ഞങ്ങള്‍ ഈ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ സംഭവം നട​ന്നി​ട്ടു കു​റ​ച്ചു​നാള്‍ കഴി​ഞ്ഞ​തി​നു ശേഷം, സയൻ ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍ ഒരു സാം​ഭ്ര​മ​ത്തില്‍പ്പെ​ട്ടു.

ഈ പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ വൃ​സ​ന​ക​ര​ങ്ങ​ളായ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളില്‍ വാ​യ​ന​ക്കാര്‍ കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള ആ മൊ​ങ്ഫേര്‍മി​യെ​യി​ലെ നി​ര​ത്തു​പ​ണി​ക്കാ​രന്‍ തന്നെ​യാ​ണ് സയൻ​ബൂ​ലാ​ത്രു​യെല്‍.

വാ​യ​ന​ക്കാര്‍ക്കു പക്ഷേ, ഓര്‍മ്മ​യു​ള്ള​വി​ധം നാ​നാ​വി​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള അസ്വാ​സ്ഥ്യ​ക​ര​പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ളില്‍ ഏര്‍പ്പെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന ഒരാ​ളാ​ണ് ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍. അയാള്‍ കല്ലു തച്ചു​ട​യ്ക്കു​ക​യും പെ​രു​വ​ഴി​പോ​ക്ക​രെ തക​രാ​റാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു.

വഴി​പ്പ​ണി​ക്കാ​ര​നും തട്ടി​പ്പ​റി​ക്കാ​ര​നു​മായ ആ മനു​ഷു​ന്ന് ഒരു മനോ​രാ​ജ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. മൊ​ങ്ഫെര്‍മി​യെ​യി​ലെ കാ​ട്ടി​ന്നു​ള്ളില്‍ നി​ക്ഷേ​പ​മു​ണ്ടെ​ന്നാ​ണ് അയാ​ളു​ടെ വി​ശ്വാ​സം. ഒരു ദിവസം ആ പണം ഒരു മര​ത്തി​ന്റെ ചു​വ​ട്ടില്‍വെ​ച്ച് കണ്ടെ​ത്തു​മെ​ന്ന് അയാള്‍ ആശി​ച്ചു; അതി​നി​ട​യ്ക്ക് അയാള്‍ വഴി​പോ​ക്ക​രു​ടെ കു​പ്പാ​യ​ക്കീ​ശ​ക​ളില്‍ തപ്പി​നോ​ക്കി കാലം കഴി​ച്ചു.

എന്താ​യാ​ലും, ഒരി​ക്കല്‍, അയാള്‍ വി​വേ​കം കാ​ണി​ച്ചു. അയാള്‍ നല്ല ഭം​ഗി​യില്‍ കെണി വി​ട്ടു​പോ​ന്നു. വാ​യ​ന​ക്കാര്‍ക്ക​റി​വു​ള്ള വിധം, മറ്റു ഘാ​തു​ക​ന്മാ​രു​ടെ​കൂ​ട്ട​ത്തില്‍ അയാ​ളും ഴൊന്‍ദ്രെ​ത്തി​ന്റെ ചെ​റ്റ​സ്ഥ​ല​ത്തു​നി​ന്നു പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു​വ​ല്ലോ. ഒരു ദു​ഷ്പ്ര​വൃ​ത്തി​യെ​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള പ്ര​യോ​ജ​നം; അയാ​ളു​ടെ കുടി അയാളെ രക്ഷി​ച്ചു. ഒരു തട്ടി​പ്പ​റി​ക്കാ​ര​ന്റെ നി​ല​യി​ലോ ഒരു തട്ടി​പ്പ​റി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​ന്റെ നി​ല​യി​ലോ അയാള്‍ അവിടെ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തെ​ന്നു കണ്ടു​പി​ടി​ക്കാന്‍ ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് ഒരു​വി​ധ​ത്തി​ലും കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. ആ പതി​യി​രു​പ്പു​ദി​വ​സം വൈ​കു​ന്നേ​രം കു​ടി​ച്ചു തന്റേ​ടം കെ​ട്ടി​രു​ന്നു എന്ന​തി​നു​ള്ള മതി​യായ തെ​ളി​വി​ന്മേൽ പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ച ഒരു വ്യ​വ​ഹാ​ര​നി​രോ​ധ​ക്ക​ല്പന അയാളെ തട​വില്‍നി​ന്നു വി​ട്ട​യ​ച്ചു. അയാള്‍ ഒരു നട​കൊ​ടു​ത്തു. ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളു​ടെ മേല്‍നോ​ട്ട​ത്തി​നു കീ​ഴില്‍ മു​ഖ​വും താ​ഴ്ത്തി, ഒരു കു​ണ്ഠി​ത​മ​ട്ടില്‍ മോ​ഷ​ണ​ത്തി​നു​ള്ള ഉത്സാ​ഹം കു​റെ​യൊ​ന്നു കെ​ട്ടു. രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ ഗു​ണ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ഇരു​ന്നു കല്ലു​ത​ല്ലി​യു​ട​യ്ക്കാ​നാ​യി അയാള്‍ ഗാ​ങി​യില്‍നി​ന്നു ലാ​ങി​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള വഴി​യോ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചു​പോ​ന്നു; എന്നാല്‍ തന്നെ രക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ വീ​ഞ്ഞി​ന്മേൽ മുന്‍പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന വാ​ത്സ​ല്യം ഒട്ടും കു​റ​ച്ചി​ല്ല.

വഴി​പ്പ​ണി​ക്കാ​ര​ന്റെ പു​ല്ലു​മേ​ഞ്ഞ കു​ടി​ലി​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​യി​ട്ട അധി​ക​ദി​വ​സം കഴി​യു​ന്ന​തി​നു​മുന്‍പ് അയാള്‍ അനു​ഭ​വി​ച്ചു സം​ഭ്ര​മ​ത്തി​ന്റെ കഥ ഇതാണ്.

ഒരു ദിവസം രാ​വി​ലെ, പതി​വു​പോ​ലെ ജോ​ലി​ക്കും ഒരു സമയം തന്റെ പതി​യി​രി​പ്പി​നും​കൂ​ടി പു​റ​ത്തേ​ക്കി​റ​ങ്ങിയ സമ​യ​ത്ത്, പു​ലര്‍ന്ന് അല്പം കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോള്‍, ഒരാള്‍ മര​ക്കൊ​മ്പു​കള്‍ക്കി​ട​യി​ലൂ​ടെ പോ​കു​ന്ന​ത് അയാള്‍ കണ്ടു; പു​റം​മാ​ത്ര​മേ കാ​ണാ​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളു; എങ്കി​ലും ദു​ര​ത്തും പ്ര​ഭാ​താ​രം​ഭ​ത്തി​ലെ മങ്ങ​ലി​ലും​വെ​ച്ചാ​ണെ​ങ്കി​ലും ആ മനു​ഷ്യ​ന്റെ ചു​മ​ലു​കള്‍ തനി​ക്കു തീരെ അപ​രി​ചി​ത​ങ്ങ​ള​ല്ലെ​ന്നു തോ​ന്നി. അപ്പോള്‍ ലഹ​രി​യില്‍ത്ത​ന്നെ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും ബു​ലാ​ത്രു​യെ​ലി​നു തെ​റ്റാ​ത്ത​തും തെ​ളി​വു​ള്ള​തു​മായ ഒരു ഓര്‍മ്മ​ശ​ക്തി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു—നി​യ​മ​ശാ​സ​ന​ങ്ങ​ളോ​ട് കൂ​ട്ടി​മൂ​ട്ടേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന ഏവര്‍ക്കും ഒഴി​ച്ചു​കൂ​ടാ​ത്ത ഒരാ​യു​ധം.

‘എവി​ടെ​വെ​ച്ചാ​ണ് ഞാന്‍ അങ്ങ​നെ​യൊ​രു മനു​ഷ്യ​നെ കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള​ത്?’ അയാള്‍ സ്വയം ചോ​ദി​ച്ചു. പക്ഷേ, തന്റെ ഓര്‍മ്മ​യില്‍ എന്തോ ഒര​സ്പ​ഷ്ട​ച​വു​ട്ട​ടി​യി​ട്ടു​കൊ​ണ്ട് പോ​യി​ട്ടു​ള്ള ഒരാ​ളു​ടെ ഛായ ആ മനു​ഷ്യ​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും അയാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് മറു​പ​ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കാന്‍ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല.

ഏതാ​യാ​ലും, കണ്ടു​പി​ടി​ക്കാന്‍ കഴി​യാ​തി​രു​ന്ന ‘അതി​ന്ന​യാ​ളെ’ന്നു​ള്ള​തി​നെ എന്ന​പോ​ലെ, ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍ മറ്റു കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളേ​യും പറ്റി ആലോ​ചി​ച്ചു, കണ​ക്കാ​ക്കി​നോ​ക്കി. ആ മനു​ഷ്യന്‍ നാ​ട്ടു​പു​റ​ത്തു​കാ​ര​ന​ല്ല. അയാള്‍ അപ്പോള്‍ എത്തി​യി​ട്ടേ​യു​ള്ളു. നട​ന്നി​ട്ടാ​ണ്, നി​ശ്ച​യം. ആ സമ​യ​ത്ത് മൊ​ങ്ഫേര്‍മി​യേ​യി​ലൂ​ടെ വണ്ടി​ക​ളൊ​ന്നും പോ​കു​ന്നി​ല്ല. രാ​ത്രി​മു​ഴു​വ​നും അയാള്‍ നട​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. അയാള്‍ എവി​ടെ​നി​ന്നു വന്നു? വളരെ ദൂ​ര​ത്തു​നി​ന്ന​ല്ല; കെ​ട്ടോ ഭാ​ണ്ഡ​മോ അയാള പക്ക​ലി​ല്ല. പാ​രി​സ്സില്‍നി​ന്നാ​ണ്, സം​ശ​യ​മി​ല്ല. അയാള്‍ ഈ കാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് എന്തി​ന​വ​ന്നു? അയാള്‍ ഇങ്ങ​നെ​യൊ​രു സമ​യ​ത്ത് അവിടെ എന്തി​നെ​ത്തി? അവിടെ വന്നി​ട്ട അയാള്‍ക്കെ​ന്താ​ണാ​വ​ശ്യം?

ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍ നി​ക്ഷേ​പ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി ആലോ​ചി​ച്ചു. ഓര്‍മ്മ​ശ​ക്തി​യെ ആകെ വലി​ച്ചി​ട്ടു തി​ര​ഞ്ഞു​നോ​ക്കി​യ​തില്‍, വള​രെ​ക്കൊ​ല്ല​ങ്ങള്‍ക്കു​മുന്‍പ് ഈ മനു​ഷ്യന്‍ തന്നെ​യാ​യി​രി​ക്കാ​വു​ന്ന ഒരാള്‍ ഉണ്ടാ​ക്കി​ത്തീര്‍ത്ത ശങ്ക​യെ​പ്പ​റ്റി അയാള്‍ക്ക് ഒരു നേരിയ ഓര്‍മ്മ വന്നു.

‘എട, ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴേ!ബു​ലാ​രു​യെല്‍ പറ​ഞ്ഞു, ‘ഞാ​ന​യാ​ളെ കണ്ടു​പി​ടി​ക്കും. ആ ഗ്രാ​മ​ക്കാ​ര​ന്റെ ഗ്രാ​മം ഞാന്‍ മന​സ്സി​ലാ​ക്കും, പത്രൊ​ങ് മി​നെ​ത്തി​ലെ ഈ പതു​ങ്ങി​ക്ക​ള്ള​ന്ന് ഇവിടെ ഒരു കാ​ര്യ​മു​ണ്ട്; ഞാ​ന​ത​റി​യും. എനി​ക്കു പങ്കൊ​ന്നും തരാന്‍ ഭാ​വ​മി​ല്ലെ​ങ്കില്‍, എന്റെ കാ​ട്ടില്‍ ആളു​കള്‍ക്ക് ഗു​ഢ​കാ​ര്യ​മൊ​ന്നും വെ​ക്കാന്‍ പാ​ടി​ല്ല.

അയാള്‍ നല്ല മൂര്‍ച്ച​യു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്ന തന്റെ പി​ക്കാ​സ്സെ​ടു​ത്തു.

‘അപ്പോള്‍,’ അയാള്‍ പി​റു​പി​റു​ത്തു, നി​ല​ത്തും ഒരു മനു​ഷ്യ​നി​ലും കു​ഴി​ച്ചു നോ​ക്കേ​ണ്ട എന്തോ ഒന്നു​ണ്ടാ​വും.’

ഒരു നൂ​ലോ​ട് മറ്റൊ​രു നൂല്‍ കൂ​ട്ടി​ക്കെ​ട്ടു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ആ മനു​ഷ്യന്‍ പോ​യി​ട്ടു​ള്ള വഴി​യി​ലൂ​ടെ കഴി​യു​ന്ന​തും വേ​ഗ​ത്തില്‍ നട​ന്നു, കു​റ്റി​ക്കാ​ടു​ക​ളി​ലൂ​ടെ പാ​ഞ്ഞു.

ഒരു നൂറടി പോ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്ക് പു​ലർ​ന്നു​വ​ന്നി​രു​ന്ന ദിവസം അയാ​ളു​ടെ കൂ​ട്ടി​നെ​ത്തി. മണ​ലില്‍പ്പ​തി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള കാ​ല​ടി​പ്പാ​ടു​ക​ളും, അവി​ട​വി​ടെ ചവു​ട്ടി​ച്ച​ത​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള പു​ല്ലു​ക​ളും, ഞെ​ങ്ങി​യി​ട്ടു​ള്ള കു​റ്റി​ക്കാ​ടു​ക​ളും, വള​യു​ക​യും ഉണ​രു​മ്പോള്‍ നീ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ക്കു​ന്ന ഒരു സു​ന്ദ​രി​യു​ടെ കൈ​കള്‍ക്കു​ള്ള മനോ​ഹ​ര​മായ ഉറ​പ്പി​ക്ക​ലോ​ടു​കൂ​ടി വീ​ണ്ടും നി​വ​രാന്‍ തു​ട​ങ്ങു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന പൊ​ന്ത​യി​ലെ ഇളം​കൊ​മ്പു​ക​ളും ആ മനു​ഷ്യന്‍ പോ​യി​ട്ടു​ള്ള വഴി ഏതാ​ണ്ട് അയാള്‍ക്ക് കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. അയാള്‍ ആ വഴിയേ ചെ​ന്നു. അത് കാ​ണാ​തെ​യാ​യി. സമയം പാ​യു​ന്നു. അയാള്‍ കാ​ട്ടി​നു​ള്ളി​ലേ​ക്കാ​ണ്ടു; ഒരു​ത​രം കു​ന്നിന്‍പു​റ​ത്തെ​ത്തി. ഗി​ല്ലെ​റി​യി​ലെ നാ​ടോ​ടി മൂ​ളി​പ്പാ​ട്ടു പാടി ഒരു വഴിയേ അക​ല​ത്തൂ​ടെ പോ​കു​ന്ന ഒരു നാ​യാ​ട്ടു​കാ​രന്‍ ഒരു മര​ത്തി​ന്മേല്‍ കയറി നോ​ക്കു​ക​ത​ന്നെ എന്ന യു​ക്തി തോ​ന്നി​ച്ചു. അയാള്‍ പ്രാ​യ​ക്കാ​ര​നാ​ണെ​ങ്കി​ലും ഉശി​ര​നാ​ണ്. തി​ത്തി​രു​സ്സി​നും [1] ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍ക്കും പറ്റിയ വി​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള ഒരു കെ​ടേ​ശ്ശു​മ​രം അടു​ത്തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍ അതി​ന്മേല്‍ കഴി​യു​ന്ന​തും മു​ക​ളി​ലേ​ക്കു കയറി.

ആ യു​ക്തി നന്നാ​യി. തി​ക​ച്ചും പൊ​ന്ത​കെ​ട്ടി​യ​തും കാ​ടു​പി​ടി​ച്ച​തു​മായ കാ​ട്ടു​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തി​ന്ന​പ്പു​റ​ത്തു തൊ​ട്ട​ടു​ത്തു​ള്ള ഏകാ​ന്ത​ത്ത​രി​ശു​സ്ഥ​ല​ത്ത് കണ്‍ന​ട​ത്തി​യ​പ്പോള്‍ ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍ പെ​ട്ടെ​ന്നു തനി​ക്കു വേണ്ട ആളെ കണ്ടെ​ത്തി.

അയാള്‍ കണ്ടു എന്നാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്ക് ആ മനു​ഷ്യന്‍ മറ​ഞ്ഞു.

വലിയ മര​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് മൂ​ടു​പ​ട​മി​ട്ട് വളരെ ദൂ​ര​ത്തു​ള്ള ഒരു തു​റ​സ്സു​സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്ക് ആ മനു​ഷ്യന്‍ കട​ന്നു, അല്ലെ​ങ്കില്‍ ഊരി​പ്പോ​യി; പക്ഷേ, ഒരു വലിയ മു​ര​ട്ടു കല്ലിന്‍കൂ​മ്പാ​ര​ത്തി​ന​ടു​ത്ത് തൊ​ലി​യി​ന്മേല്‍ ഒരു തക​ര​പ്പ​ലക വെ​ച്ചു​ത​റ​ച്ചു മു​റി​വു കെ​ട്ടി​യി​ട്ടു​ള്ള ഒരു രോ​ഗ​ക്കാ​രന്‍ ചെ​സ്ന​ട്ട് മരം നോ​ക്കി​വെ​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് ആ പ്ര​ദേ​ശം ബു​ലാ​ത്രു​യെ​ലി​നു തി​ക​ച്ചും പരി​ചി​ത​മാ​ണ്.

എന്താ​വ​ശ്യ​ത്തി​നു​ള്ള​തെ​ന്ന് ആര്‍ക്കും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ​തെ മു​പ്പ​തു കൊ​ല്ല​ത്തി​നു മുന്‍പ് അവിടെ കാ​ണാ​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന കല്ലിന്‍കൂ​ട്ടം നി​ശ്ച​യ​മാ​യും ഇപ്പോ​ഴു​മു​ണ്ടാ​വ​ണം. ഒരു പല​ക​വേ​ലി​യി​ല്ലെ​ങ്കില്‍പ്പി​ന്നെ, ഒരു കല്ലിന്‍കൂ​ട്ട​ത്തോ​ളം ആയു​സ്സു​ള്ള​താ​യി മറ്റൊ​ന്നു​മി​ല്ല. അവ താല്‍ക്കാ​ലി​കാ​വ​ശ്യ​ങ്ങ​ളാ​ണ്. നി​ല​നില്‍ക്കാ​നു​ള്ള എന്തൊ​രു കാരണം.

ആഹ്ലാ​ദ​ത്തി​ന്നു​ള്ള വേ​ഗ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍ മര​ത്തി​ന്മേൽ നി​ന്ന്, ഇറ​ങ്ങി എന്ന​ല്ല പറ​യേ​ണ്ട​തു, താ​ഴ​ത്തേ​ക്കു വീണു. മട കണ്ടെ​ത്തി​പ്പോ​യി; ഇനി ജന്തു​വി​നെ പി​ടി​കൂ​ടു​ക​യേ വേ​ണ്ടു. അയാ​ളു​ടെ മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലു​ള്ള നി​ക്ഷേ​പം ഒരു​സ​മ​യം അവി​ടെ​യു​ണ്ടാ​വാം.

ആ തു​റ​സ്സു​സ്ഥ​ല​ത്തെ​ത്തുക എളു​പ്പ​മു​ള്ള പണി​യ​ല്ല. ഒരാ​യി​രം വള​വോ​ടു​കൂ​ടി പോ​കു​ന്ന പതി​വു​വ​ഴി​യി​ലൂ​ടേ പോ​യാല്‍ അവി​ടെ​യെ​ത്താന്‍ ഒരു കാല്‍മ​ണി​ക്കൂര്‍ വേണം. ചി​ല്ല​കള്‍ക്കി​ട​യി​ലൂ​ടേ വല്ലാ​തേ കാ​ടു​പി​ടി​ച്ച​തും മു​ള്ളു​നി​റ​ഞ്ഞ​തും ആ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​വെ​ച്ചു പ്ര​യാ​സം​കൂ​ടി​യ​തു​മായ ചൊ​വ്വു​വ​ഴി​ക്കു പോ​ക​യാ​ണെ​ങ്കില്‍ ഒര​ര​മ​ണി​ക്കൂര്‍ തി​ക​ച്ചും പി​ടി​ക്കും. ഇതു മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​ല്ലെ​ന്നു ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍ക്ക് ഒര​ബ​ദ്ധം പറ്റി. അയാള്‍ നേര്‍വ​ഴി​യെ വി​ശ്വ​സി​ച്ചു; പല ആളു​ക​ളേ​യും കഷ്ട​ത്തി​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ള്ള ഒരു ബഹു​മാ​ന്യ​മായ ദൃ​ഷ്ടി​ഭ്ര​മം. കു​ത്ത​നെ തി​ങ്ങി​നി​ല്ക്കു​ന്ന കു​റ്റി​ക്കാ​ടാ​ണ് നല്ല വഴി​യെ​ന്ന് അയാള്‍ക്കു തോ​ന്നി.

‘നമു​ക്കു നേരേ ചെ​ന്നാ​യ​ക്ക​ണ്ട​ത്തി​ലേ​ക്കു വെ​ച്ച​ടി​ക്കുക.’ അയാള്‍ പറ​ഞ്ഞു.

വളഞ്ഞ വഴി​യി​ലൂ​ടെ നട​ന്നു​ശീ​ലി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ബു​ലാ​ത്രു​യെ​ലി​ന് ഈ ഘട്ട​ത്തില്‍ നേര്‍വ​ഴി​ക്കു​വെ​ച്ചു എന്ന തെ​റ്റു പറ്റി.

അയാള്‍ പു​ല്പൊ​ന്ത​യു​ടെ വല​പ്പ​ണി​യി​ലേ​ക്ക് ഉറ​പ്പി​ച്ചു ചാടി.

അയാള്‍ക്കു കാ​ര​മുള്‍ച്ചെ​ടി​ക​ളും, കൊ​ടു​ത്തൂ​വ​ക​ളും, മുള്‍പ്പൊ​ന്ത​ക​ളും പാ​റ​ക്കാ​ര​ക​ളും, വളരെ ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​ച്ച മുള്‍ച്ചെ​ടി​ക​ളും ചവു​ട്ടി​ക്ക​ട​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. അയാള്‍ക്കു പല ദി​ക്കി​ലും മു​റി​വു പറ്റി.

മല​ങ്കു​ഴി​യു​ടെ അടി​യില്‍ വെ​ള്ള​മു​ണ്ട്; അതു കട​ക്ക​ണം.

നാ​ല്പ​തു മി​നി​ട്ടു കഴി​ഞ്ഞ​തി​ന്നു​ശേ​ഷം വി​യര്‍ത്തു​മു​ങ്ങി, നന​ഞ്ഞു, ശ്വാ​സം​മു​ട്ടി, പോ​റി​പ്പൊ​ളി​ഞ്ഞു, വല്ലാ​താ​യി, ഒരു​വി​ധ​ത്തില്‍ അയാള്‍ തു​റ​സ്സു​സ്ഥ​ല​ത്തെ​ത്തി.

അവി​ടെ​യെ​ങ്ങും ആരു​മി​ല്ല. ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍ ആ കല്ലിന്‍കു​ന്നി​ലേ​ക്കു പാ​ഞ്ഞു. അത് അതി​ന്റെ സ്ഥാ​ന​ത്തു​ണ്ട്. അതാ​രും കൊ​ണ്ടു​പോ​യി​ട്ടി​ല്ല.

ആ മനു​ഷ്യ​നാ​ണെ​ങ്കില്‍ കാ​ട്ടി​നു​ള്ളില്‍ മറ​ഞ്ഞു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. അയാള്‍ ചാ​ടി​പ്പോ​യി. എവി​ടേ​ക്ക്? ഏതു ഭാ​ഗ​ത്തേ​ക്ക്? ഏതു പൊ​ന്ത​യി​ലേ​ക്ക്? ഈഹി​ക്കാന്‍ വയ്യാ.

അവിടെ—പറ​യാന്‍ വയ്യാ—ആ കല്ലിന്‍കൂ​ട്ട​ത്തി​നു പി​ന്നില്‍, തക​ര​പ്പ​ല​ക​യോ​ടു കൂടിയ മര​ത്തി​നു മുന്‍പി​ലാ​യി, പു​തു​താ​യി കി​ള​ച്ചു​മ​റി​ച്ചി​ട്ട മണ്ണും, ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചി​ട്ട​തോ മറ​ന്നി​ട്ട​തോ ആയ ഒരു പി​ക്കാ​സ്സും, ഒരു കു​ഴി​യു​മു​ണ്ട്.

കു​ഴി​യില്‍ ഒന്നു​മി​ല്ല.

‘കള്ള!’ആകാ​ശാ​ന്ത​ത്തേ​ക്കു നോ​ക്കി മു​ഷ്ടി​യി​ള​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍ നി​ല​വി​ളി​ച്ചു.

വളരെ ദി​വ​സ​മാ​യി, മരി​യു​സ് മരി​ക്കു​ന്നു​മി​ല്ല, ജീ​വി​ക്കു​ന്നു​മി​ല്ല എന്നാ​യി​ട്ട്; പല ആഴ്ച​ക​ളോ​ള​മാ​യി ഇട​യ്ക്കി​ട​യ്ക്കു തന്റേ​ടം കെ​ടു​ന്ന ഒരു പനി വി​ടാ​തെ കൂ​ടി​യി​ട്ട്; മറ്റു മു​റി​വു​ക​ളെ​ക്കാ​ള​ധി​കം തല​യി​ലെ മു​റി​വു​കള്‍കൊ​ണ്ടു​ള്ള പരി​ക്കു കാരണം തല​ച്ചോ​റി​നു സഗൗ​ര​വ​ങ്ങ​ളായ തക​രാ​റു​ക​ളു​മു​ണ്ട്.

പനി​യു​ടെ വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ പേ​പ​റ​യ​ലി​ലും മര​ണ​വേ​ദ​ന​യു​ടെ കു​ണ്ഠി​ത​മ​യ​മായ ശാ​ഠ്യ​ത്തി​ലും അയാള്‍ രാ​ത്രി മു​ഴു​വ​നും കൊ​സെ​ത്തി​നെ വി​ളി​ച്ചു. ചില ഉപ​ദ്ര​വ​ങ്ങള്‍ അപ​ക​ട​മാ​യേ​ക്കാം എന്നു​ത​ന്നെ തോ​ന്നി​ക്കും. വലിയ മു​റി​വു​ക​ളില്‍ നി​ന്നു ചലം​വ​രല്‍ പല​പ്പോ​ഴും പഴു​പ്പു വര്‍ദ്ധി​പ്പി​ച്ചു​ക​ള​യും; അങ്ങ​നെ ചില ശീ​തോ​ഷ്ണ​സ്ഥി​തി​യ​നു​സ​രി​ച്ച് അതു രോ​ഗി​യെ കൊ​ന്നു എന്നു വരാം; ആകാ​ശ​ത്തി​ന്റെ നി​ല​യൊ​ന്നു മാ​റി​യാല്‍, അല്പ​മെ​ങ്കി​ലും മഴ​യ്ക്കു​ള്ള പു​റ​പ്പാ​ടു കണ്ടാല്‍, വൈ​ദ്യന്‍ വ്യ​സ​ന​ത്തി​ലാ​യി.

“എല്ലാ​റ്റി​നും മുന്‍പാ​യി, വൈ​ദ്യന്‍ ആവര്‍ത്തി​ച്ചു, ”രോ​ഗി​ക്കു വലിയ വി​കാ​രാ​വേ​ഗ​ത്തി​നൊ​ന്നും ഇട​യാ​ക്കാ​തി​രി​ക്ക​ണം.’ മെ​ഴു​കു​തു​ണി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു സാ​മ​ഗ്രി​ക​ളും കെ​ട്ടു​ക​ളും ഉറ​പ്പി​ച്ചു​നിര്‍ത്തു​ന്ന സമ്പ്ര​ദാ​യം അന്ന്, അക്കാ​ല​ത്തു. കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട് മു​റി​കെ​ട്ടല്‍ വളരെ മന​സ്സി​രു​ത്തി​ച്ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തും പ്ര​യാ​സം കൂ​ടി​യ​തു​മാ​യി​രു​ന്നു. നി​കൊ​ലെ​ത്ത് ചണ​പ്പ​ഞ്ഞി​യു​ണ്ടാ​ക്കാന്‍ അവ​ളു​ടെ ഭാ​ഷ​യില്‍ ‘തട്ടോ​ളം വലു​പ്പ​മു​ള്ള ഒരു വിരി’യെ​ടു​ത്ത. ‘ക്ലോ​റിന്‍’ കലര്‍ത്തിയ മരു​ന്നു​ക​ളും ’സില്‍വര്‍നൈ​ട്രേ​റ്റും’ കൂടി പു​ണ്ണു മാ​റ്റാന്‍ കുറേ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി. അപ​ക​ട​മു​ള്ള സമ​യ​ത്തു ദൗ​ഹി​ത്ര​ന്റെ തല​യ​ണ​യ്ക്ക​രി​കില്‍ മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാ​നും നി​രാ​ശ​നാ​യി, മരി​യു​സ്സി​നെ​പ്പോ​ലെ മരി​ക്കു​ക​യും ജീ​വി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യാ​തെ ഇരി​ക്കും.

എല്ലാ ദി​വ​സ​വും, ചി​ല​പ്പോള്‍ ഒരു ദിവസം പല തവ​ണ​യും, നല്ല വൃ​ത്തി​യില്‍ ഉടു​പ്പി​ട്ട ഒരു നരച്ച തല​മു​ടി​ക്കാ​രന്‍ മാ​ന്യന്‍—ഇതാണ് വാ​തി​ല്ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രന്‍ വന്നു പറ​യാ​റു​ള്ള വി​വ​ര​ണം—മു​റി​വേ​റ്റു​കി​ട​ക്കു​ന്ന ആളുടെ സ്ഥി​തി​യെ​പ്പ​റ്റി അന്വേ​ഷി​ക്കാന്‍ വരി​ക​യും മു​റി​വു കെ​ട്ടു​വാന്‍ ഒരു വലിയ കെ​ട്ടു ചണ​പ്പ​ഞ്ഞി അവി​ടെ​വെ​ച്ചു പോ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു.

ഒടു​വില്‍ സപ്തം​ബര്‍ 7-ാം ന്, അതാ​യ​ത് അയാള്‍ മരി​ച്ച​നി​ല​യില്‍ മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​വ​ര​പ്പെ​ട്ട ആ വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ രാ​ത്രി കഴി​ഞ്ഞു നാലു മാ​സ​വും ഒരു ദി​വ​സ​വു​മാ​യ​പ്പോള്‍, മരി​യു​സ്സി​ന്റെ സു​ഖ​ക്കേ​ടു താന്‍ മാ​റ്റി​ക്കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്നു വൈ​ദ്യ​നേ​റ്റു. ആശ്വാ​സ​പ്പെ​ടല്‍ തു​ട​ങ്ങി. പക്ഷേ, തോ​ളെ​ല്ലു​ക​ളു​ടെ ചതവു കാ​ര​ണ​മു​ണ്ടായ തക​രാ​റു​കൊ​ണ്ടു മരി​യു​സ്സി​നു പി​ന്നേ​യും രണ്ടു മാ​സ​ത്തോ​ളം ഒരു ചാ​രു​ക​സേ​ല​യില്‍ മലർ​ന്നു​കി​ട​ന്നു കഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. ഒടു​വില്‍ ഒരു മു​റി​വു​കൂ​ടി​യു​ണ്ടാ​വും; അതു കൂ​ടു​ക​യി​ല്ല; അതു കെ​ട്ടല്‍ എന്താ​യാ​ലും അവ​സാ​നി​ക്കി​ല്ല; അങ്ങ​നെ രോ​ഗി​ക്കു മു​ഷി​ഞ്ഞു.

ഏതാ​യാ​ലും ഈ വള​രെ​ക്കാ​ല​ത്തെ രോ​ഗ​വും വള​രെ​ക്കാ​ല​ത്തേ​ക്കു പി​ടി​ച്ച​രോ​ഗ​ശ​മ​ന​വും​കൂ​ടി അയാളെ പൊ​ല്ലീ​സ്സ​ന്വേ​ഷ​ണ​ത്തില്‍നി​ന്നു രക്ഷി​ച്ചു. ഫ്രാന്‍സില്‍, എത്ര പൊ​തു​ജ​ന​സം​ബ​ന്ധി​യാ​യാ​ലും​കൂ​ടി, ആറു മാ​സ​ത്തി​ല​ധി​കം കാലം നി​ല്ക്കു​ന്ന ഒരു ദേ​ഷ്യ​മി​ല്ല. ലഹള ഇന്ന​ത്തെ സാ​മു​ദാ​യി​ക​വ്യ​വ​സ്ഥി​തി​ക്ക് എല്ലാ​വ​രു​ടേ​യും​കൂ​ടി​യു​ള്ള ഒരു കു​റ്റ​മാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട് അതു കഴി​ഞ്ഞാല്‍ എല്ലാ​വ​രും ഒന്നു കണ്ണ​ട​യി​ക്കേ​ണ്ട ആവ​ശ്യം വരു​ന്നു.

ഞങ്ങള്‍ ഒന്നു​കൂ​ടി തു​റ​ന്നു​പ​റ​യ​ട്ടെ, മു​റി​വേ​റ്റു കി​ട​ക്കു​ന്ന​വ​രെ​പ്പ​റ്റി എല്ലാ​വി​വ​ര​വും തന്നു​കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്നു വൈ​ദ്യ​ന്മാ​രോ​ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഗി​സ്കെ​യു​ടെ ക്ഷ​ന്ത​വ്യ​മ​ല്ലാ​ത്ത ശാസനം ജന​ങ്ങ​ളെ മാ​ത്ര​മ​ല്ല രാ​ജാ​വി​ന്റെ​കൂ​ടി​യും ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​പ്പി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടു, മു​റി​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​വ​രെ​യെ​ല്ലാം ഈ ശു​ണ്ഠി പു​ത​പ്പി​ച്ചി​ടു​ക​യും രക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്തു; ലഹ​ള​യില്‍ യു​ദ്ധ​ത്തി​നി​ട​യ്ക്കു പി​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​വ​രെ​യ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​രാ​ളേ​യും ഉപ​ദ്ര​വി​ക്കാന്‍ യു​ദ്ധ​കാ​ര്യാ​ലോ​ചന സഭ ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ട്ടി​ല്ല. അതു​കൊ​ണ്ട് മരി​യു​സ്സി​ന് അല​ട്ടൊ​ന്നും തട്ടി​യി​ല്ല.

മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ ആദ്യ​ത്തില്‍ എല്ലാ​ത്ത​രം കഠി​ന​മ​നോ​വേ​ദ​ന​യി​ലൂ​ടേ​യും പി​ന്നീ​ട് എല്ലാ​ത്ത​രം ആഹ്ലാ​ദ​മൂര്‍ച്ഛ​യി​ലൂ​ടേ​യും സഞ്ച​രി​ച്ചു. ദി​വ​സം​പ്ര​തി​രാ​ത്രി മു​റി​വേ​റ്റ ആളുടെ അടു​ക്കല്‍ വന്നു​കൂ​ടു​ന്ന​തു കൂ​ടാ​തെ കഴി​ക്കാന്‍ അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ട് എത്ര നിര്‍ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട്ടും ഫല​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല; അദ്ദേ​ഹം തന്റെ വലിയ ചാ​രു​ക​സേല മരി​യു​സ്സി​ന്റെ കട്ടി​ലി​നോ​ട​ടു​ത്തു കൊ​ണ്ടി​ടു​വി​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹം മക​ളോ​ടു വീ​ട്ടി​ലു​ള്ള​തില്‍വെ​ച്ച് ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം വി​ശേ​ഷ​പ്പെ​ട്ട തുണി അമര്‍ത്തി​വെ​യ്ക്കാ​നും മു​റി​വു​കെ​ട്ടാ​നും​വേ​ണ്ടി എടു​ത്തു ചീ​ന്താന്‍ പറ​ഞ്ഞു. അറി​വും പ്രാ​യ​വു​മു​ള്ള ഒരു​വ​ളെ​പ്പോ​ലെ, മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല് ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ പറ​ഞ്ഞ​തു കേ​ട്ടു എന്നു തോ​ന്നി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു നല്ല നല്ല വസ്ത്ര​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും എടു​ക്കാ​തെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​വെ​ച്ചു. ചണ​പ്പ​ഞ്ഞി​യു​ണ്ടാ​ക്കാന്‍ പരു​ത്ത പരു​ത്തി​ത്തു​ണി​യോ​ളം പട്ടു​വ​സ്ത്ര​ങ്ങള്‍ നന്ന​ല്ലെ​ന്നും പഴയ തു​ണി​യോ​ളം പു​തു​വ​സ്ത്രം നന്ന​ല്ലെ​ന്നും പറ​ഞ്ഞു ധരി​പ്പി​ക്കാന്‍ അദ്ദേ​ഹം ഒരാ​ളേ​യും സമ്മ​തി​ക്കി​ല്ല. എല്ലാ​യ്പോ​ഴും മു​റി​വു​കെ​ട്ടു​മ്പോള്‍ അദ്ദേ​ഹം അവിടെ കൂടെ നി​ല്ക്കും; മദാം വൃ​സേ​ട്ട ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ മര്യാ​ദ​യ്ക്ക് അപ്പോ​ഴൊ​ക്കെ പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോവും. ചീ​ഞ്ഞു​പോയ മാംസം കത്തി​രി​കൊ​ണ്ടു മു​റി​ച്ചു​ക​ള​യു​മ്പോള്‍ അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞു: “അയി അയി! അദ്ദേ​ഹം തന്റെ സൌ​മ്യ​വും വി​റ​കേ​റി​യ​തു​മായ കൈ​കൊ​ണ്ടു മു​റി​വേ​റ്റു​കി​ട​ക്കു​ന്ന ആള്‍ക്ക് കു​ടി​ക്കാന്‍ വെ​ള്ളം കാ​ണി​ച്ചു കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ കണ്ടാല്‍ ഉള്ളില്‍ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന മറ്റൊ​ന്നു​മി​ല്ല. അദ്ദേ​ഹം വൈ​ദ്യ​നെ ചോ​ദ്യം ചോ​ദി​ച്ചു കു​ഴ​ക്കി. ഒരി​ക്കല്‍ ചോ​ദി​ച്ച​തു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് പി​ന്നെ​യും പി​ന്നെ​യും ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്ന് അദ്ദേ​ഹം ഓര്‍ക്കി​ല്ല.

മരി​യു​സ്സി​നെ​പ്പ​റ്റി ഇനി ഭയ​പ്പെ​ടാ​നി​ല്ലെ​ന്നു വൈ​ദ്യന്‍ പറഞ്ഞ ദിവസം, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു ഭ്രാ​ന്താ​യി. വാ​തി​ല്ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​ര​ന്നു മൂ​ന്നു ലൂയി സമ്മാ​നി​ച്ചു. അന്നു വൈ​കു​ന്നേ​രം അദ്ദേ​ഹം തന്റെ മു​റി​യി​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചു​വ​ന്ന​പ്പോള്‍, തന്റെ തള്ള​വി​രല്‍കൊ​ണ്ടും ചു​ണ്ടാ​ണി​വി​രല്‍കൊ​ണ്ടും ഞൊ​ടി​ച്ചു താളം പി​ടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് ഒരു നൃ​ത്തം​വെ​ച്ച് ഈ പാ​ട്ടു​പാ​ടി:

എന്നി​ട്ട് അദ്ദേ​ഹം ഒരു കസാ​ല​യില്‍ മു​ട്ടു​കു​ത്തി; പകുതി തു​റ​ന്ന വാ​തി​ല്ക്ക​ലൂ​ടേ നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടി​രു​ന്ന ബസ്കി​ന്ന് അദ്ദേ​ഹം ഈശ്വ​ര​വ​ന്ദ​നം ചെ​യ്തു എന്ന​തില്‍ സം​ശ​യ​മി​ല്ല.

അതേ​സ​മ​യം​വ​രെ, അദ്ദേ​ഹം ഈശ്വ​ര​നില്‍ വി​ശ്വ​സി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല.

അടി​ക്ക​ടി നല്ല​വ​ണ്ണം തെ​ളി​ഞ്ഞു​വ​ന്ന രോ​ഗ​ശ​മ​ന​ത്തി​ന്റെ ഓരോ പടി​യി​ലും മു​ത്ത​ച്ഛ​നും ഭ്രാ​ന്തു​കൂ​ടി. അദ്ദേ​ഹം താ​ന​റി​യാ​തെ സന്തോ​ഷം​കൊ​ണ്ടു നി​റ​ഞ്ഞ ഒരാ​യി​രം കൂ​ട്ടം​ചെ​യ്തു. എന്തി​നെ​ന്ന​റി​യാ​തെ, അദ്ദേ​ഹം കോണി കയറി, കീ​ഴ്പോ​ട്ടി​റ​ങ്ങി. അയല്‍പ​ക്ക​ക്കാ​രി​യായ ഒരു സു​ന്ദ​രി ഒരു ദിവസം രാ​വി​ലെ ഒരു വലിയ പൂ​ച്ചെ​ണ്ട് അയ​ച്ചു​കി​ട്ടി​യ​തു കണ്ട് അത്ഭു​ത​പ്പെ​ട്ടു​പോ​യി: അത് മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാ​ന്റെ വക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഭര്‍ത്താ​വ് ശു​ണ്ഠി​യെ​ടു​ത്തു. മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ ഒരു ദിവസം നി​കൊ​ലെ​ത്തി​നെ പി​ടി​ച്ചു മടി​യില്‍വെ​യ്ക്കാന്‍ ശ്ര​മി​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹം മരി​യു​സ്സി​നെ “മൊ​സ്യു ല്‍ ബാ​റണ്‍’ എന്നു വി​ളി​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹം ആര്‍ത്തു പറ​ഞ്ഞു: ’പ്ര​ജാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​നു ദീര്‍ഗ്ഘാ​യു​സ്സു ഭവി​ക്ക​ട്ടെ!”

ഓരോ നി​മി​ഷ​ത്തി​ലും അദ്ദേ​ഹം വൈ​ദ്യ​നോ​ട് ചോ​ദി​ക്കും: ’ഇനി പേ​ടി​ക്കാ​നി​ല്ല​ല്ലോ, ഉവ്വോ? ഒരു മു​ത്ത​ശ്ലീ​യു​ടെ നോ​ട്ട​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അദ്ദേ​ഹം മരി​യു​സ്സി​നെ നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടു. അയാള്‍ ഭക്ഷ​ണം കഴി​ക്കു​മ്പോള്‍ അദ്ദേ​ഹം നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കും. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു തന്നെ​പ്പ​റ്റി ഒരു വി​വ​ര​വു​മി​ല്ലാ​താ​യി; അദ്ദേ​ഹം തന്നെ​പ്പ​റ്റി ഒരു കണ​ക്കും വെ​യ്ക്കാ​താ​യി. മരി​യു​സ്സാ​യി അവി​ടു​ത്തെ എജ​മാ​നന്‍; അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സന്തോ​ഷ​ത്തില്‍ വാ​ഴ്ച​യൊ​ഴി​യ​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; അദ്ദേ​ഹം തന്റെ ദൌ​ഹി​ത്ര​ന്റെ ദൌ​ഹി​ത്ര​നാ​യി.

അപ്പോ​ഴ​ത്തെ സന്തോ​ഷാ​ധി​ക്യ​ത്താല്‍ അദ്ദേ​ഹം ഒരു വെറും കു​ട്ടി​യാ​യി. ആശ്വാ​സം കി​ട്ടി​വ​രു​ന്ന രോ​ഗി​യെ ക്ഷീ​ണി​പ്പി​ക്കു​ക​യോ മു​ഷി​പ്പി​ക്കു​ക​യോ ചെ​യ്തു​പോ​യാ​ലോ എന്നു പേ​ടി​ച്ചു, പി​ന്നി​ലേ​ക്കു മറ​ഞ്ഞു നി​ന്നേ അദ്ദേ​ഹം പു​ഞ്ചി​രി​യി​ടു. അദ്ദേ​ഹം തൃ​പ്ത​നാ​യി, സന്തു​ഷ്ട​നാ​യി, ആഹ്ലാ​ദ​മ​യ​നാ​യി, മനോ​ഹ​ര​നാ​യി, യു​വാ​വാ​യി. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മു​ഖ​ത്തു​ള്ള മനോ​ഹ​ര​പ്ര​കാ​ശ​ത്തി​ന് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വെ​ളു​ത്ത തല​മു​ടി ഒരു സമ്യ​പ്ര​ഭാ​വം കൂ​ട്ടി, സന്തോ​ഷ​ശീ​ലം ജര​യോ​ടു​കു​ടി കല​രു​മ്പോള്‍ അതാ​രാ​ധ്യ​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു, പ്ര​സ​ന്ന​മായ പ്രാ​യാ​ധി​ക്യ​ത്താല്‍ ഒര​നിര്‍വ​ച​നീ​യ​മായ അരു​ണോ​ദ​യ​മു​ണ്ട്.

മരി​യു​സ്സി​നാ​ണെ​ങ്കില്‍, മറ്റു​ള്ള​വ​രെ മു​റി​കെ​ട്ടാ​നും ശു​ശ്രൂ​ഷി​ക്കാ​നും സമ്മ​തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് കി​ട​ക്കു​മ്പോ​ഴെ​ല്ലാം അയാള്‍ക്ക് ഒറ്റ വി​ചാ​ര​മേ​യു​ള്ളു—കൊ​സെ​ത്ത്.

പനി​യും തന്റേ​ടം​മ​റി​യ​ലും ആശ്വാ​സ​പ്പെ​ട്ട​തി​നു​ശേ​ഷം അയാള്‍ ആ വാ​ക്ക് മി​ണ്ടി​യി​ട്ടി​ല്ല. അയാള്‍ക്ക് ആ വി​ചാ​ര​മി​ല്ലാ​താ​യി എന്നു തോ​ന്നും. അയാള്‍ മി​ണ്ടാ​താ​യി; അയാ​ളു​ടെ ആത്മാ​വ് അവി​ടെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു​വ​ല്ലോ, അതു​കൊ​ണ്ട്.

കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ കഥ​യെ​ന്താ​യി എന്ന് അയാള്‍ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ! റ്യൂ ദ് ല ഷങ്വ്രെ​റി​യില്‍ നട​ന്ന​തെ​ല്ലാം അയാ​ളു​ടെ സ്മ​ര​ണ​യില്‍ ഒരു മേ​ഘം​പോ​ലെ​യേ ഉള്ളു; ഏതാ​ണ്ട അസ്പ​ഷ്ട​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു നി​ഴ​ലു​കള്‍— എപ്പൊ​നൈന്‍, ഗവ്രോ​ഷ്, മബേ, തെ​നാര്‍ദി​യെര്‍മാര്‍, എല്ലാം—അയാ​ളു​ടെ മന​സ്സില്‍ പാ​റി​ന​ട​ന്നി​രു​ന്നു; അയാ​ളു​ടെ സു​ഹൃ​ത്തു​ക​ളെ​ല്ലാം വഴി​ക്കോ​ട്ട​യി​ലെ പു​ക​യോ​ടു വൃ​സ​ന​ക​ര​മായ വിധം കൂ​ടി​മ​റി​ഞ്ഞു; മൊ​സ്യു ഫൂ​ു​ഷല്‍വാ​ങ്ങി​ന്റെ ആ തി​ര​ക്കി​ലൂ​ടെ​യു​ണ്ടായ സഞ്ചാ​രം ഒരു കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റി​നു​ള്ളി​ലെ പരി​ഭ്ര​മം​പോ​ലെ അയാ​ളു​ടെ ഉള്ളില്‍ നി​ല​നി​ന്നു; തന്റെ ജീ​വി​ത​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച ഒരു വി​വ​ര​വും അയാള്‍ക്കി​ല്ലാ​താ​യി, ആരാണ് എങ്ങ​നെ​യാ​ണ് തന്നെ രക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തെ​ന്ന് അയാള്‍ക്കും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ, അവി​ടെ​യു​ള്ള മറ്റാര്‍ക്കും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ; അന്നു രാ​ത്രി അയാള്‍ ഒരു കൂ​ലി​വ​ണ്ടി​യില്‍ റ്യൂ ദെ ഫില്‍ദ്യു കല്‍വേ​റില്‍ എത്തി​ച്ചേര്‍ന്നു എന്നു മാ​ത്ര​മേ അവ​രെ​ക്കൊ​ണ്ടു പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കാന്‍ കഴി​ഞ്ഞു​ള്ളു; ഒര​സ്പ​ഷ്ട​വി​ചാ​ര​ത്തി​ന്റെ പു​ക​യെ​ക്കാള്‍ ഒട്ടു​മ​ധി​ക​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല അയാൾ​ക്ക് ഭൂ​ത​വും വര്‍ത്ത​മാ​ന​വും ഭാ​വി​യും, ഒന്നും; എങ്കി​ലും ആ മഞ്ഞിന്‍പു​ക​യ്ക്കു​ള്ളില്‍ അച​ഞ്ച​ല​മാ​യി ഒന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, സ്പ​ഷ്ട​വും കണി​ശ​വു​മായ ഒരു കാ​ര്യം, കരി​ങ്ക​ല്ലു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒന്ന്, ഒരു തീര്‍പ്പ്, ഒരു ദൃ​ഡ​മായ ആഗ്ര​ഹം; കൊ​സെ​ത്തി​നെ ഒരി​ക്കല്‍ക്കൂ​ടി കണ്ടു​പി​ടി​ക്ക​ണം. അയാള്‍ക്ക് ആയു​സ്സും കൊ​സെ​ത്തും തമ്മില്‍ ഭി​ന്ന​മ​ല്ല. ഒന്ന് മറ്റ​തി​നോ​ടു​കൂ​ടാ​തെ കൈ​ക്കൊ​ള്ളി​ല്ലെ​ന്ന് അയാള്‍ മന​സ്സു​കൊ​ണ്ട് വി​ധി​ച്ചു​വെ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. എന്ന​ല്ല, അയാളെ ജീ​വി​ച്ചി​രു​ത്താന്‍ നോ​ക്കു​ന്ന ഏതൊ​രാ​ളില്‍നി​ന്നും—മു​ത്ത​ച്ഛ​നാ​വ​ട്ടെ, ഈശ്വ​ര​വി​ധി​യാ​വ​ട്ടേ, നര​ക​മാ​വ​ട്ടേ, ആരില്‍നി​ന്നും—തന്റെ മറ​ഞ്ഞു​പോയ സ്വര്‍ഗ്ഗ​ത്തെ​ക്കൂ​ടി വാ​ങ്ങി​ക്കാന്‍ അയാള്‍ ഇനി ഇള​ക്ക​മി​ല്ലെ​ന്ന​വി​ധം തീര്‍ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്.

തട​സ്സു​ങ്ങ​ളു​ണ്ടെ​ന്നു​ള്ള വാ​സ്ത​വം അയാള്‍ കാ​ണാ​തി​രു​ന്നി​ട്ടി​ല്ല.

മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ ഈ ശു​ശ്രൂ​ഷ​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും വാ​ത്സ​ല്യ​ഭാ​വ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും അയാളെ കീ​ഴ​ട​ക്കു​വാ​നോ മെ​രു​ക്കു​വാ​നോ സാ​ധി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു​ള്ള ഒരു കാ​ര്യം ഞങ്ങള്‍ ഇവിടെ ഊന്നി​പ്പ​റ​യ​ട്ടെ. ഒന്നാ​മ​ത് അതൊ​ന്നും അയാ​ള​റി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല; പി​ന്നെ, അപ്പോ​ഴും സം​ഭ്രാ​ന്ത​ങ്ങ​ളാ​യി​ത്ത​ന്നെ​യി​രി​ക്കു​ന്ന ഒരു രോ​ഗി​യു​ടെ ആലോ​ച​ന​കള്‍ക്കു​ള്ളില്‍ ആ വാ​ത്സ​ല്യ​ഭാ​വ​ത്തെ അയാള്‍ത​ന്നെ വശ​പ്പെ​ടു​ത്തു​വാന്‍ വേ​ണ്ടി കാ​ണി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന പു​തി​യ​തും അസാ​ധാ​ര​ണ​വു​മായ ഒരു സം​ഗ​തി​യെ​ന്നാ​യി അവി​ശ്വ​സി​ച്ചു എന്നും വരാം; അയാള്‍ അനി​ഷ്ട​പ​ക്ഷ​ത്തില്‍ത്ത​ന്നെ നി​ന്നു. മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ വെ​റു​തേ തന്റെ സാ​ധു​ക്കി​ഴ​വന്‍പു​ഞ്ചി​രി ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ചു. അയാള്‍, മരി​യു​സ്, ഒന്നും മി​ണ്ടാ​തി​രി​ക്കു​ന്നേ​ട​ത്തോ​ളം അതൊ​ക്കെ ശരി​ക്കു നട​ക്കു​മെ​ന്നും, കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ കാ​ര്യം വന്നാല്‍ അപ്പോള്‍ തര​മൊ​ന്നു മാ​റി​ക്കാ​ണാ​മെ​ന്നും, മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ വാ​സ്ത​വ​ത്തി​ലു​ള്ള വേഷം അപ്പോള്‍ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​മെ​ന്നും അയാള്‍ സ്വയം പറ​ഞ്ഞു. അപ്പോള്‍ ഒരു ശണ്ഠ വേ​ണ്ടി​വ​രും; കു​ടും​ബ​സ്ഥി​തി​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള അന്വേ​ഷ​ണം, സ്ഥി​തി​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള കൂ​ട്ടി​വെ​ച്ചു ചോ​ദി​ക്കല്‍, ഒരു​മി​ച്ചു​ത​ന്നെ എല്ലാ​ത്ത​ര​ത്തി​ലൂ​മു​ള്ള കൊ​ള്ളി​വാ​ക്കു​ക​ളും എല്ലാ​വി​ധ​ത്തി​ലു​മു​ള്ള തട​സ്സ​ങ്ങ​ളും, ഫൂ​ഷല്‍വാ​ണ​ങ്, കൂ​പ്പല്‍വാ​ണ്, സമ്പ​ന്നത, ദാ​രി​ദ്യം, ഒരു ഭാരം, ഭാവി—എല്ലാം. ഊക്കന്‍ തട​സ്സം; തീര്‍പ്പ്, സമ്മ​തി​ക്കാ​യ്ക. മരി​യു​സ് മുന്‍കൂ​ട്ടി​ത്ത​ന്നെ അതിനു വേണ്ട ഉറ​പ്പി​ക്കല്‍ ചെ​യ്തു ശരി​പ്പെ​ടു​ത്തി.

അങ്ങ​നെ ജീ​വന്‍ വീ​ണ്ടു​കി​ട്ടി​വ​രു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി അയാ​ളു​ടെ ഓര്‍മ്മ​യി​ലു​ള്ള പഴയ വ്ര​ണ​ങ്ങള്‍ ഒരി​ക്കല്‍ക്കൂ​ടി വാ​യ​പൊ​ളി​ച്ചു; അയാള്‍ പി​ന്നെ​യും കഴി​ഞ്ഞ​തി​നെ​പ്പ​റ്റി ആലോ​ചി​ച്ചു; മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാ​ന്റേ​യും അയാ​ളു​ടേ​യും ഇട​യ്ക്ക് ഒരി​ക്കല്‍ക്കൂ​ടി കേര്‍ണല്‍ പോ​ങ്മേര്‍സി വന്നു​നി​ന്നു; തന്റെ അച്ഛ​നോട അത്ര​മേല്‍ അനീ​തി​യും കഠി​ന​ത​യും കാ​ണി​ച്ച ഒരാ​ളില്‍നി​ന്നു വാ​സ്ത​വ​ത്തില്‍ യാ​തൊ​രു ദയയും ആശി​ക്കാ​നി​ല്ലെ​ന്ന് അയാള്‍ നി​ശ്ച​യി​ച്ചു. ആരോ​ഗ്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി, മു​ത്ത​ച്ച​ന്റെ നേര്‍ക്കു​ള്ള ആ ഒരു​ത​രം പരു​ഷ​ത​യും അയാ​ളില്‍ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി. ഇത് ആ വയ​സ്സ​നെ അലപം വേ​ദ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി. അതു പു​റ​ത്തേ​ക്കു വരാന്‍ സമ്മ​തി​ക്കാ​തെ​ത​ന്നെ, മരി​യു​സ് അങ്ങോ​ട്ട് തി​രി​ച്ചു​വ​രി​ക​യും ബോധം വീ​ണ്ടു​കി​ട്ടി​ത്തു​ട​ങ്ങു​ക​യും ചെ​യ്ത​തി​നു​ശേ​ഷം ഒരി​ക്ക​ലെ​ങ്കി​ലും അയാള്‍ തന്നെ അച്ഛ​നെ​ന്നു വി​ളി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​ട്ടി​ല്ലെ​ന്ന് അദ്ദേ​ഹം ഓര്‍മ്മി​ച്ചു. ’മൊ​സ്യു’ എന്നും വി​ളി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല. വാ​സ്ത​വം​ത​ന്നെ; വാ​ക്കു​ക​ളെ തി​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി അയാള്‍ അതും, മറ്റ​തും വി​ളി​ക്കാ​തെ കഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി. നി​ശ്ച​യ​മാ​യും ഒരു ശണ്ഠ​യ്ക്കു​ള്ള കാ​ല​മ​ടു​ത്തു.

ഈവക സം​ഗ​തി​ക​ളില്‍ പതി​വു​ള്ള​വി​ധം, യു​ദ്ധ​ത്തി​ന് അങ്ങോ​ട്ടു ചെ​ല്ലാ​തെ തന്റെ നില നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ട് മരി​യു​സ് പതി​യി​രു​ന്ന​തേ​യു​ള്ളു. ഇതിനു ’ചു​വ​ടു​റ​പ്പി​ക്കുക’എന്നു പറയും. ഒരു ദിവസം രാ​വി​ലെ, തന്റെ കൈ​യില്‍ വന്നു​പെ​ട്ട ഒരു പത്രം കാ​ര​ണ​മാ​യി മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ സഭാ​യോ​ഗ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി വക​വെ​ക്കാ​തെ സം​സാ​രി​ക്കു​ക​യും ദന്തോ​ങ്ങി​നേ​യും സാ​ങ്ഴു​സ്തി​നേ​യും റൊ​ബെ​പി​യെ​റേ​യും പറ്റി ഒരു രാ​ജ​ര​ക്ഷി​പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​നു ഭാ​വി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ക​യു​ണ്ടാ​യി—’1793-ലെ ആളു​കള്‍ അസാ​മാ​ന്യ​ന്മാ​രാ​യി​രു​ന്നു.’ മരി​യു​സ് നി​ഷ​ഠു​ര​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി പറ​ഞ്ഞു. കി​ഴ​വന്‍ ഒന്നും പറ​ഞ്ഞി​ല്ല; അന്ന​ത്തെ ദിവസം മു​ഴു​വ​നും അദ്ദേ​ഹം ഒര​ക്ഷ​ര​വും പി​ന്നെ മി​ണ്ടു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല.

പഴയ കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ ആ ദു​ശ്ശാ​ഠ്യ​ക്കാ​ര​നായ മു​ത്ത​ച്ഛ​നെ​ത്ത​ന്നെ മന​സ്സില്‍ വെ​ച്ചു കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന മരി​യു​സ് ആ മൗ​ന​ത്തെ ഒരു കല​ശ​ലായ ദേ​ഷ്യ​ത്തി​ന്റെ ഒരു​ക്കു കൂ​ട്ട​ലാ​യി കണ​ക്കാ​ക്കി, ഒരു കൊ​ടും​ക​ല​ഹം അതില്‍നി​ന്നും ഉണ്ടാ​കു​മെ​ന്ന് മുന്‍കൂ​ട്ടി ഉറ​ച്ചു. മന​സ്സി​ന്ന​ടി​യില്‍വെ​ച്ച് ആ ശണ്ഠ​യ്ക്കു​വേ​ണ്ട ഒരു​ക്ക​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ശരി​ക്കു ചെ​യ്തു​തു​ട​ങ്ങി.

സമ്മ​തി​ക്കാ​തി​രി​ക്ക​യാ​ണെ​ങ്കില്‍, അയാള്‍ തന്റെ മു​റി​വു​കെ​ട്ടു​ക​ളെ​ല്ലാം വലി​ച്ചു ചി​ന്തി, തോ​ളെ​ലു പി​ടി​ച്ചൊ​ടി​ച്ചു, കൂ​ടി​പ്പോയ മു​റി​വു​ക​ളെ​യെ​ല്ലാം വീ​ണ്ടും വാ​യ​പൊ​ളി​പ്പി​ക്കു​മെ​ന്നും, പി​ന്നെ ഭക്ഷ​ണ​മൊ​ന്നും വാ​ങ്ങി​ക്ക​ഴി​ക്കു​ക​യി​ല്ലെ​ന്നും ഉറ​ച്ചു. അയാ​ളു​ടെ മു​റി​വു​ക​ളാ​ണ് യു​ദ്ധ​ത്തി​നു​ള്ള മരു​ന്ന്. അയാള്‍ക്ക് കൊ​സെ​ത്തി​നെ കി​ട്ട​ണം. അല്ലെ​ങ്കില്‍ മരി​ക്ക​ണം.

രോ​ഗി​യു​ടെ ഉപാ​യ​പൂർ​വ്വ​മായ ക്ഷ​മ​യോ​ടും​കൂ​ടി മരി​യു​സ്സ് ആ മു​ഹൂര്‍ത്ത​വും കാ​ത്തു​കി​ട​ന്നു.

ആ മു​ഹൂര്‍ത്തം വന്നു.

ഒരു ദിവസം, മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍, തന്റെ മകള്‍ വലി​പ്പു​പെ​ട്ടി​യു​ടെ മീതെ കു​പ്പി​ക​ളും കപ്പു​ക​ളും അടു​ക്കി ഒതു​ക്കി​വെ​യ്ക്കു​ന്ന സമ​യ​ത്ത്, മരി​യു​സ്സി​ന്റെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്ക് കു​നി​ഞ്ഞു​നി​ന്നു തന്റെ ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം വാ​ത്സ​ല്യ​മ​യ​മായ സ്വ​ര​ത്തില്‍ പറ​ഞ്ഞു; ’അപ്പോള്‍, എന്റെ മരി​യു​സ്കു​ട്ടി, ഞാ​നാ​ണ് നി​ന്റെ സ്ഥാ​ന​ത്തെ​ങ്കില്‍, ഞാ​നി​പ്പോള്‍ മത്സ്യ​ത്തി​നു പകരം മാം​സ​മേ കഴി​ക്കു. രോ​ഗം​മാ​റ​ലി​ന്റെ ആരം​ഭ​ത്തില്‍ ഒരു പൊ​രി​ച്ച മാ​ന്തല്‍മ​ത്സ്യം അസ്സ​ലാ​ണ്; പക്ഷേ, രോ​ഗി​ക്ക് എണീ​യ്ക്കാ​റാ​വ​ണ​മെ​ങ്കില്‍ ഒരു നല്ല മാംസ ’ക്ക​ട്ളൈ​റ്റ്’ വേണം

അപ്പോ​ഴേ​ക്ക് നല്ല​വ​ണ്ണം ശക്തി​വെ​ച്ചി​രു​ന്ന മരി​യു​സ് കാ​ര്യം മു​ഴു​വ​നും മന​സ്സി​ലാ​ക്കി, എഴു​ന്നേ​റ്റി​രു​ന്നു, കി​ട​യ്ക്ക​വി​രി​യി​ന്മേല്‍ മു​റു​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ച രണ്ടു കൈ​മു​ഷ്ടി​ക​ളും ഊന്നി, മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ മു​ഖ​ത്തേ​ക്ക് സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി, ഒരു ഭയ​ങ്ക​ര​മ​ട്ട​വ​ലം​ബി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു: അപ്പോള്‍ എനി​ക്കൊ​രു കാ​ര്യം പറ​യാ​നു​ണ്ട്.

“എന്താ​ണ​ത്?”

’എനി​ക്കു കല്യാ​ണം കഴി​ക്ക​ണം.”

’സമ്മ​തം’, മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ പറ​ഞ്ഞു—അദ്ദേ​ഹം പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചു.

എങ്ങ​നെ സമ്മ​തം?”

’അതേ, സമ്മ​തം. നി​ന​ക്കു നി​ന്റെ പെണ്‍കി​ടാ​വി​നെ കല്യാ​ണം കഴി​ക്കാം.”

നടു​ങ്ങു​ക​യും ആ പറ​പ്പി​ച്ചു​ക​ള​യു​ന്ന അടി തട്ടി കി​ഴു​മേല്‍ മറി​യു​ക​യും ചെയ്ത മരി​യു​സ് ആകെ കി​ടു​കി​ടെ വി​റ​ച്ചു.

മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ തു​ട​ങ്ങി: “അതേ, നി​ന​ക്ക് ആ നി​ന്റെ സു​ന്ദ​രി​യായ പെണ്‍കി​ടാ​വി​നെ കല്യാ​ണം കഴി​ക്കാം. അവള്‍ ദി​വ​സം​പ്ര​തി ഒരു മാ​ന്യ​വൃ​ദ്ധ​ന്റെ രൂ​പ​ത്തില്‍ നി​ന്റെ സ്ഥി​തി​യ​ന്വേ​ഷി​ക്കാന്‍ ഇവിടെ വരാ​റു​ണ്ട്. നി​യ്യി​വി​ടെ മു​റി​വേ​റ്റു കി​ട​പ്പാ​യ​തു​മു​ത​ല്ക്ക് അവള്‍ക്ക് കര​യു​ക​യും ചണ​പ്പ​ഞ്ഞി​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ക​യും മാ​ത്ര​മാ​ണ് പണി. ഞാ​ന​ന്വേ​ഷി​ച്ചു. അവ​ളു​ടെ താമസം റ്യു ദ് ലോം അര്‍മേ​യില്‍ 7-൦ നമ്പര്‍ വീ​ട്ടി​ലാ​ണ്. ഹാ! അപ്പോ​ഴോ, ഞങ്ങ​ള​റി​ഞ്ഞു, ശരി, നി​ന​ക്ക​വ​ളെ കി​ട്ട​ണം. ആട്ടെ, നി​യ്യ​വ​ളെ എടു​ത്തോ! നീ കു​ടു​ങ്ങി​പ്പോ​യി. നീ നി​ന്റെ ചെ​റു​സൂ​ത്രം ആലോ​ചി​ച്ചു ശരി​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്നു; നീ നി​ന്നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: “ഞാ​നി​തു നേരേ എന്റെ മു​ത്ത​ച്ഛ​നോ​ട്, ആ നാ​ടു​വാ​ഴി​സ്ഥാ​ന​ത്തെ​ക്കും പ്ര​ഭു​സ​ഭ​യി​ലെ​ക്കും ചേര്‍ന്ന ജീ​വ​ച്ഛ​വ​ത്തോ​ട്, ആ കി​ഴ​വന്‍ശ്യം​ഗാ​രി​യോ​ട്, ആഴെ​രൊ​ന്തെ [1] യായി മാറിയ ദൊ​രാ​ന്തോ​ടു [2]: പറ​യാന്‍ പോ​കു​ന്നു; അയാള്‍ക്ക് അയാ​ളു​ടെ വക നേ​ര​മ്പോ​ക്കു​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഉവ്വ്; അയാ​ളു​ടെ വക അനു​രാ​ഗ​ക​ഥ​ക​ളു​ണ്ട്; അയാ​ളു​ടെ ഗ്രി​സെ​ത്ത് (— ധൂ​ളി​ത്ത​മു​ള്ള ഒരു പാ​രി​സ്സു​കാ​രി പെണ്‍കി​ടാ​വു) മാരും കൊ​സെ​ത്തു​മാ​രു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അയാ​ളും കി​രു​കി​രു​പ്പു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ട്, അയാള്‍ക്കും ചി​റ​കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, അയാ​ളും വസ​ന്ത​ത്തി​ന്റെ സദ്യ​യു​ണ്ടി​ട്ടു​ണ്ട്; അയാള്‍ക്കും അതോർ​മ്മ​യു​ണ്ടാ​വ​ണം.”ഹാ, നീ ഒരു തു​ള​യന്‍വ​ണ്ടി​ന്റെ കൊ​മ്പു കട​ന്നു​പി​ടി​ച്ചു. അതു നന്നാ​യി. ഞാന്‍ നി​ന​ക്ക് ഒരു കട്ളൈ​റ്റ് കാ​ണി​ക്കു​മ്പോള്‍ നീ പറ​യു​ക​യാ​ണ്; ’കൂ​ട്ട​ത്തില്‍പ്പ​റ​യ​ട്ടെ, എനി​ക്കു കല്യാ​ണം കഴി​ക്ക​ണം!” അതാ, നി​യ്യൊ​രു മറി​ച്ചില്‍ മറി​യു​ന്നു! നി​യ്യൊ​രു ചെ​റു​പ​ട​യു​ണ്ടാ​വു​മെ​ന്ന് കണ​ക്കാ​ക്കി! ഞാ​നൊ​രു തന്ത​പ്പേ​ടി​ത്തൊ​ണ്ട​നാ​ണെ​ന്നു നീ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​ല്ല. അപ്പോള്‍ ഇതി​നെ​ന്തു പറ​യു​ന്നു? നീ മു​ഷി​ഞ്ഞു​വോഃ നി​ന്നെ​ക്കാള്‍ വങ്ക​നാ​യി​ക്കാ​ണും നി​ന്റെ മു​ത്ത​ച്ഛ​നെ എന്നു നീ കരു​തി​യി​ല്ല; ഹേ വക്കീ​ല​വര്‍കള്‍, നി​ങ്ങള്‍ എന്നോ​ടു പറ​യാന്‍ തെ​യ്യാ​റാ​ക്കി​യി​രു​ന്ന പ്ര​സം​ഗം ആവ​ശ്യ​മി​ല്ലാ​താ​യി; അതു മു​ഷി​പ്പ​നാ​ണ്. ശരി, അതു ചീ​ത്ത​ത​ന്നെ. ശു​ണ്ഠി കടി​ച്ചോ; എട, ധാ​തു​പു​ഷ്ടി​യി​ല്ലാ​ത്ത​വ​നേ, ഞാന്‍ നി​ന​ക്കാ​വ​ശ്യ​മു​ള്ള​തു ചെ​യ്യാന്‍ പോ​കു​ന്നു; അപ്പോള്‍ പണി ചു​രു​ങ്ങി! കേ​ട്ടോ, ഞാന്‍ അന്വേ​ഷ​ണം നട​ത്തി; ഞാന്‍ ഉപാ​യി​യാ​ണ്. അവള്‍ സു​ന്ദ​രി​യാ​ണ്, സൂ​ത്ര​ക്കാ​രി​യാ​ണ്; കു​ന്ത​പ്പ​ട​യാ​ളി​യെ​പ്പ​റ്റി കേ​ട്ട​തു നേ​ര​ല്ല; അവള്‍ ഒരു​പാ​ടു ചണ​പ്പ​ഞ്ഞി​യു​ണ്ടാ​ക്കി​ക്കൂ​ട്ടി; അവള്‍ക്കാ​ഭ​ര​ണ​മു​ണ്ട്, അവള്‍ക്കു നി​ന്റെ മേല്‍ കമ്പ​മു​ണ്ട്; നീ മരി​ച്ചാല്‍ നമ്മള്‍ മൂ​ന്നു​പേര്‍ ചാവും. അവ​ളു​ടെ ശവ​മ​ഞ്ച​വും എന്റേ​തി​നോ​ടൊ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​വും. നി​ന​ക്ക് ആശ്വാ​സം കണ്ടു​തു​ട​ങ്ങി​യ​തു​മു​തല്‍ എനി​ക്കൊ​രു യു​ക്തി തോ​ന്നി​യി​രു​ന്നു. അവളെ നി​ന്റെ കട്ടി​ലി​ന്ന​രി​കെ കൊ​ണ്ടു​ന​ടു​കു”പക്ഷേ, കെ​ട്ടു​ക​ഥ​ക​ളില്‍ മാ​ത്ര​മേ പെണ്‍കി​ടാ​ങ്ങ​ളെ അവ​രില്‍ താ​ത്പ​ര്യ​മു​ള്ള സു​ന്ദ​ര​ന്മാ​രായ യു​വാ​ക്ക​ന്മാര്‍ മു​റി​വേ​റ്റു കി​ട​ക്കു​ന്നേ​ട​ത്തേ​ക്ക് വരു​ത്ത​ലു​ള്ളു. അതു​കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. നി​ന്റെ അച്ചന്‍ പെ​ങ്ങള്‍ എന്തു പറയും? എന്റെ ചങ്ങാ​തി. നീ മു​ക്കാല്‍സ്സ​മ​യ​ത്തും നൂല്‍ബ​ന്ധ​മി​ല്ലാ​താ​യി​രു​ന്നു. നി​ന്നെ ഒരി​ക്ക​ലും വി​ട്ടു​പി​രി​യു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത നി​കൊ​ലെ​ത്തോ​ടു ചോ​ദി​ക്ക്, ഒരു സ്ത്രീ​യെ ഇങ്ങോ​ട്ടു വരു​ത്താന്‍ പാ​ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വോ എന്ന്. പി​ന്നെ, വൈ​ദ്യ​നെ​ന്തു പറയും? ഒരു സു​ന്ദ​രി​യായ പെണ്‍കി​ടാ​വ് ഒരു പു​രു​ഷ​ന്റെ പനി ആശ്വാ​സ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യി​ല്ല. ചു​രു​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞാല്‍, അതൊ​ക്കെ ശരി, നമു​ക്കി​നി അതി​നെ​പ്പ​റ്റി ഒന്നും പറ​യാ​തി​രി​ക്കുക, എല്ലാം പറ​ഞ്ഞു​ക​ഴി​ഞ്ഞു, ഒക്കെ ചെ​യ്തു​ക​ഴി​ഞ്ഞു, അതു തീര്‍ച്ച​യാ​യി, അവള്‍ നി​ന്റെ, ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണ് എന്റെ നി​ഷ്ഠു​രത. കണ്ടു​വോ? നി​ന​ക്കെ​ന്നെ ഇഷ്ട​മി​ല്ലെ​ന്ന് എനി​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​യി. ഞാന്‍ പറ​ഞ്ഞു: “അപ്പോള്‍ ഇതാ, എന്റെ കൊ​സ്സെ​ത്ത്കു​ട്ടി എന്റെ കക്ഷ​ത്തി​ലു​ണ്ട്; ഞാ​ന​വ​ളെ അവ​ന്നു സമ്മാ​നി​ക്കാന്‍ പോ​കു​ന്നു; അപ്പോള്‍ അവ​ന്നു കു​റ​ച്ചെ​ന്നെ സ്നേ​ഹി​ക്കാ​തെ നിര്‍വ്വാ​ഹ​മി​ല്ലെ​ന്നു​വ​രും, അല്ലെ​ങ്കില്‍ അതി​ന്നു​ള്ള കാരണം പറ​യേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കും.’ ഹാ, അപ്പോള്‍ കി​ഴ​വന്‍ ലഹ​ള​ക്കൂ​ട്ടാൻ നി​ല്ക്കും, വലിയ ഒച്ച​യി​ടും; പാ​ടി​ല്ല എന്നു​ച്ച​ത്തില്‍ പറയും, ആ അരു​ണോ​ദ​യ​ത്തി​നു നേര്‍ക്ക് വടി​യോ​ങ്ങും എന്നൊ​ക്കെ നീ വി​ചാ​രി​ച്ചു. അതൊരു വസ്തു​വു​മി​ല്ല. കൊ​സെ​ത്ത്, അങ്ങ​നെ​യാ​വ​ട്ടേ, അനു​രാ​ഗം, അങ്ങ​നെ​യാ​വ​ട്ടെ; ഇതി​ലും നല്ല​തൊ​ന്നും ഞാന്‍ ചോ​ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ല; സാര്‍, ദയ​ചെ​യ്തു വേ​ഗ​ത്തില്‍ ഒന്നു കല്യാ​ണം കഴി​ക്കു​മോ? എന്റെ ഓമ​ന​ക്കു​ട്ടി, നീ കു​റ​ച്ചു സു​ഖി​ക്ക്.’

ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞ് ആ വയ​സ്സന്‍ തേ​ങ്ങി​ക്ക​ര​ഞ്ഞു.

അദ്ദേ​ഹം മരി​യു​സ്സി​ന്റെ തല​പി​ടി​ച്ചു. രണ്ടു കൈ​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും അതു മാ​റ​ത്തേ​ക്ക​മര്‍ത്തി, രണ്ടു​പേ​രും കര​യാന്‍ തു​ട​ങ്ങി. ഇതാണ് വി​ശി​ഷ്ട​മായ സു​ഖ​ത്തി​ന്റെ രൂ​പ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്ന്.

“അച്ഛാ! മരി​യു​സ് വി​ളി​ച്ചു.

“ഹാ, അപ്പോള്‍ നി​ന​ക്കെ​ന്നെ ഇഷ്ട​മു​ണ്ട്!” ആ വയ​സ്സന്‍ പറ​ഞ്ഞു.

ഒര​നിര്‍വ​ച​നീ​യ​മായ ഘട്ടം വന്നു. അവര്‍ക്കു രണ്ടു​പേര്‍ക്കും ശ്വാ​സ​മു​ട്ടി. സം​സാ​രി​ക്കാന്‍ വയ്യാ​താ​യി.

—ഒടു​വില്‍ കി​ഴ​വന്‍ വി​ക്കി: “ആട്ടെ ഒടു​വില്‍ അവ​ന്റെ വാ​യ​യ​ട​പ്പു നീ​ങ്ങി. അവന്‍ അച്ഛ എന്നെ​ന്നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു.”

മരി​യു​സ് മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ കൈ​യില്‍നി​ന്നു തല വേര്‍പെ​ടു​ത്തി പതു​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു: അച്ഛ, ഇപ്പോള്‍ എന്റെ രോ​ഗ​മൊ​ക്കെ മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്ന സ്ഥി​തി​ക്ക്, ഇനി എനി​ക്ക് അവളെ കാ​ണാ​മെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു.”

“പി​ന്നെ​യും സമ്മ​തം; നി​ന​ക്ക​വ​ളെ നാളെ കാണാം.”

“അച്ഛാ!”

“എന്താ​ണ്?”

“എന്തു​കൊ​ണ്ട് ഇന്നു വയ്യാ?”

“ശരി, എന്നാല്‍ ഇന്നു​ത​ന്നെ, ഇന്നു​ത​ന്നെ​യാ​വ​ട്ടെ. നീ എന്നെ മൂ​ന്നു പ്രാ​വ​ശ്യം ’അച്ഛാ’ എന്നു വി​ളി​ച്ചു; അതിനു അതു സമ്മാ​നം തരണം. ഞാന്‍ ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​യി. അവള്‍ ഇവിടെ വരും. ഞാന്‍ പറ​ഞ്ഞി​ല്ലേ, സമ്മ​തം. അതി​പ്പോള്‍ത്ത​ന്നെ കവി​ത​യി​ലാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. ആങ്ദ്രെ​ഷെ​നി​യെ, 1793-ലെ തെ അസാ​മാ​ന്യ​ന്മാര്‍, കഴു​ത്തു മു​റി​ച്ചു​വി​ട്ട ആങ്ദ്രെ​ഷൈ​നി​യെ, ഉണ്ടാ​ക്കിയ ഴൂന്‍മ​ല​ദി​ന്റെ ചര​മ​ത്തി​ലെ അവസാന ഭാ​ഗ​മാ​ണി​ത്.”

മരി​യു​സ്സി​ന്റെ മുഖം അല്പ​മൊ​ന്ന് വീര്‍ത്ത​താ​യി മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ സ്വ​പ്നം കണ്ടു. വാ​സ്ത​വ​ത്തില്‍ അയാള്‍ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വാ​ക്ക് ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചി​രു​ന്ന​ല്ലെ​ന്നും 1793-​നെക്കാളധികം കൊ​സെ​ത്തി​നെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണ് അയാള്‍ വി​ചാ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​തെ​ന്നും ഞങ്ങള്‍ സമ്മ​തി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

വെറും അസ​ന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ ആങ്ദ്രെ​ഷെ​നി​യെ​യെ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന​തി​നെ​പ്പ​റ്റി ഭയ​പ്പെ​ട്ടു മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ ഉപാ​യ​ത്തില്‍ ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞു​വി​ട്ടു; കഴു​ത്തു മു​റി​ച്ചു​വി​ട്ടു എന്ന​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു പറ​യേ​ണ്ട​ത്. ഭര​ണ​പ​രി​വര്‍ത്ത​ന​ത്തി​ലെ അതി​ബു​ദ്ധി​മാ​ന്മാര്‍—അവര്‍ ദു​രു​ദ്ദേ​ശ​ക്കാ​ര​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അതിനു വാ​ദ​മി​ല്ല; അവര്‍ ധീ​രോ​ദാ​ത്ത​ന്മാ​രാ​ണ്, സം​ശ​യ​മി​ല്ല ആങ്ദ്രെ​ഷെ​നി​യെ തങ്ങ​ളെ അല്പം അല​ട്ടി​യി​രു​ന്ന​താ​യി​ക്ക​ണ്ട് അയാളെ ശി​ര​ച്ഛേ​ദം… എന്നു​വെ​ച്ചാല്‍ ആ തെര്‍മി​ദോര്‍ 7-ാം ന് ത്തെ മഹാ​ന്മാര്‍ അയാ​ളോ​ട് പൊ​തു​ജ​ന​ര​ക്ഷ​യ്ക്കു​വേ​ണ്ടി, ഇവി​ടെ​നി​ന്നു പോ​യ്ക്കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്ന​പേ​ക്ഷി​ച്ചു…’

സ്വ​ന്തം വാ​ക്കു​ക​ളാല്‍ കഴു​ത്തില്‍ മു​റു​ക്കി​പ്പി​ടി​കൂ​ട​പ്പെ​ട്ട മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാ​ന്ന് അവി​ടു​ന്ന​ങ്ങോ​ട്ട് പറ​യാന്‍ വയ്യാ​താ​യി. അതു മു​ഴു​മി​പ്പി​ക്കാ​നോ പറ​ഞ്ഞി​ല്ലെ​ന്നാ​ക്കാ​നോ കഴി​യാ​തെ, അസം​ഖ്യം വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു കു​ഴ​ങ്ങു​ന്ന മരി​യു​സ്സി​ന്റെ പി​ന്നി​ലു​ള്ള തലയണ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മകള്‍ നേ​രെ​യാ​ക്കി​വെ​ക്കു​ന്ന​തി​നി​ട​യ്ക്കു വയ​സ്സന്‍ തന്റെ പ്രാ​യാ​ധി​ക്യം​കൊ​ണ്ട് കഴി​യു​ന്നേ​ട​ത്തോ​ളം വേ​ഗ​ത്തില്‍ കി​ട​പ്പു​മു​റി​യില്‍നി​ന്ന് ഒരോ​ട്ടം കൊ​ടു​ത്തു. വാ​തില്‍ പി​ന്നോ​ക്ക​മ​ട​ച്ചു. തു​ടു​ത്തു ശ്വാ​സ​മു​ട്ടി വാ​യില്‍നി​ന്നു പത ചാ​ടു​മാ​റ് കണ്ണു​തു​റി​ക്കു​ന്ന അദ്ദേ​ഹം, തള​ത്തി​ലി​രു​ന്നു ബൂ​ട്ടു​സ്സു​കള്‍ കറു​പ്പി​ക്കു​ന്ന ബസ്കി​നോ​ട് കൂ​ട്ടി​മു​ട്ടി. അദ്ദേ​ഹം ബസ്കി​ന്റെ കഴു​ത്തു​പ​ട്ട പി​ടി​ച്ചു അവ​ളു​ടെ മു​ഖ​ത്തേ​ക്കു നോ​ക്കി ശു​ണ്ഠി​യെ​ടു​ത്തു​ച്ച​ത്തില്‍പ്പ​റ​ഞ്ഞു: ’ചെ​കു​ത്താന്‍സഭ മു​ഴു​വ​നും പി​ടി​ച്ചു ഞാന്‍ ശപഥം ചെ​യു​ന്നു, അവറ്റ അയാളെ കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തുക തന്നെ​യാ​ണ് ചെ​യ്ത​ത്.”

“ആരേ, സേര്‍?”

“ആങ്ദ്രെ​ഷെ​നി​യെ​യെ.’

“അതേ, സേര്‍.”ബസ്ക് ഭയ​പ്പാ​ടോ​ടു​കൂ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

കൊ​സെ​ത്തും മരി​യു​സ്സും ഒരി​ക്കല്‍ക്കൂ​ടി അന്യോ​ന്യം കണ്ടു:

ആ കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച എന്തു​പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു എന്നു ഞങ്ങള്‍ പറ​യു​ക​യി​ല്ല. ഒരാള്‍ വി​വ​രി​ക്കാന്‍ പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നു വെ​യ്ക്കേ​ണ്ട ചി​ല​തു​ണ്ട്; അവ​യി​ലൊ​ന്നാ​ണ് സൂ​ര്യന്‍.

കൊ​സെ​ത്ത് അക​ത്തേ​ക്കു കടന്ന സമ​യ​ത്തു കു​ടും​ബം മു​ഴു​വ​നും, ബസ്കും നി​കൊ​ലെ​ത്തും​കൂ​ടി, മരി​യു​സ്സി​ന്റെ മു​റി​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

അതേ സമ​യ​ത്തു, മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ മൂ​ക്കു കു​റ​ക്കാ​നു​ള്ള ഭാ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു; കൈ​യില്‍ കൈ​യു​റു​മാ​ലോ​ടു​കൂ​ടി. അതിനു മു​ക​ളി​ലൂ​ടെ കൊ​സെ​ത്തി​നെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ട്, അദ്ദേ​ഹം നിര്‍ത്തി​വെ​ച്ചു.

അവള്‍ വാ​തി​ല്ക്ക​ലെ​ത്തി; അവ​ളു​ടെ ചു​റ്റും ഒരു പ്ര​ഭ​യു​ണ്ടെ​ന്ന് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു തോ​ന്നി.

“ഒന്നാ​ന്ത​രം.”അദ്ദേ​ഹം ഉച്ച​ത്തില്‍പ്പ​റ​ഞ്ഞു.

എന്നി​ട്ട് അദ്ദേ​ഹം ശക്തി​യില്‍ മൂ​ക്കു കറ​ന്നു.

കൊ​സെ​ത്തി​നു ലഹരി കയ​റി​യി​രു​ന്നു, സന്തോ​ഷം നി​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. പേടി കയ​റി​യി​രു​ന്നു, സ്വര്‍ഗ്ഗം വന്നി​രു​ന്നു. സു​ഖം​കൊ​ണ്ട് ഒരാള്‍ക്ക് എത്ര​ക​ണ്ട പേ​ടി​ക്കാ​മോ അത്ര​ക​ണ്ടും അവള്‍ പേ​ടി​ച്ചി​രു​ന്നു. അവള്‍ വി​ളര്‍ത്തും​കൊ​ണ്ട് എന്തോ വി​ക്കി​പ്പ​റ​യാന്‍ നോ​ക്കി; പക്ഷേ, ലജ്ജി​ച്ചു​പോ​യി; അവള്‍ക്ക് മരി​യു​സ്സി​ന്റെ മാ​റ​ത്തേ​ക്കു ചെ​ന്നു വീ​ഴ​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, ധൈ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. ഇക്ക​ണ്ട ആളു​ക​ളു​ടെ​യെ​ല്ലാം മുന്‍പില്‍വെ​ച്ച് സ്നേ​ഹി​ക്കാന്‍ നാണം. സു​ഖി​ത​രായ കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാ​രു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തില്‍ ജന​ങ്ങള്‍ നിര്‍ദ്ദ​യ​രാ​ണ്; ആ രണ്ടു​പേര്‍ക്കും തനി​ച്ചാ​ക​ണ​മെ​ന്നു​ള്ള​പ്പോള്‍ അവര്‍ വി​ടാ​തെ കൂ​ടു​ന്നു. കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാര്‍ക്കു മറ്റാ​രെ​ക്കൊ​ണ്ടും ആവ​ശ്യ​മി​ല്ല.

കൊ​സെ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി, അവ​ളു​ടെ പി​ന്നാ​ലെ, സഗൗ​ര​വ​നെ​ങ്കി​ലും അസ്പ​ഷ്ട​വും ഹൃ​ദ​യ​ഭേ​ദ​ക​വു​മായ ഒരു പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടു​കൂ​ടി തല​മു​ടി നരച്ച ഒരാ​ളും അക​ത്തേ​ക്കു കട​ന്നു. അത് ’മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങാ’യി​രു​ന്നു; അത് ഴാങ് വാല്‍ ഴാ​ങ്ങാ​യി​രു​ന്നു.

കറു​ത്ത നി​റ​ത്തില്‍ പു​തി​യ​തും ഒരു വെ​ളു​ത്ത കണ്ഠ​വ​സ്ത്ര​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​തു​മാ​യി, വാ​തി​ല്ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രന്‍ പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, അയാള്‍ നല്ല അന്ത​സ്സില്‍ ഉടു​പ്പി​ട്ടി​രു​ന്നു.

ഈ എണ്ണം​പ​റ​ഞ്ഞ നാ​ടു​വാ​ഴി​യില്‍, ഒരു സമയം ‘നോ​ട്ട​റി’യില്‍ അന്നു ജൂണ്‍ 7-ാംനു രാ​ത്രി തന്റെ വാ​തി​ല്ക്കല്‍ കീ​റ​ലു​ടു​പ്പി​ട്ട്, ചളി​യാ​ണ്ടു വല്ലാ​താ​യി, കണ്ണും നട്ടും മു​ഖ​ത്തു മു​ഴു​വ​നും ചോ​ര​യും ചളി​യു​മാ​യി, മരി​യു​സ്സി​നെ കൈ​കൊ​ണ്ടു താ​ങ്ങി​യെ​ടു​ത്ത് പ്ര​ത്യ​ക്ഷീ​ഭ​വി​ച്ച ആ ഭയ​ങ്ക​ര​നായ ശവ​വാ​ഹ​ക​നെ കണ്ട​റി​യു​ന്ന​തില്‍നി​ന്ന് ഒരാ​യി​രം കാതം ദൂ​രെ​യാ​യി​രു​ന്നു വാ​തി​ല്ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​ര​ന്റെ നില;എങ്കി​ലും അയാ​ളു​ടെ ദ്വാ​ര​പാ​ല​ബു​ദ്ധി ഒന്നി​ള​കി​ത്തീര്‍ന്നി​രു​ന്നു. മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ് കൊ​സെ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി വന്നെ​ത്തി​യ​പ്പോള്‍ അയാള്‍ തന്റെ ഭാ​ര്യ​യോ​ട് ഇങ്ങ​നെ ഒരു ജനാ​ന്തി​കം നട​ത്തി; “എന്താ​ണ​തെ​ന്ന് എനി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ, പക്ഷേ, ഞാ​ന​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ എവി​ടെ​വെ​ച്ചോ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ട്.”

മരി​യു​സ്സി​ന്റെ മു​റി​യിൽ മൊ​സ്യു ഫു​ഷല്‍വാ​ങ് വാ​തി​ലി​ന്റെ അടു​ത്തു ദൂ​ര​ത്തേ​ക്ക് മാ​റി​നി​ന്നു. ഒരു ‘ഓക്ടാ​വോ’ വലു​പ്പ​ത്തി​ലു​ള്ള പൂ​സ​ത​ക​ത്തി​ന്റെ നല്ല ഛാ​യ​യു​ള്ള ഒരു കട​ലാ​സ്സിന്‍പൊ​തി അയാ​ളു​ടെ കക്ഷ​ത്തി​ലു​ണ്ട്. കട​ലാ​സ്സു പച്ച​നി​റ​മാ​ണ്; പൂ​പ്പല്‍പി​ടി​ച്ച​തു​പോ​ലെ തോ​ന്നും.

അദ്ദേ​ഹം എപ്പോ​ഴും ഇങ്ങ​നെ കക്ഷ​ത്തില്‍ പു​സ്ത​ക​വും​കൊ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കു​മോ നട​ക്കുക? പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളോ​ട് ഇഷ്ട​മി​ല്ലാ​ത്ത മദാം വ്വ​സേ​ല് ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ ഒരു താ​ഴ​ന്ന സ്വ​ര​ത്തില്‍ നി​കൊ​ലെ​ത്തോ​ട് ചോ​ദി​ച്ചു;

’ആവ​ട്ടെ’. അവ​ളു​ടെ ചോ​ദ്യം കേ​ട്ടു​പോയ മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ അതേ സ്വ​ര​ത്തില്‍ തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ചു, ’അദ്ദേ​ഹം ഒരു പണ്ഡി​ത​നാ​ണ്. അതു​കൊ​ണ്ട്? അത​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കു​റ്റ​മാ​ണോ? എന്റെ പരി​ച​യ​ക്കാ​രില്‍ ഒരാ​ളായ മൊ​സ്യു ബു​ലാര്‍ കക്ഷ​ത്തില്‍ ഒരു പു​സ്ത​ക​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​ല്ലാ​തെ ഒരി​ക്ക​ലും പു​റ​ത്തേ​ക്കി​റ​ങ്ങാ​റി​ല്ല; അതു​പോ​ലെ ഏതെ​ങ്കി​ലും ഒരു പഴയ പു​സ്ത​കം നെ​ഞ്ചി​ലും ചേര്‍ത്തു വെ​ച്ചി​രി​ക്കും.

എന്നി​ട്ട് ഒന്നു​പ​ചാ​ര​പൂര്‍വ്വം തല കു​നി​ച്ച് അദ്ദേ​ഹം ഉറ​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു: ‘മൊ​സ്യു​ത്രാ​ങ്ഷെല്‍വാ​ങ്…’

ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ അത് മനഃ​പൂര്‍വം ചെ​യ്ത​ത​ല്ല; പേ​രു​ക​ളു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തില്‍ ഒര​ശ്ര​ദ്ധ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ഭു​ത്വോ​ചി​ത​ങ്ങ​ളായ മട്ടു​ക​ളില്‍ ഒന്നാ​യി​രു​ന്നു.

‘മൊ​സ്യു ത്രാ​ങ്ഷെല്‍ഷാ​ങ്, ഞാന്‍ എന്റെ ദൗ​ഹി​ത്ര​നായ ബാ​റണ്‍ മരി​യു​സ് പൊ​ങ്മേര്‍സി​ക്കു​വേ​ണ്ടി മദാം​വ്വ​സേ​ല്ലി​നെ കല്യാ​ണം​ക​ഴി​ച്ചു​ത​രാന്‍ അപേ​ക്ഷി​ച്ചു​കൊ​ള്ളു​ന്നു.’

മൊ​സ്യു ത്രാ​ങ്ഷെല്‍വാ​ങ് തല കു​നി​ച്ചു.

‘അതു തീര്‍ച്ച​പ്പെ​ട്ടു.’ മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ പറ​ഞ്ഞു.

എന്നി​ട്ട് മരി​യു​സ്സി​നേ​യും കൊ​സെ​ത്തി​നേ​യും നോ​ക്കി. അനു​ഗ്ര​ഹി​ക്ക​ലാ​യി കൈ രണ്ടും മേ​ല​പോ​ട്ടു​യര്‍ത്തി, അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞു: ‘അന്യോ​ന്യം ആരാ​ധി​ച്ചു തു​ട​ങ്ങു​ന്ന​ത് സമ്മ​തം!’

അവര്‍ക്ക് അദ്ദേ​ഹം രണ്ടു​പ്രാ​വ​ശ്യം പറ​ഞ്ഞു​കി​ട്ടേ​ണ്ട ആവ​ശ്യ​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അത്ര​യും അപകടം! സല്ലാ​പം തു​ട​ങ്ങി, അവര്‍ പതു​ക്ക​യേ സം​സാ​രി​ച്ചു​ള്ളൂ. ചാ​രി​ക്കി​ട​ക്കാ​നു​ള്ള കസാ​ല​യില്‍ കൈ​മു​ട്ടു കു​ത്തി കി​ട​ന്നു​കൊ​ണ്ട് മരി​യു​സ്സും അയാ​ളു​ടെ അടു​ക്കല്‍ നി​ന്നു​കൊ​ണ്ട് കൊ​സെ​ത്തും. ‘എന്റെ ഈശ്വ​രാ!’ കൊ​സെ​ത്ത് മന്ത്രി​ച്ചു; “ഞാന്‍ നി​ങ്ങ​ളെ ഒരി​ക്കല്‍ക്കൂ​ടി​ക്കാ​ണു​ന്നു! ഇത​ങ്ങാ​ണു്! ഇതു നി​ങ്ങ​ളാ​ണ്! അമ്മാ​തി​രി​ക്കു കട​ന്നു​ചെ​ന്നു യു​ദ്ധം ചെ​യ്യാന്‍ തോ​ന്നി​യ​ത്! എന്തി​നേ അത്? കഷ്ടം. ഞാന്‍ നാലു മാ​സ​മാ​യി​ട്ടു ചത്തി​രി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ആ യു​ദ്ധ​ത്തി​ന് നി​ങ്ങള്‍ പോയത് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പക്കല്‍ എന്ത് ദയ​യി​ല്ലാ​യ്മ​യാ​യി! എന്തേ ഞാന്‍ നി​ങ്ങ​ളോ​ടു ചെ​യ്ത​ത്? ഞാന്‍ നി​ങ്ങള്‍ക്കു മാ​പ്പു തരു​ന്നു; പക്ഷേ, നി​ങ്ങള്‍ ഇനി​യൊ​രി​ക്ക​ലും അതു ചെ​യ്യ​രു​ത്. കു​റ​ച്ചു മുന്‍പ്, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു വരാന്‍ അവര്‍ എന്നെ വന്നു​വി​ളി​ച്ച​പ്പോള്‍ ഞാന്‍ മരി​ക്കു​ക​യാ​യെ​ന്നു തീര്‍ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി—പക്ഷേ, അത് സന്തോ​ഷം​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എനി​ക്ക​ത്ര വ്യ​സ​ന​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു! ഞാന്‍ ഉടു​പ്പി​ടാന്‍കൂ​ടി നി​ന്നി​ല്ല. എന്റെ മട്ട് ആളു​ക​ളെ പേ​ടി​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വ​ണം. ഒരു ചു​ളി​ഞ്ഞു മട​ങ്ങിയ കഴു​ത്തു​പ​ട്ട​യും കെ​ട്ടി എന്നെ കണ്ടാല്‍ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ചാര്‍ച്ച​ക്കാര്‍ എന്തു പറയും? ഒന്നു സം​സാ​രി​ക്കു! ഞാന്‍ വേണം സം​സാ​രി​ക്കാന്‍ മു​ഴു​വ​നും. ഞങ്ങള്‍ ഇപ്പോ​ഴും റ്യൂ ദ് ലോം അര്‍മേ​യില്‍ത്ത​ന്നെ​യാ​ണ്. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ചു​മല്‍ വല്ലാ​താ​യി​രു​ന്നു എന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കൈ മട​ക്കി അതില്‍ തി​രു​കാ​മാ​യി​രു​ന്നു എന്നു കേ​ട്ടു. പി​ന്നെ അവര്‍ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മാംസം കത്തി​രി​കൊ​ണ്ട മു​റി​ച്ചു എന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. വലിയ കഷ്ടം. എനി​ക്ക് കണ്ണി​ല്ലാ​താ​കു​ന്ന​തു​വ​രെ ഞാന്‍ കര​ഞ്ഞു. ഒരാള്‍ക്ക് ഇങ്ങ​നെ ദുഃ​ഖി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്നു​വ​ല്ലോ! നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ ഒരു നല്ല ദയാ​ലു​വാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നും. അന​ങ്ങാ​തെ കി​ട​ക്കു, കൈ​മു​ട്ടു കു​ത്തി എഴു​ന്നേ​ല്ക്കേ​ണ്ട, നി​ങ്ങള്‍ക്ക് വേ​ദ​ന​യാ​വും. ഹാ! എനി​ക്കെ​ന്ത് സുഖം തോ​ന്നു​ന്നു! അപ്പോള്‍ നമ്മു​ടെ ദു​ഷ്കാ​ലം തീര്‍ന്നു! ഞാ​നൊ​രു വി​ഡ്ഡി​യാ​ണ്. എനി​ക്കു നി​ങ്ങ​ളോട പലതും പറ​യാ​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; ഇപ്പോള്‍ എനി​ക്കു യാ​തൊ​ന്നും ഒരു ലേ​ശ​മെ​ങ്കി​ലും ഓര്‍മ്മ​യി​ല്ലാ​താ​യി. നി​ങ്ങള്‍ ഇപ്പോ​ഴും എന്നെ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ? ഞങ്ങള്‍ വ്യു ദ് ലോം അര്‍മേ​യി​ലാ​ണ് താമസം. തോ​ട്ട​മി​ല്ല. ചണ​പ്പ​ഞ്ഞി​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു എനി​ക്കു പണി; നി​ല്ക്കു, ഇതാ, സേര്‍, ഇത് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കു​റ്റ​മാ​ണ്; എന്റെ കൈ​വി​ര​ലു​ക​ളില്‍ ഒരു കല്ല​പ്പ്.’

“ഓമനേ! മരി​യു​സ് പറ​ഞ്ഞു.

ഓമന, എത്ര​യു​പ​യോ​ഗി​ച്ചാ​ലും പുതുമ പോ​കാ​തെ ഭാ​ഷ​യില്‍ ഇങ്ങ​നെ ഒരു വാ​ക്കേ ഉള്ളൂ. കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാ​രു​ടെ ദയ​യി​ല്ലാ​ത്ത ഉപ​യോ​ഗി​ക്ക​ലി​നെ മറ്റൊ​രു വാ​ക്കി​നും തടു​ത്തു​നി​ല്ക്കാന്‍ വയ്യാ.

എന്നി​ട്ട് അവിടെ കാ​ണി​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് അവര്‍ നിര്‍ത്തി, പി​ന്നെ​യൊ​ന്നും പറ​ഞ്ഞി​ല്ല; അന്യോ​ന്യം പതു​ക്കെ കൈ​യ​മര്‍ത്തി​യ​തു​കൊ​ണ്ടു തൃ​പ്തി​പെ​ട്ടു.

മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ ആ മു​റി​യില്‍ ബാ​ക്കി​യു​ള്ള ആളു​ക​ളെ നോ​ക്കി ഉച്ച​ത്തില്‍പ്പ​റ​ഞ്ഞു: “നി​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ഉറ​ക്കെ സം​സാ​രി​ക്കു​വിന്‍. രം​ഗ​ത്തി​നു പി​ന്നി​ലു​ള്ള​വ​രെ​ല്ലാം ഒരൊ​ച്ചു​യു​ണ്ടാ​ക്കു​വിന്‍. വരു, എട ഗ്ര​ഹ​പ്പിഴ) കു​റ​ച്ചു ലഹള കൂ​ട്ടു​വിന്‍! കു​ട്ടി​കള്‍ അവിടെ സ്വൈ​ര​മാ​യി സല്ല​പി​ച്ചു​കൊ​ള്ള​ട്ടെ.”

എന്നി​ട്ട് മരി​യു​സ്സി​ന്റേ​യും കൊ​സെ​ത്തി​ന്റേ​യും അടു​ത്തു ചെ​ന്ന് അദ്ദേ​ഹം താ​ഴ്‌​ന്ന സ്വ​ര​ത്തില്‍ അവ​രോ​ട് പറ​ഞ്ഞു “അന്യോ​ന്യം നീ എന്നു വി​ളി​ക്കിന്‍. ആചാ​ര​മൊ​ന്നും നോ​ക്കേ​ണ്ടാ.”

ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ വലി​യ​മ്മ തന്റെ പ്രാ​യം​ചെ​ന്ന കു​ടും​ബ​ത്തി​ലേ​ക്കു പെ​ട്ടെ​ന്ന് കട​ന്നു​വ​ന്ന ഈ കാ​ന്തി​ധോ​ര​ണി​യെ അമ്പ​ര​പ്പോ​ടു​കൂ​ടി നോ​ക്കി​നി​ന്നു. ആ അമ്പ​ര​പ്പില്‍ കല​ശ​ലി​ന്റെ യാ​തൊ​ന്നു​മി​ല്ല; രണ്ടു കാ​ട്ടു​പ്രാ​വു​ക​ളു​ടെ നേരെ നോ​ക്കു​ന്ന ഒരു കൂ​മ​ന്റെ അധി​ക്ഷേ​പ​ത്തോ​ടും അസൂ​യ​യോ​ടും കൂടിയ നോ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ യാ​തൊ​ന്നും അതി​ലി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു; അത് എഴു​പ​ത്ത​ഞ്ചു വയ​സ്സു ചെന്ന ഒരു നിര്‍ദ്ദോ​ഷി​യായ സാ​ധു​വി​ന്റെ ഒന്നി​നും കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത നോ​ട്ട​മാ​യി​രു​ന്നു; ഒര​പ​ജ​യ​മാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ ഒരു ജീ​വി​തം ആ വി​ജ​യ​ത്തെ, അനു​രാ​ഗ​ത്തെ, നോ​ക്കി​ക്കാ​ണ​ലാ​യി​രു​ന്നു അത്.

‘ഹേ മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല് ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ജ്യേ​ഷ്ഠ​ത്തി’ അവ​ളു​ടെ അച്ഛന്‍ അവ​ളോ​ടു പറ​ഞ്ഞു, ’ഞാന്‍ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലേ, ഇതാണ് നി​ന​ക്കൊ​ടു​വില്‍ വന്നു​കൂ​ടുക എന്ന്.

അദ്ദേ​ഹം ഒരു നി​മി​ഷ​നേ​രം ഒന്നും മി​ണ്ടാ​തെ നി​ന്നു. എന്നി​ട്ട്: ‘മറ്റു​ള്ള​വ​രു​ടെ സുഖം നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടോ​ളൂ.’

എന്നി​ട്ട് അദ്ദേ​ഹം കൊ​സെ​ത്തി​നെ നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടു.

‘അവ​ളു​െ​ന്തു സു​ന്ദ​രി അവ​ളെ​ന്തു സു​ന്ദ​രി! അവള്‍ ഒരു ത്രൈ​ലോ​ക്യ​സു​ന്ദ​രി​യാ​ണ്. അപ്പോള്‍, എട തെ​മ്മാ​ടി നി​യ്യ​വ​ളെ മു​ഴു​വ​നും കൈ​യില്‍ വെ​യ്ക്കാന്‍ തന്നെ​യാ​ണ​ല്ലോ ഭാവം! അ എന്റെ കള്ള, നി​യ്യെ​ന്നെ നല്ല തോല്‍പി​ക്കല്‍ തോല്‍പി​ച്ചു; നീ സു​ഖി​ക്കു​ന്നു, എനി​ക്കൊ​രു പതി​ന​ഞ്ചു വയ​സ്സു കു​റ​വാ​ണെ​ങ്കില്‍, അവളെ ആരാ​ണെ​ടു​ക്കുക എന്നു നമു​ക്ക് വാ​ളു​കൊ​ണ്ട് തീര്‍ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്താ​മാ​യി​രു​ന്നു. ആവ​ട്ടേ; ഹേ മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല്, എനി​ക്കു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ​മേല്‍ അനു​രാ​ഗ​മു​ണ്ട്. അത് വളരെ സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​ണ്. നി​ന​ക്ക​തി​ന്ന​വ​കാ​ശ​മു​ണ്ട്. നീ ചെ​യ്ത​താ​ണ് ശരി, ഹാ! ഇതെ​ന്തു രസം​പി​ടി​ച്ച ഒരൊ​ന്നാ​ന്ത​രം കൊ​ച്ചു​വി​വാ​ഹ​മാ​യി​ത്തീ​രും. നമ്മു​ടെ പള്ളി സാ​ങ്ദെ​നി​യി​ലേ​താ​ണ്; പക്ഷേ, ഞാന്‍ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കല്യാ​ണം സാ​ങ്പോ​ളില്‍ വെ​ച്ചു കഴി​ക്കാന്‍ സമ്മ​തം വാ​ങ്ങും. ആ പള്ളി കു​റേ​ക്കൂ​ടി നന്ന്, അത് ജെ​സൂ​ട്ടു​കാ​രാ​ണ് ഉണ്ടാ​ക്കി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്. അതിനു കു​റേ​ക്കൂ​ടി തേ​വി​ടി​ശ്ശി​ത്ത​മു​ണ്ട്. അത് കുര്‍ദി​ബി​റ​ഗു​വി​ലെ ഉഴ​വു​കു​ഴ​ലി​നു നേരേ എതിര്‍വ​ശ​ത്താ​ണ്. ജെ​സൂ​ട്ടു​കാര്‍ ഉണ്ടാ​ക്കി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള പള്ളി​ക​ളില്‍വെ​ച്ചു നന്നാ​യി​ട്ടു​ള്ള​ത് നമൂ​റി​ലേ​താ​ണ്. അതിനു പേര്‍ സാ​ങ്ലൂ എന്നാ​ണ്. കല്യാ​ണം കഴി​ഞ്ഞി​ട്ട് നി​ങ്ങള്‍ അവി​ടെ​യൊ​ന്നു പോവണം. ആ യാ​ത്ര​കൊ​ണ്ട് നഷ്ടം​വ​രി​ല്ല. മദാം​വ്വ​സേല, ഞാന്‍ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അഭി​പ്രാ​യ​ക്കാ​ര​നാ​ണ്; പെണ്‍കി​ടാ​ങ്ങള്‍ കല്യാ​ണം കഴി​ക്ക​ണം; അവര്‍ അതി​ന്നു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ള്ള​വ​രാ​ണ്. ഒരു സാ​ങ്ത്ക​തെ​റീ​നു​ണ്ട്; എനി​ക്ക​വ​ളു​ടെ തൊ​പ്പി​യ​ഴി​പ്പി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണ്. [1] അവി​വാ​ഹി​ത​യാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു നല്ല​താ​ണ്; പക്ഷേ, രസ​മി​ല്ല. വേ​ദ​പു​സ്ത​കം പറ​യു​ന്നു; എണ്ണം വര്‍ദ്ധി​പ്പി​ക്കുക. ആളു​ക​ളെ രക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തു​വാന്‍ ഴാ​ന്ന്ദാ​യ്ക്കു ആവ​ശ്യ​മാ​ണ്; പക്ഷേ, ആളു​ക​ളെ ഉണ്ടാ​ക്കി​ത്തീര്‍ക്കാന്‍ വി​ഡ്ഢി​പ്പെ​ണ്ണു​ങ്ങള്‍ വേണം. അതു​കൊ​ണ്ട് എന്റെ സു​ന്ദ​രി​മാ​രേ, കല്യാ​ണം കഴി​ക്കു​വിന്‍, അവി​വാ​ഹി​ത​യാ​യി കഴി​യു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള പ്ര​യോ​ജ​നം വാ​സ്ത​വ​ത്തില്‍ ഞാന്‍ കാ​ണു​ന്നി​ല്ല; അവര്‍ക്ക് പള്ളി​യില്‍ വേറെ ഈശ്വ​ര​വ​ന്ദ​ന​സ്ഥ​ല​മു​ണ്ട്, അവര്‍ ദി​വ്യ​ക​ന്യ​കാ​സം​ഘ​ത്തില്‍ ഒടു​ക്കം ചെ​ന്നു​കൂ​ടു​ന്നു; പക്ഷേ, ഹാ! ഒരു സു​ന്ദ​ര​നായ ഭര്‍ത്താ​വ്, ഒര) രസി​കന്‍; അങ്ങ​നെ ഒരു കൊ​ല​ത്തി​നു​ള്ളില്‍, മുല വലി​ച്ചു​കു​ടി​ക്കു​ക​യും, നല്ല ഉരു​ണ്ടു മാം​സ​മു​ഴു​പ്പു​ള്ള തു​ട​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മൂല തന്റെ ചെറിയ പനി​നീര്‍പ്പൂ​പി​ഞ്ചു​കൈ​കള്‍കൊ​ണ്ടു പി​ടി​ച്ചു തി​രു​മ്മു​ക​യും, അപ്പോ​ഴൊ​ക്കെ പു​ലര്‍കാ​ലം​പോ​ലെ ചി​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഒരു തടി​ച്ച മി​ടു​ക്കന്‍കു​ട്ടി​യും—ഇതാണ് സന്ധ്യാ​സ​മ​യ​ത്ത് ഒരു മെ​ഴു​തി​രി​യും കത്തി​ച്ചു​പി​ടി​ച്ചി ‘ആന​ക്കൊ​മ്പു ഗോ​പു​രം’ [2] എന്ന സ്തു​തി പാടി കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടു​ന്ന​തി​നേ​ക്കാള്‍ വളരെ ഭേദം!

മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ തന്റെ എണ്‍പ​തു വയ​സ്സു കഴി​ഞ്ഞ കാല്‍മ​ട​മ്പു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് ഒരു തി​രി​ഞ്ഞു​ക​ളി കളി​ച്ചു; ഒരി​ക്കല്‍ക്കൂ​ടി അയ​ഞ്ഞു​പോയ ഒരു കമ്പി​യെ​പ്പോ​ലെ പി​ന്നേ​യും സം​സാ​രി​ക്കാന്‍ തു​ട​ങ്ങി:

“കൂ​ട്ട​ത്തില്‍ച്ചോ​ദി​ക്ക​ട്ടെ!’

“അച്ഛാ, എന്താ​ണ്?”

“നി​ന​ക്കൊ​രു പ്രി​യ​സു​ഹൃ​ത്തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ?”

“ഉവ്വ്, കുര്‍ഫെ​രാ​ക്.”

“അയാള്‍ എവി​ടെ​പ്പോ​യി?”

മരി​ച്ചു.”

“അതു നന്നാ​യി.”

അദ്ദേ​ഹം അവ​രു​ടെ അടു​ക്ക​ലി​രു​ന്നു, കൊ​സെ​ത്തി​നേ​യും ഇരു​ത്തി, എന്നി​ട്ട് ആ നാലു കൈ​ക​ളേ​യും തന്റെ പ്രാ​യം​കൂ​ടി​യ​തും ചു​ക്കി​ച്ചു​ളി​ഞ്ഞ​തു​മായ രണ്ടു കൈ​കൊ​ണ്ടും കൂ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു: “ഇവള്‍ സു​ന്ദ​രി​ത​ന്നെ​യാ​ണ്, ഈ ഓമന. ഇതൊരു വി​ശി​ഷ്ട​കൃ​തി​യാ​ണ്, ഈ കൊ​സെ​ത്ത്! ഇവള്‍ ഒരു ചെ​റു​പെണ്‍കി​ടാ​വാ​ണ്, ഒരു മാ​ന്യ​പ്രൗ​ഢ​യും, അവള്‍ ഒരു ബാ​റ​ണ്ണ​സ് മാ​ത്ര​മേ ആവു; അത​വള്‍ക്കു താ​ഴ്ച​യാ​ണ്; അവ​ളൊ​രു മാര്‍ക്കി​സ്സാ​വേ​ണ്ട​താ​ണ്. എന്തു കണ്‍പോ​ള​ക​ളാ​ണ് അവ​ളു​ടെ. എന്റെ കു​ട്ടി​ക​ളേ, നി​ങ്ങള്‍ നേര്‍വ​ഴി​ക്കാ​ണെ​ന്ന് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ തല​യില്‍ ഉറ​പ്പി​ച്ചു നിര്‍ത്തി​ക്കൊ​ള്ളൂ. അന്യോ​ന്യം സ്നേ​ഹി​ക്കുക. അതില്‍ എന്ത് വങ്ക​ത്ത​വും കാ​ണി​ക്കാം. അനു​രാ​ഗം മനു​ഷ്യ​രു​ടെ വങ്ക​ത്ത​വും ഈശ്വ​ര​ന്റെ സാ​മര്‍ത്ഥ്യ​വു​മാ​ണ്. അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും ആരാ​ധി​ക്കുക. ഒന്നു​മാ​ത്രം.“പെ​ട്ടെ​ന്നു മു​ഖ​ഭാ​വം മാറി അദ്ദേ​ഹം തു​ടര്‍ന്നു, ’എന്തു ഗ്ര​ഹ​പ്പിഴ! എനി​ക്കി​പ്പോ​ഴാ​ണ് അതോര്‍മ്മ​വ​ന്ന​ത്, എന്റെ സ്വ​ത്തില്‍ പകു​തി​യി​ല​ധി​ക​വും ഒരാ​ളു​ടെ വാ​യ​യി​ലാ​ണ്; ഞാ​നു​ള്ള കാ​ല​ത്തു ദോ​ഷ​മൊ​ന്നും വരാ​നി​ല്ല; ഞാന്‍ മമ​രി​ച്ചി​ട്ട ഒരി​രു​പ​തും കൊ​ല്ലം കഴി​ഞ്ഞാല്‍ ഹാ! എന്റെ കു​ട്ടി​ക​ളേ, നി​ങ്ങള്‍ക്ക് ഒരു കാ​ശു​ണ്ടാ​വി​ല്ല. ഹേ പ്ര​ഭ്വി, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഈ വെ​ളു​ത്ത സു​ന്ദ​ര​ങ്ങ​ളായ കൈ​യു​കള്‍ക്ക് ഉല​യ്ക്കു പി​ടി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രും.”

ഈ സമ​യ​ത്ത ശാ​ന്ത​വും സഗൗ​ര​വ​വു​മായ ഒരു ശബ്ദം പറ​യു​ന്ന​ത് കേ​ട്ടു; ‘മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല് യൂ​ഫ്ര​സി ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങി​നു സ്വ​ന്ത​മാ​യി ആറു ലക്ഷം ഫ്രാ​ങ്ക്: മു​ത​ലു​ണ്ട്.’

അത് ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ്ങാ​യി​രു​ന്നു.

അതേ​വ​രെ അയാള്‍ ഒര​ക്ഷ​ര​വും മി​ണ്ടി​യി​ട്ടി​ല്ല; അയാള്‍ അവി​ടെ​യു​ണ്ടെ​ന്നു തന്നെ ആരു അറി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു തോ​ന്നും; അയാള്‍ നി​വര്‍ന്ന് അന​ങ്ങാ​തെ ആ സു​ഖി​ത​രായ ആളു​ക​ളു​ടെ​യെ​ല്ലാം പി​ന്നില്‍ നില്‍പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ഇക്കാ​ര്യ​ത്തില്‍ മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല് യു​ഫ്ര​സി​ക്കെ​ന്താ​ണ് സം​ബ​ന്ധം?”

സം​ഭ്ര​മി​ച്ചു​പോയ മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ ചോ​ദി​ച്ചു.

‘അതു ഞാ​നാ​ണ്.’ കൊ​സെ​ത്ത് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

“ആറു ലക്ഷം ഫ്രാ​ങ്കോ? മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ പി​ന്നെ​യും തു​ട​ങ്ങി.

ഒരു​സ​മ​യം പതി​ന്നാ​ലാ​യി​ര​മോ പതി​ന​യ്യാ​യി​ര​മോ കു​റ​ഞ്ഞേ​ക്കാം.“ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ് പറ​ഞ്ഞു.

ഗില്‍നോര്‍മാന്‍വ​ലി​യ​മ്മ ഒരു പു​സ്ത​ക​മെ​ന്നു തെ​റ്റി​ദ്ധ​രി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടായ ആ കെ​ട്ട് അയാള്‍ മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്ത് വെ​ച്ചു.

ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ് തന്നെ കെ​ട്ട​ഴി​ച്ചു; അതൊരു നോ​ട്ടിന്‍കെ​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു. അവ എണ്ണി​യെ​ണ്ണി മറി​ച്ചു. അതില്‍ ആയിരം,ഫ്രാ​ങ്കി​ന്റെ അഞ്ഞൂ​റു നോ​ട്ടു​ണ്ട്; അഞ്ഞു​റു ഫ്രാ​ങ്കി​ന്റെ ഒരു നൂ​റ്റ​റു​പ​ത്തെ​ട്ടും. ആകെ അഞ്ചു​ല​ക്ഷ​ത്തെൺ​പ​ത്തി​നാ​ലാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്ക്

“ഈ പു​സ്ത​കം ഒട്ടു​കൊ​ള്ളാം.’ മൊസ്യ ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ പറ​ഞ്ഞു.

’അഞ്ചു​ല​ക്ഷ​ത്തെൺ​പ​ത്തി​നാ​ലാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്കോ?”ആ വലി​യ​മ്മ പി​റു​പി​റു​ത്തു.

’ഹേ മദാം​വ്വ​സേ​ല് ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ വലി​യ​മ്മേ, ഇതു കാ​ര്യം നന്നാ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. ഇല്ലേ?’ മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ ചോ​ദി​ച്ചു. ‘ആ വി​കൃ​തി​ച്ചെ​ക്കന്‍ മരി​യു​സ് തന്റെ മനോ​രാ​ജ്യ​വൃ​ക്ഷ​ത്തി​നു മു​ക​ളില്‍ ഒരു കോ​ടി​ശ്വ​രി​പ്പെ​ണ്ണി​ന്റെ കൂ​ടാ​ണ് കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്! ഇനി​യെ​ങ്കി​ലും ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രു​ടെ അനു​രാ​ഗ​ക​ഥ​ക​ളില്‍ നീ വി​ശ്വ​സി​ക്കൂ: അത് ചെ​യ്യു​മോ? വി​ദ്യാര്‍ത്ഥി​കള്‍ ആറു ലക്ഷം ഫ്രാ​ങ്ക് മു​ത​ലു​ള്ള വി​ദ്യാര്‍ത്ഥി​നി​ക​ളെ കൈ​യി​ലാ​ക്കു​ന്നു. ഒരു ചര​മ​സു​ന്ദ​രി ഒരു കോ​ടീ​ശ്വ​ര​നെ​ക്കാ​ള​ധി​കം പണി​യെ​ടു​ക്കു​ന്നു.’

’അഞ്ചു​ല​ക്ഷ​ത്തെൺ​പ​ത്തി​നാ​ലാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്ക്’ മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല! ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ ഒരു താ​ഴ്‌​ന്ന സ്വ​ര​ത്തില്‍ ആവര്‍ത്തി​ച്ചു. ’അഞ്ചു​ല​ക്ഷ​ത്തെണ്‍പ​ത്തി​നാ​ലാ​യി​രം! ആറു​ല​ക്ഷം എന്നു​ത​ന്നെ പറയാം!’

മരി​യു​സ്സും കൊ​സെ​ത്തു​മാ​ണെ​ങ്കില്‍, അവര്‍ ഇതൊ​ക്കെ നട​ക്കു​മ്പോള്‍ അന്യോ​ന്യം നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു; അവര്‍ ഇക്കാ​ര്യ​ത്തില്‍ അത്ര ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചി​ല്ല.

ഒരു നീണ്ട വി​വ​ര​ണ​മൊ​ന്നും വേ​ണ്ടി​വ​രാ​തെ​ത​ന്നെ, ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ്ങി​ന് ഷാ​ങ്മാ​ത്തി​യോ​കാ​ര്യം കഴി​ഞ്ഞ​തി​നു ശേഷം, കു​റ​ച്ചു ദി​വ​സ​ത്തെ ഒരു ചാ​ടി​പ്പോ​ക്കു കാരണം, പാ​രി​സ്സില്‍ച്ചെ​ല്ലാ​നും എം. പട്ട​ണ​ത്തില്‍വെ​ച്ചു മൊ​സ്യു​മ​ദ​ലി​യേ​നെ​ന്ന പേ​രില്‍ താന്‍ സമ്പാ​ദി​ച്ചി​ട്ടി​രു​ന്ന പണം ലത്തീ​ഫി​ന്റെ കൈ​യില്‍നി​ന്നു​ന​ല്ല, പാ​ക​ത്തില്‍ കൈ​യി​ലാ​ക്കാ​നും, വീ​ണ്ടും പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മെ​ന്നു ഭയം​കൊ​ണ്ട് അത് പി​ന്നീ​ടു​ണ്ടാ​യി—ആ സംഖ്യ മൊ​ങ്ഫേര്‍മി​യേ​യി​ലെ കാ​ട്ടില്‍ കു​ഴി​ച്ചി​ടാ​നും സാ​ധി​ച്ചു. എല്ലാം നോ​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആറു​ല​ക്ഷ​ത്തി മു​പ്പ​തി​നാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്ക് ഒന്നി​ച്ചു കൂ​ടി​യാല്‍ അധി​ക​മു​ണ്ടാ​വാ​നി​ല്ല; അയാള്‍ അതൊരു പെ​ട്ടി​യി​ലാ​ക്കി; പെ​ട്ടി തു​രു​മ്പു​പി​ടി​ച്ചു ദ്ര​വി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാന്‍ അത് ചെ​സ്ന​ട്ട് കാ​യ​യു​ടെ തോ​ടു​ക​ളി​ട്ടു നി​റ​ച്ച ഒരു പെ​ട്ടി​ക്കു​ള്ളില്‍ സു​ക്ഷി​ച്ചു. ആ പെ​ട്ടി​ക്കു​ള്ളില്‍ അയാള്‍ മറ്റു വി​ല​പ്പെ​ട്ട സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളും—മ്രാ​ന്റെ മെ​ഴു​തി​രി​ക്കാ​ലു​ക​ളും—ഇട്ടു​വെ​ച്ചു. എം. പട്ട​ണ​ത്തിൽ​നി​ന്നു പോയ കാ​ല​ത്ത് അയാള്‍ ആ മെ​ഴു​തി​രി​ക്കാ​ലു​കള്‍ കൈ​യില്‍ വെ​യ്ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യെ​ന്നു വാ​യ​ന​ക്കാര്‍ ഓര്‍മ്മി​ക്കു​മ​ല്ലോ. ഒരു ദിവസം വൈ​കു​ന്നേ​രം ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍ ഒന്നാ​മ​താ​യി കണ്ടെ​ത്തു​ക​യു​ണ്ടായ ആ മനു​ഷ്യന്‍ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്. പി​ന്നീ​ടു പണം ആവ​ശ്യ​മാ​യി വരു​മ്പോ​ഴെ​ല്ലാം അയാള്‍ അങ്ങോ​ട്ടു പോവും. ഞങ്ങള്‍ മുന്‍പു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​വി​ധം അയാൾ ചി​ല​പ്പോള്‍ വീ​ട്ടി​ലു​ണ്ടാ​കാ​തി​രി​ക്കാ​റു​ള്ള​ത് അപ്പോ​ഴാ​ണ്. തനി​ക്കു മാ​ത്ര​മ​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്ന ഒരു കു​റ്റി​ക്കാ​ട്ടില്‍ അയാള്‍ ഒരു പി​ക്കാ​സ് ഒളി​ച്ചു​വെ​ച്ചു. മരി​യു​സ്സി​ന്റെ ദീനം ശമി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോള്‍, ആ പണം കൊ​ണ്ട് ആവ​ശ്യ​മു​ണ്ടാ​വു​മെ​ന്നു കണ്ട്, അയാള്‍ അതെ​ടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടു​വ​രാന്‍ പോയി. പി​ന്നേ​യും അയാ​ളെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണ് ബു​ലാ​ത്രു​യെല്‍ കാ​ട്ടില്‍വെ​ച്ചു കാ​ണു​ക​യു​ണ്ടാ​യ​ത്; പക്ഷേ, ഇത്ത​വണ വൈ​കു​ന്നേ​ര​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു, രാ​വി​ലെ​യാ​ണ്. ബു​ലാ​ത്രു​യെ​ലി​നു ആ പി​ക്കാ​സ് കി​ട്ടി.

ശരി​ക്കു​ള്ള സംഖ്യ അഞ്ചു​ല​ക്ഷ​ത്തെ​ണ്പ​ത്തി​നാ​ലാ​യി​ര​ത്ത​ഞ്ഞു​റാ​യി​രു​ന്നു. അതില്‍നി​ന്നു അഞ്ഞൂ​റ് അയാള്‍ തനി​ക്കാ​യി എടു​ത്തു​വെ​ച്ചു– ‘നമു​ക്കി​നി കാണാം,’ അയാള്‍ വി​ചാ​രി​ച്ചു.

ആ സം​ഖ്യ​യും ലഫീ​ത്തി​ന്റെ കൈ​യില്‍നി​ന്നു മേ​ടി​ച്ച ആറു ലക്ഷ​ത്തി മു​പ്പ​തി​നാ​യി​ര​വും തമ്മി​ലു​ള്ള അന്ത​രം 1823 മു​തല്‍ 1833 വരെ പത്തു കൊ​ല്ല​ത്തേ​ക്ക് അയാള്‍ക്കു വേ​ണ്ടി​വ​ന്ന ഉപ​ജീ​വ​ന​ച്ചെ​ല​വാ​ണ്. കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലെ അഞ്ചു​കൊ​ല്ല​ത്തെ​ത്താ​മ​സ​ത്തി​നു അയാ​ളു​ടെ കൈ​യില്‍നി​ന്ന് അയ്യാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്കേ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു​ള്ളൂ.

ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ് തന്റെ രണ്ടു മെ​ഴു​തി​രി​ക്കാ​ലു​ക​ളും അടു​പ്പിന്‍തി​ണ്ണ​മേൽ വെ​ച്ചു; തു​സ്സാ​ങ്ങി​ന്റെ അഭി​ന​ന്ദ​നം അനു​ഭ​വി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് അത​വി​ടെ​നി​ന്നു കു​ത്തി.

പി​ന്നെ, ഴാ​വേ​റെ​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള ശല്യ​ത്തില്‍നി​ന്നു താന്‍ മു​ക്ത​നാ​യി​യെ​ന്നും ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ണ് മന​സ്സി​ലാ​ക്കി. ആ കഥ അയാള്‍ കേള്‍ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി; പി​ന്നീ​ട് ഴാ​വേര്‍ എന്നു പേരായ ഒരു പൊ​ല്ലീ​സ്സിന്‍സ്പെ​ക്ടര്‍ പോ​ങ്ഒ​ഷാ​ങ്ങി​നും പോ​ങ്നെ​യ്ക്കും മധ്യ​ത്തില്‍വെ​ച്ചു ചില അല​ക്കു​കാ​രി​ക​ളു​ടെ വക ഒരു വഞ്ചി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തി​ന്ന​ടി​യില്‍ മു​ങ്ങി​ച്ച​ത്തു എന്നും, മറ്റൊ​രു​വി​ധ​ത്തി​ലും മേ​ല​ധി​കാ​രി​കള്‍ക്കു യാ​തൊ​രു ദോ​ഷ​വും കണ്ടെ​ത്താന്‍ കഴി​യാ​തി​രു​ന്ന​വ​നും വളരെ ബഹു​മാ​ന്യ​നു​മാ​യി അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു ഒടു​വില്‍ എന്തോ ചി​ത്ത​ഭ്ര​മം വന്നു​പെ​ട്ട് ആത്മ​ഹ​ത്യ ചെ​യ്യാന്‍ തോ​ന്നി എന്നും മൊ​നി​ത്യേ പത്ര​ത്തില്‍ വാ​യി​ച്ച​പ്പോള്‍ സം​ശ​യ​വും തീര്‍ന്നു ‘വാ​സ്ത​വ​ത്തില്‍’ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ് വി​ചാ​രി​ച്ചു. ‘എന്നെ ഒരി​ക്കല്‍ പി​ടി​കി​ട്ടി​യി​ട്ടു വി​ട്ട​യ​ച്ച​പ്പോള്‍ അയാള്‍ക്കു നി​ശ്ച​യ​മാ​യും ചി​ത്ത​ഭ്ര​മം​ത​ന്നെ ബാ​ധി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടാ​വ​ണം.’

വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു വേ​ണ്ട​തെ​ല്ലാം ഒരു​ങ്ങി. വൈ​ദ്യ​നോ​ടാ​ലോ​ചി​ച്ച​തില്‍ ഫി​ബ്ര​വ​രി​മാ​സ​ത്തി​ലാ​വാ​മെ​ന്നു സമ്മ​തം കി​ട്ടി. അതു ഡി​സേം​ബ​റാ​യി​രു​ന്നു. തി​ക​ഞ്ഞ പര​മാ​ന​ന്ദം​കൊ​ണ്ടു കമ്പം​പി​ടി​ച്ച ചില ആഴ്ച​കള്‍ കഴി​ഞ്ഞു.

മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്ന് അവ​രില്‍നി​ന്ന് ഒട്ടും കു​റ​ച്ച​ല്ല ആന​ന്ദ​മു​ള്ളൂ. അദ്ദേ​ഹം ഒരു കാല്‍ മണി​ക്കൂ​റു​നേ​രം ഒന്നാ​യി കൊ​സെ​ത്തി​നെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കും.

എന്തെ​ണ്ണം​പ​റ​ഞ്ഞ സു​ന്ദ​രി!’ അദ്ദേ​ഹം ഉച്ച​ത്തില്‍ പറ​ഞ്ഞു, ’അവ​ളു​ടെ ആക​പ്പാ​ടെ​യു​ള്ള മട്ടും നന്ന്, നല്ല രസ​മു​ണ്ട്! ഞാ​നെ​ന്റെ ജീ​വി​ത​കാ​ല​ത്തി​നു​ള്ളില്‍ കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള പെണ്‍കി​ടാ​ങ്ങ​ളില്‍വെ​ച്ച് ഇവള്‍ത​ന്നെ​യാ​ണ് മീതെ, വാ​ദ​മി​ല്ല. ഇനി നല്ല മു​ല്ല​പ്പു​വി​ന്റെ വാ​സ​ന​യോ​ടു​കു​ടിയ സൗ​ശീ​ല്യ​ങ്ങള്‍ വഴിയേ വരും. എന്തു ചന്തം! ഇങ്ങ​നെ​യൊ​രു പെ​ണ്ണ​ടു​ത്തു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോള്‍ ആര്‍ക്കും മര്യാ​ദ​ക്കാ​ര​നാ​വാ​തെ വയ്യാ. മരി​യു​സ്, എന്റെ കു​ട്ടി, നി​യൊ​രു പ്ര​ഭു​വാ​ണ്, നീ ധന​വാ​നാ​ണ് ഞാന്‍ പറ​യു​ന്നു, വക്കീല്‍പ്പ​ണി​ക്കു പോ​വ​രു​തേ!”

മരി​യു​സ്സും കൊ​സെ​ത്തും ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തില്‍നി​ന്നു നേരേ സ്വര്‍ഗ്ഗ​ത്തി​ലേ​ക്കു കട​ന്നു. ആ അവ​സ്ഥാ​ന്ത​രം വന്ന​തു പതു​ക്കെ​യാ​യി​ട്ട​ല്ല; അവര്‍ക്കു കണ്ണ​ഞ്ചി​യി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കില്‍, തല ചു​റ്റി​പ്പോ​യേ​നേ.

’നി​ങ്ങള്‍ക്ക​തി​നെ​പ്പ​റ്റി വല്ല​തും അറി​യാ​മോ?’മരി​യു​സ് കൊ​സെ​ത്തോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു.

ഇല്ല.‘കൊ​സെ​ത്ത് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു. നല്ല​വ​നായ ഈശ്വ​രന്‍ നമ്മെ കാ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു​മാ​ത്ര​മ​റി​യാം.’

ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ് എല്ലാം നോ​ക്കി​യി​രു​ന്നു, എല്ലാ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടു​ക​ളും ശരി​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്നു, എല്ലാ​റ്റി​ലും മന​സ്സു​വെ​ച്ചി​രു​ന്നു, എല്ലാം സു​ഖ​മാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. കൊ​സെ​ത്തി​നെ​പ്പോ​ലെ​ത്ത​ന്നെ അയാ​ളും അത്ര​മേല്‍ ശ്ര​ദ്ധ​യോ​ടും അത്ര​മേല്‍ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടും​കൂ​ടി കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ സു​ഖ​ത്തി​നു യത്നി​ച്ചു.

അയാള്‍ ഒരു മേ​യര്‍കൂ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു​കൊ​ണ്ടു, കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ സാ​മു​ദാ​യി​ക​സ്ഥി​തി, അയാള്‍ക്കു​മാ​ത്ര​മ​റി​വു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ആ ഗ്ര​ഹ​പ്പിഴ പി​ടി​ച്ച കാ​ര്യം, എങ്ങ​നെ​യാ​ണ് വേ​ണ്ട​പോ​ലെ​യാ​ക്കേ​ണ്ട​തെ​ന്നു് അയാള്‍ക്ക​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു. അവ​ളു​ടെ ഉത്ഭ​വം ഇന്ന​വി​ധ​ത്തി​ലാ​ണെ​ന്നു കണ്ണു ചി​മ്മി​പ്പ​റ​ഞ്ഞാല്‍, ഒരു സമയം കല്യാ​ണം നട​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു വരും, ആര്‍ക്ക​റി​യാം? അയാള്‍ കൊ​സെ​ത്തി​നെ എല്ലാ അപ​ക​ട​ങ്ങ​ളില്‍നി​ന്നും വേര്‍പെ​ടു​ത്തി. നശി​ച്ചു​പോയ ഒരു കു​ടും​ബ​ത്തെ അയാള്‍ ഉണ്ടാ​ക്കി; പി​ന്നെ തട​സ്സ​മൊ​ന്നും ഉണ്ടാ​വാന്‍ വയ്യാ, തീര്‍ച്ച​യാ​ണ​ല്ലോ.

കു​റ്റി​യ​റ്റു​പോയ ഒരു കു​ടും​ബ​ത്തി​ലെ ഏക​സ​ന്ത​തി​യാ​ണ് കൊ​സെ​ത്ത്; കൊ​സെ​ത്ത് അയാ​ളു​ടെ മക​ള​ല്ല. പക്ഷേ, മറ്റേ ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങി​ന്റെ മക​ളാ​ണ്. പെ​ത്തി​പി​ക്പ്യു​വി​ലെ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തില്‍ തോ​ട്ട​ക്കാ​രാ​യി​രു​ന്നു രണ്ടു ഫു​ഷല്‍വാ​ങ് സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രും. ആ കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തില്‍ അന്വേ​ഷ​ണം നട​ത്തി; ഒന്നാ​ന്ത​രം അഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങ​ളും വളരെ ബഹു​മ​തി​പ​ത്ര​ങ്ങ​ളും കു​ന്നു​കൂ​ടി; പി​തൃ​ത്വ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി അന്വേ​ഷ​ണം നട​ത്താന്‍ താ​ത്പ​ര്യ​വും ശ്ര​ദ്ധ​യു​മു​ള്ള​വ​ര​ല്ലാ​ത്ത അവി​ടു​ത്തെ കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന കന്യ​കാ​മ​ഠ​സ്ത്രീ​കള്‍ ഏതു ഫു​ഷല്‍വാ​ങ്ങി​ന്നാ​ണ് കൊ​സെ​ത്ത് മക​ളാ​യി​രു​ന്ന​തെ​ന്ന് ഒരി​ക്ക​ലും ശരി​യാ​യി മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടി​ല്ല. അതൊ​രാ​വ​ശ്യ​മു​ള്ള സം​ഗ​തി​യാ​യി കരു​തി​യി​ട്ടു​മി​ല്ല. ആവ​ശ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത് അവര്‍ പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്തു; അതു വളരെ ഹൃ​ദ​യ​പൂര്‍വ്വ​മാ​യും, അറി​വു​ള്ള വിവരം എഴു​തി​യു​ണ്ടാ​ക്കി. കൊ​സെ​ത്ത് രാ​ജ്യ​നി​യ​മ​ത്തി​ന്റെ ദൃ​ഷ്ടി​യില്‍, മദാം​വ്വ​സേ​ല്! യൂ​ഫ്ര​സി ഫൂ​ഷല്‍ വാ​ങ്ങാ​യി. അച്ഛ​നും അമ്മ​യും മരി​ച്ചു​പോ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് അവളെ ഒര​നാ​ഥ​യാ​ക്കി​ച്ചേര്‍ത്തു. ഫു​ഷല്‍വാ​ങ് എന്ന പേ​രില്‍ത്ത​ന്നെ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ രക്ഷി​താ​വാ​യും മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാ​നെ തന്റേ​യും രക്ഷി​താ​വാ​യും നി​ശ്ച​യി​ച്ചു. ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ് കാ​ര്യം ഭം​ഗി​യാ​ക്കി.

അഞ്ചു​ല​ക്ഷ​ത്തെണ്‍പ​തി​നാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്കി​നെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണെ​ങ്കില്‍, അജ്ഞാ​ത​നാ​യി​ത്ത​ന്നെ​യി​രി​ക്കാന്‍ ഇഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒരു പരേ​തന്‍ കൊ​സെ​ത്തി​നു കൊ​ടു​ത്ത സ്വ​ത്താ​യി അത​വര്‍ ശരി​പ്പെ​ടു​ത്തി. ആദ്യ​ത്തെ ആ സംഖ്യ അഞ്ചു​ല​ക്ഷ​ത്തി​ത്തൊ​ണ്ണൂ​റ്റി​നാ​ലാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്കാ​യി​രു​ന്നു; പക്ഷേ, പതി​നാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്ക് മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല് യൂ​ഫ്ര​സി​യു​ടെ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​നു ചെ​ല​വാ​യി; അയ്യാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്ക് കന്യ​കാ​മാ​ഠ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടു​ള്ള​ത്. മൂ​ന്നാ​മ​തൊ​രാ​ളു​ടെ പക്കല്‍ ഏല്‍പി​ച്ചി​രു​ന്ന​തായ ഈ സ്വ​ത്ത് കൊ​സെ​ത്തി​നു പ്രാ​യം തി​ക​ഞ്ഞാല്‍, അല്ലെ​ങ്കില്‍ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ കല്യാ​ണ​സ​മ​യ​ത്ത്, അവള്‍ക്കു കി​ട്ടു​ന്ന​താ​യി​രി​ക്കും. ആക​പ്പാ​ടെ ഇതു വളരെ വി​ശ്വാ​സ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു; വി​ശേ​ഷി​ച്ചും, സംഖ്യ അഞ്ചു​ല​ക്ഷ​ത്തി​നു​മേ​ലേ കട​ക്കു​ന്ന കാ​ര്യ​മാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട്. അവി​ട​വി​ടെ ചില അസാ​ധാ​ര​ണ​ത​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; പക്ഷേ, അവ​യാ​രും ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചി​ല്ല; ഒരാ​ളു​ടെ കണ്ണ് അനു​രാ​ഗം​കൊ​ണ്ട് അന്ധ​മാ​യി, മറ്റു​ള്ള​വ​രു​ടേ​ത് ആറു​ല​ക്ഷം ഫ്രാ​ങ്ക് കൊ​ണ്ടും.

അതേ​വ​രെ അച്ഛ​നെ​ന്ന് വി​ളി​ച്ചു​വ​ന്നി​രു​ന്ന ആ വയ​സ്സ​ന്റെ മക​ള​ല്ല താ​നെ​ന്നു കൊ​സെ​ത്ത് ധരി​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹം ഒരു ചാര്‍ച്ച​ക്കാ​രന്‍ മാ​ത്രം; മറ്റൊ​രു ഫൂ​ഷല്‍ വാ​ങ്ങാ​ണ് അവ​ളു​ടെ അച്ഛന്‍, ഇത് മറ്റൊ​രു സമ​യ​ത്താ​യി​രു​ന്നു എങ്കില്‍ അവ​ളു​ടെ ഹൃദയം തകര്‍ന്നേ​നേ. പക്ഷേ, അവ​ള​പ്പോള്‍ അനു​ഭ​വി​ച്ചി​രു​ന്ന ആ അനിര്‍വ​ച​നീ​യ​ഘ​ട്ട​ത്തില്‍, അതൊരു നേരിയ നി​ഴല്‍മാ​ത്ര​മേ ഉണ്ടാ​ക്കി​യു​ള്ളൂ. ഒരു മങ്ങിയ മേഘം; അവള്‍ അത്ര​മേല്‍ ആഹ്ലാ​ദ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട്, ആ ഒരു മേ​ഘം​ത​ന്നെ നി​ല​നി​ന്ന​തു​മി​ല്ല. അവള്‍ക്ക് മരി​യു​സ്സി​നെ കി​ട്ടി. ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രന്‍ വന്നു, കി​ഴ​വന്‍ വി​സ്മൃ​ത​നാ​യി; ഇതാണ് ജീ​വി​തം.

പി​ന്നെ, വള​രെ​ക്കാ​ല​മാ​യി​ട്ട് കൊ​സെ​ത്തി​നു തന്റെ ചു​റ്റും കടം​ക​ഥ​കള്‍ കണ്ടു പരി​ച​യ​മാ​യി​ട്ടു​ണ്ട്; ഒര​സാ​ധാ​ര​ണ​മായ ബാ​ല്യ​കാ​ലം കഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി​യി​ട്ടു​ള്ള ഏതൊ​രാ​ളും ചില ത്യാ​ഗ​ങ്ങള്‍ക്ക് സന്ന​ദ്ധ​നാ​യി​രി​ക്കും.

എങ്കി​ലും അവള്‍ ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ്ങി​നെ “അച്ഛാ’ എന്നു​ത​ന്നെ പി​ന്നെ​യും വി​ളി​ച്ചു​പോ​ന്നു.

ദേ​വ​ക​ളെ​പ്പോ​ലെ സു​ഖി​ത​യായ കൊ​സെ​ത്തി​നു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ മു​ത്ത​ച്ഛ​നെ വള​രെ​പ്പി​ടി​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹം അവളെ സൗ​ന്ദ​ര്യ​സ്തു​തി​കള്‍കൊ​ണ്ടും സമ്മാ​ന​ങ്ങള്‍ കൊ​ണ്ടും മൂടി. ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ് കൊ​സെ​ത്തി​നു സാ​മു​ദാ​യി​ക​സ്ഥി​തി നന്നാ​ക്കു​ക​യും അനു​ല്ലം​ഘ്യ​മായ ഒരു​യര്‍ന്ന പദവി ഉറ​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യാൻ നോ​ക്കു​മ്പോള്‍, മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ അവ​ളു​ടെ വി​വാ​ഹ​സ​മ്മാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ മേല്‍നോ​ട്ടം ചെ​യ്തു. അന്ത​സ്സ് കാ​ണി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്ന് രസം​പി​ടി​ച്ച പണി​യി​ല്ല. അദ്ദേ​ഹം തന്റെ മു​ത്ത​ശ്ശി​യു​ടെ കൈ​യില്‍നി​ന്ന് കി​ട്ടി​യ​തായ ഒരു മെ​ട​ച്ചില്‍പ്പൂ​ന​യു​ടു​പ്പ് കൊ​സെ​ത്തി​ന് സമ്മാ​നി​ച്ചു.

“ഈ പരി​ഷ്കാ​ര​ങ്ങള്‍ വീ​ണ്ടും നട​പ്പില്‍ വരു​ന്നു.” അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞു: പഴയ സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ​മേ​ലാ​ണ് ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ കമ്പം; “എന്റെ പ്രാ​യാ​ധി​കൃ​ത്തി​ലു​ള്ള ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രി​കള്‍ എന്റെ കു​ട്ടി​ക്കാ​ല​ത്തെ കി​ഴ​വി​ക​ളു​ടെ ഉടു​പ്പു​ക​ള​ണി​യു​ന്നു.”

സമ്മാ​ന​ങ്ങള്‍ തി​ങ്ങി​നി​ല്ക്കു​ന്ന​വ​യും വള​രെ​ക്കൊ​ല്ല​മാ​യി തു​റ​ക്കാ​തെ കി​ട​ന്നി​രു​ന്ന​വ​യു​മായ എല്ലാ വാര്‍ണ്ണീ​ഷി​ട്ട വലി​പ്പു​പെ​ട്ടി​ക​ളും അദ്ദേ​ഹം കൊ​ള്ള​യി​ട്ടു—നമു​ക്ക് ഈ സ്വ​കാ​ര്യ​സ്വ​ത്തു​കാ​രി​കള്‍ക്കെ​ന്താ​ണ് പറ​യാ​നു​ള്ള​തെ​ന്നു നോ​ക്കുക, അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞു; അവ​രു​ടെ വയ​റ്റി​നു​ള്ളില്‍ എന്തു​ണ്ടെ​ന്ന് കാ​ണാ​മ​ല്ലോ.” അദ്ദേ​ഹം ആകു​മ്പ കയറിയ വലി​പ്പു​പെ​ട്ടി​ക​ളില്‍നി​ന്ന് തന്റെ എല്ലാ ഭാ​ര്യ​മാ​രേ​യും ഉപ​പ​ത്നി​ക​ളേ​യും മു​ത്ത​ശ്ലി​മാ​രേ​യും വലി​ച്ചു പു​റ​ത്തി​ട്ടു. വരി​യന്‍ പൊന്‍പ​ട്ടു​കള്‍, പൂ​മ്പ​ട്ടു​കള്‍, പട്ടു​തി​ര​ശ്ലീ​ല​കള്‍, ചി​ത്ര​പ്പ​ണി​പ്പ​ട്ടു​കള്‍, തങ്ക​പ്പു​മ്പ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഉടു​പ്പു​കള്‍, സ്വര്‍ണ്ണ​ക്ക​സ​വി​ട്ട​വ​യും അല​ക്കാ​വു​ന്ന​വ​യു​മായ ഇന്ത്യന്‍ കൈ​ലേ​സ്സു​കള്‍; കൂ​ത്തു​ക​ളില്‍ ‘മു​ഖ​വ​ട്ട’മി​ല്ലാ​ത്ത പട്ടു​സാ​ല്വ​കള്‍, ജെ​നോ​വ​യി​ലേ​യും അലെന്‍കോ​ണി​ലേ​യും പൊ​ടി​പ്പു​നാ​ട​കള്‍, പഴ​യ​ത​രം തങ്ക​പ്പ​ണി​ക​ളായ തൊ​ങ്ങല്‍ മണി​കള്‍, സൂ​ക്ഷ്മ​ത​ര​ങ്ങ​ളായ യു​ദ്ധ​പ​ട​ങ്ങ​ളു​ള്ള ആന​ക്കൊ​മ്പു പല​ഹാ​ര​പ്പെ​ട്ടി​കള്‍ കളി​ക്കോ​പ്പു​കള്‍, പട്ടു​നാ​ട​കള്‍—സക​ല​വും അദേഹം കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ മേല്‍ വര്‍ഷി​ച്ചു. അമ്പ​ര​ന്നു, മരി​യു​സ്സി​ന്റെ മേല്‍ എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത അനു​രാ​ഗ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി, മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാ​നോ​ടു​ള്ള കൃ​ത​ജ്ഞ​ത​കൊ​ണ്ട് കമ്പം കയറിയ കൊ​സെ​ത്ത് പട്ടും വി​ല്ലീ​സ്സു​മ​ണി​ഞ്ഞു അവ​സാ​ന​മി​ല്ലാ​തെ കി​ട​ക്കു​ന്ന ഒരു സു​ഖ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി സ്വ​പ്നം കണ്ടു. അവ​ളു​ടെ വി​വാ​ഹ​സ​മ്മാ​ന​പ്പെ​ട്ടി ദേ​വ​ക​ളാ​ണ് എടു​ത്തു​നി​ല​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു തോ​ന്നി. മേ​ത്ത​രം പട്ടു​നാ​ട​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ ചി​റ​കു​ക​ളും പര​ത്തി അവ​ളു​ടെ ആത്മാ​വ് ആകാ​ശ​ത്തേ​ക്കു പറ​ന്നു.

കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാ​രു​ടെ ആഹ്ലാ​ദ​ല​ഹ​രി​യോ​ട്, ഞങ്ങള്‍ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​തു​പോ​ലെ, മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ ആഹ്ലാ​ദ​മൂര്‍ച്ഛ​യൊ​ന്നേ കി​ട​പി​ടി​ക്കു. വ്യു ദെ ഫില്‍ദ്യു കല്‍വേ​റില്‍ ഒരു കാ​ഹ​ള​നാ​ദം മു​ഴ​ങ്ങി.

ഓരോ ദി​വ​സ​വും രാ​വി​ലെ കൊ​സെ​ത്തി​ന് മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ വക ഒരു വി​ചി​ത്ര വസ്തു സമ്മാ​ന​മു​ണ്ട്. എല്ലാ​ത്ത​രം കളി​സ്സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളും അവ​ളു​ടെ ചു​റ്റും മി​ന്നി​ത്തി​ള​ങ്ങി.

ആന​ന്ദാ​വേ​ഗ​ത്തി​ന്റെ ഇട​യ്ക്ക് ഗയ​ര​വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി സം​സാ​രി​ക്കു​വാന്‍ രസ​മു​ള്ള ആളായ മരി​യു​സ് ഒരു ദിവസം, എന്തു സം​ഭ​വ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യെ​ന്നു എനി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ, പറ​ഞ്ഞു: “ഭര​ണ​പ​രി​വര്‍ത്ത​ന​ത്തി​ലെ ആളു​കള്‍ അത്ര മഹാ​ന്മാ​രാ​ണ്; കൈ​റ്റോ​വി​ന്നും ഫോ​ഷി​യോ​ണി​നു​മെ​ന്ന​പോ​ലെ അവര്‍ക്ക് എന്നെ​ന്ന​ത്തേ​യും ബഹു​മ​തി​യു​ണ്ട്; അവ​രില്‍ ഓരോ​രു​ത്ത​നും ഓരോ പു​രാ​ണ​സ്മ​ര​ണ​യാ​ണ്.’

‘പഴയ പൂ​മ്പ​ട്ട്!’ വയ​സ്സന്‍ ഉച്ച​ത്തില്‍പ്പ​റ​ഞ്ഞു; ‘ശരി​യാ​ണ് മരി​യു​സ്, ഞാനും ഈ ആശയം തന്നെ​യാ​ണ് അന്വേ​ഷി​ച്ചു നട​ന്നി​രു​ന്ന​ത്.’

പി​റ്റേ​ദി​വ​സം രാ​വി​ലെ ഒരു സവി​ശേ​ഷ​പ്പ​നി​നീര്‍പ്പൂ​നി​റ​ത്തി​ലു​ള്ള പഴയ പട്ടു തു​ണി​കൊ​ണ്ട് ഒരൊ​ന്നാ​ന്ത​രം ഉടു​പ്പ് കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ വി​വാ​ഹ​സ​മ്മാ​ന​ക്കൂ​ട്ട​ത്തില്‍ച്ചേര്‍ന്നു.

ഈ പഴ​ന്തു​ണി​സ്സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളില്‍നി​ന്ന് മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ ഈയൊരു തത്ത്വ​ജ്ഞാ​നം കൈ​യി​ലാ​ക്കി.

‘അനു​രാ​ഗം വളരെ നല്ല​താ​ണ്; പക്ഷേ, അതി​നോ​ടു​കൂ​ടി വേ​റേ​യൊ​ന്നും വേണം. പ്ര​യോ​ജ​ന​മി​ല്ലാ​ത്ത​ത് സു​ഖ​ത്തോ​ടു കൂ​ടി​ച്ചേ​ര​ണം. സു​ഖം​മാ​ത്ര​മാ​ണ് ആവ​ശ്യം. എനി​ക്കു​വേ​ണ്ടി ആവ​ശ്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത​തി​നെ അതു​കൊ​ണ്ടു രുചി പി​ടി​പ്പി​ക്കും ഒരു രാ​ജ​ധാ​നി​യും അവ​ളു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​വും. അവ​ളു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​വും ലു​വൃ​ക്കൊ​ട്ടാ​ര​വും. അവ​ളു​ടെ അനു​രാ​ഗ​വും വേര്‍സെ​യില്‍സി​ലെ ചു​മര്‍ച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളും എനി​ക്കെ​ന്റെ ഇട​യ​പ്പെ​ണ്ണി​നെ തന്നി​ട്ട് അവളെ തമ്പു​രാ​ട്ടി​യാ​ക്കാന്‍ സമ്മ​തി​ക്കൂ. ചോ​ള​പ്പു​ങ്കുല കൊ​ണ്ടു കി​രീ​ട​മ​ണി​ഞ്ഞ ഒരു ഗ്രാ​മീ​ണ​സു​ന്ദ​രി​യെ എനി​ക്കു പി​ടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു​ത​രൂ. കൊ​ല്ല​ത്തില്‍ ഒരു ലക്ഷം ഫ്രാ​ങ്ക് വരവും. ഒരു വെ​ണ്ണ​ക്കല്‍സ്തം​ഭ​മാ​ട​ത്തി​ന്റെ അടി​യി​ലൂ​ടേ കണ്ണെ​ത്താ​വു​ന്നേ​ട​ത്തോ​ളം ദൂ​ര​ത്തേ​ക്കു​ള്ള ഒരി​ട​യ​സ്ഥി​തി സു​ക്ഷ്മ​ചി​ത്രം എനി​ക്ക് തു​റ​ന്നു കാ​ട്ടി​ത്ത​രൂ. എനി​ക്ക് ഇട​യ​ത്ത​ര​വും സമ്മ​ത​മാ​ണ്, സ്വര്‍ണ്ണം​കൊ​ണ്ടും വെ​ണ്ണു​ക്ക​ല്ലു​കൊ​ണ്ടു​മു​ള്ള പണി​ത്ത​ര​വും സമ്മ​ത​മാ​ണ്. ഉണ​ങ്ങി​ക്ക​ടി​ച്ച സുഖം ഉണ​ങ്ങി​ക്ക​ടി​ച്ച അപ്പ​മാ​ണ്. ഭക്ഷി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​വും, സദ്യ​യി​ലു​ണ്ണു​ന്നു​ണ്ടാ​വി​ല്ല. എനി​ക്ക് ഉപ​യോ​ഗ​മി​ല്ലാ​ത്തവ, പ്ര​യോ​ജ​ന​ശു​ന്യ​ങ്ങ​ളാ​യവ, അനാ​വ​ശ്യ​ങ്ങ​ളാ​യവ, ധാ​രാ​ളി​ത്ത​ത്തില്‍പ്പെ​ട്ടവ, കി​ട്ടി​യേ കഴിയു. സ്ട്രാ​സ്ബര്‍ഗ്ഗി​ലെ വല്യ​പ​ള്ളി​യില്‍ ഒരു മൂ​ന്നു​നില വീ​ടി​ന്റെ ഉയ​ര​മു​ള്ള ഒരു നാ​ഴി​ക​മ​ണി ഞാന്‍ കാ​ണു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ട്, അതു സമയം കു​റി​ക്കാ​റു​ണ്ട്, ഓരോ മണി​ക്കു​റും അടി​ച്ചു​കാ​ണി​ക്കാന്‍ അതിനു ദയ​യു​ണ്ടാ​കാ​റു​ണ്—പക്ഷേ, അത​തി​ന്നു​വേ​ണ്ടി നിര്‍മ്മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​താ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നി​ല്ല; അതു നട്ടു​ച്ച​യോ നി​റ​കൊ​ണ്ട പാ​തി​ര​യോ അടി​ച്ചു​കാ​ണി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം—അതേ, ഉച്ച​സു​ര്യ​ന്റെ സമ​യ​മാ​ണ്, പാതിര അനു​രാ​ഗ​ത്തി​ന്റെ​യും—അല്ലെ​ങ്കില്‍ നി​ങ്ങള്‍ക്കി​ഷ്ട​മു​ള്ള ഒരു സമയം കു​റി​ച്ച​തി​നു ശേഷം, നി​ങ്ങള്‍ക്കു ചന്ദ്ര​നേ​യും നക്ഷ​ത്ര​ങ്ങ​ളേ​യും, കര​യേ​യും സമു​ദ്ര​ത്തേ​യും, പക്ഷി​ക​ളേ​യും മത്സ്യ​ങ്ങ​ളേ​യും, ഒരു ചു​മര്‍മാ​ട​ത്തി​നു​ള്ളില്‍നി​ന്നു പു​റ​ത്തു കട​ക്കു​ന്ന ഒരു​പാ​ടു സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളേ​യും, പന്ത്ര​ണ്ട് അപ്പോ​സ്ത​ല​ന്മാ​രേ​യും അഞ്ചാ​മന്‍ ഷാര്‍ല്‍ മഹാ​രാ​ജാ​വി​നേ​യും സബി​നു​സ്സി​നേ​യും, പോ​രാ​ത്ത​തി​നു നാ​ഗ​സ്വ​ര​വും വാ​യി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒരു​കൂ​ട്ടം കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന ആളു​ക​ളേ​യും നി​ങ്ങള്‍ക്കു സമ്മാ​നി​ക്കു​ന്നു. അത് ഓരോ സമ​യ​ത്തും ആകാ​ശ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ലൂ​ടെ, എന്തി​നാ​ണെ​ന്ന് ആര്‍ക്കും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ​തെ, മനോ​ഹ​ര​ങ്ങ​ളായ മണി​നാ​ദ​ക്കൊ​ഴു​പ്പു​ക​ളെ വ്യാ​പി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു കണ​ക്കാ​ക്കാ​തെ​യാ​ണി​ത്. സമയം ഇന്ന​തെ​ന്നു നി​ങ്ങ​ളോ​ട് പറ​യു​ക​മാ​ത്രം ചെ​യ്യു​ന്ന ഒരു പൊട്ട നാ​ഴി​ക​മ​ണി​യു​ടെ കഷ​ണ്ടി കയറിയ മുകറ് അതിനു സമ​മാ​വു​മോ? എന്നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം, ആ കു​റും​കാ​ട്ടി​ലെ ഒരു കു​രു​കില്‍നാ​ഴി​ക​മ​ണി​യെ​ക്കാൾ എനി​ക്കി​ഷ്ടം സ്ട്രാ​സ്ബർ​ഗ്ഗി​ലെ ആ കു​റ്റന്‍ മണി​യാ​ണ്.’

വി​വാ​ഹ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ പല വി​ഡ്ഢി​ത്ത​വും പറ​ഞ്ഞു: അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കമ്പ​പ്പാ​ട്ടു​ക​ളി​ലൂ​ടെ പതി​നെ​ട്ടാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലെ എല്ലാ പഴ​ന്തു​ണി​സ്സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളും കശ​പി​ശ​യാ​യി പറ​ഞ്ഞു​ന​ട​ന്നു.

‘നി​ങ്ങള്‍ക്കു സവി​ശേ​ഷ​ദി​വ​സ​ങ്ങള്‍ കൊ​ണ്ടാ​ടേ​ണ്ട വി​ദ്യ​യ​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. ഇക്കാ​ല​ത്ത് എങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ഒരു ദി​വ​സ​ത്തെ ആഘോ​ഷി​ക്കേ​ണ്ട​തെ​ന്നു നി​ങ്ങള്‍ക്ക​റി​വി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പത്തൊ​മ്പ​താം​നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന് ഉശി​രി​ല്ല. അതില്‍ ധാ​രാ​ളി​ത്ത​മി​ല്ല. അതു സമ്പ​ന്ന​ത​യെ വി​ല​വെ​ക്കു​ന്നി​ല്ല, അതു പ്ര​ഭു​ത്വ​ത്തെ വി​ല​വെ​ക്കു​ന്നി​ല്ല. എല്ലാ കാ​ര്യ​ത്തി​ലും അതു മൊ​ട്ട​ത്ത​ല​യ​നാ​ണ്. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പൊ​തു​ജ​നം മു​ഷി​പ്പ​നാ​ണ്, നി​റ​പ്പ​റ്റി​ല്ലാ​ത്ത​താ​ണ്. ഗന്ധ​മി​ല്ലാ​ത്ത​താ​ണ്. രൂ​പ​മി​ല്ലാ​ത്ത​താ​ണ്. അവര്‍ പറ​യു​മ്പോ​ലെ, മു​ള​ച്ചു​വ​രു​ന്ന നി​ങ്ങ​ളു​ടെ നാ​ടു​വാ​ഴി​ക​ളു​ടെ മനോ​രാ​ജ്യം; വീ​ട്ടി​കൊ​ണ്ടും കാ​ലി​ക്കോ​കൊ​ണ്ടും മോടി കൂടിയ ഒരു നല്ല മണിയറ. ഇതാ, വഴി! വഴി! പി​ശു​ക്കന്‍ തി​രു​മേ​നി പണം​പി​ടു​ങ്ങി​ക്കൊ​ച്ച​മ്മ​യെ വേ​ളി​ക​ഴി​ക്കാന്‍ പോ​കു​ന്നു. ആഡം​ബ​ര​വും അന്ത​സ്സും. ഒരു മെ​ഴു​തി​രി​യി​ന്മേല്‍ ഒരു ലൂ​യി​നാ​ണ്യം ഒട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു. ഇതാണ് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കാലം. എനി​ക്കാ​വ​ശ്യം ഇതില്‍നി​ന്നു ക്ഷ​ണ​ത്തില്‍ പമ്പ​ക​ട​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണ്. ഹാ 1787-ല്‍ ദ്യു​ക് ദ് രൊ​ഹാ​ങ്ങും രാ​ജ​കു​മാ​രന്‍ ദ് ലെ​യോ​ങ്ങും, ദ്യു​ക് ദ് മോണ്‍ബ​സോ​ങ്ങും, മക്കി​ദ് സൂ​ബി​സ്സും വിം​കോ​ത് ദ് തൂ​വാ​റും—ഫ്രാന്‍സി​ലെ പ്ര​ഭു​ക്ക​ന്മാര്‍— ഒരു​ന്തു​വ​ണ്ടി​യില്‍ക്ക​യ​റി സഭാ​സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്കു പോ​കു​ന്ന​തു കണ്ട​പ്പോള്‍ ഞാന്‍ നി​ശ്ച​യി​ച്ചു, കാ​ര്യം പോയി. അങ്ങ​നെ തന്നെ. ഈ നൂ​റ്റാ​ണ്ടില്‍ ആളു​കള്‍ കാ​ര്യം നോ​ക്കു​ന്നു, ഉണ്ടി​ക​ക്ക​ച്ച​വ​ടം ചെ​യ്യു​ന്നു, പണ​മു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്നു, ചെ​റ്റ​ത്തം കാ​ണി​ക്കു​ന്നു. ആളു​കള്‍ മു​കള്‍ബ്ഭാ​ഗ​ത്തില്‍ മാ​ത്രം ശ്ര​ദ്ധി​ക്കു​ന്നു, അതു പൂശി നന്നാ​ക്കു​ന്നു; ഒരു ഉത്സ​വ​സ്ഥ​ല​ത്തു​നി​ന്ന് അപ്പോള്‍ പു​റ​ത്തു​ക​ട​ന്ന​തേ​യു​ള്ളൂ എന്ന​പോ​ലെ അവര്‍ ഉടു​പ്പി​ടു​ന്നു, കു​ളി​ക്കു​ന്നു, സോ​പ്പു തേ​യ്ക്കു​ന്നു, മി​നു​സ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു, ക്ഷൗ​രം ചെ​യ്യു​ന്നു, ചീ​ന്തി​വെ​ക്കു​ന്നു, ഉശിര്‍ കാ​ണി​ക്കു​ന്നു, മി​നു​ക്കി വെ​യ്ക്കു​ന്നു, ഉര​ച്ചു ശരി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു, തു​ട​ച്ചു നന്നാ​ക്കു​ന്നു, പു​റ​മൊ​ക്കെ വൃ​ത്തി​യാ​ക്കു​ന്നു, ഒരു കോ​ട്ട​മി​ല്ലാ​താ​ക്കു​ന്നു, ഒരു വെ​ള്ളാ​ര​ങ്ക​ല്ലു​പോ​ലെ രാകി മി​നു​ക്കു​ന്നു, സാ​മര്‍ത്ഥ്യം കാ​ണി​ക്കു​ന്നു മേന്മ നടി​ക്കു​ന്നു—പക്ഷേ, അതോ​ടൊ​പ്പം​ത​ന്നെ ഞാന്‍ ചത്താ​ലും ശരി, അവ​രു​ടെ അന്തഃ കര​ണ​ത്തി​ന​ടി​യില്‍ നോ​ക്കി​യാല്‍ കൈ​വി​ര​ലു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് മൂ​ക്കു കറ​ക്കു​ന്ന ഒരു കന്നാ​ലി​ച്ചെ​ക്ക​ന്നു​കൂ​ടി അറ​പ്പു തോ​ന്നി​ക്കാന്‍ പോന്ന ചാ​ണ​ക​ക്കു​ന്നു​ക​ളും ചളി​ക്കു​ഴി​ക​ളു​മാ​ണ്. ഇക്കാ​ല​ത്തെ മു​ദ്രാ​വാ​ക്യം, ഞാന്‍ പറയുക ഇതാണ്: ‘വൃ​ത്തി​കെ​ട്ട ശു​ചി​ത്വം.’ മു​ഷി​യേ​ണ്ടാ മരി​യു​സ്, എന്നെ സം​സാ​രി​ക്കാന്‍ സമ്മ​തി​ക്കു; ഞാന്‍ നി​ങ്ങള്‍ കാ​ണു​ന്ന​വി​ധ​മു​ള്ള ആളു​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി ദോഷം പറ​യു​ന്നി​ല്ല; ഞാന്‍ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി എപ്പോ​ഴും പറയും; എന്നാല്‍ എനി​ക്കി​പ്പോ​ഴ​ത്തെ നാ​ടു​വാ​ഴി​ക​ളെ ചെ​കി​ട്ട​ത്തോ​രോ​ന്നു പൊ​ട്ടി​ക്കു​ന്ന​തു ബഹു​ര​സ​മാ​ണ്. ഞാ​ന​തില്‍പ്പെ​ട്ട ആളാണ്. സ്നേ​ഹ​മു​ള്ള ആള്‍ തല്ലു​ക​യും ചെ​യ്യും. അതു​കൊ​ണ്ടു, ഞാന്‍ തു​റ​ന്നു​പ​റ​യാം, ആളു​കള്‍ കല്യാ​ണം കഴി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്; പക്ഷേ, എങ്ങ​നെ​യാ​ണ് കല്യാ​ണം കഴി​ക്കേ​ണ്ട​തെ​ന്ന് അവര്‍ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. ഹാ! വാ​സ്ത​വ​ത്തില്‍ പണ്ട​ത്തെ അന്ത​സ്സു​കള്‍ പൊ​യ്പോ​യ​ല്ലോ എന്നു ഞാൻ വ്യ​സ​നി​ക്കു​ന്നു. പണ്ട​ത്തെ ആളു​ക​ളു​ടെ സക​ല​വും— അവ​രു​ടെ അന്ത​സ്സും, അവ​രു​ടെ തറ​വാ​ടി​ത്ത​വും, ആ മര്യാ​ദ​യോ​ടും ഓദാ​ര്യ​ത്തോ​ടും കൂടിയ സമ്പ്ര​ദാ​യ​ങ്ങ​ളും, ഓരോ​രു​ത്ത​നു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ആ ആഹ്ലാ​ദ​പൂര്‍വ്വ​മായ ധാ​രാ​ളി​ത്ത​വും, കല്യാ​ണ​ത്തി​ന്റെ ഒരം​ഗ​മാ​യി​രു​ന്ന സം​ഗീ​ത​വും, മാ​ളി​ക​മേല്‍വെ​ച്ചു​ള്ള മേ​ള​ക്കൊ​ഴു​പ്പും, ചു​വ​ട്ടില്‍വെ​ച്ചു​ള്ള ചെ​ണ്ട​കൊ​ട്ടും, നൃ​ത്ത​വി​നോ​ദ​ങ്ങ​ളും, ഭക്ഷ​ണ​മേ​ശ​യ്ക്കു ചു​റ്റു​മു​ള്ള പ്ര​സ​ന്ന​മു​ഖ​ങ്ങ​ളും, രസം​പി​ടി​ച്ച ഒന്നാ​ന്ത​രം കു​ശ​ലം​പ​റ​യ​ലും, പാ​ട്ടു​ക​ളും, വെ​ടി​ക്കെ​ട്ടു​ക​ളും, പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​യും, കു​ടി​ച്ചു​കു​ണ്ഡ​ലം മറി​യ​ലും, പട്ടു​നാ​ട​യു​ടെ കൂ​റ്റന്‍കെ​ട്ടു​ക​ളും എല്ലാം—പൊ​യ്പോ​യ​ല്ലോ എന്നു ഞാന്‍ വൃ​സ​നി​ക്കു​ന്നു. കല്യാ​ണ​പ്പെ​ണ്ണി​ന്റെ കാ​ലു​റ​ക്കെ​ട്ടു പോ​യ​ല്ലോ എന്നു ഞാന്‍ വ്യ​സ​നി​ക്കു​ന്നു. വീ​ന​സ്സി​ന്റെ ഉട​ഞ്ഞാ​ണു​മാ​യി ചാര്‍ച്ച​യു​ള്ള​താ​ണ് കല്യാ​ണ​പ്പെ​ണ്ണി​ന്റെ കാ​ലു​റ​ക്കെ​ട്ട്. ട്രോ​യി​യു​ദ്ധം എന്തില്‍നി​ന്നാ​ണ് പു​റ​പ്പെ​ട്ട​ത്; വാ​സ്ത​വ​മാ​യി​ട്ടും ഹെ​ല​ന്റെ കാ​ലു​റ​ക്കെ​ട്ടില്‍നി​ന്ന്. അവര്‍ എന്തി​നു​വേ​ണ്ടി​യാ​ണ് യു​ദ്ധം ചെ​യ്ത​ത്? എന്തി​നു​വേ​ണ്ടി ദി​വ്യ​നായ ദയോ​മെ​ദ് ആ മെ​രി​യോ​ണെ​സ്സി​ന്റെ നി​റു​ക​യി​ലെ ആ പത്തു മു​ഖ​ങ്ങ​ളു​ള്ള പി​ച്ച​ള​ത്തൊ​പ്പി തച്ചു​ട​ച്ചു? കു​ന്ത​ക്കു​ത്തു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് എഷില്‍സും ഹെ​ക​ട​റും അന്യോ​ന്യം അരി​പ്പ​കു​ത്തി; കാരണം? ഹെ​ലന്‍ തന്റെ കാ​ലു​റ​ക്കെ​ട്ട​ഴി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​വാന്‍ പരിയെ അനു​വ​ദി​ച്ചു. കൊ​സെ​സ​ത്തി​ന്റെ കാ​ലു​റ​ക്കെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു ഹോ​മര്‍ ഇല്ലി​യാ​ഡ് മഹാ​കാ​വ്യം നിര്‍മ്മി​ക്കും. അദ്ദേ​ഹം തന്റെ കാ​വ്യ​ത്തില്‍ എന്നെ​പ്പോ​ലെ ഒരു വാ​യാ​ടി​ക്കി​ഴ​വ​നെ കൊ​ണ്ടു​വ​രും; അയാള്‍ക്കു നെ​സ്തോ [1] എന്നു​പേര്‍ കൊ​ടു​ക്കും. എന്റെ കൂ​ട്ട​രെ, പണ്ട​ത്തെ കാ​ല​ത്തു, ആ പഴ​യ​കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന കാ​ല​ങ്ങ​ളില്‍, ആളു​കള്‍ ബു​ദ്ധി​പൂര്‍വം വി​വാ​ഹം ചെ​യ്തി​രു​ന്നു; അവര്‍ നല്ല ഒരു കരാര്‍ ചെ​യ്യും; എന്നി​ട്ട് ഒന്നാ​ന്ത​രം ഒരു കുടി കു​ടി​ക്കും. അപ്പോള്‍ വാ​സ്ത​വ​ത്തില്‍ വയറും അതിനു വേ​ണ്ട​താ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒരു കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന ജന്തു​വാ​ണ്, അതി​നും വേണം അതി​ന്റെ വി​വാ​ഹം. ആളു​കള്‍ നല്ല​വ​ണ്ണം ഭക്ഷ​ണം കഴി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഭക്ഷ​ണ​ത്തി​ന് ഒരു സ്വര്‍ണ്ണ​നാ​ണ്യ​വു​മ​ണി​യാ​ത്ത ഒര​യല്‍പ​ക്ക​ക്കാ​രി സു​ന്ദ​രി​യു​മു​ണ്ടാ​വും; അതു​കൊ​ണ്ട് അവ​ളു​ടെ കഴു​ത്തു മര്യാ​ദ​ക്കേ മൂ​ടി​യി​രി​ക്കു. ഹാ! ആ പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന വലിയ വാ​യ​കള്‍! ഞങ്ങള്‍ അക്കാ​ല​ത്ത് എങ്ങ​നെ ആഹ്ലാ​ദി​ച്ചി​രു​ന്നു! യൗ​വ്വ​നം ഒരു പൂ​ച്ചെ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; ഏതൊരു ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​നും ഒരു ഊത​ച്ചെ​ടി​ത്തു​പ്പി​ലോ അല്ലെ​ങ്കില്‍ ഒരു പനി​നീര്‍പ്പൂ​ച്ചെ​ണ്ടി​ലോ ചെ​ന്ന​വ​സാ​നി​ച്ചി​രു​ന്നു; അയാള്‍ ആട്ടി​ട​യ​നാ​യാ​ലും ശരി, യു​ദ്ധ​ഭ​ട​നാ​യാ​ലും ശരി; സം​ഗ​തി​വ​ശാല്‍ ഒരാള്‍ കു​തി​ര​പ്പ​ട​യാ​ളി​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ തല​വ​നാ​യി​യെ​ങ്കില്‍, അയാള്‍ ഫ്ളോ​റി​യാ​ങ് [2] എന്നു തന്ന​ത്താന്‍ പേര്‍ വി​ളി​ക്കും. ആളു​കള്‍ക്ക് നല്ല​വ​ണ്ണം നട​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, അവര്‍ മോ​ടി​കൂ​ട്ടു​ക​യും നി​റ​പ്പ​റ്റു തോ​ന്നി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. ഒരു നാ​ടു​വാ​ഴി​ക്ക് ഒരു പു​ഷ്പ​ത്തി​ന്റെ മട്ടു​ണ്ടാ​വും; ഒരു പ്ര​ഭു​വി​ന് ഒരു രത്ന​ത്തി​ന്റേ​യും. ആളു​കള്‍ക്ക് ബൂ​ട്ടൂ​സ്സി​ന്മേല്‍ നാ​ട​ക്കെ​ട്ടി​ല്ല. ബൂ​ട്ടു​സ്നേ ഇല്ല. അവര്‍ വൃ​ത്തി​യില്‍ച്ച​മ​ഞ്ഞു, മി​ന്നി​ക്കൊ​ണ്ട്, ആടി​യു​ല​ഞ്ഞു, നി​റം​കൂ​ടി, അന്ത​സ്സില്‍, രസി​ക​ന്മാ​രാ​യി, വി​ഷ​യ​ല​മ്പ​ട​ന്മാ​രാ​യി​രി​ക്കും; അതു കാരണം അര​ക്കെ​ട്ടില്‍ വാ​ളു​ണ്ടാ​വാന്‍ പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നു​മി​ല്ല. മൂ​ളി​പ്പാ​ട്ടു​പാ​ടു​ന്ന പക്ഷി​ക്കും കൊ​ക്കും നഖ​ങ്ങ​ളു​മു​ണ്ടാ​വും. അതു രസി​ക​ക്കു​ട്ട​പ്പ​ന്മാ​രു​ടെ കാ​ല​മാ​യി​രു​ന്നു. ആ നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ ഒരു ഭാഗം സൗ​മ്യ​മാ​ണ്, മറ്റ​തു വി​ശി​ഷ്ട​വും; എന്ന​ല്ല, രസമേ! ആളു​കള്‍ അന്നു കു​ത്ത​ടി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇന്ന്, ആളു​കള്‍ ഗൗ​ര​വ​ക്കാ​രാ​യി, നാ​ടു​വാ​ഴി​കള്‍ പി​ശു​ക്ക​ന്മാ​രാ​യി, നാ​ടു​വാ​ഴി​കള്‍ നാണം കു​ണു​ങ്ങി​ക​ളാ​യി; നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കാലം മോശം, ആളു​ക​ളു​ടെ കഴു​ത്തു കു​ടു​ങ്ങി​യി​ട്ട് അന്ത​സ്സ് എന്ന​തു പോ​യ്പോ​യി. കഷ്ടം! വൈ​രു​പ്യ​മാ​ണെ​ന്ന മാ​തി​രി സൗ​ന്ദ​ര്യം ഒളി​ച്ചു​വ​യ്ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഭര​ണ​പ​രി​വര്‍ത്ത​ന​ത്തി​നു​ശേ​ഷം സക​ല​ത്തി​നും, തേ​വി​ടി​ശ്ശി​കള്‍ക്കു​കൂ​ടി​യും, ആയി​പ്പോ​യി കാ​ലു​റ​കള്‍; തകൃ​തി​ക്കാര്‍ അട്ട​ക്കാര്‍കൂ​ടി ഗൗ​ര​വ​ത്തില്‍ നട​ക്ക​ണം; പ്രാ​ഭ​വം ആവ​ശ്യ​മാ​ണ്. കവി​ളു​ക​ളെ കണ്ഠ​വ​സ്ത്ര​ത്തി​നു​ള്ളില്‍ ഇറ​ക്കി​യി​ല്ലെ​ങ്കില്‍ ആളു​കള്‍ വല്ലാ​തെ മു​ഷി​യും. ഇരു​പ​തു വയ​സ്സു​ള്ള ഒരു ചെ​ക്ക​നും കല്യാ​ണം കഴി​ക്കു​മ്പോ​ളു​ള്ള വി​ചാ​രം മൊ​സ്യു റോ​യല്‍ക്കൊ​ള്ളാർ [3] പോ​ലെ​യാ​വ​ണ​മെ​ന്നാ​ണ്. എന്നി​ട്ടു ആ പ്രാ​ഭ​വ​വും കൊ​ണ്ട് ഒരു​വന്‍ ചെ​ന്നു​ചേ​രു​ന്ന​തെ​വി​ടെ​യാ​ണെ​ന്ന​റി​യാ​മോ? ചെ​റ്റ​ത്ത​ത്തില്‍. ഇതു പഠി​ച്ചോ​ളൂ: സന്തോ​ഷം സന്തു​ഷ്ട​മാ​വു​ക​മാ​ത്ര​മ​ല്ല ചെ​യ്യു​ന്നു​ള്ളു; അതു വി​ശി​ഷ്ട​വു​മാ​വു​ന്നു. അതു​കൊ​ണ്ട് ആഹ്ലാ​ദ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി സ്നേ​ഹി​ക്കുക; കല്യാ​ണം കഴി​ക്ക​യാ​ണെ​ങ്കില്‍, ഞാന്‍ പറ​യ​ട്ടെ, സു​ഖ​ത്തി​ന്റെ ഭ്രാ​ന്തോ​ടും തല ചു​റ്റ​ലോ​ടും, ലഹ​ള​യോ​ടും, ലഹ​രി​യോ​ടും​കൂ​ടി കല്യാ​ണം കഴി​ക്കുക! പള്ളി​യില്‍ നി​ങ്ങള്‍ സഗൗ​ര​വ​രാ​യി​രി​ക്ക​ണം, അതു വേ​ണ്ട​തും നല്ല​തു​മാ​ണ്. പക്ഷേ, ഈശ്വ​ര​വ​ന്ദ​നം കഴി​ഞ്ഞ ഉടനെ, ഒരടി! ഭാ​ര്യ​യു​ടെ നാലു പു​റ​ത്തും ഒരു മനോ​രാ​ജ്യ സ്വര്‍ഗ്ഗം പാ​ഞ്ഞു​ക​ളി​ക്ക​ണം. ഒരു കല്യാ​ണം രാ​ജ​കീ​യ​വും മനോ​രാ​ജ്യ​പ​ര​വു​മാ​യി​രി​ക്ക​ണം; അത​തി​ന്റെ അടി​യ​ന്തി​രം നട​ത്തല്‍ റീം​സി​ലെ പള്ളി​യില്‍നി​ന്ന് ഷാ​ന്തെ​വു​പ്പി​ലെ ദേ​വാ​ല​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു മാ​റ്റ​ണം. മോ​ശ​ക്ക​ല്യാ​ണം എനി​ക്കി​ഷ്ട​മി​ല്ല. ആ ഒരൊ​റ്റ ദി​വ​സ​മെ​ങ്കി​ലും നി​ങ്ങള്‍ സ്വര്‍ഗ​ത്തില്‍ കൂ​ത്തു​മ​റി​യു​വിന്‍, നി​ങ്ങള്‍ ദേ​വ​ന്മാ​രില്‍ച്ചേ​ര​ട്ടെ. ഹാ! ആളു​കള്‍ ഗന്ധര്‍വ്വ​ന്മാ​രാ​വ​ണം. കളി​യും ചി​രി​യും, ലഹ​ള​ത​ന്നെ; ആളു​കള്‍ വങ്ക​ന്മാ​രാ​ണ്. എന്റെ ചങ്ങാ​തി​മാ​രേ, പു​തു​താ​യി കല്യാ​ണം കഴി​ച്ച ഓരോ വരനും എണ്ണം​പ​റ​ഞ്ഞ രാ​ജ​കു​മാ​ര​നാ​വ​ണം. നാളെ തവ​ള​ക​ളു​ടെ നാ​ടു​വാ​ഴി​ക്കു​ട്ട​ത്തി​ലേ​ക്കു മറി​ഞ്ഞു​വീ​ഴേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നാല്‍ ക്കൂ​ടി, ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ആ അസാ​ധാ​ര​ണ​നി​മി​ഷ​ത്തെ തഞ്ച​മാ​ക്കി അര​യ​ന്ന​ങ്ങ​ളോ​ടും കഴു​കു​ക​ളോ​ടും​കു​ടി നേരേ ആകാ​ശ​ത്തേ​ക്കു പറ​ക്കുക. വി​വാ​ഹ​ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളില്‍ മി​ത​വ്യ​യം നോ​ക്ക​രു​ത്; അവ​യു​ടെ അന്ത​സ്സു​ക​ളെ​യൊ​ന്നും കാ​ത്തി​രി​ക്കാന്‍ പോ​ക​രു​ത്;നി​ങ്ങള്‍ മി​ന്നി​ത്തി​ള​ങ്ങു​ന്ന ആ നാ​ളില്‍ പി​ശു​ക്കു കാ​ണി​ക്ക​രു​തു്. വി​വാ​ഹം തറ​വാ​ട്ടു​ഭ​ര​ണ​മ​ല്ല. ഹാ എന്റെ ആഗ്ര​ഹം സാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കില്‍ അത് രസം​പി​ടി​ക്കും; ഓരോ മര​ച്ചു​വ​ട്ടില്‍നി​ന്നും കേള്‍ക്കും വീ​ണ​വാ​യന. ഇതാണ് എന്റെ കാ​ര്യ​പ​രി​പാ​ടി; ആകാ​ശ​നീ​ലി​മ​യും വെ​ള്ള​നി​റ​വും. നാ​ടന്‍ ഈശ്വ​ര​ന്മാ​രെ​യെ​ല്ലാം ഞാന്‍ ആ ഉത്സ​വ​ത്തി​നു കൂ​ട്ടും; ഞാന്‍ വന​ദേ​വ​ത​മാ​രേ​യും ജല​ദേ​വ​ത​മാ​രേ​യും ആവാ​ഹി​ച്ചു​വ​രു​ത്തും. ഗന്ധര്‍വ​ന്മാ​രു​ടെ വി​വാ​ഹം, ഒരു പനി​നീര്‍പ്പൂ​മേ​ഘം, തല​മു​ടി ഭം​ഗി​യില്‍ അല​ങ്ക​രി​ച്ചു തി​ക​ച്ചും നഗ്ന​ങ്ങ​ളായ അപ്സ​ര​സ്സു​കള്‍. ഒരു പണ്ഡി​ത​യോ​ഗാം​ഗം അര്‍പ്പി​ക്കു​ന്ന ഭഗ​വ​തീ​സ്തു​തി​കള്‍, സമു​ദ്ര​ച്ചെ​കു​ത്താ​ന്മാര്‍ വലി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടോ​ടു​ന്ന ഒരു തേര്‍,

ഇതാണ് ആഘോ​ഷ​മെ​ന്നു വെ​ച്ചാല്‍; അതു കൊ​ള്ളാം; ഇല്ലെ​ങ്കി​ലോ എനി​ക്കീ വി​ഷ​യ​ത്തി​ലൊ​ന്നും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. മണ്ണാ​ങ്ക​ട്ട!

കവി​ത​യില്‍ കമ്പം പി​ടി​ച്ചു മു​ത്ത​ച്ഛന്‍ താന്‍ പറ​യു​ന്ന​തി​നെ​ത്ത​ന്നെ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചി​രി​ക്കെ, കൊ​സെ​ത്തി​നും മരി​യു​സ്സി​നും അന്യോ​ന്യം നോ​ക്കി​നോ​ക്കി ലഹരി കയറി.

ഗില്‍നോര്‍മാന്‍വ​ലി​യ​മ്മ ഇതെ​ല്ലാം തന്റെ അക്ഷോ​ഭ്യ​മായ ശാ​ന്ത​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടു. കഴി​ഞ്ഞ അഞ്ചോ ആറോ മാ​സ​ത്തി​നി​പ്പു​റം വെ​ച്ച് അവള്‍ക്കു ചില വി​കാ​രാ​വേ​ഗ​ങ്ങള്‍ തു​ട​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. മരി​യു​സ്സി​ന്റെ തി​രി​ച്ചു​വ​ര​വു്, മരി​യു​സ്സി​നെ ഒരു വഴി​ക്കോ​ട്ട​യില്‍നി​ന്ന് എടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടു​വ​രല്‍, മരി​യു​സ് മരി​ക്കല്‍, പി​ന്നെ ജീ​വി​ക്കല്‍, മരി​യു​സ്സു​മാ​യി യോ​ജി​ക്കല്‍, മരി​യു​സ്സി​ന്റെ വി​വാ​ഹ​നി​ശ്ച​യം, മരി​യു​സ് ഒരു കോ​ടീ​ശ്വ​രി​യെ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്യാന്‍ പോ​കല്‍. ആറു​ല​ക്ഷം ഫ്രാ​ങ്കാ​ണ് അവ​ളു​ടെ ഒടു​വി​ല​ത്തെ ഞെ​ട്ടി​ത്തെ​റി​ക്കല്‍. ഒന്നാ​മ​ത്തെ തി​രു​വ​ത്താ​ഴ​ത്തി​നു ചേര്‍ന്ന ഒരു പെണ്‍കി​ടാ​വി​ന്റേ​തായ അവ​ളു​ടെ ഉദാ​സീ​നത അവള്‍ക്കു തി​രി​ച്ചു​കി​ട്ടി. അവള്‍ പതി​വിന്‍പ​ടി പള്ളി​യി​ലേ​ക്കു പോയി, മാ​ല​യെ​ടു​ത്തു ജപി​ച്ചു. കുര്‍ബ്ബാ​ന​പ്പു​സ്ത​കം വാ​യി​ച്ചു; വീ​ട്ടി​ന്റെ ഒരു മൂ​ല​യില്‍ച്ചെ​ന്നി​രു​ന്നു, മറ്റൊ​രു ഭാ​ഗ​ത്തു​വെ​ച്ച് ’എനി​ക്കു നി​ന്നില്‍ അനു​രാ​ഗ​മു​ണ്ടെ​ന്നു’ള്ള മന്ത്രി​ക്കല്‍ നട​ക്കെ, ഈശ്വ​ര​സ്തു​തി​കള്‍ വി​ഴു​ങ്ങി​ച്ചൊ​ല്ലി; മരി​യു​സ്സി​നേ​യും കൊ​സെ​ത്തി​നേ​യും രണ്ടു നി​ഴ​ലു​ക​ളെ എന്ന​പോ​ലെ അവ്യ​ക്ത​മ​ട്ടി​ലേ അവള്‍ കണ്ടി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. നി​ഴല്‍ അവള്‍ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു.

തരി​പ്പു​കൊ​ണ്ട് നി​ശ്ചേ​ഷ്ട​മായ ആത്മാ​വു, ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ കാ​ര്യ​ത്തോ​ടെ​ല്ലാം ഒര​പ​രി​ചി​ത​നെ​ന്ന നി​ല​യില്‍, ഭൂ​ക​മ്പ​ങ്ങ​ളോ അത്യാ​പ​ത്തു​ക​ളോ വന്നു​കൊ​ണ്ടാല്‍ മാ​ത്ര​മ​ല്ലാ​തെ, മാ​നു​ഷി​ക​മാ​യോ ദുഃ​ഖ​ക​ര​മാ​യോ സു​ഖ​ക​ര​മാ​യോ യാ​തൊ​രു ക്ഷോ​ഭ​വും അനു​ഭ​വി​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന അങ്ങി​നെ​യൊ​രു ഉദാ​സീ​ന​മായ സന്ന്യാ​സ​മു​ണ്ട്. അച്ഛന്‍ ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ മക​ളോ​ടു പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ ഈ ഭക്തി തല​യ്ക്കു പി​ടി​ച്ച ഒരു ജല​ദോ​ഷം​പോ​ലെ​യാ​ണ്. ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ഒരു ഗന്ധ​വും നി​ങ്ങള്‍ അനു​ഭ​വി​ക്കാ​താ​വു​ന്നു. ചീത്ത ഗന്ധ​വു​മി​ല്ല, നല്ല ഗന്ധ​വു​മി​ല്ല.

പി​ന്നെ, ആറു​ല​ക്ഷം ഫ്രാ​ങ്ക്: ആ അവി​വാ​ഹി​ത​വൃ​ദ്ധ​യു​ടെ മന​ശ്ചാ​ഞ്ച​ല്യ​ത്തെ ഇല്ലാ​താ​ക്കി. അവ​ളു​ടെ അച്ഛന്‍ അവളെ ഒട്ടും​ത​ന്നെ കാ​ര്യ​മാ​ക്കാ​തി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് മരി​യു​സ്സി​ന്റെ വി​വാ​ഹ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി അദ്ദേ​ഹം അവ​ളോ​ടാ​ലോ​ചി​ച്ച​തേ​യി​ല്ല. ഒരടിമ എന്ന​തു​പോ​യി സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​കാ​രി​യായ അദ്ദേ​ഹം പതി​വു​പോ​ലെ അപ്പോള്‍ തോ​ന്നി​യ​ത് ചെ​യ്യും; ഒരൊ​റ്റ വി​ചാ​ര​മേ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളു—മരി​യു​സ്സി​നെ സന്തോ​ഷി​പ്പി​ക്ക​ണം. വലി​യ​മ്മ​യെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണെ​ങ്കില്‍—അങ്ങ​നെ​യൊ​രാള്‍ അവി​ടെ​യു​ണ്ടെ​ന്നും അവള്‍ക്കും സ്വ​ന്ത​മാ​യി ചില അഭി​പ്രാ​യ​മു​ണ്ടാ​വാ​മെ​ന്നും അദ്ദേ​ഹം ആലോ​ചി​ട്ടി​ല്ല; വെറും പി​ട​യാ​ടാ​ണെ​ങ്കി​ലും അവ​ളേ​യും അതു ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​പ്പി​ച്ചു. പുറമേ ക്ഷോ​ഭ​ര​ഹി​ത​യാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും, അക​ത്ത് ഏതാ​ണ്ടു ക്രോ​ധം കയറിയ അവള്‍ സ്വയം പറ​ഞ്ഞു: ‘എന്നോ​ടു ചോ​ദി​ക്കാ​തെ എന്റെ അച്ഛന്‍ കല്യാ​ണം നി​ശ്ച​യി​ച്ചു; അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടു ചോ​ദി​ക്കാ​തെ ഞാന്‍ സ്വ​ത്തി​ന്റെ കാ​ര്യം നി​ശ്ച​യി​ക്കും.’ വാ​സ്ത​വ​ത്തില്‍ അവള്‍ സമ്പ​ന്ന​യാ​യി​രു​ന്നു; അച്ഛന്‍ സമ്പ​ന്ന​ന​ല്ല​താ​നും. ഈ കാ​ര്യം അവളും മന​സ്സു​കൊ​ണ്ടു​റ​ച്ചു. ഒരു സാ​ധു​സ്ത്രീ​യെ​യാ​ണ് കല്യാ​ണം ചെ​യ്യാ​നു​റ​ച്ചി​രു​ന്ന​തെ​ങ്കില്‍ അവള്‍ അയാളെ ഇര​പ്പി​ച്ചേ​നേ. അത്ര​യും ദോഷം അവ​ന്നു തന്നെ! അവന്‍ ഒരി​ര​പ്പാ​ളി​ച്ചി​യെ കല്യാ​ണം കഴി​ക്കു​ന്നു; അവനും ഇര​പ്പാ​ളി​യാ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ.’ പക്ഷേ, കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ അഞ്ചു​ല​ക്ഷം വലി​യ​മ്മ​യെ രസി​പ്പി​ച്ചു; ഈ ദമ്പ​തി​ക​ളെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം വലി​യ​മ്മ തന്റെ നി​ശ്ച​യ​ത്തെ ഒന്നു ഭേ​ദ​പ്പെ​ടു​ത്തി, ആറു ലക്ഷം ഫ്രാ​ങ്കി​നെ ആര്‍ക്കും വി​ല​വെ​ക്കാ​തെ കഴി​യി​ല്ല; അതു​കൊ​ണ്ട്, ചെ​റു​പ്പ​ക്കാര്‍ക്ക് ആവ​ശ്യ​മി​ല്ലെ​ന്നു വന്ന സ്ഥി​തി​ക്ക്, അവള്‍ക്കു തന്റെ വക സ്വ​ത്തും അവര്‍ക്കു കൊ​ടു​ക്കു​ക​യ​ല്ലാ​തെ നി​വൃ​ത്തി​യി​ല്ലെ​ന്നു വന്നു.

ദമ്പ​തി​കള്‍ മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ കൂ​ടെ​ത്ത​ന്നെ താ​മ​സി​ക്കുക എന്നു തീര്‍ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി—വീ​ട്ടില്‍വെ​ച്ച് ഒന്നാ​ന്ത​രം സ്ഥ​ല​മായ സ്വ​ന്തം മുറി മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ അവ​രോ​ടെ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു നിര്‍ബ​ന്ധി​ച്ചു—അതെ​ന്നെ ഒരി​ക്കല്‍ക്കൂ​ടി യു​വാ​വാ​ക്കും, അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞു: “അതെ​ന്റെ ഒരു പഴയ യു​ക്തി​യാ​ണ്. എന്റെ മു​റി​യില്‍വെ​ച്ച ഒരു വി​വാ​ഹം നട​ത്ത​ണ​മെ​ന്നു​വ​ള​രെ​ക്കാ​ല​മാ​യി ഞാ​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു​വ​രു​ന്നു.

അദ്ദേ​ഹം ആ മുറി ഒരു​പാ​ടു മോ​ടി​സ്സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു് അല​ങ്ക​രി​ച്ചു. വള​രെ​ക്കാ​ല​മാ​യി കൈ​യി​ലു​ള്ള​തും മഞ്ഞ​ളി​പ്പു​നി​റ​ത്തി​ലു​ള്ള പട്ടു​ശീ​ല​യി​ന്മേൽ വി​ല്ലീ​സ് പൂ​വു​കള്‍ തു​ന്നി​പ്പി​ടി​പ്പി​ച്ച​തു​മാ​യി ഹോ​ള​ണ്ടു രാ​ജ്യ​ത്തു​നി​ന്നു വന്ന​തെ​ന്ന് അദ്ദേ​ഹം വി​ശ്വ​സി​ച്ചു​പോ​രു​ന്ന ഒര​സാ​ധാ​ര​ണ​ത്തു​ണി​കൊ​ണ്ടു് തട്ടും ചു​മ​രു​ക​ളും മൂ​ടി​യ​ണി​ഞ്ഞു— അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞു; “ഈ തു​ണി​കൊ​ണ്ടാ​ണ് ലറോ​ഷ്ഗ്വി​യോ​ങ് കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തില്‍ ദാ​ങ്വില്‍ഡ​ച്ച​സ്സി​ന്റെ കട്ടില്‍ അല​ങ്ക​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്—അടു​പ്പു​തി​ണ്ണി മേല്‍ മേ​ത്ത​രം പി​ഞ്ഞാ​ണം​കൊ​ണ്ടു, നഗ്ന​മായ വയ​റ്റ​ത്ത് ഒരുവക കൈ​യു​റു​മാല്‍ പി​ടി​ച്ചു ഒരു ചെ​റു​രൂ​പം അദ്ദേ​ഹം ഉണ്ടാ​ക്കി​ച്ചു.

മൊ​സ്യു ഗില്‍നോര്‍മാ​ന്റെ വാ​യ​ന​മു​റി മരി​യു​സ്സി​ന്നാ​വ​ശ്യ​മു​ള്ള ഒരു വക്കീല്‍ വാ​യ​ന​സ്ഥ​ല​മാ​യി; ഭര​ണ​സ​ഭാം​ഗ​ത്തി​ന് ഒരു വാ​യ​ന​സ്ഥ​ലം ആവ​ശ്യ​മാ​ണ​ല്ലോ.

കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാര്‍ ദി​വ​സം​പ്ര​തി തമ്മില്‍ക്ക​ണ്ടി​രു​ന്നു. കൊ​സെ​ത്ത് മൊ​സ്യൂ​ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങോ​ടു​കൂ​ടി വരും—“ഇതു കീ​ഴ്മേല്‍ മറി​യ​ലാ​ണ്.’ മദാം​വ്വ​സേ​ല്ല് ഗില്‍നോര്‍മാന്‍ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ടു. ‘വധു വര​ന്റെ വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു വി​വാ​ഹ​പ്രാര്‍ത്ഥ​ന​യ്ക്കു വരിക.’ പക്ഷേ, മരി​യു​സ്സി​ന്റെ രോഗം ശമി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങി​യ​തോ​ടു​കൂ​ടി ആ സമ്പ്ര​ദാ​യം ബല​പ്പെ​ട്ടു; കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച​കള്‍ക്കു റ്യൂ ദ് ലോം അര്‍മേ​യി​ലെ വൈ​ക്കോല്‍ക്ക​സാ​ല​ക​ളെ​ക്കാള്‍ റ്യൂ ദെ ഫില്‍ദ്യു കല്‍വേ​റി​ലെ ചാ​രു​ക​സാ​ല​കള്‍ യോ​ജി​ച്ച​താ​ക​കൊ​ണ്ട് അത​ങ്ങ​നെ വേര്‍പി​ടി​ച്ചു. മരി​യു​സ്സും മൊ​സ്യു ഷു​ഷല്‍വാ​ങ്ങും തമ്മില്‍ക്കാ​ണാ​റു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും ഒന്നും സം​സാ​രി​ക്കാ​റി​ല്ല. അവര്‍ ആലോ​ചി​ച്ചു​റ​ച്ചി​ട്ടാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നും, ഓരോ പെണ്‍കി​ടാ​വി​നും വേണം ഒരു സഹ​ചാ​രി​ണി. കൊ​സെ​ത്തി​നു മൊ​സ്യു​ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങി​ല്ലാ​തെ വരാന്‍ വയ്യാ. മരി​യു​സ്സി​ന്റെ കണ്ണില്‍, മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ് കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ ഒരു ലക്ഷ​ണ​മാ​യി​ത്തീര്‍ന്നു. അയാള്‍ അതു സമ്മ​തി​ച്ചു. എല്ലാ മനു​ഷ്യ​രു​ടേ​യും ജീ​വി​ത​സ്ഥി​തി നന്നാ​ക്കി​ത്തീര്‍ക്കുക എന്ന വിഷയം പി​ടി​ച്ച് അസ്പ​ഷ്ട​മാ​യും അങ്ങു​മി​ങ്ങും തൊ​ടാ​തെ​യും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി തര്‍ക്കി​ച്ചു​തര്‍ക്കി​ച്ചു് അവര്‍ ‘അതേ’ ‘അല്ല’ എന്നു പറയുക എന്ന​തില്‍ നി​ന്നു കു​റ​ച്ചു കവി​ഞ്ഞു. സൗ​ജ​ന്യ​മാ​യും ഐച്ചി​ക​മാ​യും എല്ലാ​ത്ത​ര​ത്തി​ലും എല്ലാ മനു​ഷ്യ​ന്നും, കാ​റ്റും വെ​യി​ലു​മെ​ന്ന​പോ​ലെ കി​ട്ട​ത്ത​ക്ക​വി​ധം എല്ലാ ജന​ങ്ങള്‍ക്കും അനു​ഭ​വി​ക്കാ​വു​ന്ന വി​ധ​ത്തില്‍, വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം നട​പ്പാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന് ആഗ്ര​ഹ​മു​ള്ള മരി​യു​സ്സി​നോ​ട് അക്കാ​ര്യ​ത്തില്‍ കൊ​സെ​ത്തും യോ​ജി​ച്ചു. രണ്ടാ​ളും ഒന്നാ​യി. മൊ​സ്യു​ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങും നല്ല​വ​ണ്ണം, ഏതാ​ണ്ടു സാ​ഹി​ത്യ ഭം​ഗി​യോ​ടു​കൂ​ടി​ത്ത​ന്നെ, സം​സാ​രി​ച്ചി​രു​ന്നു—എങ്കി​ലും അനിര്‍വ​ച​നീ​യ​മായ എന്തോ ഒന്നു് അയാള്‍ക്കു പോ​രാ​യ്മ​യു​ണ്ട്. ഒരു ലൗ​കി​ക​മ​നു​ഷ്യ​നെ​ക്കാള്‍ മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങി​ന് എന്തോ ഒന്ന് കു​റ​വു​ണ്ട്, അല്ലെ​ങ്കില്‍ അധി​ക​മു​ണ്ട്.

മരി​യു​സ് ഹൃ​ദ​യാ​ന്തര്‍ഭാ​ഗ​ത്തു​വെ​ച്ച്, തന്റെ ആലോ​ച​ന​യ്ക്ക​ടി​യില്‍ വെ​ച്ച്, ഈ മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങി​നെ, അയാളെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം ഉദാ​ര​നും ഉന്മേ​ഷ​ര​ഹി​ത​നു​മാ​യി​രു​ന്ന ആ മനു​ഷ്യ​നെ, എല്ലാ​ത്ത​രം മൗ​ന​ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും വള​ഞ്ഞി​ട്ടി​രു​ന്നു. ചി​ല​പ്പോള്‍ അയാള്‍ക്കു തന്റെ സ്വ​ന്തം സ്മ​ര​ണ​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി​ത്ത​ന്നെ സംശയം ജനി​ക്കും. അയാ​ളു​ടെ ഓര്‍മ്മ​യില്‍ ഒരു ഗു​ഹ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, ഒരി​രുള്‍ സ്ഥലം, നാ​ലു​മാ​സ​ത്തെ മര​ണ​വേ​ദ​ന​യാല്‍ കു​ഴി​ച്ചു​ണ്ടാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഒര​ഗാ​ധ​സ്ഥ​ലം—അതി​നു​ള്ളില്‍ പലതും ആണ്ടു​പോ​യി. അത്ര​മേല്‍ സഗൗ​ര​വ​നും ശാ​ന്ത​നു​മാ​യി കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ന്ന ആ മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങി​നെ വഴി​ക്കോ​ട്ട​യില്‍വെ​ച്ച് കാ​ണു​ക​യു​ണ്ടാ​യെ​ന്നു​ള്ള​തു വാ​സ്ത​വം​ത​ന്നെ​യോ എന്നു​കൂ​ടി അയാള്‍ ഒരി​ക്കല്‍ സ്വയം ചോ​ദി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

എന്താ​യാ​ലും കഴി​ഞ്ഞ​കാ​ല​ത്തെ ആവിര്‍ദാ​വ​ങ്ങ​ളും തി​രോ​ഭാ​വ​ങ്ങ​ളും​കൂ​ടി ഈയൊ​ര​മ്പ​ര​പ്പു മാ​ത​മ​ല്ല അയാ​ളില്‍ ഉണ്ടാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. നമ്മള്‍ സു​ഖി​ത​രാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴും, നമ്മള്‍ സം​തൃ​പ്ത​രാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴും, നമ്മെ​ക്കൊ​ണ്ട് കഴി​ഞ്ഞ സം​ഗ​തി​ക​ളി​ലേ​ക്കു കു​ണ്ഠി​ത​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി നോ​ക്കി​ക്കു​ന്ന ആ ഓര്‍മ്മ​യു​ടെ അപ​സ്മാ​ര​വി​കൃ​തി​യില്‍നി​ന്ന് അയാള്‍ രക്ഷ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു എന്ന് ശങ്കി​ക്കേ​ണ്ട. മറ​ഞ്ഞു പോയ ആകാ​ശാ​ന്ത​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കാ​ത്ത തല​യെ​ക്കൊ​ണ്ട് ആലോ​ചി​ക്കാ​നാ​വ​ട്ടെ സ്നേ​ഹി​ക്കാ​നാ​വ​ട്ടെ കഴി​യി​ല്ല. ചില സമ​യ​ങ്ങ​ളില്‍ മരി​യു​സ് രണ്ടു കൈ​കൊ​ണ്ടും മുഖം അമർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ക്കും; അവ്യ​ക്ത​വും ക്ഷു​ഭി​ത​വു​മായ ഭൂ​ത​കാ​ലം അയാ​ളു​ടെ തല​ച്ചോ​റില്‍ തങ്ങി​നി​ല്ക്കു​ന്ന മങ്ങ​ലി​ലൂ​ടേ പാ​ഞ്ഞു​പോ​വും. ഒരി​ക്കല്‍ക്കൂ​ടി അയാള്‍ മബെ മരി​ച്ചു​വീ​ഴു​ന്ന​തു കാണും, വെ​ടി​യു​ണ്ട​ക​ളു​ടെ നടു​ക്കു​വെ​ച്ച് ഗവ്രോ​ഷ് പാ​ടു​ന്ന​തു കേള്‍ക്കും, തന്റെ ചു​ണ്ടു​കള്‍ക്കു മുന്‍പില്‍ എപ്പൊ​നൈ​ന്റെ തണു​ത്ത നെ​റ്റി​ത്ത​ടം അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടും; ആന്‍ഷൊല്‍രാ, കൂര്‍ഫെ​രാ​ക്, ഴാ​ങ്പ്രൂ​വേര്‍, കൊം​ബ്ഫേര്‍, ബ്രൊ​സ്സ്വെ, ഗ്ര​ന്തേര്‍—തന്റെ എല്ലാ സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളും അയാ​ളു​ടെ മുന്‍പില്‍ എഴു​ന്നേ​റ്റു നി​വര്‍ന്നു​നി​ന്നു, വീ​ണ്ടും നേര്‍ത്ത വാ​യു​മ​ണ്ഡ​ല​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു മറയും. ഈ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​രോ, ദുഃ​ഖ​ശീ​ല​ന്മാ​രോ, ധീ​ര​ന്മാ​രോ, രസി​ക​ന്മാ​രോ അല്ലെ​ങ്കില്‍ വ്യ​സ​ന​ക​ര​ന്മാ​രോ ആയ എല്ലാ​വ​രും വെറും മനോ​രാ​ജ്യ​ങ്ങള്‍ മാ​ത്ര​മാ​വു​മോ? ഇവ​രൊ​ക്കെ വാ​സ്ത​വ​ത്തില്‍ ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്നു​വോ? ലഹള സക​ല​ത്തേ​യും അതി​ന്റെ പു​ക​യില്‍ മൂടി. ഇത്ത​രം വലിയ സന്നി​പാ​ത​ജ്വ​ര​ങ്ങള്‍ വലിയ സ്വ​പ്ന​ങ്ങ​ളെ തോ​ന്നി​ക്കു​ന്നു. അയാള്‍ സ്വയം അന്വേ​ഷി​ച്ചു; അയാള്‍ സ്വയം അനു​ഭ​വി​ച്ചു; ഈ തി​രോ​ഭൂ​ത​ങ്ങ​ളായ വാ​സ്ത​വ​സ്ഥി​തി​കള്‍ അയാ​ളു​ടെ തല​ചു​റ്റി​ച്ചു; അവ​രെ​ല്ലാം അപ്പോള്‍ എവി​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു? എല്ലാ​വ​രും മരി​ച്ചു​പോ​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന​തു വാ​സ്ത​വ​മാ​ണോ? നി​ഴല്‍പാ​ടു​ക​ളി​ലേ​ക്കു​ള്ള ഒരു വീഴ്ച അയാളെ ഒഴി​ച്ചു ബാ​ക്കി സക​ല​വും​കൊ​ണ്ടു നട​ന്നു. അതെ​ല്ലാം ഒരു നാ​ട​ക​ത്തില്‍ തി​ര​ശ്ശീ​ല​യില്‍ മറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ അയാള്‍ക്കു തോ​ന്നി. ജീ​വി​ത​ത്തില്‍, താ​ഴ​ത്തേ​ക്കു വീ​ണു​ക​ള​യു​ന്ന ഇത്ത​രം തി​ര​ശ്ലീ​ല​ക​ളു​ണ്ട്. ഈശ്വ​രന്‍ പി​ന്ന​ത്തെ അങ്ക​ത്തി​ലേ​ക്കു കട​ക്കു​ന്നു.

അയാള്‍ത​ന്നെ—താന്‍ വാ​സ്ത​വ​ത്തില്‍ അന്ന​ത്തെ ആളാണോ? ദരി​ദ്ര​നാ​യി​രു​ന്ന താന്‍ ധന​വാ​നാ​യി; ഉപേ​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന താൻ കു​ടും​ബി​യാ​യി; നി​രാ​ശ​നാ​യി​രു​ന്ന താന്‍ കൊ​സെ​ത്തി​നെ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്യാന്‍ പോ​കു​ന്നു. അയാള്‍ക്കു താ​നൊ​രു ശവ​ക്ക​ല്ല​റ​യെ കട​ന്നു​പോ​കു​ന്ന​താ​യും, കറു​ത്തും​കൊ​ണ്ട അങ്ങോ​ട്ടു ചെന്ന താന്‍ വെ​ളു​ത്തും​കൊ​ണ്ട് അതില്‍നി​ന്നു തി​രി​ച്ചു​പോ​ന്ന​താ​യും, താ​ന​ല്ലാ​തെ ബാ​ക്കി​യു​ള്ള​വ​രെ​ല്ലാം അതില്‍ത്ത​ന്നെ താ​മ​സ​മാ​ക്കി​യ​താ​യും തോ​ന്നി. ചില സമ​യ​ത്ത് ഈ കഴി​ഞ്ഞു​പോയ എല്ലാ​വ​രും തി​രി​ച്ചു​വ​ന്ന് അയാ​ളു​ടെ നാ​ലു​പു​റ​വും​കൂ​ടി, അയാളെ കാ​ണാ​താ​ക്കും; അപ്പോള്‍ അയാള്‍ കൊ​സെ​ത്തി​നെ​പ്പ​റ്റി വി​ചാ​രി​ച്ചു തന്റെ പ്ര​ശാ​ന്ത​മ​ഹി​മ​യെ വീ​ണ്ടെ​ടു​ക്കും; എന്നാല്‍ ആ അത്യാ​പ​ത്തി​നെ മന​സ്സില്‍നി​ന്നു മാ​ച്ചു​ക​ള​യാന്‍ ഈയൊ​രാ​ന​ന്ദാ​വേ​ഗ​ത്തെ​ക്കൊ​ണ്ട​ല്ലാ​തെ സാ​ധി​ക്കു​ക​യു​മി​ല്ല.

ഈ തി​രോ​ഭൂ​ത​ങ്ങ​ളായ സത്ത്വ​ങ്ങള്‍ക്കി​ട​യില്‍ മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങി​ന് ഏതാ​ണ്ടൊ​രു സ്ഥാ​ന​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. വഴി​ക്കോ​ട്ട​യി​ലെ മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങും കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ അടു​ത്ത് അത്ര​യും സഗൗ​ര​വ​നാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന ഈ മനു​ഷ്യ​ദേ​ഹ​മു​ള്ള മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങും ഒരാള്‍ത​ന്നെ​യാ​ണെ​ന്നു വി​ശ്വ​സി​ക്കാന്‍ അയാള്‍ ഞെ​രു​ങ്ങി. ആദ്യ​ത്തേ​തു പക്ഷേ, തന്റെ മോ​ഹാ​ല​സ്യ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നില്‍ ഉണ്ടാ​യി​ത്തീര്‍ന്ന ഒരു ദു​സ്സ്വ​പ്ന​മാ​യി​രി​ക്കാം. എന്താ​യാ​ലും രണ്ടു​പേ​രു​ടേ​യും പ്ര​കൃ​തി പരു​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു; അതി​നെ​പ്പ​റ്റി മരി​യു​സ്സില്‍നി​ന്നു മൊ​സ്യു ഫു​ഷല്‍വാ​ങ്ങി​ലേ​ക്ക് ഒരു ചോ​ദ്യം ചെ​ല്ലുക എന്ന​തു​ണ്ടാ​വാന്‍വ​യ്യാ. അയാള്‍ക്ക് അങ്ങ​നെ​യൊ​രു വി​ചാ​രം ഉണ്ടാ​യി​ട്ടേ​യി​ല്ല. ഞങ്ങള്‍ ഈ സവി​ശേ​ഷ​വി​വ​രം മുന്‍പേ​ത​ന്നെ സു​ചി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​താ​ണ്.

ഒരു ഗു​ഢ​കാ​ര്യം രണ്ടു​പേ​രു​ടേ​യും ഉള്ളില്‍ ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്ക​യും, ഒരു മൗ​ന​ക്ക​രാ​റ​നു​സ​രി​ച്ചെ​ന്ന​പോ​ലെ, അതി​നെ​പ്പ​റ്റി അന്യോ​ന്യം ഒന്നും മി​ണ്ടാ​തി​രി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന രണ്ടാള്‍ ഉണ്ടാ​വു​ന്ന​തു, സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നേ​ട​ത്തോ​ളം തന്നെ, അസാ​ധാ​ര​ണ​മ​ല്ല.

ഒരി​ക്കല്‍ മാ​ത്ര​മേ, മരി​യു​സ് അതിനു ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യു​ള്ളു. അയാള്‍ സം​സാ​ര​ത്തി​നി​ട​യില്‍ റ്യു ദ് ല ഷങ്വ്രെ​റി​യെ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു: എന്നി​ട്ട് മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങോ​ടു തി​രി​ഞ്ഞു ചോ​ദി​ച്ചു; ’നി​ശ്ച​യ​മാ​യും ആ തെ​രു​വു നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​മ​ല്ലോ!’

‘ഏതു തെ​രു​വ്?’

‘റ്യു ദ് ല ഷങ്വ്രെ​റി?”

‘എനി​ക്കാ​ത്തെ​രു​വി​ന്റെ പേ​രി​നെ​പ്പ​റ്റി അറി​വൊ​ന്നു​മി​ല്ല.” ലോ​ക​ത്തില്‍വെ​ച്ച് ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം സാ​ധാ​ര​ണ​മായ മട്ടില്‍ മൊ​സ്യൂ ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

തെ​രു​വി​നെ​പ്പ​റ്റി​യ​ല്ല, തെ​രു​വി​ന്റെ പേ​രി​നെ​പ്പ​റ്റി​ത്ത​ന്നെ ഈയൊരു മറു​പ​ടി വന്ന​പ്പോള്‍, മരി​യു​സ്സി​ന് അതു കു​റേ​ക്കൂ​ടി വി​ശ്വാ​സ്യ​മാ​യി​ത്തോ​ന്നി.

‘നി​ശ്ച​യ​മാ​യും, ഞാന്‍ സ്വ​പ്നം കണ്ട​താ​ണ്. എന്നെ ഒരു ചി​ത്ത​ഭ്ര​മം ബാ​ധി​ച്ചു. അത അയാ​ളു​ടെ ഛാ​യ​യി​ലു​ള്ള മറ്റാ​രോ ആയി​രി​ക്ക​ണം. മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ് അവിടെ വന്നി​ട്ടി​ല്ല.’

മരി​യു​സ്സി​ന്റെ മതി​മ​യ​ക്ക​ത്തെ​ക്കൊ​ണ്ട്, അതെ​ത്ര​ത​ന്നെ വലു​താ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും, അയാ​ളു​ടെ മറ്റു വി​ചാ​ര​ങ്ങ​ളെ ഉള്ളിൽ​നി​ന്നു മാ​ച്ചു​ക​ള​യാന്‍ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. വി​വാ​ഹാ​ഘോ​ഷ​ത്തി​നു​ള്ള ഒരു​ക്ക​ങ്ങള്‍ നട​ക്കെ, ആ ദിവസം വന്നു​കി​ട്ടാന്‍ കാ​ത്തും​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കെ, അയാള്‍ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി നി​ഷ്കര്‍ഷി​ച്ചു പല അന്വേ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളും ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തു ചെ​യ്തു.

. അയാള്‍ പല ദി​ക്കി​ലും നന്ദി കാ​ണി​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ട്; തന്റെ അച്ഛ​ന്നു വേ​ണ്ടി​യും സ്വ​ന്തം നി​ല​യ്ക്കും അതു വേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

തെ​നാര്‍ദി​യെ​രു​ണ്ട്; അയാളെ, മരി​യു​സ്സി​നെ, മൊ​സ്യൂ ഗില്‍നോര്‍മാ​ന്റെ അടു​ക്കല്‍ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നാ​ക്കിയ ആ അജ്ഞാ​ത​മ​നു​ഷ്യ​നു​ണ്ട്, പി​ന്നെ.

കല്യാ​ണം കഴി​ച്ചു. സു​ഖ​മാ​യി. ഇവരെ രണ്ടു​പേ​രേ​യും മറ​ന്നു​ക​ള​യാന്‍ വി​ചാ​രി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടും, ഈ കട​പ്പാ​ടു തീര്‍ത്തി​ട്ടി​ല്ലെ​ങ്കില്‍, അത്ര​യും ഭാ​വി​യില്‍ പ്ര​കാ​ശ​മാ​ന​മാ​വാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന തന്റെ ജീ​വി​ത​ത്തില്‍ ഇവര്‍ ഒരു നി​ഴല്‍ വീ​ശി​യേ​ക്കു​മെ​ന്ന ഭയ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും, മരി​യു​സ് ഈ രണ്ടു​പേ​രേ​യും കണ്ടു​പി​ടി​ക്കാന്‍ യത്നി​ച്ചു.

ഈ ദുഃ​ഖ​ക്കൂ​ടി​ശ്ശി​ക​ക​ളെ​യെ​ല്ലാം തള്ളി​ക്ക​ള​യുക അയാള്‍ക്ക് അസാ​ധ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു; ഭാ​വി​യി​ലേ​ക്ക് ആഹ്ലാ​ദ​പൂര്‍വം പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തി​നു മുന്‍പാ​യി ഭൂ​ത​കാ​ല​ത്തി​ന്റെ കൈ​യില്‍നി​ന്ന് തി​ക​ച്ചും വി​ട്ടു​പോ​ര​ണ​മെ​ന്ന് അയാള്‍ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

തെ​നാര്‍ദി​യെര്‍ ഒരു കള്ള​നാ​ണെ​ന്നു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ട് അയാള്‍ കേര്‍ണല്‍ പൊ​ങ്മേര്‍സി​യെ രക്ഷി​ച്ചു എന്നു​ള്ള​ത് പോ​യ്പോ​കു​ന്നി​ല്ല. മരി​യു​സ്സി​ന്റെ​യൊ​ഴി​ച്ചു ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ മു​ഴു​വ​നും, കണ്ണി​ന് തെ​നാര്‍ദി​യെര്‍ ഒരു ഘാ​തു​ക​നാ​യി​രു​ന്നു.

പി​ന്നെ വാ​ട്ടര്‍ലൂ യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി​യില്‍വെ​ച്ചു വാ​സ്ത​വ​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യ​തി​ന്ന​തെ​ന്ന് മരി​യു​സ്സി​ന് അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട്, അയാ​ളു​ടെ അച്ഛന്‍, തെ​നാര്‍ദി​യെ​രെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം, യാ​തൊ​രു കൃ​ത​ജ്ഞ​ത​യ്ക്കും അവ​കാ​ശ​മി​ല്ലാ​ത്ത വി​ധ​ത്തി​ലാ​ണ് ജീ​വ​നോ​ടു​കൂ​ടി അവി​ടെ​നി​ന്ന് പോ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള​തെ​ന്ന ആ സവി​ശേഷ വിവരം അയാള്‍ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടി​ല്ല.

മരി​യു​സ് ഏര്‍പ്പെ​ടു​ത്തിയ പല ആളു​ക​ളില്‍ ആരെ​ക്കൊ​ണ്ടും തെ​നാര്‍ദി​യെ​രെ സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് ഒരു വി​വ​ര​വും ഉണ്ടാ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​രാന്‍ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. ആ ഭാഗം തീരേ നശി​ച്ചു​പോ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ തോ​ന്നി. മദാം തെ​നാര്‍ദി​യെര്‍ കേ​സ്സു​വി​ചാ​ര​ണ​യ്ക്കു മുന്‍പാ​യി തട​വില്‍വെ​ച്ചു മരി​ച്ചു. ആ കു​ടും​ബ​ത്തില്‍ ശേ​ഷി​പ്പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന തെ​നാര്‍ദി​യെ​രും അസെല്‍മ​യും അന്ധ​കാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ ആണ്ടു. സാ​മു​ദാ​യി​ക​മായ അജ്ഞാ​ത​ത്വ​ത്തി​ലെ അഗാ​ധ​ഗുഹ ആ രണ്ടു സത്ത്വ​ങ്ങ​ളെ​യും അക​ത്താ​ക്കി. മു​കള്‍ബ്ഭാ​ഗ​ത്ത് ആ ഒരു വി​റ​യെ​ങ്കി​ലും, ആ ഒര​ന​ക്ക​മെ​ങ്കി​ലും, എന്തോ ഒന്ന​ക​ത്ത് വീ​ണി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നും ആഴ​മ​ള​ക്കു​ന്ന ഈയ​ക്ക​ട്ടി ഇനി ഇട്ടു​നോ​ക്കാ​മെ​ന്നും കാ​ണി​ക്കു​ന്ന ആ അസ്പ​ഷ്ട​ങ്ങ​ളായ മണ്ഡ​ല​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒരു വട്ടം​വീ​ശ​ലെ​ങ്കി​ലു​മാ​വ​ട്ടേ കാ​ണാ​നി​ല്ല.

മദാം തെ​നാർ​ദി​യെർ മരി​ച്ചു​പോ​ക​യും, ബു​ലാ​ത്രു​യെ​ലി​നെ വി​ചാ​ര​ണ​യില്‍ നി​ന്നൊ​ഴി​വാ​ക്കു​ക​യും, ക്ല​ക്സു​വി​നെ കാ​ണാ​താ​വു​ക​യും, പ്ര​ധാ​ന​രെ​ല്ലാം തട​വില്‍നി​ന്നു ചാ​ടി​പ്പോ​വു​ക​യും ചെയ്ത സ്ഥി​തി​ക്ക് ഗോര്‍ബോ ഭവ​ന​ത്തില്‍വെ​ച്ചു​ണ്ടായ കള്ള​പ്പ​തി​യി​രി​പ്പി​ന്റെ വി​ചാ​രണ സാ​ര​മാ​വാ​തെ പോയി.

ആ കാ​ര്യം അങ്ങ​നെ മോ​ശ​മാ​യി​ക്കി​ട​ന്നു. സെ​ഷ്യന്‍കോ​ട​തി​ക്കി രണ്ടു നി​സ്സാ​ര​ന്മാ​രെ, പ്രിന്‍ത​നി​യേര്‍ എന്നും ബി​ഗ്ര​നെ​യി എന്നും​കൂ​ടി പേ​രു​ള്ള പങ്ഷോ​വി​നേ​യും​ദൊ​മി​ലി​യാര്‍ എന്നു​കൂ​ടി പേ​രു​ള്ള ദെ​മി​ലി​യാ​രേ​യും, പത്തു​കൊ​ല്ല​ത്തേ​ക്ക് തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷ​സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്ക​യ​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ട് തൃ​പ്തി​പ്പെ​ട​ണ്ടി​വ​ന്നു. ജീ​വ​പ​ര്യ​ന്തം കഠി​ന​ത​ട​വാ​ണ്. ആ ചാ​ടി​പ്പോ​യ​വ​രും ദു​ശ്ലാ​ഠ്യ​ക്കാ​രു​മായ അവ​രു​ടെ കൂ​ട്ടു​കാര്‍ക്കു വി​ധി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ശിക്ഷ.

നേ​താ​വും തല​വ​നു​മായ തെ​നാര്‍ദി​യെ​രെ, ദു​ശ്ശാ​ഠ്യ​ത്തി​ന്റെ ഫല​മാ​യി, ശി​ര​ച്ഛേ​ദം ചെ​യ്വാ​നും വി​ധി​യാ​യി.

ഒരു ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തി​നു പി​ന്നില്‍നി​ന്ന് ഒരു മെ​ഴു​തി​രി​പോ​ലെ ആ സം​സ്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട പേ​രി​ന്മേ​ലേ​ക്കു് തന്റെ വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ പ്ര​കാ​ശ​നാ​ള​ത്തെ വ്യാ​പി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് ഈ ശി​ക്ഷാ​വി​ധി മാ​ത്ര​മേ തെ​നാര്‍ദി​യെ​രെ​പ്പ​റ്റി ഒരു വി​രാ​മ​മാ​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളു.

എന്ന​ല്ല, വീ​ണ്ടും പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​പോ​യാ​ലോ എന്നു​ള്ള ഭയ​ത്തോ​ടു​കു​ടി തെ​നാര്‍ദി​യെ​രെ അങ്ങേ അറ്റ​ത്തെ അഗാ​ധ​ത​ക​ളി​ലേ​ക്കു പി​ടി​ച്ചു​ന്തി, ഈ ശി​ക്ഷാ​വി​ധി ആ മനു​ഷ്യ​നെ മൂ​ടി​യി​രു​ന്ന നി​ഴ​ലു​ക​ളു​ടെ കട്ടി​ത്ത​ത്തി​നു ഒന്നു​കൂ​ടി ശക്തി​വെ​പ്പി​ച്ചു.

മറ്റെ​യാ​ളെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം, മരി​യു​സ്സി​നെ രക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ അജ്ഞാ​ത​മ​നു​ഷ്യ​ന്റെ കാ​ര്യ​ത്തില്‍, അന്വേ​ഷ​ണം ആദ്യ​ത്തില്‍ ഏറ​ക്കു​റെ വി​ജ​യ​ക​ര​മാ​യി വന്നി​ട്ടു പെ​ട്ടെ​ന്ന് ഒരു വീ​ഴ്ച​വീ​ണു. ജൂണ്‍ 6-ാംനു വൈ​കു​ന്നേ​രം മരി​യു​സ്സി​നെ​റ്യൂ ദെ ഫില്‍ദ്യു കല്‍വേ​റി​ലേ​ക്ക് കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന കൂ​ലി​വ​ണ്ടി ഇന്ന​തെ​ന്ന് അവര്‍ കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു.

ജൂണ്‍മാ​സം 6-ാംനു, ഒരു പൊ​ല്ലീ​സ്സു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്റെ ആജ്ഞ​പ്ര​കാ​രം ഉച്ച​തി​രി​ഞ്ഞു മൂ​ന്നു​മ​ണി​മു​തല്‍ സന്ധ്യ​വ​രെ ഷാം​സെ​ലി​സെ​പാ​താ​റില്‍ വലിയ ഓവു​ചാ​ലി​ന്റെ പ്ര​വേ​ശ​ദ്വാ​ര​ത്തി​നു മു​ക​ളില്‍ താന്‍ കാ​ത്തു​നില്‍ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യെ​ന്നും; ഒമ്പ​തു മണി​യോ​ടു​കൂ​ടി പു​ഴ​യി​ലേ​ക്കു​ന്തി​നി​ല്ക്കു​ന്ന ഓവു​ചാ​ലി​ന്റെ അഴി​വാ​തില്‍ തു​റ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു എന്നും; കാ​ഴ്ച​യില്‍ മരി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന മറ്റൊ​രാ​ളെ പു​റ​ത്തേ​റ്റി ഒരാള്‍ അതി​ന്നു​ള്ളില്‍നി​ന്നു പു​റ​ത്തു കട​ന്നു എന്നും; അവിടെ കാ​വല്‍ നി​ന്നി​രു​ന്ന പൊ​ല്ലീ​സ്സു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥന്‍ ജീ​വ​നു​ള്ള ആളെ പി​ടി​ക്കു​ക​യും മരി​ച്ചു​പോയ ആളെ കൈ​യി​ലാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു എന്നും; പൊ​ല്ലീ​സ്സു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്റെ കല്പ​ന​പ്ര​കാ​രം താന്‍, വണ്ടി​ക്കാ​രന്‍, ‘ആ എല്ലാ കൂ​ട്ട​രേ​യും’ തന്റെ വണ്ടി​യില്‍ കേ​റ്റി​യെ​ന്നും; അവര്‍ റ്യൂ ദെ കല്‍വേ​റി​ലേ​ക്ക് വണ്ടി​യോ​ടി​ച്ചു എന്നും; അവിടെ അവര്‍ മരി​ച്ച ആളെ ഇറ​ക്കി എന്നും; ആ മരി​ച്ച ആള്‍ മൊ​സ്യു മരി​യു​സ്സാ​ണെ​ന്നും; ‘ഇക്കു​റി ജീ​വ​നോ​ടു​കൂ​ടി​യി​ട്ടാ​ണെ​ങ്കി​ലും അന്ന​ത്തെ ആള്‍ അതു​ത​ന്നെ​യാ​ണെ​ന്ന് താന്‍ കണ്ട​റി​യു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നും, എന്നി​ട്ട് അവര്‍ വീ​ണ്ടും വണ്ടി​യില്‍ക്ക​യ​റി, താന്‍ കു​തി​ര​ക​ളെ അടി​ച്ചു പാ​യി​ച്ചു എന്നും; റി​ക്കാര്‍ട്ടാ​പ്പീ​സി​ന്റെ പടി​ക്കല്‍നി​ന്ന് കു​റ​ച്ച​ക​ലെ​യെ​ത്തി​യ​പ്പോള്‍ അവര്‍ വണ്ടി നിര്‍ത്താന്‍ പറ​ഞ്ഞു​വെ​ന്നും; അവിടെ, തെ​രു​വില്‍, വെ​ച്ച് അവര്‍ തനി​ക്കു​ള്ള കൂലി തന്നു പി​രി​ഞ്ഞു​വെ​ന്നും; പൊ​ല്ലി​സ്സു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥന്‍ മറ്റെ​യാ​ളെ​യും പി​ടി​ച്ച് അവി​ടെ​നി​ന്നു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി​യെ​ന്നും; പി​ന്നെ​ത്തെ കഥ യാ​തൊ​ന്നും തനി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ എന്നും; രാ​ത്രി നല്ല ഇരു​ട്ടു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നു എന്നും വണ്ടി​ക്കാ​രന്‍ മൊ​ഴി​കൊ​ടു​ത്തു.

ഞങ്ങള്‍ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​വി​ധം മരി​യു​സ്സി​ന് യാ​തൊ​ന്നും ഓര്‍മ്മ​യി​ല്ല. വഴി​ക്കോ​ട്ട​യില്‍വെ​ച്ച് താന്‍ പി​ന്നോ​ക്കം മറി​യു​മ്പോള്‍ പി​ന്നില്‍നി​ന്ന് ഒരു ശക്തി​യു​ള്ള കൈ തന്നെ പി​ടി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യെ​ന്നു മാ​ത്ര​മേ അയാള്‍ക്കോര്‍മ്മ​യു​ള്ളു; പി​ന്നെ അയാ​ളെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു​ള്ള സര്‍വ്വ​വും മറ​ഞ്ഞു​ക​ള​ഞ്ഞു.

മൊ​സ്യൂ ഗില്‍നോര്‍മാ​ന്റെ വീ​ട്ടില്‍വെ​ച്ചാ​ണ് അയാള്‍ക്കു പി​ന്നെ തന്റേ​ടം വന്നി​ട്ടു​ള്ള​ത്.

അയാള്‍ ഈഹി​ച്ചു കു​ഴ​ങ്ങി.

അയാള്‍ക്ക് സ്വ​ന്തം വ്യ​ക്തി​ബോ​ധം നി​ശ്ച​യ​മാ​യും വന്നു. എങ്കി​ലും, റ്യു ദ് ലഷ​ങ്വ്രെ​റി​യില്‍വെ​ച്ചു മോ​ഹാ​ല​സ്യ​പ്പെ​ട്ടു വീണ അയാളെ സെ​യിന്‍ന​ദി​യു​ടെ കര​യ്ക്ക്, പോ​ങ്ദെ ആന്‍വാ​ലി​ദി​ന്ന​ടു​ത്തു, വെ​ച്ചു ഒരു പൊ​ല്ലീ​സ്സു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥന്‍ എങ്ങ​നെ കൈ​യി​ലാ​ക്കി;

ആരോ ഒരാള്‍ അയാളെ ഹാല്‍പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​നി​ന്നെ​ടു​ത്തു ഷാം സെ​ലി​സെ​യില്‍ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നാ​ക്കി​യി​രി​ക്ക​ണം! എങ്ങ​നെ? ഓവു​ചാ​ലി​ലൂ​ടേ.

അശ്രു​ത​പൂര്‍വ്വ​മായ വാ​ത്സ​ല്യം!

ആരോ ഒരാള്‍? ആര്?

ഈയാ​ളെ​യാ​ണ് മരി​യു​സ്സു​ന്വേ​ഷി​ക്കു​ന്ന​ത്.

അയാളെ രക്ഷി​ച്ചു ഈ മനു​ഷ്യ​നെ​പ്പ​റ്റി യാ​തൊ​ന്നു​മി​ല്ല; ഒരു വി​വ​ര​വു​മി​ല്ല; എത്ര ചെറിയ സൂചന പോ​ലു​മി​ല്ല.

ഈയൊരു കാ​ര്യ​ത്തില്‍ വളരെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു പ്ര​വര്‍ത്തി​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണെ​ങ്കി​ലും, മരി​യു​സ് പൊ​ല്ലീ​സ്സു​ധ്യ​ക്ഷ​ന്റെ ആപ്പീ​സ്സില്‍പ്പോ​ലും അന്വേ​ഷ​ണം ചെ​യ്തു. മറ്റു ദി​ക്കു​ക​ളി​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ​ത​ന്നെ അവി​ടെ​യും ആ കൈ​വ​ശ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന വിവരം കൊ​ണ്ടു വി​ശേ​ഷി​ച്ചു ഗു​ണ​മൊ​ന്നും കണ്ടി​ല്ല.

പൊ​ല്ലീ​സ്സ​ധ്യ​ക്ഷ​ന്റെ ആപ്പീ​സ്സില്‍ കൂ​ലി​വ​ണ്ടി​ക്കാ​ര​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന അറി​വു​കൂ​ടി​യി​ല്ല. ജൂണ്‍ 6-ാനു വലിയ ഓവു​ചാ​ലി​ന്റ മു​ഖ​ത്തു​വെ​ച്ച് ഒരാ​ളെ​യും പോ​ലീ​സ്സു​കാര്‍ പി​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​താ​യി അവിടെ വി​വ​ര​മി​ല്ല.

ഇക്കാ​ര്യ​ത്തില്‍ യാ​തൊ​രു വി​വ​ര​ണ​ക്കു​റി​പ്പും ആപ്പീ​സ്സില്‍ കി​ട്ടി​യി​ട്ടി​ല്ല. ഇതൊരു കു​ള്ള​ക്ക​ഥ​യാ​ണെ​ന്ന് അവി​ടെ​യു​ള്ള​വര്‍ തീര്‍ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി. ഈ കള്ള​ക്കഥ വണ്ടി​ക്കാ​രന്‍ കെ​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കി​യ​താ​വ​ണ​മെ​ന്ന് അവര്‍ വി​ധി​ച്ചു.

പണം കി​ട്ടാ​നു​ള്ള കാ​ര്യ​ത്തില്‍ ഒരു വണ്ടി​ക്കാ​രന്‍ എന്തും കാ​ണി​ക്കും—കവി​ത​കൂ​ടി കെ​ട്ടും. എന്താ​യാ​ലും കാ​ര്യം തീര്‍ച്ച​പ്പെ​ട്ടു; മരി​യു​സ്സി​ന് ഞങ്ങള്‍ പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, താന്‍ മരി​യു​സ്സ​ല്ലെ​ന്ന് സം​ശ​യി​ക്കാന്‍ കഴി​യു​മെ​ങ്കി​ല​ല്ലാ​തെ, ഇനി ഇക്കാ​ര്യ​ത്തില്‍ സം​ശ​യി​ക്കാന്‍ വയ്യാ.

ഈ സാ​ധാ​ര​ണ​ക​ട​ങ്ക​ഥ​യെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് സക​ല​വും അജേ​ഞ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു.

തന്റേ​ടം​കെ​ട്ട മരി​യു​സ്സി​നേ​യും പു​റ​ത്തേ​റ്റി വലിയ ഓവു​ചാ​ലി​ന്റെ അഴി​വാ​തി​ലില്‍നി​ന്ന് പു​റ​ത്തു കട​ക്കു​ന്ന​താ​യി വണ്ടി​ക്കാ​രന്‍ കാ​ണു​ക​യും ലഹ​ള​ക്കാ​ര​നെ രക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ കു​റ്റ​ത്തി​ന്മേല്‍ പൊ​ല്ലീ​സ്സു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥന്‍ പി​ടി​ക്കു​ക​യും ചെയ്ത ആ മനു​ഷ്യന്‍, ആ നി​ഗു​ഡ​മ​നു​ഷ്യന്‍, പി​ന്നെ എന്താ​യി? ആ പൊ​ല്ലീ​സ്സു​കാ​രന്‍ തന്നെ എവി​ടെ​പ്പോ​യി?

എന്തു​കൊ​ണ്ട് ആ പൊ​ല്ലീ​സ്സു​കാ​രന്‍ മി​ണ്ടാ​തി​രു​ന്നു? ആ തട​വു​പു​ള്ളി ചാ​ടി​പ്പോ​യി എന്നു​ണ്ടോ? അയാള്‍ പൊ​ല്ലീ​സ്സു​കാ​ര​നെ കൈ​ക്കൂ​ലി കൊ​ടു​ത്തു കീ​ഴ​ട​ക്കി​യോ? മരി​യു​സ്സി​ന്റെ സര്‍വ്വ​സ്വ​വും കട​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന ആ മനു​ഷ്യന്‍ എന്തു​കൊ​ണ്ട് അയാ​ളു​ടെ മുന്‍പില്‍ ഒര​ന​ക്ക​വും കാ​ണി​ക്കു​ന്നി​ല്ല? അയാ​ളു​ടെ വാ​ത്സ​ല്യ​ത്തില്‍ നി​ന്ന് ഒട്ടും കു​റ​ഞ്ഞ മഹ​ത്ത്വ​മ​ല്ല അയാ​ളു​ടെ സ്വാര്‍ത്ഥ​രാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​നു​മു​ള്ളൂ. എന്തു​കൊ​ണ്ട് ആ മനു​ഷ്യന്‍ പി​ന്നെ വന്നി​ല്ല? ഒരു സമയം അയാള്‍ പ്ര​തി​ഫ​ലം വേണ്ട ആള​ല്ലാ​യി​രി​ക്കും; കൃ​ത​ജ്ഞത വേ​ണ്ടാ​ത്ത ആളി​ല്ല. അയാള്‍ മരി​ച്ചി​രി​ക്കു​മോ? ആരാ​ണ​ത്? അയാ​ളു​ടെ മുഖം എന്തു മട്ടാ​ണ്? ഇത​യാള്‍ക്ക് ആരെ​ക്കൊ​ണ്ടും പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കാന്‍ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല.

വണ്ടി​ക്കാ​രന്‍ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: രാ​ത്രി വല്ലാ​ത്ത ഇരു​ട്ടു​പി​ടി​ച്ച​താ​യി​രു​ന്നു.” പരി​ഭ്ര​മ​ത്തില്‍പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന ബസ്കും നി​കൊ​ലെ​ത്തും ചോ​ര​യില്‍ ആകെ മു​ഴു​കി​യി​രു​ന്ന ചെറിയ എജ​മാ​ന​ന്റെ സ്ഥി​തി മാ​ത്ര​മേ അപ്പോള്‍ നോ​ക്കി​യു​ള്ളൂ.

മരി​യു​സ്സി​ന്റെ വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ തി​രി​ച്ചു​വ​ര​വു വി​ള​ക്കു കൊ​ളു​ത്തി കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള വാ​തി​ല്ക്കാ​വല്‍ക്കാ​രന്‍ മാ​ത്ര​മേ ആ ഒരാളെ നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടി​രി​ക്കാന്‍ വഴി​യു​ള്ളു; അയാ​ളു​ടെ വി​വ​ര​ണം ഇതാണ്: ‘ആ മനു​ഷ്യ​നെ കണ്ടാല്‍ പേ​ടി​യാ​വും.’

അന്വേ​ഷ​ണ​ത്തില്‍ വല്ല പ്ര​യോ​ജ​ന​വു​മു​ണ്ടാ​വു​മെ​ന്നു കരുതി മരി​യു​സ് താ​ന​ന്നു മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ അടു​ക്ക​ലെ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​വ​ര​പ്പെ​ട്ട ദിവസം ധരി​ച്ചി​രു​ന്ന ചോര പു​ര​ണ്ട ഉടു​പ്പു സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​വെ​ച്ചു.

ആ കു​പ്പാ​യ​ത്തെ പരീ​ക്ഷ​ണം ചെ​യ്ത​തില്‍, അതി​ന്റെ ഒരു തൊ​ങ്ങല്‍ത്തു​മ്പ് അസാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യ​വി​ധം അരി​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തി​ട്ടു​ള്ള​താ​യി കണ്ടു. ഒരു കഷ്ണം കാ​ണാ​നി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു.

ഒരു ദിവസം വൈ​കു​ന്നേ​രം, കൊ​സെ​ത്തും ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ്ങു​മു​ള്ള​പ്പോള്‍, അന്ന​ത്തെ ആ അസാ​ധാ​ര​ണ​സം​ഭ​വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും അതി​നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു ചെയത അന്വേ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളേ​യും അവ​യു​ടെ പ്ര​യോ​ജ​ന​ശൂ​ന്യ​ത​യേ​യും കു​റി​ച്ചു​മെ​ല്ലാം സം​സാ​രി​ച്ചു; മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷല്‍വാ​ങ്ങി​ന്റെ’ ന്റെ ഉദാ​സീ​ന​ഭാ​വം അയാളെ ദേ​ഷ്യം പി​ടി​പ്പി​ച്ചു.

ശു​ണ്ഠി​യു​ടെ എന്തോ ഒന്നു​ള്ള​തായ ഒരു ചൊ​ടി​യോ​ടു​കൂ​ടി അയാള്‍ ഉച്ച​ത്തില്‍ പറ​ഞ്ഞു: ‘അതേ, ആ മനു​ഷ്യന്‍, ആരു​ത​ന്നെ​യാ​യാ​ലും മഹാ​നാ​ണ്. അദ്ദേ​ഹം എന്താ​ണ് ചെ​യ്ത​തെ​ന്ന​റി​യാ​മോ, സേര്‍? അദ്ദേ​ഹം ഒരു ദേ​വ​നെ​പ്പോ​ലെ പ്ര​തൃ​ക്ഷീ​ഭ​വി​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹം യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്റെ ഇട​യി​ലേ​ക്ക് പാ​ഞ്ഞെ​ത്തി, എന്നെ​യും തട്ടി​യെ​ടു​ത്തു, ഓവു​ചാ​ലി​ന്റെ മൂടി തു​റ​ന്ന്, എന്നെ​യും വഹി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടെ അതി​ലേ​ക്കി​റ​ങ്ങി, അതി​ലൂ​ടേ എന്നെ കൊ​ണ്ടു​പോ​ന്നു! അദ്ദേ​ഹം കു​നി​ഞ്ഞും, ഭാ​ര​വും താ​ങ്ങി. ആ ഭയ​ങ്ക​ര​ങ്ങ​ളായ ഭൂ​ഗര്‍ഭ​ത്തി​ലെ പട​വു​ക​ളി​ലൂ​ടെ ഇരു​ട്ട​ത്ത് ചളി​ക്കു​ഴി​യി​ലൂ​ടെ നാ​ലു​നാ​ലര നാഴിക പോ​ന്നി​ട്ടു​ണ്ടാ​വ​ണം—സേര്‍, പു​റ​ത്ത് ഒരു ശവ​വു​മേ​റ്റി നാ​ലു​നാ​ലര നാ​ഴി​ക​യി​ല​ധി​കം! എന്തു​ദ്ദേ​ശ​ത്തി​ന്മേല്‍? ആ ശവ​ത്തെ രക്ഷി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​ള്ള ഏകോ​ദ്ദേ​ശ​ത്തി​ന്മേല്‍, ആ ശവം ഞാ​നാ​ണ്. അദ്ദേ​ഹം സ്വയം പറ​ഞ്ഞി​രി​ക്കും: ഒരു സമയം അതി​ന്നു​ള്ളില്‍ ഒരു മി​ടി​പ്പു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലോ! ആ നി​സ്സാ​ര​മായ ജീ​വാം​ശ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ഞാ​നെ​ന്റെ ആയു​സ്സു കളയും! ഒരി​ക്ക​ല​ല്ല അദ്ദേ​ഹം ആയു​സ്സ​പ​ക​ട​ത്തി​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ള്ളൂ. ഒരി​രു​പ​തു കുറി. ഓരോ കാല്‍വെ​പ്പും അപ​ക​ട​മാ​യി​രു​ന്നു. അതിനു തെ​ളി​വ്; ഓവു​ചാ​ലില്‍നി​ന്ന് പു​റ​ത്തു​ക​ട​ന്ന ഉടനേ അയാള്‍ പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. നി​ങ്ങള്‍ക്ക​റി​യാ​മോ, സേര്‍? ആ ഒരാള്‍ ഇതൊ​ക്കെ​ച്ചെ​യ്തു. എന്നി​ട്ടോ, ഒരു പ്ര​തി​ഫ​ല​വും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്നാ​വശ മില്ല. ഞാ​നാ​രാ​യി​രു​ന്നു? ഒരു ലഹ​ള​ക്കാ​രന്‍. ഞാ​നാ​രാ​യി​രു​ന്നു? യു​ദ്ധ​ത്തില്‍ത്തോ​റ്റ ഒരാള്‍. ഹാ! കൊ​സെ​ത്തി​നു​ള്ള ആറു ലക്ഷം ഫ്രാ​ങ്ക് എന്റെ​യാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ…

‘അതു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ​യാ​ണ്’ ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ് തട​ഞ്ഞു പറ​ഞ്ഞു.

‘ശരി’, മരി​യു​സ് തു​ടര്‍ന്നു: ‘അതു മു​ഴു​വ​നും ഞാന്‍ ആ ഒരു മനു​ഷ്യ​നെ കണ്ടു പി​ടി​ക്കാന്‍ വേ​ണ്ടി ചെ​ല​വാ​ക്കും.’

ഴാങ് വാല്‍ഴാ​ങ് ഒന്നും മി​ണ്ടി​യി​ല്ല.