​ണ്ട് മോ​ശ​മായ ഉടു​പ്പ് വെ​ളി​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നി​ല്ല. അയാ​ളു​ടെ ശാ​ന്ത​വും സഗൗ​ര​വ​വും, പക്ഷേ, അത്ഭു​ത​ക​ര​മായ വിധം വ്യ​സ​ന​മ​യ​വു​മായ മു​ഖ​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും കാണാൻ വയ്യാ​യി​രു​ന്നു.

അമ്പ​ര​പ്പു​കൊ​ണ്ടും അത്യാ​ഹ്ലാ​ദം​കൊ​ണ്ടും തന്റേ​ടം കെ​ട്ടു​പോയ മു​ത്ത​ച്ഛൻ ഗിൽ​നോർ​മാ​ന്ന്, ഒരു പ്രേ​ത​ത്തി​ന്റെ മുൻ​പിൽ​പ്പെ​ട്ടാ​ല​ത്തെ​പ്പോ​ലെ, ഒരു പ്ര​കാ​ശ​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റെ​ന്തും കാ​ണാ​റാ​വാൻ കു​റ​ച്ചു നി​മി​ഷ​ങ്ങൾ കഴി​യേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം മോ​ഹാ​ല​സ്യ​പ്പെ​ടുക എന്ന ദി​ക്കാ​യി; കണ്ണ​ഞ്ചി​ക്കു​ന്ന ഒരു പ്ര​കാ​ശ​ത്തി​ന്നു​ള്ളി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ് അദ്ദേ​ഹം മരി​യു​സ്സി​നെ കണ്ട​ത്. അതു നി​ശ്ച​യ​മാ​യും അയാ​ളാ​ണ്—അതു നി​ശ്ച​യ​മാ​യും മരി​യു​സ്സാ​ണ്.

ഒടു​ക്കം! നാലു കൊ​ല്ല​ത്തി​നു​ശേ​ഷം! അദ്ദേ​ഹം മരി​യു​സ്സി​നെ ഒരൊ​റ്റ നോ​ട്ട​ത്തിൽ ആകെ കെ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു എന്നു പറ​യ​ട്ടെ. അയാൾ തറ​വാ​ടി​യാ​യി, സു​ഭ​ഗ​നാ​യി, മാ​ന്യ​നാ​യി, ഒത്ത ഉയ​ര​ത്തോ​ടും കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന മു​ഖ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടും കൗ​തു​കം തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന മട്ടോ​ടും​കൂ​ടി ഒരാൾ​ക്കു മാ​ത്രം പോ​ന്ന​വ​നാ​യി കാ​ണ​പ്പെ​ട്ടു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു രണ്ടു കൈയും നീ​ട്ടി, അയാളെ വി​ളി​ച്ചു, നേരെ മുൻ​പോ​ട്ടു പാ​ഞ്ഞു​ചെ​ല്ലാൻ തോ​ന്നി; പര​മാ​ന​ന്ദം​കൊ​ണ്ട് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മന​സ്സ​ലി​ഞ്ഞു; വാ​ത്സ​ല്യ​പൂർ​ണ്ണ​ങ്ങ​ളായ വാ​ക്കു​കൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഉള്ളിൽ തി​ള​ച്ചു​പൊ​ങ്ങു​ക​യും നി​റ​ഞ്ഞു വഴി​യു​ക​യു​മാ​യി; ഒടു​വിൽ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വാ​ത്സ​ല്യ​മെ​ല്ലാം വെ​ളി​ച്ച​ത്തു വരി​ക​യും ചു​ണ്ടോ​ളം എത്തി​ച്ചേ​രു​ക​യും ചെ​യ്തു; പക്ഷേ, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​കൃ​തി​വി​ശേ​ഷ​ത്തി​നു​ള്ള തി​ക​ഞ്ഞ അസ്തി​വാ​ര​മായ ആ ഒരു വി​രു​ദ്ധ​ത​കൊ​ണ്ടു, പു​റ​ത്തേ​ക്കു വന്ന​തു പരു​ഷ​ത​യാ​ണ്, അദ്ദേ​ഹം കട​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞു: ‘നീ എന്തി​നി​വി​ടെ വന്നു?’

മരി​യു​സ്സ് അമ്പ​ര​പ്പോ​ടു​കൂ​ടി മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘മൊസ്യു-​’

മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​ന്നു മരി​യു​സ് തന്റെ മാ​റ​ത്തേ​ക്കു വന്നു​വീ​ഴു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ഇഷ്ടം. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു മരി​യു​സ്സോ​ടും തന്നോ​ടു​ത​ന്നെ​യും ശു​ണ്ഠി വന്നു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു താൻ മര്യാ​ദ​ക്കു​റ​വും മരി​യു​സ് ഉദാ​സീ​ന​ത​യും കാ​ണി​ക്കു​ന്ന​താ​യി ബോ​ധ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കാ​ര​ണം, ഉള്ളിൽ അത്ര​മേൽ വാ​ത്സ​ല്യ​വും ഗതി​യി​ല്ലാ​യ്മ​യും ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്കെ പു​റ​മേ​യ്ക്കു വെറും പരുഷത കാ​ണി​ക്കാ​നേ കഴി​യു​ന്നു​ള്ളു എന്ന​തിൽ, ആ കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന കി​ഴ​വ​ന്നു സഹി​ക്കാൻ വയ്യാ​ത്ത​തും ശു​ണ്ടി പി​ടി​ക്കു​ന്ന​തു​മായ ഒര​സ്വ​സ്ഥത തോ​ന്നി. രസ​മി​ല്ലാ​യ്മ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി അദ്ദേ​ഹം ഒരു മു​ക​റു​വീർ​പ്പി​ക്കു​ന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ മരി​യു​സ്സി​നെ തട​ഞ്ഞു പറ​ഞ്ഞു: ‘പി​ന്നെ നി​യെ​ന്തി​നു വന്നു?’

ആ ‘പി​ന്നെ’യ്ക്കർ​ത്ഥം: ‘എന്നെ പി​ടി​ച്ചു പൂ​ട്ടാൻ വേ​ണ്ടി​യ​ല്ല നീ വന്ന​തെ​ങ്കിൽ.’ മരി​യു​സ് മു​ത്ത​ച്ഛ​നെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി; വി​ളർ​പ്പ് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു വെ​ണ്ണ​ക്ക​ല്ലു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒരു മു​ഖ​മു​ണ്ടാ​ക്കി.

‘മൊസ്യു-​’

‘എന്നോ​ട് മാ​പ്പു ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​ണോ നീ വന്ന​ത്? തെ​റ്റാ​യി​പ്പോ​യി എന്നു സമ്മ​തി​ക്കു​ന്നു​വോ?

മരി​യു​സ്സി​നെ നേർ​വ​ഴി​ക്കാ​ക്കു​ക​യാ​ണ് ചെ​യ്യു​ന്ന​തെ​ന്നും ‘കു​ട്ടി’ വഴി​പ്പെ​ടു​മെ​ന്നും അദ്ദേ​ഹം വി​ചാ​രി​ച്ചു. മരി​യു​സ് വി​റ​ച്ചു; അച്ഛ​നെ ഉപേ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യാ​ണ് ആ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട​തി​ന്റെ സാരം; അയാൾ നോ​ക്കി മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘അല്ല, സേർ.’

‘പി​ന്നെ’, ആ വയ​സ്സൻ, മർ​മ്മ​ത്തു കൊ​ള്ളു​ന്ന​തും ശു​ണ്ഠി നി​റ​ഞ്ഞ​തു​മായ ഒരു സങ്ക​ട​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി, ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു, ‘നി​ന​ക്കെ​ന്നെ​ക്കൊ​ണ്ടു എന്തു വേണം?’

മരി​യു​സ് കൈ രണ്ടും കൂ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ച്, ഒര​ടി​കൂ​ടി മുൻ​പോ​ട്ടു വെ​ച്ചു. ക്ഷീ​ണി​ച്ച​തും വി​റ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന​തു​മായ ഒരു സ്വ​ര​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു: ‘സേർ, എന്റെ മേൽ ദയ​വേ​ണം.’

ഈ വാ​ക്കു മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​ന്റെ ഉള്ളിൽ​ത്ത​ട്ടി; കു​റ​ച്ചു മുൻ​പാ​ണു പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മന​സ്സ​ലി​യി​ച്ചേ​നേ; വൈ​കി​പ്പോ​യി. മു​ത്ത​ച്ഛൻ എഴു​ന്നേ​റ്റു; രണ്ടു കൈ​കൊ​ണ്ടും വടി​മേൽ ഊന്നി​പ്പി​ടി​ച്ചു; ചു​ണ്ടു വി​ളർ​ത്തു. നെ​റ്റി അല​യ​ടി​ച്ചു; പക്ഷേ, തല കു​നി​ക്കു​ന്ന മരി​യു​സ്സി​ന്റെ മീതെ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഉയർ​ന്ന ദേഹം നി​വർ​ന്നു നി​ന്നു.

‘സേർ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മേൽ ദയയോ? ചെ​റു​പ്പ​മാ​ണ് തൊ​ണ്ണൂ​റ്റൊ​ന്നു വയ​സ്സായ കി​ഴ​വ​നോ​ടു ദയ ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​ത്; നീ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലേ​ക്കു കട​ക്കു​ന്ന​തേ ഉള്ളു; ഞാൻ അതിൽ​നി​ന്നു പോ​വു​ക​യാ​യി. നീ കളി​ക്കാൻ പോ​കു​ന്നു. കാ​പ്പി​ക്ല​ബ്ലിൽ പോ​കു​ന്നു. ബി​ല്ലി​യേർ​ഡ് കളി​ക്കു​ന്നു; നി​ന​ക്കു രസി​ക​ത്വ​മു​ണ്ട്; നീ പെ​ണ്ണു​ങ്ങ​ളെ രസി​പ്പി​ക്കു​ന്നു; നീ സു​ഭ​ഗ​നാ​ണ്. ഞാ​നാ​ണെ​ങ്കിൽ, വേ​ന​ല്ക്കാ​ല​ത്തി​ന്റെ മധ്യ​ത്തിൽ ഇരു​ന്നു സൂ​ര്യ​നെ തു​പ്പു​ന്നു. വാ​സ്ത​വ​ത്തി​ലു​ള്ള സമ്പ​ത്തെ​ന്തോ അതു കൊ​ണ്ടു നീ സമ്പ​ന്ന​നാ​ണ്; എനി​ക്കാ​ണെ​ങ്കിൽ പ്രാ​യം​കൊ​ണ്ടു​ള്ള എല്ലാ ദാ​രി​ദ്ര്യ​വു​മാ​യി; ക്ഷീ​ണം, ഏകാ​ന്തത! നി​ന​ക്കു നി​ന്റെ മു​പ്പ​ത്തി​ര​ണ്ടു പല്ലു​മു​ണ്ട്. നല്ല ദഹ​ന​മു​ണ്ട്, ഉശി​രു​ള്ള നോ​ട്ട​മു​ണ്ട്, ശക്തി​യു​ണ്ട്, രു​ചി​യു​ണ്ട്, ആരോ​ഗ്യ​മു​ണ്ട്, ആഹ്ലാ​ദ​മു​ണ്ട്, കറു​ത്ത തല​മു​ടി​യു​ടെ ഒരു കാ​ടു​ണ്ട്, എനി​ക്കാ​ണെ​ങ്കിൽ, വെ​ളു​ത്ത തല​മു​ടി​യി​ല്ല, പല്ലി​ല്ല, കാ​ലി​നു ശക്തി കു​റ​ഞ്ഞു, ഓർമ്മ കു​റ​ഞ്ഞു; മൂ​ന്നു തെ​രു​വു​പേ​രു​ക​ളു​ണ്ട്—എനി​ക്കെ​പ്പോ​ഴും കു​ടി​മ​റി​ഞ്ഞു​പോ​കു​ന്നു, റ്യു ഷർലോ, റ്യു ദ്യു ഷോം, റ്യു സാ​ങ്ക് ക്ലോ​ദ്—ഇതാ, ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണ് എന്റെ കഥ; നി​ന്റെ മുൻ​പിൽ പകൽ​കൊ​ണ്ടു നി​റ​ഞ്ഞ ഭാവി മു​ഴു​വ​നു​മു​ണ്ട്; എനി​ക്കു കണ്ണി​ന്റെ കാഴ്ച പോ​യി​ത്തു​ട​ങ്ങി— അത്ര​ത്തോ​ള​മാ​യി ഞാൻ രാ​ത്രി​യി​ലേ​ക്കു കട​ക്കു​ന്നു; നി​ന​ക്ക് ആരു​ടേ​യും മേൽ അനു​രാ​ഗ​മു​ണ്ട്—അത​ങ്ങ​നെ​യേ വരൂ; എന്നെ ഭൂ​മി​യിൽ ഒരാൾ​ക്കും ഇഷ്ട​മി​ല്ല, എന്നി​ട്ടു, നി​യ്യെ​ന്നോ​ടു ദയ ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു! ഭഗ​വാ​നേ! മോ​ളി​യേർ അതു മറ​ന്നു; ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണ് നി​ങ്ങൾ, വക്കീ​ല​വർ​കൾ​മാർ, കോ​ട​തി​യിൽ​വെ​ച്ചു ഫലിതം പറ​യാ​റെ​ങ്കിൽ, ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ ഹൃ​ദ​യ​പൂർ​വ്വം അഭി​ന​ന്ദി​ക്കു​ന്നു നീ കോ​മാ​ളി​യാ​ണ്.’

ഉടനെ ആ പടു​കി​ഴ​വൻ ഗൗ​ര​വ​മു​ള്ള​തും അല്പ​ര​സം കൂ​ടി​യ​തു​മായ ഒരു സ്വ​ര​ത്തിൽ തു​ടർ​ന്നു: ‘ആട്ടെ ചോ​ദി​ക്ക​ട്ടെ, ഞാൻ നി​ന​ക്ക് എന്തു ചെ​യ്യ​ണം?’

‘സേർ,’ മരി​യു​സ് പറ​ഞ്ഞു, ‘ഞാൻ ഇവിടെ നി​ല്ക്കു​ന്ന​തു നി​ങ്ങൾ​ക്കി​ഷ്ട​മ​ല്ലെ​ന്നു ഞാ​ന​റി​ഞ്ഞു; പക്ഷേ, ഞാൻ വന്നി​ട്ടു​ള്ള​ത് നി​ങ്ങ​ളോ​ട് ഒരു കാ​ര്യം ചോ​ദി​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി മാ​ത്ര​മാ​ണ്; അതു കഴി​ഞ്ഞാൽ ആ ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ ഞാൻ പൊ​യ്ക്കൊ​ള്ളാം.’

‘നി​യ്യൊ​രു വങ്ക​നാ​ണ്,’ വയ​സ്സൻ പറ​ഞ്ഞു. ‘ആരു പറ​ഞ്ഞു നി​ന്നോ​ടു പോവാൻ?’

ഇത് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മന​സ്സി​ന്ന​ടി​യിൽ​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന ഈ വാ​ത്സ​ല്യ​പൂർ​ണ്ണ​ങ്ങ​ളായ വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ തർ​ജ്ജ​മ​യാ​യി​രു​ന്നു: ‘എന്നോ​ടു മാ​പ്പു ചോ​ദി​ക്ക്! എന്റെ കഴു​ത്തിൽ വന്നു​വീ​ണു കെ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ക്ക്!’

മരി​യു​സ് കു​റ​ച്ചു നി​മി​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ളിൽ തന്നെ വി​ട്ടു​പോ​കു​മെ​ന്ന്, ആ പരു​ഷ​മായ സ്വീ​കാ​രം കു​ട്ടി​യെ വെ​റു​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന്, അയാളെ ആട്ടി​യ​യ​യ്ക്കു​ന്ന​ത് തന്റെ നി​ഷ്ഠു​ര​സ്വ​ഭാ​വ​മാ​ണെ​ന്ന്, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു തോ​ന്നി; ഇതെ​ല്ലാം അദ്ദേ​ഹം തന്നോ​ടു​ത​ന്നെ പറ​ഞ്ഞു; അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വ്യ​സ​ന​ത്തെ വർ​ദ്ധി​പ്പി​ച്ചു; ആ വ്യ​സ​നം ശരി​ക്കു ശു​ണ്ഠി​യാ​യി മാ​റി​വ​രു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പരു​ഷ​മ​ട്ടു കു​റെ​ക്കൂ​ടി വലു​താ​യി. ആ കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന വയ​സ്സ​നെ ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്താ​ണെ​ന്നു മരി​യു​സ്സി​നെ ധരി​പ്പി​ച്ചാൽ കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്ന് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; മരി​യു​സ്സി​ന് അതു മന​സ്സി​ലാ​കു​ന്നി​ല്ല; അത​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കോ​പി​ഷ്ഠ​നാ​ക്കി.

അദ്ദേ​ഹം പി​ന്നെ​യും ആരം​ഭി​ച്ചു: ‘എന്ത്! നി​യ്യെ​ന്നെ, നി​ന്റെ മു​ത്ത​ച്ഛ​നെ, ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചു; എവി​ടേ​ക്കെ​ന്ന് ആർ​ക്കും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ​ത്ത എങ്ങോ​ട്ടോ പോ​വാൻ​വേ​ണ്ടി നീ നി​ന്റെ മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ വീടു വി​ട്ടു; നീ നി​ന്റെ വലി​യ​മ്മ​യെ നി​രാ​ശ​ത​പ്പെ​ടു​ത്തി; വി​വാ​ഹം ചെ​യ്യാ​തെ കഴി​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി—അതാർ​ക്കും എളു​പ്പ​ത്തി​ലൂ​ഹി​ക്കാം —നീ ഒരു നട നട​ന്നു; ഒരു രസി​ക​ന്റെ വേഷം കെ​ട്ടി, എപ്പോ​ഴും എവി​ടേ​യും ചെ​ന്നു രസി​ച്ചു കൂ​ടു​ക​യാ​ണ് അധികം എളു​പ്പ​മു​ള്ള പണി; നീ ഒരാ​ളാ​വു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന​തി​ന്റെ യാ​തൊ​ര​ട​യാ​ള​വും കാ​ട്ടു​ന്നി​ല്ല; കൊ​ടു​ത്തു​തീർ​ക്കാൻ എന്നോ​ടു പറ​ക​കൂ​ടി ചെ​യ്യാ​തെ നീ പല കട​ങ്ങ​ളി​ലും ചെ​ന്നു​ചാ​ടി​യി​ട്ടു​ണ്ട്; നീ ഒരു ജനാ​ല​പൊ​ളി​യ​നും വാ​യാ​ടി​യു​മാ​യി​ത്തീർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു; അങ്ങ​നെ ഒരു നാലു കൊ​ല്ലം കഴി​ഞ്ഞ​തി​നു​ശേ​ഷം നീ എന്റെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കെ​ത്തി; ഇതാണ് നി​ന​ക്കാ​ക​പ്പാ​ടെ എന്നോ​ടു പറ​യാ​നു​ള്ള​ത്!’

സ്വ​ന്തം ദൗ​ഹി​ത്ര​നെ പി​തൃ​സ്നേ​ഹ​ത്തി​ലേ​ക്കു വലി​ച്ചു​വ​രു​ത്തു​ന്ന ഈ പരു​ക്കൻ​മ​ട്ടു മരി​യു​സ്സി​നെ​യാ​ണെ​ങ്കിൽ മി​ണ്ടി​ക്കാ​താ​ക്കുക മാ​ത്ര​മേ ചെ​യ്തു​ള്ളു. മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ കൈ കെ​ട്ടി— അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം ഏറ്റ​വും പ്രാ​ഭ​വം കാ​ണി​ക്കു​ന്ന ഒരാം​ഗ്യം; എന്നി​ട്ടു ശു​ണ്ഠി​യോ​ടു​കൂ​ടി മരി​യു​സ്സോ​ടു കല്പി​ച്ചു; ‘നമു​ക്ക് ഇത​വ​സാ​നി​പ്പി​ക്കുക, നീ എന്തോ ഒന്നെ​ന്നോ​ടു ചോ​ദി​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി വന്ന​താ​ണെ​ന്നു പറ​യു​ന്നു? ശരി, എന്ത്? എന്താ​ണ​ത്? പറ!’

‘സേർ,’ ഒര​ഗാ​ധ​ക്കു​ഴി​യി​ലേ​ക്കു വി​ര​ണ്ടു​വീ​ഴു​ക​യാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നിയ ഒരാ​ളു​ടെ ഭാ​വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി മരി​യു​സ് പറ​ഞ്ഞു, ‘വി​വാ​ഹം ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നു സമ്മ​തം ചോ​ദി​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി​യാ​ണ് ഞാൻ വന്നി​ട്ടു​ള്ള​ത്.’

മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ മണി​യ​ടി​ച്ചു. ബസ്ക് വാ​തി​ലി​ന്റെ പകുതി തു​റ​ന്നു.

‘എന്റെ മകളെ വി​ളി​ക്കൂ.’

ഒരു നി​മി​ഷം​കൂ​ടി കഴി​ഞ്ഞു. വാതിൽ തു​റ​ന്നു മാം​സെൽ ഗിൽ​നോർ​മാൻ, അക​ത്തേ​ക്കു വരി​ക​യ​ല്ല ചെ​യ്ത​ത്. വാ​തി​ല്ക്കൽ മുഖം കാ​ണി​ച്ചു; മരി​യു​സ് കൈയും തൂ​ക്കി​യി​ട്ടു ഒരു കു​റ്റ​ക്കാ​ര​ന്റെ മു​ഖ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി മി​ണ്ടാ​തെ അവിടെ നി​ല്ക്കു​ന്നു​ണ്ട്; മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ ആ മു​റി​യിൽ അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും ലാ​ത്തു​ക​യാ​ണ്, അദ്ദേ​ഹം മക​ളു​ടെ നേരെ നോ​ക്കി; അവ​ളോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘ഒന്നു​മി​ല്ല. മൊ​സ്യു മരി​യു​സ്സാ​ണ്. അയാൾ​ക്കു മംഗളം ആശം​സി​ച്ചേ​യ്ക്കു. മൊ​സ്യു വി​വാ​ഹം ചെ​യ്യാൻ വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നു. അത്ര​യേ ഉള്ളു. പോവാം.’

താ​ഴ്‌​ന്ന​തും പരു​ത്ത​തു​മായ വയ​സ്സ​ന്റെ ശബ്ദം ഒര​ഭൂ​ത​പൂർ​വ്വ​മായ ക്ഷോ​ഭം ഉണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു കാ​ണി​ച്ചു. വലി​യ​മ്മ ഒരു പേ​ടി​ച്ച മട്ടിൽ മരി​യു​സ്സി​നെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്കി; അവൾ​ക്ക് അയാളെ മന​സ്സി​ലാ​യ​തേ ഇല്ലെ​ന്ന് തോ​ന്നും; ഒരു ശബ്ദ​മെ​ങ്കി​ലും പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കു​ക​യോ ഒരാം​ഗ്യ​മെ​ങ്കി​ലും കാ​ണി​ക്കു​ക​യോ അവൾ ചെ​യ്തി​ല്ല; ഒരു കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റി​ന്റെ മുൻ​പിൽ ഒരു വൈ​ക്കോൽ​ക്കൊ​ടി എന്ന​തി​ല​ധി​കം വേ​ഗ​ത്തിൽ അവൾ അച്ഛ​ന്റെ വാ​ക്കു കേ​ട്ട​തോ​ടു​കൂ​ടി മറ​ഞ്ഞു​ക​ള​ഞ്ഞു.

ഈയി​ട​യ്ക്കു മു​ത്ത​ച്ഛൻ ഗിൽ​നോർ​മാൻ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി. പു​ക​ക്കു​ഴ​ലി​ന്മേ​ല്ക്കു പു​റം​ചാ​രി ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി നി​ല​വാ​യി.

‘നീ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്യു​ന്നു! ഇരു​പ​ത്തൊ​ന്നാ​മ​ത്തെ വയ​സ്സിൽ! നീയതു ശരി​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. ഒരു സമ്മ​തം മാ​ത്രം ചോ​ദി​ക്ക​ണം! ഒരു മാമൂൽ, ഇരി​ക്കൂ, സേർ. അപ്പോൾ അങ്ങ​യെ ഞാൻ ഒടു​വിൽ​ക്ക​ണ്ട​തി​നു​ശേ​ഷം ചില പരി​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം നട​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. ജെ​ക്കോ​ബിൻ വർ​ഗ്ഗ​ക്കാർ​ക്കു​ത​ന്നെ മെ​ച്ചം. നി​ങ്ങൾ​ക്കു രസം പി​ടി​ച്ചി​രി​ക്ക​ണം. ഒരു പ്ര​ഭു​വാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന സ്ഥി​തി​ക്കു നി​ങ്ങൾ ഒരു ഭരണ പരി​വർ​ത്ത​ക​നു​മാ​യി​രി​ക്ക​ണം. അതു രണ്ടും​കൂ​ടി വേ​ഗ​ത്തിൽ കൂ​ട്ടി​യി​ണ​ക്കാം. പ്ര​ജാ​ഭ​ര​ണം പ്ര​ഭു​ത്വ​ത്തി​ന് ഒരു നല്ല കൂ​ട്ടാ​ണ്. ജൂ​ലാ​യി മാ​സം​കൊ​ണ്ടു സ്ഥാ​ന​ചി​ഹ്ന​ങ്ങൾ അണി​യി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഒരാൾ​ത​ന്നെ​യാ​ണോ അങ്ങും? ഹേ, സേർ, നി​ങ്ങൾ ലു​വൃ​കോ​ട്ട പി​ടി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞു​വോ? ഇവി​ടെ​ത്ത​ന്നെ അടു​ത്തു റ്യു സാങ് ആന്ത്വാ​ങ്ങിൽ, റ്യു ദെ നൊ​നേൻ​ദി​യേ​റി​ന്നെ​തി​രാ​യി, ഒരു വീ​ട്ടി​ന്റെ മൂ​ന്നാം നി​ല​യി​ലു​ള്ള ചു​മ​രി​ന്മേൽ ഒരു പീ​ര​ങ്കി​യു​ണ്ട ഈയൊരു കൊ​ത്തി​യി​ട​ലോ​ടു​കൂ​ടി അമ​ഴ്‌​ന്നി​ട്ടു​ണ്ട്; ‘ജൂ​ലാ​യി 28, 1830’ [3] പോയി അതൊ​ന്നു നോ​ക്കി വരൂ. അതു​കൊ​ണ്ടു വളരെ ഫല​മു​ണ്ടാ​വും ഹാ! നി​ന്റെ ഈ ചങ്ങാ​തി​മാർ വളരെ നല്ല കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ട്. കൂ​ട്ട​ത്തിൽ​ച്ചോ​ദി​ക്ക​ട്ടെ, മൊ​സ്യു ല് ദ്യു​ക് ദ് ബെ​റി​യു​ടെ [4] പ്ര​തി​മ​യു​ള്ളേ​ട​ത്ത് അവർ ഒരു​റ​വു​കു​ഴൽ നാ​ട്ടു​ന്നി​ല്ലേ? അപ്പോൾ നി​ന​ക്കു കല്യാ​ണം കഴി​ക്ക​ണം? ആരെ? ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു കൊ​ണ്ടു വി​രോ​ധ​മൊ​ന്നു​മി​ല്ല​ല്ലോ?’

അദ്ദേ​ഹം നിർ​ത്തി; മരി​യു​സ്സി​നെ മറു​പ​ടി പറയാൻ ഇട​കി​ട്ടു​ന്ന​തി​നു മുൻ​പാ​യി തു​ടർ​ന്നു: ‘ആട്ടെ വരൂ, നി​ങ്ങൾ​ക്ക് അപ്പോൾ ഒരു​ദ്യോ​ഗ​മു​ണ്ട്; സമ്പാ​ദ്യം ഒരു​വി​ധ​മാ​യോ? വക്കീൽ​പ്ര​വൃ​ത്തി നട​ത്തി​യി​ട്ടു നീ​യി​പ്പോൾ എന്തു മു​ത​ലു​ണ്ടാ​ക്കി?

‘ഒന്നു​മി​ല്ല.’ ഏതാ​ണ്ടു ഭയ​ങ്ക​ര​മാ​യി​രു​ന്ന ഒരു​ത​രം ദൃ​ഢ​ത​യോ​ടും നി​ശ്ച​യ​ത്തോ​ടും​കൂ​ടി മരി​യു​സ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

‘ഒന്നു​മി​ല്ലേ? അപ്പോൾ നി​ന​ക്ക് ആകെ കഴി​യാ​നു​ള്ള വക ഞാൻ അയ​ച്ചു​ത​രാ​റു​ള്ള ആയി​ര​ത്തി​രു​നൂ​റു ലിവർ മാ​ത്ര​മേ ഉള്ളു?’

മരി​യു​സ് ഉത്ത​രം പറ​ഞ്ഞി​ല്ല. മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ തു​ടർ​ന്നു: ‘അപ്പോൾ ആ പെൺ​കു​ട്ടി കുറെ സമ്പ​ന്ന​യാ​ണെ​ന്ന​ല്ലേ മന​സ്സി​ലാ​ക്കേ​ണ്ട​ത്?’

‘എന്നെ​പ്പോ​ലെ​ത​ന്നെ സമ്പ​ന്ന.’

‘എന്ത്! സ്ത്രീ​ധ​ന​മി​ല്ല?’

‘ഇല്ല.’

‘വല്ല​തും കി​ട്ടാൻ വഴി​യു​ണ്ടോ?’

‘ഉണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നി​ല്ല.’

‘വെറും പൊള്ള! അച്ഛ​നു പ്ര​വൃ​ത്തി?’

‘എനി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ.’

‘അവ​ളു​ടെ പേര്?’

‘മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല് ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്.’

‘ഫൂഷ്—എന്ത്?’

‘ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്.’

‘ട ട ട!’ ആ മാ​ന്യ​വൃ​ദ്ധൻ ഉച്ച​ത്തിൽ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു.

‘സേർ! മരി​യു​സ് ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു.

തന്നോ​ടു​ത​ന്നെ പറ​യു​ന്ന ഒരാ​ളു​ടെ സ്വ​ര​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ അയാളെ തട​ഞ്ഞു; ‘അതു ശരി, വയ​സ്സി​രു​പ​ത്തൊ​ന്ന്, ഉദ്യോ​ഗ​മി​ല്ല, കൊ​ല്ല​ത്തിൽ ആയി​ര​ത്തി​രു​നൂ​റു ലിവർ വരവ്; മദാം ല ബരോ​ന്ന് [5] ദ് പൊങ് മേർസി പോയി പഴ​ക്ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ര​നോ​ടു രണ്ടു സൂ​വി​ന്റെ കൊ​ത്ത​മ്പാ​ല​രി​ച്ചീര വാ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​രും.’

‘സേർ,’ മുൻ​പിൽ​നി​ന്നു മറ​ഞ്ഞു​തു​ട​ങ്ങു​ന്ന ഒടു​വി​ല​ത്തെ ആശ​യെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ള​വും നി​രാ​ശ​നാ​വാൻ തു​ട​ങ്ങി, മരി​യു​സ് ആവർ​ത്തി​ച്ചു, ‘ഞാൻ യാ​ചി​ക്കു​ന്നു! ഈശ്വ​ര​നെ മുൻ​നിർ​ത്തി, ഞാൻ തൊ​ഴു​തും​കൊ​ണ്ട​പേ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു—ഞാൻ ഇതാ കാ​ല്ക്കൽ വീ​ഴു​ന്നു—അവളെ കല്യാ​ണം കഴി​ക്കു​വാൻ—എന്നെ അനു​വ​ദി​ക്കൂ.’

ആ വയ​സ്സൻ കർ​ക്ക​ശ​ശ​ബ്ദ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​തും വ്യ​സ​ന​മ​യ​വു​മായ ഒരു പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി ചി​രി​ച്ചു—ചി​രി​യും ചു​മ​യും ഒരു​മി​ച്ചാ​ണ്.

‘ഹാ! ഹാ! ഹാ! നീ വി​ചാ​രി​ച്ചു. ‘ഈശ്വര! ഞാൻ പോയി ആ കി​ഴ​വൻ​വ​ങ്ക​നെ—ആ കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത പൊ​ണ്ണ​ച്ചാ​രെ—കണ്ടു​പി​ടി​ക്ക​ട്ടെ’. ഒരി​രു​പ​ത്ത​ഞ്ചു വയ​സ്സ​ല്ലാ​ത്ത​ത് എന്തു നാ​ണ​ക്കേ​ടാ​യി! എന്നാൽ ഞാൻ ആ കഴു​ത​യെ ഇങ്ങോ​ട്ടു വരു​ത്തി​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ! ആ കി​ഴ​വ​നി​ല്ലാ​തെ​ത​ന്നെ ഞാൻ എത്ര സു​ഖ​മാ​യി കഴി​ഞ്ഞേ​നേ! എനി​ക്ക​തൊ​ന്നും സാ​ര​മി​ല്ല; ഞാൻ അയാ​ളോ​ടു പറയും; ‘ഹേ തന്ത​ക്ക​ഴു, നി​ങ്ങൾ​ക്ക് എന്നെ കാ​ണു​ന്ന​തു​ത​ന്നെ വലിയ സു​ഖ​മാ​ണ്; എനി​ക്കൊ​ന്നു കല്യാ​ണം കഴി​ക്ക​ണം; മൊ​സ്യു ആരെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത​വ​ന്റെ മകളായ മാം​സെൽ ഇന്ന​വ​ളെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത​വ​ളെ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്യാൻ ഞാ​നാ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നു; എന്റെ കാലിൽ പാ​പ്പാ​സി​ല്ല, അവ​ളു​ടെ​മേൽ ഉള്ള​ങ്കി​യി​ല്ല – അതു നല്ല യോ​ജി​പ്പാ​ണ്; എന്റെ ഭാവി, എന്റെ ഭാ​ഗ്യം, എന്റെ യൗവനം, എന്റെ ജീ​വി​തം, എനി​ക്കെ​ടു​ത്തു നാ​യ​യ്ക്കി​ട്ടു​കൊ​ടു​ക്ക​ണം; എന്റെ കഴു​ത്തിൽ ഒരു പെ​ണ്ണി​നേ​യും കെ​ട്ടി​ത്തൂ​ക്കി കഷ്ട​പ്പാ​ടി​ലേ​ക്ക് എനി​ക്കൊ​രു ‘മു​ത​ല​ക്കൂ​പ്പു കു​ത്ത​ണം.’ എന്റെ ആവ​ശ്യം അതാണ്; അതിനു സമ്മ​തം തരണം! അപ്പോൾ ആ തന്ത​ക്കി​ഴ​വൻ അതു സമ്മ​തി​ക്കും.’ പൊ​യ്ക്കോ​ളൂ, എന്റെ കു​ട്ടി; നി​ന്റെ ഇഷ്ടം​പോ​ലെ ചെ​യ്യൂ; നി​ന്റെ പാ​ത​വി​രി​ക്ക​ല്ലെ​ടു​ത്തു കഴു​ത്തിൽ തൂ​ക്കി​ക്കൊ​ള്ളൂ; നി​ന്റെ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നെ, നി​ന്റെ കൂ​പ്പൽ​വാ​ങ്ങി​നെ, പോയി കല്യാ​ണം കഴി​ച്ചോ​ളു—ഒരി​ക്ക​ലു​മി​ല്ല. സേർ ഒരി​ക്ക​ലു​മി​ല്ല.’

‘അച്ഛാ-​’

‘ഒരി​യ്ക്ക​ലു​മി​ല്ല.’

ആ ‘ഒരി​യ്ക്ക​ലു​മി​ല്ല’ എന്നു​ച്ച​രി​ച്ച​പ്പോ​ഴ​ത്തെ ഒച്ച മരി​യു​സ്സി​ന്റെ എല്ലാ ആശ​യേ​യും കള​ഞ്ഞു. തല താ​ഴ്ത്തി ചാ​ഞ്ചാ​ടി​ക്കൊ​ണ്ടു യാത്ര പറ​ഞ്ഞു പോവുക മാ​ത്രം ചെ​യ്യു​ന്ന ആളെ​ക്കാൾ മരി​ക്കാൻ പോ​കു​ന്ന ഒരാ​ളെ​പ്പോ​ലാ​യി, അയാൾ ആ മു​റി​ക്ക​ക​ത്തു പതു​ക്കെ ചില ചാ​ലു​കൾ ലാ​ത്തി; മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ കണ്ണു​കൊ​ണ്ട് അയാളെ പി​ന്തു​ടർ​ന്നു; വാതിൽ തു​റ​ന്നു മരി​യു​സ് പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോവാൻ കാ​ലെ​ടു​ത്ത സമ​യ​ത്ത് അദ്ദേ​ഹം, അല്പ​ര​സ​ക്കാ​ര​നും കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത​വ​നു​മായ ഒരു മാ​ന്യ​വൃ​ദ്ധ​ന്റെ കി​ഴ​വ​ച്ചു​ണ​യോ​ടു​കൂ​ടി, ഒരു നാലടി മുൻ​പോ​ട്ടു വന്നു, മരി​യു​സ്സി​ന്റെ കഴു​ത്തു​പ​ട്ട​മേൽ പി​ടി​കൂ​ടി. മു​റി​യി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ വലി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു. ഒരു ചാ​രു​ക​സാ​ല​മേ​ല്ക്കു തള്ളി​യി​ട്ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘എല്ലാ വി​വ​ര​വും എന്നോ​ടു പറയൂ.’

ഈ പരി​വർ​ത്ത​ന​മു​ണ്ടാ​ക്കി​ത്തീർ​ത്ത​ത് ആ ‘അച്ഛൻ’ എന്ന ഒരൊ​റ്റ വാ​ക്കാ​ണ്. മരി​യു​സ് അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ അമ്പ​ര​പ്പോ​ടു​കൂ​ടി നോ​ക്കി. മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​ന്റെ ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ ഭാ​വ​ഭേ​ദം വരു​ന്ന മു​ഖ​ത്തു പരു​ക്കൻ​മ​ട്ടി​ലു​ള്ള​തും പറ​ഞ്ഞൊ​പ്പി​ക്ക​വ​യ്യാ​ത്ത​തു​മായ സൗ​ശീ​ല്യ​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും കണ്ടി​ല്ല, മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ മുൻ​പിൽ, മു​തു​കാ​ര​ണ​വർ പിൻ​വാ​ങ്ങി.

‘വരൂ, കണ്ടി​ല്ലേ, പറ, നി​ന്റെ അനു​രാ​ഗ​ക​ഥ​ക​ളെ​ല്ലാം എന്നോ​ടു പറ, പി​റു​പി​റെ പറ, സക​ല​വും എനി​ക്കു പറ​ഞ്ഞു​ത​രൂ! ഭഗ​വാ​നേ! എന്തു വി​ഡ്ഢി​ക​ളാ​ണ് ഈ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാർ!’

‘അച്ഛാ-​’ മരി​യു​സ് ആവർ​ത്തി​ച്ചു.

വാ​ചാ​തീ​ത​മായ ഒരു പ്ര​കാ​ശം​കൊ​ണ്ട് ആ വയ​സ്സ​ന്റെ മുഖം ആകെ മി​ന്നി​ത്തി​ള​ങ്ങി.

‘അതേ, അങ്ങ​നെ​ത്ത​ന്നെ, എന്നെ അച്ഛ​നെ​ന്നു വി​ളി​ക്കൂ; കാണാം.’

നി​രാ​ശ​ത​യിൽ​നി​ന്ന്, ആശ​യി​ലേ​ക്കു പെ​ട്ടെ​ന്നു​ണ്ടായ നി​ല​മാ​റ്റ​ത്തിൽ മരി​യു​സ് തന്റേ​ടം കെ​ടു​ക​യും ലഹ​രി​പി​ടി​ച്ചു​പോ​ക​യും ചെ​യ്യു​മാ​റ്—എന്നു​പ​റ​യ​ട്ടെ—ഈ പരു​ഷ​ത​യിൽ ഇപ്പോൾ അത്ര​മേൽ ദയ​യു​ള്ള​തും അത്ര​മേൽ ഇണ​ക്കം കൂ​ടി​യ​തും അത്ര​മേൽ നി​ഷ്ക​പ​ട​വും അത്ര​മേൽ വാ​ത്സ​ല്യ​പൂർ​വ്വ​വു​മായ എന്തോ ഒന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അയാൾ ഇരു​ന്നി​രു​ന്ന​തു മേ​ശ​യ്ക്ക​ടു​ത്താ​ണ്; മെ​ഴു​തി​രി​ക​ളിൽ​നി​ന്നു​ള്ള വെ​ളി​ച്ചം അയാ​ളു​ടെ ഉടു​പ്പി​ന്റെ കീ​റി​പ്പ​റി​ഞ്ഞ നില തെ​ളി​യി​ച്ചു; മു​ത്ത​ച്ഛൻ ഗിൽ​നോർ​മാൻ അതിനെ അമ്പ​ര​പ്പോ​ടു​കൂ​ടി നോ​ക്കി.

‘അപ്പോൾ, അച്ഛാ—’ മരി​യു​സ് പറ​ഞ്ഞു.

‘ആഹാ! കൂ​ട്ട​ത്തിൽ ചോ​ദി​ക്ക​ട്ടെ, ’ മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ തട​ഞ്ഞു​പ​റ​ഞ്ഞു, ‘അപ്പോൾ വാ​സ്ത​വ​മാ​യി നി​ന്റെ കൈയിൽ ഒരു കാ​ശു​മി​ല്ലേ?’ നി​യ്യൊ​രു കീ​ശ​ത​പ്പി​യു​ടെ വേ​ഷ​ത്തി​ലി​രി​ക്കു​ന്നു.’

അദ്ദേ​ഹം ഒരു മേ​ശ​വ​ലി​പ്പിൽ കൈ​യി​ട്ടു തപ്പി, ഒരു പണ​സ്സ​ഞ്ചി വലി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്തി​ട്ടു; ‘ഇതാ, ഒരു നൂറു ലൂയി; ഒരു തൊ​പ്പി പോയി വാ​ങ്ങി​ക്ക്.’

‘അച്ഛാ.’ മരി​യു​സ് തു​ടർ​ന്നു, ‘എന്റെ അച്ഛാ, അച്ഛ​ന​റി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ! എനി​ക്ക് ആ സ്ത്രീ​യു​ടെ മേൽ അനു​രാ​ഗ​മു​ണ്ട്. അതു വി​ചാ​രി​ച്ചാൽ കി​ട്ടി​ല്ല; ഞാൻ ഒന്നാ​മ​താ​യി അവളെ കണ്ട​തു ലു​ക്സെം​ബു​റിൽ​വെ​ച്ചാ​ണ്; അവൾ അവിടെ വന്നു; ആദ്യ​ത്തിൽ ഞാ​ന​ത്ര മന​സ്സു​വെ​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല; പി​ന്നെ എങ്ങ​നെ​യാ​ണ് അതു വന്നു​കൂ​ടി​യ​തെ​ന്ന് എനി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ—എനി​ക്ക​വ​ളു​ടെ​മേൽ അനു​രാ​ഗ​മാ​യി. ഹാ, അതു​കൊ​ണ്ടു ഞാ​നെ​ന്തു കഷ്ട​ത്തി​ലാ​യി! ഒടു​വിൽ ഇപ്പോൾ ഞാ​ന​വ​ളെ ദി​വ​സം​പ്ര​തി അവ​ളു​ടെ വീ​ട്ടിൽ​വെ​ച്ചു കാ​ണാ​റു​ണ്ട്; അവ​ളു​ടെ അച്ഛൻ അതു ധരി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല; നോ​ക്കൂ, ഇപ്പോൾ അവർ അവി​ടെ​നി​ന്നു പോ​വു​ക​യാ​ണ്; വൈ​കു​ന്നേ​രം തോ​ട്ട​ത്തിൽ​വെ​ച്ചാ​ണ് ഞങ്ങൾ തമ്മിൽ കാണുക; അവ​ളു​ടെ അച്ഛൻ അവളെ ഇം​ഗ്ല​ണ്ടി​ലേ​ക്കു കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു പോ​കു​വാൻ ഭാ​വി​ക്കു​ന്നു; അപ്പോൾ ഞാൻ വി​ചാ​രി​ച്ചു: ‘ഞാൻ ചെ​ന്നു മു​ത്ത​ച്ഛ​നെ കണ്ടു വി​വ​ര​മെ​ല്ലാം പറ​യ​ട്ടെ. എനി​ക്കു ഭ്രാ​ന്തു പി​ടി​ച്ചു​പോ​വും, ഞാൻ മരി​ക്കും, എനി​ക്കു ക്ഷയം പി​ടി​ക്കും, ഞാൻ വെ​ള്ള​ത്തിൽ​ച്ചാ​ടും, എനി​ക്ക​വ​ളെ കല്യാ​ണം കഴി​ച്ചേ കഴിയൂ; ഇല്ലെ​ങ്കിൽ എനി​ക്കു ഭ്രാ​ന്തു പി​ടി​ച്ചു​പോ​വും. തീർ​ച്ച​യാ​ണ്. ഇതാണ് ആകെ​യു​ള്ള വാ​സ്ത​വം; ഞാ​നൊ​ന്നും വി​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നാ​ണ് തോ​ന്നു​ന്ന​ത്. റ്യു പ്ളു​മെ​യിൽ ഒരി​രി​മ്പു​വേ​ലി​യു​ള്ള തോ​ട്ട​ത്തി​ലാ​യി​ട്ടാ​ണ് അവ​ളു​ടെ വീട്. അത് അനാ​ഥ​പ്പു​ര​യു​ടെ അയൽ​പ​ക്ക​ത്താ​ണ്.’

മു​ത്ത​ച്ഛൻ ഗിൽ​നോർ​മാൻ തെ​ളി​ഞ്ഞു​വ​രു​ന്ന മു​ഖ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി മരി​യു​സ്സി​ന്റെ അടു​ത്ത് ഇരി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. അയാ​ളു​ടെ വാ​ക്കിൽ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കു​ക​യും അയാ​ളു​ടെ ഒച്ച​വ​ലി​ച്ചു​കു​ടി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി, അദ്ദേ​ഹം ഒരു കു​ത്തു പൊ​ടി​യെ​ടു​ത്തു രസി​ച്ചു വലി​ച്ചു. ‘റ്യു പ്ളു​മെ’ എന്നു കേ​ട്ട​പ്പോൾ, അദ്ദേ​ഹം പൊ​ടി​വ​ലി നിർ​ത്തി, കൈയിൽ ബാ​ക്കി​യു​ള്ള പൊടി കാൽ​മു​ട്ടി​ന്മേൽ കള​ഞ്ഞു.

‘റ്യു പ്ളു​മെ, റ്യു പ്ളു​മെ എന്നാ​ണോ പറ​ഞ്ഞ​ത്?—നോ​ക്ക​ട്ടെ! അവിടെ അടു​ത്തു പട്ടാ​ള​ത്താ​വ​ള​മി​ല്ലേ?— അതേ, ഉവ്വ്, അതു​ത​ന്നെ​യാ​ണ്. നി​ന്റെ ചാർ​ച്ച​ക്കാ​രൻ തെ​യൊ​ദുൽ എന്നോ​ടു പറ​ക​യു​ണ്ടാ​യി അതി​നെ​പ്പ​റ്റി. ആ കു​ന്ത​പ്പ​ട​യാ​ളി, ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻ, ഒരു രസി​ക​ത്തി​പ്പെ​ണ്ണ്, എന്റെ കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന ചങ്ങാ​തി. ഒരു രസി​ക​ത്തി​പ്പെ​ണ്ണ്; ഈശ്വര, അതേ, റ്യു പ്ളു​മെ. അതാണ് റ്യു ബ്ലൊ​മെ എന്നു പറ​യാ​റു​ള്ള സ്ഥലം—അതൊ​ക്കെ എനി​ക്കി​പ്പോൾ ഓർ​മ്മ​വ​രു​ന്നു​ണ്ട്. റ്യു പ്ളു​മെ​യിൽ ഇരി​മ്പു വേ​ലി​ക്ക​ക​ത്തു​ള്ള ആ പെൺ​കി​ടാ​വി​നെ​പ്പ​റ്റി ഞാൻ കേ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ട്. ഒരു തോ​ട്ട​ത്തി​നു​ള്ളിൽ, ഒരു പമീല. [6] നി​ന്റെ വാസന ദോ​ഷ​മി​ല്ല.

നല്ല വൃ​ത്തി​യു​ള്ള പെ​ണ്ണാ​ണെ​ന്നാ​ണ് കേൾവി. നമ്മൾ തമ്മിൽ പറ​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, ആ കു​ന്ത​പ്പ​ട​യാ​ളി വങ്കൻ കു​റേ​ശ്ശ അവ​ളു​ടെ അടു​ത്തു കൂ​ടി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. എവി​ടെ​വെ​ച്ചാ​ണ് അവ​ന്ന​തു തര​പ്പെ​ട്ട​തെ​ന്നു നി​ശ്ച​യ​മി​ല്ല. പോ​ട്ടെ, അത​ല്ല​ല്ലോ ഇവിടെ കാ​ര്യം. പി​ന്നെ, അവനെ ഒട്ടു വി​ശ്വ​സി​ച്ചും​കൂ​ടാ. മരി​യു​സ്, അവൻ ‘ബടായി’ പറയും. നി​ന്നെ​പ്പോ​ലു​ള്ള ഒരു ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രൻ അനു​രാ​ഗ​ത്തിൽ​പ്പെ​ട​ണം. അതു വേ​ണ്ട​താ​ണ്. നി​ന്റെ പ്രാ​യ​ത്തിൽ അതാ​വ​ശ്യ​മാ​ണ്. ഒരു ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ക​നാ​വു​ന്ന​തി​നെ​ക്കാൾ നി​യ്യൊ​രു കാ​മു​ക​നാ​വു​ന്ന​താ​ണ് എനി​ക്കി​ഷ്ടം. മൊ​സ്യു റൊ​ബെ​പി​യ​രു​ടെ​മേൽ അനു​രാ​ഗി​യാ​വു​ന്ന​തി​നെ​ക്കാൾ ഉത്ത​മം. നി​യ്യൊ​രു റവു​ക്ക​യു​ടെ​മേൽ, ഒരി​രു​പ​തു റവു​ക്ക​ക​ളു​ടെ​മേൽ, അനു​രാ​ഗി​യാ​വു​ന്ന​താ​ണ്. എന്നെ​പ്പ​റ്റി പറ​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, ഈ ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ക​ന്മാ​രു​ടെ സമ്പ്ര​ദാ​യ​ത്തിൽ, ഞാൻ പെ​ണ്ണു​ങ്ങ​ളെ​യ​ല്ലാ​തെ മറ്റാ​രേ​യും ഒരി​ക്ക​ലും സ്നേ​ഹി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു മേനി പറ​യ​ട്ടെ. സൗ​ന്ദ​ര്യ​മു​ള്ള പെൺ​കി​ടാ​ങ്ങൾ സൗ​ന്ദ​ര്യ​മു​ള്ള പെൺ​കി​ടാ​ങ്ങൾ തന്നെ​യാ​ണ്, സം​ശ​യ​മൊ​ന്നു​മി​ല്ല! അതി​ന്നെ​തിർ പറയുക സാ​ധ്യ​മ​ല്ല. അപ്പോൾ, ആ പെൺ​കു​ട്ടി അച്ഛ​ന്റെ സമ്മ​തം കൂ​ടാ​തെ നി​ന്നെ സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. അത​ങ്ങ​നെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണ് വേ​ണ്ട​ത്. അങ്ങ​നെ​യു​ള്ള പല കഥ​ക​ളി​ലും ഞാൻ​ത​ന്നെ പെ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ട്. ഒന്നി​ല​ധി​കം. അപ്പോൾ എന്തു ചെ​യ്യു​മെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു​വോ? അതത്ര എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത​വി​ധ​ത്തിൽ തല​യിൽ​ക്കേ​റ്റി​ല്ല; അതി​ലേ​ക്ക​ങ്ങോ​ട്ടു തല​കു​ത്തി​മ​റി​യു​ക​യി​ല്ല; കല്യാ​ണം കഴി​ക്കാ​നും പട്ടു​നാ​ട​കെ​ട്ടിയ മതാ​ചാ​ര്യ​നെ തേ​ടാ​നും ആലോ​ചി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. ഒരു​ശി​രൻ കു​ട്ടി​യെ​പ്പോ​ലെ പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കും. വക​തി​രി​വു കാ​ണി​ക്കും. അല്ല​യോ മര​ണ​മു​ള്ള മനു​ഷ്യ​രേ, ഉപാ​യ​ത്തിൽ​ക്ക​ഴി​യുക; കല്യാ​ണ​ത്തി​നു നി​ല്ക്ക​രു​ത്. നി​യ്യി​ങ്ങോ​ട്ടു പോ​ന്നു മു​ത്ത​ച്ഛ​നെ കണ്ടു​പി​ടി​ക്കുക; വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ ആ മു​ത്ത​ച്ഛൻ ഒരു നല്ല ആളാണ്; അയാ​ളു​ടെ കൈയിൽ, ഒരു പഴയ വലി​പ്പു​മേ​ശ​യ്ക്കു​ള്ളിൽ കു​റ​ച്ചു സ്വർ​ണ്ണ​നാ​ണ്യ​ച്ചു​രുൾ എപ്പോ​ഴു​മു​ണ്ട്; നീ അയാ​ളോ​ടു പറയും; ‘മു​ത്ത​ച്ഛാ നോ​ക്കൂ.’ ആ മു​ത്ത​ച്ഛൻ പറ​യു​ന്നു: ‘അതു സാ​ര​മി​ല്ല. യൗ​വ്വ​നം കളി​ക്ക​ണം; വാർ​ദ്ധ​ക്യം ഇരു​ന്നു നര​യ്ക്ക​ണം. ഞാൻ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു; നീ വയ​സ്സ​നാ​വും. അപ്പോൾ, എന്റെ കു​ട്ടീ, നീ ആ യൗ​വ്വ​നം നി​ന്റെ പൗ​ത്ര​ന്നു കൈ​മാ​റും. ഇതാ ഇരു​നൂ​റു പി​സ്റ്റോൾ, കളി​ച്ചോ​ളു പോ​യി​ട്ട്. എടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടു പൊ​യ്ക്കോ!’ ഇതി​ല​ധി​കം എന്തു വേണം! ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണ് കാ​ര്യം നട​ത്തേ​ണ്ട​ത്. നീ കല്യാ​ണം കഴി​ക്ക​രു​ത്; പക്ഷേ, അതു കൊ​ണ്ടു ദോ​ഷ​മി​ല്ല. മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ലേ?’

അന്തം​വി​ട്ടു​പോ​യി, ഒര​ക്ഷ​ര​മെ​ങ്കി​ലും മി​ണ്ടാൻ വയ്യാ​തായ മരി​യു​സ് ഇല്ലെ​ന്ന അർ​ത്ഥ​ത്തിൽ തല​യൊ​ന്നി​ള​ക്കി.

വയ​സ്സൻ പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചു. പ്രാ​യം​ചെ​ന്ന കണ്ണ് ഒന്നു ചി​മ്മി. കാൽ​മു​ട്ടി​ന്മേൽ ഒര​ടി​യ​ടി​ച്ചു, ദുർ​ഗ്ര​ഹ​വും പ്ര​കാ​ശ​മാ​ന​വു​മായ ഒരു ഭാ​വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി മു​ഖ​ത്തേ​ക്ക് ഊന്നി​നോ​ക്കി, വാ​ത്സ​ല്യ​പൂർ​വ്വ​ങ്ങ​ളായ ചു​മൽ​ച്ചു​ളു​ക്ക​ലു​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘പൊ​ട്ടാ, അവളെ നി​ന്റെ വെ​പ്പാ​ട്ടി​യാ​ക്കൂ.’

മരി​യു​സ് വി​ളർ​ത്തു​പോ​യി. മു​ത്ത​ച്ഛൻ ആ പറ​ഞ്ഞു​പോ​ന്ന​തിൽ ഒര​ക്ഷ​ര​മെ​ങ്കി​ലും അയാൾ​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​യി​ട്ടി​ല്ല. റ്യു ബ്ലൊ​മെ​യി​ലെ ഈ പമീ​ല​യേ​യും പട്ടാ​ള​ത്താ​വ​ള​ങ്ങ​ളേ​യും കു​ന്ത​പ്പ​ട​യാ​ളി​യേ​യും പറ്റി​യു​ണ്ടായ ഈ ചി​ല​യ്ക്കൽ മരി​യു​സ്സി​ന്റെ മുൻ​പി​ലൂ​ടെ ഒര​ലി​യു​ന്ന കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടു​പോ​ലെ കട​ന്നു​പോ​യി. അതി​ലൊ​ന്നും ആ വെ​ള്ളാ​മ്പൽ​പ്പൂ​വായ കൊ​സെ​ത്തി​നെ സം​ബ​ന്ധി​ക്കാൻ വയ്യാ. ആ കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന കിഴവൻ പേ​ച്ചു പറ​ക​യാ​ണ്. പക്ഷേ, ആ പേ​ച്ച് ഒടു​വിൽ മരി​യു​സ്സി​നു നി​ശ്ച​യ​മാ​യും മന​സ്സി​ലായ ചി​ല​തിൽ​ച്ചെ​ന്ന​വ​സാ​നി​ച്ചു; അതു കൊ​സെ​ത്തി​നു തീരെ സഹി​ക്കാൻ വയ്യാ​ത്ത ഒര​വ​മാ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. ‘നി​ന്റെ വെ​പ്പാ​ട്ടി​യാ​ക്കൂ’ എന്ന ആ വാ​ക്കു​കൾ സദാ​ചാ​ര​നി​ഷ്ഠ​നായ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ ഒരു വാ​ളു​പോ​ലെ കട​ന്നു.

അയാൾ എണീ​റ്റു, നി​ല​ത്തു കി​ട​ന്നി​രു​ന്ന തൊ​പ്പി​യെ​ടു​ത്തു, ഉറ​പ്പി​ച്ച​തും ശക്തി​മ​ത്തു​മായ കാൽ​വെ​പ്പോ​ടു​കൂ​ടി വാ​തി​ല്ക്ക​ലേ​ക്കു നട​ന്നു: ‘അഞ്ചു കൊ​ല്ലം മുൻ​പു​നി​ങ്ങൾ എന്റെ അച്ഛ​നെ അവ​മാ​നി​ച്ചു; ഇന്നു നി​ങ്ങൾ എന്റെ ഭാ​ര്യ​യെ അവ​മാ​നി​ച്ചു. സേർ, ഇനി നി​ങ്ങ​ളോ​ടു യാ​തൊ​ന്നും ഞാ​നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്നി​ല്ല. ഇതാ, ഞാൻ പോ​കു​ന്നു.’

തി​ക​ച്ചും മല​ച്ചു​പോയ മു​ത്ത​ച്ഛൻ ഗിൽ​നോർ​മാൻ വായ പൊ​ളി​ച്ചു. കൈ​നീ​ട്ടി, എഴു​ന്നേ​ല്ക്കാൻ നോ​ക്കി; ഒര​ക്ഷ​ര​മെ​ങ്കി​ലും മി​ണ്ടാൻ ഇട​കി​ട്ടു​ന്ന​തി​നു മുൻ​പാ​യി വാതിൽ ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി അട​ഞ്ഞു; മരി​യു​സ് അന്തർ​ദ്ധാ​നം ചെ​യ്തു.

ആ വയ​സ്സൻ ഒര​ന​ക്ക​മി​ല്ലാ​തെ, ഇടി​വെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടി​ട്ടെ​ന്ന​പോ​ലെ, സം​സാ​രി​ക്കാ​നോ ശ്വാ​സം കഴി​ക്കാ​നോ ശക്ത​ന​ല്ലാ​തെ, തന്റെ കഴു​ത്തിൽ ഒരു മു​റു​കിയ പി​ടു​ത്തം പി​ടി​കൂ​ടി​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്ന​പോ​ലെ, കു​റ​ച്ചു നി​മി​ഷ​ങ്ങ​ളോ​ളം അങ്ങ​നെ ഇരു​ന്നു. ഒടു​വിൽ അദ്ദേ​ഹം തന്റെ ചാ​രു​ക​സാ​ല​യിൽ​നി​ന്നു ചാടി. തൊ​ണ്ണൂ​റ്റൊ​ന്നു വയ​സ്സായ ഒരാൾ​ക്ക് എത്ര കണ്ടാ​വാ​മോ അത്ര​ക​ണ്ടും ദൂരം വാ​തി​ല്ക്ക​ലേ​ക്കോ​ടി അതു തു​റ​ന്ന് ഉച്ച​ത്തിൽ വി​ളി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞു: ‘ഓടി​വ​രിൻ! ഓടി​വ​രിൻ!’

മകൾ വന്നെ​ത്തി; ഉടനെ ഭൃ​ത്യ​ജ​ന​ങ്ങ​ളും, ഒരു ദയ​നീ​യ​മായ ചി​ല​മ്പ​നൊ​ച്ച​യിൽ അദ്ദേ​ഹം പി​ന്നെ​യും പറ​യു​ക​ത​ന്നെ​യാ​ണ്: ‘പാ​യു​വിൻ അവ​ന്റെ പി​ന്നാ​ലെ! അവനെ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു വരു​വിൻ! ഞാ​ന​വ​നോ​ട് എന്തു കാ​ട്ടി? അവ​ന്നു ഭ്രാ​ന്താ​ണ്! അവനതാ പോ​വു​ന്നു! ഹാ! എന്റെ ഈശ്വര! ഹാ! എന്റെ ഈശ്വര! ഇക്കു​റി അവൻ തി​രി​ച്ചു​വ​രി​ല്ല!’

അദ്ദേ​ഹം തെ​രു​വി​ലേ​ക്ക​ഭി​മു​ഖ​മായ ജനാ​ല​യ്ക്ക​ലേ​ക്കു ചെ​ന്നു. തന്റെ ചു​ക്കി​ച്ചു​ളി​ഞ്ഞ​തും വി​റ​ക​യ​റി​യ​തു​മായ കൈ​കൊ​ണ്ട് അതു തള്ളി​ത്തു​റ​ന്നു. പകു​തി​യി​ല​ധി​ക​വും മുൻ​പോ​ട്ടു ചാ​ഞ്ഞു—ഉടനെ ബസ്കും നി​കൊ​ലെ​ത്തും കൂടി അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പി​ന്നോ​ക്കം വലി​ച്ചു—ഉച്ച​ത്തിൽ വി​ളി​ച്ചു: ‘മരി​യു​സ്! മരി​യു​സ്! മരി​യു​സ്! മരി​യു​സ്!’

പക്ഷേ, മരി​യു​സ് ആ വി​ളി​കേൾ​ക്കാൻ വയ്യാ; അയാൾ ആ സമ​യ​ത്തു റ്യു സാ​ങ്ലൂ​യി​യു​ടെ മൂല തി​രി​യു​ക​യാ​ണ്.

കഠി​ന​മായ മനോ​വേ​ദ​ന​യോ​ടു​കൂ​ടി ആ പടു​കി​ഴ​വൻ രണ്ടോ മൂ​ന്നോ കുറി ചെ​ന്നി​ക​ളെ അമർ​ത്തു​പി​ടി​ച്ചു, ചാ​ഞ്ചാ​ടി​ക്കൊ​ണ്ടു പി​ന്നോ​ക്കം വാ​ങ്ങി; മി​ടി​പ്പ​റ്റു. ശബ്ദ​മ​റ്റു, വി​റ​യ്ക്കു​ന്ന തല​യോ​ടും അന്തം​വി​ട്ട മട്ടി​ലു​ള്ള ചു​ണ്ടു​ക​ളോ​ടും​കൂ​ടി, കണ്ണു​ക​ളിൽ യാ​തൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തെ, രാ​ത്രി​പോ​ലെ ഇരു​ണ്ട​തും ആഴ​മേ​റി​യ​തു​മായ എന്തോ ഒന്ന​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ലു​മി​ല്ലാ​താ​യി, ഒരു ചാ​രു​ക​സാ​ല​യി​ലേ​ക്കു മല​ച്ചു​കെ​ട്ടി വീണു.