1833 ഫെ​ബ്ര​വ​രി 16-ാം നു രാ​ത്രി ഒര​നു​ഗ്ര​ഹീ​ത​മായ രാ​ത്രി​യാ​യി​രു​ന്നു. അതി​ന്റെ ഇരു​ട്ടി​നു​മീ​തേ സ്വർ​ഗ്ഗം തു​റ​ന്നു​കി​ട​ന്നി​രു​ന്നു. അത് മരി​യു​സ്സി​ന്റേ​യും കൊ​സെ​ത്തി​ന്റേ​യും വി​വാ​ഹ​നാ​ളി​ലെ രാ​ത്രി​യാ​ണ്.

പകൽ ആരാ​ധ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു.

അത്, മു​ത്ത​ച്ഛൻ മനോ​രാ​ജ്യം വി​ചാ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന മഹോ​ത്സ​വം, ദമ്പ​തി​ക​ളു​ടെ തല​യ്ക്കു മു​ക​ളിൽ അപ്സ​ര​സ്സു​ക​ളും കാ​മ​ദേ​വ​ന്മാ​രും​കൂ​ടി കെ​ട്ടി​മ​റി​യു​ന്ന ഒരു സ്വർ​ഗ്ഗ​ക്കാ​ഴ്ച, ഒരു ഉമ്മ​റ​വാ​തി​ല്ക്കൽ ചി​ത്ര​മെ​ഴു​താൻ പോന്ന ഒരു വി​വാ​ഹം, ആയി​രു​ന്നി​ല്ല; എങ്കി​ലും അത് മനോ​ഹ​ര​വും സന്തോ​ഷ​മ​യ​വു​മാ​യി​രു​ന്നു.

ഇന്ന​ത്തെ മാ​തി​രി​യ​ല്ല 1833-ലെ വി​വാ​ഹം. പള്ളി​യിൽ​നി​ന്ന് പു​റ​ത്തേ​ക്കു കടന്ന ഉടനെ ഭാ​ര്യ​യേ​യും​കൊ​ണ്ട് ഒരു നട നട​ക്കു​ക​യും, ഒരു പാ​ച്ചിൽ കൊ​ടു​ക്കു​ക​യും, സു​ഖ​ത്തിൽ​നി​ന്ന് നാ​ണി​ച്ചൊ​ളി​ക്കു​ക​യും, ഒരു ദീ​പാ​ളി​പി​ടി​ച്ച​വ​ന്റെ സമ്പ്ര​ദാ​യ​ങ്ങ​ളെ ആന​ന്ദ​ഗാ​ന​ങ്ങ​ളോ​ട് കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​ലു​ള്ള ഉത്കൃ​ഷ്ട​ത്ത​റ​വാ​ടി​ത്ത​ത്തെ ഇം​ഗ്ല​ണ്ടിൽ​നി​ന്ന് ഫ്രാൻ​സ് അന്ന് കടം​വാ​ങ്ങി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല. ഒരു തപ്പാൽ​വ​ണ്ടി​യിൽ ഇരു​ന്നു കു​ലു​ങ്ങു​ന്ന​തി​ലും, ഒരു ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​യി​ലെ കി​ട​ക്ക​യെ തങ്ങ​ളു​ടെ വി​വാ​ഹ​ക്കി​ട​യ്ക്ക​യാ​ക്കി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​ലും, രാ​ത്രി​യിൽ അസ​മ​യ​ത്ത് ഒരു സാ​ധാ​ര​ണ​മു​റി​യിൽ തപ്പാൽ​വ​ണ്ടി​യു​ടെ നട​ത്തി​പ്പു​കാ​ര​നും ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​യി​ലെ അടി​ച്ചു​ത​ളി​പ്പെ​ണ്ണും​കൂ​ടി​യു​ള്ള പ്രേ​മ​സ​ല്ലാ​പ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം വി​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ളായ സ്മാ​ര​ക​ങ്ങ​ളെ കൂ​ട്ടി​ക്ക​ലർ​ത്തി ഇട്ടും​വെ​ച്ചു​പോ​കു​ന്ന​തി​ലു​മു​ള്ള ചാ​രി​ത്ര​വും വി​ശി​ഷ്ട​ത​യും ഔചി​ത്യ​വും ആളുകൾ അന്നു തി​ക​ച്ചും മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല.

നാ​മി​പ്പോൾ ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന പത്തൊ​മ്പ​താം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ മധ്യ​ത്തിൽ മെ​യ​റും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കഴു​ത്തു​പ​ട്ട​യും, മതാ​ചാ​ര്യ​നും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സ്ഥാ​ന​ക്കു​പ്പാ​യ​വും, രാ​ജ്യ​നി​യ​മ​വും ഈശ്വ​ര​നും മാ​ത്ര​മു​ണ്ടാ​യാൽ പോരാ: തപ്പാൽ​വ​ണ്ടി​യോ​ടി​ക്കു​ന്ന​വൻ​കൂ​ടി​യു​ണ്ടാ​യേ മതി​യാ​വു; മു​ക​ളിൽ​വെ​ച്ച് ചു​ക​പ്പി​ച്ച ഒരു നീ​ല​ച്ച മാർ​ക്കു​പ്പാ​യ​വും, മണി​ക്കു​ടു​ക്കു​ക​ളും, ഭു​ജ​ക​വ​ചം​പോ​ലു​ള്ള ഒര​ല​ങ്കാ​ര​ത്ത​ളി​ക​യും, പച്ച​നി​റ​ത്തിൽ തോ​ലു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള കാൽ​മു​ട്ടു​റ​ക​ളും, വാ​ലു​കൾ മേ​ല്പോ​ട്ട് പൊ​ക്കി​ക്കെ​ട്ടി​യി​ട്ട നോർ​മൻ​കു​തി​ര​ക​ളോ​ടു​ള്ള ശു​ണ്ഠി​യെ​ടു​ക്ക​ലും, കള്ള​ക്ക​സ​വു​നാ​ട​ക​ളും, വാർ​ണീ​ഷി​ട്ട തൊ​പ്പി​യും, നീ​ണ്ടു പൊ​ടി​യി​ട്ട തല​മു​ടി​യും, ഒരു പോ​ത്തൻ ചാ​ട്ട​വാ​റും, ഉയ​ര​മു​ള്ള ബു​ട്ടു​സ്സു​ക​ളും​കൂ​ടി വേണം. ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് പ്ര​ഭു​വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ന്റെ മാ​തി​രി​യിൽ​ത്ത​ന്നെ വധു​വ​ര​ന്മാ​രു​ടെ വണ്ടി​ക്കു മീതേ മട​മ്പു തേ​ഞ്ഞ​റ്റ പാ​പ്പാ​സ്സു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും കീ​റി​പ്പൊ​ളി​ഞ്ഞ ചെ​രി​പ്പു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും— വി​വാ​ഹ​ദി​വ​സം വലി​യ​മ്മ ദേ​ഷ​പ്പെ​ട്ട് പാ​പ്പാ​സും മറ്റും വലി​ച്ചെ​റി​യു​ക​യും അതു​കാ​ര​ണം ഗുണം വരി​ക​യും ചെയ്ത പി​ന്നീ​ട് മാർൽ​ബ​റോ അല്ലെ​ങ്കിൽ മൽ​ബ്രൂ​ക്കാ​യി​ത്തീർ​ന്ന ആ ചർ​ച്ച​ലി​ന്റെ സ്മാ​ര​ക​മാ​യി—ആലി​പ്പ​ഴ​മഴ വർ​ഷി​ക്കുക ഒര​ന്ത​സ്സാ​ണെ​ന്ന ഇനി​യും ഫ്രാൻ​സി​ന് തോ​ന്നി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല. നമ്മു​ടെ വി​വാ​ഹാ​ഘോ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്ക് പഴയ ചെ​രി​പ്പു​ക​ളും പാ​പ്പാ​സ്സു​ക​ളും കൂ​ടി​യേ കഴിയു എന്ന് ഇനി​യും തോ​ന്നി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല. പക്ഷേ, ക്ഷ​മി​ക്കു, പരി​ഷ്കാ​രം ഇനി​യും പര​ന്നു​പി​ടി​ക്കു​ക​ത​ന്നെ​യാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട് നമ്മൾ അവി​ടേ​ക്കെ​ത്തും.

1833-ൽ, ഒരു നൂറു കൊ​ല്ലം​മുൻ​പ്, വി​വാ​ഹം തി​ക​ഞ്ഞ കു​തി​ര​ച്ചാ​ട്ട​ത്തി​ന്നി​ട​യ്ക്ക​ല്ല നട​ത്താ​റ്.

അത്ഭു​ത​മെ​ന്നേ പറ​യേ​ണ്ടു, അക്കാ​ല​ത്ത് ആളുകൾ വി​വാ​ഹം ഒരു നി​ഗൂ​ഢ​മായ സാ​മു​ദാ​യി​കോ​ത്സ​വ​മാ​ണെ​ന്നും, ഒരു പത്രി​യാർ​ക്കി​സ്സി​ന്റെ വി​രു​ന്ന് ഒരു കു​ടും​ബോ​ത്സ​വ​ത്തെ തക​രാ​റാ​ക്കു​മെ​ന്നും, മര്യാ​ദ​യോ​ടും തറ​വാ​ടി​ത്ത​ത്തോ​ടും​കൂ​ടി​യാ​ണെ​ങ്കിൽ ഏറി​പ്പോ​യാൽ​പ്പോ​ലും ആഹ്ലാ​ദ​ശീ​ലം സു​ഖ​ത്തി​ന് കോ​ട്ടം തട്ടി​ക്കു​ക​യി​ല്ലെ​ന്നും, ചു​രു​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞാൽ ഒരു കു​ടും​ബം മേലാൽ ഉദി​ച്ചു​വ​രാ​നു​ള്ള​തായ രണ്ട് ഈശ്വ​ര​വി​ധി​ക​ളു​ടെ ഈ സങ്ക​ല​നം സ്വ​ഭ​വ​ന​ത്തിൽ​നി​ന്നാ​ണാ​രം​ഭി​ക്കേ​ണ്ട​തെ​ന്നും, അതി​ന്റെ സാ​ക്ഷി​യായ വി​വാ​ഹ​മ​ച്ച് എന്നെ​ന്നും വീ​ട്ടിൽ ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണെ​ന്നു​മു​ള്ള വി​ചാ​രം വി​ട്ടു​ക​ള​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല.

ആളുകൾ സ്വ​ന്തം ഭവ​ന​ത്തിൽ​വെ​ച്ചു​ത​ന്നെ വി​വാ​ഹം നട​ത്ത​ത്ത​ക്ക​വി​ധം വഷ​ള​ന്മാ​രാ​യി​രു​ന്നു.

അതു​കൊ​ണ്ട്, ഇന്നു പഴ​കി​പ്പോ​യ്ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ മട്ടിൽ, വി​വാ​ഹം മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​ന്റെ വീ​ട്ടിൽ​വെ​ച്ചു​ത​ന്നെ നട​ത്ത​പ്പെ​ട്ടു.

സാ​ധാ​ര​ണ​വും വി​ശേ​ഷ​മൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​ത്ത​തു​മായ വി​വാ​ഹ​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും, വി​വാ​ഹ​പ്പ​ര​സ്യം പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​വാ​നും വി​വ​ര​ങ്ങൾ എഴു​തി​ത്ത​യ്യാ​റാ​ക്കു​വാ​നു​മാ​യി മെ​യ​റു​ടെ ആപ്പീ​സ്സും പള്ളി​യും​കൂ​ടി കു​റ​ച്ചു ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടു​ണ്ടാ​ക്കി. ഫി​ബ്ര​വ​രി 1-​ാംനു- മുൻ​പാ​യി അവ​യൊ​ന്നും ശരി​പ്പെ​ടു​ത്തു​വാൻ സാ​ധി​ച്ചി​ല്ല.

അപ്പോൾ കണി​ശ​മാ​യി​പ്പ​റ​ഞ്ഞു എന്നു​ള്ള തൃ​പ്തി​ക്കു​വേ​ണ്ടി മാ​ത്രം, ആ ഫി​ബ്ര​വ​രി 16-ാം നു നോൽ​മ്പിൻ​ത​ലേ​ന്നാ​ളാ​യി​ട്ടാ​ണ് വന്നു​പെ​ട്ട​തെ​ന്ന് ഞങ്ങൾ ഇവിടെ കു​റി​ച്ചു​ക​ള​യാം: വി​ശേ​ഷി​ച്ചു, ഗിൽ​നോർ​മാൻ വലി​യ​മ്മ​യ്ക്ക് അത് ശങ്ക​കൾ​ക്കും സം​ശ​യ​ങ്ങൾ​ക്കും കാ​ര​ണ​മാ​യി.

‘നോൽ​ബിൻ​ത​ലേ​ന്നാൾ!’ മു​ത്ത​ച്ഛൻ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ടു. ‘അത് വളരെ നന്നാ​യി. ഒരു പഴ​ഞ്ചൊ​ല്ലു​ണ്ട്:

‘നോൽ​മ്പിൻ തലേ​ന്നാൾ ചെ​യ്യു​ന്ന വി​വാ​ഹ​ത്താ​ലൊ​രി​ക്ക​ലും നന്ദി​കെ​ട്ടു​ള്ളു കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യ്ത്തീ​രി​ല്ല നി​ശ്ച​യം.’

‘നമു​ക്കു കാ​ര്യം നോ​ക്കുക. 16-ാം നു തന്നെ​യാ​വ​ട്ടെ. നി​ന​ക്കു താ​മ​സി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടോ, മരി​യു​സ്?’

‘ഇല്ല, തീർ​ച്ച​യാ​യും ഇല്ല,’ കാ​മു​ക​ന്റെ മറു​പ​ടി.

‘എന്നാൽ നമു​ക്ക് വി​വാ​ഹം കഴി​ക്കുക.’ മു​ത്ത​ച്ഛൻ ഉച്ച​ത്തിൽ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു.

ആളുകൾ നേ​രം​പോ​ക്കാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും, അതു​പ്ര​കാ​രം വി​വാ​ഹം ഫി​ബ്ര​വ​രി 16-ാംനു തന്നെ നട​ന്നു. അന്ന് മഴ പെ​യ്തു; എങ്കി​ലും ഈശ്വ​ര​സൃ​ഷ്ടി​യി​ലെ ബാ​ക്കി ഭാഗം മു​ഴു​വ​നും ഒരു കു​ട​യ്ക്കു​ള്ളി​ലാ​ണെ​ങ്കി​ലും, കാ​മി​നീ​കാ​മു​ക​ന്മാർ നോ​ക്കി​കാ​ണു​ന്ന​താ​യി സു​ഖ​ത്തി​നാ​വ​ശ്യ​മു​ള്ള ഒരു ചെറിയ നീ​ല​ക്ക​ഷ്ണം ആകാ​ശ​ത്ത് അപ്പോ​ഴും തെ​ളി​ഞ്ഞു​നി​ന്നി​രു​ന്നു.

തലേ​ദി​വ​സം വൈ​കു​ന്നേ​രം ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​ന്റെ മുൻ​പിൽ​വെ​ച്ച് അഞ്ചു​ല​ക്ഷ​ത്തെൺ​പ​ത്തി​നാ​ലാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്ക് മരി​യൂ​സ്സി​ന്റെ കൈ​യി​ലേ​ല്പി​ച്ചു.

വി​വാ​ഹം സ്വ​ത്തു​ക്ക​ളു​ടെ സമാ​വ​കാ​ശ​ത്തെ ഉറ​പ്പി​ക്കു​ന്ന നി​യ​മ​നു​സ​രി​ച്ചാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട്, ആവക ആധാ​ര​ങ്ങൾ തെ​യ്യാ​റാ​ക്കാൻ പ്ര​യാ​സ​മൊ​ന്നു​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല.

ഇനി തു​സ്സാ​ങ്ങി​നെ​ക്കൊ​ണ്ട് ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്നാ​വ​ശ്യ​മി​ല്ല; കൊ​സെ​ത്ത് അവളെ വാ​ങ്ങി. പ്ര​ധാന പരി​ചാ​രിക എന്ന സ്ഥാ​ന​ത്ത് അഭി​ഷേ​ചി​ച്ചു.

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്നാ​ണെ​ങ്കിൽ, മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​ന്റെ ഭവ​ന​ത്തിൽ ഒരകം അയാ​ളു​ടെ സ്വ​ന്തം ഉപ​യോ​ഗ​ത്തി​നാ​യി പ്ര​ത്യേ​കം അല​ങ്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു; അയാ​ളോ​ടു പറ​ഞ്ഞ് അവിടെ താ​മ​സ​മാ​ക്കി​ക്കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്നു​ള്ള പ്ര​തി​ജ്ഞ സമ്പാ​ദി​ച്ചു.

വി​വാ​ഹ​ത്തി​ന് നി​ശ്ച​യി​ച്ചി​രു​ന്ന ദി​വ​സ​ത്തി​ന്റെ കു​റ​ച്ചു​മുൻ​പു​വെ​ച്ചു ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന് അപകടം പറ്റി​പ്പോ​യി; അയാ​ളു​ടെ തള്ള​വി​രൽ ചത​ഞ്ഞു. ഇത് വലിയ കാ​ര്യ​മാ​യി​ല്ല; അതി​നെ​പ്പ​റ്റി അയാൾ ആരെ​യെ​ങ്കി​ലും ഉപ​ദ്ര​വി​ക്കു​ക​യോ, ആരെ​ക്കൊ​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും അത് കെ​ട്ടി​ക്കു​ക​യോ, ആർ​ക്കെ​ങ്കി​ലും ആ ചതവ് കാ​ണി​ച്ചു കൊ​ടു​ക്കു​ക​യോ ചെ​യ്തി​ല്ല. കൊ​സെ​ത്തി​നെ​ക്കൂ​ടി​യി​ല്ല. എന്താ​യാ​ലും അതു​കാ​ര​ണം കൈ​യ്യിൽ ഒരു തു​ണി​ക്ക​ഷ്ണം ചു​റ്റു​ക​യും അത് ഭു​ജ​ത്തി​ന്മേ​ലേ​ക്ക് ഒരു തു​ണി​ക്കു​ടു​ക്കു​കൊ​ണ്ടു കൂ​ട്ടി​ക്കെ​ട്ടു​ക​യും ചെ​യ്യേ​ണ്ടി​വ​ന്നു; അതു​കാ​ര​ണം അയാൾ​ക്ക് ഒപ്പി​ടാൻ സാ​ധി​ച്ചി​ല്ല. കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ധാ​ന​ര​ക്ഷി​താ​വെ​ന്ന നി​ല​യിൽ മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ ആ സ്ഥാ​നം നിർ​വ്വ​ഹി​ച്ചു.

ഞങ്ങൾ വാ​യ​ന​ക്കാ​രെ മെ​യ​റു​ടെ ആപ്പീ​സ്സി​ലേ​ക്കോ പള്ളി​യി​ലേ​ക്കോ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു പോ​കു​ന്നി​ല്ല. വധു​വ​ര​ന്മാ​രു​ടെ കൂടെ അത്ര​ത്തോ​ളം ആരും പോ​കാ​റി​ല്ല; അക്കഥ അതി​ന്റെ കു​പ്പാ​യ​ക്കു​ടു​ക്കിൻ​ദ്വാ​ര​ത്തിൽ ഒരു വി​വാ​ഹ​ച്ചെ​ണ്ടു പി​ടി​പ്പി​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞാൽ​പ്പി​ന്നെ, ആരും പി​ന്നോ​ക്കം വെ​യ്ക്കു​ക​യാ​ണ് പതിവ്. വി​വാ​ഹ​സം​ഘം സൂ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, റ്യൂ ദ് ഫിൽ​ദ്യു കൽ​വേ​റിൽ​നി​ന്ന് സാ​ങ്പോൾ പള്ളി​യി​ലേ​ക്കു​ണ്ടായ യാ​ത്ര​യ്ക്കി​ട​യിൽ ഒരു സംഭവം സവി​ശേ​ഷ​മാ​യു​ണ്ടാ​യ​തു മാ​ത്രം ഇവിടെ കു​റി​ച്ചി​ട്ട് ഞങ്ങൾ തൃ​പ്തി​പ്പെ​ടാൻ പോ​കു​ന്നു.

അക്കാ​ല​ത്തു റ്യു സാ​ങ്ലൂ​യി​യു​ടെ വട​ക്കേ അറ്റ​ത്തു തെ​രു​വു​വ​ഴി​ക​ല്ലു പാ​വി​വ​രി​ക​യാ​ണ്. റ്യൂ ദ്യൂ പാർസ് റോയൽ മു​ത​ല്ക്ക​ങ്ങോ​ട്ട് കട​ക്കാൻ പാ​ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. വി​വാ​ഹ​സം​ഘ​ത്തി​നു നേരേ സാ​ങ്പോ​ളി​ലേ​ക്കു പോവാൻ വയ്യാ; അവർ​ക്കു വഴി മാ​റ്റി​വ​യ്ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു; പി​ന്നെ എളു​പ്പം കൂടിയ പാത നട​ക്കാ​വി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള​താ​ണ്. ക്ഷ​ണി​ച്ചു​വ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള അതി​ഥി​കൾ​ക്ക് അത് നോൽ​മ്പിൻ​ത​ലേ​ന്നാ​ളാ​ണെ​ങ്കി​ലും വണ്ടി​ക​ളു​ടെ തി​ര​ക്കു കല​ശ​ലാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്ന് ഓർ​മ്മ​വ​ന്നു—‘എന്തു​കൊ​ണ്ടു്?’ മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ ചോ​ദി​ച്ചു. വേ​ഷ​നർ​ത്ത​ക​ന്മാ​രേ​ക്കൊ​ണ്ടു കു​ഴ​ങ്ങും’—‘അതാണ് വേ​ണ്ട​ത്, മു​ത്ത​ച്ഛൻ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ടു. ‘നമു​ക്കാ വഴിയേ പോവുക, ഈ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാർ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്യാൻ പോ​ക​യാ​ണ്; അവർ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ഗു​രു​ത​ര​മായ ഭാ​ഗ​ത്തേ​ക്ക് കട​ക്കാൻ പോ​വു​ന്നു. കു​റ​ച്ചു മാ​ച്ചാൻ​ക​ളി കാ​ണു​ന്ന​ത് അവർ​ക്കാ​വ​ശ്യ​മാ​ണ്.’

അവർ നട​ക്കാ​വു​വ​ഴി​യേ വെ​ച്ചു. ഒന്നാ​മ​ത്തെ വണ്ടി​യിൽ കൊ​സെ​ത്തും ഗിൽ​നോർ​മാൻ​വ​ലി​യ​മ്മ​യും മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​നും ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങു​മാ​ണ്. നാ​ട്ടു​ന​ട​പ്പു​പ്ര​കാ​രം അപ്പോ​ഴും തന്റെ കാ​മി​നി​യു​ടെ അടു​ത്തി​രി​ക്കാ​റാ​യി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട് മരി​യു​സ് രണ്ടാ​മ​ത്തെ വണ്ടി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. വി​വാ​ഹ​സം​ഘം റ്യു​ദെ ഫിൽ​ദ്യു കൽ​വേ​റിൽ​നി​ന്നു കടന്ന ഉടനെ ബസ്തീ​ലിൽ​നി​ന്നു മദ​ലി​യേ​നി​ലേ​ക്കും മദ​ലി​യേ​നിൽ​നി​ന്നു ബസ്തീ​ലി​ലേ​ക്കും മൂ​ട്ടിയ ഒര​വ​സാ​ന​മി​ല്ലാ​ത്ത ചങ്ങ​ല​പോ​ലെ​യു​ള്ള ഒരു നീണ്ട വാ​ഹ​ന​പ​ര​മ്പ​ര​യിൽ കു​ടു​ങ്ങി​പ്പോ​യി. വേ​ഷ​നർ​ത്ത​ക​ന്മാ​രാ​ണ് നട​ക്കാ​വിൽ മു​ഴു​വ​നും. ഇട​യ്ക്കി​ട​യ്ക്കൊ​ക്കെ മഴ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും പു​റാ​ട്ടു​വേ​ഷ​ക്കാ​ര​നും കോ​മാ​ളി​യും വി​ദൂ​ഷ​ക​നും വി​ടാ​തെ കൂടി. 1833-ലെ ആ മഴ​ക്കാ​ല​ത്ത് തന്റെ നേരം പോ​ക്കിൽ പാ​രി​സ് വെ​നി​സ്സാ​യി വേഷം മാറി. ഇക്കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ അങ്ങ​നെ​യു​ള്ള നോൽ​മ്പിൻ​ത​ലേ​ന്നാൾ കാണാൻ കഴി​യി​ല്ല. ഉള്ള​തും സക​ല​വും ഒരു തമാ​ശ​യാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട് തമാശ എന്നൊ​ന്ന് വേ​റി​ട്ടി​ല്ലാ​താ​യി.

ഓരം​വ​ഴി​ക​ളി​ലെ​ല്ലാം കാൽ​ന​ട​ക്കാ​രും വീ​ട്ടു​ജ​നാ​ല​യ്ക്ക​ലു​മെ​ല്ലാം കാ​ണി​ക​ളു​മാ​യി​രു​ന്നു. നാ​ട​ക​ശാ​ല​ക​ളി​ലെ സ്തം​ഭ​ശ്രേ​ണി​കൾ​ക്ക് കീ​രി​ടം​വെ​യ്ക്കു​ന്ന നി​ലാ​മു​റ്റ​ങ്ങ​ളി​ലെ​ല്ലാം കാ​ണി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് വക്കു​ക​ര​യി​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. വേ​ഷ​നർ​ത്ത​ക​ന്മാർ​ക്കു പുറമെ അവർ ആ എല്ലാ​ത്ത​രം വാ​ഹ​ന​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും—ആ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തേ​ക്കും ദി​വ​സ​ത്തേ​ക്കും സവി​ശേ​ഷ​മാ​യു​ള്ള—വരി​യൊ​ത്തും പൊ​ല്ലീ​സ് നി​യ​മ​മ​നു​സ​രി​ച്ച് ഒന്നോ​ടൊ​ന്നാ​യി ഇള​കാ​ത്ത​വി​ധം ഉറ​ച്ചു​പി​ടി​ച്ചും ഇരു​മ്പു​വാ​ള​ങ്ങ​ളിൽ പൂ​ട്ടി​യി​ട്ട​പോ​ലെ​യു​മു​ള്ള—ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര​യെ തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കി. ആ വാ​ഹ​ന​ങ്ങ​ളി​ലെ ഓരോ ആളും കാ​ണി​യും കാ​ഴ്ച​യു​മാ​യി​രു​ന്നു. നട​ക്കാ​വി​ന്റെ ഓര​ങ്ങ​ളിൽ അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടു​മാ​യി പോ​കു​ന്ന ആ സമാ​ന്ത​ര​മായ രണ്ട​വ​സാ​ന​മ​റ്റ ചാലും പൊ​ല്ലീ​സ്സു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്മാർ ശരി​ക്കും തി​രി​ച്ചു​വി​ട്ടു; എന്ന​ല്ല ഒന്ന് മേ​ല്പോ​ട്ടും മറ്റേ​തു കീ​ഴ​പോ​ട്ടു​മാ​യി, ഒന്ന് ഷോ​സ്റ​സ്റേ​ദാ​ന്താ​ങ്ങി​ലേ​ക്കും മറ്റ​ത് സാ​ങ്അ​ന്ത്വാ​ങ്ങി​ലേ​ക്കു​മാ​യി, ഒഴു​കി​പ്പോ​കു​ന്ന ആ രണ്ടു വണ്ടി​പ്പു​ഴ​ക​ളോ​ട്, ആ രണ്ടൊ​ഴു​ക്കു​ത്തു​ക​ളോ​ടു, യാ​തൊ​ന്നും കൂ​ടി​മ​റി​യാ​തി​രി​പ്പാൻ മന​സ്സു​വെ​ച്ചു. വം​ശ​ചി​ഹ്ന​ങ്ങ​ളാൽ അലം​കൃ​ത​ങ്ങ​ളായ ഫ്രാ​നൻ​ദ​സി​ലെ പ്ര​ഭു​ക്ക​ന്മാ​രു​ടേ​യും രാ​ജ്യ​പ്ര​തി​നി​ധി​ക​ളു​ടേ​യും വണ്ടി​കൾ ആ രണ്ടു ചാ​ലു​ക​ളു​ടേ​യും നടു​വി​ലൂ​ടെ ഇഷ്ടം​പോ​ലെ അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും പാ​ഞ്ഞു​ക​ളി​ച്ചി​രു​ന്നു, ആഹ്ലാ​ദ​മ​യ​ങ്ങ​ളും അന്ത​സ്സു​കൂ​ടി​യ​വ​യു​മായ ചില വണ്ടി​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങൾ കൂടി —വി​ശേ​ഷി​ച്ചും ബൊ​ഗ്രാ​യി​ലെ വക—ഈ സവി​ശേ​ഷാ​വ​കാ​ശ​ത്തെ അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. ഈ പാ​രി​സ്സി​ലെ ഉത്സ​വ​ത്തി​നി​ട​യിൽ ഇം​ഗ്ല​ണ്ട് തന്റെ ചാ​ട്ടു​വാർ കെ​റ​കെ​റ​പ്പി​ച്ചു; പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ വക ഒരു ശകാ​ര​പ്പേർ​കൊ​ണ്ട് പൊ​റു​തി​മു​ട്ടി​യി​രു​ന്ന ലോർ​ഡ്സെ​യ്മു​റി​ന്റെ ഒരു സവാ​രി​വ​ണ്ടി വലിയ ഒച്ച​പ്പാ​ടോ​ടു​കൂ​ടി പാ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു.

ആ ഇര​ട്ട​ച്ചാ​ലി​ന്നു​ള്ളിൽ—അതിലെ ഇട​യ​നാ​യ്ക്ക​ളെ​പ്പോ​ലെ നഗ​ര​ര​ക്ഷി​ഭ​ട​ന്മാർ കു​തി​ര​പ്പു​റ​ത്തു പാ​ഞ്ഞു​ന​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്—വലി​യ​മ്മ​മാ​രെ​ക്കൊ​ണ്ടും കന​ത്തു ഞെ​രു​ങ്ങിയ കു​ടും​ബ​വാ​ഹ​ന​ങ്ങൾ, പൊ​തു​ജ​നാ​ഘോ​ഷ​ത്തിൽ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​മാന നി​ല​യെ​ടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന ബോ​ധ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി, സ്വ​ന്തം പൊ​റാ​ട്ടു​ക​ളി​യു​ടെ ബഹു​മാ​ന്യ​ത​യിൽ ആകെ മു​ഴു​കിയ വേ​ഷ​ക്കാർ​കു​ട്ടി​ക​ളെ, ഏഴു വയ​സ്സു​ള്ള വേ​ഷ​ധാ​രി​ക​ളെ, ആറു വയ​സ്സായ പൊ​റാ​ട്ടു​വേ​ഷ​ക്കാ​രെ, മന​സ്സു മയ​ക്കു​ന്ന കൊ​ച്ചു​കു​ട്ടി​ക​ളെ വാ​തി​ല്ക്കൽ കാ​ഴ്ച​യ്ക്കു വെ​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്നു​ണ്ട്.

ഇട​യ്ക്കി​ട​യ്ക്കു വാ​ഹ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര​യ്ക്കി​ട​യിൽ എവി​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും ഒരു തക​രാ​റു​ണ്ടാ​വും; ആ കെ​ട്ട​ഴി​യു​ന്ന​തു​വ​രെ രണ്ടു കു​റും​ചാ​ലു​ക​ളിൽ ഒന്ന​ല്ലെ​ങ്കിൽ മറ്റൊ​ന്നു് അന​ങ്ങാ​തെ നി​ല്ക്കും; ഒരു വണ്ടി നി​ന്നാൽ തീർ​ന്നു, ആ വരി​ക്കു മു​ഴു​വ​നും പക്ഷ​പാ​തം പി​ടി​ച്ചു. പി​ന്നെ​യും അവ മുൻ​പോ​ട്ടു നട​ക്കും.

വി​വാ​ഹ​വ​ണ്ടി​കൾ ബസ്തീ​ലി​ലേ​ക്കു പോ​കു​ന്ന ചാലിൽ നട​ക്കാ​വി​നു വല​ത്തു​വ​ശ​ത്തെ കര​യി​ട്ടും​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പോ​ങ്തോ​ഷോ​വി​ന്റെ മു​ക​ളിൽ​വെ​ച്ച് ഒരു നി​ല്പു പറ്റി. ഏതാ​ണ്ട് ആ സമ​യ​ത്തു​ത​ന്നെ മറ്റേ വശ​ത്തേ​ക്കു പോ​കു​ന്ന ചാലും നി​ല​വാ​യി. എതിർ​ച്ചാ​ലി​ന്റെ ആ ഭാ​ഗ​ത്ത് ഒരു വണ്ടി നി​റ​ച്ചും പോ​റാ​ട്ടു​വേ​ഷ​ക്കാ​രാ​യി​രു​ന്നു.

ഇത്ത​രം വണ്ടി​കൾ, കു​റെ​ക്കൂ​ടി ശരി​യാ​യി പറ​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ വേ​ഷ​ധാ​രി​ക​ളെ​ക്ക​യ​റ്റിയ ഇത്ത​രം സാ​മാ​ന​വ​ണ്ടി​കൾ, പാ​രി​സ്സു​കാർ​ക്കു കണ്ടു തഴ​ക്ക​മു​ള്ള​താ​ണ്. ഒരു നോൽ​മ്പിൻ​ത​ലേ​ന്നാ​ളോ നാ​ല്പ​തു ദി​വ​സ​ത്തെ നോൽ​മ്പിൻ​മ​ധ്യ​ത്തി​ലോ അങ്ങി​നെ​യു​ള്ള വണ്ടി​ക​ളെ കാ​ണാ​തി​രു​ന്നാൽ അതു ദുർ​ല​ക്ഷ​ണ​മാ​യി​ട്ടാ​ണ് കൂ​ട്ടാ​റ്; ആളുകൾ പറയും: ‘എന്തോ ഒരു കാ​ര​ണ​മു​ണ്ട്; ഒരു സമയം മന്ത്രി സഭ ഒന്നു മാ​റു​വാൻ ഭാ​വ​മു​ണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു.’ ഒരു​കൂ​ട്ടം പൊ​റാ​ട്ടു​കാ​രും വേ​ഷ​ധാ​രി​ക​ളും കോ​മാ​ളി​ക​ളും കാൽ​ന​ട​ക്കാ​രു​ടെ മുൻ​പി​ലേ​ക്കു വണ്ടി​യിൽ​പ്പാ​ഞ്ഞു; തുർ​ക്കി​ക്കാ​രൻ മുതൽ കാ​ട്ടാ​ളൻ​വ​രെ​യു​ള്ള എല്ലാ വി​കൃ​ത​വേ​ഷ​ങ്ങ​ളും, മഹാ​പ്ര​ഭ്വി​ക​ളെ താ​ങ്ങി​പ്പി​ടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഹെർ​ക്കു​ലി​സ്സു​മാ​രും, ആവിധം രബെ​ലെ​യെ​ക്കൊ​ണ്ടു ചെവി പൊ​ത്തി​ക്കു​ന്ന മു​ക്കു​വ​ത്തി​ക​ളും, വെ​ള്ള​പ്പാ​ഴ​മൂ​ടി​ക​ളും, തു​ടു​ത്ത മു​റു​ക്കൻ​ക്കു​പ്പാ​യ​ങ്ങ​ളും, പച്ച​സു​ന്ദ​ര​ത്തൊ​പ്പി​ക​ളും വി​കൃ​ത​മു​ഖ​ക്കാ​ര​ന്റെ കണ്ണ​ട​ക​ളും, കാൽ​ന​ട​ക്കാ​രോ​ടു​ള്ള കൂ​ക്കി​വി​ളി​ക​ളും, അര​ക്കെ​ട്ടിൽ വെ​ച്ചു കൈ മു​ഷ്ടി​ക​ളും, ഉറ​പ്പി​ച്ച നി​ല​ക​ളും, നഗ്ന​ങ്ങ​ളായ ചു​മ​ലു​ക​ളും, ചങ്ങല പൊ​ട്ടി​ച്ച താ​ന്തൊ​ന്നി​ത്ത​വും, എല്ലാം അതി​ലു​ണ്ട്; പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു കി​രീ​ട​മ​ണി​ഞ്ഞ ഒരു വണ്ടി​ക്കാ​രൻ തെ​ളി​ക്കു​ന്ന ഒരു നാ​ണ​മി​ല്ലാ​യ്മ​യു​ടെ ചന്ത; ഇതാണ് ആ ഏർ​പ്പാ​ടി​ന്റെ മട്ട്.

എന്തി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടും വി​ക​ട​ക​വി​ത​യു​ണ്ടാ​ക്കാം—വി​ക​ട​ക​വി​ത​യെ​ക്കൊ​ണ്ടു​കൂ​ടി, ശനി​മ​ഹോ​ത്സ​വം, ആ പണ്ട​ത്തെ സൌ​ന്ദ​ര്യ​ത്തി​ന്റെ കൊ​ഞ്ഞ​നം​കാ​ട്ടൽ, കവി​ഞ്ഞു​ക​വി​ഞ്ഞു വന്ന് ഒടു​വിൽ നോൽ​മ്പിൻ​ത​ലേ​ന്നാ​ളാ​യി​ട്ട​വ​സാ​നി​ച്ചു; മു​ന്തി​രി​യി​ല​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും മു​ന്തി​രി​ങ്ങ​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു​മു​ണ്ടാ​ക്കിയ ചു​ള്ളി​ക്കൊ​മ്പു​ക​ളാൽ കി​രീ​ട​മ​ണി​യ​പ്പെ​ട്ടു. പ്ര​കാ​ശ​ധോ​ര​ണി​യിൽ​ക്കു​ളി​ച്ച്, ഒരു ദേ​വ​സ്ത്രീ​യു​ടെ അർ​ദ്ധ​ന​ഗ്ന​ത​യിൽ തന്റെ മാ​റി​ട​ങ്ങ​ളെ തു​റ​ന്നു​കാ​ട്ടി, പണ്ടു​കാ​ല​ത്തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന കള്ളു​കു​ടി​ക്കാ​രി ഇന്ന് വട​ക്കൻ പു​റ​ങ്ങ​ളി​ലെ ഈറൻ കീ​റ​ത്തു​ണി​യു​ടു​പ്പിൽ സന്ദ​ര്യം​കെ​ട്ട് ഒടു​വിൽ കോ​മാ​ളി​പ്പെ​ണ്ണാ​യി​ത്തീർ​ന്നു.

വേ​ഷ​നർ​ത്ത​ക​ന്മാ​രെ തി​ക്കി​നി​റ​ച്ച വണ്ടി​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള പു​രാ​ണം രാ​ജ​വാ​ഴ്ച​ക്കാ​ല​ത്തേ​ക്കു​കൂ​ടി നീ​ണ്ടു​നി​ല്പു​ണ്ട്. പതി​നൊ​ന്നാ​മൻ ലൂ​യി​യു​ടെ കണ​ക്കു പു​സ്ക​ത്തിൽ ‘വഴി​ത്തി​രി​വു​ക​ളിൽ മൂ​ന്നു വണ്ടി നി​റ​ച്ചു കോ​മാ​ളി​വേ​ഷ​ക്കാ​രെ കൊ​ണ്ടു​നിർ​ത്തു​വാൻ ഇരു​പ​തു സു’ കൊ​ട്ടാ​രം മു​തൽ​പി​ടി​ക്കു ചെ​ല​വെ​ഴു​തി​ക്കാ​ണാ​നു​ണ്ട്. നമ്മു​ടെ കാ​ല​ത്തും ഈ ഒച്ച​യി​ട്ടും കൊ​ണ്ടു​ള്ള ജന്തു​ക്ക​ളു​ടെ കു​ന്നു​കൂ​ടൽ ഏതെ​ങ്കി​ലും പഴയ അട​യ്ക്ക​വ​ണ്ടി​യിൽ അതി​ന്റെ മു​തു​കെ​ല്ലു ഞെ​രി​ച്ചും കൊ​ണ്ടോ, അല്ലെ​ങ്കിൽ, മു​കൾ​മൂ​ടി പി​ന്നി​ലേ​ക്കു നീ​ക്കിയ നാ​ലൂ​ലു​രുൾ​വ​ണ്ടി​യെ തന്റെ തി​ങ്ങി​ക്കൂ​ടൽ​മൂ​ലം ശരണം വി​ളി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടോ കാണാം. ആറു പേർ​ക്കു​ണ്ടാ​ക്കിയ വണ്ടി​യിൽ അവർ ഇരു​പ​തു പേർ കയറും. അവർ ഇരി​പ്പി​ട​ങ്ങ​ളി​ലും ഇരി​പ്പു​പ​ല​ക​യി​ലും മേ​ലാ​പ്പിൻ​ചെ​ന്നി​ക​ളി​ലും ഏർ​ക്കാ​ലു​ക​ളി​ന്മേ​ലും ഒക്കെ പറ്റി​ക്കൂ​ടും. അവർ വണ്ടി​വി​ള​ക്കു​ക​ളി​ന്മേ​ലും വി​ല​ങ്ങ​നെ​യി​രു​ന്നു സവാരി ചെ​യ്യും. കാൽ​മു​ട്ടു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് ഒരു കെ​ട്ടു​കെ​ട്ടി​യും കാ​ലു​ക​ളെ തൂ​ക്കി​യി​ട്ടും അവർ നി​ല്ക്കും, ഇരി​ക്കും, കി​ട​ക്കും. സ്ത്രീ​കൾ പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ മടി​യി​ലി​രി​ക്കും. ദൂ​ര​ത്തു, തല​ക​ളു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തി​നു മു​ക​ളിൽ, അവ​രു​ടെ കശ​പി​ശ​യായ കു​മ്പാ​ര​പ്പ​ണി പൊ​ന്തി​ക്കാ​ണും. ഈ ഭാ​ര​വ​ണ്ടി​കൾ വഴി​മ​ധ്യ​ത്തി​ലു​ള്ള നേ​ര​മ്പോ​ക്കു​മ​ല​ക​ളാ​ണ്. കന്ന​ഭാ​ഷ​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു നി​റ​ഞ്ഞു, കൊ​ല്ലെ​യു​ടേ​യും പനാ​റി​ന്റേ​യും പി​റോ​ങ്ങി​ന്റേ​യും കൃ​തി​കൾ അതിൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ടാ​വും. സാ​മാ​നം​കൊ​ണ്ടു വലു​താ​യി​ത്തീർ​ന്ന ഈ വണ്ടി​കൾ​ക്ക് ഒരു വി​ജ​യി​മ​ട്ടു​ണ്ട്. മു​ന്നിൽ ഇര​മ്പം, പി​ന്നിൽ ലഹള. ആളുകൾ ഒച്ച​യി​ടു​ന്നു, കൂ​ക്കി​വി​ളി​ക്കു​ന്നു, മു​ര​ളു​ന്നു; അവർ ആഹ്ലാ​ദം​കൊ​ണ്ട് ഞെ​രി​ഞ്ഞു​പി​രി​യു​ന്നു; ഉത്സ​വം അല​റു​ന്നു; പരി​ഹാ​സം തള്ളി​പ്പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്നു; ഒരു ചു​ക​പ്പു​കൊ​ടി​പോ​ലെ ഉത്സാ​ഹം നാ​ട്യം നടി​ക്കു​ന്നു; മഹ​ത്ത്വ​മ​ണ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട് ഉദി​ച്ചു​പൊ​ങ്ങിയ പൊ​റാ​ട്ടു​ക​ളി​യെ രണ്ടു തേ​വ​ടി​ശ്ശി​കൾ വലി​ച്ചി​ഴ​യ്ക്കു​ന്നു. അതു​പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​യു​ടെ വി​ജ​യ​യാ​ത്ര​യാ​ണ്.

ഉള്ളു​തു​റ​ന്ന​താ​വാൻ നി​വൃ​ത്തി​യി​ല്ലാ​ത്ത​വി​ധം മു​ര​ട്ടു​ശീ​ല​മു​ള്ള ഒരു പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി. വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ ഈ ചി​രി​യെ ശങ്കി​ക്ക​ണം. ഈ ചിരി ഒരു​ദ്ദേ​ശ്യ​മു​ള്ള​താ​ണ്. പാ​രി​സ്സു​കാർ​ക്ക് അതു തമാ​ശ​യാ​ണെ​ന്നു തെ​ളി​യി​ക്കാൻ അയ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ഒരു ചി​രി​യാ​ണ​ത്.

എന്തെ​ല്ലാം ഇരുൾ​പ്പാ​ടു​ക​ളോ അക​ത്തു​ള്ള​തെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ​ത്ത ഈ മത്സ്യ​ക്കാ​രി​വ​ണ്ടി​കൾ തത്ത്വ​ജ​ഞാ​നി​യെ നിർ​ത്തി വി​ചാ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. അതി​ന്നു​ള്ളിൽ രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​മു​ണ്ട്. ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളും തേ​വി​ടി​ശ്ലി​ക​ളും തമ്മി​ലു​ള്ള എന്തോ ഒരു നി​ഗൂ​ഢ​ബ​ന്ധ​ത്തി​ന്മേൽ ആളു​ക​ളു​ടെ കൈ​ചെ​ല്ലു​ന്നു.

കു​ന്നു​കൂ​ട്ടിയ വഷ​ള​ത്തം നേ​രം​പോ​ക്കി​ന്റെ ഒരാ​ക​ത്തു​ക​യെ കാ​ണി​ക്കു​ന്നു എന്ന​ത്, താ​ന്തോ​ന്നി​ത്ത​ത്തി​ന്മേൽ അവ​മാ​ന​ത്തെ കെ​ട്ടി​പ്പ​ടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യാൽ അതാ​ളു​ക​ളെ ആകർ​ഷി​ക്കു​ന്നു എന്ന​ത്, ഉള്ള​റി​യാൻ നോ​ക്ക​ലും വ്യ​ഭി​ചാ​ര​ത്തി​ന് ഒറ്റു​നി​ല്ക്ക​ലും കൂ​ടി​ച്ചേർ​ന്നു മുൻ​പി​ട്ടു​വ​രു​ന്ന സമയം അതു പു​രു​ഷാ​ര​ത്തെ രസി​പ്പി​ക്കു​ന്നു എന്ന​തു്, നാലു ചക്ര​ത്തി​യ്മേൽ​ക്ക​യ​റി കു​ക്കി​വി​ളി​ച്ചു കൊ​ണ്ടും പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടും സവാ​രി​ചെ​യ്യു​ന്ന ആ പകുതി ചാ​ണ​ക​വും പകുതി വെ​ളി​ച്ച​വു​മാ​യി കാ​ക്ക​പ്പൊ​ന്നിൽ​ക​ഷ്ണ​ങ്ങ​ളെ എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​തെ എടു​ത്തു കൂ​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കിയ ഒരു ജീ​വ​നു​ള്ള കന്നി​നെ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണാൻ ആൾ​ക്കൂ​ട്ടം ഇഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്നു എന്ന​ത്, എല്ലാ​ത്ത​രം അവ​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും ഉണ്ടാ​യി​ട്ടു​ള്ള ഈ മാ​ഹാ​ത്മ്യ​ത്തെ ആളുകൾ കൈ​കൊ​ട്ടി അഭി​ന​ന്ദി​ക്കു​ന്നു എന്ന​ത്, ഇരു​പ​തു തല​യു​ള്ള ഈ ആഹ്ലാ​ദ​ഘോ​ര​സർ​പ്പ​ങ്ങ​ളെ തരം​തി​രി​ച്ചു പൊ​ല്ലീ​സ്സു​കാർ ഉല്ലാ​സ​ന​യ​ത്ത​മാ​ടി​ച്ചും​കൊ​ണ്ടു പോ​കാ​ത്ത​പ​ക്ഷം പൊ​തു​ജ​നോ​ത്സ​വ​ങ്ങൾ ഉണ്ടാ​വു​ക​യേ ഇല്ലെ​ന്നു​ള്ള​ത്, നി​ശ്ച​യ​മാ​യും വ്യ​സ​ന​ക​രം​ത​ന്നെ. പക്ഷേ, അതിൽ എന്തു ചെ​യ്യാം? പൂ​നാ​ട​യ​ണി​ഞ്ഞും പു​ഷ്പ​ങ്ങൾ ചൂ​ടി​യു​മു​ള്ള ഈ നി​കൃ​ഷ്ടത നി​റ​ഞ്ഞ സാ​മാ​ന​വ​ണ്ടി​ക​ളെ പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ചിരി അധി​ക്ഷേ​പി​ക്കു​ക​യും മാ​പ്പു​കൊ​ടു​ത്തു​വി​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. സാർ​വ്വ​ത്രി​ക​മായ അധഃ​പ​ത​ന​ത്തി​ന്റെ ചങ്ങാ​തി​യാ​ണു് എല്ലാ​വ​രു​ടേ​യും​കൂ​ടി​യു​ള്ള ചിരി. ചില കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത ഉത്സ​വ​ങ്ങൾ ജന​സ​മു​ദാ​യ​ത്തെ കൂ​ട്ടം​പി​ടി​ച്ച് ആൾ​ക്കൂ​ട്ട​മാ​യി വേഷം മാ​റ്റു​ന്നു; രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹി​കൾ​ക്കെ​ന്ന​പോ​ലെ ആൾ​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​നും കോ​മാ​ളി​കൾ വേണം. രാ​ജാ​വി​നു വി​ദൂ​ഷ​കൻ, ആൾ​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​നു പൊ​റാ​ട്ടു​വേ​ഷ​ക്കാ​രൻ. എല്ലാ ഘട്ട​ത്തി​ലും പാ​രി​സ് ഒരു വലിയ കനം​പി​ടി​ച്ച പട്ട​ണ​മാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട്, അതൊരു മഹ​ത്തായ വി​ശി​ഷ്ട നഗ​ര​മാ​യി. പാ​രി​സ്—ഞങ്ങൾ അതു സമ്മ​തി​ക്ക​ട്ടെ—തനി​ക്കൊ​രു വി​നോ​ദ​കഥ ഉണ്ടാ​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്കാൻ നി​കൃ​ഷ്ട​ത​യെ മനഃ​പൂർ​വ്വം അനു​വ​ദി​ക്കു​ന്നു. പാ​രി​സ് തന്റെ എജ​മാ​ന​ന്മാ​രോ​ട് അതി​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ—ഒന്നു​മാ​ത്ര​മേ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്നു​ള്ളു; ‘ചളിയെ എനി​ക്കു പൂ​ച്ചി​ട്ടു​ത​രൂ.’ റോം പട്ട​ണ​വും ഇതേ മട്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതിന് നീറോ ചക്ര​വർ​ത്തി​യെ ഇഷ്ട​മാ​ണ്. നീറോ ഒരു പടു​കൂ​റ്റൻ ചര​ക്കു​വ​ഞ്ചി​ക്കാ​ര​നാ​ണ്.

ഞങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, കോ​മാ​ളി​വേ​ഷ​ക്കാ​രായ ആണു​ങ്ങ​ളും പെ​ണ്ണു​ങ്ങ​ളും വി​കൃ​ത​മ​ട്ടിൽ കു​ന്നു​കൂ​ടി​യ​തി​നെ വലി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന ഒരു പോ​ത്തൻ വണ്ടി, വി​വാ​ഹ​വ​ണ്ടി വല​തു​ഭാ​ഗ​ത്തു നി​ല​ക്കൊ​ണ്ട അതേ സമ​യ​ത്ത്, സം​ഗ​തി​വ​ശാൽ അതേ സ്ഥ​ല​ത്ത് ഇട​തു​ഭാ​ഗ​ത്തു വന്നു​നി​ന്നു. നട​ക്കാ​വി​ന്റെ എതിർ​വ​ശ​ത്തു തങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രാ​യി വധു​വി​ന്റെ കൂ​ട്ടു​കാ​രോ​ടു​കൂ​ടി​യു​ള്ള വി​വാ​ഹ​വ​ണ്ടി​യെ ആ ഭാ​ര​വ​ണ്ടി​യിൽ കു​ത്തി​നി​റ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള കോ​മാ​ളി​വേ​ഷ​ക്കാർ കണ്ടെ​ത്തി.

ഓഹോ! അതി​ലൊ​രു കോ​മാ​ളി പറ​ഞ്ഞു, ‘അതാ ഒരു കല്യാ​ണം.’

‘കള്ള​ച്ച​ര​ക്ക്,’ മറ്റൊ​രു​വൻ തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ചു, ‘ശരി​ക്കു​ള്ള കല്യാ​ണം നമ്മു​ടെ​യാ​ണ്.’

കല്യാ​ണ​ക്കൂ​ട്ട​ത്തെ തി​രി​ച്ച​റി​യാൻ വയ്യാ​ത്തേ​ട​ത്തോ​ളം ദൂ​ര​ത്താ​യ​തു​കൊ​ണ്ടും പൊ​ല്ലീ​സി​ന്റെ ശകാരം പേ​ടി​ച്ചും ആ രണ്ടു കോ​മാ​ളി​വേ​ഷ​ക്കാർ തങ്ങ​ളു​ടെ നോ​ട്ട​ത്തെ മറ്റൊ​രി​ട​ത്തേ​ക്കു തി​രി​ച്ചു.

ഒരു നി​മി​ഷം​കൂ​ടി കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, ആ വണ്ടി​യിൽ തി​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്ന കോ​മാ​ളി​കൾ​ക്കൊ​ക്കെ പണി​യാ​യി; പു​രു​ഷാ​രം കൂ​ക്കി​വി​ളി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി—കോ​മാ​ളി വേ​ഷ​ക്കാ​രോ​ടു​ള്ള ആൾ​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ ഓമ​ന​വാ​ക്കു​കൾ; ആ സം​സാ​രി​ച്ച രണ്ടു കോ​മാ​ളി​കൾ​ക്കും കൂ​ട്ടു​കാ​രോ​ടൊ​ത്ത് ജന​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ നേരെ തി​രി​യേ​ണ്ടി​വ​ന്നു; ആൾ​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ അവ​സാ​ന​മ​റ്റ ശകാ​ര​വാ​ക്കു​ക​ളോ​ടെ​തിർ​ക്കാൻ മാ​ത്രം മീൻ​ച​ന്ത​ക​ളി​ലെ കൊ​ള്ളി​വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ കല​വ​റ​യ്ക്കു വലു​പ്പം മതി​യാ​യി​ല്ല. കോ​മാ​ളി​വേ​ഷ​ക്കാ​രും പു​രു​ഷാ​ര​വും തമ്മിൽ ഭയ​ങ്ക​ര​മായ ഒര​ല​ങ്കാ​ര​പ്ര​യോ​ഗ​ത്ത​ല്ലു നട​ന്നു.

ഈയി​ട​യ്ക്ക് അതേ വണ്ടി​യി​ലു​ള്ള വേറെ രണ്ടു കോ​മാ​ളി​വേ​ഷ​ക്കാർ—ഒന്ന് ഒരു കു​റ്റൻ​മൂ​ക്കും ഒരു പ്രാ​യം​ചെ​ന്ന മട്ടും കറു​ത്ത പോ​ത്തൻ മേൽ​മീ​ശ​യു​മു​ള്ള ഒരു സ്പെ​യിൻ​കാ​ര​നും, മറ്റേ​ത് ഒരു ചെറിയ പാ​ഴ്മോ​ന്ത​വെ​ച്ചു, മെ​ലി​ഞ്ഞ, ഒരു ചെറിയ മീൻ​കാ​രി​പ്പെ​ണ്ണും—ആ കല്യാ​ണം കണ്ടെ​ത്തി; തങ്ങ​ളു​ടെ കൂ​ട്ടു​കാ​രും വഴി​പോ​ക്ക​രും തമ്മിൽ ചീത്ത പറ​യു​ന്ന തി​ര​ക്കിൽ, അവർ താ​ഴ്‌​ന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ ഒരു സം​ഭാ​ഷ​ണം നട​ത്തി.

അവ​രു​ടെ ജനാ​ന്തി​കം ലഹ​ള​യിൽ, ആണ്ടു​ല​യി​ച്ചു. മലർ​ക്കെ​ത്തു​റ​ന്നു​കി​ട​ന്നി​രു​ന്ന വണ്ടി​യു​ടെ മുൻ​ഭാ​ഗം മഴ തട്ടി നന​ഞ്ഞു; ഫെ​ബ്ര​വ​രി​യി​ലെ കാ​റ്റു ചൂ​ടു​ള്ള​ത​ല്ല; കഴു​ത്തി​ടു​ങ്ങിയ ഒരു മേ​ല്ക്കു​പ്പാ​യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടിയ മീൻ​കാ​രി സ്പെ​യിൻ​കാ​ര​നോ​ട് മറു​പ​ടി പറ​യു​ന്ന​തി​നി​ട​യ്ക്ക്, അവൾ വി​റ​യ്ക്കു​ക​യും ചി​രി​ക്കു​ക​യും ചു​മ​യ്ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു.

അവ​രു​ടെ സം​ഭാ​ഷ​ണം ഇതാ:

‘അപ്പോ​ഴേ,’

‘എന്താ, അച്ചാ?’

‘ആ പഴു​ത്ത കായ കണ്ടു​വോ?’

‘ഏതു പഴു​ത്ത കായ?’

‘അതാ, നമ്മു​ടെ എതിർ​വ​ശ​ത്ത് ഒന്നാ​മ​ത്തെ കല്യാ​ണ​വ​ണ്ടി​യിൽ?’

‘ഒരു കറു​ത്ത കണ്ഠ​വ​സ്ത്രം​കൊ​ണ്ട് കൈ മു​ക​ളി​ലേ​ക്കു പി​ടി​ച്ചു​കെ​ട്ടി​യി​ട്ടു​ള്ള ആ ഒരാളോ?’

‘അതേ.’

‘എന്നി​ട്ട്?’

‘ഞാ​ന​യാ​ളെ അറി​യും, സം​ശ​യ​മി​ല്ല.’

‘ഓഹോ?!

‘അവ​രെ​ന്റെ കഴു​ത്തു മു​റി​ച്ചോ​ട്ടെ. സമ്മ​തം—ആ പട്ട​ണ​ക്കാ​ര​നെ ഞാ​ന​റ​യി​ല്ലെ​ന്നു വര​ട്ടെ, ഞാൻ എന്റെ ആയു​സ്സി​ന​ക​ത്തു നി​ങ്ങ​ളെ​ന്നോ, നി​യ്യെ​ന്നോ ഞാ​നെ​ന്നോ മി​ണ്ടി​യി​ട്ടി​ല്ല.’

‘പാ​രി​സ്സ് ഇന്നു പട്ട​ണ​മാ​ണ്.’

‘താ​ഴ്‌​ന്നു​നോ​ക്കി​യാൽ നി​ന​ക്കു കല്യാ​ണ​പ്പെ​ണ്ണി​നെ കാ​ണാ​നു​ണ്ടോ?

‘ഇല്ല.’

‘കല്യാ​ണ​ച്ചെ​ക്ക​നെ?’

‘ആകൂ​ട്ടി​നു​ള്ളിൽ കല്യാ​ണ​ച്ചെ​ക്ക​നി​ല്ല.’

‘ആഹാ!

‘അല്ലെ​ങ്കിൽ അത് ആ തന്ത​യാ​വ​ണം.’

‘നന്നേ താ​ഴ്‌​ന്നു​നോ​ക്കി ആ കല്യാ​ണ​പ്പെ​ണ്ണി​നെ ഒന്നു കാ​ണു​മോ, നോ​ക്ക്.’

‘എനി​ക്കു വയ്യാ.’

‘അങ്ങ​നെ​യാ​ട്ടെ; എന്നാൽ ആ പൂ​ച്ച​ക്ക​യ്യി​ന്മേൽ എന്തോ കേട് പറ്റി​യി​ട്ടു​ള്ള ആ കി​ഴ​വൻ​ത​ന്ത​യെ ഞാ​ന​റി​യും, എനി​ക്കു സം​ശ​യ​മി​ല്ല.’

‘അയാളെ അറി​ഞ്ഞ​തു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഗുണം?’

‘അതു പറയാൻ വയ്യാ. ചി​ല​പ്പോൾ ഗു​ണ​മു​ണ്ടാ​വും.’

എനി​ക്കു തന്ത​പ്പി​ടി​ക​ളു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ നോ​ട്ട​മി​ല്ല. എനി​ക്ക​തി​ല്ല.’

‘ഞാ​ന​യാ​ളെ അറി​യും.’

‘അറി​ഞ്ഞോ​ളു, വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ.’

‘എട ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴേ! അയാ​ളെ​ങ്ങ​നെ ആ കല്യാ​ണ​ക്കു​ട്ട​ത്തിൽ എത്തി​ക്കൂ​ടി?’

‘നമ്മ​ളും അതി​ല​ല്ലേ?’

‘ആ കല്യാ​ണ​ക്കാർ എവി​ടെ​നി​ന്ന് വന്നു?’

‘എനി​ക്കെ​ന്താ​ണ് നി​ശ്ച​യം!’

‘കേൾ​ക്കൂ!’

‘ആട്ടെ, എന്താ​ണ്?’

‘നി​യ്യൊ​രു കാ​ര്യം വേണം.’

‘എന്താ​ണ​ത്?’

ഈ വണ്ടി​യിൽ​നി​ന്നു പോയി ആ കല്യാ​ണ​ക്കാ​രു​ടെ കൂടെ വി​ടാ​തെ​കൂ​ട​ണം.

‘എന്തി​ന്?

‘അവ​രെ​വി​ടെ​ക്കാ​ണ്, എന്താ​ണ്, എന്ന​റി​യാൻ. വേഗം വേണം, കീ​ഴ്പോ​ട്ടു ചാടു, പായണം; എന്റെ പെ​ണ്ണേ, നി​ന്റെ കാ​ലി​നു ചെ​റു​പ്പ​മാ​ണ്.’

‘എനി​ക്കു വണ്ടി​യിൽ​നി​ന്നു പോവാൻ വയ്യാ.’

‘എന്തു​കൊ​ണ്ട്?”

‘ഞാൻ കൂ​ലി​ക്കാ​ണ്.’

‘എട ചെ​കു​ത്താ​നേ!’

‘എന്റെ മീൻ​കാ​ര​ത്തി​ക്കു​വേ​ണ്ടി ഞാ​നി​ന്ന് പൊ​ല്ലീ​സ്സി​ന്റെ കൈ​യി​ലാ​ണ്.’

‘അത് വാ​സ്ത​വ​വും.

‘ഞാൻ വണ്ടി​യിൽ​നി​ന്നി​റ​ങ്ങി​യാൽ, എന്നെ ആദ്യം കണ്ടെ​ത്തിയ പൊ​ല്ലീ​സ്സു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻ എന്നെ പി​ടി​കൂ​ടും. നി​ങ്ങൾ​ക്ക​ത് നല്ല​വ​ണ്ണ​മ​റി​യാ​മ​ല്ലോ:

‘ഉവ്വ്, എനി​ക്ക​റി​യാം.’

എന്നെ ഇന്നേ​ക്കാ​യി ഗവർ​മ്മേ​ണ്ടു വാ​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.’

‘തന്ത​മാർ നി​ങ്ങ​ളെ സ്വൈ​രം കെ​ടു​ത്താ​റു​ണ്ടോ? അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ ഒരു പെൺ​കി​ടാ​വ​ല്ല!’

‘അയാൾ ഒന്നാ​മ​ത്തെ വണ്ടി​യി​ലാ​ണ്.’

‘അതിന്?’

‘കല്യാ​ണ​പ്പെ​ണ്ണി​രി​ക്കു​ന്ന കൂ​ട്ടിൽ.’

‘എന്നി​ട്ട്, അതിന്?’

‘അപ്പോൾ അയാൾ അച്ഛൻ.’

‘ഞാ​ന​തി​നെ​ന്തു വേണം?’

‘ഞാൻ പറ​യു​ന്നു, അയാ​ളാ​ണ് അച്ഛ​നാ​ണ്.’

‘അയാൾ മാ​ത്ര​മേ അച്ഛ​നാ​യി​ട്ടു​ള്ളു എന്ന് തോ​ന്നും.’

‘കേൾ​ക്കൂ.’

‘എന്താ​ണ്?’

‘എനി​ക്കു മുകറു മറ​ച്ച​ല്ലാ​തെ പു​റ​ത്തു കട​ക്കാൻ വയ്യാ. ഇവിടെ ഞാൻ ഒളി​വി​ലാ​ണ്, ഞാ​നി​വി​ടെ​യു​ണ്ടെ​ന്ന് ആരും കരു​തി​ല്ല. എന്നാൽ നാളെ കോ​മാ​ളി​വേ​ഷ​ക്കാ​രി​ല്ല. നോൽ​മ്പു തു​ട​ങ്ങു​ന്ന ദി​വ​സ​മാ​യി. ഞാൻ കണ്ടാൽ കു​ടു​ങ്ങി. എനി​ക്കെ​ന്റെ മട​യി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ അരി​ച്ചു പോണം. പക്ഷേ, നി​ന​ക്കു പണി​യൊ​ന്നു​മി​ല്ല.

‘വി​ശേ​ഷി​ച്ചൊ​ന്നു​മി​ല്ല.’

‘ഏതാ​യാ​ലും എന്നോ​ള​മി​ല്ല, തീർ​ച്ച.

‘ആട്ടെ. അതു​കൊ​ണ്ട്?’

‘ആ കല്യാ​ണ​ക്കാർ എവി​ടേ​ക്കു പോയി എന്ന​റി​യ​ണം.’

‘എവി​ടേ​ക്കു പോ​യി​യെ​ന്നോ?’

‘അതേ.’

‘എനി​ക്ക​റി​യാം.’

‘എന്നാൽ എവി​ടേ​ക്കാ​ണ്?’

‘കദ്രാ​ങ് ബ്ലോ.’

‘ഒന്നാ​മ​ത് അതാ വഴി​ക്ക​ല്ല.’

‘ആട്ടെ, ലറ​പ്പേ​യി​ലേ​ക്ക്.’

‘അല്ലെ​ങ്കിൽ, എവി​ടേ​ക്കെ​ങ്കി​ലും.’

‘അതിന് ഇഷ്ടം​പോ​ലെ പോവാം. കല്യാ​ണ​ക്കാർ​ക്കു സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​മു​ണ്ട്.’

‘അതൊ​ന്നു​മ​ല്ല ഇവി​ടെ​ക്കാ​ര്യം. ഞാൻ പറ​യു​ന്നു, എനി​ക്കു​വേ​ണ്ടി ആ കല്യാ​ണം ഏതാ​ണെ​ന്നും, ആ മോ​ന്ത​ക്കാ​രൻ എവി​ടേ​ക്കു പോണു എന്നും, ആ കല്യാ​ണ​പ്പെ​ണ്ണും ചെ​ക്ക​നും എവി​ടെ​യാ​ണ് പാർ​പ്പെ​ന്നും കണ്ടു മന​സ്സി​ലാ​ക്ക​ണം!’

‘അതു രസ​മാ​ണ്! അതു നല്ല നേ​രം​പോ​ക്കു പി​ടി​ക്കും. നോൽ​മ്പിൻ​ത​ലേ​ന്നാൾ തെ​രു​വി​ലൂ​ടെ പോയ ഒരു കല്യാ​ണ​ക്കാ​രു​ടെ കൂ​ട്ടം ഒരാഴച കഴി​ഞ്ഞി​ട്ട് കണ്ടു​പി​ടി​ക്കാൻ എളു​പ്പ​മു​ണ്ട്. വൈ​ക്കോൽ​ക്കു​ണ്ട​യി​ലെ ഒരു മൊ​ട്ടു​സൂ​ചി! അത് സാ​ധി​ക്കു​ന്ന പണി​യ​ല്ല.’

‘അതു സാ​ര​മി​ല്ല. നി​യ്യ​ത് കണ്ടു​പി​ടി​ക്ക​ണം. കേ​ട്ടോ, അസൽമേ!

നട​ക്കാ​വി​ന്റെ രണ്ടോ​ര​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടേ ആ രണ്ടു ചാ​ലു​ക​ളും വീ​ണ്ടും ഒഴു​കാൻ തു​ട​ങ്ങി; കോ​മാ​ളി​വേ​ഷ​ക്കാ​രു​ടെ വണ്ടി​ക്കു കല്യാ​ണ​പ്പെ​ണ്ണി​ന്റെ ‘കൂടു’ കണ്ണിൽ നി​ന്നു മറ​ഞ്ഞു.

മനോ​രാ​ജ്യം നി​റ​വേ​റുക. ആർ​ക്കാ​ണ​തു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്? അക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തിൽ​വെ​ച്ച് നറു​ക്കി​ട്ടെ​ടു​ത്താൽ നട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​വ​ണം; നമ്മ​ളെ​ല്ലാ​വ​രും, നമ്മ​ള​റി​യാ​തെ, അതിൽ നറു​ക്കു​കാ​രാ​ണ്; ദേ​വ​ന്മാർ നറു​ക്കെ​ടു​ക്കു​ന്നു. കൊ​സെ​ത്തി​നും മരി​യു​സ്സി​നും നറു​ക്കു കി​ട്ടി.

മെ​യ​റു​ടെ ആപ്പീ​സ്സി​ലും പള്ളി​യി​ലും കൊ​സെ​ത്ത് സു​ന്ദ​രി​യും സു​ഭ​ഗ​യു​മാ​യി​രു​ന്നു. നി​കൊ​ലെ​ത്തി​ന്റെ സാ​ഹാ​യ​യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി തു​സ്സാ​ങ് അവളെ ചമ​യി​ച്ചു.

കൊ​സെ​ത്ത് ഒരു വെ​ള്ള​പ്പ​ട്ടു​റ​വു​ക്ക​യ്ക്കു​മീ​തെ തന്റെ പൂ​നാ​ട​മേ​ല​ങ്കി​യി​ട്ടു, ഒരിം​ഗ്ലീ​ഷ് മു​ഖ​പ​ടം ധരി​ച്ചു. മേ​ത്ത​രം മു​ത്തു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒരു കണ്ഠ​ശ്ശ​രം കെ​ട്ടി. ഒരു മധു​ര​നാ​ര​ക​പ്പൂ​മാ​ല​യ​ണി​ഞ്ഞു; ഇതൊ​ക്കെ വെ​ളു​ത്തി​ട്ടാ​ണ്, ആ വെ​ളു​പ്പി​നു​ള്ളിൽ​നി​ന്നെ​ല്ലാം​കൂ​ടി അവൾ മി​ന്നി​ത്തി​ള​ങ്ങി. അതു വെ​ളി​ച്ച​ത്തു വ്യാ​പി​ക്കു​ക​യും രൂ​പാ​ന്ത​ര​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഒരൊ​ന്നാ​ന്ത​രം നി​ഷ്ക​പ​ട​ത​യാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു ദേ​വ​സ്ത്രീ​യാ​വാൻ​പോ​കു​ന്ന ഒരു കന്യ​ക​യാ​ണ​തെ​ന്ന് പറയാൻ തോ​ന്നും.

മരി​യു​സ്സി​ന്റെ ചന്ത​മു​ള്ള തല​മു​ടി തഴ​ച്ച​തും സു​ഗ​ന്ധം പൂ​ശി​യ​തു​മാ​ണ്; ആ ഇട​തൂർ​മ്മ​യു​ള്ള തല​മു​ടി​ക്ക​ടി​യിൽ അവി​ട​വി​ടെ വി​ളർ​ത്ത വരകൾ—വഴി​ക്കോ​ട്ട​യു​ടെ കലകൾ—കാണാം.

അന്ത​സ്സോ​ടു​കൂ​ടി തല​യു​യർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ച് മു​ത്ത​ച്ഛൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വേ​ഷ​ത്തി​ലും സമ്പ്ര​ദാ​യ​ത്തി​ലും ബറാ​യു​ടെ [1] കാ​ല​ത്തെ എല്ലാ​ത്ത​രം മോ​ടി​ക​ളും കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് കൊ​സെ​ത്തി​നെ കൈ​പി​ടി​ച്ച് നട​ത്തി. കൈ അപ്പോ​ഴും താ​ങ്ങി​പി​ടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​ക​യാൽ വധു​വി​നെ കൈ​പി​ടി​ച്ചു നട​ത്താൻ കഴി​വി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ സ്ഥാ​നം അദ്ദേ​ഹ​മെ​ടു​ത്തു.

കറു​ത്ത ഉടു​പ്പിൽ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ഒരു പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടു​കൂ​ടി അവ​രു​ടെ പി​ന്നാ​ലെ നട​ന്നു.

‘മൊ​സ്യൂ ഫൂ​ഷൽ​വാ​ണ്’ മു​ത്ത​ച്ഛൻ അയാ​ളോ​ടു പറ​ഞ്ഞു. ‘ഇന്ന​ത്തെ ദിവസം നന്ന്. ദുഃ​ഖ​ങ്ങ​ളും സങ്ക​ട​ങ്ങ​ളും എടു​ത്തു​ക​ള​യാൻ ഞാൻ സമ്മ​തം കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. ഇന്നു​മു​തൽ എവി​ടെ​യും ദുഃ​ഖ​മു​ണ്ടാ​വാൻ പാ​ടി​ല്ല. അതേ, ഞാൻ സുഖം വി​ധി​ക്കു​ന്നു! ദോ​ഷ​ത്തി​നു ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കാൻ അവ​കാ​ശ​മി​ല്ല. വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ ഒരു ദുഃ​ഖി​ത​നെ​ങ്കി​ലും ഉണ്ടാ​കു​ന്ന​ത് ആകാ​ശ​ത്തി​ന്റെ നീ​ലി​മ​യ്ക്ക് ഒര​വ​മാ​ന​മാ​ണ് അടി​യിൽ നല്ല​വ​നായ മനു​ഷ്യ​നിൽ​നി​ന്ന് ഒരി​ക്ക​ലും ദോഷം ഉണ്ടാ​വു​ക​യി​ല്ല. എല്ലാ മനു​ഷ്യ​പീ​ഡ​ക​ളു​ടേ​യും തല​സ്ഥാ​ന​വും പ്ര​ധാന ഭര​ണ​സ​ഭാ​സ്ഥാ​ന​വും നര​ക​മാ​ണു് —മറ്റു​വി​ധ​ത്തിൽ പറ​യു​മ്പോൾ, ചെ​കു​ത്താ​ന്റെ ത്വി​ലെ​റി​ക്കൊ​ട്ടാ​രം. ശരി, ഞാൻ ജന​സം​ഘ​ത്ത​ല​വ​നെ​പ്പോ​ലെ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു. എന്നെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ള​മാ​ണെ​ങ്കിൽ, എനി​ക്കു യാ​തൊ​രു രാ​ഷ്ട്രീ​യാ​ഭി​പ്രാ​യ​വും ഇല്ലാ​താ​യി; എല്ലാ മനു​ഷ്യ​രും സമ്പ​ന്ന​രാ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ; എന്നു​വെ​ച്ചാൽ, ആഹ്ലാ​ദി​തർ—എന്റെ അഭി​പ്രാ​യം അതി​ലൊ​തു​ങ്ങി.

മെ​യ​റു​ടേ​യും മതാ​ചാ​ര്യ​ന്റേ​യും മുൻ​പിൽ​വെ​ച്ച് വേ​ണ്ടി​ട​ത്തോ​ളം ‘ഉവ്വ്’ എന്ന് പറ​ഞ്ഞു​ക​ഴി​ഞ്ഞ​തി​നു​ശേ​ഷം ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളു​ടെ​യും പള്ളി​വി​ചാ​രി​പ്പു​കാ​രു​ടേ​യും പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളിൽ ഒപ്പു​വെ​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം, മോ​തി​രം കൈ​മാ​റി​യ​തി​ന​ശേ​ഷം. ധൂ​പ​ക്കൂ​റ്റി​യു​ടെ പു​ക​യ്ക്കു​ള്ളിൽ, വെ​ള്ള​പ്പ​ട്ടു​മേ​ലാ​പ്പി​ന​ടി​യിൽ അടു​ത്ത​ടു​ത്തു മു​ട്ടു​കു​ത്തി​യ​തി​നു​ശേ​ഷം, എല്ലാ ക്രി​യ​ക​ളും ചെ​യ്തു​ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അവർ എല്ലാ​വ​രാ​ലും അഭി​ന​ന്ദി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടും എല്ലാ​വർ​ക്കും അസൂ​യ​തോ​ന്നി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടും കൈ കോർ​ത്തു​പി​ടി​ച്ചു, മരി​യു​സ് കറു​ത്ത വേ​ഷ​ത്തി​ലും കൊ​സ​ത്തെ വെ​ളു​ത്ത വേ​ഷ​ത്തി​ലു​മാ​യി. ഒരു കേർ​ണ​ലി​ന്റെ ബഹു​മ​തി​ചി​ഹ്ന​മ​ണി​ഞ്ഞു നി​ല​ത്തു ശൂലം കു​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള പള്ളി​യു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നെ മുൻ​പിൽ നട​ത്തി, അത്ഭു​ത​പ​ര​ത​ന്ത്ര​രായ രണ്ടു​വ​രി കാ​ണി​ക​ളു​ടേ​യും മധ്യ​ത്തി​ലൂ​ടേ നട​ന്നു പള്ളി​യു​ടെ പടി​ക്ക​ലെ​ത്തി; ആ പടി​വാ​തിൽ അവ​രു​ടെ വണ്ടി​ക്ക് തി​രി​ച്ചു​പോ​വാൻ​വേ​ണ്ടി മലർ​ക്കെ​ത്തു​റ​ന്നു; എല്ലാം കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടും കൊ​സെ​ത്തി​നു ഇതെ​ല്ലാം വാ​സ്ത​വ​മാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നി​യി​ല്ല. അവൾ മരി​യു​സ്സി​നെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി, ആകാ​ശ​ത്തെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി; ആ സ്വ​പ്ന​ത്തിൽ​നി​ന്ന് ഉണർ​ന്നു​പോ​യേ​ക്കു​മോ എന്ന് അവൾ ഭയ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ തോ​ന്നി. അവ​ളു​ടെ സം​ഭ്രാ​ന്ത​വും അസ്വാ​സ്ഥ്യ​വു​മായ മട്ട് അവ​ളു​ടെ സൌ​ന്ദ​ര്യ​ത്തി​നു അനിർ​വ​ച​നീ​യ​മായ എന്തോ ഒന്നി​നെ​ക്കൂ​ടി കൂ​ട്ടി. അവർ ആ വണ്ടി​യിൽ​ത്ത​ന്നെ, വി​ട്ടീ​ലേ​ക്ക് തി​രി​ക്കാ​നാ​യി, കയറി; മരി​യു​സ് കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ അടു​ത്തു​ത​ന്നെ; മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​നും ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങും അവ​രു​ടെ എതിർ​വ​ശ​ത്ത്; ഗിൽ നോർ​മാൻ വലി​യ​മ്മ ഒരു​പ​ടി താ​ണു​പോ​യി, രണ്ടാ​മ​ത്തെ വണ്ടി​യി​ലാ​യി.

‘എന്റെ കു​ട്ടി​ക​ളേ’, മു​ത്ത​ച്ഛൻ പറ​ഞ്ഞു, ‘കൊ​ല്ല​ത്തിൽ മു​പ്പ​തി​നാ​യി​രം ലിവർ വര​വു​മാ​യി ഇതാ, നി​ങ്ങൾ, പ്ര​ഭു​വും, പ്ര​ഭ്വി​യും.’

കൊ​സെ​ത്ത് മരി​യു​സ്സി​ന്റെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്ക് മു​ട്ടി​യു​രു​മ്മി, അയാ​ളു​ടെ ചെ​കി​ട്ടിൽ ഈ സ്വർ​ഗ്ഗോ​ചി​ത​മായ മന്ത്രി​ക്കൽ മന്ത്രി​ച്ചു: ‘അപ്പോൾ നേ​രാ​ണ്. എന്റെ പേർ മരി​യു​സെ​ന്നാ​ണ്. ഞാൻ മദാം മരി​യു​സ്സാ​യി.’

ആ രണ്ടു​പേ​രും മി​ന്നി​ത്തി​ള​ങ്ങി. അവർ ആ മാ​റ്റി​ക്കൂ​ടാ​ത്ത​തും തി​രി​ച്ചു​കി​ട്ടാ​ത്ത​തു​മായ ഘട്ട​ത്തിൽ, എല്ലാ യൗ​വ​ന​ത്തി​ന്റേ​യും എല്ലാ ആഹ്ലാ​ദ​ത്തി​ന്റേ​യും കൂടിയ ആ അമ്പ​ര​പ്പി​ക്കു​ന്ന സമ്മേ​ള​ന​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ, എത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അവർ ഴാ​ങ്പ്രൂ​വേ​രു​ടെ കവിത വാ​സ്ത​വ​മാ​ക്കി; അവ​രു​ടെ രണ്ടു​പേ​രു​ടേ​യും വയ​സ്സു​കൂ​ട്ടി​യാൽ നാ​ല്പ​താ​ണ്. അതു വി​ശി​ഷ്ട​മാ​യി​ത്തീർ​ന്ന വി​വാ​ഹ​മാ​ണ്, ആ രണ്ടു കു​ട്ടി​കൾ രണ്ടു വെ​ള്ളാ​മ്പൽ​പ്പൂ​ക്ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. അവർ അന്യോ​ന്യം കണ്ടി​ട്ടി​ല്ല, അന്യോ​ന്യം ആലോ​ചി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. കൊ​സെ​ത്ത് മരി​യു​സ്സി​നെ ഒരു മാ​ഹാ​ത്മ്യ​പ​രി​ധി​യി​ലാ​ണ് കാ​ണു​ന്ന​ത്; മരി​യു​സ് കൊ​സെ​ത്തി​നെ ഒരു ദി​വ്യ​പീ​ഠ​ത്തി​നു മു​ക​ളി​ലും, ആ മാ​ഹാ​ത്മ്യ​പ​രി​ധി​ക്കു​ള്ളി​ലും, ആ ദി​വ്യ​പീ​ഠ​ത്തി​നു മു​ക​ളി​ലും, ആ ആരാ​ധ​ന​ങ്ങൾ തമ്മിൽ സമ്മേ​ളി​ക്കെ, പി​ന്നി​ലാ​യി, ഏതു മട്ടി​ലെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ, കൊ​സെ​ത്തി​ന് ഒരു മേ​ഘ​ത്തി​നു​ള്ളി​ലും മരി​യു​സ്സി​ന് ഒരു മി​ന്ന​ലാ​ട്ട​ത്തി​നി​ട​യി​ലു​മാ​യി. ആ ആദർ​ശ​വ​സ്തു, വാ​സ്ത​വ​വ​സ്തു, ചും​ബ​ന​ത്തി​ന്റേ​യും മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റേ​യും കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച, വി​വാ​ഹ​മ​ഞ്ചം, കി​ട​ക്കു​ന്നു. അവർ കട​ന്നു​പോ​ന്ന എല്ലാ പ്രാ​ണ​വേ​ദ​ന​ക​ളും ആഹ്ലാ​ദ​ല​ഹ​രി​ക​ളാ​യി തി​രി​ച്ചെ​ത്തി. അവ​രു​ടെ ദുഃ​ഖ​ങ്ങൾ, അവ​രു​ടെ ഉറ​ക്ക​മ​റ്റ രാ​ത്രി​കൾ, അവ​രു​ടെ നി​രാ​ശത, ആലിം​ഗ​ന​ങ്ങ​ളാ​യും പ്ര​കാ​ശ​നാ​ള​ങ്ങ​ളാ​യും വേഷം മാറി ആ അടു​ത്തെ​ത്തു​ന്ന മനോ​ഹ​ര​മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തെ കു​റേ​ക്കൂ​ടെ മനോ​ഹ​ര​മാ​ക്കി​ത്തീർ​ക്കു​ന്ന​താ​യും, അവ​രു​ടെ പീ​ഡ​ക​ളെ​ല്ലാം ആഹ്ലാ​ദ​ച്ച​മ​യ​ലി​നു വേ​ണ്ട​തൊ​രു​ക്കി​യി​രു​ന്ന ദാ​സി​മാ​രാ​യി​രു​ന്ന​പോ​ലെ​യും തോ​ന്നി. ഹാ ദുഃ​ഖി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന​ത് എന്തൊ​രു സുഖം! അവ​രു​ടെ ദുഃഖം അവ​രു​ടെ സു​ഖ​ത്തി​നു ചു​റ്റും പ്ര​ഭാ​പ​രി​ധി​യാ​യി. അവ​രു​ടെ വള​രെ​യ​ധി​കം​കാ​ല​ത്തെ പ്രാ​ണ​വേ​ദന ഒരു സ്വർ​ഗ്ഗ​പ്രാ​പ്തി​യിൽ​ച്ചെ​ന്നു മു​ട്ടി.

മരി​യു​സ്സിൽ വി​ഷ​യ​ല​മ്പ​ട​ത്വ​ത്തി​ന്റേ​യും കൊ​സെ​ത്തിൽ വി​നി​ത​ത്തി​ന്റേ​യും കൂ​ട്ടു​ക​ലർ​ന്ന ഒരേ ആഹ്ലാ​ദാ​വേ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു രണ്ടു​പേർ​ക്കും. അവ അന്യോ​ന്യം മന്ത്രി​ച്ചു: ‘നമു​ക്കു റ്യു പ്ലു​മെ​യി​ലെ ചെ​റു​തോ​ട്ട​മൊ​ന്നു കാണാൻ പോണം.’ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ മേ​ല​ങ്കി​യു​ടെ ഞെ​റി​കൾ മരി​യു​സ്സി​ന്റെ മേൽ വീണു കി​ട​ക്കു​ന്നു.

ഇങ്ങ​നെ​യു​ള്ള ഒരു ദിവസം മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റേ​യും വാ​സ്ത​വ​സ്ഥി​തി​യു​ടേ​യും ഒര​നിർ​വ​ച​നീ​യ​മായ സമ്മേ​ള​ന​മാ​ണ്. ഒരാൾ​ക്കു കൈ​യി​ലാ​വു​ക​യും അപ്പോൾ​ത്ത​ന്നെ സംശയം തോ​ന്നു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ഊഹി​ക്കു​വാൻ പി​ന്നെ​യും സമ​യ​മു​ണ്ട്. അന്ന​ത്തെ ദി​വ​സ​ത്തെ വി​കാ​രം, ഉച്ച​യാ​യി​രി​ക്കെ അർ​ദ്ധ​രാ​ത്രി വരു​ന്ന​തി​നെ​പ്പ​റ്റി മനോ​രാ​ജ്യം വി​ചാ​രി​ക്കൽ, അനിർ​വ​ച​നീ​യ​മാ​ണ്. ഈ രണ്ടു ഹൃ​ദ​യ​ങ്ങ​ളി​ലേ​യും ആഹ്ലാ​ദ​ങ്ങൾ ആൾ​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​നു മേ​ലേ​ക്കു വഴി​ഞ്ഞൊ​ഴു​കി, വഴി​പോ​ക്കർ​ക്കു​കൂ​ടി ഉന്മേ​ഷ​മു​ണ്ടാ​ക്കി.

സാ​ങ്പോൾ​പ്പ​ള്ളി​യു​ടെ മുൻ​പി​ലു​ള്ള റ്യൂ സാങ് ആന്ത്വാ​ങ് പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു ആളുകൾ വണ്ടി ജനാ​ല​യി​ലൂ​ടേ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ തലയിൽ ആടി​ക്ക​ളി​ക്കു​ന്ന മധു​ര​നാ​ര​ക​പ്പു​ക്ക​ളെ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണാൻ​വേ​ണ്ടി നി​ല​വാ​യി.

അങ്ങ​നെ അവർ റ്യൂ ദെ ഫിൽ​റ്യു കൽ​വേ​റി​ലെ വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചു. മരി​യു​സ് വി​ജ​യ​ത്തോ​ടും ആഹ്ലാ​ദ​ത്തോ​ടും​കൂ​ടി കൊ​സെ​ത്തി​നെ തൊ​ട്ടും​കൊ​ണ്ടു് പണ്ട് അയാളെ ഒരു ശവം​പോ​ലെ ആളുകൾ എടു​ത്തു​കേ​റ്റി​യ​ത് ഏതു കോ​ണി​യി​ലൂ​ടെ​യോ അതു ചവു​ട്ടി​ക്ക​യ​റി. വാ​തി​ല്ക്ക​ലൊ​ത്തു കൂ​ടി​യി​രു​ന്ന​വ​രും ആ ദമ്പ​തി​ക​ളു​ടെ പണ​സ്സ​ഞ്ചി​യിൽ പങ്കു​കൂ​ടി​യ​വ​രു​മായ പാ​വ​ങ്ങൾ അവരെ അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു. എല്ലാ​യി​ട​ത്തും പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. പള്ളി​യെ​ക്കാൾ ഒട്ടും കു​റ​ച്ച​ല്ല വീടും പരി​മ​ള​ത്തിൽ ആറാ​ടി​യി​രു​ന്നു​ള്ളു. അപാ​ര​ത​യിൽ എന്തോ സ്തു​തി​ഘോ​ഷം കേൾ​ക്കു​ന്ന​താ​യി അവർ​ക്കു തോ​ന്നി; അവ​രു​ടെ ഉള്ളിൽ ഈശ്വ​ര​നു​ണ്ട്; ഒരു നക്ഷ​ത്ര​മേ​ലാ​പ്പു​പോ​ലെ ഈശ്വ​ര​വി​ധി അവ​രു​ടെ മുൻ​പിൽ ആവിർ​ഭ​വി​ച്ചു; തങ്ങ​ളു​ടെ തല​യ്ക്കു​മീ​തെ ഒര​രു​ണോ​ദ​യ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​കാ​ശം അവർ കണ്ടു. പെ​ട്ടെ​ന്നു നാ​ഴി​ക​മ​ണി​യ​ടി​ച്ചു. മരി​യു​സ് കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ നഗ്ന​മായ മനോ​ഹ​ര​ഭു​ജ​ത്തേ​യും, അവ​ളു​ടെ ഉള്ള​ങ്കി​യു​ള്ള പൂ​നാ​ട​ക്കി​ട​യി​ലൂ​ടേ അല്പാ​ല്പം കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്ന പനി​നീർ​പ്പു​വർ​ണ്ണ​പ്പ​ണി​ക​ളേ​യും, ഒരു നോ​ക്കു​നോ​ക്കി; ആ നോ​ട്ട​ത്തെ ഇട​യ്ക്കു​വെ​ച്ചു കൊ​സെ​ത്ത് കണ്ടു​മു​ട്ടി; അവൾ ആകെ നാ​ണി​ച്ചു​കു​ഴ​ഞ്ഞു.

ഗിൽ​നോർ​മാൻ​കു​ടും​ബ​ത്തി​ന്റെ പഴയ പരി​ച​യ​ത്തി​ലു​ള്ള വളരെ കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളെ അന്നു ക്ഷ​ണി​ച്ചി​രു​ന്നു അവർ കൊ​സെ​ത്തി​നു ചു​റ്റും തി​ക്കി​ക്കൂ​ടി. മദാം ല് ബാറൺ എന്ന് അവളെ സം​ബോ​ധ​നം ചെ​യ്യാൻ ഓരോ ആളും ഞാൻ മുൻപേ എന്നു തി​ര​ക്കി.

അപ്പോൾ ഒരു കാ​പ്റ്റ​നാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന പട്ടാ​ള​മേ​ലു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻ തെ​യൊ​ദുൽ ഗിൽ​നോർ​മാ​നും ഷാർ​ത്രിൽ​നി​ന്ന്—അയാ​ളു​ടെ താവളം അപ്പോൾ അതാണ്—വി​വി​വാ​ഹാ​ഘോ​ഷ​ത്തിൽ പങ്കു​കൊ​ള്ളാൻ അവിടെ എത്തി​യി​രു​ന്നു.

അയാ​ളാ​ണെ​ങ്കിൽ; എല്ലാ സ്ത്രീ​ക​ളും തന്നെ സു​ന്ദ​ര​നാ​യി കരു​തു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു കണ്ടു ശീ​ലി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള സ്ഥി​തി​ക്ക് കൊ​സെ​ത്തി​നെ​പ്പ​റ്റി ബാ​ക്കി​യു​ള്ള സ്ത്രീ​ക​ളിൽ നി​ന്ന​ധി​ക​മാ​യി യാ​തൊ​ന്നും വി​ചാ​രി​ച്ചി​ല്ല.

‘ആ കു​ന്ത​പ്പ​ട​യാ​ളി​യു​ടെ വാ​ക്ക് അന്നു ഞാൻ വി​ശ്വ​സി​ക്കാ​ഞ്ഞ​തെ​ത്ര നന്നാ​യി!’ ഗിൽ​നോർ​മാൻ​മു​ത്ത​ച്ഛൻ വി​ചാ​രി​ച്ചു.

കൊ​സെ​ത്തി​നു ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങോ​ട് അന്ന​ത്തെ​പ്പോ​ലെ ഒരി​ക്ക​ലും സ്നേ​ഹ​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല. അവളും ഗിൽ​നോർ​മാൻ​മു​ത്ത​ച്ഛ​നും ഒരു​പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു! അദ്ദേ​ഹം ആഹ്ലാ​ദ​ത്തെ പഴ​ഞ്ചൊ​ല്ലു​ക​ളാ​യും നീ​തി​വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളാ​യും നാ​ട്ടി​യി​ടു സമയം അവൾ ഒരു പരി​മ​ള​ത്തെ എന്ന​പോ​ലെ സൗ​ശീ​ല്യ​ത്തെ നാ​ലു​പു​റ​വും വ്യാ​പി​പ്പി​ച്ചു. ലോകം മു​ഴു​വ​നും സു​ഖി​ച്ചു​കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്നാ​ണ് സു​ഖ​ത്തി​ന്റെ ആവ​ശ്യം.

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നോ​ടു സം​സാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ, പെൺ​കു​ട്ടി​യാ​യി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തെ സ്വ​ര​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങൾ കൈ​കൊ​ണ്ടു. അവൾ അയാളെ തന്റെ പു​ഞ്ചി​രി​കൊ​ണ്ട് ഓമ​നി​ച്ചു.

ഭക്ഷ​ണ​മു​റി​യിൽ ഒരു സദ്യ ഒരു​ങ്ങു​ന്നു​ണ്ട്.

ഒരു വലിയ ഉത്സ​വ​ദി​വ​സ​ത്തി​നു നി​റം​കൂ​ട​ണ​മെ​ങ്കിൽ പകൽ​പോ​ലെ​യു​ള്ള വെ​ളി​ച്ചം നി​റ​യ്ക്ക​ണം. മങ്ങ​ലും നി​ഗൂ​ഢ​ത​യും സു​ഖി​തർ കൈ​ക്കൊ​ള്ളു​ക​യി​ല്ല അവർ​ക്ക് കറു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന​തു ഇഷ്ട​മ​ല്ല; രാ​ത്രി, സമ്മ​തം; ഇരു​ട്ട്, പാ​ടി​ല്ല, സൂ​ര്യ​നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ഒരു സൂ​ര്യ​നെ​യു​ണ്ടാ​ക്ക​ണം.

ഭക്ഷ​ണ​മു​റി​യി​ലെ​ങ്ങും രസം​പി​ടി​ച്ച സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളാ​ണ്. നടു​ക്കു വെ​ളു​ത്ത​തും മി​ന്നു​ന്ന​തു​മായ മേ​ശ​യ്ക്കു​മീ​തേ പരന്ന തളി​ക​ക​ളോ​ടും മെ​ഴു​തി​രി​ക്കാ​ലു​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ ‘ചെ​ക്ക​യി​രി​ക്കു​ന്ന’ എല്ലാ​ത്ത​രം നി​റ​ത്തി​ലു​മു​ള്ള— നീ​ല​നി​റ​ത്തി​ലും ഊത​നി​റ​ത്തി​ലും പച്ച​നി​റ​ത്തി​ലും—എല്ലാ​ത്ത​രം പക്ഷി​ക​ളോ​ടും​കൂ​ടിയ ഒരു മേ​ത്ത​രം മി​നു​സ​ത്തു​ണി നീ​ട്ടി​വി​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്; ബഹു​ശാ​ഖാ​ദീ​പ​ങ്ങ​ളു​ടെ ചു​റ്റി​ലും കമ​ല​വി​ള​ക്കു​കൾ. ചു​മ​രു​ക​ളി​ലെ​ല്ലാം മൂ​ന്നും നാലും ചെ​ന​ച്ച​ങ്ങ​ളു​ള്ള ചു​മർ​വി​ള​ക്കു​കൾ; കണ്ണാ​ടി​കൾ, വെ​ള്ളി​സ്സാ​മാ​ന​ങ്ങൾ, സ്ഫ​ടി​ക​സ്സാ​മാ​ന​ങ്ങൾ, തളി​ക​കൾ, പി​ഞ്ഞാ​ണ​ങ്ങൾ, കൊ​ത്തു​പി​ടി​പ്പാ​ത്ര​ങ്ങൾ, മൺ​പാ​ത്ര​ങ്ങൾ, സ്വർ​ണ്ണം​കൊ​ണ്ടും വെ​ള്ളി​കൊ​ണ്ടു​മു​ള്ള പണി​ത്ത​ര​ങ്ങൾ, എല്ലാം മി​ന്നു​ക​യും തി​ള​ങ്ങു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. തൂ​ക്കു​വി​ള​ക്കി​ല്ലാ​ത്തേ​ട​ത്തെ​ല്ലാം നിറയെ പൂ​ച്ചെ​ണ്ടു​ക​ളാ​ണ്, അപ്പോൾ വി​ള​ക്കി​ല്ലാ​ത്തേ​ട​ത്തു പൂ​വു​ണ്ട്.

തള​ത്തിൽ മൂ​ന്നു വീ​ണ​യും ഒരു പു​ല്ലാൻ​കു​ഴ​ലും മയ​ത്തിൽ ഫഹേ​ദി​ന്റെ [2] പാ​ട്ടു​കൾ വാ​യി​ക്കു​ന്നു.

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ഇരി​പ്പു​മു​റി​യിൽ വാ​തി​ലി​ന്നു പി​ന്നി​ലാ​യി ഒരു കസാ​ല​യിൽ ഇരി​ക്കു​ക​യാ​ണ്; ആ വാ​തി​ല്ക്കീ​റു​കൾ അയാളെ ഏതാ​ണ്ടു മറ​യ്ക്കു​ന്ന വി​ധ​ത്തിൽ പി​ന്നോ​ക്കം അട​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. ഭക്ഷ​ണ​ത്തി​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്ന് അല്പം മുൻ​പാ​യി, കൊ​സെ​ത്ത്, പെ​ട്ടെ​ന്നു​ണ്ടായ ഒരു തോ​ന്നൽ​കൊ​ണ്ടെ​ന്ന​പോ​ലെ, അങ്ങോ​ട്ടു ചെ​ന്ന് അയാളെ ഹൃ​ദ​യ​പൂർ​വം ഉപ​ച​രി​ച്ചു. തന്റെ വി​വാ​ഹ​വേ​ഷം രണ്ടു കൈ​കൊ​ണ്ടും വി​രു​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ച് ഒരു സ്നേ​ഹ​പൂർ​വ്വ​മായ കള്ള​ക്ക​ടാ​ക്ഷ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അയാ​ളോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു; അച്ഛാ, അച്ഛ​നി​പ്പോൾ സന്തോ​ഷ​മാ​യോ?’

‘ഉവ്വ്,’ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് പറ​ഞ്ഞൂ, ‘ഞാൻ സം​തൃ​പ്ത​നാ​യി.’

‘ആട്ടെ, എന്നാൽ കു​റ​ച്ചു ചി​രി​ക്കൂ.’

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ചി​രി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി.

താ​മ​സി​യാ​തെ​ത​ന്നെ, ബസ്ക് വന്നു ഭക്ഷ​ണ​സ​മ​യ​മാ​യി എന്ന​റി​യി​ച്ചു.

മുൻ​പിൽ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ കൈ​പി​ടി​ച്ചു മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​നു​മാ​യി അതി​ഥി​കൾ ഭക്ഷ​ണ​മു​റി​യി​ലേ​ക്ക് കട​ന്നു. യഥാ​യോ​ഗ്യം അതാ​തി​ട​ത്തി​രു​ന്നു.

വധു​വി​ന്റെ വല​ത്തും ഇട​ത്തും ഓരോ ചാ​രു​ക​സാ​ല​ക​ളി​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ട്. ഒന്നാ​മ​ത്ത​തു മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​ന്നും രണ്ടാ​മ​ത്തേ​തു ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്നും. മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ ഇരു​ന്നു. മറ്റ​തിൽ ആളി​ല്ല.

അവർ മൊ​സ്യു ഫൂ​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​നെ തി​ര​ഞ്ഞു.

അയാൾ അവി​ടെ​യി​ല്ല.

മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ ബസ്കി​നോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു:

‘മൊ​സ്യു ഫു​ഷൽ​വാ​ങ്ങെ​വി​ടെ, അറി​യാ​മോ?’

‘സേർ,’ ബസ്ക് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു, ‘ഉവ്വ് എനി​ക്ക​റി​യാം. മൊ​സ്യു ഫു​ഷൽ​വാ​ങ് എന്നോ​ടു പറയാൻ ഏല്പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ആ കേടു പറ്റി​യി​ട്ടു​ള്ള കൈ വേ​ദ​നി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് ഇവിടെ വന്നി​രു​ന്നു ഭക്ഷ​ണം കഴി​ക്കാൻ സു​ഖം​പോ​രാ; ഇന്നു മാ​പ്പു​ത​ര​ണം; നാളെ തീർ​ച്ച​യാ​യും എത്തി​ക്കൊ​ള്ളാം എന്ന്. അദ്ദേ​ഹം പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോയി.’

ആ വി​വാ​ഹ​സ്സ​ദ്യ​യു​ടെ ഉന്മേ​ഷ​ത്തെ ആ ഒഴി​ഞ്ഞ ചാ​രു​ക​സാല അല്പം മങ്ങി​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞു. മൊ​സ്യു ഫു​ഷൽ​വാ​ങ്ങി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാ​നു​ണ്ട​ല്ലോ; മു​ത്ത​ച്ഛൻ രണ്ടു​പേ​രു​ടെ ഉന്മേ​ഷം കാ​ണി​ച്ചി​രു​ന്നു. സു​ഖ​മി​ല്ലെ​ങ്കിൽ മൊ​സ്യു​ഫു​ഷൽ​വാ​ങ് നേ​ര​ത്തേ​ത​ന്നെ പോയതു നന്നാ​യി​യെ​ന്നും പക്ഷേ, സു​ഖ​ക്കേ​ടു​സാ​ര​മി​ല്ലാ​ത്ത ഒന്നു​മാ​ത്ര​മാ​ണെ​ന്നും അദ്ദേ​ഹം അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ടു. അതെ​ല്ലാ​വ​രേ​യും തൃ​പ്തി​പ്പെ​ടു​ത്തി. പി​ന്നെ, അത്ര​യും വലിയ സന്തോ​ഷ്പ്ര​ള​യ​ത്തി​ന്നി​ട​യിൽ അങ്ങ​നെ​യു​ള്ള ഒരൊ​ളി​വു​മൂല എന്തു സാരം? സുഖം കൈ​ക്കൊ​ള്ളു​ക​യ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നി​നും സാ​ധി​ക്കാ​ത്ത അത്ത​രം അഹ​ങ്കാ​ര​മ​യ​വും അനു​ഗൃ​ഹീ​ത​വു​മായ ഒരു ഘട്ട​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു മരി​യു​സ്സും കൊ​സെ​ത്തും. അപ്പോൾ മൊ​സ്യു ഗിൽ നോർ​മാൻ ഒരു യു​ക്തി തോ​ന്നി; ‘അപ്പോൾ ഈ കസാ​ല​യി​ലാ​രു​മി​ല്ല. മരി​യു​സ്, ഇങ്ങോ​ട്ടു വരൂ. നി​ന്നെ അടു​ത്തി​രു​ത്താൻ വലി​യ​മ്മ​യ്ക്ക് ഒര​വ​കാ​ശ​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, ഇതവൾ സമ്മ​തി​ക്കും. ഈ ചാ​രു​ക​സാല നി​ന​ക്കു​ള്ള​താ​ണ്, അതു വേ​ണ്ട​തും രസ​മു​ള്ള​തു​മാ​ണ്. ഭാ​ഗ്യ​ദേ​വി​ക്ക​രി​ക്കിൽ ഭാ​ഗ്യ​ദേ​വൻ’—എല്ലാ​വ​രും അത​ഭി​ന​ന്ദി​ച്ചു. കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ അടു​ത്തു ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്നി​ട്ടി​രു​ന്ന സ്ഥാ​ന​ത്തു മരി​യു​സ്സാ​യി; അങ്ങ​നെ​ത്തിൽ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ഇല്ലാ​താ​യ​തിൽ കു​ണ്ഠി​ത​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന കൊ​സെ​ത്തി​ന് അതു തന്നെ ഒടു​വിൽ സന്തോ​ഷ​കാ​ര​ണ​മാ​യി​ത്തീർ​ന്നു. മരി​യു​സ് പക​ര​ത്തി​നാ​വുക എന്നു​വെ​ച്ചാൽ​പ്പി​ന്നെ ഈശ്വ​ര​ന്നു​വെ​ച്ച സ്ഥാ​ന​മാ​ണ​തെ​ന്നി​രു​ന്നാൽ​ക്കൂ​ടി അവൾ കു​ണ്ഠി​ത​പ്പെ​ടു​ക​യി​ല്ല. വെ​ള്ള​പ്പ​ട്ടി​ട്ടു ചവു​ട്ടു​ന്ന അവ​ളു​ടെ ചെറിയ ഓമ​ന​ക്കാൽ മരി​യു​സ്സി​ന്റെ കാ​ലി​ന്മേൽ അമർ​ന്നു.

ചാ​രു​ക​സാ​ല​യി​ലേ​ക്ക് ആളാ​യ​തോ​ടു​കൂ​ടി ഴാങ് വാ​ര​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ കഥ വി​ട്ടു; എല്ലാം നന്നാ​യി.

അഞ്ചു മി​നു​ട്ടി​നു​ള്ളിൽ വി​സ്മൃ​തി​യു​ടെ എല്ലാ ഉന്മേ​ഷ​ത്തോ​ടും​കൂ​ടി ഭക്ഷ​ണ​മേശ ഒര​റ്റം​മു​തൽ മറ്റേ അറ്റം വരെ ചി​രി​യാ​യി,

പല​ഹാ​ര​ത്തി​ന്റെ സമ​യ​മാ​യ​പ്പോൾ മൊ​സ്യു ഗിൽ​നോർ​മാൻ എഴു​ന്നേ​റ്റു നി​ന്ന് കൈയിൽ ഒരു ഷം​പാ​ഞ്മ​ദ്യ​ഗ്ലാ​സ്സോ​ടു​കൂ​ടി—വി​റ​യു​ള്ള കൈ​യിൽ​നി​ന്ന് തെ​ള്ളി​പ്പോ​യാ​ലോ എന്നു​വെ​ച്ച് അതു പകു​തി​യേ നി​റ​ച്ചി​രു​ന്നു​ള്ളു—ദമ്പ​തി​കൾ​ക്ക് ആരോ​ഗ്യ​പ്രാർ​ത്ഥന നട​ത്തി.

‘രണ്ടു മത​പ്ര​സം​ഗ​ങ്ങ​ളെ നി​ങ്ങൾ​ക്ക് കൂ​ടാ​തെ കഴി​ക്കാൻ വയ്യാ.’ അദ്ദേ​ഹം ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു. ‘ഇന്നു രാ​വി​ലെ മതാ​ചാ​ര്യ​ന്റെ വക​യൊ​ന്നു നി​ങ്ങൾ കേൾ​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി; ഇന്നു വൈ​കു​ന്നേ​രം മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ വക​യൊ​ന്നു​ള്ള​ത് കേൾ​ക്കു, ഞാൻ പറ​യു​ന്ന​തു ശ്ര​ദ്ധി​ക്കു; ഞാൻ നി​ങ്ങൾ​ക്ക് ഒരു കഷ്ണം ഉപ​ദേ​ശം തരാം. അന്യോ​ന്യം ആരാ​ധി​ക്കുക. ഞാൻ ഒരു​പാ​ട് വട്ടം​തി​രി​ച്ചി​ലി​നൊ​ന്നും നി​ല്ക്കു​ന്നി​ല്ല; ഞാൻ നേരേ കാ​ര്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു കട​ക്കാം—സു​ഖി​ക്കുക! ഈശ്വ​ര​സൃ​ഷ്ടി​യി​ലെ​ല്ലാം കൂടി കാ​ട്ടു​പ്രാ​വി​നു മാ​ത്ര​മേ ബു​ദ്ധി​യു​ള്ളൂ. തത്ത്വ​ജ്ഞാ​നി​കൾ പറ​യു​ന്നു: ‘സു​ഖ​ങ്ങ​ളെ മി​ത​മാ​ക്കുക.’ ഞാൻ പറ​യു​ന്നു: ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ സു​ഖ​ങ്ങ​ളു​ടെ കടി​ഞ്ഞാൺ വിടുക;’ രാ​ക്ഷ​സ​ന്മാ​രെ​പ്പോ​ലെ അന്യോ​ന്യം പി​റ്റി​കൂ​ടുക. അതിൽ കമ്പം​പി​ടി​ക്കുക. തത്ത്വ​ജ്ഞാ​നി​കൾ പറ​യു​ന്ന​ത് കമ്പ​വും വങ്ക​ത്ത​വു​മാ​ണ്. എനി​ക്ക​വ​രു​ടെ തത്ത്വ​ജ്ഞാ​ന​ത്തെ അവ​രു​ടെ തൊ​ണ്ട​യി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ കു​ത്തി​യി​റ​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ട്. സു​ഗ​ന്ധം ഏറ​ലു​ണ്ടോ, വി​രി​യു​ന്ന പനി​നീർ​പ്പു​മൊ​ട്ടു​കൾ ഏറ​ലു​ണ്ടോ, കു​യി​ലു​ക​ളു​ടെ പാ​ട്ട് ഏറ​ലു​ണ്ടോ, പച്ച​യി​ല​കൾ ഏറ​ലു​ണ്ടോ, ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ അരു​ണോ​ദ​യം ഏറി​പ്പോ​വ​ലു​ണ്ടോ? ആളു​ക​ളു​ടെ അന്യോ​ന​മു​ള്ള അനു​രാ​ഗം ഏറി​പ്പോ​വു​മോ? ആളുകൾ അന്യോ​ന്യം സന്തോ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത് ഏറി എന്നു വരുമോ? സൂ​ക്ഷി​ച്ചോ​ളൂ, ഹേ സു​ന്ദ​രി, നി​ന്റെ സൌ​ന്ദ​ര്യം ഏറി​പ്പോ​യി! ഓർമ വെ​ച്ചോ​ളു’ ഹേ സു​ന്ദ​രാ, നി​ന്റെ സൌ​ന്ദ​ര്യം ഏറി​പ്പോ​യി! ഒന്നാ​ന്ത​രം വി​ഡ്ഢി​ത്തം, വാ​ദ​മി​ല്ല. ആളു​ക​ളു​ടെ അന്യോ​ന്യ​മു​ള്ള രസി​പ്പി​ക്കൽ ഏറ​ലു​ണ്ടോ, അന്യോ​ന്യ​മു​ള്ള മയ​ക്കൽ ഏറ​ലു​ണ്ടോ, അന്യോ​ന്യ​മു​ള്ള മോ​ഹി​പ്പി​ക്കൽ ഏറ​ലു​ണ്ടോ; ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ സു​ഖ​ങ്ങ​ളെ മി​ത​മാ​ക്കുക.’ ഹാ, കൊ​ള്ളാം! തത്ത്വ​ജ്ഞാ​നി​കൾ പോ​യി​ച്ചാ​വ​ട്ടെ! അറി​വി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് ആഹ്ലാ​ദി​ക്കു​ന്ന​തി​ലാ​ണ്. നമു​ക്കു രസി​ക്കുക, അതേ നമു​ക്കു രസി​ക്കുക. നമ്മൾ നല്ല​വ​രാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട് നാം സു​ഖി​ത​രാ​വു​ക​യോ, അതോ നമ്മൾ സു​ഖി​ത​രാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട നാം നല്ല​വ​രാ​വു​ക​യോ? സാ​ങ്സി​വൈ​ര​ക്ക​ല്ലി​നെ സാ​ങ്സി​വൈ​ര​മെ​ന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു ആർ​ലി​ദ് സാ​ങ്സി​യു​ടേ​താ​യ​തു​കൊ​ണ്ടോ അതോ അറു​നൂ​റു രത്ന​ത്തൂ​ക്ക​മു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടോ? എനി​ക്ക​തി​നെ​പ്പ​റ്റി​യാ​തൊ​ന്നു​മ​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. ഈവക വി​ഷ​മ​പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളാ​ണ് ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ​ങ്ങും; പ്ര​ധാ​ന​കാ​ര്യം സാ​ങ്സി​വൈ​ര​വും സു​ഖ​വും കൈയിൽ വെ​ക്കു​ക​യാ​ണ്. ഉരു​ളാ​നും ഉപായം പറ​യാ​നും നി​ല്ക്കാ​തെ നമു​ക്കു സു​ഖി​ക്കുക. നമു​ക്ക് തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കാ​തെ സൂ​ര്യ​നെ അനു​സ​രി​ക്കുക. എന്താ​ണ് സൂ​ര്യൻ? അനു​രാ​ഗം, അനു​രാ​ഗം എന്നു പറ​ഞ്ഞാൽ അർ​ത്ഥം, സ്ത്രീ. ഹാ! ഹാ! സർ​വ​ശ​ക്ത​യെ നോ​ക്കു സ്ത്രീ​ക​ളാ​ണ​ത്. ആ ജന​സം​ഘ​ത്ത​ല​വ​നോ​ടു, മരി​യു​സ്സോ​ട്, അയാൾ കൊ​സെ​ത്തെ​ന്ന കൊ​ച്ചു​രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹി​ണി​യു​ടെ അടി​മ​യ​ല്ലേ എന്നു ചോ​ദി​ച്ചു​നോ​ക്കൂ, അതോ അയാ​ളു​ടെ സ്വ​ന്ത​മ​ന​സ്സാ​ലെ​യും. എട പേ​ടി​ത്തൊ​ണ്ട! സ്ത്രീ! അവിടെ തന്റെ നില നോ​ക്കി​നിർ​ത്താ​വു​ന്ന ഒരു റോ​ബെ​പ്പി​യ​റു​മി​ല്ല; സ്ത്രീ രാ​ജ്യം വാ​ഴു​ന്നു. ആ ഒരൊ​റ്റ രാ​ജ​വാ​ഴ്ച​യു​ടെ നേരെ മാ​ത്ര​മേ എനി​ക്കി​നി രാ​ജ​ഭ​ക്തി​യു​ള്ളു. ആദാം എന്താ​ണ്? ഈവി​ന്റെ സാ​മ്രാ​ജ്യം. ഈവി​ന്റെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ ഒരു 1789-ം ഇല്ല. സ്ഥാന ചി​ഹ്ന​ത്തോ​ടു കൂടിയ ചക്ര​വർ​ത്തി​ച്ചെ​ങ്കോ​ലു​ണ്ട്; ഒരു മകുടം വെ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള; ചക്ര​വർ​ത്തി​ച്ചെ​ങ്കോ​ലു​ണ്ട്; ഷാർൽ​മേൻ മഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്റെ ചെ​ങ്കോ​ലു​ണ്ട്—അതി​രി​മ്പു​കൊ​ണ്ടാ​ണ്; മഹാ​നായ ലൂയി മഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്നു ചെ​ങ്കോ​ലു​ണ്ട്—സ്വർ​ണ്ണം​കൊ​ണ്ടാ​ണ്; സക​ല​ത്തേ​യും ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​നം തന്റെ തള്ള​വി​ര​ലി​നും ചൂ​ണ്ടാ​ണി​വി​ര​ലി​നും ഇട​യി​ലി​ട്ടു തി​രു​മ്മി​പ്പൊ​ടി​ച്ചു; വെറും വൈ​ക്കോൽ​ക്കൊ​ടി അതി​ന്റെ കഥ തീർ​ന്നു, അതു മു​റി​ഞ്ഞു​പോ​യി, അതു നി​ല​ത്തു വീണു; ഇപ്പോ​ചെ​ങ്കോ​ലേ ഇല്ലാ​താ​യി; എന്നാൽ കർ​പ്പൂ​ര​ത്തു​ള​സി​യു​ടെ സു​ഗ​ന്ധ​മു​ള്ള ആ ചെറിയ മോ​ടി​പ്പ​ണി​ക്കൈ​ലേ​സ്സി​ന്റെ നേരെ ഒരു ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​നം എനി​ക്കു വേ​ണ്ടി ഒന്നു നട​ത്തി​യാ​ട്ടേ! എനി​ക്ക​തു കണ്ടാൽ​ക്കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്നു​ണ്ട്. ശ്ര​മി​ക്കു. എന്താ​ണ​തി​ന്നി​ത്ര ഉറ​പ്പ്? അതൊരു വെറും മോ​ടി​സ്സാ​ധ​ന​മാ​ണ്. ഹാ! നി​ങ്ങൾ പത്തൊ​മ്പ​താം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലാ​ണ്? ശരി, എന്നി​ട്ട്? ഞങ്ങ​ളും നി​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലെ​ത​ന്നെ വി​ഡ്ഢി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ശൃം​ഗാ​രി​ത്തെ​ണ്ടി​ക്കു വി​ഷൂ​ചി​ക​കൃ​മി എന്നും നി​ങ്ങ​ളു​ടെ തി​രി​ഞ്ഞു​ന​ട​ത്ത​ത്തി​നു വി​നോ​ദ​നൃ​ത്തം എന്നും പേ​രാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ വല്ലാ​ത്ത മാ​റ്റ​മൊ​ക്കെ വരു​ത്തി​ത്തീർ​ത്തു​വെ​ന്നു മേ​നി​ക​രു​തേ​ണ്ടാ വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ സ്ത്രീ​ക​ളെ എപ്പോ​ഴും സ്നേ​ഹി​ക്ക​ണം. ഇതു കൂ​ടാ​തെ കഴി​ക്കുക നി​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു സാ​ധ്യ​മ​ല്ലെ​ന്നു ഞാൻ മു​ഖ​ത്തു നോ​ക്കി പറയാം. ഈ സു​ഹൃ​ത്തു​ക്കൾ നമ്മു​ടെ ദേ​വ​ക​ളാ​ണ്. അതേ അനു​രാ​ഗം, സ്ത്രീ, ചും​ബ​നം. ഒരു വട്ടം വര​ച്ച​തിൽ​നി​ന്നു പു​റ​ത്തു ചാടാൻ നി​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടാ​വി​ല്ല, ഞാൻ കൂ​സാ​തെ പറയാം; എന്നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ള​മാ​ണെ​ങ്കിൽ, എനി​ക്ക​തി​ലേ​ക്കു വീ​ണ്ടും വീ​ണ്ടും കട​ക്കു​ന്ന​ത് ഒരു രസ​മാ​ണ്. ശു​ക്ര​ന​ക്ഷ​ത്രം, ആ അഗാ​ധ​ത​യി​ലെ തേ​വ​ടി​ശ്മി, സമു​ദ്ര​ത്തി​ന്റെ സെ​ലി​മേൻ, [3] ഇവിടെ ചു​വ​ട്ടി​ലു​ള്ള സക​ല​ത്തേ​യും സമാ​ധാ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ട് ആകാ​ശ​ത്തിൽ ഉദി​ച്ചു​പൊ​ങ്ങു​ന്ന​തു നി​ങ്ങ​ളിൽ ആരു കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ട്? സമു​ദ്രം ഒരു പരു​ക്കൻ രാ​ക്ഷ​സ​നാ​ണ്. ശരി, അവൻ എത്ര കി​ട​ന്നു മു​ര​ണ്ടാ​ലും ശരി, ശു​ക്ര​ന​ക്ഷ​ത്രം ഉദി​ച്ചു​വ​ന്നാൽ​പ്പി​ന്നെ അവ​ന്നു പു​ഞ്ചി​രി​ക്കൊ​ള്ളാ​തെ വയ്യാ. ആ മെ​രു​ങ്ങാ​ത്ത കാ​ട്ടു​മൃ​ഗം പട്ടാ​യി. നമ്മ​ളൊ​ക്കെ ജനനാൽ അങ്ങ​നെ​യാ​ണ്. ശു​ണ്ഠി, ലഹള, ഇടി​വെ​ട്ടു​കൾ, ആകാ​ശ​ത്ത​ട്ടിൽ​ക്കി​ട​ന്നു പത പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കു​ന്നു, ഒരു സ്ത്രീ, അതാ, രം​ഗ​ത്തേ​ക്കു വര​ട്ടെ; ഒരു നക്ഷ​ത്ര​മു​ദി​ക്ക​ട്ടെ; കഴി​ഞ്ഞു, നി​ങ്ങൾ മണ്ണു​ക​പ്പി! മരി​യു​സ് ആറു​മാ​സം​മുൻ​പ് യു​ദ്ധം ചെ​യ്ക​യാ​യി​രു​ന്നു; ഇന്ന​യാൾ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്തു. അതു നന്നാ​യി. അതേ മരി​യു​സ്, അതേ കൊ​സെ​ത്ത്, നി​ങ്ങൾ ചെ​യ്ത​ത് ഉചി​ത​മാ​ണ്. ഉശി​രോ​ടു​കൂ​ടി അന്യോ​ന്യാ​വ​ശ്യ​ത്തി​നു ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കുക, ഞങ്ങൾ​ക്ക​ങ്ങി​നെ ചെ​യ്യാൻ കഴി​യു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ എന്നു​ള്ള ദേ​ഷ്യം​കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങ​ളെ പൊ​ട്ടി​പ്പി​ളർ​ത്തുക, അന്യോ​ന്യം ആദർ​ശീ​ക​രി​ക്കുക, ഭൂ​മി​യി​ലു​ള്ള എല്ലാ ആഹ്ലാ​ദ​ചി​ല്ല​ക​ളേ​യും കൊ​ക്കി​ലാ​ക്കി​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു ജീ​വി​ക്കാൻ വേ​ണ്ടു​ന്ന ഒരു പക്ഷി​ക്കൂ​ടു കെ​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കുക. ഹാ, സ്നേ​ഹി​ക്കുക. സ്നേ​ഹി​ക്ക​പ്പെ​ടുക, ചെ​റു​പ്പ​കാ​ല​ത്തെ എന്തൊ​രു മനോ​ഹ​ര​മായ അത്ഭു​ത​വ​സ്തു! നി​ങ്ങ​ളാ​ണ് ഇതു കണ്ടു​പി​ടി​ച്ച​തെ​ന്നു കരു​തേ​ണ്ടാ. ഞാനും മനോ​രാ​ജ്യം വി​ചാ​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്; ഞാനും ധ്യാ​നി​ച്ചി​രു​ന്നി​ട്ടു​ണ്ട്; ഞാനും ദീർ​ഘ​ശ്വാ​സ​മി​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ട് എനി​ക്കും കമ്പം പി​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ആറാ​യി​രം വയ​സ്സു പ്രാ​യ​മു​ള്ള ഒരു വക അനു​രാ​ഗം. അനു​രാ​ഗ​ത്തി​ന് ഒരു നീണ്ട നര​യൻ​താ​ടി വെ​ക്കാൻ അവ​കാ​ശ​മു​ണ്ടു്. കാ​മ​ദേ​വ​ന്റെ മുൻ​പിൽ മെ​ത്തു​സ്സേ​ലം ഒരു തെ​രു​വു​തെ​ണ്ടി​ച്ചെ​ക്ക​നാ​ണു്. അറു​പ​തു നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളോ​ള​മാ​യി പു​രു​ഷ​ന്മാ​രും സ്ത്രീ​ക​ളും തങ്ങ​ളു​ടെ കു​ടു​ക്കു​ക​ളിൽ​നി​ന്നു അനു​രാ​ഗം​മൂ​ലം പു​റ​ത്തു​പോ​രാൻ തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ട്. ഉപാ​യി​യായ ചെ​കു​ത്താൻ മനു​ഷ്യ​നെ ദ്രോ​ഹി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി. ഈ നി​ല​യ്ക്കു ചെ​കു​ത്താൻ ചെ​യ്യു​ന്ന ദ്രോ​ഹ​ത്തി​ല​ധി​കം അവൻ തനി​ക്കു ഗുണം ചെ​യ്യു​ക​യാ​യി. ഭൂ​ലോ​ക​സ്വർ​ഗ്ഗ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തു തു​ട​ങ്ങി​വെ​ച്ച​താ​ണ് ഈ സൂ​ത്ര​പ്പ​ണി. എന്റെ സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളേ, ഈ കണ്ടു​പി​ടി​ത്തം പഴ​യ​താ​ണ്; പക്ഷേ, ഇന്നും പു​തി​യ​തു​ത​ന്നെ. അതു​കൊ​ണ്ടു ലാ​ഭി​ക്കുക. നി​ങ്ങൾ അന്യോ​ന്യം അടു​ത്തു​ള്ള​പ്പോൾ യാ​തൊ​ന്നും പി​ന്നെ വേ​ണ്ട​തി​ല്ലെ​ന്നാ​ക്കുക; മരി​യു​സ്സി​ന് കൊ​സെ​ത്ത് സൂ​ര്യ​നാ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ, കൊ​സെ​ത്തി​നു മരി​യു​സ് പ്ര​പ​ഞ്ച​വും. കൊ​സെ​ത്ത്, നി​ന​ക്കു നി​ന്റെ ഭർ​ത്താ​വി​ന്റെ പു​ഞ്ചി​രി​യാ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ വസ​ന്ത​കാ​ലം; മരി​യു​സ്, നി​ന്റെ ഭാ​ര്യ​യു​ടെ കണ്ണു​നീ​രാ​വ​ട്ടെ നി​ന്റെ മഴ​ക്കാ​ലം. എന്നാൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വീ​ട്ടിൽ ഒരി​ക്ക​ലും മഴ പെ​യ്യ​രു​ത്. നി​ങ്ങൾ ഷോ​ട​തി​യിൽ സമ്മാ​ന​നു​റു​ക്കു തട്ടി​യെ​ടു​ത്തു; ഒന്നാം​സ​മ്മാ​നം നി​ങ്ങൾ​ക്കു കി​ട്ടി; അതു നല്ല​വ​ണ്ണം സൂ​ക്ഷി​ക്ക​ണം, പെ​ട്ടി​യിൽ​വെ​ച്ചു പൂ​ട്ട​ണം, ചെ​ല​വാ​ക്കി​ക്ക​ള​യ​രു​ത്; അന്യോ​ന്യം ആരാ​ധി​ക്കുക, മറ്റാ​രേ​യും പു​ല്ലി​നു ബഹു​മാ​നി​ക്കേ​ണ്ടാ. ഞാൻ പറ​യു​ന്ന​തു വി​ശ്വ​സി​ച്ചോ​ളൂ, ഇത​റി​വാ​ണ്. അറിവ് ഒരി​ക്ക​ലും നുണ പറ​യു​ക​യി​ല്ല. നി​ങ്ങൾ​ത​ന്നെ​യാ​വ​ട്ടെ അന്യോ​ന്യം ആവ​ശ്യ​മു​ള്ള മതം. ഓരോ​രു​ത്ത​നും ഓരോ വി​ധ​മാ​ണ് ഈശ്വ​ര​നെ ആരാ​ധി​ക്കുക. ഞാൻ പറ​യ​ട്ടെ, ഈശ്വ​രാ​രാ​ധ​ന​ക​ളിൽ​വെ​ച്ചു ഏറ്റ​വും നല്ല​തു സ്വ​ന്തം ഭാ​ര്യ​യെ സ്നേ​ഹി​ക്ക​ലാ​ണ്. എനി​ക്കു നി​ന്നിൽ അനു​രാ​ഗ​മു​ണ്ട്!—ഇതാണ് എന്റെ വേ​ദോ​പ​ദേ​ശ​ചോ​ദ്യോ​ത്ത​ര​ഗ്ര​ന്ഥം. ആർ​ക്ക​നു​രാ​ഗ​മു​ണ്ടോ അവൻ മത​നി​ഷ്ഠൻ. നാ​ലാ​മൻ ആങ്റി മഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്റെ ദൈ​വ​ദൂ​ഷ​ണം മത​നി​ഷ്ഠ​യെ സദ്യ​യു​ടേ​യും കു​ടി​യു​ടേ​യും ഇട​യി​ലൊ​ന്നാ​ക്കി നിർ​ത്തി. ഭക്ഷ​ണ​വും കു​ടി​യും! ഞാൻ ആ ദൈ​വ​ദൂ​ഷ​ണ​ത്തിൽ​പ്പെ​ട്ട മത​ത്തെ വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. അതിൽ സ്ത്രീ​യു​ടെ കാ​ര്യം മറ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. നാ​ലാ​മൻ ആങ്റി​ക്ക് ഇതു പറ്റി​പ്പോ​യ​ല്ലോ എന്നാ​ണെ​നി​ക്ക്. എന്റെ സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളേ, സ്ത്രീ​കൾ ദീർ​ഘാ​യു​സ്സോ​ടു​കൂ​ടി​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ! ആളുകൾ പറ​യു​ന്നു, എനി​ക്കു പ്രാ​യ​മാ​യി; എനി​ക്കെ​ത്ര ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​ന്റെ ഉന്മേ​ഷ​മാ​ണു​ള്ള​തെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചാൽ അത്ഭു​ത​മു​ണ്ട്. കാ​ട്ടിൽ​പ്പോ​യി എനി​ക്ക് കു​യി​ലു​ക​ളു​ടെ പാ​ട്ടു കേൾ​ക്കാൻ നന്നേ ആഗ്ര​ഹ​മു​ണ്ട്. സൌ​ന്ദ​ര്യ​വും സം​തൃ​പ്തി​യും കൈ​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന കു​ട്ടി​കൾ—എന്നെ ഇതു ലഹരി പി​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ആരെ​ങ്കി​ലും എന്നെ കൈ​ക്കൊ​ള്ളു​മെ​ങ്കിൽ, എനി​ക്കൊ​രു വി​വാ​ഹം​ചെ​യ്താൽ​ക്കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്നു​ണ്ട്. ഇതി​ന​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നി​നു​മാ​യി​രി​ക്കാൻ വഴി​യി​ല്ല നമ്മെ ഈശ്വ​രൻ സൃ​ഷ്ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്; ആരാ​ധി​ക്കുക, പ്രേ​മ​സ​ല്ലാ​പം ചെ​യ്യുക, തൊ​ട്ടു​മി​നു​ക്കുക, പ്രാ​വി​നെ​പ്പോ​ലാ​വുക, രസി​ക​ന്മാ​രാ​വുക, രാ​വി​ലെ മുതൽ രാ​ത്രി​യാ​വു​ന്ന​തു​വ​രെ തൊ​ട്ടു​മി​നു​ക്കു​ക​യും കൊ​ഞ്ചി​ക്കു​ഴ​യു​ക​യും ചെയ്ക, ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രി​യായ ഭാ​ര്യ​യിൽ അവ​ന​വ​ന്റെ പ്ര​തി​ബിം​ബ​മു​ള്ള​തി​നെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കുക, അഹ​ങ്ക​രി​ക്കുക, വി​ജ​യ​ഹർ​ഷം കൊ​ള്ളുക. മേനി നടി​ക്കുക—ഇതാണ് പര​മ​പു​രു​ഷാർ​ത്ഥം. ഞങ്ങൾ​ക്കു ചെ​റു​പ്പ​മാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, ഞങ്ങ​ളു​ടെ യന​വ​ന​കാ​ല​ത്ത്, ഞങ്ങൾ വി​ചാ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത് ഇന്നു നി​ങ്ങ​ളെ മു​ഷി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ല്ല. അക്കാ​ല​ത്തു എന്തു സു​ന്ദ​രി​മാ​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, എന്തോ​മ​ന​മു​ഖ​ങ്ങൾ, എന്തു ചന്ത​മു​ള്ള പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ! ഞാൻ അവ​രു​ടെ ഇട​യിൽ​ക്കി​ട​ന്നു കൂ​ത്തു​മ​റി​ഞ്ഞു. അപ്പോൾ അന്യോ​ന്യം സ്നേ​ഹി​ക്കുക. ആളു​കൾ​ക്ക് അനു​രാ​ഗം എന്നൊ​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ വസ​ന്ത​കാ​ലം​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ആവ​ശ്യ​മെ​ന്താ​ണെ​ന്ന് എനി​ക്കു വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ മന​സ്സി​ലാ​യി​ട്ടി​ല്ല; ഞാ​നാ​ണെ​ങ്കിൽ, ഞാൻ ആ നല്ല​വ​നായ ഈശ്വ​ര​നോ​ട് അവി​ടു​ന്നു നമു​ക്കു കാ​ണി​ച്ചു​ത​രു​ന്ന നല്ല വസ്തു​ക്ക​ളെ​യെ​ല്ലാം ഇട്ടു പൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ള്ളാ​നും, അവി​ട​ത്തെ പള്ളി​പ്പെ​ട്ടി​യി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ളേ​യും പക്ഷി​ക​ളേ​യും സു​ന്ദ​രി​പ്പെൺ​കി​ടാ​ങ്ങ​ളേ​യും പെ​റു​ക്കി​യെ​ടു​ത്തി​ട്ടു കൊ​ള്ളാ​നും പ്രാർ​ത്ഥി​ക്കും. എന്റെ കു​ട്ടി​ക​ളേ, ഒരു വയ​സ്സ​ന്റെ അനു​ഗ്ര​ഹം കൈ​ക്കൊ​ള്ളുക.’

വൈ​കു​ന്നേ​രം രസ​മു​ള്ള​തും ഉന്മേ​ഷ​മു​ള്ള​തും സന്തോ​ഷം തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന​തു​മാ​യി​രു​ന്നു. മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ സഹാ​നു​ഭു​തി​യോ​ടു​കൂ​ടിയ ആഹ്ലാ​ദ​ശീ​ലം​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു എല്ലാ​വർ​ക്കും; ഓരോ​രു​ത്ത​നും ആ നൂറു വയ​സ്സു​കാ​ര​ന്റെ ഉന്മേ​ഷ​ത്തെ നോ​ക്കി അവ​ര​വ​രു​ടെ മനഃ​സ്ഥി​തി​യെ ക്ര​മ​പ്പെ​ടു​ത്തി. അവർ കു​റ​ച്ചു നൃ​ത്ത​മാ​ടി. അവർ ഒരു​പാ​ടു ചി​രി​ച്ചു: അതൊരു രസം​പി​ടി​ച്ച വി​വാ​ഹ​മാ​യി​രു​ന്നു. പര​മാ​ന​ന്ദം തന്നെ​യായ കൃ​ത​യു​ഗ​ത്തി​ലെ ആളെ അതി​ന്നു ക്ഷ​ണി​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി​രു​ന്നു. ഏതാ​യാ​ലും ഗിൽ​നോർ​മാൻ​മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ രൂ​പ​ത്തിൽ, അദ്ദേ​ഹം അവിടെ സന്നി​ഹി​ത​നാ​യി​ട്ടു​ണ്ട്.

ഒരു ലഹള നട​ന്നു. പി​ന്നെ നി​ശ്ശ​ബ്ദത.

വധൂ​വ​ര​ന്മാർ അവി​ടെ​നി​ന്നു മറ​ഞ്ഞു.

അർ​ദ്ധ​രാ​ത്രി കഴി​ഞ്ഞ​തോ​ടു​കൂ​ടി ഗിൽ​നോർ​മാൻ​ഭ​വ​നം ഒരു ക്ഷേ​ത്ര​മാ​യി. ഇവിടെ ഞങ്ങൾ നിർ​ത്തു​ന്നു. വി​വാ​ഹ​രാ​ത്രി​യി​ലെ മണി​യ​റ​ക​ളു​ടെ മുൻ​പിൽ ഒരു പു​ഞ്ചി​രി​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന ദേവൻ മി​ണ്ട​രു​തെ​ന്നു ചു​ണ്ട​ത്തു വി​ര​ലും വെ​ച്ചു​നി​ല്ക്കും.

അനു​രാ​ഗ​മ​ഹോ​ത്സ​വം കൊ​ണ്ടാ​ടി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ ആ ശ്രീ​കോ​വി​ലി​നു മുൻ​പിൽ ആത്മാ​വു ധ്യാ​ന​ത്തിൽ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

ഈവക വീ​ടു​ക​ളിൽ വി​ല​ങ്ങ​നെ വെ​ളി​ച്ച​ത്തി​ന്റെ മി​ന്ന​ലാ​ട്ട​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​വും. അവ​യി​ലെ ആഹ്ലാ​ദം ചു​മ​രു​ക​ളി​ലെ കല്ലു​ക​ളി​ലൂ​ടേ പ്ര​കാ​ശ​ധോ​ര​ണി​യാ​യി പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കു​ക​യും അന്ധ​കാ​ര​ത്തെ അസ്പ​ഷ്ട​മാ​യി മി​ന്നി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യാ​തെ വയ്യാ. ഈ പരി​ശു​ദ്ധ​വും ഈശ്വ​ര​ക​ല്പി​ത​വു​മായ ആഘോഷം അപാ​ര​ത​യ്ക്ക് ഒരു ദി​വ്യ​മായ വെ​ളി​ച്ച​മു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​ല്ലെ​ന്നു വരാൻ പാ​ടി​ല്ല. പു​രു​ഷ​നും സ്ര​തീ​യും തമ്മിൽ ഉരു​കി​ച്ചേ​രു​ന്ന ഒരു വി​ശി​ഷ്ട​ത്തീ​ച്ചു​ള​യാ​ണ് അനു​രാ​ഗം; ഏക​ത്വം,ത്രി​മൂർ​ത്തി​ത്വം, അന്ത്യ​ത്വം അതിൽ​നി​ന്നു​ത്ഭ​വി​ക്കു​ന്നു. രണ്ടു ജീ​വാ​ത്മാ​ക്കൾ​കൂ​ടി ഒന്നാ​യി​ത്തീ​രൽ അന്ധ​കാ​ര​ത്തി​ന്നു വി​കാ​ര​ജ​ന​ക​മാ​യി​രി​ക്ക​ണം. കാ​മു​കൻ മതാ​ചാ​ര്യ​നാ​ണ്; ആന​ന്ദ​പ​ര​വ​ശ​യായ കന്യക അമ്പ​ര​ക്കു​ന്നു. ആ ആഹ്ലാ​ദ​ത്തി​ന്റെ ഒരംശം ഈശ്വ​ര​നി​ലേ​ക്കു കയ​റി​ച്ചെ​ല്ലു​ന്നു. യഥാർ​ത്ഥ​മായ വി​വാ​ഹം എവി​ടെ​യു​ണ്ടോ, അതാ​യ​ത് അനു​രാ​ഗം എവി​ടെ​യു​ണ്ടോ, അവിടെ ആദർശം എത്തി​ച്ചേ​രു​ന്നു. ഇരുൾ​പ്പാ​ടു​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ വി​വാ​ഹ​മ​ച്ച് ഒര​രു​ണോ​ദ​യ​മൂ​ല​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്നു. മാം​സ​ച​ക്ഷു​സ്സി​നു ദേ​വ​ക​ളു​ടെ അസാ​ധാ​ര​ണ​വും മനോ​ഹ​ര​വു​മായ ജീ​വി​ത​ത്തെ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണാൻ കഴി​വു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ നമു​ക്കു നി​ഴൽ​സ്വ​രു​പ​ങ്ങൾ, ചി​റ​കു​ള്ള അജ്ഞാ​ത​സ​ത്ത്വ​ങ്ങൾ, അദൃ​ശ്യ​ത​യി​ലെ നീ​ല​ച്ച സഞ്ചാ​രി​കൾ, മങ്ങിയ ഒരു​കൂ​ട്ടം ശി​ര​സ്സു​ക​ളെ ആ പ്ര​കാ​ശ​മാ​ന​മായ ഭവ​ന​ത്തി​നു ചു​റ്റും സം​തൃ​പ്തി​യോ​ടു​കൂ​ടി കു​നി​ച്ച്, അല്പം ഭയ​പ്പെ​ട്ടു​പോ​ക​യും ഓമ​ന​ത്ത​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ഒന്നു ശങ്കി​ച്ചു​ക​ള​ക​യും​ചെ​യ്ത ആ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​യായ ഭാ​ര്യ​യെ അന്യോ​ന്യം ചൂ​ണ്ടി​കാ​ട്ടി അവൾ​ക്കാ​യി ആശീർ​വാ​ദ​ങ്ങ​ളെ ചൊ​രി​യു​ക​യും തങ്ങ​ളു​ടെ ദി​വ്യ​ങ്ങ​ളായ മു​ഖ​ഭാ​വ​ങ്ങ​ളിൽ മാ​നു​ഷാ​ന​ന്ദ​ത്തി​ന്റെ ഒരു പ്ര​തി​ച്ഛാ​യ​യെ കൈ​ക്കൊ​ള്ളു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​താ​യി കാണാം. ആ വി​ശി​ഷ്ട​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ വി​ഷ​യ​ല​മ്പ​ട​ത്വം​കൊ​ണ്ടു മതി​മ​റ​ന്നു തങ്ങ​ള​ല്ലാ​തെ മറ്റാ​രും ചെ​വി​യോർ​ക്കാ​നി​ല്ലെ​ന്നു വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്ന വി​വാ​ഹി​തർ തങ്ങ​ളു​ടെ മു​റി​യിൽ നി​ന്നു ഒരു ചി​റ​ക​ടി​ശ്ശ​ബ്ദം കേൾ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​വ​ണം. പൂർ​ണ്ണ​സു​ഖം ദേ​വ​ക​ളു​മാ​യു​ള്ള യോ​ജി​പ്പി​നെ കാ​ണി​ക്കു​ന്നു. ആ ഇരു​ണ്ട ചെ​റു​മു​റി​യു​ടെ മേൽ​ത്ത​ട്ടാ​യി സ്വർ​ഗ്ഗം മു​ഴു​വ​നു​മാ​ണു​ള്ള​ത്. അനു​രാ​ഗ​ത്തെ​ക്കൊ​ണ്ടു പരി​ശു​ദ്ധി​യ​ട​ഞ്ഞ രണ്ടു വക്ത്ര​പു​ട​ങ്ങൾ, സൃ​ഷ്ടി​ക്കാ​യി അടു​ത്തു​കൂ​ടു​മ്പോൾ, ആ അനിർ​വ​ച​നീ​യ​മായ ചും​ബ​ന​ത്തി​നു മീതേ, അപാ​ര​മായ നക്ഷ​ത്ര​പ​ഥ​ത്തി​ന്റെ നി​ഗൂ​ഢ​ത​യി​ലെ​ങ്ങും ഒരു വി​റ​കൊ​ള്ള​ലു​ണ്ടാ​യി​ല്ലെ​ന്നു വരാൻ വയ്യാ.

ഈ ആന​ന്ദ​ങ്ങ​ളാ​ണ് വാ​സ്ത​വ​ങ്ങൾ. ഈ ആഹ്ലാ​ദ​ങ്ങൾ​ക്ക​പ്പു​റ​ത്താ​യി ഒരാ​ഹ്ലാ​ദ​വു​മി​ല്ല. അനു​രാ​ഗം മാ​ത്ര​മാ​ണ് ആന​ന്ദ​മൂർ​ച്ഛ. ബാ​ക്കി​യെ​ല്ലാം കര​യു​ന്നു.

സ്നേ​ഹി​ക്കുക, അല്ലെ​ങ്കിൽ സ്നേ​ഹി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടാ​വുക—ഇതു മതി. ഇനി​യൊ​ന്നും ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട​രു​ത്. ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ അഗാ​ധ​ത​കൾ​ക്ക​ടി​യിൽ​നി​ന്നു മറ്റൊ​രു മു​ത്തും കി​ട്ടാ​നി​ല്ല. സ്നേ​ഹി​ക്കൽ ഒരു മു​ഴു​മി​ക്ക​ലാ​ണ്.

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ കഥ​യെ​ന്താ​യി?

കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ കൗ​തു​ക​ക​ര​മായ ആജ്ഞ​യ​നു​സ​രി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം, ആരും അങ്ങോ​ട്ടു ശ്ര​ദ്ധ പതി​ക്കാ​തി​രി​ക്കെ, അയാൾ അവി​ടെ​നി​ന്നെ​ണീ​റ്റ് ഉപാ​യ​ത്തിൽ തള​ത്തി​ലെ​ത്തി. എട്ടു​മാ​സം മുൻപ് ചളി​കൊ​ണ്ടും ചോ​ര​കൊ​ണ്ടും വെ​ടി​മ​രു​ന്നു കൊ​ണ്ടും കറു​ത്ത് അയാൾ ദൗ​ഹി​ത്ര​നെ മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്ക് എടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന ആ മു​റി​യാ​യി​രു​ന്നു അത്. പഴയ കണ്ണാ​ടി​പ്പ​ലക തളി​രു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും മാ​ല​യ​ണി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു; മരി​യു​സ്സി​നെ കി​ട​ത്തു​ക​യു​ണ്ടായ സോ​ഫ​മേൽ ഗാ​യ​ക​ന്മാർ ഇരി​ക്കു​ന്നു. കറു​ത്ത പു​റ​ങ്കു​പ്പാ​യ​ത്തോ​ടും കാ​ലു​മു​ട്ടു​ച​ട്ട​ക​ളോ​ടും വെ​ളു​ത്ത കീ​ഴ്ക്കാ​ലു​റ​ക​ളോ​ടും വെ​ളു​ത്ത കൈ​യു​ക​ളോ​ടും കൂടിയ ബസ്ക് അവിടെ ഉപ​യോ​ഗി​ക്കാൻ പോ​കു​ന്ന തളി​ക​ക​ളു​ടെ​യെ​ല്ലാം ചു​റ്റി​ലും പനി​നീർ​പ്പു​വു​കൾ അണി​യു​ക​യാ​ണ്. ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് തന്റെ കെ​ട്ടു​ള്ള കൈ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി, താ​നി​ല്ലാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നു സമാ​ധാ​നം പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​പ്പാൻ ഏൽ​പി​ച്ച്, ഒരു നട നട​ന്നു.

ഭക്ഷ​ണ​മു​റി​യി​ലെ ജനാ​ല​കൾ തു​റ​ക്കു​ന്ന​തു തെ​രു​വീ​ഥി​യി​ലേ​ക്കാ​ണ്. ഴാങ് വാൽ​വാ​ങ് ഇരു​ട്ട​ത്തു നി​വർ​ന്ന് അന​ങ്ങാ​തെ ആ ഒളി​കൊ​ള്ളു​ന്ന ജനാ​ല​കൾ​ക്കു ചു​വ​ട്ടിൽ കുറെ നി​മി​ഷ​ങ്ങ​ളോ​ളം നി​ന്നു. അയാൾ ചെ​വി​യോർ​ത്തു. സദ്യ​യു​ടെ തി​ര​ക്ക് അയാൾ കേ​ട്ടു. ഉച്ച​ത്തി​ലു​ള്ള മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ ആജ്ഞ​ക​ളും, വീ​ണ​വാ​യ​ന​യും തളി​ക​ക​ളു​ടെ കെ​ടെ​കെ​ടെ​ശ്ശ​ബ്ദ​വും പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​യും അയാൾ കേ​ട്ടു. ആ ഉന്മേഷ പൂർ​ണ്ണ​മായ ലഹ​ള​യ്ക്കെ​ല്ലാ​മി​ട​യിൽ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ മനോ​ഹ​ര​വും ഓമ​ന​ത്തം നി​റ​ഞ്ഞ​തു​മായ ശബ്ദം അയാൾ വേറെ കേ​ട്ട​റി​ഞ്ഞു.

അയാൾ റ്യു ദെ ഫിൽ​ദ്യു കൽ​വേ​റിൽ​നി​ന്നു പോയി. റ്യൂ ദ ലോം അർ​മേ​യി​ലെ​ത്തി.

അങ്ങോ​ട്ടു തി​രി​ച്ചു​പോ​വാൻ അയാൾ റ്യു സാങ് ലൂ​യി​യി​ലൂ​ടേ​യും, റ്യൂ​സാ​ങ് ദ് കതെ​റീ​നി​ലൂ​ടേ​യും, ബ്ലാ​ങ് മന്തോ​വി​ലൂ​ടേ​യും വെ​ച്ചു; അതു​കു​റ​ച്ചു കള​വാ​ണ്; എങ്കി​ലും ഒരു മൂ​ന്നു മാ​സ​മാ​യി​ട്ടു, റ്യുദ ലോം അർ​മേ​യിൽ നി​ന്നു റ്യൂ ദെ ഫിൽ​ദ്യു കൽ​വേ​റി​ലേ​ക്കു പോ​വു​മ്പോൾ റ്യു വിൽ​ദ്യു തെന ഘട​ങ്ങ​ളും ചളി​യും​കു​ടാ​തെ കഴി​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി അയാൾ അതാ​യി​രു​ന്നു പി​ടി​ക്കാ​റ്.

കൊ​സെ​ത്ത് നട​ന്നു​പോ​യി​ട്ടു​ള്ള ഈ വഴി മറ്റേ​തു വഴി​യി​ലേ​ക്കും കാൽ ചെ​ല്ലി​ക്കാ​തെ അതു​ത​ന്നെ അയാൾ​ക്കു വേ​ണ​മെ​ന്നാ​ക്കി.

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് തന്റെ താ​മ​സ​സ്ഥ​ല​ത്തെ​ത്തി. അയാൾ വി​ള​ക്കു കൊ​ളു​ത്തി മു​ക​ളി​ലേ​ക്കു കയറി. അവി​ടെ​യെ​ങ്ങും ആരു​മി​ല്ല. തു​സ്സാ​ങ്കൂ​ടി അവി​ടെ​യി​ല്ല​ല്ലോ. ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ കാൽ​വെ​പ്പു മുൻ​പു​ണ്ടാ​കാ​റു​ള്ള​തി​ല​ധി​കം മു​റി​യി​ലെ​ങ്ങും ഒച്ച​യു​ണ്ടാ​ക്കി. എല്ലാ ചു​മ​ര​ളു​മാ​റി​ക​ളും തു​റ​ന്നു കി​ട​ക്കു​ന്നു. അയാൾ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ കി​ട​പ്പു​മു​റി​യി​ലേ​ക്കു ചെ​ന്നു. കി​ട​യ്ക്ക​മേൽ വി​രി​പ്പി​ല്ല. കട്ടി​ത്തു​ണി​കൊ​ണ്ടു മൂ​ടി​യ​തും ഉറയോ പൂ​നാ​ട​പ്പ​ണി​യോ ഇല്ലാ​ത്ത​തു​മായ തലയണ, ശീല കാ​ണാ​വു​ന്ന​തും ഇനി ആരും കി​ട​ക്കാൻ ഭാ​വ​മി​ല്ലെ​ന്നാ​യ​തു​മായ കി​ട​ക്ക​യു​ടെ കാൽ​ക്കൽ കമ്പി​ളി​മ​ട​ക്കിൽ​ക്കി​ട​ക്കു​ന്നു. കൊ​സെ​ത്തി​നു രസ​മു​ള്ള എല്ലാ ചി​ല്ല​റ​സ്സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളും അവി​ടെ​നി​ന്നു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി​രി​ക്കു​ന്നു; കനത്ത ഉരു​പ്പ​ടി​ക​ളും നാലു ചു​മ​രു​ക​ളു​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും ബാ​ക്കി​യി​ല്ല. തു​സ്സാ​ങ്ങി​ന്റെ കി​ട​ക്ക​യും ഇതേ​വി​ധം തക​രാ​റാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഒരു കി​ട​യ്ക്ക​മാ​ത്ര​മേ ശരി​ക്കു​ള്ളു. ഒരാ​ളു​ടെ വരവും കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു​ള്ളു; അതു ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റേ​താ​ണ്.

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ചു​മ​രു​ക​ളി​ലേ​ക്കു നോ​ക്കി, ചില ചു​മ​ര​ളു​മാ​റി വാ​തി​ലു​ക​ള​ട​ച്ചു, ഒരു മു​റി​യിൽ​നി​ന്നു മറ്റൊ​ന്നി​ലേ​ക്കാ​യി ലാ​ത്തി.

എന്നി​ട്ട് അയാൾ സ്വ​ന്തം മു​റി​യി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ തി​രി​ച്ചു​ചെ​ന്നു, മെ​ഴു​തി​രി ഒരി​ട​ത്തു വെ​ച്ചു.

അയാൾ കൈ​യി​ന്റെ കെ​ട്ട​ഴി​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞു, യാ​തൊ​രു കേടും പറ്റി​യി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത വി​ധ​ത്തിൽ വല​ത്തേ കൈ ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു.

അയാൾ തന്റെ കി​ട​ക്ക​യു​ടെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു ചെ​ന്നു—യദൃ​ച്ഛാ​സം​ഭ​വ​ത്താ​ലോ, അതോ മനഃ​പൂർ​വ്വം ചെ​യ്ത​തോ? അയാ​ളു​ടെ നോ​ട്ടം കൊ​സെ​ത്തി​നു അസൂയ തോ​ന്നി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ആ ‘ഒഴി​ച്ചു​കൂ​ടാ​ത്ത വസ്തു​വിൽ’, ഒരി​ക്ക​ലും അയാളെ വി​ട്ടു​പി​രി​യു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ആ ചെ​റു​പെ​ട്ടി​യിൽ പതി​ഞ്ഞു. ജൂൺ 4-ാംനു റ്യു ദ് ലോം അർ​മേ​യി​ലെ​ത്തി​ച്ചേർ​ന്ന ദിവസം അയാൾ അതു കട്ടി​ലി​ന്റെ അടു​ത്തു​ള്ള ഒരു വട്ട​മേ​ശ​മേൽ പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ച്ചു. ഒരു ചു​റു​ചു​റു​ക്കോ​ടു​കൂ​ടി അയാൾ ആ മേ​ശ​യു​ടെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു ചെ​ന്നു; കീ​ശ​യിൽ​നി​ന്ന് ഒരു താ​ക്കോ​ലെ​ടു​ത്തു, യാ​ത്ര​പ്പെ​ട്ടി​യു​ടെ പൂ​ട്ടു തു​റ​ന്നു.

അതിൽ​നി​ന്നു ഒരു പത്തു​കൊ​ല്ലം മുൻപു കൊ​സെ​ത്ത് മൊ​ങ്ഫേർ​മി യെ​യി​യിൽ​നി​ന്നു പോ​രി​ക​യു​ണ്ടാ​യ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ ഉടു​പ്പ് അയാൾ വലി​ച്ചെ​ടു​ത്തു; ആദ്യ​മാ​യി ചെറിയ നീ​ല​യ​ങ്കി, പി​ന്നെ കറു​ത്ത ചുമൽ മൂ​ടു​തു​ണി, കൊ​സെ​ത്തി​നു അപ്പോ​ഴും ധരി​ക്കാ​വു​ന്ന​വി​ധം വലു​താ​യി തടി​ച്ച പരു​ക്കൻ പാ​പ്പാ​സ്സു​കൾ, പി​ന്നെ തടി​ച്ച തു​ണി​കൊ​ണ്ടു​ള്ള കന​മേ​റിയ പെൺ​കു​പ്പാ​യം, പി​ന്നെ തു​ന്നി​ക്കു​ത്തിയ റവു​ക്ക, അതു കഴി​ഞ്ഞു കീ​ശ​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ മു​ന്നാ​ര​ത്തു​ണി, പി​ന്നെ രോ​മ​ക്കീ​ഴ്ക്കാ​ലു​റ​കൾ, ഇങ്ങ​നെ​യെ​ല്ലാം ഒരു ചെറിയ കാ​ല​ടി​യു​ടെ രൂപം അപ്പോ​ഴും കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന ആ കീ​ഴ്ക്കാ​ലു​റ​യ്ക്ക് ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ ഒരു കൈ​പ്പ​ട​ത്തോ​ളം നീ​ള​മി​ല്ല. എല്ലാം കറു​ത്തി​ട്ടാ​ണു്. അയാ​ളാ​ണ് ആ ഉടു​പ്പു​ക​ളെ​ല്ലാം അവൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി വാ​ങ്ങി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു ചെ​ന്ന​തു്. യാ​ത്ര​സ്സ​ഞ്ചി​യിൽ​നി​ന്നെ​ടു​ത്ത് അയാൾ അവ​യെ​ല്ലാം കി​ട​ക്ക്മേൽ നി​ര​ത്തി, അയാൾ ആലോ​ച​ന​യിൽ മു​ങ്ങി. അയാൾ പഴയ കഥകളെ ഓർ​മി​ച്ചു. അതു മഴ​ക്കാ​ല​ത്താ​ണു്. ഡി​സേം​ബർ​മാ​സ​ത്തി​ലെ തണു​പ്പു​കൂ​ടിയ രാ​ത്രി; അവൾ അർ​ദ്ധ​ന​ഗ്ന​യാ​യി കീ​റ​ത്ത​ണി​ക്കു​ള്ളിൽ വി​റ​യ്ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അവ​ളു​ടെ ചെ​റു​കാ​ല​ടി​കൾ മര​പ്പാ​പ്പാ​സ്സി​ട്ടി​ട്ടു തു​ടു​ത്തി​രു​ന്നു. താ​നാ​ണ്, ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങാ​ണ്, അവ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് കീ​റ​ത്തു​ണി അഴി​ച്ചു​ക​ള​യി​ച്ച് ആ വ്യ​സ​ന​സൂ​ച​ക​മായ ഉടു​പ്പി​ടു​വി​ച്ച​ത്. മകൾ വ്യ​സ​ന​സൂ​ച​ക​മായ ഉടു​പ്പി​ടു​ന്ന​ത് ശവ​ക്ക​ല്ല​റ​യിൽ​നി​ന്നു കണ്ട് അമ്മ സന്തോ​ഷി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടാ​വ​ണം; എന്ന​ല്ല, മക​ളു​ടെ ഉടു​പ്പ് നന്ന്, നല്ല ചൂ​ടു​ള്ള​തു​മാ​ണ്. അയാൾ മൊ​ങ്ഫേർ​മി​യ​യി​ലെ കാ​ട്ടു​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി​യോർ​മ്മി​ച്ചു; തങ്ങൾ കൊ​സെ​ത്തും താ​നും​കൂ​ടി, ആ കാ​ട്ടു​പു​റം കട​ക്കു​ക​യാ​യി; അന്ന​ത്തെ കാ​ല​വും, ഇല​യി​ല്ലാ​ത്ത മര​ങ്ങ​ളും, പക്ഷി​ക​ളി​ല്ലാ​ത്ത കാടും, സൂ​ര്യ​നി​ല്ലാ​ത്ത ആകാ​ശ​വും, അയാൾ​ക്കോർ​മ്മ​വ​ന്നു; സാ​ര​മി​ല്ല, അതി​ന്നൊ​രു രസ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആ ഉടു​പ്പു​കൾ കി​ട​ക്ക​മേൽ ക്ര​മ​പ്പെ​ടു​ത്തി​വെ​ച്ചു; റവു​ക്ക​യ്ക്ക​ടു​ത്താ​യി ചു​മൽ​മൂ​ടു​തു​ണി, പാ​പ്പാ​സ്സു​കൾ​ക്ക​ടു​ത്താ​യി കീ​ഴ്ക്കാ​ലു​റ​ക​ളും ചേർ​ത്തു​വെ​ച്ചു; അയാൾ ഓരോ​ന്നോ​രോ​ന്നാ​യി അവയെ നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടു. അവൾ ആകെ ഇത്ര​യേ ഉള്ളൂ; അവൾ ആ വലിയ കളി​പ്പാ​വ​യെ താ​ങ്ങി​പ്പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്നു; അവൾ തന്റെ മു​ന്നാ​ര​ത്തു​ണി​ക്കീ​ശ​യിൽ തന്റെ ലൂ​യി​നാ​ണ്യ​മി​ട്ടു; അവൾ ചി​രി​ച്ചു; അവർ കൈ കോർ​ത്തു​പി​ടി​ച്ചു നട​ന്നു; അവൾ​ക്ക് ലോ​ക​ത്തിൽ അയാ​ള​ല്ലാ​തെ മറ്റാ​രു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.

ഉടനേ അയാ​ളു​ടെ ആരാ​ധ്യ​മായ വെ​ളു​ത്ത തല കി​ട​യ്ക്ക​യിൽ വീണു; ആ പ്രാ​യം ചെന്ന വി​ര​ക്ത​ഹൃ​ദ​യം പി​ളർ​ന്നു​പോ​യി; അയാ​ളു​ടെ മുഖം കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ ഉടു​പ്പി​നു​ള്ളിൽ കു​ഴി​ച്ചു​മു​ട​പ്പെ​ട്ടു എന്നു പറ​യ​ട്ടെ; ആരെ​ങ്കി​ലും അസ്സ​മ​യ​ത്ത് കോണി കയ​റി​ച്ചെ​ന്നി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, ആ ആൾ വല്ലാ​ത്ത തേ​ങ്ങി​ക്ക​ര​ച്ചിൽ കേ​ട്ടേ​നേ.

പല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളും നമ്മൾ നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടി​ട്ടു​ള്ള ആ പണ്ട​ത്തെ ഭയ​ങ്കര ലഹള ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി ആരം​ഭി​ച്ചു.

യാ​ക്കോ​ബ് ദേ​വ​ദൂ​ത​നു​മാ​യി മല്ലി​ട്ടു​നി​ന്ന​ത് ഒരു രാ​ത്രി​യേ​യു​ള്ളു. കഷ്ടം! ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് എത്ര തവ​ണ​യാ​ണ് മന​സ്സാ​ക്ഷി​യാൽ അന്ധ​കാ​ര​ത്തിൽ​വെ​ച്ച് ദേ​ഹ​ത്തിൽ പി​ടി​കൂ​ട​പ്പെ​ട്ട​താ​യും അതി​നോ​ട് മല്ലി​ട്ട​താ​യും നാം കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള​ത്!

അശ്രു​ത​പൂർ​വ്വ​മായ ദന്ദ്വ​യു​ദ്ധം! ചില സമ​യ​ങ്ങ​ളിൽ കാൽ വഴു​തും; മറ്റു ചി​ല​പ്പോൾ കാ​ലി​ന്ന​ടി​യിൽ​നി​ന്ന് നിലം ഇടി​ഞ്ഞു​വീ​ഴും. പു​ണ്യ​കർ​മ്മ​ത്തി​ന്മേൽ കമ്പം​പി​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ആ മന​സ്സാ​ക്ഷി എത്ര കു​റി​യാ​ണ് അയാളെ പി​ടി​കൂ​ടി മറി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്! എത്ര തവ​ണ​യാ​ണ് സത്യം അയാ​ളു​ടെ മാ​റ​ത്ത് ദയ​യി​ല്ലാ​തെ കാൽ​മു​ട്ട​മർ​ത്തി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്! എത്ര തവ​ണ​യാ​ണ് വെ​ളി​ച്ച​ത്താൽ ഭൂ​മി​യി​ലേ​ക്ക് വലി​ച്ചെ​റി​യ​പ്പെ​ട്ടേ​ട​ത്തു കി​ട​ന്ന് അയാൾ ദയ​യ്ക്കു കെ​ഞ്ചി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്! എത്ര തവ​ണ​യാ​ണ്, അയാ​ളു​ടെ ഉള്ളിൽ​വെ​ച്ചും അയാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും മെ​ത്രാൻ കത്തി​ച്ചു​വി​ട്ട ആ കെ​ടാ​ത്തീ​പ്പൊ​രി, അന്ധ​നാ​യി​രി​ക്കാൻ അയാൾ ഇഷ്ട​പ്പെ​ടു​മ്പോൾ, കണ്ണു പി​ടി​ച്ചു മി​ഴി​പ്പി​ച്ച അതിനെ അഞ്ചി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്! എത്ര തവ​ണ​യാ​ണ് ദ്വ​ന്ധ​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ അയാൾ എഴു​ന്നേ​റ്റു​നി​ന്ന് ദു​സ്തർ​ക്ക​ത്തി​ന്മേ​ലേ​ക്കു ചാരി പാ​റ​യോ​ട് മു​റു​ക്കി​പ്പി​ടി​ക്കു​ക​യും അവി​ടെ​നി​ന്നു മണ്ണി​ലേ​ക്കു വലി​ച്ചെ​റി​യ​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ​തി​ട്ടു​ള്ള​ത്! ഒരി​ക്കൽ മന​സ്സാ​ക്ഷി​യെ കീ​ഴ​ട​ക്കു​ക​യും ഉട​നെ​ത​ന്നെ അതി​നാൽ മറി​ച്ചി​ട​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ടു​ള്ള​ത്! എത്ര തവ​ണ​യാ​ണ് ശ്ലേ​ഷ​പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം, അയാ​ളു​ടെ തരവും വഞ്ച​നാ​പ​ര​വു​മായ ന്യാ​യ​വാ​ദ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം,അയാ​ളു​ടെ ശു​ണ്ഠി​യെ​ടു​ത്ത മന​സ്സാ​ക്ഷി ഇങ്ങ​നെ ചെ​കി​ട്ടിൽ മന്ത്രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി കേ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള​ത്—‘എട ദുഷ്ട! ഒരു തെ​റ്റ്!’ എത്ര തവ​ണ​യാ​ണ് അയാ​ളു​ടെ ദു​ശ്ശാ​ഠ്യ​മേ​റിയ ആലോ​ച​ന​കൾ ധർ​മ്മ​ത്തി​ന്റെ മുൻ​പിൽ തൊ​ണ്ട​യിൽ​ത്ത​ന്നെ കി​ട​ന്നു പി​ട​ഞ്ഞു ഞെ​ര​ങ്ങി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്! ഈശ്വ​ര​നോ​ടു മല്ലി​ടൽ. മര​ണ​ത്തി​ക്ക്. അയാൾ​ക്കു മാ​ത്രം ചോര ചാ​ടു​ന്ന​താ​യി​ക്കാ​ണാ​വു​ന്ന നി​ഗൂ​ഢ​വ്ര​ണ​ങ്ങൾ! അയാ​ളു​ടെ വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ എന്തു തോ​ലു​രി​ക്ക​ലു​കൾ! എത്ര തവ​ണ​യാ​ണ് ചോര ചാ​ടി​യും, പൊ​ട്ടി​ത്ത​കർ​ന്നും, അറി​വു​കൂ​ടി​യും, ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ നി​രാ​ശ​ത​യോ​ടും ആത്മാ​വിൽ വി​ശി​ഷ്ട​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി​യും, അയാൾ വീ​ണേ​ട​ത്തു​നി​ന്നെ​ണീ​റ്റി​ട്ടു​ള്ള​ത്! അപ്പോ​ഴെ​ല്ലാം തോ​റ്റു​പോ​യി​യെ​ങ്കി​ലും ജയി​ച്ചി​രി​ക്ക​യാ​ണെ​ന്നു​ള്ള ബോധം അയാൾ​ക്കു​ണ്ടാ​വും. അങ്ങ​നെ സന്ധി​ക​ളൊ​ക്കെ​ത്തെ​റ്റി, തളർ​ന്നു, ചു​ട്ടു​പ​ഴു​ത്ത ചവ​ണ​കൊ​ണ്ട് മന​സ്സാ​ക്ഷി പറി​ച്ചു ചീ​ന്ത​പ്പെ​ട്ട​തി​നു​ശേ​ഷം, അതു ഭയ​ങ്ക​ര​മാ​യി, പ്ര​കാ​ശ​മാ​ന​മാ​യി, ശാ​ന്ത​മാ​യി, അയാ​ളു​ടെ മീതെ കയ​റി​യി​രു​ന്നു പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു; ‘ഇനി സ്വ​സ്ഥ​മാ​യി​രി​ക്കുക.’

പക്ഷേ, അത്ര​മേൽ വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ ഒരു ദ്വ​ന്ദ്വ​യു​ദ്ധ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം എന്തു സങ്ക​ടം നി​റ​ഞ്ഞ സ്വാ​സ്ഥ്യം, ഹാ കഷ്ടം!

എന്താ​യാ​ലും അന്നു രാ​ത്രി​യി​ല​ത്തേ​ത് അവ​സാ​ന​യു​ദ്ധ​മാ​ണെ​ന്ന് ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നു തോ​ന്നി.

ഒരു ഹൃ​ദ​യ​ഭേ​ദ​ക​മായ സംശയം അയാ​ളു​ടെ മുൻ​പിൽ ആവിർ​ഭ​വി​ച്ചു.

ഈശ്വ​ര​വി​ധി​കൾ നേ​രേ​യ​ല്ല വന്നു​മു​ട്ടുക; അവ മനു​ഷ്യ​ന്റെ മുൻ​പിൽ ഒരു ചൊ​ധ​വ്വു​ള്ള നട​ക്കാ​വു​പോ​ലാ​യി​ട്ട​ല്ല തു​റ​ന്നു​കാ​ണുക; അവ​യ്ക്ക് ഇരു​ട്ട​ട​ഞ്ഞ മു​റ്റ​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്. കട​ന്നു​കൂ​ടാ​ത്ത നട​വ​ഴി​ക​ളു​ണ്ട്. നി​ഗൂ​ഢ​ങ്ങ​ളായ തി​രി​വു​ക​ളു​ണ്ട്. പല​വ​ഴി​ക​ളും തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കാ​നാ​യി മുൻ​പിൽ കാ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള പലേ കമ്പം പി​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന വഴി​ച്ചെ​ന​ച്ച​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്.

അയാൾ പാ​പ​പു​ണ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒടു​വി​ല​ത്തെ വഴി​ത്തി​രി​വി​ലെ​ത്തി. ആ ഇരു​ണ്ട വഴി​പ്പി​ണ​ച്ചിൽ അയാൾ തന്റെ മുൻ​പിൽ​ക്ക​ണ്ടു. ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി ഈ ഘട്ട​ത്തിൽ, കഴി​ഞ്ഞു​പോയ വ്യ​സ​ന​ക​ര​ങ്ങ​ളായ പല ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴ​ക​ളി​ലും കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള​തു​പോ​ലെ തന്നെ, രണ്ടു വഴികൾ, ഒന്നു രസം തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന​തും മറ്റേ​തു ഭയം തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന​തു​മാ​യി, അയാ​ളു​ടെ മുൻ​പിൽ പ്ര​ത്യ​ക്ഷീ​ഭ​വി​ച്ചു.

അയാൾ ഏതു​വ​ഴി​ക്കു വെ​യ്ക്ക​ണം?

അന്ധ​കാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കു​മ്പോൾ നമ്മൾ എപ്പോ​ഴും കാ​ണാ​റു​ള്ള ആ എന്തെ​ന്ന​റി​യാ​ത്ത ചൂ​ണ്ടാ​ണി​വി​രൽ അയാ​ളോ​ട് ഭയ​ങ്ക​ര​മാ​യി​രു​ന്ന ആ ഒരു വഴി​യി​ലൂ​ടെ വെ​ക്കാൻ ഉപ​ദേ​ശി​ച്ചു.

ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന് ഭയ​ങ്ക​ര​ത്തു​റ​മു​ഖ​ത്തേ​ക്കോ പു​ഞ്ചി​രി​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന വള്ളി​ക്കു​ടി​ലി​ലേ​ക്കോ നട​ക്കേ​ണ്ട​തെ​ന്നു തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്ത​ണം.

അപ്പോൾ അതു വാ​സ്ത​വ​മാ​ണോ? ആവാം, ആത്മാ​വി​ന് മു​ക്തി കി​ട്ടാം; പക്ഷേ, തല​യി​ലെ​ഴു​ത്തി​ന്നി​ല്ല. ഭയ​ങ്ക​ര​സ്ഥി​തി! ഒരു മറു​കൈ​യി​ല്ലാ​ത്ത ദൗർ​ഭാ​ഗ്യം!

ഇതാണ് അയാൾ​ക്കു തോ​ന്നിയ വിഷമത: കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ​യും മരി​യു​സ്സി​ന്റെ​യും സു​ഖ​ത്തോ​ട് ഏതു നി​ല​യി​ലാ​ണ് ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് പെ​രു​മാ​റേ​ണ്ട​ത്? ആ സുഖം ഉണ്ടാ​ക്കി​ത്തീർ​ത്ത​ത് അയാ​ളാ​ണ്. അയാ​ളാ​ണ് അതിനു കാ​ര​ണ​ഭൂ​തൻ; അയാൾ​ത​ന്നെ അത​യാ​ളു​ടെ കു​ടർ​മാ​ല​യി​ലേ​ക്കാ​ഴ്ത്തി; അപ്പോൾ, അതി​നെ​പ്പ​റ്റി ആലോ​ചി​ച്ചു നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ, ഒരി​രു​മ്പു​പ​ണി​ക്കാ​ര​ന്ന് തന്റെ സ്വ​ന്തം മാ​റി​ട​ത്തിൽ​നി​ന്ന് ആകെ പു​ക​ഞ്ഞും​കൊ​ണ്ട് പറി​ച്ചെ​ടു​ത്ത സമ​യ​ത്ത് ഒരു കട്ടാ​ര​ത്തി​ന്മേൽ തന്റെ സ്വ​ന്തം പണി​പ്പു​ര​മു​ദ്ര കണ്ടെ​ത്തി​യാൽ ഉണ്ടാ​യേ​ക്കാ​വു​ന്ന ആ ഒരു​ത​രം സം​തൃ​പ്തി അയാൾ​ക്ക് അനു​ഭ​വി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞു.

കൊ​സെ​ത്തി​നു മരി​യു​സ്സി​നെ കി​ട്ടി, മരി​യു​സ്സി​ന് കൊ​സെ​ത്ത് കൈ​യി​ലാ​യി. അവർ​ക്കു സക​ല​വു​മു​ണ്ട്, സമ്പ​ത്തു​കൂ​ടി. ഇതെ​ല്ലാം അയാ​ളു​ടെ പണി​യാ​ണ്.

പക്ഷേ, അയാൾ, ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്, ഈ സു​ഖ​ത്തെ​ക്കൊ​ണ്ട്—അതി​പ്പോൾ ഉണ്ടാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു, അതതാ അവി​ടെ​യാ​യി—എന്തു ചെ​യ്യ​ണം? അയാൾ ഈ സു​ഖ​ത്തി​ലേ​ക്ക് തല കാ​ണി​ക്ക​ണ​മോ? അയാൾ അതു തന്റെ​യാ​ണെ​ന്ന നി​ല​യിൽ പെ​രു​മാ​റ​ണ​മോ? നി​ശ്ച​യ​മാ​യും, കൊ​സെ​ത്ത് മറ്റൊ​രാ​ളു​ടെ​യാ​യി; എന്നാൾ അയാൾ, ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ ഏതൊ​രു​ഭാ​ഗം ഇനി​യും കൈയിൽ വെ​ക്കാ​മോ ആ ഒരു ഭാഗം കൈയിൽ വെ​യ്ക്കു​ന്ന​തി​ന്നെ​ന്താ​ണ്? ഇതു​വ​ര​ത്തെ​പ്പോ​ലെ ഇനി​യും അയാൾ​ക്ക് ആ ഒര​ച്ഛ​ന്റെ നി​ല​യി​ലു​ള്ള ആദ​ര​വി​നെ അനു​ഭ​വി​ച്ചും​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു കൂടേ? ഒര​ക്ഷ​ര​വും മി​ണ്ടാ​തെ; അയാൾ കഴി​ഞ്ഞ​തി​നെ​പ്പി​ടി​ച്ചു വരാ​നു​ള്ള​തി​ലേ​ക്ക് കൊ​ണ്ടു​ചെ​ല്ല​ണ​മോ? ഒര​വ​കാ​ശ​മു​ള്ള​തു​പോ​ലെ അയാൾ​ക്ക് ആ സു​ഖ​ത്തി​ലേ​ക്ക് ചെ​ല്ലു​ക​യും ആ പ്ര​കാ​ശ​ധോ​ര​ണി​യു​ടെ മുൻ​പിൽ, മുഖം മൂടി, ചെ​ന്നി​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു​കൂ​ടേ? അയാൾ ഒരു പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടു​കൂ​ടി ആ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​ങ്ങ​ളായ കൈ​പ്പ​ട​ങ്ങ​ളെ തന്റെ വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ കൈ​യി​ലേ​ക്ക് എടു​ത്തു​വെ​ക്ക​ണ​മോ? രാ​ജ്യ​നി​യ​മ​ത്തി​ന്റെ അവ​മാ​ന​ക​ര​മായ നി​ഴ​ലി​നെ വലി​ച്ചും​കൊ​ണ്ട് നട​ക്കു​ന്ന തന്റെ കാ​ല​ടി​ക​ളെ അയാൾ ഗിൽ​നോർ​മാൻ​ഭ​വ​ന​ത്തി​ലെ ഇരി​പ്പ​റ​യാ​കു​ന്ന ആ സമാ​ധാ​ന​പൂർ​ണ്ണ​മായ തീ​മ​റ​യിൽ എടു​ത്തു​വെ​ക്ക​ണ​മോ? കൊ​സെ​ത്തി​ന്റേ​യും മരി​യു​സ്സി​ന്റേ​യും ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​ലെ​യ്ക്ക് അയാൾ പങ്കു കാ​ണി​ക്ക​ണ​മോ? അയാൾ തന്റെ മു​ഖ​ത്തു​ള്ള നി​ഗൂ​ഢ​ത​യേ​യും അവ​രു​ടെ മു​ഖ​ത്തു​ള്ള മേ​ഘ​ത്തേ​യും കു​റേ​ക്കൂ​ടി കനം പി​ടി​പ്പി​ക്കേ​ണ​മോ? അവ​രു​ടെ ആന​ന്ദ​ത്തി​നി​ട​യിൽ ഒരു മൂ​ന്നാ​മൻ ചാർ​ച്ച​ക്കാ​ര​നെ​ന്ന നി​ല​യിൽ​ച്ചെ​ന്ന് അയാൾ തന്റെ ആപ​ന്മ​യ​ത്വ​ത്തെ വലി​ച്ചി​ട​ണ​മോ? അയാൾ ഇനി​യും ഒന്നും പറ​യാ​തി​രി​ക്ക​ണ​മോ? ഒരു വാ​ക്കിൽ​പ്പ​റ​ഞ്ഞാൽ, ആ രണ്ടു സു​ഖി​ത​ജീ​വി​ക​ളു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തിൽ അയാൾ ഈശ്വ​ര​വി​ധി​യു​ടെ ഒരു വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ മി​ണ്ടാ​പ്പൂ​തം എന്ന നി​ല​യി​ലി​രി​ക്ക​ണ​മോ?

ചില കാ​ര്യ​ങ്ങൾ ഭയ​ങ്ക​ര​മായ നഗ്ന​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി കണ്ണിൻ​മുൻ​പിൽ പ്ര​ത്യ​ക്ഷീ​ഭ​വി​ക്കു​മ്പോൾ കണ്ണു തു​റ​ന്നു​നോ​ക്കാ​നു​ള്ള ധൈ​ര്യം വര​ണ​മെ​ങ്കിൽ നമു​ക്കു​ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴ​യു​മാ​യി കണ്ടെ​ത്തി​യും യു​ദ്ധം​വെ​ട്ടി​യും നല്ല​ശീ​ലം വരണം. ഈ കഠി​ന​മായ ചോ​ദ്യ​ചി​ഹ്ന​ത്തി​നു പി​ന്നി​ലാ​ണ് നന്മ​യോ തി​ന്മ​യോ നി​ല്ക്കു​ന്ന​ത്—നി​ങ്ങൾ എന്തു ചെ​യ്യാൻ​പോ​കു​ന്നു? ഇതാണ് കട​ങ്ക​ഥ​യു​ടെ ചോ​ദ്യം.

ഈ ശീലം ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്നു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ട്. അയാൾ ആ രാ​ക്ഷ​സി​യെ സശ്ര​ദ്ധം സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി.

അയാൾ ആ നിർ​ദ്ദ​യ​മായ വാ​ദ​വി​ഷ​യ​ത്തെ എല്ലാ ഭാ​ഗ​വും തി​രി​ച്ചും മറി​ച്ചും നോ​ക്കി.

ഈ കപ്പൽ​ത്ത​കർ​ച്ച​യിൽ കൈ​യിൽ​കി​ട്ടി​യി​ട്ടു​ള്ള പല​ക​ക്ക​ഷ​ണം കൊ​സെ​ത്താ​ണ്, ആ മനോ​ഹ​ര​മായ ജീ​വി​ത​മാ​ണ്. അയാൾ എന്തു വേണം? അതിനെ മു​റു​ക്കി​പ്പി​ടി​ക്കു​ക​യോ? അതോ വി​ട്ടു​ക​ള​ക​യോ?

ഇനി​യും സൂ​ര്യ​പ്ര​കാ​ശ​മു​ള്ളേ​ട​ത്തേ​ക്ക് കയ​റി​ച്ചെ​ല്ലാം, കയ്പ്പു​ള്ള വെ​ള്ളം ഉടു​പ്പിൽ​നി​ന്നും തല​മു​ടി​യിൽ​നി​ന്നും വാർ​ന്നു​പോ​കാ​റാ​ക്കാം, രക്ഷ​പ്പെ​ടാം, ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കാം.

ഇനി അതിനെ കൈ​വി​ട്ടു​ക​ള​ഞ്ഞാ​ലോ?

എന്നാൽ ഇരുൾ​പ്പാ​താ​ളം.

ഇങ്ങ​നെ അയാൾ തന്റെ ആലോ​ച​ന​ക​ളു​മാ​യി വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ വാ​ദ​പ്ര​തി​വാ​ദം നട​ത്തി, അല്ലെ​ങ്കിൽ കു​റേ​ക്കൂ​ടി ശരി​യാ​യി പറ​ഞ്ഞാൽ യു​ദ്ധം​വെ​ട്ടി; അയാൾ ഇട​യ്ക്കു തന്റെ ഇച്ഛാ​ശ​ക്തി​യു​ടെ നേർ​ക്കും ഇട​യ്ക്ക് തന്റെ ദൃ​ഡ​ബോ​ധ​ത്തി​ന്റെ നേർ​ക്കും അന്തഃ​ക​ര​ണ​ത്തിൽ​വെ​ച്ചു ഭയ​ങ്ക​ര​മാ​യി കാ​ലി​ട്ട​ടി​ച്ചു.

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​ന്, അയാൾ​ക്കു കര​ച്ചിൽ വന്നു. അതു പക്ഷേ, അയാളെ സാ​ന്ത്വ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി. പക്ഷേ, ആരംഭം പൈ​ശാ​ചി​ക​മാ​യി​രു​ന്നു. പണ്ടൊ​രി​ക്കൽ അയാളെ ആറാ​യി​ലേ​ക്ക് ആട്ടി​യ​യ​ച്ച ആ ഒന്നി​നെ​ക്കാ​ളും നി​ഷ്ഠൂ​ര​ത​ര​മായ ഒരു കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റ് അയാ​ളു​ടെ ഉള്ളിൽ പി​മ്പി​രി​ക്കൊ​ണ്ടു. കഴി​ഞ്ഞ​തു അയാ​ളു​ടെ മുൻ​പിൽ അപ്പോ​ഴ​ത്തെ സ്ഥി​തി​യു​മാ​യി കൂ​ട്ടി​മു​ട്ടി; അയാൾ അവയെ താ​ര​ത​മ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി, തേ​ങ്ങി​ക്ക​ര​ഞ്ഞു, കണ്ണു​നീ​രി​ന്റെ ചീർ​പ്പു തു​റ​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ു​ടി ആ നി​രാ​ശ​നായ മനു​ഷ്യൻ മര​ണ​പ്പി​ട​ച്ചിൽ പി​ട​ഞ്ഞു.

താൻ ഇട​യ്ക്കു​വെ​ച്ചു നി​ന്ന​താ​യി അയാൾ​ക്കു തോ​ന്നി.

കഷ്ടം! നമ്മു​ടെ അഹ​ങ്കാ​ര​വും നമ്മു​ടെ ധർ​മ്മ​വു​മാ​യു​ള്ള ഈ രണ്ടും​കെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള മല്പി​ടു​ത്ത​ത്തിൽ, നമ്മു​ടെ മാ​റ്റം​വ​രാ​ത്ത ആദർ​ശ​ത്തി​നും മുൻ​പിൽ, കു​ഴ​ങ്ങി, കണ്ണു തു​റി​ച്ചു കീ​ഴ​ട​ങ്ങേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന​തിൽ ശു​ണ്ഠി കയറി, കി​ണ​ഞ്ഞു നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു, ചാടി രക്ഷ​പ്പെ​ടാൻ ശ്ര​മി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു, ഓരോ അടി​യ​ടി​യാ​യി പി​ന്നോ​ക്കം വെ​ക്കു​മ്പോൾ, നമ്മു​ടെ പി​ന്നി​ലു​ള്ള മതി​ലി​ന്റെ തറ​യു​റ​പ്പ് എത്ര അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മാ​യും അസാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യും എതിർ നി​ല്ക്കു​ന്നു.

തട​ഞ്ഞു​നിർ​ത്തു​ന്ന ആ ദി​വ്യ​മായ ഇരുൾ​ക്കെ​ട്ട് അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്നു!

അദൃ​ശ്യ​മായ അലം​ഘ​നീ​യത, എന്തൊ​രു പി​ന്താ​ങ്ങി!

മന​സ്സാ​ക്ഷി അട​ങ്ങി​യി​ട്ടി​ല്ല. തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കു ബ്രൂ​ട്ട​സ്സി​നെ; തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കു കേ​റ്റോ​വി​നെ; അത് ഈശ്വ​ര​നാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട് അതി​ന്റെ ആഴം അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. ആ കി​ണ​റ്റി​ലേ​ക്ക് മനു​ഷ്യൻ അവ​ന്റെ ആയു​ഷ്കാ​ല​ത്തി​ലെ അധ്വാ​നം മു​ഴു​വ​നും തള്ളി​മ​റി​ക്കു​ന്നു. അവ​ന്റെ ഭാ​ഗ്യം മു​ഴു​വ​നും തള്ളി​മ​റി​ക്കു​ന്നു. അവ​ന്റെ സമ്പ​ത്തു മു​ഴു​വ​നും തള്ളി​മ​റി​ക്കു​ന്നു. അവ​ന്റെ സമ്പാ​ദ്യ​മാ​കെ തള്ളി​മ​റി​ക്കു​ന്നു, അവ​ന്റെ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തെ അല്ലെ​ങ്കിൽ മാ​തൃ​ഭൂ​മി​യെ തള്ളി​മ​റി​ക്കു​ന്നു, അവ​ന്റെ സർ​വ​ക്ഷേ​മ​വും തള്ളി​മ​റി​ക്കു​ന്നു, അവ​ന്റെ സ്വ​സ്ഥത മു​ഴു​വ​നും തള്ളി​മ​റി​ക്കു​ന്നു, അവ​ന്റെ സന്തോ​ഷം മു​ഴു​വ​നും തള്ളി​മ​റി​ക്കു​ന്നു! ഇനി​യും! ഇനി​യും! ഇനി​യും! പാ​ത്ര​മൊ​ഴി​ച്ചു! ഭസ്മ​ക്കു​ടു​ക്ക കൊ​ട്ടി! പോരാ, അവ​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തെ അതി​ലേ​ക്കു തള്ളി​മ​റി​ച്ചേ ആവൂ.

പണ്ട​ത്തെ നര​ക​ങ്ങ​ളി​ലെ പു​ക​പ്പ​ര​പ്പി​ലെ​വി​ടെ​യോ അങ്ങ​നെ​യൊ​രു പോ​ത്തൻ പീ​പ്പ​യു​ണ്ട്.

ഒടു​വിൽ ഒരു മനു​ഷ്യൻ കൂ​ട്ടാ​ക്കാ​തി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ അതു ക്ഷ​ന്ത​വ്യ​മ​ല്ലേ? അക്ഷ​യ്യ​ത​യ്ക്ക് അവ​ന്റെ മേൽ എന്ത​വ​കാ​ശ​മാ​ണ്? അവ​സാ​ന​മ​റ്റ ചങ്ങ​ല​ക്കെ​ട്ടു മനു​ഷ്യ​ശ​ക്തി​യെ അതി​ക്ര​മി​ച്ച​ത​ല്ലേ? സി​സി​ഫു​സ്സോ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങോ ‘മതി, മതി!’ എന്നു പറ​ഞ്ഞാൽ, ആരാണ് അവരെ അധി​ക്ഷേ​പി​ക്കുക.

ജഡ​പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ കീ​ഴ​ട​ങ്ങൽ ഒന്നി​ന്മേൽ ഉര​യു​ന്ന​തു​വ​രെ​ക്കേ ഉള്ളൂ; ആത്മാ​വി​ന്റെ കീ​ഴ​ട​ങ്ങ​ലി​ന് ഒര​തിർ​ത്തി​യു​മി​ല്ലേ? ഇള​വി​ല്ലാ​തെ​യു​ള്ള ചലനം അസാ​ധ്യ​മാ​ണെ​ങ്കിൽ, ഇള​വി​ല്ലാ​തെ​യു​ള്ള ആത്മ​ത്യാ​ഗം ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടാൻ പാ​ടു​ണ്ടോ?

ഒന്നാ​മ​ത്തെ കാൽ​വെ​പ്പു സാ​ര​മി​ല്ല, ഒടു​വി​ല​ത്തേ​തി​ന്നാ​ണ് പ്ര​യാ​സം. കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ വി​വാ​ഹ​വും അതു​കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​യി​ത്തീർ​ന്ന​തും ആലോ​ചി​ക്കു​മ്പോൾ ഷാ​ങ്മാ​ത്തി​യോ​കാ​ര്യം എന്തു സാരം! ശൂ​ന്യ​ത​യി​ലേ​ക്കു പ്ര​വേ​ശി​ക്കുക എന്ന​തി​നോ​ടു തട്ടി​ച്ചു​നോ​ക്കി​യാൽ തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷ​യി​ലേ​യ്ക്കു​ള്ള തി​രി​ച്ചു ചെ​ല്ലൽ എന്തു​സാ​ര​മാ​ണ്?

കീ​ഴ​പോ​ട്ടു​ള്ള ഒന്നാ​മ​ത്തെ കാൽ​വെ​പ്പു, ഹാ, നി​ങ്ങൾ എന്തു മങ്ങൽ മങ്ങു​ന്നു! അഹോ, രണ്ടാ​മ​ത്തെ കാൽ​വെ​പ്പു, നി​ങ്ങൾ എന്തു കറു​പ്പാ​ണ് കറു​ക്കു​ന്ന​ത്!

ഇക്കു​റി ഒന്നു തല തി​രി​ച്ചു​നോ​ക്കാ​തെ അയാൾ എങ്ങ​നെ കഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടും?

ധർ​മ്മാർ​ത്ഥ​മായ പീ​ഡാ​നു​ഭ​വം പു​ടം​വെ​പ്പാ​ണ്. കടി​ച്ചു​ക​ടി​ച്ചു തി​ന്നു​ന്ന പു​ടം​വെ​പ്പ്. ആരാ​ധ്യ​നാ​ക്കി​ത്തീർ​ക്കു​ന്ന ഒരു പ്രാ​ണ​ദ​ണ്ഡ​നം. ആദ്യ​ത്തെ ഒരു നാ​ഴി​ക​യ്ക്ക് അതു സമ്മ​തി​ക്കാം; ഒരാൾ ഒരു ചു​ട്ടു​പ​ഴു​ത്ത ഇരി​മ്പു​സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തി​ന്മേൽ​ച്ചെ​ന്ന് ഇരു​ന്നു. ചുട്ട ഇരി​മ്പു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള കി​രീ​ടം ചൂടി, പഴു​ത്തെ​രി​യു​ന്ന ഇരി​മ്പു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഉണ്ട വാ​ങ്ങി​ച്ചു, പഴു​ത്തെ​രി​യു​ന്ന ഇരി​മ്പു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ചെ​ങ്കോൽ സ്വീ​ക​രി​ച്ചു—ഇതാ​വ​ട്ടെ; എന്നാൽ തീ​ജ്ജ്വാ​ല​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഉടു​പ്പു പി​ന്നേ​യും ഇട്ടും കൊ​ണ്ടേ​യി​രി​ക്കുക; അങ്ങ​നെ​യാ​യാൽ ഒരി​ക്കൽ ആ ഭാ​ഗ്യം​കെ​ട്ട ദേഹം ഒന്നെ​തിർ​നി​ന്നു എന്നും ആ മനു​ഷ്യൻ കഷ്ട​പ്പാ​ടിൽ​നി​ന്ന് ഒന്നു വാ​ഴ്ച​യൊ​ഴി​ഞ്ഞു എന്നും വരി​ല്ലേ?

ഒടു​ലിൽ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് തളർ​ച്ച​യി​ലെ സമാ​ധാ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു കട​ന്നു.

അയാൾ കനം നോ​ക്കി, ആലോ​ചി​ച്ചു, ആ കൈയും മറു​കൈ​യും, വെ​ളി​ച്ച​വും ഇരു​ട്ടു​മാ​കു​ന്ന ആ നി​ഗൂ​ഢ​ത്തു​ലാ​സ്സു, പരീ​ക്ഷ​ണം ചെ​യ്തു​നോ​ക്കി.

അയാൾ ആ രണ്ടു കണ്ണ​ഞ്ചി​ക്കു​ന്ന കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ മേൽ തന്റെ തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷ​യെ വെ​ച്ചു​കെ​ട്ടു​ക​യോ അതോ തന്നെ​ത്ത​ന്നെ വലി​ച്ചെ​റി​ഞ്ഞ് ആ പ്ര​തി​വി​ധി​യി​ല്ലാ​ത്ത കു​ഴി​ച്ചു​മൂ​ട​ലി​നെ മു​ഴു​മി​ക്കു​ക​യോ വേ​ണ്ട​ത്? ഒന്നാ​യാൽ കൊ​സെ​ത്തി​നെ ബലി​കൊ​ടു​ക്ക​ണം, മറ്റേ​താ​യാൽ തന്നെ​ത്ത​ന്നെ ബലി​കൊ​ടു​ക്ക​ണം.

എന്താ​ണ് തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ട​ത്? അയാൾ എന്തു തീർ​ച്ച​യാ​ക്കി?

അയാൾ എന്തു​റ​ച്ചു? ഈശ്വ​ര​വി​ധി​യു​ടെ കൈ​ക്കൂ​ലി​യെ​ടു​ക്കാ​ത്ത എതിർ വി​സ്താ​ര​ത്തിൽ അയാൾ ഒടു​വിൽ എന്തു മൊഴി കൊ​ടു​ത്തു? ഏതു വാ​തി​ലാ​ണ് അയാൾ തു​റ​ക്കാ​നു​റ​ച്ച​ത്? അയാ​ളു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ഏതു ഭാ​ഗ​മാ​ണ് അയാൾ അട​ച്ചു​ക​ള​യാ​നും അധി​ക്ഷേ​പി​ക്കാ​നും തീർ​ച്ച​യാ​ക്കി​യ​ത്? അയാ​ളു​ടെ ചു​റ്റും വള​ഞ്ഞു​നി​ല്ക്കു​ന്ന ആ അത്യ​ഗാ​ധ​കു​ണ്ഡ​ങ്ങ​ളിൽ​വെ​ച്ച് ഏതാണ് അയാൾ​ക്കു രു​ചി​ച്ച​ത്? ഏതു കൊ​ടും​സ​ങ്ക​ട​മാ​ണ് അയാൾ കൈ​ക്കൊ​ണ്ട​ത്? ഏതി​രുൾ​ക്കു​ണ്ടി​നോ​ട് അയാൾ സമ്മ​തി​ച്ചു തല​യാ​ട്ടി?

തല​ചു​റ്റി​ക്കു​ന്ന അയാ​ളു​ടെ മനോ​രാ​ജ്യം അന്നു രാ​ത്രി മു​ഴു​വ​നു​മു​ണ്ടാ​യി.

പു​ല​രു​ന്ന​തു​വ​രെ അയാൾ ആ നി​ല​യിൽ​ത്ത​ന്നെ—ആ കി​ട​യ്ക്ക​യിൽ രണ്ടാ​യി മട​ക്ക​പ്പെ​ട്ട് ഈശ്വ​ര​വി​ധി​യു​ടെ എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​യ്മ​യു​ടെ മുൻ​പിൽ ഒരു സമയം തകർ​ന്നു​ക​ഴി​ഞ്ഞു കമി​ഴ്‌​ന്നു​വീ​ണു, കഷ്ടം, മു​ഷ്ടി ചു​രു​ട്ടി, കു​രി​ശി​ന്മേൽ തറ​യ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഒരാളെ ആണി​യ​ഴി​ച്ചെ​ടു​ത്തു നി​ല​ത്തേ​ക്കു കമ​ഴ്ത്തി​യെ​റി​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, കൈ രണ്ടും രണ്ടു വശ​ത്തേ​ക്കും നീ​ണ്ടു​വ​ലി​ഞ്ഞ്, അങ്ങ​നെ—കി​ട​ന്നു. ആ നി​ല​യിൽ അയാൾ പന്ത്ര​ണ്ടു മണി​ക്കൂർ നേരം— ഒരി​ക്ക​ലെ​ങ്കി​ലും തല​യൊ​ന്നു​യർ​ത്തു​ക​യോ ഒര​ക്ഷ​ര​മെ​ങ്കി​ലും മി​ണ്ടു​ക​യോ ചെ​യ്യാ​തെ, മഞ്ഞി​ങ്ക​ട്ട​യു​ടെ തണു​പ്പു​ള്ള ഒരു നീണ്ട മഴ​ക്കാ​ല​ത്തെ രാ​ത്രി​യിൽ എന്താ​യാ​ലും തീ​രാ​ത്ത പന്ത്ര​ണ്ടു മണി​ക്കൂർ നേരം കി​ട​ന്നു. അയാ​ളു​ടെ ആലോ​ച​ന​കൾ ചി​ല​പ്പോൾ സഹ​സ്ര​ശീർഷ സർ​പ്പ​ത്തേ​പ്പോ​ലെ​യും ചി​ല​പ്പോൾ കഴു​ക​നെ​പ്പോ​ലെ​യും ഭൂ​മി​യിൽ​ക്കി​ട​ന്നു​ഴ​ക്കു​ക​യും ആകാ​ശ​ത്തേ​ക്കു പറ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്കെ, അയാൾ ഒരു ശവ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ അന​ങ്ങാ​തെ കി​ട​ന്നു. ആ വിധം അന​ക്ക​മ​റ്റി​രു​ന്ന ആ മനു​ഷ്യ​നെ ആർ കണ്ടാ​ലും മരി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നു വി​ധി​ക്കും; പെ​ട്ടെ​ന്ന് അയാൾ ആകെ പി​ട​ഞ്ഞു​തു​ള്ളി; കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ ഉടു​പ്പി​ന്മേൽ പറ്റി​പ്പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന അയാ​ളു​ടെ വായ അതിനെ ഒന്നു​മ്മ​വെ​ച്ചു; അപ്പോൾ അയാൾ​ക്കു ജീ​വ​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്നു കാണാം.

ആരാണ് കാണാൻ? അവിടെ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് തനി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു​വ​ല്ലോ; അവിടെ മറ്റാ​രു​മി​ല്ല​ല്ലോ.

ഇരു​ട്ടി​ലാ​യി​രു​ന്നു ആ ഏകൻ.