സു​ഖി​ക്കുക, വല്ലാ​ത്തൊ​ന്ന്! എന്തു സം​തൃ​പ്തി​യാ​ണ​തിൽ! എന്തു തനി​ക്കു താൻ പോ​രു​മ​യാ​ണ​തിൽ! കള്ള​പ്പു​രു​ഷാർ​ത്ഥ​മായ സുഖം കൈ​യി​ലാ​യാൽ മനു​ഷ്യൻ വാ​സ്ത​വ​പു​രു​ഷാർ​ത്ഥ​മായ ധർ​മ്മം എങ്ങ​നെ മറ​ന്നു​പോ​കു​ന്നു!

എന്താ​യാ​ലും, വാ​യ​ന​ക്കാർ മരി​യു​സ്സി​നെ കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അതു​തെ​റ്റാ​ണ്.

ഞങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​വി​ധം മരി​യു​സ് വി​വാ​ഹ​ത്തി​ന്നു മുൻ​പാ​യി മൊ​സ്യു ഫു​ഷൽ​വാ​ങ്ങോ​ടു യാ​തൊ​ന്നും ചോ​ദി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല; അതിനു ശേഷം ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നോ​ടു ചോ​ദി​ക്കാൻ അയാൾ​ക്കു ധൈ​ര്യ​മി​ല്ലാ​താ​യി. അയാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു പ്ര​തി​ജ്ഞ ചെ​യ്യി​ക്കാൻ ഇട​യാ​ക്കി​യ​തി​നെ​പ്പ​റ്റി അയാൾ പശ്ചാ​ത്ത​പി​ച്ചു. നി​രാ​ശ​ത​യ്ക്ക് അങ്ങ​നെ​യൊ​രു സമ്മ​തം കൊ​ടു​ത്തു​പോ​യ​തു തന്റെ പക്കൽ തെ​റ്റാ​ണെ​ന്ന് അയാൾ പല​പ്പോ​ഴും സ്വയം പറ​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ട്. പതു​ക്കെ​ക്കൊ​ണ്ടു ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ തന്റെ വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു വരാ​താ​ക്കു​ക​യും അയാ​ളെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള വി​ചാ​രം കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ മന​സ്സിൽ​നി​ന്നു മാ​ച്ചു​ക​ള​യു​ക​യും മാ​ത്ര​മേ നിർ​വാ​ഹ​മു​ള്ളു എന്ന​യാൾ ഉറ​ച്ചു. കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ​യും ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ​യും ഇട​യ്ക്ക് അയാൾ എപ്പോ​ഴും ഒരു​വി​ധ​ത്തിൽ തന്ന​ത്താൻ കൊ​ണ്ടു​നിർ​ത്തും; അങ്ങ​നെ​യാ​യാൽ അവൾ അത​റി​യി​ല്ലെ​ന്നും ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ​പ്പ​റ്റി അവൾ വി​ചാ​രി​ക്കി​ല്ലെ​ന്നും അയാൾ​ക്കു​റ​പ്പു​ണ്ട്. അതൊരു മാ​യ്ക്ക​ലി​ല​ധി​ക​മാ​യി, അതു തി​രോ​ഭ​വി​പ്പി​ക്ക​ലാ​യി.

മരി​യു​സ് ആവ​ശ്യ​വും ന്യാ​യ​വു​മാ​യി തനി​ക്കു തോ​ന്നി​യ​തു ചെ​യ്തു. ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ, നി​ഷ്ഠു​ര​ത​യോ​ടു കൂ​ടാ​തെ, എന്നാൽ മന​ക്ക​രു​ത്തി​ല്ലാ​യ്മ​യും കൂ​ടാ​തെ, അങ്ങോ​ട്ടു ചെ​ല്ലാ​താ​ക്കാൻ അയാൾ​ക്കു വാ​യ​ന​ക്കാർ കണ്ടു​ക​ഴി​ഞ്ഞ സഗൗ​ര​വ​കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളും ഇനി കാ​ണാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന മറ്റു ചി​ല​തും ഉള്ള​താ​യി അയാൾ കരുതി.

അയാൾ വക്കാ​ല​ത്തു പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന ഒരു കേ​സ്സി​ന്റെ വി​ചാ​ര​ണ​യിൽ സം​ഗ​തി​വ​ശാൽ അയാൾ ലഫീ​ത്തി​ന്റെ ബാ​ങ്കിൽ പണ്ടു​ദ്യോ​ഗ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഒരാളെ കണ്ടെ​ത്തി; ചോ​ദി​ക്കാ​തെ​ത​ന്നെ—അയാൾ കാ​ത്തു​കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്നേ​റ്റി​ട്ടു​ള്ള ആ രഹ​സ്യ​കാ​ര്യ​ത്തോ​ടു​ള്ള ആദ​രം​കൊ​ണ്ടും ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ അപാ​യ​ക​ര​മായ സ്ഥി​തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള ദയ​കൊ​ണ്ടും അതി​ന്ന​യാൾ​ക്കു വാ​സ്ത​വ​മാ​യി​ട്ടും പാ​ടി​ല്ല​ല്ലോ— അയാൾ​ക്കു ചില ഗൂ​ഢ​സം​ഗ​തി​കൾ അറി​വാ​യി. അപ്പോൾ ഒരു സഗൗ​ര​വ​മായ ചുമതല തനി​ക്കു​ണ്ടെ​ന്ന് അയാൾ വി​ശ്വ​സി​ച്ചു; അയാൾ കഴി​യു​ന്ന വി​ധ​മെ​ല്ലാം വക​തി​രി​വോ​ടു​കൂ​ടി അന്വേ​ഷി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന ഏതെ​ങ്കി​ലും ഒരാൾ​ക്ക് ആ ആറു ലക്ഷം ഫ്രാ​ങ്ക് മട​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ട്. അതി​ന്നു​ള്ളിൽ, ആ പണം അയാൾ തൊ​ട്ടു​കൂ​ടെ​ന്നു​വെ​ച്ചു.

കൊ​സ​ത്താ​ണെ​ങ്കിൽ, ഈ രഹ​സ്യ​സം​ഗ​തി​ക​ളൊ​ന്നും​ത​ന്നെ അറി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല; അവ​ളേ​യും ഈ കാ​ര്യ​ത്തിൽ കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തു കഷ്ട​മാ​ണ്.

മരി​യു​സ്സി​നെ​യും അവ​ളേ​യും സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം ഒരു സർ​വ്വ​ശ​ക്ത​മായ ആകർ​ഷ​ണ​ശ​ക്തി പ്ര​വർ​ത്തി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു, മരി​യു​സ്സി​ന്നി​ഷ്ട​മു​ള്ള​തെ​ല്ലാം അവൾ പ്ര​കൃ​തി​പ്രേ​ര​ണ​കൊ​ണ്ടും താ​ന​റി​യാ​തെ​ക​ണ്ടും​ത​ന്നെ ചെ​യ്തു​പോ​ന്നു. ‘മൊ​സ്യു ഴാ​ങ്ങി’ന്റെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ മരി​യു​സ്സി​ന്റെ ആവ​ശ്യം ഇന്ന​താ​ണെ​ന്ന് അവൾ​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​യി; അവൾ അതിനു വഴ​ങ്ങി. ഭർ​ത്താ​വി​ന് അവ​ളോ​ടു യാ​തൊ​ന്നും പറ​യേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​ല്ല; അയാ​ളു​ടെ മൗ​ന​പൂർ​വ്വ​മായ ഉദ്ദേ​ശ്യ​ത്തെ അവൾ അവ്യ​ക്ത​മാ​യി​ട്ടെ​ങ്കി​ലും വേ​ണ്ട​വി​ധം അറി​ഞ്ഞ്, അതിനെ കണ്ണ​ട​ച്ച​നു​സ​രി​ച്ചു. ഇക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ അവ​ളു​ടെ അനു​സ​ര​ണം മരി​യു​സ് മറ​ന്നു​ക​ള​ഞ്ഞ​തി​നെ താൻ ഓർ​മ്മി​ക്കാ​തി​രി​ക്കുക എന്ന​താ​യി​രു​ന്നു. ഇതിന് അവൾ​ക്കു വലിയ ശ്ര​മ​മൊ​ന്നും വേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​ല്ല. കാ​ര​ണ​മെ​ന്തെ​ന്നു അവൾ​ത​ന്നെ അറി​യാ​തെ, അവളെ കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ അയാൾ​ക്കു യാ​തൊ​രു കാ​ര​ണ​വും കൂ​ടാ​തെ, അവ​ളു​ടെ ആത്മാ​വ് അത്ര തി​ക​ച്ചും അവ​ളു​ടെ ഭർ​ത്താ​വി​ന്റേ​താ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് മരി​യു​സ്സിൽ അന്ധ​കാ​ര​മ​ട​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​തെ​ന്തോ അതു കൊ​സെ​ത്തി​ലും ഇരു​ണ്ടു​മൂ​ടി​നി​ന്നു.

എന്താ​യാ​ലും ഞങ്ങൾ വേ​ണ്ട​തി​ല​ധി​കം മുൻ​പോ​ട്ടു​പോ​കാ​തി​രി​ക്ക​ട്ടെ; ഴാങ് വാൽ ഴാ​ങ്ങി​നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം, ഈ മറ​ക്ക​ലും മാ​യ്ക്ക​ലും തൊ​ലി​പ്പു​റ​മെ മാ​ത്ര​മേ തട്ടി​യി​ട്ടു​ള്ളു. അവൾ മറ​ന്നി​ല്ല, ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചി​ല്ല. അടി​യിൽ, അവൾ​ക്ക് അത്ര വള​രെ​ക്കാ​ല​മാ​യി അച്ഛൻ എന്നു വി​ളി​ച്ചു​പോ​ന്ന ആളെ​പ്പ​റ്റി ഹൃ​ദ​യ​പൂർ​വൃ​മായ സ്നേ​ഹ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; പക്ഷേ, അവൾ ഭർ​ത്താ​വി​നെ കു​റെ​ക്കൂ​ടി ഉള്ളിൽ​ക്കൊ​ണ്ടു സ്നേ​ഹി​ച്ചു. ഇതാണ് അവ​ളു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ന്റെ സമ​ത്തൂ​ക്കം തക​രാ​റാ​ക്കി​യി​രു​ന്ന​ത്; അവൾ ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തേ​ക്ക് അധികം ചാ​ഞ്ഞു.

ചി​ല​പ്പോൾ കൊ​സെ​ത്ത് ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ കാ​ണാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​പ്പ​റ്റി സം​സാ​രി​ച്ചു എന്നു​വ​രും. ഉടനെ മരി​യു​സ് അവളെ സമാ​ധാ​നി​പ്പി​ക്കും: ‘അദ്ദേ​ഹം ഇവി​ടെ​യി​ല്ലെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. എവി​ടെ​ക്കോ പോ​വാ​നു​ണ്ടെ​ന്നു പറ​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ല്ലേ?’—‘അതു ശരി​യാ​ണ്, കൊ​സെ​ത്ത് വി​ചാ​രി​ച്ചു. ‘അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നെ ഇങ്ങ​നെ ചി​ല​പ്പോൾ കാ​ണാ​താ​ക​ലു​ണ്ട്. പക്ഷേ, ഇത്ര​യ​ധി​കം താ​മ​സി​ക്കാ​റി​ല്ല.’ രണ്ടോ മൂ​ന്നോ തവണ മൊ​സ്യു ഴാങ് തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​യോ എന്ന​റി​യാൻ​വേ​ണ്ടി അവൾ നി​കൊ​ലെ​ത്തി​നെ റ്യു ദ് ലോം അർ​മെ​യി​ലേ​ക്കു പറ​ഞ്ഞ​യ​യ്ക്ക​യു​ണ്ടാ​യി. ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ‘ഇല്ലെ’ന്നു പറ​യാ​നേ​ല്പി​ക്കും.

കൊ​സെ​ത്ത് പി​ന്നെ​യൊ​ന്നും ചോ​ദി​ക്കി​ല്ല. അവൾ​ക്കു ഭൂ​മി​യിൽ ഒരൊ​റ്റ​ക്കാ​ര്യം മാ​ത്ര​മേ​യു​ള്ളു, മരി​യു​സ്.

ഞങ്ങൾ ഒന്നു​കൂ​ടി​പ്പ​റ​യ​ട്ടെ, കൊ​സെ​ത്തും മരി​യു​സ്സു​മാ​ണെ​ങ്കിൽ അവരും അവിടെ ഉണ്ടാ​കാ​തി​രു​ന്നു. അവർ വെർ​നൊ​ങ്ങി​ലേ​ക്കു പോയി. മരി​യു​സ് തന്റെ അച്ഛ​ന്റെ സം​സ്കാ​ര​സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്ക് കൊ​സെ​ത്തി​നേ​യും കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു പോയി.

മരി​യു​സ് പതു​ക്കെ കൊ​സെ​ത്തി​നെ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങിൽ​നി​ന്ന​ക​ത്തി. കൊ​സെ​ത്ത് അതി​ന്ന​നു​വ​ദി​ച്ചു.

എന്ന​ല്ല, ചില സം​ഗ​തി​ക​ളിൽ വേ​ണ്ട​തി​ല​ധി​കം നി​ഷ്ഠു​ര​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി​ത്ത​ന്നെ, കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ കൃ​ത​ഘ്നത എന്നു പറ​യാ​റു​ള്ള​ത് എപ്പോ​ഴും വി​ചാ​രി​ക്കും പോലെ അത്ര അധി​ക്ഷേ​പ​യോ​ഗ്യ​മാ​യി​രി​ക്കി​ല്ല. അതു പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ കൃ​ത​ഘ്ന​ത​യാ​ണ്. പ്ര​കൃ​തി, ഞങ്ങൾ മറ്റൊ​രി​ട​ത്തു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​തു​പോ​ലെ, ‘മുൻ​പി​ലേ​ക്കു​നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടാ​ണ്.’ പ്ര​കൃ​തി ജീ​വ​നു​ള്ള​വ​യെ വരു​ന്ന​വ​രെ​ന്നും പോ​കു​ന്ന​വ​രെ​ന്നും രണ്ടു ചേ​രി​യാ​ക്കി​പ്പി​രി​ക്കു​ന്നു. പോ​കു​ന്ന​വർ ഇരു​ട്ടി​ലേ​ക്ക​ഭി​മു​ഖ​മാ​യി നട​ക്കു​ന്നു, വരു​ന്ന​വർ വെ​ളി​ച്ച​ത്തി​ലേ​ക്കും. അപ്പോൾ വയ​സ്സ​ന്മാ​രെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം അപാ​യ​ക​ര​വും ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം അനൈ​ച്ഛി​ക​വു​മായ ഒര​ഗാ​ധ​കു​ണ്ഡം ഉണ്ടാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു. ആദ്യ​ത്തിൽ അറി​യാൻ വയ്യാ​തെ കി​ട​ക്കു​ന്ന ഈ വിടവു ക്ര​മ​ത്തിൽ, എല്ലാ മര​ച്ചി​ല്ല​ക​ളു​ടേ​യും വേർ​തി​രി​വു​പോ​ലെ വി​സ്താ​രം വെ​ച്ചു​വ​രും. മര​ത്ത​ടി​യോ​ട് യാ​തൊ​രു വി​ധ​ത്തി​ലും മു​ഷി​ഞ്ഞി​ട്ട​ല്ലാ​തെ കൊ​മ്പു​കൾ ഓരോ ഭാ​ഗ​ത്തേ​ക്കാ​യി അതിൽ​നി​ന്നു വളർ​ന്നു പി​രി​യു​ന്നു. അത​വ​യു​ടെ കു​റ്റ​മ​ല്ല. യൗ​വ്വ​നം, എവിടെ സന്തോ​ഷ​മു​ണ്ടോ ആഘോ​ഷ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടോ തെ​ളി​വു​ക​ളു​ണ്ടോ അനു​രാ​ഗ​മു​ണ്ടോ അങ്ങോ​ട്ടു പോ​കു​ന്നു. വാർ​ദ്ധ​ക്യം അവ​സാ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കും. അവർ അന്യോ​ന്യം കാണൽ ഇല്ലെ​ന്നു വെ​യ്ക്കു​ന്നി​ല്ല; പക്ഷേ, തമ്മിൽ സം​ബ​ന്ധ​മി​ല്ലാ​താ​വു​ന്നു, ചെ​റു​പ്പ​ക്കാർ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ തണു​പ്പി​ക്ക​ല​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു; വയ​സ്സ​ന്മാർ ശവ​ക്കു​ഴി​യു​ടേ​യും. നമു​ക്കു ഈ സാ​ധു​ക്കു​ട്ടി​ക​ളെ കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്താ​തി​രി​ക്കുക.

ഒരു ദിവസം, ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് കോ​ണി​യി​റ​ങ്ങി തെ​രു​വി​ലേ​ക്കു രണ്ടു​മൂ​ന്ന​ടി വെ​ച്ച്, ഒരു കട്ടിളക്കാലിന്മേൽ-​ജൂൺ 5-നു രാ​ത്രി ഗവ്രോ​ഷ് അയാളെ മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തിൽ മു​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​ക്ക​ണ്ട ആ കട്ടി​ള​ക്കാ​ലി​ന്മേൽ​ത്ത​ന്നെ—ഇരി​പ്പാ​യി; അയാൾ കുറേ നി​മി​ഷ​ത്തോ​ളം അവി​ടെ​യി​രു​ന്നു, വീ​ണ്ടും മു​ക​ളി​ലേ​ക്കു കയ​റി​പ്പോ​യി. ഇതു ഘടി​കാ​ര​ക്ക​ട്ടി​യു​ടെ ഒടു​വി​ല​ത്തെ ആട്ട​മാ​ണ്. പി​റ്റേ ദിവസം അയാൾ തന്റെ മുറി വി​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല. പി​റ്റേ ദിവസം അയാൾ കി​ട​ക്ക​യിൽ​നി​ന്നെ​ണീ​റ്റി​ല്ല.

ഉപ്പി​ട്ടു​ണ​ക്കിയ പന്നി​യി​റ​ച്ചി​യോ​ടു​കൂ​ടി കു​റ​ച്ചു മു​ട്ട​ക്കൂ​സ്സോ ഉരു​ള​ക്കി​ഴ​ങ്ങോ ആയി​ക്ക​ഴി​യു​ന്ന അയാ​ളു​ടെ നി​സ്സാ​ര​ഭ​ക്ഷ​ണം തെ​യ്യാ​റാ​ക്കാ​റു​ള്ള വാ​തി​ല്ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രി തവി​ട്ടു​നി​റ​ത്തി​ലു​ള്ള മൺ​ച​ട്ടി​യി​ലേ​ക്കു നോ​ക്കി അത്ഭു​ത​പ്പെ​ട്ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘അപ്പോൾ എന്റെ നല്ലാ​ളായ സാ​ധു​മ​നു​ഷ്യ, നി​ങ്ങൾ ഇന്ന​ലെ യാ​തൊ​ന്നും കഴി​ച്ചി​ല്ല​ല്ലോ’

‘നി​ശ്ച​യ​മാ​യും ഉവ്വ്,’ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

‘ചട്ടി നി​റ​ഞ്ഞു​ത​ന്നെ​യി​രി​ക്കു​ന്നു.’

‘വെ​ള്ള​പ്പാ​ത്രം നോ​ക്കു; അതൊ​ഴി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു.’

‘അതു​കൊ​ണ്ട് നി​ങ്ങൾ വെ​ള്ളം കു​ടി​ച്ചു എന്നു തെ​ളി​ഞ്ഞു; ഭക്ഷ​ണം കഴി​ച്ചു എന്ന് അതു​കൊ​ണ്ടു വന്നി​ല്ല​ല്ലോ?’

‘ശരി,’ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് പറ​ഞ്ഞു. ‘എനി​ക്കു വെ​ള്ള​ത്തി​നു​മാ​ത്ര​മേ വി​ശ​പ്പു​ണ്ടാ​യു​ള്ളു​വെ​ങ്കിൽ?’

‘അതു ദാ​ഹ​മാ​ണ്; അതോ​ടു​കൂ​ടി ഭക്ഷ​ണ​വും ചെ​ല്ലു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ അതിനു പനി​യെ​ന്നാ​ണ് പേർ.’

‘നാളെ ഞാൻ ഭക്ഷ​ണം കഴി​ക്കാം.’

‘അല്ലെ​ങ്കിൽ ‘ത്രി​ത്വോ​ത്സവ’ ദിവസം. എന്തു​കൊ​ണ്ട് ഇന്നി​ല്ല? ‘ഞാൻ നാ​ളെ​ഭ​ക്ഷ​ണം കഴി​ക്കാം.’ ഇതാ​രെ​ങ്കി​ലും പറ​യാ​റു​ണ്ടോ? എന്റെ ചട്ടി​യൊ​ന്നു തൊ​ടു​ക​കൂ​ടി ചെ​യ്തി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്ന്? എന്റെ നീ​ള​നു​രു​ള​ക്കി​ഴ​ങ്ങ് എന്തു രസ​മു​ണ്ട്!’

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് ആ കി​ഴ​വി​യു​ടെ കൈ​പി​ടി​ച്ചു: ‘ഞാ​നേ​ല്ക്കു​ന്നു, ഞാൻ കഴി​ച്ചു​കൊ​ള്ളാം’, തന്റെ ദയാ​പൂർ​വ്വ​മായ സ്വ​ര​ത്തിൽ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു.

‘എനി​ക്കി​തി​ഷ്ട​മി​ല്ല.’ വാ​തി​ല്ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രി മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ഈ നല്ല​വ​ളായ കി​ഴ​വി​യെ​യ​ല്ലാ​തെ ആരേ​യും കാ​ണാ​റി​ല്ല. പാ​രി​സ്സിൽ ആരും​ത​ന്നെ കട​ന്നു​പോ​കാ​ത്ത തെ​രു​വും ആരും​ത​ന്നെ കട​ന്നു ചെ​ല്ലാ​ത്ത വീ​ടു​മു​ണ്ട്. അയാൾ അത്ത​രം ഒരു തെ​രു​വിൽ അത്ത​രം ഒരു വീ​ട്ടി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോ​കു​ന്ന ഒരി​ക്കൽ, ഒരു ചെ​മ്പു​കൊ​ട്ടി​യു​ടെ പീ​ടി​ക​യിൽ​നി​ന്നു കു​റ​ച്ചു സൂ കൊ​ടു​ത്തു ഒരു ചെറിയ ചെ​മ്പു​കു​രി​ശു വാ​ങ്ങി അതയാൾ കട്ടി​ലി​ന്റെ അടു​ക്ക​ലാ​യി തൂ​ക്കി. ആ തൂ​ക്കു​മ​രം എപ്പോ​ഴും നോ​ക്കി​ക്കാ​ണാൻ നന്ന്.

ഒരാ​ഴ്ച കഴി​ഞ്ഞു, ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് മു​റി​യിൽ ഒരു കാൽ​വെ​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. അയാൾ കി​ട​ക്ക​യിൽ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണ്. വാ​തി​ല്ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രി തന്റെ ഭർ​ത്താ​വോ​ടു പറ​ക​യു​ണ്ടാ​യി: ‘അതാ, മു​ക​ളി​ലു​ള്ള ആ നല്ലാൾ എണീ​യ്ക്ക​ലി​ല്ല, ഭക്ഷ​ണം കഴി​ക്ക​ലി​ല്ല; അയാൾ ഇനി​യ​ധി​കം ഈടു​നി​ല്ക്കി​ല്ല. അയാൾ​ക്ക് എന്തോ വ്യ​സ​ന​മു​ണ്ട്, എന്തോ ഒന്നു​ണ്ട്. അയാ​ളു​ടെ മക​ളു​ടെ വി​വാ​ഹം നന്നാ​യി​ല്ലെ​ന്നാ​ണെ​നി​ക്ക്; നി​ങ്ങ​ളെ​ന്തു പറ​ഞ്ഞാ​ലും അതു പോ​വി​ല്ല.’

ഭർ​ത്താ​വു തന്റെ ഗാർ​ഹ​സ്ഥ്യ​സം​ബ​ന്ധി​യായ അധി​കാ​ര​പ്ര​ഭ​വ​ത്തെ കാ​ണി​ക്കു​ന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘അയാൾ​ക്ക് പണ​മു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ, ഒരു വൈ​ദ്യ​നെ വരു​ത്ത​ട്ടെ. പണ​മി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, പു​റ​ത്തേ​ക്കു​പോ​ട്ടെ, വൈ​ദ്യ​നെ കാ​ണാ​ഞ്ഞാൽ മരി​ക്കും, അതു​ത​ന്നെ.’

‘ഒരു വൈ​ദ്യ​നെ വരു​ത്തി​യാ​ലോ?’

‘മരി​ക്കും.’

വാ​തി​ല്ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രി തന്റെ നിലം എന്നു പറ​യു​ന്ന​തിൽ​നി​ന്ന് ഒരു പഴയ കത്തി​കൊ​ണ്ട് പു​ല്ലു വര​ണ്ടാൻ തു​ട​ങ്ങി; അലകു പൊ​ട്ടി​യ​തോ​ടു​കൂ​ടി അവൾ പി​റു​പി​റു​ത്തു; ‘ഇതു കഷ്ടം. നല്ല വൃ​ത്തി​യു​ള്ള ഒരു വയ​സ്സൻ! ഒരു കോ​ഴി​ക്കു​ഞ്ഞി​നെ​പ്പോ​ലെ വെ​ളു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു.’

ആ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തേ​ക്കു​ള്ള വൈ​ദ്യൻ അതിലെ കട​ന്നു​പോ​കു​ന്ന​ത് അവൾ കണ്ടു, അവൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടു മു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് വരാൻ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു.

‘രണ്ടാം നി​ല​യി​ലാ​ണ്.’ അവൾ പറ​ഞ്ഞു. ‘അങ്ങോ​ട്ടു ചെ​ല്ലു​ന്നേ​ട​ത്താ​ണ് ആ നല്ലാൾ ഒന്ന​ന​ങ്ങു​ക​കൂ​ടി ചെ​യ്യു​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട്, വാതിൽ എപ്പോ​ഴും തു​റ​ന്നി​ട്ടാ​ണ്.’

വൈ​ദ്യൻ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ കണ്ടു; അയാ​ളു​മാ​യി സം​സാ​രി​ച്ചു. താ​ഴ​ത്തേ​ക്കി​റ​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ വാ​തി​ല്ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രി അയാ​ളോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു:

‘എങ്ങ​നെ?’

‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ രോ​ഗി​ക്കു തീരെ സു​ഖ​മി​ല്ല.’

‘എന്താ​ണ് രോഗം?’

‘എല്ലാ​മു​ണ്ട്, ഒന്നു​മി​ല്ല. ആക​പ്പാ​ടെ കണ്ടാൽ, അയാൾ​ക്കി​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള ആരെയോ കാ​ണാ​താ​യി​ട്ടു​ണ്ട്. ആളുകൾ അതു​കൊ​ണ്ടു ചത്തേ​ക്കും.’

‘നി​ങ്ങ​ളോ​ടെ​ന്തു പറ​ഞ്ഞു?’

‘തനി​ക്കു യാ​തൊ​രു സു​ഖ​ക്കേ​ടു​മി​ല്ലെ​ന്നാ​ണ് എന്നോ​ടു പറ​ഞ്ഞ​ത്,’

‘ഇനി​യും വന്നു​നോ​ക്കു​മോ?’

‘വരാം,’ വൈ​ദ്യൻ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു. ‘പക്ഷേ, വേറെ ആരോ ഒരാൾ​കൂ​ടി വരേ​ണ്ടി​വ​രും’

ഒരു ദിവസം വൈ​കു​ന്നേ​രം കൈ​മു​ട്ടു​കു​ത്തി​യെ​ണീ​ക്കാൻ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നു വയ്യാ, അയാൾ മണി​ക​ണ്ഠ​ത്തിൽ കൈ വെ​ച്ചു നോ​ക്കി, ചോ​ര​മി​ടി​പ്പു കാ​ണാ​നി​ല്ല, അയാ​ളു​ടെ ശ്വാ​സം കു​റു​കി, ഇട​യ്ക്കു നി​ന്നു​പോ​യി; മുൻ​പൊ​രി​ക്ക​ലു​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ക്ഷീ​ണം തട്ടി​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്ന് അയാൾ​ക്ക് തോ​ന്നി. ഉടനേ, നി​ശ്ച​യ​മാ​യും എന്തോ മഹ​ത്തായ ഒരു മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ പ്രേ​ര​ണ​കൊ​ണ്ട് അയാൾ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി എഴു​ന്നേ​റ്റി​രു​ന്ന് ഉടു​പ്പി​ട്ടു. അയാൾ തന്റെ പഴയ കൂ​ലി​ക്കാ​രൻ വേഷം ധരി​ച്ചു. പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോ​ക്കു നിർ​ത്തി​യ​പ്പോൾ അയാൾ വീ​ണ്ടും അതു​ത​ന്നെ​യെ​ടു​ത്തു; അതാണ് അയാൾ​ക്കി​ഷ്ടം. ഉടു​പ്പി​ടു​ന്ന​തി​നി​ട​യ്ക്കു വളരെ തവണ അയാൾ​ക്ക് നിർ​ത്തേ​ണ്ടി​വ​ന്നു; മാർ​ക്കു​പ്പാ​യ​ത്തി​നി​ട​യി​ലൂ​ടെ കൈ​യി​ട്ട​തു​കൊ​ണ്ട് വി​യർ​പ്പു നെ​റ്റി​ത്ത​ട​ത്തിൽ​നി​ന്ന് ഇറ്റി​റ്റു വീണു.

തനി​ച്ചാ​യ​പ്പോൾ അയാൾ കട്ടിൽ പി​ടി​ച്ചു തള​ത്തി​ലി​ട്ടു; ആ ഉപേ​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട മുറി കഴി​യു​ന്ന​തും കു​റ​ച്ചു​പ​യോ​ഗി​ക്കാൻ നി​ശ്ച​യി​ച്ചു.

അയാൾ യാ​ത്ര​പ്പെ​ട്ടി തു​റ​ന്നു കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ ഉടു​പ്പെ​ടു​ത്തു. അതയാൾ കി​ട​യ്ക്ക​യിൽ പര​ത്തി.

മെ​ത്രാ​ന്റെ മെ​ഴു​തി​രി​ക്കാ​ലു​കൾ അടു​പ്പിൻ​തി​ണ്ണ​മേൽ ഇരി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. അയാൾ ഒരു വലി​പ്പ് തു​റ​ന്നു രണ്ടു മെ​ഴു​തി​രി​യെ​ടു​ത്തു ആ മെ​ഴു​തി​രി​ക്കാ​ലു​ക​ളിൽ തി​രു​കി. എന്നി​ട്ട് പക​ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും—അതു വേ​ന​ല്ക്കാ​ല​മാ​ണ് —അയാൾ അവയെ കൊ​ളു​ത്തി. ഒരു ശവം കി​ട​ക്കു​ന്ന മു​റി​യി​ലും ഇങ്ങ​നെ പകൽ​സ്സ​മ​യ​ത്ത് മെ​ഴു​തി​രി​കൾ കത്തി​ച്ചു​വെ​ച്ചു​കാ​ണാം.

സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളി​രി​ക്കു​ന്ന ഒരി​ട​ത്തു​നി​ന്ന് മറ്റൊ​രി​ട​ത്തേ​ക്കു​ള്ള ഓരോ കാൽ​വെ​പ്പും അയാളെ ക്ഷീ​ണി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു; അയാൾ​ക്ക് ഇരി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. വീ​ണ്ടും പു​തു​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി​മാ​ത്രം ശക്തി​യി​ല്ലാ​താ​ക്കു​ന്ന അത്ത​രം ക്ഷീ​ണ​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു അത്; അയാൾ​ക്ക് അന​ങ്ങാ​നു​ള്ള കഴി​വി​ന്റെ അവ​സാ​ന​ഭാ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു അത്. കല​ശ​ലായ അധ്വാ​ന​ത്തിൽ തു​ള്ളി​തു​ള്ളി​യാ​യി ഒഴു​കി​പ്പോ​കു​ന്ന​തും പി​ന്നെ ഒരി​ക്ക​ലും തി​രി​ച്ചു​കി​ട്ടാ​നു​ള്ള​ത​ല്ലാ​ത്ത​തു​മായ ആയു​സ്സി​ന്റെ വറ്റി​പ്പോ​ക​ലാ​യി​രു​ന്നു അതു്.

അയാൾ ചെ​ന്നു​വീണ കസാല, അയാൾ​ക്ക് അത്ര​മേൽ അപാ​യ​ക​ര​വും മരി​യു​സ്സി​ന് അത്ര​മേൽ അനു​ഗ്ര​ഹ​പ​ര​വു​മാ​യി കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ ഒപ്പു​ക​ട​ലാ​സ്സു പു​സ്ത​ക​ത്തി​ലെ എഴു​ത്ത് മറി​ച്ചാ​ക്കി​ക്കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്ത ആ കണ്ണാ​ടി​യു​ടെ മുൻ​പി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ആ കണ്ണാ​ടി​യിൽ അയാൾ തന്നെ​ക്ക​ണ്ടു; ആളെ അറി​ഞ്ഞി​ല്ല അയാൾ​ക്ക് എൺപതു വയ​സ്സാ​യി; മരി​യു​സ്സി​ന്റെ വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു മുൻ​പു് അയാൾ​ക്കു് ഒര​മ്പ​തു വയ​സ്സ് തോ​ന്നി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു; ആ കൊ​ല്ലം​കൊ​ണ്ടു മു​പ്പ​തു വയ​സ്സു കൂടി. അയാ​ളു​ടെ നെ​റ്റി​യി​ലു​ള്ള പ്രാ​യാ​ധി​ക്യ​ത്തി​ന്റെ ചു​ക്കി​ച്ചു​ളി വല്ലാ​താ​യി. അത് മര​ണ​ത്തി​ന്റെ നി​ഗൂ​ഢ​മു​ദ്ര​യാ​യി​ത്തീർ​ന്നു. ആ നിർ​ദ്ദ​യ​മായ നഖ​ത്തി​ന്റെ കുഴി അതി​ലു​ണ്ട്. അയാ​ളു​ടെ കവി​ളു​കൾ ആടി​ത്തു​ട​ങ്ങി; മണ്ണു പറ്റി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു എന്ന് തോ​ന്നു​മാ​റു​മു​ള്ള ഒരു വർ​ണ്ണ​ഭേ​ദം അയാ​ളു​ടെ മു​ഖ​ത്തൊ​ലി​യിൽ​പ്പി​ടി​ച്ചു; പണ്ടു​ള്ള​വർ ശവ​ക്ക​ല്ല​റ​യിൽ കൊ​ത്തി​യി​ടാ​റു​ള്ള പാ​ഴ്മോ​ന്ത​യി​ലെ​പ്പോ​ലെ വാ​യ​യു​ടെ രണ്ട​റ്റ​ങ്ങ​ളും തൂ​ങ്ങി. അയാൾ ഒരു ശകാ​രി​ക്കു​ന്ന മട്ടിൽ ശൂ​ന്യ​ത​യി​ലേ​ക്കു സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി; ആരെയോ ഒരാ​ളെ​പ്പ​റ്റി ആവ​ലാ​തി പറയാൻ കാ​ര​ണ​മു​ള്ള ആ വ്യ​സ​ന​ക​ര​ങ്ങ​ളായ വി​ശി​ഷ്ട​സ​ത്ത്വ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​യി അയാൾ എന്നു പറയാം.

ആശാം​ഭം​ഗ​ത്തി​ന്റെ അവ​സാ​ന​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലാ​യി, വ്യ​സ​നം പു​റ​ത്തേ​ക്കൊ​ഴു​കാ​താ​വു​ന്ന ആ ഒരു നി​ല​യി​ലാ​യി, ആ മനു​ഷ്യൻ; വ്യ​സ​നം കട്ട​പി​ടി​ച്ചു എന്നു പറ​യ​ട്ടെ; ആത്മാ​വിൽ ഒരു നി​രാ​ശ​ത​യു​ടെ കട്ട​പോ​ലെ എന്തോ ഒന്നു​ണ്ട്.

രാ​ത്രി​യാ​യി, അയാൾ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി ഒരു മേ​ശ​യും പഴയ ചാ​രു​ക​സാ​ല​യും വലി​ച്ചു തി​യ്യി​നോ​ട​ടു​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു; ആ മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്ത് ഒരു തൂ​വ​ലും മഷി​യും കു​റ​ച്ചു കട​ലാ​സ്സും നി​ര​ത്തി.

അതോ​ടു​കൂ​ടി അയാൾ മോ​ഹാ​ല​സ്യ​പ്പെ​ട്ടു. അയാൾ​ക്ക് ബോധം വന്ന​പ്പോൾ വല്ലാ​ത്ത ദാ​ഹ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പി​ടി​പ്പാ​ത്രം എടു​ത്തു പൊ​ന്തി​ക്കാൻ ശക്തി​യി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് അത് വേ​ദ​ന​യോ​ടു​കൂ​ടി ചു​ണ്ട​ത്തു തൊ​ടു​വി​ച്ച് ഒരി​റ​ക്കു വെ​ള്ളം കു​ടി​ച്ചു.

മഷിയോ തൂവലോ വള​രെ​ക്കാ​ല​മാ​യി ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട്, തൂ​വ​ലി​ന്റെ മുന ചു​രു​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. മഷി വറ്റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു; അയാൾ​ക്ക് എഴു​ന്നേ​റ്റ് ആ മഷി​ക്കു​പ്പി​യിൽ കു​റ​ച്ചു വെ​ള്ള​മൊ​ഴി​ക്കേ​ണ്ടി വന്നു; അതു ചെ​യ്യാൻ അയാൾ രണ്ടോ മൂ​ന്നോ തവണ ഇട​യ്ക്ക് ഇരു​ന്നു; തൂ​വ​ലി​ന്റെ പിൻ​പു​റം​കൊ​ണ്ടെ​ഴു​തേ​ണ്ട​താ​യി. ഇട​യ്ക്കി​ട​യ്ക്ക് അയാൾ നെ​റ്റി തു​ട​ച്ചു.

എന്നി​ട്ട് അയാൾ കി​ട​യ്ക്ക​യി​ലേ​ക്കു തി​രി​ഞ്ഞു; ഇരു​ന്നു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ—അയാൾ​ക്ക് നി​ല്ക്കാൻ വയ്യാ—ആ കറു​ത്ത ചെ​റു​മേ​ല​ങ്കി​യും മറ്റു പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളും സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി.

ഈ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണൽ മണി​ക്കൂ​റു​ക​ളോ​ള​മു​ണ്ടാ​യി; എങ്കി​ലും നി​മി​ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി തോ​ന്നി.

പെ​ട്ടെ​ന്ന് അയാൾ വി​റ​ച്ചു; ഒരു കു​ട്ടി വന്നു പി​ടി​കൂ​ടി​യ​പോ​ലെ അയാൾ​ക്കു തോ​ന്നി. അയാൾ മെ​ത്രാ​ന്റെ മെ​ഴു​തി​രി​ക്കാ​ലു​ക​ളി​രു​ന്നു കത്തു​ന്ന മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്തു കൈ​മു​ട്ടു കു​ത്തി തൂ​ലെ​ടു​ത്തു. അയാ​ളു​ടെ കൈ വി​റ​ച്ചു. അയാൾ താഴെ കാ​ണു​ന്ന ചില വരികൾ പതു​ക്കെ​യെ​ഴു​തി.

‘കൊ​സെ​ത്ത്, നി​ന​ക്കു നന്നാ​യി​വ​ര​ട്ടെ. ഞാൻ നി​ന്നോ​ടു വിവരം പറ​ഞ്ഞു​ത​രാൻ പോ​കു​ന്നു. ഞാൻ പൊ​യ്ക്കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്ന് നി​ന്റെ ഭർ​ത്താ​വ് എന്നെ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യ​തു നന്നാ​യി; പക്ഷേ, അദ്ദേ​ഹം ചെ​യ്ത​ത് ശരി​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും, വി​ശ്വ​സി​ച്ച​തിൽ അല്പം അബ​ദ്ധ​മു​ണ്ട്. അദ്ദേ​ഹം നല്ലാ​ളാ​ണ്. ഞാൻ മരി​ച്ചാ​ലും അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ നീ നല്ല​പോ​ലെ സ്നേ​ഹി​ക്കുക. മൊ​സ്യു പൊ​ങ്മേർ​സി, എന്റെ കു​ട്ടി​യെ നല്ല​വ​ണ്ണം സ്നേ​ഹി​ക്ക​ണേ. കൊ​സെ​ത്ത്, ഈ കട​ലാ​സ്സ് നീ കാണും; ഇതാണ് എനി​ക്കു നി​ന്നോ​ട് പറ​യാ​നു​ള്ള​ത്; എനി​ക്കോർ​മ്മി​ക്കാൻ ശക്തി​യു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ കണ​ക്ക് ഇതിൽ കാണും; കേൾ​ക്കു, ഈ പണം നി​ന്റെ​യാ​ണ്. ഇതാണ് ആകെ​യു​ള്ള കാ​ര്യം. വെ​ളു​ത്ത അമ്പർ നോർ​വെ​യൽ​നി​ന്നു വരു​ന്നു, കറു​ത്ത അമ്പർ ഇം​ഗ്ല​ണ്ടിൽ​നി​ന്നു വരു​ന്നു. കറു​ത്ത സ്ഫ​ടി​കാ​ഭ​ര​ണ​ങ്ങൾ ജർ​മ്മ​നി​യിൽ​നി​ന്നു വരു​ന്നു. ജർ​മ്മ​നി​യി​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ ഫ്രാൻ​സി​ലും അത്ത​ര​മു​ണ്ടാ​ക്കാം. രണ്ടി​ഞ്ചു ചതു​ര​ത്തി​ലു​ള്ള ഒരു ചെറിയ അട​ക​ല്ലും മെഴു ഉരു​ക്കാൻ മദ്യം പകർ​ന്നു കത്തി​ക്കു​ന്ന ഒരു വി​ള​ക്കും മാ​ത്ര​മേ വേ​ണ്ടൂ. മര​ക്ക​റ​യും വി​ള​ക്കു​മ​ഷി​യും കൂ​ടി​യാ​ണു് പണ്ടു് മെ​ഴു​വു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​രു​ന്ന​തു്; അതി​നു് റാ​ത്തൽ​ക്കു നാലു ലിവർ ചെലവു വരും. ഞാനതു പച്ച അര​ക്കും പയി​നെ​ണ്ണ​യും കൂ​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കാ​നു​ള്ള ഒരു വഴി കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു. അതിന് മു​പ്പ​തു സൂ​വി​ല​ധി​കം വില വരി​ല്ല, മറ്റ​തി​നെ​ക്കാൾ നന്നു​താ​നും. ഒരു ഊത​ച്ചി​ല്ലു​കൊ​ണ്ടു കറു​ത്ത ഒരി​രി​മ്പിൻ​പ​ണി​യി​ന്മേൽ ഈ മെ​ഴു​കൊ​ണ്ട് ഒട്ടി​ച്ചു​പി​ടി​പ്പി​ച്ച് പട്ട​പ്പൂ​ട്ടു​ണ്ടാ​ക്കാം. ഇരി​മ്പാ​ഭ​ര​ണ​ങ്ങൾ​ക്കു ചി​ല്ല് ഊത​യാ​യി​രി​ക്ക​ണം; സ്വർ​ണ്ണാ​ഭ​ര​ണ​ങ്ങൾ​ക്കു കറു​ത്ത​തും. സ്പെ​യിൻ ഇതു ധാ​രാ​ളം വാ​ങ്ങും. അത് അമ്പ​റി​ന്റെ രാ​ജ്യ​മാ​ണു്…

ഇവിടെ അയാൾ നിർ​ത്തി, തൂവൽ അയാ​ളു​ടെ കൈ​യിൽ​നി​ന്നു വീണു; ചി​ല​പ്പോൾ അയാ​ളു​ടെ അഗാ​ധ​ത​യിൽ​നി​ന്നു പൊ​ന്തി​പ്പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന അത്ത​രം തേ​ങ്ങ​ലു​കൾ അയാളെ ബാ​ധി​ക്കും; ആ സാ​ധു​മ​നു​ഷ്യൻ രണ്ടു കൈ​കൊ​ണ്ടും തല​യ​മർ​ത്തി, ഇരു​ന്നു മനോ​രാ​ജ്യം വി​ചാ​രി​ച്ചു.

‘ഹാ!’ അയാൾ ഉള്ളിൽ​വെ​ച്ചു​ത​ന്നെ ഉറ​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു (ഈശ്വ​രൻ മാ​ത്രം കേൾ​ക്കു​ന്ന ദയ​നീ​യ​ങ്ങ​ളായ നി​ല​വി​ളി​കൾ), ‘എല്ലാം കഴി​ഞ്ഞു. ഞാ​നി​നി അവളെ കാ​ണി​ല്ല. അവൾ എന്റെ മീതേ പോയ ഒരു പു​ഞ്ചി​രി​യാ​ണ്. അവളെ ഇനി കാ​ണു​ക​കൂ​ടി ചെ​യ്യാ​തെ ഞാൻ രാ​ത്രി​യി​ലേ​ക്കു മു​ങ്ങാൻ പോ​കു​ന്നു. ഹാ! ഒരു നി​മി​ഷം, ഒരു ക്ഷണം, അവ​ളു​ടെ ഒച്ച കേൾ​ക്കുക, അവ​ളു​ടെ ഉടു​പ്പു​തൊ​ടുക, അവളെ, ആ ദേ​വ​സ്ത്രീ​യായ അവളെ, നോ​ക്കി​ക്കാ​ണുക! എന്നി​ട്ട് മരി​ച്ചോ​ട്ടെ! മരി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഒന്നു​മി​ല്ല; അവളെ കാ​ണാ​തെ മരി​ക്കു​ന്ന​താ​ണ് സങ്ക​ടം! അവൾ എന്നോ​ടു പു​ഞ്ചി​രി​ക്കൊ​ള്ളും. അവൾ എന്നോ​ട് ഒരു വാ​ക്കു​പ​റ​യും, അതു​കൊ​ണ്ട് ആർ​ക്കെ​ങ്കി​ലും ഒരു​പ​ദ്ര​വം തട്ടാ​നു​ണ്ടോ? ഇല്ല, എല്ലാം കഴി​ഞ്ഞു, എന്നെ​ന്നെ​യ്ക്കും. ഞാ​നി​താ തനി​ച്ചു​ണ്ടി​വി​ടെ. എന്റെ ഈശ്വര! എന്റെ ഈശ്വര! ഞാ​ന​വ​ളെ ഇനി കാ​ണി​ല്ല!

ആ സമ​യ​ത്തു വാ​തി​ല്ക്കൽ ഒരു മു​ട്ടു കേ​ട്ടു.

അന്നേ ദിവസം കു​റേ​ക്കൂ​ടി ശരി​യാ​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞാൽ, അന്നേ​ദി​വ​സം വൈ​കു​ന്നേ​രം, മരി​യു​സ് ഭക്ഷ​ണ​മേ​ശ​യ്ക്കൽ​നി​ന്നു പോയി. ഒരു കേ​സ്സു നോ​ക്കാ​നു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടു വാ​യ​ന​മു​റി​യി​ലേ​ക്കു കട​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങു​മ്പോൾ, ബസ്ക് ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞും കൊ​ണ്ട് ഒരു കത്ത് കൈ​യിൽ​ക്കൊ​ടു​ത്തു: ഈ എഴു​ത്തെ​ഴു​തിയ ആൾ തള​ത്തി​ലു​ണ്ട്.’

കൊ​സെ​ത്ത് മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ കൈയും പി​ടി​ച്ചു തോ​ട്ട​ത്തിൽ ലാ​ത്തു​ക​യാ​ണ്.

ഒരാൾ​ക്കെ​ന്ന​പോ​ലെ​ത​ന്നെ ഒരു കത്തി​നും കാ​ഴ്ച​യിൽ അനി​ഷ്ടം തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന ഒരു മട്ടു​ണ്ടാ​വാം, പരു​ക്കൻ​ക​ട​ലാ​സ്സ് പരു​ക്കൻ​മ​ട്ടിൽ മട​ക്കി—ചില കത്തു കണ്ടാൽ​ത്ത​ന്നെ ഒരു രസ​മി​ല്ലാ​യ്മ തോ​ന്നും.

ബസ്ക് കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന കത്ത് ഇത്ത​ര​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

മരി​യു​സ് അതു വാ​ങ്ങി, അതിനു പു​ക​യി​ല​നാ​റ്റ​മു​ണ്ട്. നാ​റ്റം​പോ​ലെ ഓർ​മ്മ​യെ ഉണർ​ത്തി​വി​ടു​ന്ന മറ്റൊ​ന്നു​മി​ല്ല. മരി​യു​സ്സി​ന് ആ പു​ക​യില മന​സ്സി​ലാ​യി. അയാൾ മേൽ​വി​ലാ​സം നോ​ക്കി. ‘മൊ​സ്യു ല് ബാറൺ പൊ​മ്മേർ​സീ അവർ​കൾ​ക്കു് സ്വ​ന്തം ഹോ​ട്ട​ലിൽ.’ പു​ക​യില മന​സ്സി​ലാ​യ​തോ​ടു​കൂ​ടി കൈ​യ​ക്ഷ​ര​വും അയാൾ കണ്ട​റി​ഞ്ഞു. അമ്പ​ര​പ്പി​ന്റെ വക​യാ​യി മി​ന്ന​ലാ​ട്ട​ങ്ങ​ളു​ണ്ടെ​ന്നു പറ​യ​ട്ടെ.

മരി​യു​സ് അത്ത​രം ഒരു മി​ന്നൽ തട്ടി​ത്തെ​ളി​ഞ്ഞു എന്നു തോ​ന്നും.

ആ നാ​റ്റം, സ്മ​ര​ണ​യു​ടെ ആ നി​ഗൂ​ഢ​മി​ത്രം ഒരു ലോ​ക​ത്തെ മു​ഴു​വ​നും അയാ​ളു​ടെ ഉള്ളിൽ തു​റ​ന്നു​കാ​ട്ടി. കട​ലാ​സ്സു, മട​ക്കി​ന്റെ രീതി, മഷി​യു​ടെ മങ്ങിയ നിറം, എല്ലാം അതു​ത​ന്നെ, സം​ശ​യ​മി​ല്ല; ആ നല്ല​റി​വു​ള്ള കൈ​യ​ക്ഷ​രം​ത​ന്നെ; വി​ശേ​ഷി​ച്ചു പു​ക​യി​ല​യും അതു​ത​ന്നെ.

ഴൊൻ​ദ്രെ​ത് തട്ടിൻ​പു​റം അയാ​ളു​ടെ മന​സ്സി​ലു​ദി​ച്ചു.

അങ്ങ​നെ, യദൃ​ച്ഛാ​സം​ഭ​വ​ത്തി​ന്റെ അത്ഭു​ത​ഗ​തി! അയാൾ അത്ര​മേൽ സശ്ര​ദ്ധ​മാ​യ​ന്വേ​ഷി​ക്കു​ന്ന രണ്ടു വി​വ​ര​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്ന്, വള​രെ​യ​ധി​കം ശ്രമം ചെ​യ്തി​ട്ടു നേ​രെ​യാ​വു​ന്നൊ​ന്ന​ല്ലെ​ന്നു കരു​തി​യി​രി​പ്പാ​യി​രു​ന്ന ആ ഒന്ന്, അതി​ന്റെ സ്വ​ന്തം മന​സ്സാ​ലെ, അതാ, അയാ​ളു​ടെ മുൻ​പിൽ വന്നു നി​ല്ക്കു​ന്നു.

അയാൾ ഉൽ​ക്ക​ണ്ഠ​യോ​ടു​കൂ​ടി അര​ക്കു പൊ​ട്ടി​ച്ചു വാ​യി​ച്ചു:

‘മൊ​സ്യു ല് ബാറൺ: ജഗ​തീ​ശ്വ​രൻ എനി​ക്കു സാ​മർ​ത്ഥ്യം തന്നി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ ഞാൻ, ബാറൺ തെനാർ, പണ്ഡി​ത​യോ​ഗാം​ഗം (പ്ര​കൃ​തി​ശാ​സ്ത്ര​പ​ണ്ഡി​ത​യോ​ഗം) ആയേനേ; പക്ഷേ, അതു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. എനി​ക്ക​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റ പേ​രു​ണ്ടെ​ന്നു മാ​ത്ര​മേ​യു​ള്ളു; ഈ ഓർമ്മ എന്നെ താ​ങ്ക​ളു​ടെ ദെ​യ​ക്ക് അർ​ഹ​നാ​ക്കി​യെ​ങ്കിൽ ഭാ​ഗ്യം. താ​ങ്കൾ എനി​ക്ക് അതു​കൊ​ണ്ടു ചെ​യ്യു​ന്ന ഉപ​കാ​രം അന്ന്യോ​ന്ന്യ​മാ​യി​രി​ക്കും. ഒരാ​ളെ​പ്പ​റ്റി എനി​ക്കു ചില ഗൂ​ഢ​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ള​റി​യാം. ആ ആൾ താ​ങ്ക​ളു​ടെ​യാ​ണ്. താ​ങ്കൾ​ക്ക് ഒരു ഉപ​കാ​രി​യാ​വുക എന്ന ബെ​ഹു​മ​തി കി​ട്ടാൻ ആ രെ​ഹ​സ്യ​കാ​ര്യം ഞാൻ അങ്ങ​യു​ടെ കാ​ല്ക്കൽ വെ​ക്കു​ന്നു. മദാം ലബ​രോ​ന്ന് ഒരു വലിയ കു​ലീ​ന​യാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു താ​ങ്ക​ളു​ടെ ബെ​ഹു​മാ​ന​പ്പെ​ട്ട കു​ടും​ബ​ത്തിൽ കൂടാൻ ഒര​വ​കാ​ശ​വു​മി​ല്ലാ​ത്ത ആ മനു​ഷ്യ​നെ അവി​ടെ​നി​ന്നാ​ട്ടി​യ​യ​ക്കാ​നു​ള്ള എളു​പ്പ​വ​ഴി ഞാ​നു​ണ്ടാ​ക്കി​ത്ത​രും. വാ​ഴ്ച​യൊ​ഴി​യേ​ണ്ടി​വ​രാ​തെ സൗ​ശീ​ല്യ​ത്തി​ന്റെ ദി​വ്യ​സ്താ​ന​ത്തി​നു ദു​ഷ്പ്ര​വർ​ത്തി​യോ​ടു സം​സർ​ഗ്ഗം ചെ​യ്യാൻ സാ​ധി​ക്കി​ല്ല!

അവി​ടു​ത്തെ കല്പന കേൾ​ക്കാൻ ഞാൻ തള​ത്തിൽ കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു ബഹു​മ​തി​യോ​ടു​കൂ​ടി.’

കത്തിൽ ഒപ്പി​ട്ടി​രു​ന്ന​തു ‘തെനാർ’ എന്നാ​ണ്.

ഒപ്പു കള്ളൊ​പ്പ​ല്ല. നീളം അല്പം കു​റ​ച്ചു എന്നേ​യു​ള്ളു.

പി​ന്നെ വേ​ണ്ടാ​ത്ത വാ​ക്കു​ക​ളും ലി​പി​ന്യാ​സ​ത്തി​ന്റെ മട്ടും​കൂ​ടി ആളെ തി​ക​ച്ചും വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി. ജന​ന​സർ​ട്ടി​ഫി​ക്കെ​റ്റ് മു​ഴു​മി​ച്ചു.

മരി​യു​സ് കല​ശ​ലാ​യി ക്ഷോ​ഭി​ച്ചു. ആദ്യ​ത്തെ അമ്പ​ര​പ്പി​നു​ശേ​ഷം അയാൾ​ക്കൊ​രു സുഖം തോ​ന്നി. ഇനി അയാൾ അന്വേ​ഷി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന മറ്റാ​ളെ​ക്കൂ​ടി—അയാളെ. മരി​യു​സ്സി​നെ രക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ ആ ഒരാ​ളെ​ക്കൂ​ടി— കണ്ടു​കി​ട്ടി​യാൽ പി​ന്നെ​യൊ​ന്നും കൈ​വ​രേ​ണ്ട​തി​ല്ല.

അയാൾ തന്റെ മേ​ശ​പ്പെ​ട്ടി​യു​ടെ വലി​പ്പു തു​റ​ന്നു, കുറേ നോ​ട്ടെ​ടു​ത്തു കീ​ശ​യി​ലി​ട്ടു. മേ​ശ​പ്പെ​ട്ടി​യ​ട​ച്ചു, മണി​യ​ടി​ച്ചു. ബസ്ക് വാതിൽ പകുതി തു​റ​ന്നു.

‘ആ വന്നാ​ളെ ഇങ്ങോ​ട്ടു വി​ളി​ക്ക്,’ മരി​യു​സ് പറ​ഞ്ഞു.

ബസ്ക് അറി​യി​ച്ചു; ‘മൊ​സ്യു തെനാർ.’

ഒരു മനു​ഷ്യൻ അക​ത്തേ​ക്കു കട​ന്നു.

മരി​യു​സ്സി​നു മറ്റൊ​ര​ത്ഭു​തം, ആ വന്ന മനു​ഷ്യൻ അയാൾ​ക്കു തീരെ അപ​രി​ചി​തൻ

എന്ന​ല്ല, വയ​സ്സ​നാ​യി​രു​ന്ന ആ മനു​ഷ്യ​ന്ന് ഒരു തടി​ച്ച മൂ​ക്കാ​ണ്, കവിൾ ഒരു കണ്ഠ​വ​സ്ത്രം​കൊ​ണ്ടു ചു​റ്റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു, പച്ച​പ്പ​ട്ട് ഇരട്ട മട​ക്കാ​ക്കി മറ​യി​ട്ട ഒരു പച്ച​ക്ക​ണ്ണട വെ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ‘അവ​സ്ഥ​ക്കാ​രു’ടെ ഇട​യി​ലു​ള്ള ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് വണ്ടി​ക്കാ​രു​ടെ പാ​ഴ്മു​ടി​പോ​ലെ പു​രി​ക​ത്തി​നൊ​പ്പം നെ​റ്റി​യിൽ തല​മു​ടി എണ്ണ​യി​ട്ടു പര​ത്തി​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. അയാ​ളു​ടെ തല​മു​ടി നര​ച്ചി​രു​ന്നു. അയാൾ അടി​മു​തൽ മു​ടി​വ​രെ കറു​ത്ത വേ​ഷ​ത്തി​ലാ​ണ്. ശീല പി​ന്നി​പ്പൊ​ളി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും വൃ​ത്തി​യു​ള്ള ഉടു​പ്പ്, ഗഡി​യാൾ​ക്കീ​ശ​യിൽ​നി​ന്നു തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന മു​ദ്ര​ക്കൂ​ട്ടം ഒരു ഗഡി​യാ​ളു​ണ്ടാ​വാ​മെ​ന്നു സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. അയാൾ ഒരു പഴയ തൊ​പ്പി കൈ​യിൽ​പ്പി​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്! കൂ​ന്നി​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു നട​ത്തം; നട്ടെ​ല്ലി​ന്റെ വളവ് അയാ​ളു​ടെ വണ​ക്ക​ത്തി​ന്നു​ള്ള അഗാ​ധ​ത​യെ വർ​ദ്ധി​പ്പി​ച്ചു.

കാ​ണു​ന്ന​വർ​ക്ക് ഒന്നാ​മ​താ​യി തോ​ന്നുക, സനി​ഷ്കർ​ഷ​മാ​യി കു​ടു​ക്കി​ട്ടു മു​റു​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും വലു​പ്പ​ക്കൂ​ടു​ത​ലു​ള്ള ആ മനു​ഷ്യ​ന്റെ പു​റം​കു​പ്പാ​യം അയാൾ​ക്കാ​യി തു​ന്നി​ച്ച​ത​ല്ലെ​ന്നു​ള്ള​താ​ണ്.

ഇവിടെ ഒരു കാ​ര്യം പറ​ഞ്ഞു​വെ​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്നു.

അക്കാ​ല​ത്ത് റ്യൂ ബോ​ത്രേ​ല്ലി​റിൽ, ആയു​ധ​ശാ​ല​യ്ക്ക​ടു​ത്താ​യി, ഒരു സമർ​ത്ഥ​നായ യഹൂദൻ താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്നു; അയാ​ളു​ടെ ഉദ്യോ​ഗം കള്ള​ന്മാ​രെ മര്യാ​ദ​ക്കാ​രാ​യി വേഷം മാ​റ്റു​ക​യാ​ണ്. അധി​ക​നേ​ര​ത്തേ​ക്ക് ആ മാ​റ്റം നി​ല്ക്കി​ല്ല; കള്ള​ന്ന് അത് സം​ഭ്ര​മ​ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. മാ​റ്റം കാ​ഴ്ച​യി​ലേ ഉള്ളു. ഒന്നോ രണ്ടോ ദി​വ​സ​ത്തേ​ക്ക്; ഒരു ദി​വ​സ​ത്തേ​ക്കു മു​പ്പ​തു സൂ ചെലവ്; എന്നാൽ ലോ​ക​ത്തിൽ സാ​മാ​ന്യ​മാ​യു​ള്ള മര്യാ​ദ​യു​ടെ ഛായ കഴി​യു​ന്ന​തും കൈ​വ​രു​ത്തു​ന്ന ഒരു​ടു​പ്പും കൊ​ടു​ക്കും. ആ ഉടു​പ്പു​പ​ണി​ക്കാ​ര​ന്നു പേർ ‘വേ​ഷം​മാ​റ്റി’ എന്നാ​ണ്; പാ​രി​സ്സി​ലെ കീ​ശ​ത്ത​പ്പി​കൾ അയാൾ​ക്ക് ഈ പേരു കൊ​ടു​ത്തു; അതു​കൊ​ണ്ടു മാ​ത്ര​മേ അവർ​ക്ക​യാ​ളെ അറി​യാ​വു. അയാ​ളു​ടെ പക്കൽ സാ​മാ​ന്യം കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന ഒരു ചമ​യ​ല​ളു​മാ​റി​യു​ണ്ട്. അയാൾ ആളു​ക​ളെ ഉടു​ത്തു​കെ​ട്ടി​ച്ച​യ​ച്ചി​രു​ന്ന കീ​റ​ത്തു​ണി​കൾ ഏതാ​ണ്ട് വി​ശ്വാ​സ​ജ​ന​ക​ങ്ങ​ളാ​ണ്. അയാ​ളു​ടെ വശം സവി​ശേ​ഷ​സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളും വർ​ഗ്ഗ​ഭേ​ദ​ങ്ങ​ളു​മു​ണ്ട്; അയാ​ളു​ടെ പീ​ടി​ക​യി​ലെ ഓരോ ആണി​മേ​ലും ഒരു സാ​മു​ദാ​യി​ക​സ്ഥാ​നം ഇഴ​പി​ഞ്ഞി ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു പഴകി തൂ​ങ്ങി​നി​ല്ക്കു​ന്നു; ഇവിടെ ഒരു ന്യാ​യാ​ധി​പ​ന്റെ വേഷം, അവിടെ ഒരു മതാ​ചാ​ര്യ​ന്റെ ഉടു​പ്പ്, അപ്പു​റ​ത്ത് ഒരു ഉണ്ടി​ക​ക്ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ര​ന്റെ ഉടു​പ്പ്, ഒരു മൂ​ല​യിൽ ഉദ്യോ​ഗ​ത്തിൽ​നി​ന്നു പി​രി​ഞ്ഞ ഒരു പട്ടാ​ള​ക്കാ​ര​ന്റെ ഉടു​ച​മ​യം, മറ്റൊ​രി​ട​ത്ത് ഒരു സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്റെ ഭം​ഗി​വേ​ഷം, കു​റേ​ക്കൂ​ടി അപ്പു​റ​ത്ത് ഒരു രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​ന്റെ വേ​ഷാ​ഡം​ബ​രം.

കള്ള​ത്ത​രം പാ​രി​സ്സിൽ​വെ​ച്ചു നട​ത്തി​പ്പോ​രു​ന്ന വമ്പി​ച്ച നാ​ട​ക​ത്തി​നു വേ​ഷ​മൊ​രു​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത് ഈ സത്ത്വ​മാ​ണ്. മോഷണം പു​റ​ത്തേ​ക്കു വരി​ക​യും വി​കൃ​തി​ത്തം മട​ങ്ങി​ച്ചെ​ല്ലു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന അണിയറ അയാ​ളു​ടെ മട​യാ​ണ്. ഒരു കീ​റ​ത്തു​ണി​വേ​ഷ​ക്കാ​രൻ കു​ള്ളൻ അയാ​ളു​ടെ ചമ​യൽ​മു​റി​യി​ലേ​ക്കു ചെ​ല്ലും, മു​പ്പ​തു സു മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്തു വെ​യ്ക്കും, അവൻ എന്തു വേഷം അഭി​ന​യി​ക്കാ​നാ​ണോ വെ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത് അതിനു പറ്റിയ ചമ​യ​ലു​ടു​പ്പ് തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കും, ഇറ​ങ്ങി​പ്പോ​രും—അതാ ആൾ മാ​റി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. പി​റ്റേ ദിവസം ആ ഉടു​പ്പു കണി​ശ​മാ​യി തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​ക്കും. കള്ള​ന്മാ​രു​ടെ കൈയിൽ സക​ല​വും വി​ശ്വ​സി​ച്ചേ​ല്പി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ‘വേഷം മാ​റ്റി’യെ ആരും തോ​ല്പി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. ഈ ഉടു​പ്പു​കൾ​ക്ക് ഒരു തക​രാ​റു​മാ​ത്ര​മു​ണ്ട്, ‘പാ​ക​മാ​വി​ല്ല’. ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​വർ​ക്കു​വേ​ണ്ടി ഉണ്ടാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​യ​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട്, അവ ചി​ലർ​ക്കു കു​ടു​ക്കാ​യി​രി​ക്കും, ചി​ലർ​ക്കേ​റി​യി​രി​ക്കും, ഒരാൾ​ക്കും യോ​ജി​ക്കി​ല്ല. മനു​ഷ്യ​രു​ടെ സാ​മാ​ന്യ​മായ ഉയ​ര​ത്തിൽ​നി​ന്നു കു​റ​യു​ക​യോ ഏറു​ക​യോ ചെ​യ്യു​ന്ന ഏതു കീ​ശ​ത​പ്പി​യും ‘വേഷം മാ​റ്റി’ യുടെ ഉടു​പ്പി​ടാൻ ഞെ​രു​ങ്ങി​പ്പോ​വും. ആരും അധികം തടി​ച്ചു എന്നോ അധികം മെ​ലി​ഞ്ഞു എന്നോ വരാൻ പാ​ടി​ല്ല. ‘വേ​ഷം​മാ​റ്റി’ സാ​ധാ​ര​ണ​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ര്യം മാ​ത്ര​മേ കരു​തി​യി​ട്ടു​ള്ളു. ആദ്യം കൈ​യിൽ​ക്കി​ട്ടിയ ഒന്നാ​മ​ത്തെ കള്ള​നെ പി​ടി​ച്ചു​നിർ​ത്തി—അവൻ തടി​ച്ച​വ​നോ മെ​ലി​ഞ്ഞ​വ​നോ നീ​ണ്ട​വ​നോ കു​റി​യ​വ​നോ അല്ല—അവ​നെ​ക്കൊ​ണ്ട് ആ വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ന്റെ മു​ഴു​വ​നും അള​വെ​ടു​ത്തി​രി​ക്ക​യാ​ണ്. അതു​കൊ​ണ്ട് യോ​ജി​പ്പി​ച്ചു പോവാൻ പ്ര​യാ​സ​മാ​യി; ‘വേ​ഷം​മാ​റ്റി’യുടെ കക്ഷി​കൾ വല്ല​വി​ധ​ത്തി​ലും അതൊ​പ്പി​ച്ചു​മാ​റും, അത്ര​യേ ഉള്ളു. അതു​കൊ​ണ്ട് വ്യ​ത്യ​സ്ത​രു​ടെ കാ​ര്യം കു​ഴ​പ്പ​ത്തി​ലാ​യി. ഉദാ​ഹ​ര​ണ​ത്തി​ന്, കഴു​ത്തു​മു​തൽ കാ​ല​ടി​വ​രെ കറു​പ്പു​നി​റ​ത്തി​ലു​ള്ള​തും അതു​കൊ​ണ്ട യോ​ജി​പ്പു​ള്ള​തു​മായ ഒരു രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​ന്റെ ഉടു​പ്പു പി​റ്റി​നു വലു​പ്പം കൂ​ടു​ക​യും കസ്തെ​ലി​ക്ക​ല​യ്ക്കു വലു​പ്പം കു​റ​യു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ഒരു രാ​ജ്യ​ത്ര​ന്ത​ജ്ഞ​ന്റെ ഉടു​പ്പ് ‘വേഷം മാ​റ്റി’യുടെ സാ​മാ​ന​വി​വ​ര​പ്പ​ട്ടി​ക​യിൽ ഇങ്ങ​നെ വി​വ​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്; ഞങ്ങൾ പകർ​ക്കാം:

‘ഒരു കറു​പ്പു​തു​ണി​പ്പു​റം​കു​പ്പാ​യം, കറു​ത്ത രോ​മ​ത്തു​ണി​ക്കാ​ലുറ, ഒരു പട്ടു​മാർ​ക്കു​പ്പാ​യം, ബൂ​ട്ടു​സ്സു​കൾ, അടി​ക്കു​പ്പാ​യം.’ വക്ക​ത്തെ​ഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. പണി​യിൽ നി​ന്നു പി​രി​ഞ്ഞ രാ​ജ​പ്ര​തി​നി​ധി അതോ​ടു​കൂ​ടി ഒരു കു​റി​പ്പും— അതു ഞങ്ങൾ പകർ​ത്താം: ‘വേറേ ഒരു പെ​ട്ടി​യിൽ, വൃ​ത്തി​യിൽ ചു​രു​ളി​ട്ട പാ​ഴ്മു​ടി, പച്ച​ക്ക​ണ്ണ​ട​കൾ, മു​ദ്ര​ക്കൂ​ട്ടം, ഒരി​ഞ്ചു​നീ​ള​ത്തിൽ പരു​ത്തി​യിൽ ചു​റ്റി​പ്പൊ​തി​ഞ്ഞ രണ്ടു ചെ​റു​തൂ​വ​ലു​ക​ളും.’ ഇതെ​ല്ലാം രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​ന്നു, പണി​യിൽ​നി​ന്നു പി​രി​ഞ്ഞ രാ​ജ​പ്ര​തി​നി​ധി​ക്ക്, ഉള്ള​താ​ണ്. ഈ ചമ​യ​ലു​ടു​പ്പു മു​ഴു​വ​നും, ഞങ്ങൾ​ക്ക​ങ്ങ​നെ പറ​യാ​മെ​ങ്കിൽ പ്രാ​യം ചെ​ന്ന​താ​ണ്; തു​ന്നു​കൾ വെ​ളു​ത്ത്, ഒരു മങ്ങിയ കു​ടു​ക്കിൻ​ദ്വാ​രം കൈ​മു​ട്ടു​ക​ളി​ലൊ​ന്നിൽ വാ​യും​പി​ളർ​ന്നു നി​ല്ക്കു​ന്നു​ണ്ട്; എന്ന​ല്ല, പു​റം​കു​പ്പാ​യ​ക്കു​ടു​ക്കു​ക​ളിൽ മാ​റ​ത്തു​ള്ള ഒന്നു കാ​ണാ​നി​ല്ല; പക്ഷേ, ഇതൊരു ചി​ല്ല​റ​ക്കാ​ര്യം മാ​ത്ര​മാ​ണ്; രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​ന്റെ കൈ എപ്പോ​ഴും കു​പ്പാ​യ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ തി​രു​കി​യി​രി​ക്കു​ക​യോ മാ​റ​ത്തു വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ക​യോ ആക​കൊ​ണ്ട് അതി​ന്റെ പ്ര​വൃ​ത്തി ആ പോയ കു​ടു​ക്കി​നെ മറ​യ്ക്കു​ക​യാ​ണ​ല്ലോ. പാ​രി​സ്സി​ലെ ഗോ​പ്യ​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളു​മാ​യി മരി​യു​സ് പരി​ച​യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ ബസ്ക് ആ വി​ളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന മനു​ഷ്യ​ന്റെ മേ​ലു​ള്ള​തു ‘വേ​ഷം​മാ​റ്റി’യുടെ ആ തോ​ന്നി​യ​താ​ക്കു​ന്ന പീ​ടി​ക​യിൽ​നി​ന്നു കടം മേ​ടി​ച്ച രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ വേ​ഷ​മാ​ണെ​ന്നു ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ മന​സ്സി​ലാ​യേ​നേ.

കാ​ണു​മെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന ആളെ​യ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​രാ​ളെ കണ്ട​തു​കൊ​ണ്ടു​ണ്ടായ മരി​യു​സ്സി​ന്റെ ആശാ​ഭം​ഗം പു​തു​താ​യി വന്ന ആളുടെ ദോ​ഷ​ത്തി​ന്നാ​യി

ആ മനു​ഷ്യൻ കല​ശ​ലായ ഉപ​ചാ​രം ഭാ​വി​ക്കു​ന്ന​തി​നി​ട​യ്ക്കു മരി​യു​സ് അയാളെ അടി​മു​തൽ മു​ടി​വ​രെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി. ഒരു മു​ഷി​ഞ്ഞ സ്വ​ര​ത്തിൽ ചോ​ദി​ച്ചു ‘എന്തു വേണം?’

ഒര​ടു​പ്പം കാ​ണി​ക്കു​ന്ന ഇളി​യോ​ടു​കൂ​ടി—ഒരു ചീ​ങ്ക​ണ്ണി​യു​ടെ ഓമ​നി​ക്കു​ന്ന പു​ഞ്ചി​രി അതി​ന്റെ ഏതാ​ണ്ടൊ​രു ഛായ കാ​ണി​ക്കും—ആ മനു​ഷ്യൻ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: മൊ​സ്യു ല് ബാറനെ മുൻപ് ഒരു ഭേ​ദ​പ്പെ​ട്ട ഏതോ സ്ഥ​ല​ത്തു​വെ​ച്ചു കാണാൻ എനി​ക്കു ഭാ​ഗ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു വരാൻ വയ്യാ. വള​രെ​ക്കൊ​ല്ല​ങ്ങൾ​ക്കു മുൻപ് ഞാൻ മൊ​സ്യു​വി​നെ ബഗ്ര​ഷി​യോൺ രാ​ജ​കു​മാ​രി​യു​ടെ താ​മ​സ​സ്ഥ​ല​ത്തു​വെ​ച്ചും ഫ്രാൻ​സി​ലെ പ്ര​ഭു​വായ വി​ക്കോം​ത് ദം​ബ്രെ തി​രു​മ​ന​സ്സി​ലെ ഇരി​പ്പു മു​റി​ക​ളിൽ​വെ​ച്ചും നി​ശ്ച​യ​മാ​യും കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ട്.

അറി​യാ​ത്ത ആളെ കണ്ട​റി​ഞ്ഞു എന്നു ഭാ​വി​ക്കു​ന്ന​തു കള്ള​ത്ത​ര​ത്തി​ന്റെ യു​ക്തി​പ്പ​യ​റ്റു​ക​ളിൽ എപ്പോ​ഴും എണ്ണം​പ​റ​ഞ്ഞ ഒന്നാ​ണ്.

ആ മനു​ഷ്യ​ന്റെ സം​സാ​ര​ത്തി​ന്റെ രീതി മരി​യു​സ് ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു. ഉച്ചാ​ര​ണ​വും ആം​ഗ്യ​വും അയാൾ മന​സ്സി​രു​ത്തി നോ​ക്കി; പക്ഷേ, അയാ​ളു​ടെ ആശാ​ഭം​ഗം കൂ​ടി​യ​തേ​യു​ള്ളു; ഉച്ചാ​ര​ണം മൂ​ക്കി​ലു​ടെ​യാ​ണ്, അയാൾ കരു​തി​യി​രു​ന്ന പരു​ക്കൻ​തു​ള​യ​നൊ​ച്ച​യ്ക്കു നേരെ വി​രു​ദ്ധം.

അയാൾ തി​ക​ച്ചും തോ​റ്റു.

‘ഞാൻ മദാം ബഗ്ര​ഷി​യോ​ണി​നെ​യോ മൊ​സ്യു ദം​ബ്രെ​യേ​യോ അറി​യി​ല്ല, അയാൾ പറ​ഞ്ഞു. ‘ഞാൻ എന്റെ ജീ​വി​ത​കാ​ല​ത്തി​ന്നു​ള്ളിൽ അതിൽ ആരു​ടേ​യും വീ​ട്ടിൽ ചവു​ട്ടി​യി​ട്ടി​ല്ല.’

മറു​പ​ടി നീ​ര​സ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു. ആ വന്ന ആൾ എന്താ​യാ​ലും നീ​ര​സ​പ്പെ​ടി​ല്ലെ​ന്ന് ഉറ​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു കി​ണ​ഞ്ഞു​കൂ​ടി.

‘എന്നാൽ ഷതോ​ബ്രി​യാ​ങ്ങി​ന്റെ വീ​ട്ടിൽ​വെ​ച്ചാ​വ​ണം ഞാൻ അങ്ങ​യെ കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള​ത്! ഞാൻ ഷതോ​ബ്രി​യാ​ങ്ങി​നെ നല്ല​വ​ണ്ണ​മ​റി​യും അദ്ദേ​ഹം നല്ല മര്യാ​ദ​ക്കാ​ര​നാ​ണ്. അദ്ദേ​ഹം ചി​ല​പ്പോൾ എന്നോ​ടു പറയും: ‘ഹേ ചങ്ങാ​തീ തെനാർ… നമു​ക്ക് ഒരു ഗ്ലാ​സ് വീ​ഞ്ഞു കു​ടി​ക്കു​ക​യ​ല്ലേ?’

മരി​യു​സ്സി​ന്റെ ഭാവം അധി​ക​മ​ധി​കം സഗൗ​ര​വ​മാ​യി വന്നു.

‘ഞാൻ മൊ​സ്യു ദ് ഷതോ​ബ്രി​യാ​ങ്ങി​ന്റെ വീ​ട്ടിൽ​ച്ചെ​ല്ലു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല അതു നി​ല്ക്ക​ട്ടെ. എന്തു വേണം?’

ആ പരു​ഷ​സ്വ​ര​ത്തി​നു മുൻ​പിൽ ആ മനു​ഷ്യൻ ഒന്നു​കൂ​ടി കി​ഴി​ഞ്ഞു തല​കു​നി​ച്ചു.

‘മൊ​സ്യു ല് ബാറൺ, ദയ​ചെ​യ്തു ഞാൻ പറ​യു​ന്ന​തു കേൾ​ക്കു. അമേ​രി​ക്ക​യിൽ പനാ​മ​യ്ക്ക​ടു​ത്തു ലഴോയ എന്നു പേരായ ഒരു ഗ്രാ​മ​മു​ണ്ട്. ആ ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ ഒരൊ​റ്റ വീടു മാ​ത്ര​മേ​യു​ള്ളു—വെ​യി​ല​ത്തു​വെ​ച്ചു ചു​ട്ടെ​ടു​ത്ത ഇഷ്ടി​ക​കൊ​ണ്ടു പടു​ത്തു​ണ്ടാ​ക്കിയ ഒരു വലിയ മൂ​ന്നു​നില ചതുരം വീട്; ആ ചതു​ര​ത്തി​ന്റെ ഓരോ ഭാ​ഗ​വും അഞ്ഞൂ​റ​ടി നീ​ള​മു​ണ്ട്; ചു​വ​ട്ടി​ലെ നി​ല​യിൽ​നി​ന്നു പന്ത്ര​ണ്ട​ടി പി​ന്നോ​ക്കം വാ​ങ്ങി​യി​ട്ടാ​ണ് ഓരോ മു​കൾ​നി​ല​യും; അപ്പോൾ ആ കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ നെ​ടു​നീ​ള​മെ​ത്തു​ന്ന ഒരു നി​ലാ​മു​റ്റം ഓരോ നി​ല​യു​ടേ​യും മുൻ​പി​ലു​ണ്ട്; നടു​ക്കു​ള്ള​മു​റ്റ​ത്തു നി​റ​ച്ചും സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളും മരു​ന്നു​ക​ല​വ​റ​യു​മാ​ണ്; ജനാ​ല​യി​ല്ല സു​ഷി​ര​ങ്ങ​ളാ​ണ്; വാ​തി​ലി​ല്ല കോ​ണി​യാ​ണ്; നി​ല​ത്തു​നി​ന്ന് ഒന്നാം​നി​ല​യി​ലേ​ക്കും അതിൽ​നി​ന്നു രണ്ടാം​നി​ല​യി​ലേ​ക്കും അതിൽ​നി​ന്നു മൂ​ന്നാം​നി​ല​യി​ലേ​ക്കും ചെ​ല്ലാൻ കോ​ണി​ക​ളാ​ണ്; നടു​മു​റ്റ​ത്തേ​ക്കി​റ​ങ്ങാ​നും കോണി; മു​റി​ക​ളി​ലേ​ക്കു കട​ക്കാൻ വാ​തി​ലി​ല്ല, ചാ​രു​പ​ടി; മു​കൾ​നി​ല​ക​ളി​ലേ​ക്കൊ​ന്നും കോ​ണി​പ്പ​ടി​യി​ല്ല, കോണി; രാ​ത്രി ചാ​രു​പ​ടി​യ​ട​യ്ക്കും, കോ​ണി​കൾ എടു​ത്തു​മാ​റ്റും, സു​ഷി​ര​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ ചെറു തോ​ക്കു​ക​ളും മു​ണ്ടം​തോ​ക്കു​ക​ളും തി​രു​കി​ശ്ശ​രി​പ്പെ​ടു​ത്തും; അക​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കാൻ മാർ​ഗ്ഗ​മി​ല്ല; പകൽ വീട്, രാ​ത്രി കോട്ട; എണ്ണൂ​റു പേർ അതിൽ താ​മ​സി​ക്കും. ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണ്. എന്തി​നാ​ണ് ഇത്ര​യ​ധി​കം മുൻ​ക​രു​തൽ? രാ​ജ്യം അപകടം പി​ടി​ച്ച​താ​ണ്; നി​റ​ച്ചും നര​ഭു​ക്കു​ക​ളാ​ണ്. അപ്പോൾ എന്തി​ന​ങ്ങോ​ട്ട് ആളുകൾ പോ​കു​ന്നു? രാ​ജ്യം അത്ഭു​ത​ക​ര​മാ​ണ്; അവിടെ സ്വർ​ണ്ണ​മു​ണ്ട്.

എന്താ​ണ് നി​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു​വ​രു​ന്ന​ത്?’ ആശാ​ഭം​ഗ​ത്തിൽ​നി​ന്നു അക്ഷ​മ​ത​യി​ലേ​ക്കു കടന്ന മരി​യു​സ് തട​ഞ്ഞു.

‘ഇതാണ് മൊ​സ്യു. ഞാൻ ക്ഷീ​ണി​ച്ചു​പോയ കിഴവൻ രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​നാ​ണ്. പു​രാ​ത​ന​പ​രി​ഷ്കാ​രം എന്നെ പാ​ടു​നോ​ക്കി​ക്കൊ​ള്ളാ​നി​ട്ടു. എനി​ക്കു കാ​ട​ന്മാ​രെ ഒന്നു പരീ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്ക​ണം.’

‘എന്നി​ട്ട്?’

‘മൊ​സ്യു ല് ബാറൺ, അഹം​ബു​ദ്ധി​യാ​ണ് ലോ​ക​ത്തി​ലെ നിയമം. പകൽ മു​ഴു​വൻ അധാ​നി​ക്കു​ന്ന സാധു കൃ​ഷി​ക്കാ​രി വണ്ടി കട​ന്നു​പോ​കു​മ്പോൾ തി​രി​ഞ്ഞു നോ​ക്കു​ന്നു; വയലിൽ പണി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന കൃ​ഷി​ക്കാ​രി​യു​ട​മ​സ്ഥ തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​ന്നി​ല്ല. ദരി​ദ്ര​ന്റെ നായ ധന​വാ​ന്റെ നേരെ കു​ര​യ്ക്കു​ന്നു; ധന​വാ​ന്റെ നായ ദരി​ദ്ര​ന്റെ നേരെ കു​ര​യ്ക്കു​ന്നു. ഓരോ​രു​ത്ത​നും അവ​ന​വ​ന്ന്. സ്വാർ​ത്ഥ​സി​ദ്ധി—ഇതാണ് മനു​ഷ്യ​രു​ടെ പു​രു​ഷാർ​ത്ഥം. സ്വർ​ണ്ണം, ഇതാണ് കാ​ന്ത​ക്ക​ല്ല്’.

‘എന്നി​ട്ട് അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കൂ’.

‘ഞാൻ ലഴോ​യ​യിൽ​ച്ചെ​ന്നു താ​മ​സ​മാ​ക്കാൻ വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നു. ഞങ്ങൾ മൂ​ന്നു​പേ​രു​ണ്ട്. എന്റെ ഭാ​ര്യ​യും എന്റെ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രി മകളും; നല്ല സൗ​ന്ദ​ര്യ​മു​ള്ള ഒരു പെൺ​കി​ടാ​വ്. യാ​ത്ര​യ്ക്കു ചെ​ല​വും ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടും കൂടും. എനി​ക്കു കു​റ​ച്ചു പണം​വേ​ണം.’

‘അതിനു ഞാ​നെ​ന്തു വേണം?’

ആ അപ​രി​ചി​തൻ കഴു​ത്തു​പ​ട്ട​യ്ക്കു​ള്ളിൽ​നി​ന്നു കഴു​ത്തു മുൻ​പോ​ട്ടു നീ​ട്ടി—കഴു​ക​ന്റേ​തായ ഒരാം​ഗ്യ​വി​ശേ​ഷം; എന്നി​ട്ട് ഒന്നു ചട്ടി​ച്ച പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടു​കൂ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘മൊ​സ്യു ല് ബാറൺ എന്റെ കത്തു വാ​യി​ച്ചു​വോ?’

ഇതി​ല​ല്പം സത്യ​മു​ണ്ട്; വാ​സ്ത​വ​മെ​ന്തെ​ന്നാൽ, എഴു​ത്തി​ലെ കാ​ര്യം മരി​യു​സ്സി​ന്റെ മന​സ്സിൽ​നി​ന്നു പോയി. അയാൾ കത്തു വാ​യി​ക്കു​ക​യ​ല്ല, എഴു​ത്തു കാ​ണു​ക​യാ​ണു​ണ്ടാ​യ​ത്. അയാൾ അതു മറ​ന്നു. ഒരു നി​മി​ഷം മുൻപ് അയാൾ മറ്റൊ​രു ഞെ​ട്ടൽ കൂടി ഞെ​ട്ടി; അയാൾ ഈ വിവരം ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു; ‘എന്റെ ഭാ​ര്യ​യും ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രി മകളും.’

അയാൾ ആ അപ​രി​ചി​ത​നെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി. ഒരു വി​ചാ​ര​ണ​ജ​ഡ്ജി​ക്ക് അതി​ല​ധി​കം നന്നാ​യി നോ​ക്കാൻ വയ്യാ, അയാൾ പതി​യി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്

അയാൾ ഈ മറു​പ​ടി​മാ​ത്രം പറ​ഞ്ഞു: ‘കാ​ര്യം ശരി​ക്കു പറയു.’

അപ​രി​ചി​തൻ കൈ രണ്ടും രണ്ടു ഗഡി​യാൾ​ക്കീ​ശ​ക​ളി​ലും തി​രു​കി, പു​റ​ത്തെ​യെ​ല്ലു നി​വ​രാ​തെ ഒന്നു നീ​ണ്ടു​നി​ന്നു, തന്റെ കണ്ണ​ട​യി​ലെ പച്ച​ച്ചി​ല്ലി​ലൂ​ടെ മരി​യു​സ്സി​നെ അങ്ങോ​ട്ടും സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടു.

അങ്ങ​നെ​യാ​വ​ട്ടെ മൊ​സ്യു. ഞാൻ ചു​രു​ക്കി കാ​ര്യം പറയാം. എന്റെ പക്കൽ നി​ങ്ങൾ​ക്കു വി​ല്ക്കാ​നു​ള്ള ഒരു ഗൂ​ഢ​കാ​ര്യ​മു​ണ്ട്.

‘ഒരു ഗൂ​ഢ​കാ​ര്യം?’

‘ഒരു ഗൂ​ഢ​കാ​ര്യം.’

‘എന്നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച​തോ?’

‘ഏതാ​ണ്ട്.’

‘എന്താ​ണ് ഗൂ​ഢ​കാ​ര്യം?’

പറ​യു​ന്ന​തു ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു​കേൾ​ക്കു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി അപ​രി​ചി​ത​നെ മരി​യു​സ് സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി​പ്പ​ഠി​ച്ചു.

‘ഞാൻ സൗ​ജ​ന്യ​മാ​യി തു​ട​ങ്ങാം.’ അപ​രി​ചി​തൻ പറ​ഞ്ഞു. ‘ഞാൻ തര​ക്കേ​ടി​ല്ലെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ കാ​ണു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ.’

‘പറയു.’

‘മൊ​സ്യു ല് ബാറൺ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വീ​ട്ടിൽ ഒരു കള്ള​നും കൊ​ല​പാ​ത​കി​യു​മായ മനു​ഷ്യൻ​കൂ​ടി താ​മ​സ​മു​ണ്ട്.’ മരി​യൂ​സ് വി​റ​ച്ചു.

‘എന്റെ വീ​ട്ടി​ലോ? ഇല്ല.’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു.

അക്ഷോ​ഭ്യ​നായ അപ​രി​ചി​തൻ കൈ​മു​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു തൊ​പ്പി​യി​ലെ പൊടി തട്ടി, പറ​ഞ്ഞു​തു​ട​ങ്ങി: ഒരു കൊ​ല​പാ​ത​കി​യും കള്ള​നു​മായ മനു​ഷ്യൻ. നോ​ക്കു, ഞാൻ പഴയ കാ​ല​ത്തെ പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി​യ​ല്ല പറ​യു​ന്ന​ത്; രാജ്യ നി​യ​മ​ത്തി​ന്റെ മുൻ​പിൽ കാ​ല​ഹ​ര​ണം​കൊ​ണ്ടും ഈശ്വ​ര​ന്റെ മുൻ​പിൽ പശ്ചാ​ത്താ​പം​കൊ​ണ്ടും മാ​ഞ്ഞു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള പണ്ട​ത്തെ ക്രി​യ​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി​യ​ല്ല ഞാൻ പറ​യു​ന്ന​ത്. ഇയ്യി​ട​ത്തെ പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണ്, ഇന്നേ​വ​രെ നീ​തി​ന്യാ​യ​ത്താൽ സം​ശ​യി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത വാ​സ്ത​വ​സം​ഗ​തി​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണ് ഞാൻ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഞാൻ തു​ട​ര​ട്ടെ, ഈ മനു​ഷ്യൻ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ശ്വാ​സ​ത്തി​ന്നു​ള്ളി​ലും ഒരു കള്ള​പ്പേ​രിൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കു​ടും​ബ​ത്തി​ന​ക​ത്തും കട​ന്നു​കൂ​ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഞാ​ന​യാ​ളു​ടെ വാ​സ്ത​വ​പ്പേ​രു പറയാൻ പോ​കു​ന്നു. യാ​തൊ​രു പ്ര​തി​ഫ​ല​വും കി​ട്ടാ​തെ ഞാനതു പറ​യു​ന്നു.’

‘ഞാൻ കേൾ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.’

‘ആ മനു​ഷ്യ​ന്റെ പേർ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങെ​ന്നാ​ണ്.’

‘എനി​ക്ക​റി​യാം.’

‘അതു​പോ​ലെ​ത​ന്നെ ഒരു പ്ര​തി​ഫ​ല​വും കി​ട്ടാ​തെ അയാ​ളാ​രാ​ണെ​ന്നും ഞാൻ പറയാൻ പോ​കു​ന്നു.’

‘പറ​ഞ്ഞോ​ളു.’

‘തട​വിൽ​നി​ന്നു പോന്ന പു​ള്ളി.’

‘എനി​ക്ക​റി​യാം.’

‘ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു​ത​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു നി​ങ്ങ​ള​റി​ഞ്ഞു.’

‘അല്ല. അതി​നു​മു​മ്പേ അറി​യും.’

മരി​യു​സ്സി​ന്റെ ഉദാ​സീ​ന​സ്വ​രം, ‘എനി​ക്ക​റി​യാം’ എന്നു​ള്ള രണ്ടു പ്രാ​വ​ശ്യ​ത്തെ മറു​പ​ടി, സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​ന്ന​നു​കൂ​ല​മ​ല്ലാ​ത്ത അയാ​ളു​ടെ വാ​ച​ക​ച്ചു​രു​ക്കം, അപ​രി​ചി​ത​നിൽ കു​റ​ച്ചു ദേ​ഷ്യ​ത്തെ ഊതി​പ്പി​ടി​പ്പി​ച്ചു. അയാൾ മരി​യു​സ്സി​ന്റെ നേരെ ഉപാ​യ​ത്തിൽ ഒരു നി​ഷ്ഠുര നോ​ട്ടം​നോ​ക്കി; ഉട​നെ​ത്ത​ന്നെ അതു കെ​ട്ടു. വേ​ഗ​ത്തിൽ കഴി​ഞ്ഞു​വെ​ങ്കി​ലും ആ നോ​ട്ടം, ഒരി​ക്കൽ കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള​വർ പി​ന്നെ കണ്ടാൽ അറി​യാ​തി​രി​ക്കി​ല്ലെ​ന്നു​ള്ള തര​ത്തിൽ ഒന്നാ​ണ്. ചില നോ​ട്ട​ങ്ങൾ ചില ആത്മാ​ക്ക​ളിൽ നി​ന്നു മാ​ത്ര​മേ പു​റ​പ്പെ​ടു; ആലോ​ച​ന​യു​ടെ തോ​ക്കിൻ​കാ​തായ കണ്ണ് ആ വെ​ളി​ച്ചം​കൊ​ണ്ടു മി​ന്നു​ന്നു; കണ്ണ​ട​കൾ യാ​തൊ​ന്നി​നേ​യും മറ​യ്ക്കു​ന്നി​ല്ല; നര​ക​ത്തി​ന്റെ മീതെ ഒരു കണ്ണാ​ടി വെ​ച്ചു​നോ​ക്കൂ!

അപ​രി​ചി​തൻ ഒരു പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടു​കൂ​ടി ആരം​ഭി​ച്ചു: ‘ഞാൻ, മൊ​സ്യു ല് ബാരൺ പറ​യു​ന്ന​തി​നെ എതിർ​ക്കാൻ ഭാ​വ​മി​ല്ല. ഏതാ​യാ​ലും, എനി​ക്ക് എല്ലാ കാ​ര്യ​ത്തി​ലും നല്ല അറി​വു​ണ്ടെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ മന​സ്സി​ലാ​ക്ക​ണം. ഞാ​നി​പ്പോൾ പറയാൻ പോ​കു​ന്ന​കാ​ര്യം എനി​ക്കു​മാ​ത്ര​മേ അറി​വു​ള്ളൂ. അത് അങ്ങ​യു​ടെ ഭാ​വി​സു​ഖ​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച​താ​ണു്. അതൊ​ര​ത്ഭു​ത​ക​ര​മായ ഗൂ​ഢ​കാ​ര്യ​മാ​ണ്. അതു വി​ല്ക്കാൻ പോ​കു​ന്നു—ഒന്നാ​മ​തു നി​ങ്ങ​ളോ​ടു ചോ​ദി​ക്കാം. ആദാ​യ​മു​ണ്ട്. ഇരു​പ​തി​നാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്ക്.

‘ആ ഗൂ​ഢ​കാ​ര്യം എനി​ക്കു മറ്റു​ള്ള​വ​പോ​ലെ​ത​ന്നെ അറി​യാം.’ മരി​യു​സ് പറ​ഞ്ഞു.

വില കു​റ​ച്ചു കു​റ​യ്ക്കു​ക​യാ​ണ് നല്ല​തെ​ന്നു ആ മനു​ഷ്യ​ന്നു തോ​ന്നി.

‘മൊ​സ്യു ല് ബാറൺ, പതി​നാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്ക് തരാം എന്നു​വെ​യ്ക്കു, ഞാൻ കാ​ര്യം പറയാം.’

‘ഞാൻ ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി പറ​യു​ന്നു, എനി​ക്കു യാ​തൊ​ന്നും നി​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു തരാ​നി​ല്ല. നി​ങ്ങൾ പറയാൻ പോ​കു​ന്ന​ത് എനി​ക്ക​റി​യാം.’

ആ മനു​ഷ്യ​ന്റെ കണ്ണിൽ ഒരു പുതിയ മി​ന്നൽ മി​ന്നി, അയാൾ കു​റ​ച്ചു​റ​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു: ‘ഏതാ​യാ​ലും എനി​ക്കി​ന്നു ഭക്ഷ​ണം കഴി​ക്ക​ണം. ഞാൻ പറ​യു​ന്നു, അതൊ​ര​ത്ഭു​ത​ക​ര​മായ ഗൂ​ഢ​കാ​ര്യ​മാ​ണ്. മൊ​സ്യു ല് ബാറൺ, ഞാൻ പറയാം. ഞാ​നി​താ പറ​യു​ന്നു, ഇരു​പ​തു ഫ്രാ​ങ്ക് തരൂ.’

മരി​യൂ​സ് ആ മനു​ഷ്യ​നെ നി​ഷ്കർ​ഷി​ച്ചു നോ​ക്കി: ‘എനി​ക്കു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അത്ഭു​ത​ക​ര​മായ ഗൂ​ഢ​കാ​ര്യ​മ​റി​യാം; ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ പേ​ര​റി​യാ​വു​ന്ന​തു പോലെ, നി​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും പേ​ര​റി​യാ​വു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, അതും എനി​ക്ക​റി​യാം!’

‘എന്റെ പേർ?’

‘അതേ.’

‘അതു ഞെ​രു​ക്ക​മി​ല്ല. ഞാൻ അങ്ങ​യ്ക്കെ​ഴു​തി​യി​രു​ന്നു, അതിൽ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്. തെനാർ.’

‘-ദി യെർ.’

‘ഏ?’

‘തെ​നാർ​ദി​യെർ.’

‘അതാ​രാ​ണ്?’

അപ​ക​ട​ത്തിൽ മു​ള്ളൻ​പ​ന്നി രോ​മ​മെ​ടു​ത്തു പി​ടി​ക്കു​ന്നു, വണ്ടു ചത്ത​പോ​ലെ കി​ട​ക്കു​ന്നു, പഴയ രക്ഷി​സം​ഘം ചതു​ര​ത്തിൽ അണി​നി​ര​ക്കു​ന്നു; ഈ മനു​ഷ്യൻ പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചു.

എന്നി​ട്ട് അയാൾ കു​പ്പാ​യ​ത്തൊ​ങ്ങ​ലിൽ​നി​ന്ന് ഒരു മണ്ണിൻ​ത​രി എറ്റി​ത്തെ​റി​പ്പി​ച്ചു.

മരി​യു​സ് തു​ടർ​ന്നു: ‘നി​ങ്ങൾ കൂ​ലി​ക്കാ​രൻ ഴൊൻ​ദ്രെ​ത്തും, നാ​ട​ക​ക്കാ​രൻ ഫബ​ന്തു​വും, കവി ഗെ​ങ്ഫ്ളോ​വും, സ്പെ​യിൻ​കാ​രൻ ദൊൻ അൽ​വാ​രെ​സ്സും, മി​സി​സ് ബലി​സാ​റും കൂ​ടി​യാ​ണ്.’

‘മി​സി​സ് ആര്?’

‘എന്ന​ല്ല നി​ങ്ങൾ മൊ​ങ്ഫേർ​മി​യ​യിൽ ഒരു ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​യും വെ​ച്ചി​രു​ന്നു.’

‘ഒരു ചാ​രാ​യ​ക്കട! ഒരി​ക്ക​ലു​മി​ല്ല.’

‘ഞാൻ പറ​യു​ന്നു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പേർ തെ​നാർ​ദി​യെർ എന്നാ​ണ്.’

‘ഞാനതു നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്നു.’

‘പി​ന്നെ നി​ങ്ങ​ളൊ​രു തെ​മ്മാ​ടി​യു​മാ​ണ്. ഇതാ.’

മരി​യൂ​സ് കീ​ശ​യിൽ​നി​ന്ന് ഒരു നോ​ട്ടെ​ടു​ത്ത് അയാ​ളു​ടെ മു​ഖ​ത്തേ​ക്കി​ട്ടു.

‘നന്ദി പറ​യു​ന്നു! മാ​പ്പ്! അഞ്ഞൂ​റു ഫ്രാ​ങ്ക്! മൊ​സ്യു ല് ബാറൺ!’

ആ മനു​ഷ്യൻ അമ്പ​ര​ന്നു, താ​ണു​പ​ച​രി​ച്ചു, നോ​ട്ടെ​ടു​ത്തു പരീ​ക്ഷ​ണം ചെ​യ്തു.

‘അഞ്ഞു​റു ഫ്രാ​ങ്ക്!’ അത്ഭു​ത​പ്പെ​ട്ടു​പോയ അയാൾ വീ​ണ്ടും തു​ട​ങ്ങി.

‘ഒരു ശരി​ക്കു​ള്ള ഒച്ച​ക്കാ​രൻ!’ [1]

എന്നി​ട്ടു പരു​ഷ​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി: ‘ശരി, അങ്ങ​നെ​യാ​വ​ട്ടെ!’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു, ‘നമു​ക്കു കാ​ര്യം പറ​ഞ്ഞു​തീർ​ക്കുക.’

ഉടനെ ഒരു മൊ​ച്ച​യു​ടെ ചു​റു​ചു​റു​ക്കോ​ടു​കൂ​ടി, തല​മു​ടി പി​ന്നോ​ക്കം തട്ടി, കണ്ണട വലി​ച്ചെ​ടു​ത്തു, മുൻപു സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടായ രണ്ടു തൂ​വ​ലും—ഈ പു​സ്ത​ക​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ മറ്റൊ​രു ഭാ​ഗ​ത്തു വാ​യ​ന​ക്കാർ ഇതു കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ട് —മൂ​ക്കി​നു​ള്ളിൽ നി​ന്നെ​ടു​ത്തു, തൊ​പ്പി മാ​റ്റു​ന്ന​പോ​ലെ അയാൾ മുഖം മാ​റ്റി.

അയാ​ളു​ടെ കണ്ണു മി​ന്നി; ചില ദി​ക്കിൽ കു​ഴി​ക​ളോ​ടും മറ്റു ചില ദി​ക്കിൽ മു​ഴ​ക​ളോ​ടും​കൂ​ടി, മു​ക​ളിൽ ചു​ക്കി​ച്ചു​ളി​ഞ്ഞു നെ​റ്റി​ത്ത​ട​ത്തി​ന്റെ മറവു നീ​ങ്ങി; മു​ക്ക് ഒരു കൊ​ക്കു​പോ​ലെ കൂർ​ത്തി​ട്ടാ​യി; ഒരു ദു​ഷ്ട​മ​നു​ഷ്യ​ന്റെ ഭയ​ങ്ക​ര​വും കപ​ട​മ​യ​വു​മായ മു​ഖ​ഭാ​വം വീ​ണ്ടും പ്ര​ത്യ​ക്ഷീ​ഭ​വി​ച്ചു.

‘മൊ​സ്യു ല് ബാ​റ​ന്നു തെ​റ്റു​പ​റ്റി​യി​ട്ടി​ല്ല’, മു​ക്കു​ചി​ല​പ്പു തീരേ മറഞ്ഞ ഒരു സു​വ്യ​ക്ത​സ്വ​ര​ത്തിൽ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു, ‘ഞാൻ തെ​നാർ​ദി​യ​റാ​ണ്.’

എന്നി​ട്ടു പു​റ​ത്തെ കു​നി​വു മാ​റ്റി നി​വർ​ന്നു​നി​ന്നു.

തെ​നാർ​ദി​യെർ—അത​യാൾ​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു—വല്ലാ​തെ, അത്ഭു​ത​പ്പെ​ട്ടു; അസ്വ​സ്ഥ​ത​യെ​ന്നൊ​ന്നു​ണ്ടാ​വാൻ കഴി​യു​മെ​ങ്കിൽ, അയാൾ അസ്വ​സ്ഥ​നാ​യേ​നെ. അത്ഭു​ത​പ്പെ​ടൽ കൊ​ടു​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി വന്ന ആൾ സ്വയം അത്ഭു​ത​പ്പെ​ട്ടു. ഈ അവ​മാ​ന​ത്തി​ന് അയാൾ​ക്ക് അഞ്ഞു​റു ഫ്രാ​ങ്ക് വില കി​ട്ടി; ആക​പ്പാ​ടെ അതയാൾ സ്വീ​ക​രി​ച്ചു; പക്ഷേ, അതു​കൊ​ണ്ട് അയാ​ളു​ടെ അമ്പ​ര​പ്പു തീർ​ന്നി​ല്ല.

അയാൾ ഈ ബാറൺ പൊ​ങ്മേർ​സി​യെ ഒന്നാ​മ​താ​യി​ട്ടാ​ണ് കാ​ണു​ന്ന​ത്; എന്നാൽ അത്ര​ത​ന്നെ വേഷം മാ​റി​യി​ട്ടും അയാളെ ഈ ബാറൺ പൊ​ങ്മേർ​സി കണ്ട​റി​ഞ്ഞു എന്ന​ല്ല, തി​ക​ച്ചും കണ്ട​റി​ഞ്ഞു. പി​ന്നെ​യോ, ഈ പ്ര​ഭു​വി​നു തെ​നാർ​ദി​യെ​രെ​പ്പ​റ്റി വി​വ​ര​മു​ണ്ടെ​ന്നു മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ഴാങ് വാൽ ഴാ​ങ്ങി​നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ള​വും നല്ല ചു​വ​ടു​റ​പ്പു​ണ്ട്. ഈ ഏതാ​ണ്ട് മീ​ശ​മു​ള​യ്ക്കാ​ത്ത ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​നാ​രാ​ണ്—ഇത്ര​മേൽ കണി​ശ​ക്കാ​ര​നും ഇത്ര​മേൽ ദയാ​ലു​വും, ആളു​ക​ളു​ടെ പേ​ര​റി​യു​ന്ന​വ​നും, എല്ലാ​വ​രു​ടേ​യും പേർ മു​ഴു​വ​നു​മ​റി​യു​ന്ന​വ​നും, അവർ​ക്കു തന്റെ പണ​സ്സ​ഞ്ചി തു​റ​ന്നി​ട്ടു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വ​നും, ഒരു നീ​തി​ന്യാ​യാ​ധി​പ​നെ​പ്പോ​ലെ തെ​മ്മാ​ടി​ക​ളെ മൂ​ക്കു കു​ത്തി​ക്കു​ന്ന​വ​നും, ഒരു വങ്ക​നെ​പ്പോ​ലെ അവർ​ക്കു സമ്മാ​നം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വ​നും ആയ ഇയാൾ ആരാണ്?

വാ​യ​ന​ക്കാർ ഓർ​മ്മി​ക്കു​ന്ന​വി​ധം, തെ​നാർ​ദി​യെർ മരി​യു​സ്സി​ന്റെ അയൽ​പ​ക്ക​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും, അയാളെ അറി​ഞ്ഞു​ക​ണ്ടി​ട്ടി​ല്ല—ഇതു പാ​രീ​സ്സിൽ അസാ​ധാ​ര​ണ​മ​ല്ല; മരി​യു​സ്സെ​ന്നു പേ​രാ​യി ആ വീ​ട്ടിൽ താ​മ​സ​മു​ള്ള ഒരു പര​മ​ദ​രി​ദ്ര​യു​വാ​വി​നെ​പ്പ​റ്റി അയാ​ളു​ടെ പെൺ​മ​ക്കൾ അല്പാ​ല്പം സം​സാ​രി​ച്ചു​കേ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നി​ല്ല. ആളേ​യ​റി​യാ​തെ, അയാൾ ആ യു​വാ​വി​ന്ന് എഴു​തു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ട്—അതു വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്ക​റി​വു​ള്ള​താ​ണ​ല്ലോ.

അയാൾ ആലോ​ചി​ച്ച​തിൽ ആ മരി​യു​സ്സും ബാറൺ പൊ​ങ്മേർ​സി​യു​മാ​യി ഒരു സം​ബ​ന്ധ​ത്തി​ന്നും വഴി​യി​ല്ല.

പൊ​ങ്മേർ​സി എന്ന പേ​രി​നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം വാ​ട്ടർ​ലു യു​ദ്ധ​ക്ക​ള​ത്തിൽ​വെ​ച്ച് അതി​ന്റെ ഒടു​വി​ല​ത്തെ ഒന്നു​ര​ണ്ട​ക്ഷ​രം മാ​ത്ര​മേ അയാൾ കേൾ​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ള്ളു; ഒരു നന്ദി​പ​റ​യൽ മാ​ത്ര​മാ​യി​ട്ടു​ള്ള ഒന്നോ​ട് ആളു​കൾ​ക്കു​ണ്ടാ​കേ​ണ്ട​തായ ആ ഒരു ന്യാ​യ​മായ പു​ച്ഛം അയാൾ​ക്ക് എന്നും അതി​നോ​ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ഏതാ​യാ​ലും, ആ പു​തു​ദ​മ്പ​തി​ക​ളെ കണ്ടു​പി​ടി​ക്കാൻ ഫെ​ബ്ര​വ​രി 16-നു മുതൽ ഏല്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന അസെൽമ വഴി​യാ​യും സ്വ​ന്തം അന്വേ​ഷ​ണ​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ടും അയാൾ​ക്കു പലതും മന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ പറ്റി; തന്റെ അന്ധ​കാ​ര​ത്തി​നു​ള്ളിൽ നി​ന്നും​കൊ​ണ്ട് അയാൾ​ക്ക് ഒന്നി​ല​ധി​കം കെ​ട്ടിൻ​തു​മ്പു​കൾ കൈ​യി​ലാ​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞു. ഒരു ദിവസം വലിയ ഓവു​ചാ​ലി​ന്നു​ള്ളിൽ​വെ​ച്ച് അയാൾ കണ്ടു​മു​ട്ടു​ക​യു​ണ്ടായ ആൾ ആരാ​യി​രു​ന്നു എന്ന് അയാൾ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു. അല്ലെ​ങ്കിൽ തല​യി​ട്ട​ടി​ച്ച് ഊഹി​ച്ചു​പി​ടി​ച്ചു. ആളെ കി​ട്ടി​യ​പ്പോൾ ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ പേ​രാ​യി. ബാറൺ പൊ​ങ്മേർ​സി​യു​ടെ നവോഢ കൊ​സെ​ത്താ​ണെ​ന്ന് അയാൾ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി. പക്ഷേ, ആ വിവരം അയാൾ അപ്പോൾ ഒളി​ച്ചു​വെ​ച്ച​തേ​യു​ള്ളൂ.

കൊ​സെ​ത്ത് ആരാ​യി​രു​ന്നു? അയാൾ​ക്കു​ത​ന്നെ ശരി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. ഒര​ച്ഛ​നി​ല്ലാ​ത്ത കു​ട്ടി​യാ​വ​ണ​മെ​ന്ന് അയാൾ അല്പ​മൊ​ന്ന് മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ട്, ഫൻ​തീ​ന്റെ ചരി​ത്രം അയാൾ​ക്ക് അത്ര പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. പക്ഷേ, അതി​നെ​പ്പ​റ്റി സം​സാ​രി​ച്ചി​ട്ടു കാ​ര്യ​മെ​ന്ത്? തന്നെ മി​ണ്ടാ​താ​ക്കി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി അതു വല്ല സം​ഖ്യ​യും പു​റ​ത്തു​വ​രു​ത്തു​മോ? അതി​ലും നല്ല ചര​ക്കു​കൾ വി​ല്പ​ന​യ്ക്ക് തന്റെ കൈ​വ​ശ​മു​ണ്ട്; അല്ലെ​ങ്കിൽ ഉണ്ടെ​ന്ന് അയാൾ വി​ചാ​രി​ച്ചു. പി​ന്നെ അയാൾ കട​ന്നു​വ​ന്ന ബാറൺ പൊ​ങ്മേർ​സി​യോ​ടു—യാ​തൊ​രു തെ​ളി​വു​മി​ല്ലാ​തെ— ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാര്യ തന്ത​യി​ല്ലാ​ത്ത​വ​ളാ​ണ്’ എന്നു പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്താൽ, ഭർ​ത്താ​വി​ന്റെ ബു​ട്ടൂ​സ്സും പറഞ്ഞ ആളുടെ നടു​പ്പു​റ​വും തമ്മിൽ ഒരു കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച കഴി​യു​ക​മാ​ത്ര​മേ ഫല​മു​ണ്ടാ​വു.

തെ​നാർ​ദി​യെ​രു​ടെ അഭി​പ്രാ​യ​ത്തിൽ മരി​യു​സ്സു​മാ​യു​ള്ള സം​സാ​രം ആരം​ഭി​ച്ചി​ട്ടേ​യി​ല്ല. അയാൾ പി​ന്നോ​ക്കം വാ​ങ്ങ​ണം. സൂ​ത്ര​മൊ​ന്നു കു​റ​യ്ക്ക​ണം, നി​ല​യൊ​ന്നു മാറണം, ചു​വ​ടൊ​ന്നു തി​രി​ക്ക​ണം; കാ​ര്യ​മാ​യി​ട്ടു​ള്ള​തൊ​ന്നും പു​റ​ത്തെ​ടു​ക്കുക കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല; അപ്പൊ​ഴേ​യ്ക്കും അഞ്ഞൂ​റു ഫ്രാ​ങ്ക്: കീ​ശ​യിൽ വന്നു എന്ന​ല്ല, അയാൾ​ക്കു കു​റ​ച്ചു ഗൗ​ര​വ​പ്പെ​ട്ട കാ​ര്യം പറ​യാ​നി​രി​ക്കു​ന്നു; ഈ സർ​വ്വ​ജ്ഞ​നും സർ​വ്വാ​യു​ധ​ധാ​രി​യു​മായ ബാറൺ പൊ​ങ്മേർ​സി​യു​ടെ മുൻ​പിൽ​ക്കൂ​ടി​യും അയാ​ളു​ടെ കാ​ലു​റ​ച്ചു. തെ​നാർ​ദി​യെ​രെ​പ്പോ​ലു​ള്ള​വർ​ക്ക് ഏതു സം​ഭാ​ഷ​ണ​വും ഓരോ ലയ​ന്പ​യു​ദ്ധ​മാ​ണ്. അയാൾ അപ്പോൾ ഏർ​പ്പെ​ടാൻ പോ​കു​ന്ന ആ ഒന്നിൽ അയാ​ളു​ടെ നി​ല​യെ​ന്താ​ണ്? താൻ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​താ​രോ​ടാ​ണെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ; പക്ഷേ, താൻ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തി​നെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണെ​ന്ന് അയാൾ​ക്കു തി​ക​ച്ചു​മ​റി​യാം; അയാൾ തന്റെ ആന്ത​ര​ശ​ക്തി​ക​ളെ​യെ​ല്ലാം ഒന്നോ​ടി​ച്ചു നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ട​തി​ന്നു​ശേ​ഷം, ‘ഞാൻ തെ​നാർ​ദി​യെ​രാ​ണ്’ എന്നും പറ​ഞ്ഞ്, അവിടെ നി​ല​കൊ​ണ്ടു.

മരി​യു​സ് ആലോ​ച​ന​യിൽ​പ്പെ​ട്ടു. അപ്പോൾ ഒടു​വിൽ അയാൾ​ക്ക് തെ​നാർ​ദി​യ​രെ പി​ടി​കി​ട്ടി. അയാൾ അത്ര​മേൽ കാ​ണാ​നാ​ഗ്ര​ഹി​ച്ചി​രു​ന്ന മനു​ഷ്യൻ അതാ മുൻ​പിൽ അയാൾ​ക്കു് കേർണൽ പോ​ങ്മേർ​സി​യു​ടെ ശി​പാർ​ശി​യെ ആദ​രി​ക്കാം.

ആ ധീ​രോ​ദാ​ത്ത​ന്ന് ഈ കാ​ട്ടു​ക​ള്ള​നോ​ടു അല്പ​മെ​ങ്കി​ലും കട​പ്പാ​ടു വന്നു പോ​യ​ല്ലോ എന്നും, തന്റെ അച്ഛൻ തനി​ക്കു, മരി​യു​സ്സി​ന്, ശവ​ക്കു​ഴി​യു​ടെ ഉള്ളിൽ​വെ​ച്ചു എഴു​തി​യ​യ​ച്ച കട​പ്പ​ത്രിക കൊ​ടു​ത്തു​തീർ​ക്കാൻ ഈ ദി​വ​സം​വ​രെ താ​മ​സി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു​വ​ല്ലോ എന്നും അയാൾ ലജ്ജി​ച്ചു. തെ​നാർ​ദി​യെ​രെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ള​മു​ള്ള അയാ​ളു​ടെ അസ്വ​സ്ഥ​വി​ചാ​ര​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ, ഇങ്ങ​നെ​യു​ള്ള ഒരു പര​മ​വ​ഞ്ച​ക​നാൽ രക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ടേ​ണ്ടി​വ​രിക എന്ന ദൗർ​ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​നു കേർ​ണൽ​ക്കു​വേ​ണ്ടി പകരം ചെ​യ്യാൻ സംഗതി വന്നു​വ​ല്ലോ എന്നും അയാൾ​ക്കു തോ​ന്നാ​തി​രു​ന്നി​ല്ല. ഏതാ​യാ​ലും സമാ​ധാ​ന​മാ​യി. ഈ കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത മു​ത​ലാ​ളി​യു​ടെ കൈ​യിൽ​നി​ന്ന് അയാൾ കേർ​ണ​ലി​നെ കടം​തീർ​ത്തു വീ​ണ്ടെ​ടു​ക്കു​ക​യാ​യി; കട​ക്കാ​രു​ടെ തട​വു​മു​റി​യിൽ​നി​ന്നു സ്വ​ന്തം അച്ഛ​ന്റെ സ്മ​ര​ണ​യെ രക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​രി​ക​യാ​ണ് താൻ ആ ചെ​യ്യാൻ പോ​കു​ന്ന​തെ​ന്നു കരുതി. ഈ ചു​മ​ത​ല​യു​ടെ അടു​ത്തു​ത​ന്നെ മറ്റൊ​ന്നു​കൂ​ടി​യു​ണ്ട്—കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ സ്വ​ത്ത് എവിടെ നി​ന്നു​ണ്ടാ​യി​യെ​ന്നും പക്ഷേ, മന​സ്സി​ലാ​ക്കാം. അതി​ന്നു​ള്ള തഞ്ചം തനിയേ വന്നു. ഒരു സമയം തെ​നാർ​ദി​യെർ​ക്ക​റി​വു​ണ്ടാ​വാം. ഈ മനു​ഷ്യ​നെ അടി​വ​രെ ചെ​ന​ക്കി നോ​ക്കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു പ്ര​യോ​ജ​ന​മു​ണ്ട്.

അയാൾ ഇങ്ങ​നെ തു​ട​ങ്ങി​വെ​ച്ചു.

തെ​നാർ​ദി​യെർ ആ ‘ശരി​ക്കു​ള്ള ഒച്ച​ക്കാ​ര​നെ’ ഗഡി​യാൾ​ക്കീ​ശ​യിൽ ഒളി​പ്പി​ച്ചു​വെ​ച്ചു, മരി​യു​സ്സി​നെ ഏതാ​ണ്ടു വാ​ത്സ​ല്യ​ത്തോ​ട​ടു​ക്കു​ന്ന ഒരു സമ്യ​മ​ട്ടോ​ടു​കൂ​ടി നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​ക​യാ​ണ്.

മരി​യു​സ് ആദ്യം മി​ണ്ടി.

‘തെ​നാർ​ദി​യെർ, ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പേർ നി​ങ്ങൾ​ക്കു പറ​ഞ്ഞു​ത​ന്നു. ഇനി നി​ങ്ങൾ എനി​ക്കു പറ​ഞ്ഞു​ത​രാൻ വന്ന കാ​ര്യ​മെ​ന്താ​ണെ​ന്നും ഞാൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കു പറ​ഞ്ഞു​ത​ര​ട്ടെ? എനി​ക്കും ചില വി​വ​ര​ങ്ങൾ കി​ട്ടി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. നി​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള​തി​ല​ധി​കം അറിവ് അക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ എനി​ക്കു​ണ്ടെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ കാണും. നി​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞ​പോ​ലെ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ഒരു കൊ​ല​പാ​ത​കി​യും ഒരു കള്ള​നു​മാ​ണ്. ഒരു സമ്പ​ന്ന​നായ വ്യ​വ​സാ​യ​ക്കാ​ര​നെ കട്ടു​മു​ടി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ട് ഒരു കള്ളൻ; പൊ​ല്ലീ​സ്സു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നായ ഴാ​വേ​റെ കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തു​കൊ​ണ്ട ഒരു കൊ​ല​പാ​ത​കി.’

‘സേർ, എനി​ക്കു നി​ങ്ങൾ പറ​യു​ന്ന​തു മന​സ്സി​ലാ​കു​ന്നി​ല്ല,’ തെ​നാർ​ദി​യെർ പറ​ഞ്ഞു​വി​ട്ടു.

ഞാൻ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​ത്ത​രാം. പാദ് കലെയ് എന്നു പേരായ ഒരം​ശ​ത്തിൽ 1822-ൽ തട​വിൽ​നി​ന്നു ചാ​ടി​പ്പോ​ന്ന ഒരു പു​ള്ളി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആ മനു​ഷ്യൻ മൊ​സ്യു മദ​ലി​യെൻ എന്ന പേരിൽ വീ​ണ്ടും പ്ര​മാ​ണി​യാ​യി, മുൻ​സ്ഥി​തി​യെ​ടു​ത്തു. ഈ മനു​ഷ്യൻ വാ​സ്ത​വ​ത്തി​ലു​ള്ള ഒരു​ത്ത​മ​മ​നു​ഷ്യ​നാ​യി​രു​ന്നു. കറു​ത്ത ചി​ല്ലു​സാ​മാ​ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​ക്കി കച്ച​വ​ടം ചെ​യ്ത് അദ്ദേ​ഹം ഒരു പട്ട​ണം മു​ഴു​വ​നും സമ്പ​ന്ന​മാ​ക്കി. സ്വ​ന്തം സമ്പാ​ദ്യ​മാ​ണെ​ങ്കിൽ അതും അദ്ദേ​ഹ​മു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു; പക്ഷേ, അത​പ്ര​ധാ​ന​മാ​യി​ട്ടാ​ണ്; അത​ങ്ങ​നെ വന്നു​ചേർ​ന്നു​വെ​ന്നു പറയാം. അദ്ദേ​ഹം സാ​ധു​ക്ക​ളു​ടെ​യെ​ല്ലാം വളർ​ത്ത​ച്ഛ​നാ​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം ആസ്പ​ത്രി​ക​ളു​ണ്ടാ​ക്കി, വി​ദ്യാ​ല​യ​ങ്ങ​ളേർ​പ്പെ​ടു​ത്തി, രോ​ഗി​ക​ളെ​ച്ചെ​ന്നു​ക​ണ്ടു, പെൺ​കു​ട്ടി​ക​ളെ കെ​ട്ടി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു, വി​ധ​വ​ക​ളെ സം​ര​ക്ഷി​ച്ചു, അനാ​ഥ​ശി​ശു​ക്ക​ളെ വളർ​ത്തി​പ്പോ​ന്നു; അദ്ദേ​ഹം രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ ഈശ്വ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം ബഹു​മ​തി ചി​ഹ്നം വാ​ങ്ങി​യി​ല്ല. മെ​യ​റാ​യി നി​യ​മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. തട​വിൽ​നി​ന്നു പോന്ന ഒരു പു​ള്ളി​ക്ക് ഈ മഹാൻ മുൻ​പെ​ന്നോ ചെ​യ്തു​പോ​യി​ട്ടു​ള്ള ഒരു കു​റ്റം അറി​വു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പൊ​ല്ലീ​സ്സി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു പി​ടി​പ്പി​ച്ചു; ആ തഞ്ച​ത്തിൽ ആ പഴയ തട​വു​പു​ള്ളി പാ​രി​സ്സിൽ വന്നു ലത്തീ​ഫ് ബാ​ങ്കു​ട​മ​സ്ഥ​ന്റെ കൈ​യിൽ​നി​ന്ന് —ഇതു ആ ബാ​ങ്കി​ലെ കാ​ഷി​യ​റിൽ​നി​ന്നു ഞാൻ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യ​താ​ണ്—കള്ളൊ​പ്പി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്തു മൊ​സ്യു മദ​ലി​യെ​ന്നു ചെ​ല്ലേ​ണ്ട​താ​യി​രു​ന്ന അഞ്ചു​ല​ക്ഷ​ത്തി​ല​ധി​കം ഫ്രാ​ങ്ക് കൈ​യി​ലാ​ക്കി. മൊ​സ്യു മദ​ലി​യെ​നെ തോ​ല്പി​ച്ച ഈ തട​വു​പു​ള്ളി​യാ​ണ് ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്. മറ്റേ കാ​ര്യ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, അതിൽ നി​ങ്ങൾ എനി​ക്കൊ​ന്നും പറ​ഞ്ഞു​ത​രേ​ണ്ട​തി​ല്ല. ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് പൊ​ല്ലീ​സ്സു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നായ ഴാ​വേ​റെ കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തി; അയാൾ ഒരു കൈ​ത്തോ​ക്കു​കൊ​ണ്ട് ആ ഒറ്റു​കാ​ര​ന്റെ കഥ​ക​ഴി​ച്ചു. നി​ങ്ങ​ളോ​ടു പറ​യു​ന്ന ഈ ഞാൻ അവിടെ ഹാ​ജ​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.’

ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി വി​ജ​യ​ത്തി​ന്മേൽ​ക്കൈ​ചെ​ന്ന ഒരു പരാ​ജി​ത​ന്റെ, ഒരു ക്ഷ​ണ​നേ​രം​കൊ​ണ്ടു പൊ​യ്പോയ ചു​വ​ടെ​ല്ലാം വീ​ണ്ടു​കി​ട്ടിയ ഒരു ഗു​സ്തി​ക്കാ​ര​ന്റെ, അന്ത​സ്സു​കൂ​ടിയ നോ​ട്ടം തെ​നാർ​ദി​യെർ മരി​യു​സ്സി​ന്റു മേൽ വ്യാ​പ​രി​പ്പി​ച്ചു. പക്ഷേ, ഉത്ത​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ വീ​ണ്ടും പു​ഞ്ചി​രി​ക്കൊ​ണ്ടു. മേ​ലാ​ളി​യു​ടെ മുൻ​പിൽ നി​ല്ക്കു​ന്ന കീ​ഴാ​ളി​യു​ടെ വി​ജ​യ​ഹർ​ഷം മു​ഖ​സ്തു​തി പറ​യ​ലാ​യി​രി​ക്ക​ണം.

തെ​നാർ​ദി​യെർ മരി​യു​സ്സോ​ട് ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞ​തു​കൊ​ണ്ട് തൃ​പ്തി​പ്പെ​ട്ടു: ‘ബാ​റ​ണ​വർ​കൾ, നമ്മു​ടെ വഴി പി​ഴ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.’

മു​ദ്ര​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങ​ളെ സാ​ഭി​പ്രാ​യ​മാ​യി ഒന്നു ചു​റ്റി​ത്തി​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് ഈ പറ​ഞ്ഞ​തി​ന് അയാൾ ചു​വ​ട്ടിൽ ഒരു വര​കൂ​ടി​യി​ട്ടു.

‘എന്ത്!’ മരി​യു​സ് പറ​യു​ക​യു​ണ്ടാ​യി, ‘നി​ങ്ങൾ അതി​ല്ലെ​ന്നു വാ​ദി​ക്കു​ന്നോ. ഇതുകൾ വാ​സ്ത​വ​സം​ഗ​തി​ക​ളാ​ണ്.’

‘കമ്പ​ങ്ങ​ളാ​ണ്. ബാ​റ​ണ​വർ​കൾ എന്നോ​ടു കാ​ണി​ക്കു​ന്ന വി​ശ്വാ​സം​മൂ​ലം, ഞാ​ന​തൂ​ന്നി​പ്പ​റ​യേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. എന്തു​ത​ന്നെ​യാ​യാ​ലും സത്യ​വും ന്യാ​യ​വും കൈ​വി​ട്ടു​കൂ​ടാ. അന്യാ​യ​മാ​യി ആളു​ക​ളെ കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​ത് എനി​ക്കി​ഷ്ട​മ​ല്ല, അല്ല​യോ ബാ​റ​ണ​വ​ര​കൾ, ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് മൊ​സ്യു മദ​ലി​യെ​ന്റെ പണം തോ​ല്പി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല; ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ഇൻ​സ്പെ​ക്ടർ ഴാ​വേ​റെ കൊ​ല്ലു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല.’

‘ഇതേ​റി​പ്പോ​വു​ന്നു! എങ്ങ​നെ?’

‘രണ്ടു കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട്.’

‘എന്താ​ണ്? പറയൂ.’

‘ഒന്നാ​മ​ത്ത​ത്: അയാൾ മൊ​സ്യു മദ​ലി​യെ​നെ പണം തോൽ​പി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല; എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് തന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു മൊ​സ്യു മദ​ലി​യെൻ.’

‘എന്തു കെ​ട്ടു​ക​ഥ​യാ​ണ് നി​ങ്ങൾ എനി​ക്കു പറ​ഞ്ഞു​ത​രു​ന്ന​ത്?’

‘പി​ന്നെ രണ്ടാ​മ​ത്ത​ത്: അയാൾ ഴാ​വേ​റെ കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടി​ല്ല; എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ ഴാ​വേ​റെ കൊ​ന്നു​ക​ള​ഞ്ഞ​ത് ഴാവേർ തന്നെ​യാ​ണ്’

‘എന്താ​ണീ പറ​യു​ന്ന​തി​ന്റെ അർ​ത്ഥം?’

‘ഴാവേർ ആത്മ​ഹ​ത്യ​ചെ​യ്തു എന്ന്.’

‘തെ​ളി​യി​ക്കു! തെ​ളി​യി​ക്കു!’ മരി​യു​സ് അന്തം​വി​ട്ട് ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു​പോ​യി.

വൃ​ത്തം പഠി​ക്കു​ന്ന​വർ ഗണം തി​രി​ച്ചു ചൊ​ല്ലു​ന്ന​തു​പോ​ലെ വാ​ക്കു​ക​ളെ മു​റി​ച്ച​ക​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു തെ​നാർ​ദി​യെർ ആരം​ഭി​ച്ചു;

‘പൊല്ലീസ്സിൻ-​സ്പെക്ടർ-ഴാ-വേർ പൊങ്തോ-​ഴാങ്ങിലെ-ഒരു തോ-​ണിക്കടിയിൽ-മുങ്ങിച്ച-ത്തതായി-കണ്ടു.’

‘പക്ഷേ, തെ​ളി​വ്?’

തെ​നാർ​ദി​യെർ ഒരു കീ​ശ​യിൽ​നി​ന്നു പല വലു​പ്പ​ത്തി​ലാ​യി മട​ക്കി​യി​ട്ടു​ള്ള ഒരു കൂ​റ്റൻ നര​യൻ​ല​ക്കോ​ട്ടു പു​റ​ത്തേ​ക്കു വലി​ച്ചെ​ടു​ത്തു.

‘എനി​ക്കു രേ​ഖ​ക​ളു​ണ്ട്.’ അയാൾ ശാ​ന്ത​മാ​യി പറ​ഞ്ഞു.

ഇങ്ങ​നെ​യും: ബാ​റ​ണ​വർ​കൾ, നി​ങ്ങൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി ഞാൻ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നെ തി​ക​ച്ചും നോ​ക്കി​പ്പ​ഠി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ഞാൻ പറ​യു​ന്നു, ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങും മൊ​സ്യു മദ​ലി​യെ​നും ഒരാ​ളാ​ണ്, പി​ന്നെ ഴാ​വേ​റെ കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തു ഴാ​വേ​റ​ല്ലാ​തെ മറ്റാ​രു​മ​ല്ല. ഞാ​ന​ങ്ങ​നെ പറ​യു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ, എനി​ക്ക​തി​ന്നു തെ​ളി​വു​ക​ളു​ണ്ട്. കയ്യെ​ഴു​ത്തു​രേ​ഖ​ക​ള​ല്ല —കയ്യെ​ഴു​ത്തു വി​ശ്വ​സി​ച്ചു​കൂ​ടാ, എഴു​ത്തു തഞ്ച​ക്കാ​ര​നാ​ണ്—അച്ച​ടി​ച്ച രേഖകൾ.’

ഇങ്ങ​നെ പറ​യു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി ലക്കോ​ട്ടിൽ​നി​ന്ന് അയാൾ മഞ്ഞ​ച്ചു നി​റം​കെ​ട്ടു​വ​ല്ലാ​തെ പു​ക​യി​ല​നാ​റ്റം​പി​ടി​ച്ച രണ്ടു വർ​ത്ത​മാ​ന​പ്പ​ത്ര​പ്പാ​യ​കൾ പു​റ​ത്തേ​ക്കെ​ടു​ത്തു. ആ രണ്ടു പത്ര​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നു, മട​ക്കു​ന്തോ​റും കീ​റി​പ്പൊ​ടി​ഞ്ഞു പഴ​ന്തു​ണി​പോ​ലാ​യി​ട്ടു​ള്ള​തു, മറ്റ​തി​നെ​ക്കാൾ പ്രാ​യം കൂ​ടി​യ​താ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നി.

രണ്ടു വാ​സ്ത​വ​സം​ഗ​തി​കൾ, രണ്ടു തെ​ളി​വു​കൾ, തെ​നാർ​ദി​യെർ അഭി​പ്രാ​യ​പെ​ട്ടു. അയാൾ ആ രണ്ടു പത്ര​ങ്ങ​ളും നി​വർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു മരി​യു​സ്സി​നെ ഏല്പി​ച്ചു.

ഈ രണ്ടു പത്ര​ങ്ങ​ളും വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്കു പരി​ചി​ത​ങ്ങ​ളാ​ണ്. ഒന്ന്, ഏറ്റ​വും പഴ​ക്കം കൂ​ടി​യ​ത്, 1823 ജൂ​ലാ​യി 25-​ാംനു-ത്തെ ദ്രാ​പ്പോ​ബ്ലാ​ങ് പത്ര​ത്തി​ന്റെ ഒരു പ്ര​തി​യാ​ണ്; അതിലെ വരികൾ ഒന്നാം ഭാ​ഗ​ത്തു കാണാം; അതു മൊ​സ്യു മദ​ലി​യെ​നും ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങും ഒരാ​ളാ​ണെ​ന്നു തെ​ളി​യി​ക്കു​ന്ന​താ​ണ്.

മറ്റേ​ത് 1832 ജൂൺ 15-​ാംനു-ത്തെ മൊ​നി​ത്ത​യ്യെ പത്ര​മാ​ണ്; അതിൽ ഴാ​വേ​രു​ടെ ആത്മ​ഹ​ത്യ​യെ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്; എന്ന​ല്ല, പൊ​ല്ലീ​സ്സു​മേ​ലു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നോ​ടു ഴാവേർ നേ​രി​ട്ടു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​തിൽ നി​ന്നു, റ്യൂ ദ് ല ഷങ് വ്രെ​റി​യി​ലെ വഴി​ക്കോ​ട്ട​യിൽ​വെ​ച്ചു തട​വു​കാ​ര​നാ​യി പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ട് അയാൾ ഒരു ലഹ​ള​ക്കാ​ര​ന്റെ ഉദാ​ര​ബു​ദ്ധി കാ​ര​ണ​മാ​ണ് ജീ​വ​നോ​ടു​കൂ​ടി പോ​ന്ന​തെ​ന്നും ആ ലഹ​ള​ക്കാ​രൻ​നി​റ​ച്ച കൈ​ത്തോ​ക്കി​ന്നു മുൻ​പിൽ അയാളെ നിർ​ത്തി​യി​ട്ടു തല​യ്ക്കു നേ​രെ​വെ​ടി​വെ​യ്ക്കു​ന്ന​തി​ന്നു പകരം ആകാ​ശ​ത്തേ​ക്കു തോ​ക്കൊ​ഴി​ക്കു​ക​യാ​ണ് ചെ​യ്ത​തെ​ന്നും കാ​ണു​ന്നു എന്നു​കൂ​ടി എടു​ത്തു​പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു.

മരി​യു​സ് വാ​യി​ച്ചു. അയാൾ​ക്കു തെ​ളി​വാ​യി, ഒരു തീയതി അതി​ലു​ണ്ട്, തട്ടി​ക്ക​ള​യാൻ വയ്യാ​ത്ത തെ​ളി​വു, തെ​നാർ​ദി​യെർ പറ​ഞ്ഞ​ത് ശരി​യാ​ണെ​ന്നു വരു​ത്താൻ​വേ​ണ്ടി ആ രണ്ടു പത്ര​ങ്ങ​ളും കല്പി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി അച്ച​ടി​പ്പി​ച്ച​താ​വാൻ വയ്യാ; മൊ​ന്നി​ത്യെ പത്ര​ത്തിൽ അച്ച​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ആ കു​റി​പ്പു പൊ​ല്ലീ​സ്സു​മേ​ലു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻ ഭര​ണാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്ക​യ​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടു​ള്ള വി​വ​ര​ണ​ക്കു​റി​പ്പി​ന്റെ ഒരു പകർ​പ്പാ​ണ്. മരി​യു​സ്സി​നു സം​ശ​യി​ക്കാൻ വയ്യാ.

ബാ​ങ്ക് ഗു​മ​സ്ത​നിൽ​നി​ന്ന് കി​ട്ടിയ വിവരം ശരി​യ​ല്ല; അയാൾ​ക്കു തെ​റ്റി​പ്പോ​യി.

പെ​ട്ടെ​ന്നു മഹാ​നാ​യി​ത്തീർ​ന്ന ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് അന്ധ​കാ​ര​ത്തിൽ​നി​ന്നു പു​റ​ത്തേ​ക്കു പ്ര​വേ​ശി​ച്ചു. മരി​യു​സ്സി​നു ആഹ്ലാ​ദ​സൂ​ച​ക​മായ ഒരൊ​ച്ച പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല.

‘അപ്പോൾ ഈ ഭാ​ഗ്യം​കെ​ട്ട ദു​ഷ്ടൻ ഒരു വന്ദ​നീ​യ​നായ മനു​ഷ്യ​നാ​ണ്. ആ സ്വ​ത്തു​മു​ഴു​വ​നും വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​ത​ന്നെ​യാ​ണ്! അദ്ദേ​ഹ​മാ മദ​ലി​യെൻ, ഒരു രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ മു​ഴു​വ​നും ദൈവം! അദ്ദേ​ഹ​മാ​ണ്, ഴാങ് വാൽ ഴാ​ങ്ങാ​ണ്, ഴാ​വേ​റു​ടെ ജീവനെ രക്ഷി​ച്ച ആളും; അദ്ദേ​ഹം ഒരു മഹാ​ത്മാ​വാ​ണ്! അദ്ദേ​ഹം ഒരു ഋഷി​യാ​ണു്!’

‘അയാൾ ഒരു ഋഷി​യു​മ​ല്ല, ഒരു മഹാ​ത്മാ​വു​മ​ല്ല’, തെ​നാർ​ദി​യെർ പറ​ഞ്ഞു.‘അയാൾ ഒരു കൊ​ല​പാ​ത​കി​യും ഒരു തട്ടി​പ്പ​റി​ക്കാ​ര​നു​മാ​ണ്.’

കു​റ​ച്ച​ധി​കാ​ര​ശ​ക്തി​യു​ണ്ടെ​ന്നു സ്വയം തോ​ന്നി​ത്തു​ട​ങ്ങിയ ഒരാ​ളു​ടെ സ്വ​ര​ത്തിൽ അയാൾ തു​ടർ​ന്നു: ‘നമു​ക്കു പരി​ഭ്ര​മി​ക്കാ​തി​രി​ക്കുക.’

തട്ടി​പ്പ​റി​ക്കാ​രൻ, കൊ​ല​പാ​ത​കി—മറ​ഞ്ഞു​ക​ഴി​ഞ്ഞു എന്നു മരി​യു​സ് കരു​തി​യി​രു​ന്ന ഈ രണ്ടു വാ​ക്കു​കൾ വീ​ണ്ടും തി​രി​ച്ചെ​ത്തി, മഞ്ഞിൻ​ത​ണു​പ്പു​ള്ള ധാ​രാ​ജ​ലം​പോ​ലെ അയാ​ളു​ടെ മേൽ വന്നു​വീ​ണു.

‘ഇനി​യും?’ അയാൾ ചോ​ദി​ച്ചു.

‘എപ്പോ​ഴും’, തെ​നാർ​ദി​യെർ തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ചു. ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് മദ​ലി​യെ​ന്റെ പണം തട്ടി​യെ​ടു​ത്തി​ട്ടി​ല്ല. എങ്കി​ലും അയാൾ കള്ള​നാ​ണ്. അയാൾ ഴാ​വേ​റെ കൊ​ന്നി​ട്ടി​ല്ല. എങ്കി​ലും കൊ​ല​പാ​ത​കി​യാ​ണ്.’

‘നി​ങ്ങൾ പറ​യു​ന്ന​ത്’, മരി​യു​സ് അങ്ങോ​ട്ട​ടി​ച്ചു. ‘ആ നാ​ല്പ​തു കൊ​ല്ലം മുൻ​പി​ല​ത്തെ പറയാൻ മാ​ത്ര​മി​ല്ലാ​ത്ത കള​വി​നെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണോ?—ഒരു ജീ​വി​ത​ദ​ശ​യി​ലെ പശ്ചാ​ത്താ​പം​കൊ​ണ്ടും സൗ​ശീ​ല്യം​കൊ​ണ്ടും സ്വാർ​ത്ഥ​ത്യാ​ഗം​കൊ​ണ്ടും, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പത്ര​ങ്ങൾ​ത​ന്നെ പറ​യു​ന്ന​വി​ധം, വേ​ണ്ട​തി​ല​ധി​കം പ്രാ​യ​ശ്ചി​ത്തം ചെ​യ്തു​ക​ഴി​ഞ്ഞ ആ ഒരു മോ​ഷ​ണ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി?’

‘ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു, കൊ​ല​പാ​ത​ക​വും മോ​ഷ​ണ​വു​മെ​ന്ന്; ഹേ ബാ​റ​ണ​വർ​കൾ, ഞാൻ വാ​സ്ത​വ​സം​ഗ​തി​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണ് പറ​യു​ന്ന​തെ​ന്ന് ആവർ​ത്തി​ക്ക​ട്ടെ. ഞാ​നി​പ്പോൾ പറയാൻ പോ​കു​ന്ന​ത് ആരും അറി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​ത​ല്ല. അതു പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​ത്ത സം​ഗ​തി​യാ​ണ്. ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് അവി​ടു​ത്തെ ഭാ​ര്യ​യ്ക്കു സാ​മർ​ത്ഥ്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി സമ്മാ​നി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള സ്വ​ത്തി​ന്റെ ആഗമം ഒരു സമയം അതിൽ​നി​ന്ന​റി​യാം. സാ​മർ​ത്ഥ്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി എന്നു ഞാൻ പറ​ക​യു​ണ്ടാ​യി; എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ, അങ്ങ​നെ​യൊ​രു സമ്മാ​നം സമ്മാ​നി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ട് ഒരു മാ​ന്യ​മായ തറ​വാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് അതിലെ സു​ഖാ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളിൽ പങ്കു​കൊ​ള്ളാ​റാ​വു​ക​യും, ആ ഒര​ടി​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ, തന്റെ ദു​ഷ്പ്ര​വൃ​ത്തി​യെ മറ​ച്ചു​വെ​യ്ക്കാ​നും, മോ​ഷ്ടി​ച്ചെ​ടു​ത്ത​തി​നെ അനു​ഭ​വി​ക്കാ​നും, സ്വ​ന്തം പേ​രി​നെ കു​ഴി​ച്ചു​മു​ടാ​നും, സ്വ​ന്ത​മാ​യി ഒരു കു​ടും​ബ​മു​ണ്ടാ​ക്കി​വെ​യ്ക്കാ​നും കഴി​യു​ക​യും ചെയ്ക എന്ന​ത് അത്ര സാ​മർ​ത്ഥ്യം കു​റ​ഞ്ഞ പണി​യ​ല്ല​ല്ലോ.’

‘ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ ഇവി​ടെ​വെ​ച്ചു​ത​ന്നെ തട​യേ​ണ്ട​താ​ണ്, മരി​യു​സ് പറ​ഞ്ഞു. ‘പക്ഷേ, മു​ഴു​വ​നാ​ക്കു.’

‘ഞാൻ മു​ഴു​വ​നും പറയാം, പ്ര​തി​ഫ​ലം നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഔദാ​ര്യം​പോ​ലെ. ഈ ഗൂ​ഢ​സം​ഗ​തി​ക്കു കട്ടി​സ്വർ​ണ്ണം തരേ​ണ്ട​താ​ണ്. നി​ങ്ങൾ എന്നോ​ട് ചോ​ദി​ക്കും ‘നി​ങ്ങൾ​ക്കു ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു​കൂ​ടേ? കാരണം സാ​ര​മി​ല്ല: അയാ​ളു​ടെ കൈയിൽ ഇനി യാ​തൊ​ന്നു​മി​ല്ല, ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തെ​ല്ലാം നി​ങ്ങൾ​ക്കു തന്നു​ക​ഴി​ഞ്ഞു എന്നെ​നി​ക്ക​റി​യാം; ആ വിദ്യ വളരെ സമർ​ത്ഥ​മാ​യെ​ന്നു ഞാൻ കരു​തു​ന്നു. എന്നാൽ ഇനി അയാ​ളു​ടെ പക്കൽ ഒരു കാ​ശു​മി​ല്ല; അയാൾ കൈ മലർ​ത്തി​ക്കാ​ണി​ക്കും; എനി​ക്കാ​ണെ​ങ്കിൽ, ലഴോ​യ​യി​ലേ​ക്കു പോവാൻ കു​റ​ച്ചു പണം ആവ​ശ്യ​മു​ള്ള സ്ഥി​തി​ക്ക്, ഒരു കാ​ശു​മി​ല്ലാ​ത്ത ആ മനു​ഷ്യ​നെ​ക്കാൾ എല്ലാം കൈയിൽ വന്നി​രി​ക്കു​ന്ന നി​ങ്ങ​ളെ​യാ​ണ് ഞാ​നി​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ട​ത്. എനി​ക്കു കു​റ​ച്ചു ക്ഷീ​ണ​മു​ണ്ട്: ഞാൻ ഒരി​ട​ത്തി​രി​ക്ക​ട്ടെ.’

മരി​യു​സ് ഒരു കസാ​ല​യിൽ ഇരു​ന്നു. മറ്റേ ആളോട് ഇരി​ക്കാൻ ആഗ്യം കാ​ണി​ച്ചു.

തെ​നാർ​ദി​യർ ഒരു പൊ​ടി​പ്പു​ക​സാ​ല​യിൽ ചെ​ന്നു​കൂ​ടി, തന്റെ രണ്ടു പത്ര​ങ്ങ​ളും പെ​റു​ക്കി​യ​ടു​ത്തു. വീ​ണ്ടും അവ​യു​ടെ ലക്കോ​ട്ടി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ​യാ​ക്കി. ‘ദ്രാ​പ്പോ​ബ്ലാ​ങ്’ നഖം​കൊ​ണ്ടു കു​ത്തി​ത്തു​ള​യ്ക്കെ ഇങ്ങ​നെ പി​റു​പി​റു​ത്തു; ‘ഈ ഒന്നു കൈ​യി​ലാ​ക്കാ​നാ​ണ് ഞാൻ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി​യ​തൊ​ക്കെ.’

എന്നി​ട്ടു കാ​ലി​ന്മേൽ കാ​ലേ​റ്റി കസാ​ല​ച്ചാ​രി​ലേ​ക്കു മലർ​ന്നു​കി​ട​ന്നു—പറയാൻ പോ​കു​ന്ന​തെ​ന്താ​ണെ​ന്നു തീർ​ച്ച​യു​ള്ള ആളുകൾ സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി അവ​ലം​ബി​ക്കു​ന്ന നില; എന്നി​ട്ടു വാ​ക്കു​ക​ളെ ഉറ​പ്പി​ച്ചു​ച്ച​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു ഗൗ​ര​വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി വി​ഷ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കി​റ​ങ്ങി:

‘മൊ​സ്യു ബാറൺ, ഏക​ദേ​ശം ഒരു കൊ​ല്ലം മുൻപ് 1832-ൽ, ജൂൺ 6-ാംനു, അതാ​യ​ത് ലഹ​ള​ദി​വ​സം, പാ​രീ​സ്സി​ലെ ഒരു വലിയ ഓവു​ചാ​ലിൽ പൊ​ങ്ങ് ദ് ആൻ വലീ​ദി​നും പൊങ് ദ് യനാ​യി​ക്കും നടു​ക്ക് ഓവു​ചാൽ സെയിൻ നദി​യിൽ ചെ​ന്നു ചാ​ടു​ന്നേ​ട​ത്ത്, ഒരു മനു​ഷ്യ​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.’

മരി​യു​സ് പെ​ട്ടെ​ന്നു തന്റെ കസാല തെ​നാർ​ദി​യെ​രി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നോ​ട് അടു​പ്പി​ച്ചു. തെ​നാർ​ദി​യെർ അതു സൂ​ക്ഷി​ച്ചു; തൽ​ക്കാ​ല​വി​ധി കൈ​യി​ലാ​ക​യും എതി​രാ​ളി തന്റെ​വാ​ക്കു​കൾ​ക്കു മുൻ​പിൽ ദീർ​ഘ​ശ്വാ​സ​മി​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഒരു പ്രാ​സം​ഗി​ക​ന്റെ ആലോ​ച​ന​യോ​ടു​കൂ​ടി അയാൾ തു​ടർ​ന്നു; ‘രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ങ്ങ​ള​ല്ലാ​ത്ത കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് ഒളി​ച്ചു​താ​മ​സി​ക്കാ​തെ ഗത്യ​ന്ത​ര​മി​ല്ലെ​ന്നായ ആ മനു​ഷ്യൻ ഓവു​ചാൽ തന്റെ പാർ​പ്പി​ട​മാ​യെ​ടു​ത്തു; അയാ​ളു​ടെ പക്കൽ അതി​ന്റെ താ​ക്കോ​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഞാ​നാ​വർ​ത്തി​ക്കു​ന്നു, അതു ജൂൺ 6-​ാംനാണ്; വൈ​കു​ന്നേ​രം എട്ടു​മ​ണി​ക്കാ​യി​രി​ക്ക​ണം. അയാൾ ഓവു​ചാ​ലിൽ​നി​ന്ന് ഒരു ശബ്ദം കേ​ട്ടു. വല്ലാ​തെ പക​ച്ചു​പോ​യി, അയാൾ ഒരി​ട​ത്ത് ഒളി​ച്ചു ചെ​വി​യോർ​ത്തു നി​ല​വാ​യി. ആ കേ​ട്ട​തു ചവു​ട്ട​ടി​ശ​ബ്ദ​മാ​യി​രു​ന്നു; ആരോ ഇരു​ട്ട​ത്തു അങ്ങോ​ട്ട് നട​ന്നു​വ​രി​ക​യാ​ണ്. അത്ഭു​താ​ത്ഭു​തം, രണ്ടാ​മ​തൊ​രാൾ​കൂ​ടി ഓവു​ചാ​ലി​ലു​ണ്ട്. ഓവു​ചാ​ലി​ന്റെ പു​റ​ത്തേ​ക്കു​ള്ള അഴി​വാ​തിൽ അധികം അക​ലെ​യ​ല്ല. ആ അഴി​ക​ളി​ലൂ​ടേ വന്നി​രു​ന്ന ചെ​റു​വെ​ളി​ച്ചം​കൊ​ണ്ട് അങ്ങോ​ട്ട് വന്ന​താ​രാ​ണെ​ന്ന് അയാൾ​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​യി; ആ പുതിയ ആൾ പു​റ​ത്ത് എന്തോ ഒന്നി​നെ ഏറ്റി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. അയാൾ കൂ​ന്നി​ട്ടാ​ണ് നട​ന്നി​രു​ന്ന​ത്. ആ കൂ​ന്നു​ന​ട​ന്നി​രു​ന്ന ആൾ തട​വിൽ​നി​ന്നു ചാ​ടി​പ്പോ​ന്ന ഒരു പു​ള്ളി​യാ​ണ്, ആ മനു​ഷ്യൻ പു​റ​ത്തേ​റ്റി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന​ത് ഒരു ശവവും. കൊ​ല​പാ​ത​കം എന്നു വെ​ച്ചി​ട്ടൊ​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ, അതാ കയ്യോ​ടെ. മോ​ഷ​ണ​മാ​ണെ​ങ്കിൽ, അത​സ്പ​ഷ്ടം; ധർ​മ്മ​മാ​യി​ട്ട് ആരും ഒരു മനു​ഷ്യ​നെ കൊ​ല്ലി​ല്ല​ല്ലോ. ആ തട​വു​പു​ള്ളി ശവം പു​ഴ​യി​ലെ​റി​യാ​നു​ള്ള പോ​ക്കാ​ണ്. ഒരു കാ​ര്യം ഓർ​മ്മി​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ട്; പു​റ​ത്തെ​യ്ക്കു​ള്ള അഴി​വാ​തി​ല്ക്ക​ലെ​ത്തു​ന്ന​തി​നു മുൻപ് ഓവു​ചാ​ലി​ലൂ​ടേ വളരെ ദൂ​രം​പോ​ന്നു കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള ആ തട​വു​പു​ള്ളി നി​ശ്ച​യ​മാ​യും ഒരു വല്ലാ​ത്ത ചളി​ക്കു​ണ്ടു കണ്ടെ​ത്തി​യി​രി​ക്ക​ണം; ആ മനു​ഷ്യ​ന്നു ശവ​ത്തെ അങ്ങോ​ട്ടെ​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു; പക്ഷേ, പി​റ്റേ ദി​വ​സം​ത​ന്നെ ഓവു​ചാൽ​പ്പ​ണി​ക്കാർ ചളി​ക്കു​ണ്ടിൽ പണി​യെ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ ആ ശവം കണ്ടെ​ത്തി​ക്ക​ള​യും; അത് ആ കൊ​ല​പാ​ത​കി​യു​ടെ ആലോ​ച​ന​യ്ക്കു യോ​ജി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. ആ ഭാ​ര​വും പേറി ചളി​ക്കു​ണ്ടു പി​ന്നി​ടു​ക​യാ​ണ് നല്ല​തെ​ന്ന് അയാൾ നി​ശ്ച​യി​ച്ചു; അയാൾ വള​രെ​യ​ധി​കം ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വ​ണം; ആ ചളി​ക്കു​ണ്ടിൽ​വെ​ച്ചു​ള്ള​തി​ല​ധി​കം തി​ക​ച്ചും ആയു​സ്സു പണ​യം​വെ​യ്ക്കാൻ വയ്യാ. എങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ആ മനു​ഷ്യൻ അതിൽ​നി​ന്നു് പു​റ​ത്തു കട​ന്ന​തെ​ന്ന് എനി​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​വു​ന്നി​ല്ല’

‘മരി​യു​സ് കു​റേ​ക്കൂ​ടി അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു കസാല വലി​ച്ചി​ട്ടു. തെ​നാർ​ദി​യെർ ആ തഞ്ച​ത്തിൽ ദീർ​ഘ​ശ്വാ​സ​മി​ട്ടു. അയാൾ തു​ടർ​ന്നു:

മൊ​സ്യു ബാറൺ, ഒരോ​വു​ചാൽ എന്നു​വെ​ച്ചാൽ രാ​ജ​വീ​ഥി​യ​ല്ല. അവിടെ യാ​തൊ​ന്നും കി​ട്ടി​ല്ല. നട​ക്കാൻ പഴു​തു​കൂ​ടി​യി​ല്ല. രണ്ടു​പേർ ഒന്നി​ച്ച് അതിൽ​പ്പെ​ട്ടാൽ തമ്മിൽ കൂ​ട്ടി​മു​ട്ട​ണം. അതാ​ണു​ണ്ടാ​യ​തും. അവിടെ പാർ​പ്പു​റ​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള മനു​ഷ്യ​നും അതിലെ വന്ന വഴി​പോ​ക്ക​നും തമ്മിൽ കണ്ടു സലാം കൊ​ടു​ക്കാ​തെ നി​വൃ​ത്തി​യ​ല്ലെ​ന്നാ​യി; അതു രണ്ടു കൂ​ട്ടർ​ക്കും ഇഷ്ട​മു​ള്ള കാ​ര്യ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല​താ​നും. വഴി​പോ​ക്കൻ പാർ​പ്പു​കാ​ര​നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘എന്റെ പു​റ​ത്തു​ള്ള ഭാരം കണ്ടു​വ​ല്ലോ; എനി​ക്കു പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോവണം; നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പക്കൽ താ​ക്കോ​ലു​ണ്ട​ല്ലോ, അതി​ങ്ങോ​ട്ടു തരൂ.’ ആ തട​വു​പു​ള്ളി ഒരു വല്ലാ​ത്ത ശക്ത​നാ​ണ്. ഇല്ലെ​ന്നു പറയാൻ നി​വൃ​ത്തി​യു​മി​ല്ല. എങ്കി​ലും, താ​ക്കോൽ കൈ​യി​ലു​ള്ള​വൻ ഇട​കി​ട്ടാൻ​വേ​ണ്ടി പി​ശ​കി​നി​ന്നു. അയാൾ ശവ​ത്തെ പരി​ശോ​ധി​ച്ചു; അതൊരു ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​നാ​ണെ​ന്നും, നല്ല ഉടു​പ്പി​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നും, ഏതാ​ണ്ടൊ​രു ധന​വാ​ന്റെ മട്ടു​ണ്ടെ​ന്നും, ചോ​ര​കൊ​ണ്ടു വൈ​കൃ​ത​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നു​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും മന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നി​ട​യ്ക്ക് കൊ​ല​പാ​ത​കി കാ​ണാ​തെ ആ കൊ​ല​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ട മനു​ഷ്യ​ന്റെ പു​റം​കു​പ്പാ​യ​ത്തി​ന്റെ പി​ന്നിൽ​നി​ന്ന് ഒരു കഷണം കത്തി​രി​ച്ചെ​ടു​ക്കാൻ അയാൾ​ക്കു തഞ്ചം കി​ട്ടി. ആളെ കണ്ടു​പി​ടി​ക്കാ​നു​ള്ള ഒരു തെ​ളി​വു​രേഖ, മന​സ്സി​ലാ​യ​ല്ലോ; കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ അന്വേ​ഷി​ച്ചു പി​ടി​ക്കാ​നും കു​റ്റ​ക്കാ​ര​ങ്കൽ കൈ ചെ​ല്ലാ​നും പറ്റിയ ഒരു പണി. അയാൾ തെ​ളി​വു​രേഖ കീ​ശ​യി​ലാ​ക്കി, അതു കഴി​ഞ്ഞ് അയാൾ വാതിൽ തു​റ​ന്നു​കൊ​ടു​ത്തു, മു​തു​ക​ത്തു ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴ​ച്ചു​മ​ടു​മാ​യി ആ മനു​ഷ്യ​നെ പു​റ​ത്തേ​ക്കാ​ക്കി, അഴി​വാ​തിൽ വീ​ണ്ടും അട​ച്ചു​പൂ​ട്ടി, അവി​ടു​ന്ന​ങ്ങോ​ട്ടു​ള്ള കഥയിൽ പങ്കു​കൊ​ള്ളാ​തി​രി​ക്കാ​നും കൊ​ല​പാ​ത​കി കൊ​ല​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ട ആളെ പു​ഴ​യി​ലേ​ക്കു വലി​ച്ചെ​റി​യു​മ്പോൾ അവിടെ ഇല്ലാ​തി​രി​ക്കാ​നും​വേ​ണ്ടി ഒരു പാ​ച്ചിൽ പാ​ഞ്ഞു. ഇപ്പോൾ മന​സ്സി​ലാ​യ​ല്ലോ. ശവ​വും​കൊ​ണ്ടു പോ​യി​രു​ന്ന മനു​ഷ്യൻ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങാ​ണു്; താ​ക്കോൽ കൈ​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ആൾ ഇപ്പോൾ നി​ങ്ങ​ളോ​ടു സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു; പു​റം​കു​പ്പാ​യ​ത്തി​ന്റെ കഷ്ണം…’

തെ​നാർ​ദി​യെർ തന്റെ കീ​ശ​യിൽ​നി​ന്ന് ആകെ കറു​ത്ത പു​ള്ളി വീണ ഒരു കറു​ത്ത​തു​ണി​ക്ക​ഷ്ണം കണ്ണി​നു​നേർ​ക്കു​യർ​ത്തി രണ്ടു തള്ള​വി​രൽ​കൊ​ണ്ടും രണ്ടു ചൂ​ണ്ടാ​ണി​വി​രൽ​കൊ​ണ്ടും’ അമർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ചു നി​വർ​ത്തി​ക്കാ​ണി​ച്ച് തന്റെ വാചകം മു​ഴു​മി​പ്പി​ച്ചു.

മരി​യു​സ് ചാ​ടി​യെ​ണീ​റ്റു, വി​ളർ​ത്തു, ശ്വാ​സം കി​ട്ടാ​തെ, ആ കറു​ത്ത തു​ണി​ക്ക​ഷ്ണ​ത്തി​യ്മേൽ കണ്ണൂ​ന്നി​ക്കൊ​ണ്ട്, ഒര​ക്ഷ​ര​വും മി​ണ്ടാ​തെ, ആ കു​പ്പാ​യ​ത്തു​ണ്ട​ത്തിൽ​നി​ന്നു കണ്ണെ​ടു​ക്കാ​തെ, ചു​മ​രി​ന്റെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു വാ​ങ്ങി​വാ​ങ്ങി ചെ​ന്നു, പു​ക​ക്കു​ഴ​ലോ​ട​ടു​ത്തു​ള്ള ഒരു ചു​മ​ര​ളു​മാ​റി​യു​ടെ പൂ​ട്ടി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഒരു താ​ക്കോൽ വല​ത്തെ കൈ​കൊ​ണ്ടു തപ്പി​നോ​ക്കി.

അയാൾ താ​ക്കോൽ കണ്ടെ​ത്തി, ചു​മ​ര​ളു​മാ​റി തു​റ​ന്നു, നോ​ക്കാ​തെ​യും അപ്പോ​ഴും തെ​നാർ​ദി​യെർ പി​ടി​ച്ചു​കാ​ണി​ക്കു​ക​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്ന കീ​റ​ത്തു​ണി​യിൽ​നി​ന്നു തന്റെ അമ്പ​ര​ന്ന നോ​ട്ട​മെ​ടു​ക്കാ​തെ​യും അതി​ന്നു​ള്ളി​ലേ​ക്കു കൈ​യി​ട്ടു.

പക്ഷേ, തെ​നാർ​ദി​യെർ തു​ടർ​ന്നു; ‘ബാ​റ​ണ​വർ​കൾ, ആ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രൻ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ കെ​ണി​യിൽ​പ്പെ​ട്ടു​പോയ ഒരു ധനി​ക​യു​വാ​വും ഒരു​പാ​ടു പണം അപ്പോൾ കൈയിൽ വെ​ച്ചി​രു​ന്ന ആളു​മാ​യി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണ് എന്റെ ദൃ​ഢ​ബോ​ധം’

‘ആ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രൻ ഞാ​നാ​യി​രു​ന്നു; ആ പു​റം​കു​പ്പാ​യം ഇതാ! മരി​യു​സ് വി​ളി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞു. എന്നി​ട്ട് ആകെ ചോര നി​റ​ഞ്ഞ ഒരു കറു​ത്ത പഴ​ങ്കു​പ്പാ​യം അയാൾ നി​ല​ത്തേ​ക്കു വലി​ച്ചെ​റി​ഞ്ഞു.

എന്നി​ട്ടു തെ​നാർ​ദി​യെർ കൈ​യിൽ​പ്പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന തു​ണി​ക്ക​ഷ്ണം തട്ടി​പ്പ​റി​ച്ചു, പു​റം​കു​പ്പാ​യ​ത്തി​നു​മീ​തേ കു​നി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന് ആ കീ​റ​ത്തു​ണി കു​പ്പാ​യ​ത്തൊ​ങ്ങ​ലി​ന്റെ പഴു​തിൽ ചേർ​ത്തു പതി​ച്ചു. ആ കഷ്ണം അവിടെ ശരി​ക്കു ചേർ​ന്നു; ആ കഷ്ണം കൂ​ടി​യൊ​ത്ത​പ്പോൾ കു​പ്പാ​യം മു​ഴു​വ​നാ​യി.

തെ​നാർ​ദി​യെർ നി​ല​ത്തോ​ടു ചേർ​ത്താ​ണി​ത​റ​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ടു.

അയാൾ ഇങ്ങ​നെ വി​ചാ​രി​ച്ചു. ‘ഞാൻ ആകെ മറി​ഞ്ഞു.’

വി​റ​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു, നി​രാ​ശ​നാ​യി, പ്ര​കാ​ശ​മാ​ന​നാ​യി മരി​യൂ​സ് അവി​ടെ​നി​ന്നെ​ഴു​ന്നേ​റ്റു

അയാൾ കീ​ശ​യിൽ കൈ​യി​ട്ടു തപ്പി തെ​നാർ​ദി​യെ​രു​ടെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു ഭയ​ങ്ക​ര​മ​ട്ടിൽ നട​ന്നു​ചെ​ന്ന് അഞ്ഞൂ​റു ഫ്രാ​ങ്കി​ന്റെ നോ​ട്ടു​ക​ളും ആയിരം ഫ്രാ​ങ്കും കൈ​മു​ഷ്ടി​യിൽ വാ​രി​പ്പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത് ആ മനു​ഷ്യ​ന്റെ മു​ഖ​ത്തേ​ക്ക് ഒരേ​റു​കൊ​ടു​ത്തു.

‘നി​ങ്ങൾ ഒര​റ​യ്ക്ക​ത്ത​ക്ക ദു​ഷ്ട​നാ​ണ്! നി​ങ്ങൾ നു​ണ​യ​നാ​ണ്, പര​ദൂ​ഷ​ക​നാ​ണ്, തെ​മ്മാ​ടി​യാ​ണ്. നി​ങ്ങൾ ആ മനു​ഷ്യ​നെ കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ വന്ന്, അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ മര്യാ​ദ​ക്കാ​ര​നാ​ക്കി, നി​ങ്ങൾ​ക്ക് അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ചീ​ത്ത​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു, നി​ങ്ങൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ബഹു​മാ​ന്യ​നാ​ക്കി; അപ്പോൾ നി​ങ്ങ​ളാ​ണ് കള്ളൻ! നി​ങ്ങ​ളാ​ണ് കൊ​ല​പാ​ത​കി! ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ തെ​നാർ​ദി​യെർ ഴൊൻ​ദ്രെ​ത്തായ നി​ങ്ങ​ളെ, റ്യു ദ് ലോ​പ്പി​ത്താ​ലി​ലെ ആ മട​യിൽ​വെ​ച്ചു കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ട്. നി​ങ്ങ​ളെ തണ്ടു​വ​ലി​ശി​ക്ഷ​സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്ക​ല്ല വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ അതി​ന്ന​പ്പു​റ​ത്തേ​ക്കു​ത​ന്നെ​യും പറ​ഞ്ഞ​യ​യ്ക്കാൻ വേണ്ട വി​വ​ര​ങ്ങൾ ഞാൻ കണ്ട​റി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്. അധി​ക​പ്ര​സം​ഗി, ഇതാ, ആയിരം ഫ്രാ​ങ്ക്!’

ഒരാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്കി​ന്റെ നോ​ട്ടു​കൂ​ടി അയാൾ വലി​ച്ചെ​റി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്തു.

‘ഹാ, തെ​നാർ​ദി​യെർ ഴൊൻ​ദ്രെ​ത്, ആന​ക്ക​ള്ള, പഴയ ഗൂ​ഢ​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു​ക​ച്ച​വ​ടം നട​ത്തു​ന്ന മനു​ഷ്യാ, ഗൂ​ഢ​സം​ഗ​തി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള വാ​ണി​ഭ​ക്കാര, ഇരുൾ​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളെ വാ​രി​നോ​ക്കി നട​ക്കു​ന്ന ദുഷ്ട, ഇത് ഒരു പാ​ഠ​മാ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ! ഈ അഞ്ഞൂ​റു ഫ്രാ​ങ്കും പെ​റു​ക്കി​യെ​ടു​ത്ത് ഇവി​ടെ​നി​ന്നു പോവു! വാ​ട്ടർ​ലൂ നി​ങ്ങ​ളെ രക്ഷി​ക്കു​ന്നു.’

‘വാ​ട്ടർ​ലൂ!’ മുൻ​പു​ള്ള​വ​യോ​ട് ആ അഞ്ഞു​റു ഫ്രാ​ങ്കും എടു​ത്തു​കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​തെ​നാർ​ദി​യെർ മു​ര​ണ്ടു.

‘അതേ, ആളെ​ക്കൊ​ല്ലി! നി​ങ്ങൾ അവി​ടെ​വെ​ച്ച് ഒരു കേർ​ണ​ലി​ന്റെ ജീ​വൻ​ര​ക്ഷി​ച്ചു…’

‘ഒരു ജന​റ​ലി​ന്റെ’ തല​യു​യർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു തെ​നാർ​ദി​യെർ പറ​ഞ്ഞു.

‘ഒരു കേർ​ണ​ലി​ന്റെ!’ മരി​യു​സ് ശു​ണ്ഠി​യെ​ടു​ത്തു പറ​ഞ്ഞു, ഒരു ജന​റൽ​ക്കു​വേ​ണ്ടി ഞാൻ ഒരു കാശും തരു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. നി​ങ്ങൾ ഇവിടെ കട​ന്നു​വ​ന്ന​തു ദോ​ഷാ​രോ​പ​ണ​ത്തി​ന്നാ​ണ്. ഞാൻ പറ​യു​ന്നു, നി​ങ്ങൾ എല്ലാ​ത്ത​രം പാ​പ​കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളും ചെ​യ്തി​രി​ക്കു​ന്നു. പോവൂ! ഇനി ഇവിടെ കാ​ണ​രു​തു്. ഒന്നു​മാ​ത്ര​മേ എനി​ക്കു പറ​യാ​നു​ള്ളു, സു​ഖി​ക്കു. ഹാ! പര​മ​ദു​ഷ്ട! ഇതാ, ഒരു മു​വ്വാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്കു കൂടി. എടു​ത്തോ​ളൂ നാളെ നി​ങ്ങൾ മക​ളോ​ടു​കൂ​ടി അമേ​രി​ക്ക​യി​ലേ​ക്കു കപ്പൽ കയറണം; എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത നുണയ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാര്യ മരി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു​വ​ല്ലോ നി​ങ്ങൾ പോ​കു​ന്നു​ണ്ടോ എന്നു ഞാ​ന​ന്വേ​ഷി​ക്കും; പോ​കു​ന്ന സമയ ഇരു​പ​തി​നാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്ക്കൂ​ടി ഞാൻ തരും. എവി​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും​പോ​യി കഴു​ക​യ​റൂ!’

‘മൊ​സ്യു ബാറൺ’, നി​ല​ത്തോ​ടു തല മു​ട്ടു​മാ​റു താ​ണു​പ​ച​രി​ച്ചി​കൊ​ണ്ടു് തെ​നാർ​ദി​യെർ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു, ‘എന്നെ​ന്നേ​ക്കും ഞാൻ നന്ദി​യു​ള്ള​വ​നാ​യി​രി​ക്കും.’ എന്നി​ട്ടു യാ​തൊ​ന്നും മന​സ്സി​ലാ​കാ​തെ, അമ്പ​ര​ന്ന്, ആ സ്വർ​ണ്ണ​ച്ചാ​ക്കി​നു ചു​വ​ടിൽ രസ​മാ​യ​ര​ഞ്ഞും നോ​ട്ടു​ക​ളെ ചി​ന്നി​ക്കൊ​ണ്ടു തല​യ്ക്കു മു​ക​ളിൽ വെ​ച്ച് ഇര​മ്പി​വെ​ട്ടിയ ഇടി​വെ​ട്ടേ​റ്റും ആഹ്ലാ​ദ​ഭ​രി​ത​നാ​യി, തെ​നാർ​ദി​യെർ ആ മു​റി​യിൽ​നി​ന്നു പോയി.

അയാൾ ഇടി​വെ​ട്ടേ​റ്റ​പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു, എങ്കി​ലും തൃ​പ്ത​നാ​യി; ഇത്ത​ര​മു​ള്ള ഒരി​ടി​മി​ന്നൽ തട്ടാ​തെ​യാ​ക്കു​ന്ന യന്ത്രം അയാ​ളു​ടെ കൈ​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ അയാൾ വല്ലാ​തെ ശു​ണ്ഠി​യെ​ടു​ത്തേ​നേ.

നമു​ക്ക് ഈ മനു​ഷ്യ​നെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള​തു പറ​ഞ്ഞു​ക​ഴി​ക്കുക.

ഈ സമ​യ​ത്തു ഞങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു​വ​രു​ന്ന കാ​ര്യം നട​ന്നി​ട്ടു രണ്ടു ദി​വ​സ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം അയാൾ തന്റെ മകൾ അസെൽ​മ​യു​മൊ​ന്നി​ച്ചു—മരി​യു​സ്സി​ന്റെ സശ്ര​ദ്ധ​മായ അന്വേ​ഷ​ണ​ത്തി​നു നാം നന്ദി പറയുക—ഒരു കള്ള​പ്പേ​രിൽ കൈയിൽ ന്യൂ​യോർ​ക്ക് നഗ​ര​ത്തി​ലെ ഒരു ബാ​ങ്കി​ലേ​ക്ക് ഇരു​പ​തി​നാ​യി​രം ഫ്രാ​ങ്കി​ന്റെ ചെ​ക്കു​മാ​യി അമേ​രി​ക്ക​യി​ലെ​ക്കു യാ​ത്ര​തി​രി​ച്ചു.

തെ​നാർ​ദി​യെ​രു​ടെ മന​സ്സി​ന്റെ ചീ​ത്ത​ത്തം എന്താ​യാ​ലും മാ​റാ​ത്ത​താ​ണ്; അയാളെ ചട്ടു​ക​മാ​ക്കി​ക്കി​ട്ടാൻ കഴി​യാ​തെ​പോയ പ്ര​മാ​ണി​ക​ളു​ടെ നഷ്ട​വും തീ​രാ​ത്ത​തു​ത​ന്നെ. അയാൾ അമേ​രി​ക്ക​യിൽ​ച്ചെ​ന്നി​ട്ടും യൂ​റോ​പ്പി​ലെ പണി​യാ​രം​ഭി​ച്ചു. ഒരു ദു​ഷ്ട​നു​മാ​യു​ള്ള സമ്പർ​ക്കം ചി​ല​പ്പോൾ ഒരു സൽ​പ്ര​വൃ​ത്തി​യെ​ക്കൂ​ടി ചീ​ത്ത​പ്പെ​ടു​ത്തും; അതിൽ​നി​ന്നു പാ​പ​കർ​മ്മ​ങ്ങൾ മു​ള​ച്ചു​ണ്ടാ​യി എന്നു വരും. മരി​യു​സ്സി​ന്റെ പണം​കൊ​ണ്ടു തെ​നാർ​ദി​യെർ അടി​മ​ക്ക​ച്ച​വ​ടം നട​ത്തി.

തെ​നാർ​ദി​യെർ വീ​ട്ടിൽ​നി​ന്നു പോയ ഉടനെ മരി​യു​സ് തോ​ട്ട​ത്തി​ലേ​ക്കു പാ​ഞ്ഞു; കൊ​സെ​ത്ത് അവിടെ ലാ​ത്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

‘കൊ​സെ​ത്ത്! കൊ​സെ​ത്ത്!’ അയാൾ വി​ളി​ച്ചു; ‘വരൂ! വേഗം വരു! നമു​ക്കു പോവുക. ബസ്ക്, ഒരു വണ്ടി! കൊ​സെ​ത്ത്, വരൂ! ഹാ! എന്റെ ഈശ്വ​രാ! അദ്ദേ​ഹ​മാ​ണ് എന്റെ ജീവനെ രക്ഷി​ച്ച​ത്. നമു​ക്കി​നി ഒരു നി​മി​ഷം വൈ​കി​ച്ചു​കൂ​ടാ. സാൽ​വ​യെ​ടു​ത്തു മേ​ലി​ടൂ.’

കൊ​സെ​ത്തി​ന് അയാൾ​ക്കു ഭ്രാ​ന്താ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നി; അവൾ ആ പറ​ഞ്ഞ​വി​ധം​ചെ​യ്തു.

അയാൾ​ക്കു ശ്വാ​സം കി​ട്ടു​ന്നി​ല്ല; നെ​ഞ്ഞി​ടി​പ്പു കു​റ​യ്ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി അയാൾ മാ​റ​ത്തു കൈ​വെ​ച്ചു. അയാൾ നീണ്ട കാൽ​വെ​പ്പു​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി നട​ന്നു; അയാൾ കൊ​സെ​ത്തി​നെ പി​ടി​ച്ചു പൂ​ട്ടി.

‘ഹാ! കൊ​സെ​ത്ത്! ഞാ​നൊ​രു ഭാ​ഗ്യം​കെ​ട്ട കഴു​വാ​ണ്!’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു.

മരി​യു​സ് അമ്പ​ര​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് മരി​യു​സ്സി​ന്റെ കണ്ണിൽ അനിർ​വ​ച​നീ​യ​മാ​യ​വി​ധം ഉയ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള ഒരു വ്യ​സ​ന​മ​യ​മായ രൂ​പ​മെ​ടു​ത്തു. വി​ശി​ഷ്ട​വും മനോ​ഹ​ര​വും അപാ​ര​ത​കൊ​ണ്ടു വി​നീ​ത​വു​മായ ഒരു മനോ​ഗു​ണം അയാ​ളു​ടെ മുൻ​പിൽ പ്ര​ത്യ​ക്ഷീ​ഭ​വി​ച്ചു. തട​വു​പു​ള്ളി ക്രി​സ്തു​വാ​യി മാറി.

ഈ മാ​ഹാ​ത്മ്യ​വി​ശേ​ഷ​ത്തി​നു​മുൻ​പിൽ മരി​യു​സ്സി​ന്റെ കണ്ണ​ഞ്ചി. എന്താ​ണ് കാ​ണു​ന്ന​തെ​ന്ന് അയാൾ​ക്ക് മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ല; എങ്കി​ലും അതു മഹ​ത്ത​ര​മാ​യി​രു​ന്നു.

ഒരു നി​മി​ഷം​കൊ​ണ്ട് ഒരു കൂ​ലി​വ​ണ്ടി പടി​ക്ക​ലെ​ത്തി.

മരി​യു​സ് കൊ​സെ​ത്തി​നെ അതി​ലേ​റ്റി താനും ചാ​ടി​ക്ക​യ​റി.

‘വണ്ടി​ക്കാ​രൻ,’ അയാൾ പറ​ഞ്ഞു, ‘റ്യൂ ദ് ലോം അർമെ, 7-ാം നമ്പർ വീട്’

വണ്ടി പറ​പ​റ​ന്നു.

‘ഹാ! എന്തു സുഖം!’ കൊ​സെ​ത്ത് ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു. ‘റ്യൂ ദ് ലോം അർമെ, എനി​ക്ക​തി​നെ​പ്പ​റ്റി അങ്ങോ​ട്ടു പറയാൻ ധൈ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. അപ്പോൾ നമ്മൾ മൊ​സ്യു ഴാ​ങ്ങി​നെ കാണാൻ പോ​ക​യാ​ണ്!’

‘നി​ന്റെ അച്ഛ​നെ! കൊ​സെ​ത്ത്, എന്നെ​ന്നും നി​ന്റെ അച്ഛ​നെ. കൊ​സെ​ത്ത്, ഞാ​ന​ങ്ങി​നെ ഊഹി​ക്കു​ന്നു: ഗവ്രോ​ഷി​ന്റെ പക്കൽ ഞാ​ന​യ​ച്ച കത്തു കി​ട്ടു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ല്ലെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു​വ​ല്ലോ. അത​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കൈ​യിൽ​ച്ചെ​ന്നി​രി​ക്ക​ണം. കൊ​സെ​ത്ത്, എന്നെ രക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ​വേ​ണ്ടി അദ്ദേ​ഹം വഴി​ക്കോ​ട്ട​യി​ലേ​ക്കു വന്നു. ഒരു ദേ​വ​നാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സ്വ​ഭാ​വ​മാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട് അദ്ദേ​ഹം വേ​റേ​യും ആളു​ക​ളെ രക്ഷി​ച്ചു; അദ്ദേ​ഹം ഴാ​വേ​റെ രക്ഷി​ച്ചു. എന്നെ നി​ന​ക്കു​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു തരാൻ​വേ​ണ്ടി അദ്ദേ​ഹം എന്നെ ആ അഗാ​ധ​ക്കു​ഴി​യിൽ​നി​ന്നു രക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി. ആ വല്ലാ​ത്ത ഓവു​ചാ​ലി​ലൂ​ടെ അദ്ദേ​ഹം എന്നെ​യും പു​റ​ത്തേ​റ്റി​പോ​ന്നു. ഹാ! ഞാ​നൊ​രു നന്ദി​കെ​ട്ട പി​ശാ​ചാ​ണ്. കൊ​സെ​ത്ത്, നി​ന്റെ ഈശ്വ​ര​നാ​യി​രു​ന്ന​തി​നു​ശേ​ഷം, അദ്ദേ​ഹം എന്റെ ഈശ്വ​ര​നു​മാ​യി. നോ​ക്കൂ, ഒരു നൂറു പ്രാ​വ​ശ്യം ആളു​കൾ​ക്കു മു​ങ്ങി​ച്ചാ​വാൻ മാ​ത്ര​മു​ള്ള ഒരു ഭയ​ങ്ക​ര​ച്ച​ളി​ക്കു​ഴി​യു​ണ്ട്; ചളി​യിൽ ആണ്ടു​ചാ​വും. കൊ​സെ​ത്ത്, അദ്ദേ​ഹം എന്നെ​യും​കൊ​ണ്ട് അതിലേ പോ​ന്നു. എനി​ക്കു ബോ​ധ​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു; ഞാ​നൊ​ന്നും കണ്ടി​ല്ല, ഞാ​നൊ​ന്നും കേ​ട്ടി​ല്ല, എന്തേ എനി​ക്കു​ണ്ടാ​യ​തെ​ന്നു​ത​ന്നെ ഞാ​ന​റി​ഞ്ഞി​ല്ല. നമ്മൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​രാൻ പോ​ക​യാ​ണ്, നമ്മു​ടെ കൂടെ താ​മ​സി​പ്പി​ക്കാൻ; അദ്ദേ​ഹം ഇഷ്ട​പ്പെ​ട്ടാ​ലും​ശ​രി, ഇല്ലെ​ങ്കി​ലും ശരി, നമു​ക്ക​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ഇനി​വി​ട്ടു​കൂ​ടാ. അദ്ദേ​ഹം വീ​ട്ടി​ലു​ണ്ടാ​യാൽ മതി​യാ​യി​രു​ന്നു! നമു​ക്ക​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കാണാൻ പറ്റ​ട്ടെ, ഞാൻ ഈ ജന്മം മു​ഴു​വ​നും അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പൂ​ജി​ക്കും. അതേ, അതാണ് വേ​ണ്ട​ത്, കൊ​സെ​ത്ത് മന​സ്സി​ലാ​യോ? ഗവ്രോ​ഷ് നി​ന​ക്കു​ള്ള കത്ത് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കൈയിൽ കൊ​ടു​ത്തി​രി​ക്ക​ണം. ഒക്കെ​ത്തെ​ളി​ഞ്ഞു, മന​സ്സി​ലാ​യ​ല്ലോ.’

കൊ​സെ​ത്തി​ന്ന് ഒര​ക്ഷ​ര​മെ​ങ്കി​ലും മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ല.

‘ശരി​യാ​ണ്.’ അവൾ അയാ​ളോ​ടു പറ​ഞ്ഞു.

ഈയി​ട​യ്ക്കു വണ്ടി പാ​ഞ്ഞു.

വാ​തി​ല്ക്കൽ​നി​ന്നു മു​ട്ടു കേ​ട്ട​തോ​ടു​കൂ​ടി ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് പി​ന്നോ​ക്കം തി​രി​ഞ്ഞു.

‘അക​ത്തേ​ക്കു വരു’, അയാൾ ഒച്ച​യി​ല്ലാ​തെ പറ​ഞ്ഞു.

വാതിൽ തു​റ​ന്നു.

കൊ​സെ​ത്തും മരി​യു​സ്സും വാ​തി​ല്ക്കൽ പ്ര​ത്യ​ക്ഷീ​ഭ​വി​ച്ചു.

കൊ​സെ​ത്ത് അക​ത്തേ​ക്കു പാ​ഞ്ഞു​ചെ​ന്നു.

വാ​തി​ലി​ന്റെ കു​റു​മ്പ​ടി​യി​ലേ​ക്കു ചാരി മരി​യു​സ് ഉമ്മ​റ​ത്തു നി​ന്നു.

‘കൊ​സെ​ത്ത്!’ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് പറ​ഞ്ഞു.

എന്നി​ട്ട് അയാൾ കസാ​ല​യിൽ നി​വർ​ന്നു, കൈ രണ്ടും നീ​ട്ടി, വി​റ​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു, കണ്ണു നട്ടു, വി​ളർ​ത്തു, പര​വ​ശ​നാ​യി, നോ​ട്ട​ത്തിൽ ഒര​പാ​ര​മായ ആഹ്ലാ​ദ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യി​രു​ന്നു. വി​കാ​രാ​വേ​ഗം​കൊ​ണ്ടു ശ്വാ​സം കി​ട്ടാ​തായ കൊ​സെ​ത്ത് ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ മാ​റ​ത്തു വീണു.

‘അച്ഛാ!’ അവൾ പറ​ഞ്ഞു.

മതി​മ​റ​ന്നു​പോയ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് വി​ക്കി.

‘നി​യ്യാ​ണ്! അവൾ! നി​ങ്ങൾ! മദാം! നി​യ്യാ​ണ്! ഹാ, എന്റെ ഈശ്വ​രാ!’

കൊ​സെ​ത്തി​നാൽ മു​റു​കെ ആശ്ലേ​ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട അയാൾ ഉറ​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു:

‘നി​യ്യാ​ണ്! നി​യ്യി​വി​ടെ വന്നു! അപ്പോൾ എനി​ക്കു നീ മാ​പ്പു​ത​ന്നു!

ഉരു​ണ്ടു​കൂ​ടു​ന്ന കണ്ണു​നീർ വീ​ഴാ​തി​രി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി കണ്ണു ചി​മ്മി​ക്കൊ​ണ്ടു മരി​യു​സ് മുൻ​പോ​ട്ടു ചെ​ന്നു, തേ​ങ്ങ​ല​മർ​ത്താൻ മു​റു​കെ​കൂ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ച ചു​ണ്ടു​ക​ളി​ലൂ​ടെ മന്ത്രി​ച്ചു: ‘എന്റെ അച്ഛാ!’

‘അപ്പോൾ നി​ങ്ങ​ളും, നി​ങ്ങ​ളും എനി​ക്കു മാ​പ്പ് തന്നു!’ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങ് അയാ​ളോ​ടു പറ​ഞ്ഞു.

മരി​യു​സ്സി​നു വാ​ക്കു കി​ട്ടി​യി​ല്ല; ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് തു​ടർ​ന്നു: ‘ഞാൻ നന്ദി​പ​റ​യു​ന്നു.’

കൊ​സെ​ത്ത് തന്റെ സാൽവ വലി​ച്ചെ​റി​ഞ്ഞു, തൊ​പ്പി കട്ടി​ലി​ന്മേ​ലേ​ക്കു തട്ടി​യി​ട്ടു.

‘എനി​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​വു​ന്നി​ല്ല.’ അവൾ പറ​ഞ്ഞു.

എന്നി​ട്ട് വൃ​ദ്ധ​ന്റെ മടി​യിൽ​ക്ക​യ​റി​യി​രു​ന്ന് ഒരു മനോ​ഹ​ര​മ​ട്ടിൽ അയാ​ളു​ടെ നരച്ച തല​മു​ടി രണ്ടു വശ​ത്തേ​ക്കും മാ​ടി​യി​ട്ട്, അയാ​ളു​ടെ നെ​റ്റി​ത്ത​ട​ത്തിൽ ഒരു​മ്മ വെ​ച്ചു.

അമ്പ​ര​ന്നു​പോയ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് അവളെ ഇഷ്ടം​പോ​ലെ ചെ​യ്യാൻ വി​ട്ടു.

അവ്യ​ക്ത​മായ വി​ധ​ത്തിൽ​മാ​ത്രം ചിലതു മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​രു​ന്ന കൊ​സെ​ത്ത്, മരി​യു​സ്സി​ന്റെ കട​പ്പാ​ടു​കൂ​ടി തീർ​ക്കാ​നെ​ന്ന മട്ടിൽ, തന്റെ ഓമ​നി​ക്കൽ ഇര​ട്ടി​യാ​ക്കി.

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് വി​ക്കി; ‘ആളുകൾ എന്തു വി​ഡ്ഢി​ക​ളാ​ണ്, ഞാ​നി​നി അവളെ ഒരി​ക്ക​ലും കാ​ണി​ല്ലെ​ന്നേ വി​ചാ​രി​ച്ച​ത്. നോ​ക്കൂ! മൊ​സ്യു പൊ​ങ്മേർ​സി, നി​ങ്ങൾ അക​ത്തേ​ക്കു വന്ന സമയം ഞാൻ വി​ചാ​രി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്നു: ‘ഒക്കെ​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. ഇതാ അവ​ളു​ടെ ഉടു​പ്പ്, ഞാ​നൊ​രു ഭാ​ഗ്യം​കെ​ട്ട​വ​നാ​ണ്; ഞാ​നി​നി കൊ​സെ​ത്തി​നെ കാ​ണി​ല്ല,’ ആ സമ​യ​ത്താ​ണ് നി​ങ്ങൾ കോണി കയറി വന്നി​രു​ന്ന​ത്, ഞാ​നൊ​രു വങ്ക​ന​ല്ലേ? നോ​ക്കു, ഒരാൾ എന്തു വങ്ക​നാ​യി​പ്പോ​വു​ന്നു? ഈശ്വ​ര​നെ കണ​ക്കാ​ക്കാ​തെ​യാ​ണ് ആളു​ക​ളു​ടെ പണി. നല്ല​വ​നായ ഈശ്വ​രൻ പറ​യു​ന്നു: ‘നി​ന്നെ ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചു​പോ​യി എന്നു നീ കമ്പം വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നു, വി​ഡ്ഢി, ഇല്ല! ഇല്ല, അങ്ങ​നെ വരി​ല്ല. ആട്ടെ, ഒരു ദേ​വ​സ്ത്രീ​യെ കണ്ടേ കഴിയൂ എന്നു​ള്ള ഒരാ​ളു​ണ്ട​വി​ടെ.’ അതാ, ദേ​വ​സ്ത്രീ വരു​ന്നു; കൊ​സെ​ത്തി​നെ പി​ന്നെ​യും കാ​ണു​ക​യാ​യി! ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി, അതാ ഞാ​നെ​ന്റെ കൊ​സെ​ത്ത്കു​ട്ടി​യെ കാ​ണു​ന്നു! ഹാ! ഞാൻ വളരെ ദുഃ​ഖി​ച്ചു.’

കു​റ​ച്ചി​ട​യ്ക്ക് അയാൾ​ക്ക് ഒച്ച പൊ​ന്താ​താ​യി; പി​ന്നീ​ടു തു​ടർ​ന്നു:

എനി​ക്ക് ഇട​യ്ക്കി​ട​യ്ക്കു കൊ​സെ​ത്തി​നെ കാ​ണേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​നു കാർ​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കാൻ ഒരെ​ല്ലിൻ​ക​ഷ്ണം വേണം. പക്ഷേ, ഞാൻ നി​ങ്ങൾ​ക്ക് ഒരു ‘സ്വൈ​രം​കൊ​ല്ലി’യാ​യി​ത്തീർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നെ​നി​ക്കു തി​ക​ച്ചും മന​സ്സി​ലാ​യി. ഞാ​നാ​ലോ​ചി​ച്ചു: ‘അവർ​ക്കു നി​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടാ​വ​ശ്യ​മി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ​പാ​ടു നോ​ക്കൂ, എന്നും ഒരാ​ളു​ടെ മേൽ പറ്റി​ക്കൂ​ടാൻ പാ​ടി​ല്ല.’ ഹാ! ഈശ്വ​രൻ, രക്ഷി​ച്ചു, അവളെ ഞാൻ ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി കണ്ടു. കൊ​സെ​ത്ത്, നി​ന​ക്ക​റി​യാ​മോ. നി​ന്റെ ഭർ​ത്താ​വു് പര​മ​സു​ന്ദ​ര​നാ​ണ്? ഹാ, ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​ന്, എന്തു ചന്ത​മു​ള്ള ചി​ത്ര​പ്പ​ണി​യോ​ടു​കൂ​ടിയ കഴു​ത്തു​നാ​ട​യാ​ണ് നീ​യി​ന്നു കെ​ട്ടി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്. എനി​ക്ക് ഈ ജാതി ഇഷ്ട​മാ​ണ്. ഇതു നി​ന്റെ ഭർ​ത്താ​വാ​ണ് തി​ര​ഞ്ഞു​വാ​ങ്ങി​യ​ത്, അല്ലേ? പി​ന്നെ നീ ചില കാ​ശ്മീ​ര​സ്സാ​ല്വ​കൾ മേ​ടി​ക്ക​ണം. ഞാ​ന​വ​ളെ നീ എന്നു വി​ളി​ക്ക​ട്ടെ, മൊ​സ്യു പോങ് മേർസി അധി​ക​നേ​ര​ത്തേ​ക്കു വേ​ണ്ടി​വ​രി​ല്ല.’

കൊ​സെ​ത്ത് തു​ട​ങ്ങി ‘ഞങ്ങ​ളെ അങ്ങ​നെ വി​ട്ടു​ക​ള​ഞ്ഞ​തു നന്നാ​യോ? നി​ങ്ങൾ എവി​ടെ​പ്പോ​യി​രു​ന്നു? ഇത്ര​യ​ധി​കം കാലം വരാ​തി​രു​ന്ന​തെ​ന്തേ? പണ്ടൊ​ക്കെ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ യാത്ര മൂ​ന്നു​നാ​ലു ദി​വ​സ​ത്തെ​യ്ക്കേ നി​ല​നി​ന്നി​രു​ന്നു​ള്ളു. ഞാൻ നി​കൊ​ലെ​ത്തി​നെ പറ​ഞ്ഞ​യ​ച്ചു; എപ്പോ​ഴും അവൾ മട​ങ്ങി​വ​ന്നു പറയും, അദ്ദേ​ഹം അവി​ടെ​യി​ല്ല.’ നി​ങ്ങൾ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​യി​ട്ടു ദി​വ​സ​മെ​ത്ര​യാ​യി? എന്തേ ഞങ്ങ​ളെ അറി​യി​ക്കാ​ഞ്ഞ​ത്? അപ്പോൾ, നി​ങ്ങൾ വല്ലാ​തെ വ്യ​ത്യാ​സ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു​വ​ല്ലോ എന്തു വി​കൃ​തി​യ​ച്ഛൻ! അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു രോ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നി​ട്ടു ഞങ്ങൾ അത​റി​ഞ്ഞി​ല്ല നി​ല്ക്കു, മരി​യു​സ്സ്, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കയ്യെ​ങ്ങ​നെ തണു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു!’

‘അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ ഇവി​ടെ​യു​ണ്ട്! മൊ​സ്യു പോ​ങ്മേർ​സി, നി​ങ്ങൾ എനി​ക്കു മാ​പ്പു തന്നു!’ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ആവർ​ത്തി​ച്ചു.

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി പറഞ്ഞ ആ വാ​ക്കു​കൾ കേ​ട്ട​തോ​ടു​കൂ​ടി മരി​യു​സ്സി​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ വീർ​ത്തു​വ​ന്നി​രു​ന്ന​തെ​ല്ലാം പൊ​ട്ടി​പ്പോ​യി.

അയാ​ളിൽ​നി​ന്നു പൊ​ട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെ​ട്ടു: ‘കൊ​സെ​ത്ത്, കേ​ട്ടു​വോ? അദ്ദേ​ഹം അങ്ങോ​ട്ടെ​ത്തി! അദ്ദേ​ഹം എന്നോ​ടു മാ​പ്പു ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു! അദ്ദേ​ഹം എനി​ക്കു വേ​ണ്ടി എന്തു ചെ​യ്തു​വെ​ന്ന​റി​യാ​മോ, കൊ​സെ​ത്ത്? അദ്ദേ​ഹം എനി​ക്കെ​ന്റെ ജീവനെ രക്ഷി​ച്ചു​ത​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം അതി​ലു​മ​ധി​കം ചെ​യ്തു—അദ്ദേ​ഹം നി​ന്നെ എനി​ക്കു​ത​ന്നു എന്നി​ട്ട് എന്റെ ജീവനെ രക്ഷി​ക്കു​ക​യും നി​ന്നെ എനി​ക്കു തരി​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ട്, അദ്ദേ​ഹം തനി​ക്കാ​യി എന്തു ചെ​യ്തു? അദ്ദേ​ഹം തന്നെ​ത്താൻ ബലി​ക​ഴി​ച്ചു നോ​ക്ക​ണേ മനു​ഷ്യ​നെ. എന്നി​ട്ട് അദ്ദേ​ഹം നന്ദി​കെ​ട്ട​വ​നായ എന്നോ​ടു, മറ​വി​ക്കാ​ര​നായ എന്നോ​ടു, നിർ​ദ്ദ​യ​നായ എന്നോ​ടു, കു​റ്റ​ക്കാ​ര​നായ എന്നോ​ടു്, പറ​യു​ന്നു, ഞാൻ നന്ദി​പ​റ​യു​ന്നു എന്ന്! കൊ​സെ​ത്ത്, ഞാ​നെ​ന്റെ ജീ​വി​ത​കാ​ലം മു​ഴു​വ​നും ഇദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പാ​ദ​ശു​ശ്രൂഷ ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നാൽ പോരാ. വഴി​ക്കോ​ട്ട, ആ ഓവു​ചാൽ, ആ തീ​ച്ചൂള, ആ ചളി​ക്കു​ണ്ട്—ഇതെ​ല്ലാം അദ്ദേ​ഹം എനി​ക്കു​വേ​ണ്ടി, കൊ​സെ​ത്ത്, നി​ന​ക്കു​വേ​ണ്ടി കട​ന്നു. എല്ലാ​ത്ത​രം മര​ണ​ങ്ങ​ളേ​യും എന്റെ മുൻ​പിൽ​നി​ന്നു തട്ടി​നീ​ക്കി താൻ സ്വീ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് എന്നേ​യും വാ​രി​യെ​ടു​ത്തു നട​ന്നു. എല്ലാ​ത്ത​രം ധൈ​ര്യ​വും എല്ലാ​ത്ത​രം മനോ​ഗു​ണ​വും, എല്ലാ​ത്ത​രം ധീ​രോ​ദാ​ത്ത​ത​യും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു​ണ്ട്! കൊ​സെ​ത്ത്, ഈ മനു​ഷ്യൻ ഒര​മാ​നു​ഷ​നാ​ണ്!’

‘നി​ല്ക്കു! നി​ല്ക്കൂ!’ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ഒരു താ​ഴ്‌​ന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു. ‘എന്തി​നാ​ണ​തൊ​ക്കെ പറ​യു​ന്ന​ത്?’

‘അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ!’ ബഹു​മാ​നം കൂ​ടി​ക്ക​ലർ​ന്ന ഒരു ശു​ണ്ഠി​യോ​ടു​കൂ​ടി മരി​യു​സ് പറ​ഞ്ഞു, ‘നി​ങ്ങൾ എന്തു​കൊ​ണ്ട് അതൊ​ന്നും എന്നോ​ടു പറ​ഞ്ഞി​ല്ല? നി​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും കു​റ്റ​മു​ണ്ട്. നി​ങ്ങൾ ആളു​ക​ളു​ടെ ജീവനെ രക്ഷി​ക്കു​ന്നു; അവ​രോ​ടൊ​ട്ടു പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കു​ക​യു​മി​ല്ല! അത്ര​മാ​ത്ര​മ​ല്ല, നി​ങ്ങ​ളെ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​ത്ത​രി​ക​യാ​ണെ​ന്ന നാ​ട്യ​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ സ്വയം അധി​ക്ഷേ​പി​ക്കു​ന്നു. ഇതു നന്ന​ല്ല.’

‘ഞാൻ നേരു പറ​ഞ്ഞു,’ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

‘ഇല്ല’, മരി​യു​സ് തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ചു, ‘നേ​രെ​ന്നു വെ​ച്ചാൽ നേ​രു​മു​ഴു​വ​നും വേണം അതു നി​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു മൊ​സ്യു മദ​ലി​യെൻ; അതെ​ന്തു​കൊ​ണ്ടു പറ​ഞ്ഞി​ല്ല? നി​ങ്ങൾ ഴാ​വേ​റെ രക്ഷി​ച്ചു. അതെ​ന്തു​കൊ​ണ്ട് പറ​ഞ്ഞി​ല്ല എന്റെ ആയു​സ്സി​നു ഞാൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കു കട​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു; അതെ​ന്തു​കൊ​ണ്ട് പറ​ഞ്ഞി​ല്ല?’

‘ഞാനും നി​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലെ​ത്ത​ന്നെ കരുതി. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അഭി​പ്രാ​യം ശരി​യാ​ണെ​ന്നു ഞാൻ വി​ചാ​രി​ച്ചു. ഞാൻ വി​ട്ടു​പോ​രേ​ണ്ട​താ​ണെ​ന്ന് എനി​ക്കു തോ​ന്നി. ഓവു​ചാ​ലി​ലെ കഥ നി​ങ്ങൾ അറി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ നി​ങ്ങൾ എന്നെ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അടു​ക്കൽ​ത​ന്നെ താ​മ​സി​പ്പി​ക്കാൻ നോ​ക്കും. അതു​കൊ​ണ്ട് ആ കാ​ര്യം ഞാൻ മി​ണ്ടാ​തി​രു​ന്നേ പറ്റു എന്നാ​യി. ഞാൻ പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, അത് എല്ലാ​വി​ധ​ത്തി​ലും സം​ഭ്ര​മ​മു​ണ്ടാ​ക്കി​യേ​നേ’

‘എന്തു സം​ഭ്ര​മം? ആരെ സം​ഭ്ര​മി​പ്പി​ക്കും?’ മരി​യു​സ് തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ചു. നി​ങ്ങൾ വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ നി​ങ്ങ​ളി​വി​ടെ ഇനി താ​മ​സി​ക്കു​മെ​ന്ന്? ഞങ്ങൾ നി​ങ്ങ​ളെ എടു​ത്തു കൊ​ണ്ടു​പോ​വും. ഹാ! എന്റെ ഈശ്വര! യദൃ​ച്ഛ​യാ​യി​ട്ടാ​ണ് ഞാ​നി​തെ​ല്ലാം മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യ​ത്. നി​ങ്ങൾ ഞങ്ങ​ളു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തിൽ ഒരാ​ളാ​ണ്. നി​ങ്ങൾ അവ​ളു​ടെ അച്ഛ​നാ​ണ്, എന്റേ​യും. ഈ മോ​ശ​സ്ഥ​ല​ത്ത് ഇനി ഒരു നി​മി​ഷ​മെ​ങ്കി​ലും നി​ങ്ങൾ താ​മ​സി​ക്കാൻ പാ​ടി​ല്ല. നാളെ നി​ങ്ങ​ളി​വി​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്നു കരു​തേ​ണ്ടാ.’

‘നാളെ’, ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് പറ​ഞ്ഞു, ഞാ​നി​വി​ടെ ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്കി​ല്ല, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ​കൂ​ടെ​യും ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്കി​ല്ല.’

‘എന്താ​ണ് നി​ങ്ങൾ പറ​യു​ന്ന​ത്?’ മരി​യു​സ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു. ‘ആട്ടെ പറ​യ​ട്ടെ. ഇനി നി​ങ്ങ​ളെ ദൂ​ര​യാ​ത്ര ചെ​യ്യാൻ ഞങ്ങൾ സമ്മ​തി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. നി​ങ്ങൾ ഇനി​യൊ​രി​ക്ക​ലും ഞങ്ങ​ളെ വി​ട്ടു​പോ​യി​ക്കൂ​ടാ. നി​ങ്ങൾ ഞങ്ങ​ളു​ടെ​യാ​ണ്, ഞങ്ങൾ നി​ങ്ങ​ളെ ഒരി​ക്ക​ലും വി​ടി​ല്ല.’

‘ഇക്കു​റി കണ​ക്കി​നു പറ്റി,’ കൊ​സെ​ത്ത് തു​ടർ​ന്നു. ‘വാ​തി​ല്ക്കൽ വണ്ടി​യു​ണ്ട്. ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളേ​യും​കൊ​ണ്ടു ചാടും. വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ ഞാൻ ബലം​കൂ​ടി പ്ര​യോ​ഗി​ക്കും.’

അവൾ ചി​രി​ച്ചും​കൊ​ണ്ട് വയ​സ്സ​നെ എടു​ത്തു​പൊ​ന്തി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ചു.

‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മുറി ഇപ്പോ​ഴും അവിടെ അങ്ങ​നെ​ത്ത​ന്നെ​യി​രി​ക്കു​ന്നു’. അവൾ തു​ടർ​ന്നു. ‘ഇപ്പോൾ തോ​ട്ടം എന്തു ഭം​ഗി​യി​ലി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നോ! പൂ​ച്ചെ​ടി​കൾ​ക്കൊ​രു സു​ഖം​ത​ന്നെ. വഴി​ക​ളി​ലൊ​ക്കെ പു​ഴ​മ​ണ്ണു കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നി​ടു​വി​ച്ചു. ഊത നി​റ​ത്തിൽ ചെറിയ ഇത്തി​ളു​ക​ളു​ണ്ട്. നി​ങ്ങൾ എന്റെ ‘സ്റ്റ്രാ​ബ​റി’പ്പഴം തി​ന്നു​നോ​ക്ക​ണം! ഞാൻ​ത​ന്നെ​യാ​ണ് അവ​യ്ക്കു നന​യ്ക്കാ​റ്. ഇനി ‘മദാം’ എന്നു പറയാൻ പാ​ടി​ല്ല, ‘മൊ​സ്യു ഴാങ്’ എന്നും പറ​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ; ഞങ്ങൾ പ്ര​ജാ​വാ​ഴ്ച​ക്കാ​രാ​ണ്. എല്ലാ​വ​രും നീ എന്നു പറയണം, അല്ലേ മരി​യു​സ്? മട്ടൊ​ക്കെ മാറി. അച്ഛാ. എനി​ക്കൊ​രാ​പ​ത്തു പറ്റി​യ​തു കേൾ​ക്ക​ണം: ചു​മ​രി​ന്റെ ഒരു പൊ​ത്തിൽ ഒരു ചു​ക​പ്പു​കി​ളി കൂ​ടു​കെ​ട്ടി​യി​രു​ന്നു; അതിനെ ഒരു വല്ലാ​ത്ത പൂച്ച പി​ടി​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞു. സ്വ​ന്തം ജനാ​ല​യി​ലൂ​ടെ കൊ​ച്ചു​തല പു​റ​ത്തേ​ക്കി​ട്ട് എന്നെ നോ​ക്കാ​റു​ള്ള എന്റെ സാധു ഓമ​ന​പ്പ​ക്ഷി​ക്കു​ഞ്ഞ്! ഞാൻ വളരെ കര​ഞ്ഞു. എനി​ക്ക് ആ പൂ​ച്ച​യെ കൊ​ല്ല​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പക്ഷേ, ഇപ്പോൾ ആരും കര​യു​ന്നി​ല്ല. എല്ലാ​വ​രും ചി​രി​ക്കു​ന്നു, എല്ലാ​വർ​ക്കും സു​ഖം​ത​ന്നെ. നി​ങ്ങൾ ഞങ്ങ​ളു​ടെ കൂടെ പോരണം, മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്ന് എന്തു രസ​മാ​വും! തോ​ട്ട​ത്തിൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വക​യാ​യി ഒരു ഭാ​ഗ​മെ​ടു​ക്കാം. അതിൽ കൃഷി ചെ​യ്യാം; എന്റെ സ്റ്റ്രാ​ബ​റി​യോ അച്ഛ​ന്റെ സ്റ്റ്രാ​ബ​റി​യോ ഏറെ നന്നാ​വു​ക​യെ​ന്നു നമു​ക്കു​നോ​ക്കാം. നി​ങ്ങൾ പറ​യു​ന്ന​തൊ​ക്കെ ഞാൻ ചെ​യ്യാം; ഞാൻ പറ​യു​ന്ന​ത് നി​ങ്ങൾ കേൾ​ക്കു​മ​ല്ലോ.’

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് അവൾ പറ​യു​ന്ന​തൊ​ന്നും മന​സ്സി​ലാ​വാ​തെ​ത​ന്നെ മന​സ്സു​വെ​ച്ചി​രു​ന്നു. അവൾ പറ​യു​ന്ന​തി​ലെ കാ​ര്യ​ത്തി​നെ​ക്കാ​ള​ധി​കം അവ​ളു​ടെ വാ​ക്കു​ക​ളി​ലു​ള്ള മാ​ധു​ര്യ​മാ​ണ് അയാൾ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്; ആത്മാ​വി​ന്റെ വ്യ​സ​ന​മ​യ​ങ്ങ​ളായ മു​ത്തു​മ​ണി​ക​ളായ ആ വലിയ കണ്ണു​നീർ​ത്തു​ള്ളി​ക​ളി​ലൊ​ന്ന് അയാ​ളു​ടെ കണ്ണു​ക​ളിൽ പതു​ക്കെ ഉരു​ണ്ടു​കൂ​ടി. അയാൾ മന്ത്രി​ച്ചു: ‘ഈശ്വ​രൻ ദയാ​ലു​വാ​ണെ​ന്നു​ള്ള​തി​ന്റെ അട​യാ​ള​മാ​ണ് വീ​ണ്ടും വന്ന​ത് ‘അച്ഛാ’, കൊ​സെ​ത്ത് പറ​ഞ്ഞു. ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് തു​ടർ​ന്നു. ‘നമ്മൾ ഒരു​മി​ച്ചു താ​മ​സി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ അതു വളരെ നന്നാ​യി​രി​ക്കും, ശരി​യാ​ണ്, അവ​രു​ടെ മര​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ക്കെ പക്ഷി​ക​ളു​ണ്ട്. ഞാൻ കൊ​സെ​ത്തു​മാ​യി ലാ​ത്തും. കുശലം പറ​ക​യും തോ​ട്ട​ത്തിൽ അന്യോ​ന്യം സം​സാ​രി​ച്ചു​ന​ട​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഈ ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രോ​ടു കൂ​ടി​ക്ക​ഴി​യാൻ രസ​മു​ണ്ട്. ആളുകൾ പു​ലർ​ച്ചെ മുതൽ അന്യോ​ന്യം കാ​ണു​ന്നു. നമ്മൾ ഓരോ​രു​ത്ത​ന്നും സ്വ​ന്ത​മാ​യി ഓരോ സ്ഥലം കണ്ടു​പി​ടി​ക്ക​ണം. ഞാ​ന​വ​ളു​ടെ സ്റ്റ്രാ​ബ​റി​പ്പ​ഴം തി​ന്ന​ണ​മെ​ന്നാ​ണ​വൾ​ക്ക്. ഞാ​നെ​ന്റെ പനി​നീർ​പ്പൂ​വു​ക​ളെ അവ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു പറി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി​ക്കും. അതു നന്നാ​യി​രി​ക്കും. ഒന്നു​മാ​ത്രം…’

അയാൾ നിർ​ത്തി, പതു​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു: ‘കഷ്ടം​ത​ന്നെ!’

ആ കണ്ണു​നീർ​ത്തു​ള്ളി കീ​ഴ്പോ​ട്ടു വീ​ണി​ല്ല. അതു പി​ന്നോ​ക്കം​ത​ന്നെ പോയി;

ആ സ്ഥാ​ന​ത്തു ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് ഒരു പു​ഞ്ചി​രി വെ​ച്ചു. കൊ​സെ​ത്ത് വൃ​ദ്ധ​ന്റെ രണ്ടു കൈയും കൂ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു.

‘എന്റെ ഈശ്വ​രാ!’ അവൾ പറ​ഞ്ഞു, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കൈ മുൻ​പ​ത്തെ​ക്കാ​ള​ധി​കം തണു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു. രോ​ഗ​മു​ണ്ടോ? വേ​ദ​ന​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ടോ?’

‘എനി​ക്കോ? ഇല്ല.’ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു, ‘എനി​ക്കു നല്ല സു​ഖ​മാ​ണ്. ഒന്നു​മാ​ത്രം…’ അയാൾ നിർ​ത്തി.

‘എന്തു​മാ​ത്രം?’

‘ഞാൻ മരി​ക്കു​ക​യാ​യി.’

കൊ​സെ​ത്തും മരി​യു​സ്സും നടു​ങ്ങി.

‘മരി​ക്കുക!’ മരി​യു​സ് ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു.

‘അതേ, പക്ഷേ, സാ​ര​മി​ല്ല,’ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് പറ​ഞ്ഞു.

അയാൾ ശ്വാ​സം വീ​ണ്ടെ​ടു​ത്തു. പു​ഞ്ചി​രി​യി​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘കൊ​സെ​ത്ത്, എന്തേ നി​യ്യെ​ന്നോ​ടു പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​ത്? കേൾ​ക്ക​ട്ടെ; അപ്പോൾ നി​ന്റെ ചു​ക​പ്പു​കി​ളി ചത്തു​പോ​യി. പറയു, ഞാൻ നി​ന്റെ ഒച്ച കേൾ​ക്ക​ട്ടെ. മരി​യു​സ് സം​ഭ്ര​മ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി വൃ​ദ്ധ​നെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി.

കൊ​സെ​ത്ത് ഹൃ​ദ​യ​ഭേ​ദ​ക​മായ ഒരു നി​ല​വി​ളി പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചു.

‘അച്ഛാ! അച്ഛാ! മരി​ക്ക​രു​ത്. നി​ങ്ങൾ ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു. ഞാൻ സമ്മ​തി​ക്കി​ല്ല, നി​ങ്ങൾ ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്നേ പറ്റൂ. കേ​ട്ടി​ല്ലേ?’

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് വാ​ത്സ​ല്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അവ​ളു​ടെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു തന്റെ തല​യു​യർ​ത്തി.

‘ഹാ! അതേ! എന്നെ മരി​ക്കാൻ സമ്മ​തി​ക്കാ​തി​രി​ക്കു. ആർ​ക്ക​റി​യാം? ഒരു സമയം ഞാൻ കേ​ട്ടേ​ക്കാം; നി​ങ്ങൾ വന്ന സമ​യ​ത്തു ഞാൻ മരി​ച്ച​പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വരവ് അതിനെ തട​ഞ്ഞു; ഞാൻ വീ​ണ്ടും ജനി​ച്ച​പോ​ലെ തോ​ന്നു​ന്നു.’

‘നി​ങ്ങൾ​ക്കു ശക്തി​യും ജീ​വ​നും പരി​പൂർ​ണ്ണ​മാ​യി​ട്ടു​ണ്ട്,’ മരി​യു​സ് പറ​ഞ്ഞു. ഈ നി​ല​യിൽ ഒരാൾ​ക്ക് മരി​ക്കാൻ കഴി​യു​മെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു​ണ്ടോ? നി​ങ്ങൾ ദുഃ​ഖി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ട്, ഇനി അതു വേ​ണ്ടി​വ​രി​ല്ല. ഞാ​നാ​ണ് നി​ങ്ങ​ളോ​ടു മാ​പ്പു​ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​ത്—അതേ, മു​ട്ടു​കു​ത്തി​യി​രു​ന്നു! നി​ങ്ങൾ ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കാ​നാ​ണ് പോ​കു​ന്ന​ത്; ഞങ്ങ​ളു​ടെ കൂടെ; വള​രെ​ക്കാ​ല​ത്തേ​ക്കും. ഞങ്ങൾ ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി നി​ങ്ങ​ളെ കൈ​വ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ സു​ഖ​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​രു ചി​ന്ത​യു​മി​ല്ലാ​ത്ത രണ്ടു​പേ​രു​ണ്ട് ഞങ്ങൾ.’

‘കണ്ടു​വോ’, കണ്ണു​നീ​രിൽ​ക്കു​ളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട കൊ​സെ​ത്ത് പറ​ഞ്ഞു, മരി​യു​സ്സ​താ പറ​യു​ന്നു, നി​ങ്ങൾ മരി​ക്കു​ക​യി​ല്ലെ​ന്ന്.’

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് വീ​ണ്ടും പു​ഞ്ചി​രി​യി​ടാൻ തു​ട​ങ്ങി.

‘നി​ങ്ങൾ എന്നെ കൈ​വ​ശ​പ്പ​ടു​ത്തു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ​ത്ത​ന്നെ, മൊ​സ്യു പൊ​ങ്മേർ​സി, എന്നെ ഞാ​ന​ല്ലാ​താ​ക്കി​ത്തീർ​ക്കാൻ കഴി​യു​മോ? ഇല്ല, ഈശ്വ​ര​നും എന്നേ​യും നി​ങ്ങ​ളേ​യും​പോ​ലെ ആലോ​ചി​ച്ചു; അവി​ടു​ത്തെ അഭി​പ്രാ​യം മാ​റു​ക​യി​ല്ല, ഞാൻ പോ​വു​ക​യാ​ണ് ഇനി വേ​ണ്ട​ത്. മരണം ഒരു നല്ല ഏർ​പ്പാ​ടാ​ണ്. നമു​ക്കാ​വ​ശ്യ​മു​ള്ള​തെ​ന്താ​ണെ​ന്നു നമ്മെ​ക്കാ​ള​ധി​കം ഈശ്വ​ര​ന്നാ​ണ​റി​യാ​വു​ന്ന​ത്. നി​ങ്ങൾ സു​ഖി​ക്കു​വിൻ, എന്റെ മൊ​സ്യു പൊങ് മേർ​സി​ക്കു കൊ​സെ​ത്തി​രി​ക്ക​ട്ടെ; യൗവനം ഉഷ​സ്സി​നെ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്യ​ട്ടെ; എന്റെ കു​ട്ടി​ക​ളേ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ചു​റ്റും പൂ​വു​ക​ളും കു​യി​ലു​ക​ളു​മാ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ; നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ജീ​വി​തം വെയിൽ തട്ടു​ന്ന ഒരു ചന്ത​മു​ള്ള മൈ​താ​ന​മാ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ, സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ലെ എല്ലാ മനോ​ഹ​ര​ത​ക​ളും നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ആത്മാ​വു​ക​ളിൽ നി​റ​യ​ട്ടെ. ഇനി യാ​തൊ​ന്നി​നും കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത​വ​നായ ഞാൻ മരി​ച്ചോ​ട്ടെ. ഇതൊ​ക്കെ ഇങ്ങ​നെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണ് വേ​ണ്ട​ത്, സം​ശ​യ​മി​ല്ല, വരു; കഥ​യി​ല്ലാ​യ്മ കാ​ണി​ക്ക​രു​ത്. ഇനി യാ​തൊ​ന്നി​നും കഴി​വി​ല്ല, എല്ലാം കഴി​ഞ്ഞു​പോ​യി എന്നെ​നി​ക്കു നല്ല​വ​ണ്ണ​മ​റി​യാം. ഇന്ന​ലെ രാ​ത്രി ഞാ​നാ​പ്പി​ടി​പ്പാ​ത്രം നി​റ​ച്ചു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന വെ​ള്ളം മു​ഴു​വ​നും കു​ടി​ച്ചു. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭർ​ത്താ​വ് എത്ര നല്ല ആളാണ്, കൊ​സെ​ത്ത്! എന്റെ കൂ​ടെ​യാ​വു​ന്ന​തി​ലും എത്ര​യോ അധികം നി​ന​ക്ക​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കൂ​ടെ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​ണ് നല്ല​ത്.’

വാ​തി​ല്ക്കൽ​നി​ന്ന് ഒരൊ​ച്ച കേ​ട്ടു.

അതു വൈ​ദ്യ​ന്റെ വര​വാ​യി​രു​ന്നു.

‘വരു, വരു, വൈ​ദ്യൻ, നി​ങ്ങ​ളോ​ടു ഞാൻ യാത്ര പറ​യു​ന്നു’, ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് പറ​ഞ്ഞു. ‘ഇതാ, എന്റെ സാ​ധു​ക്കു​ട്ടി​കൾ.’

മരി​യു​സ് വൈ​ദ്യ​ന്റെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു ചെ​ന്നു. അയാൾ വൈ​ദ്യ​നോ​ട് ഇത്ര​മാ​ത്ര​മേ പറ​ഞ്ഞു​ള്ളു: ‘മൊ​സ്യു…’ പക്ഷേ, ആ പറ​യു​ന്ന മട്ടിൽ ചോ​ദ്യം മു​ഴു​വ​നും അട​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു.

വൈ​ദ്യൻ ഒരു സാ​ഭി​പ്രാ​യ​മായ നോ​ട്ടം​കൊ​ണ്ടു ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

‘നമ്മു​ടെ ഇഷ്ടം​പോ​ലെ​യാ​യി​ല്ലെ​ന്നു​വെ​ച്ചു’, ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് പറ​ഞ്ഞു: ‘ഈശ്വ​ര​നോ​ടു ദേ​ഷ്യ​പ്പെ​ടാൻ ന്യാ​യ​മി​ല്ല.’

കു​റ​ച്ചിട ആരും മി​ണ്ടി​യി​ല്ല.

എല്ലാ ഹൃ​ദ​യ​വും വി​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു.

കൊ​സെ​ത്തി​നെ നോ​ക്കി. അവ​ളു​ടെ അവ​യ​വ​ങ്ങൾ ഓരോ​ന്നും ഉള്ളിൽ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​വെ​യ്ക്കാ​നാ​ണെ​ന്ന​പോ​ലെ അയാൾ അവളെ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണാൻ തു​ട​ങ്ങി.

അയാൾ—ആ ഇറ​ങ്ങി​ച്ചെ​ന്നി​രു​ന്ന അന്ധ​കാ​ര​കു​ണ്ഡ​ത്തി​നു​ള്ളി​ലും—കൊ​സെ​ത്തി​നെ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​ന്ന സമ​യ​ത്ത് ആഹ്ലാ​ദ​മൂർ​ച്ഛ​യിൽ പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. അയാ​ളു​ടെ വി​ളർ​ത്ത മു​ഖ​ത്തെ ആ മനോ​ഹ​ര​മു​ഖ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തി​ഫ​ല​നം പ്ര​കാ​ശ​മാ​ന​മാ​ക്കി.

വൈ​ദ്യൻ അയാ​ളു​ടെ നാഡി പി​ടി​ച്ചു​നോ​ക്കി.

‘ഹാ! നി​ങ്ങ​ളെ​യാ​ണ് അപ്പോൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു കാ​ണേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​തു്!’ കൊ​സെ​ത്തി​നേ​യും മരി​യു​സ്സി​നേ​യും നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ട് അയാൾ മന്ത്രി​ച്ചു.

എന്നി​ട്ടു മരി​യു​സ്സി​ന്റെ ചെ​കി​ട്ടി​ലേ​ക്കു കു​നി​ഞ്ഞു​നി​ന്ന് അയാൾ വളരെ താ​ഴ്‌​ന്ന ഒരു സ്വ​ര​ത്തിൽ​ത്തു​ടർ​ന്നു; ‘വൈ​കി​പ്പോ​യി.’

ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് കൊ​സെ​ത്തി​നെ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണാൻ ഒട്ടും കു​റ​യ്ക്കാ​തെ തന്നെ, വൈ​ദ്യ​നേ​യും മരി​യു​സ്സി​നേ​യും ഗൗ​ര​വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി നോ​ക്കി.

അയാ​ളു​ടെ മു​ഖ​ത്തു​നി​ന്നു കഷ്ടി​ച്ചു കേൾ​ക്കാ​വു​ന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ ഈ വാ​ക്കു​കൾ പു​റ​ത്തേ​ക്കു വന്നു.

‘മരി​ക്കു​ന്ന​തു സാ​ര​മി​ല്ല; ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കാ​താ​വുക വ്യ​സ​ന​ക​രം​ത​ന്നെ.’

പെ​ട്ടെ​ന്ന് അയാൾ എണീ​റ്റു​നി​ന്നു. ഇത്ത​രം ശക്തി​വെ​യ്ക്ക​ലു​കൾ ചി​ല​പ്പോൾ മര​ണ​പ്പി​ട​ച്ചി​ലി​ന്റെ അം​ഗ​ങ്ങ​ളാ​ണ്. അയാൾ ഉറച്ച കാൽ​വെ​പ്പോ​ടു​കൂ​ടി ചു​മ​രി​ന്റെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു നട​ന്നു, സഹാ​യി​ക്കാൻ ചെന്ന മരി​യു​സ്സി​നേ​യും വൈ​ദ്യ​നേ​യും തട്ടി​നീ​ക്കി, ചു​മ​രി​ന്മേൽ തൂ​ക്കി​യി​ട്ടി​രു​ന്ന ഒരു ചെ​മ്പു​കു​രി​ശു വലി​ച്ചെ​ടു​ത്തു, നല്ല തി​ക​ഞ്ഞ ആരോ​ഗ്യ​ത്തി​ന്റെ ചു​റു​ചു​റു​ക്കോ​ടു​കൂ​ടി തി​രി​ച്ചു​വ​ന്ന്, ആ കു​രി​ശു​മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്തു വെ​യ്ക്കെ ഇങ്ങ​നെ ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞും: ‘ധർ​മ്മാർ​ത്ഥ​മാ​യി പീ​ഡ​യ​നു​ഭ​വി​ച്ച ലോ​ക​മ​ഹാ​ത്മാ​വി​നെ നോ​ക്കൂ.’

ഉടനേ അയാ​ളു​ടെ മാ​റി​ടം കു​നി​ഞ്ഞു. ശവ​ക്ക​ല്ല​റ​യി​ലെ ലഹരി ബാ​ധി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടെ​ന്ന​പോ​ലെ, അയാ​ളു​ടെ തല ചാ​ഞ്ചാ​ടി.

കൈ​മു​ട്ടി​ന്മേൽ ഇരു​ന്നി​രു​ന്ന അയാ​ളു​ടെ കൈകൾ കാ​ലു​റ​യു​ടെ ശീ​ല​യി​ലേ​ക്കു നഖം പാ​യി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി.

കൊ​സെ​ത്ത് അയാ​ളു​ടെ ചുമൽ താ​ങ്ങി; അവൾ തേ​ങ്ങി​ക്ക​ര​ഞ്ഞു; അയാ​ളോ​ടു സം​സാ​രി​ക്കാൻ നോ​ക്കി, കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല.

കണ്ണു​നീ​രോ​ടു​കൂ​ടി കാ​ണാ​റു​ള്ള ആ വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ ഉമി​നീർ കലർ​ന്നു​വ​ന്ന വാ​ക്കു​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ അവർ ഇങ്ങ​നെ ചിലതു കേ​ട്ടു:

‘അച്ഛാ, ഞങ്ങ​ളെ വി​ട്ടു​പോ​വ​രു​ത്. വി​ട്ടു​പി​രി​യാൻ​വേ​ണ്ടി മാ​ത്ര​മാ​ണ് ഞങ്ങൾ അച്ഛ​നെ കണ്ടു​പി​ടി​ച്ച​തെ​ന്നു വരുമോ?’

മര​ണ​വേ​ദന ഉഴ​യ്ക്കു​മെ​ന്നു പറയാം. അതു നീ​ങ്ങു​ന്നു, പോ​കു​ന്നു, ശവ​ക്കു​ഴി​യി​ലേ​ക്കു ചെ​ല്ലു​ന്നു, ഉടനേ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ മട​ങ്ങു​ന്നു. മരി​ക്ക​ലിൽ ഒരു തപ്പി​ന​ട​ക്ക​ലു​ണ്ട്.

ഈ അർ​ദ്ധ​മോ​ഹാ​ല​സ്യ​ത്തി​നു ശേഷം ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​നു ബോധം വെ​ച്ചു; നി​ഴൽ​പ്പാ​ടു​ക​ളെ കു​ട​ഞ്ഞു​ക​ള​യാ​നാ​ണെ​ന്ന​പോ​ലെ അയാൾ നെ​റ്റി​ത്ത​ടം ഇള​ക്കി; ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി സ്വ​ബോ​ധ​സ്ഥ​നാ​യി.

അയാൾ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ ഒരു കു​പ്പാ​യ​ക്കൈ​ഞെ​റി പി​ടി​ച്ചു ചും​ബി​ച്ചു.

‘അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു ബോധം വന്നു! ഡോ​ക്ടർ, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു ബോധം വന്നു!’ മരി​യു​സ് ഉറ​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു.

‘നി​ങ്ങൾ നന്ന്, രണ്ടു​പേ​രും,’ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് പറ​ഞ്ഞു.

‘എന്നെ വേ​ദ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തെ​ന്താ​ണെ​ന്നു ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ മന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ പോ​കു​ന്നു. മൊ​സ്യു പൊ​ങ്മേർ​സി, നി​ങ്ങൾ ആ പണം തൊ​ടാ​തി​രു​ന്ന​താ​ണ് എന്നെ വേ​ദ​നി​പ്പി​ച്ച​ത്. ആ പണം വാ​സ്ത​വ​മാ​യി നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാ​ര്യ​യ്ക്ക​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ട​താ​ണ്. എന്റെ കു​ട്ടി​ക​ളേ, ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളോ​ടു പറയാം, ഈ കാ​ര​ണം​കൊ​ണ്ടും നി​ങ്ങ​ളെ ഇപ്പോൾ കാ​ണാ​റാ​യ​തു നന്നാ​യി. കറു​ത്ത അമ്പർ ഇം​ഗ്ല​ണ്ടിൽ നി​ന്നാ​ണ് വരു​ന്ന​ത്; വെ​ളു​ത്ത​തു നോർ​വെ​യിൽ​നി​ന്നും, അതൊ​ക്കെ ഈ കട​ലാ​സ്സി​ലു​ണ്ട്, ഇനി വാ​യി​ച്ചു​നോ​ക്കാം. വള​യു​ണ്ടാ​ക്കാൻ വി​ള​ക്കിയ ഇരി​മ്പു​ത​കി​ടു ചി​ല്ലി​ന്റെ സ്ഥാ​ന​ത്ത് ഇരി​മ്പു​ചി​ല്ലു കൂ​ട്ടി​വെ​യ്ക്കുക എന്നൊ​രു സമ്പ്ര​ദാ​യം ഞാൻ കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു. അതിനു ഭംഗി കൂടും, നന്മ കൂടും, വില കു​റ​യും. അങ്ങ​നെ എത്ര പണ​മു​ണ്ടാ​ക്കാ​മെ​ന്ന​റി​യാ​മോ? അപ്പോൾ കൊ​സെ​ത്തി​ന്റെ പണം അവൾ​ക്കു​ള്ള​തു​ത​ന്നെ​യാ​ണ്. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മന​സ്സി​നു ശങ്ക​യി​ല്ലാ​തി​രി​ക്കാ​നാ​ണ് ഞാ​നി​പ്പ​റ​യു​ന്ന​ത്.’ വാ​തി​ല്ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​രി മു​ക​ളി​ലേ​ക്കു കയ​റി​വ​ന്നു വാ​തി​ല്പ​ഴു​തി​ലൂ​ടെ നോ​ക്കി​യി​രു​ന്നു; വൈ​ദ്യൻ അവ​ളോ​ടു പോവാൻ പറ​ഞ്ഞു. പക്ഷേ, ആ ഹൃ​ദ​യാ​ലു​വായ സ്ത്രീ​യെ​ക്കൊ​ണ്ടു മരി​ക്കു​ന്ന ആളെ നോ​ക്കി ഇങ്ങി​നെ പറ​യി​ക്കാ​താ​ക്കാൻ അയാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല: ഒരു മതാ​ചാ​ര്യ​നെ കാ​ണ​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടോ?’

‘എനി​ക്കൊ​രാ​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു,’ ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു. എന്നി​ട്ട് അയാൾ​ത​ന്നെ തല​യ്ക്കു​മീ​തെ ഒരി​ട​ത്തേ​ക്കു ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ചു; അവിടെ അയാൾ ആരെയോ കാ​ണു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്നും. വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ മെ​ത്രാൻ ഈ മര​ണ​ക്കി​ട​ക്ക​യ്ക്ക​രി​കിൽ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം.

കൊ​സെ​ത്ത് പതു​ക്കെ അയാ​ളു​ടെ അര​ക്കെ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് ഒരു തലയിണ തി​രു​കി​വെ​ച്ചു. ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് തു​ടർ​ന്നു; ‘ഭയ​പ്പെ​ടേ​ണ്ടാ, മൊ​സ്യു പൊ​ങ്മേർ​സി, ഞാൻ ഏറ്റു​പ​റ​യു​ന്നു. ആറു ലക്ഷം ഫ്രാ​ങ്ക് വാ​സ്ത​വ​മാ​യി കൊ​സെ​ത്തി​ന്ന​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ട​താ​ണ്. നി​ങ്ങൾ അത​നു​ദ​വി​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ എന്റെ ജീ​വി​തം വൃ​ഥാ​വി​ലാ​യി. ഞങ്ങൾ ആ ചി​ല്ലു​സാ​മാ​നം​കൊ​ണ്ടു നല്ല ആദാ​യ​മു​ണ്ടാ​ക്കി. ബേർ​ലിൻ​പ​ണ്ട​ങ്ങ​ളെ​ന്നു പറ​യു​ന്ന​വ​യോ​ടു ഞങ്ങൾ എതിർ​നി​ന്നു. എങ്കി​ലും, ഇം​ഗ്ല​ണ്ടി​ലെ കറു​ത്ത ചി​ല്ലു​ക​ളോ​ടു മത്സ​രി​ക്കാൻ ഞങ്ങൾ​ക്കു കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. മി​നു​സ​ക്കൊ​ത്തു​ള്ള ആയി​ര​ത്തി​രു​നൂ​റു നെ​ന്മ​ണി​ത്തൂ​ക്ക​ത്തി​നു മൂ​ന്നു ഫ്രാ​ങ്ക് മാ​ത്ര​മേ വില വന്നി​രു​ന്നു​ള്ളൂ.’

നമു​ക്കു പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട ഒരാൾ മരി​ക്കാൻ കി​ട​ക്കു​മ്പോൾ പി​ട​ച്ചി​ലോ​ടു​കൂ​ടി അയാളെ പറ്റി​പ്പി​ടി​ക്കു​ന്ന​തും അയാളെ ഒന്നു തട​ഞ്ഞു​നിർ​ത്തു​ന്ന​തു​മായ നോ​ട്ടം​കൊ​ണ്ട് നാം അവരെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കു​ന്നു. ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ് നി​മി​ഷം​പ്ര​തി അധി​ക​മ​ധി​കം ക്ഷീ​ണി​ച്ചി​രു​ന്നു. അയാൾ മരി​ക്കു​ക​യാ​യി; വ്യ​സ​ന​മ​യ​മായ ആകാ​ശാ​ന്ത​ത്തി​ലേ​ക്ക് അയാൾ അടു​ത്തെ​ത്തി​ത്തു​ട​ങ്ങി. അയാ​ളു​ടെ ശ്വാ​സം ഇട​വി​ട്ടാ​യി; ഇട​യ്ക്ക് ഒരു ചെറിയ എക്കി​ട്ടം വന്നു​തി​ര​ക്കി കൈ​യ​ന​ക്കാൻ അയാൾ​ക്കു ഞെ​രു​ക്ക​മാ​യി, കാ​ലു​കൾ അന​ങ്ങാ​താ​യി, കൈ​കാ​ലു​ക​ളു​ടെ ക്ഷീ​ണ​വും ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ തളർ​ച്ച​യും വർ​ദ്ധി​ക്കു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി അയാ​ളു​ടെ ആത്മാ​വി​ലെ പ്രാ​ഭ​വം മു​ഴു​വ​നും നെ​റ്റി​ത്ത​ട​ത്തിൽ വ്യാ​പി​ച്ചു പ്ര​കാ​ശി​ച്ചു. അജ്ഞാ​ത​ലോ​ക​ത്തി​ലെ വെ​ളി​ച്ചം അയാ​ളു​ടെ കണ്ണു​ക​ളിൽ കണ്ടു​തു​ട​ങ്ങി.

അയാ​ളു​ടെ മുഖം വി​ളർ​ക്കു​ക​യും പു​ഞ്ചി​രി​ക്കൊ​ള്ളു​ക​യും ചെ​യ്തു ജീ​വി​തം അവി​ടെ​യി​ല്ലാ​താ​യി, അവിടെ മറ്റെ​ന്തോ ഒന്നാ​യി. അയാ​ളു​ടെ ശ്വാ​സം നേർ​ത്തു; അയാ​ളു​ടെ നോ​ട്ടം പൂർ​വ്വാ​ധി​കം തി​ള​ങ്ങി. ചി​റ​കു​കൾ വെ​ച്ചു​വ​ന്ന ഒരു ശവ​മാ​യി അയാൾ.

അയാൾ കൊ​സെ​ത്തോ​ട് അടു​ത്തു വരാൻ ആം​ഗ്യം കാ​ണി​ച്ചു. പി​ന്നെ മരി​യു​സ്സോ​ടും; ഒടു​വി​ല​ത്തെ മണി​ക്കൂ​റി​ലെ ഒടു​വി​ല​ത്തെ നി​മി​ഷം അടു​ത്തു​പോ​യി, സം​ശ​യ​മി​ല്ല.

ദൂ​ര​ത്തു​നി​ന്നു വരി​ക​യാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നു​മാ​റ് അത്ര​മേൽ നേർ​ത്ത ഒരു സ്വ​ര​ത്തിൽ അയാൾ അവ​രോ​ടു പറയാൻ തു​ട​ങ്ങി; അവ​രു​ടേ​യും അയാ​ളു​ടേ​യും നടു​ക്ക് ഒരു ചു​മ​രു​ണ്ടാ​യി എന്നു പറയാം.

‘അടു​ത്തു വരു. അടു​ത്തു വരു, രണ്ടാ​ളും. ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ അത്യ​ന്തം സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്നു. ഹാ! ഇങ്ങ​നെ മരി​ക്കാൻ പറ്റു​ന്ന​ത് എത്ര നന്ന്! നി​ന​ക്ക് എന്നേ​യും സ്നേ​ഹ​മു​ണ്ട്, ഇല്ലേ, കൊ​സെ​ത്ത്? നി​ന്റെ സാ​ധു​ക്കി​ഴ​വ​നോ​ടു നി​ന​ക്ക് ഇപ്പോ​ഴും ഇഷ്ടം തോ​ന്നു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന് എനി​ക്ക​റി​യാം. ആ തലയിണ എന്റെ അര​ക്കെ​ട്ടി​ലേ​ക്കു നീ​ക്കി​വെ​ച്ചു തന്ന​ത് എത്ര നന്നാ​യി! എന്നെ​പ്പ​റ്റി നീ കു​റ​ച്ചു കരയും, ഇല്ലേ? അധികം കര​യ​രു​ത് നീ യാ​തൊ​രു ദുഃ​ഖ​വും അനു​ഭ​വി​ക്ക​രു​തെ​ന്നാ​ണെ​നി​ക്ക്. എന്റെ കു​ട്ടി​ക​ളേ, നി​ങ്ങൾ ധാ​രാ​ളം സു​ഖി​ക്ക​ണം. നാ​ക്കി​ല്ലാ​ത്ത പട്ട​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് ഇപ്പോ​ഴും മറ്റെ​ല്ലാ​റ്റി​നെ​ക്കാ​ളു​മ​ധി​കം ആദാ​യ​മു​ണ്ടാ​ക്കാം; അതു ഞാൻ പറയാൻ വി​ട്ടു. പന്ത്ര​ണ്ടു ഡജ​ന്നു പത്തു ഫ്രാ​ങ്കേ വില വരു, അറു​പ​തി​നു വി​റ്റി​രു​ന്നു. അതു നല്ല കച്ച​വ​ട​മാ​യി​രു​ന്നു. അപ്പോൾ ആറു ലക്ഷം ഫ്രാ​ങ്കു​ണ്ടാ​യ​തിൽ മൊ​സ്യു പൊ​ങ്മേർ​സി, നി​ങ്ങൾ ഒട്ടും അത്ഭു​ത​പ്പെ​ടേ​ണ്ടാ. അതു ശു​ദ്ധ​മായ പണ​മാ​ണ്. നി​ങ്ങൾ​ക്കു മന​സ്സ​മാ​ധാ​ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അനു​ഭ​വി​ക്കാം. കൊ​സെ​ത്ത്, നി​ന​ക്കു സ്വ​ന്തം ഒരു വണ്ടി വേണം, ഇട​യ്ക്കൊ​ക്കെ നാ​ട​ക​ശാ​ല​യിൽ ഇരി​പ്പറ ഏർ​പ്പെ​ടു​ത്ത​ണം. നല്ല വി​ല​പ്പെ​ട്ട ഉടു​പ്പി​ട​ണം. പി​ന്നെ സു​ഹൃ​ത്തു​ക്കൾ​ക്കു നല്ല സദ്യ കഴി​ക്ക​ണം, സു​ഖ​മാ​യി കഴി​യ​ണം. ഞാൻ കൊ​സെ​ത്തി​ന് ഒരെ​ഴു​ത്തെ​ഴു​തി​യി​രു​ന്നു. എന്റെ കത്തു കാണാം. ആ പു​ക​ക്കു​ഴൽ​ത്തി​ണ്ണ​മേ​ലു​ള്ള രണ്ടു മെ​ഴു​തി​രി​ക്കാ​ലു​കൾ ഞാ​ന​വൾ​ക്കു കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. അവ വെ​ള്ളി​യാ​ണ്; പക്ഷേ, എനി​ക്കവ സ്വർ​ണ്ണം​കൊ​ണ്ടു​ള്ള​വ​യാ​ണ്, അല്ല വൈ​ര​ക്ക​ല്ലു​കൊ​ണ്ട്, അവ അവയിൽ ഇറ​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന മെ​ഴു​തി​രി​ക​ളെ വി​ള​ക്കു​ക​ളാ​ക്കു​ന്നു. അവയെ എനി​ക്കു തന്ന ആ മു​ക​ളിൽ നി​ല്ക്കു​ന്നാൾ​ക്ക് എന്നെ​പ്പ​റ്റി സന്തോ​ഷം​ത​ന്നെ​യാ​ണോ തോ​ന്നി​യി​ട്ടു​ള്ള​തെ​ന്ന് എനി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. എന്നെ​ക്കൊ​ണ്ടു കഴി​യു​ന്ന​തു ഞാൻ ചെ​യ്തു. എന്റെ കു​ട്ടി​ക​ളേ. ഞാ​നൊ​രു ദരി​ദ്ര​നാ​ണെ​ന്നു​ള്ള കഥ നി​ങ്ങൾ മറ​ന്നു​പോ​ക​രു​ത്; ആദ്യം കണ്ടേ​ട​ത്ത് എവി​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും എന്നെ കു​ഴി​ച്ചു​മൂ​ടുക; സ്ഥലം കണ്ടു​പി​ടി​ക്കാൻ ഒരു കല്ലു നാ​ട്ടി​യേ​ട​ത്ത്. ഇതാണ് എന്റെ ആഗ്ര​ഹം. കല്ലി​ന്മേൽ പേ​രൊ​ന്നും വേ​ണ്ടാ. കൊ​സെ​ത്ത് ഇട​യ്ക്കി​ട​യ്ക്ക് അങ്ങോ​ട്ടു വരു​മെ​ങ്കിൽ, അതെ​നി​ക്കു സന്തോ​ഷ​മാ​യി​രി​ക്കും. നി​ങ്ങ​ളും, മൊ​സ്യു പൊ​ങ്മേർ​സി. നി​ങ്ങ​ളെ എപ്പോ​ഴും ഞാൻ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു ഞാൻ സമ്മ​തി​ക്കു​ന്നു. ഞാ​ന​തി​നു മാ​പ്പു ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു. ഇപ്പോൾ അവളും നി​ങ്ങ​ളും എനി​ക്ക് ഒന്നാ​യി. എനി​ക്കു നി​ങ്ങ​ളോ​ടു വളരെ നന്ദി​യു​ണ്ട്. നി​ങ്ങൾ കൊ​സെ​ത്തി​നെ സു​ഖി​പ്പി​ക്കു​മെ​ന്ന് എനി​ക്കു​റ​പ്പു​ണ്ട്. മൊ​സ്യു പൊ​ങ്മേർ​സി, അവ​ളു​ടെ പനി​നീർ​പ്പു​പോ​ലു​ള്ള കവി​ളു​കൾ എന്റെ സർ​വ്വ​സ്വ​മാ​യി​രു​ന്നു എന്ന​റി​യാ​മോ? അവൾ​ക്ക് അല്പ​മെ​ങ്കി​ലും അസുഖം തട്ടി​യാൽ എനി​യ്ക്കു വ്യ​സ​ന​മാ​യി. വലി​പ്പു​മേ​ശ​യിൽ അഞ്ഞു​റു ഫ്രാ​ങ്കി​ന്റെ നോ​ട്ടു​ണ്ട്. ഞാനതു തൊ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല. പാ​വ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള​താ​ണ്. കൊ​സെ​ത്ത്, നി​ന്റെ ഉടു​പ്പ് ഇതാ, കട്ടി​ലി​ന്മേൽ കി​ട​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടു​വോ? നി​ന​ക്ക​തു കണ്ടി​ട്ടു മന​സ്സി​ലാ​യോ? അതി​പ്പോൾ പത്തു​കൊ​ല്ലം മുൻ​പ​ത്തെ​യാ​ണ്. കാലം എങ്ങ​നെ പാ​ഞ്ഞു​ക​ള​യു​ന്നു. നമ്മൾ വളരെ സു​ഖി​ച്ചു. ഒക്കെ​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. കു​ട്ടി​ക​ളേ കര​യാ​തി​രി​ക്കൂ; ഞാൻ വളരെ ദൂ​ര​ത്തെ​ക്കൊ​ന്നും പോ​കു​ന്നി​ല്ല; ഞാൻ അവി​ടെ​നി​ന്നു നി​ങ്ങ​ളെ നോ​ക്കി​ക്കാ​ണും; രാ​ത്രി​യാ​യാൽ നി​ങ്ങൾ നോ​ക്കി​ക്കൊ​ള്ളു, ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളോ​ടു പു​ഞ്ചി​രി​യി​ടു​ന്നു​ണ്ടാ​വും. കൊ​സെ​ത്ത്, നീ മൊ​ങ്ഫേർ​മി​യ​യെ ഓർ​മ്മി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ? നീ കാ​ട്ടി​ലാ​യി​രു​ന്നു; നീ വല്ലാ​തെ ഭയ​പ്പെ​ട്ടു; വെ​ള്ള​ത്തൊ​ട്ടി​യു​ടെ കൈ​പ്പി​ടി ഞാൻ വന്നു മേ​ടി​ച്ച​ത് നി​ന​ക്കി​പ്പോൾ ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടോ? നി​ന്റെ കു​ഞ്ഞി​ക്ക​യ്യ് ഞാൻ ഒന്നാ​മ​താ​യി തൊ​ട്ട​ത് അപ്പോ​ളാ​ണ്; അത്ര​മേൽ തണു​ത്തി​രു​ന്നു. ഹാ, നി​ന്റെ കൈ​യ​ന്നു ചു​ക​ന്നി​രു​ന്നു; മദാം​വ്വ​സേ​ല്ലു്, ഇന്ന​തു വെ​ളു​ത്തി​ട്ടാ​യി. പി​ന്നെ ആ വലിയ കളി​പ്പാവ! നി​ന​ക്കോർ​മ്മ​യു​ണ്ടോ, നീ​യ​തി​ന് കാ​ത​റിൻ എന്നു പേ​രി​ട്ടു. അതു കന്യ​കാ​മ​ഠ​ത്തി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ എന്നാ​യി​രു​ന്നു നി​ന​ക്കു വ്യ​സ​നം. എന്റെ ഓമ​ന​ക്കു​ട്ടി, നീ ചി​ല​പ്പോൾ എന്നെ ചി​രി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു; മഴ​യു​ള്ള സമ​യ​ത്ത് നീ വെ​ള്ള​ച്ചാ​ലിൽ വൈ​ക്കോൽ​ക്കൊ​ടി​യി​ട്ട് അതൊ​ലി​ച്ചു​പോ​കു​ന്ന​തു നോ​ക്കി​ക്കാ​ണും. ഒരു ദിവസം ഞാൻ നി​ന​ക്കു മഞ്ഞ​ച്ചും നീ​ല​ച്ചും പച്ച​ച്ചും തൊ​പ്പ​ക​ളു​ള്ള ഒരു തൂ​വൽ​പ്പ​ന്തും അത​ടി​ച്ചു​ക​ളി​ക്കാൻ അല​റി​പ്പൂ​നി​റ​ത്തി​ലു​ള്ള ഒരു പന്ത​ടി​ക്കോ​രി​ക​യും വാ​ങ്ങി​ത്ത​ന്നു. നീ​യ​തു​മ​റ​ന്നു. വി​രു​തും കാ​ട്ടി നട​ക്കു​മാ​റ് നീ​യ​ത്ര ചെ​റു​കു​ട്ടി​യാ​യി​രു​ന്നു. നീ കളി​ച്ചു. നീ ചെ​കി​ട്ടിൽ മു​ള​കിൻ​മ​ണി​യെ​ടു​ത്തി​ട്ടു. അതൊ​ക്കെ പഴ​ങ്ക​ഥ​യാ​ണ്. സ്വ​ന്തം കു​ട്ടി​യോ​ടും​കൂ​ടി നട​ന്നു​പോയ കാ​ടു​ക​ളും ലാ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന മര​ച്ചു​വ​ടു​ക​ളും ഒളി​ച്ചു​പാർ​ത്ത കന്യ​കാ​മ​ഠ​ങ്ങ​ളും, കളി​ക​ളും, കു​ട്ടി​ക്കാ​ല​ത്തെ പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ക​ളും, എല്ലാം നി​ഴ​ലു​ക​ളാ​യി. അതൊ​ക്കെ എനി​ക്കു​ള്ള​താ​ണെ​ന്നു ഞാൻ കരുതി. അതാ​യി​രു​ന്നു എന്റെ വങ്ക​ത്തം. ആ തെ​നാർ​ദി​യെർ​മാർ ദു​ഷ്ട​ന്മാ​രാ​ണ്. നീ അവർ​ക്കു മാ​പ്പു​കൊ​ടു​ക്ക​ണം. കൊ​സെ​ത്ത്, നി​ന്റെ അമ്മ​യു​ടെ പേരു ഞാൻ നി​ന​ക്കു പറ​ഞ്ഞു​ത​രേ​ണ്ട സമ​യ​മാ​യി. അവ​ളു​ടെ പേർ ഫൻതീൻ എന്നാ​ണ്. ആ പേ​രോർ​മ്മി​ക്ക​ണേ— ഫൻതീൻ. അതു പറ​യു​മ്പോൾ നീ മു​ട്ടു​കു​ത്ത​ണം. അവൾ വളരെ കഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു. അവൾ​ക്കു​നി​ന്നെ വലിയ ഇഷ്ട​മാ​യി​രു​ന്നു. നി​ന​ക്കു സു​ഖ​മു​ള്ള​തി​നൊ​പ്പം അവൾ​ക്കു ദുഃ​ഖ​മാ​യി​രു​ന്നു. അങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ഈശ്വ​രൻ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ ശരി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​ത്. അവി​ടു​ന്ന് അവിടെ മു​ക​ളി​ലു​ണ്ട്. അവി​ടു​ന്നു നമ്മെ​യെ​ല്ലാം കാ​ണു​ന്നു. അവി​ടു​ത്തെ മഹ​ത്ത​ര​ങ്ങ​ളായ നക്ഷ​ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ​വെ​ച്ച് അവി​ടു​ന്നെ​ന്താ​ണ് ചെ​യ്യു​ന്ന​തെ​ന്ന് അവി​ടെ​യ്ക്ക​റി​യാം. എന്റെ കു​ട്ടി​ക​ളേ, ഞാ​നി​താ പോ​വു​ക​യാ​യി. നി​ങ്ങൾ അന്യോ​ന്യം എപ്പോ​ഴും സ്നേ​ഹി​ക്കുക. അത​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും ഭൂ​മി​യി​ലി​ല്ല: അന്യോ​ന്യ​മു​ള്ള സ്നേ​ഹം, ഇവി​ടെ​വെ​ച്ചു മരി​ച്ച സാ​ധു​ക്കി​ഴ​വ​നെ​പ്പ​റ്റി നി​ങ്ങൾ ചി​ല​പ്പോൾ ആലോ​ചി​ക്കും. ഹാ, എന്റെ കൊ​സെ​ത്ത്, ഇതു​വ​രെ ഞാൻ നി​ന്നെ വന്നു കാ​ണാ​തി​രു​ന്ന​ത് എന്റെ കു​റ്റ​മ​ല്ല; അതെ​ന്റെ മർ​മ്മം പി​ളർ​ത്തി; ഞാൻ തെ​രു​വി​ന്റെ മൂ​ല​വ​രെ വന്നു; ഞാൻ പോ​കു​ന്ന​തു കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള​വർ​ക്കു നേ​ര​മ്പോ​ക്കു തോ​ന്നി​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വും. ഞാ​നൊ​രു ഭ്രാ​ന്ത​നെ​പ്പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു, ഒരി​ക്കൽ ഞാ​നെ​ന്റെ തൊ​പ്പി​യെ​ടു​ക്കാ​തെ പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോയി. എന്റെ കാഴ്ച കു​റ​യു​ന്നു; എന്റെ കു​ട്ടി​ക​ളേ, എനി​ക്കി​നി​യും പലതു പറ​യാ​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആട്ടെ സാ​ര​മി​ല്ല. എന്നെ​പ്പ​റ്റി​കു​റ​ച്ചാ​ലോ​ചി​ക്ക​ണേ. കു​റേ​ക്കൂ​ടി അടു​ത്തു​വ​രു. ഞാൻ സു​ഖ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി മരി​ക്കു​ന്നു. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ആ നല്ല ഓമ​ന​ശ്ശി​ര​സ്സു​ക​ളെ ഒന്നി​ങ്ങോ​ട്ട​ടു​പ്പി​ക്കു​വിൻ. ഞാ​നെ​ന്റെ കൈ വെ​യ്ക്ക​ട്ടെ അവ​യ്ക്കു​മീ​തേ.’

കൊ​സെ​ത്തും മരി​യു​സ്സും ഹൃദയം തകർ​ന്നു കണ്ണു​നീർ​കൊ​ണ്ടു ശ്വാ​സം​മു​ട്ടി.

ഓരോ​രു​ത്ത​രും ഴാങ് വാൽ​ഴാ​ങ്ങി​ന്റെ ഓരോ കൈ​യ്ക്ക​ടു​യ്ക്ക​ലാ​യി മു​ട്ടു​കു​ത്തി; ആ വി​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ളായ കൈകൾ അന​ങ്ങാ​താ​യി. അയാൾ പി​ന്നോ​ക്കം വീ​ണി​രു​ന്നു; മെ​ഴു​തി​രി​വെ​ളി​ച്ചം അയാളെ തി​ള​ങ്ങി​ച്ചു;

അയാ​ളു​ടെ വി​ളർ​ത്ത മുഖം ആകാ​ശ​ത്തേ​ക്കു നോ​ക്കി; അയാൾ കൊ​സെ​ത്തി​നേ​യും മരി​യു​സ്സി​നേ​യും തന്റെ കൈകൾ ചും​ബ​ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു മൂ​ടി​ക്കൊൾ​വാൻ അനു​വ​ദി​ച്ചു.

അയാൾ മരി​ച്ചു.

അന്ന​ത്തെ രാ​ത്രി നക്ഷ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ല്ലാ​ത്ത​തും വല്ലാ​തെ കറു​ത്തി​രു​ണ്ട​തു​മാ​യി​രു​ന്നു നി​ശ്ച​യ​മാ​യും ആ അന്ധ​കാ​ര​ത്തി​നു​ള്ളിൽ ഏതോ ഒരു വി​ശി​ഷ്ട​ദേ​വൻ തന്റെ ചി​റ​കു​ക​ളും വി​രു​ത്തി ആ ആത്മാ​വി​നെ എതി​രേ​റ്റു കൊ​ണ്ടു​പോ​വാൻ കാ​ത്തു​നി​ല്ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്ക​ണം.

പെർ ലെ​ഷെ​സ്സി​ലെ ശ്മ​ശാ​ന​ഭൂ​മി​യിൽ, പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ മറ​വു​സ്ഥ​ല​ത്തി​ന്റെ അടു​ത്ത്, ആ ശവ​ക്ക​ല്ല​റ​ക​ളു​ടെ നഗ​ര​ത്തി​ലെ മേ​ന്മ​പ്പെ​ട്ട ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്ന​ക​ലെ​യാ​യി, ശാ​ശ്വ​ത​ത്വ​ത്തി​ന്റെ സന്നി​ധി​യിൽ, മര​ണ​ത്തി​ന്റെ എല്ലാ​ത്ത​രം വല്ലാ​ത്ത മോ​ടി​പ്പ​കി​ട്ടു​ക​ളേ​യും കാ​ണി​ച്ചു നി​ല്ക്കു​ന്ന നാ​നാ​വിധ ശവ​ക്ക​ല്ല​റ​ക​ളിൽ​നി​ന്നും ദൂ​ര​ത്താ​യി, ഒരു വി​ജ​ന​മായ മൂ​ല​യ്ക്കൽ, ഒരു പഴയ മതി​ലി​ന്റെ തൊ​ട്ട​ടു​ത്തു, കാ​ടു​പി​ടി​ച്ച ഇത്തി​ക്ക​ണ്ണി പറ്റി​ക്ക​യ​റിയ ഒരു കൂ​റ്റൻ ദേ​വ​താ​രു​മ​ര​ത്തി​ന്റെ ചു​വ​ട്ടിൽ, പു​ല്ലു​ക​ളു​ടേ​യും പൂ​പ്പ​ലു​ക​ളു​ടേ​യും ഇട​യ്ക്ക്, ഒരു കല്ലു നി​ല്ക്കു​ന്നു​ണ്ട്, കാ​ല​മു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന കു​ഷ്ഠ​രോ​ഗ​ത്തിൽ​നി​ന്നും, ഓത​ത്തിൽ​നി​ന്നും, കല്പാ​യ​ലു​ക​ളിൽ​നി​ന്നും, പക്ഷി​കൾ വരു​ത്തി​ക്കൂ​ട്ടു​ന്ന വൈ​കൃ​ത​ത്തിൽ​നി​ന്നും, ആ കല്ലി​നും മറ്റു കല്ലു​കൾ​ക്കു​ള്ള​തി​ല​ധി​കം വി​ടു​തി കി​ട്ടി​യി​ട്ടി​ല്ല. വെ​ള്ളം അതിനെ പച്ച​പി​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്നു, കാ​റ്റ​തി​നെ കറു​പ്പി​ക്കു​ന്നു. അതു വഴി​കൾ​ക്കൊ​ന്നി​നും അടു​ത്തി​ട്ട​ല്ല; അവിടെ പു​ല്ലു​കൾ വളർ​ന്നു​നി​ല്ക്കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട്, കാ​ലു​കൾ ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ ഈറ​നാ​യി​പ്പോ​കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട്, ആളുകൾ സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി അങ്ങോ​ട്ടു ചെ​ല്ലാ​റി​ല്ല. ചു​റ്റു​പാ​ടും കളകൾ തു​ള്ളി​യാ​ടു​ന്നു. വസ​ന്ത​ത്തിൽ മര​ങ്ങ​ളി​ലി​രു​ന്നു ചെ​റു​പ​ക്ഷി​കൾ പാ​ട്ടു പാടും.

ഈ കല്ലി​ന്മേൽ യാ​തൊ​രു കൃ​ത്രി​മ​പ്പ​ണി​യു​മി​ല്ല. അതു കു​ഴി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു ശവ​സം​സ്കാ​ര​സ്ഥ​ല​ത്തു നാ​ട്ട​ണ​മെ​ന്നു മാ​ത്ര​മേ ഉദ്ദേ​ശ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ള്ളു. ഒരാ​ളു​ടെ ശ്മ​ശാ​ന​സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്കു വേണ്ട നീ​ള​ത്തി​ലും വീ​തി​ക്കു​റ​വി​ലും വെ​ട്ടി​യെ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന​ല്ലാ​തെ അതു​ണ്ടാ​ക്കു​മ്പോൾ മറ്റൊ​ന്നും ആരും ഉദ്ദേ​ശി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല.

അതി​ന്മേൽ പേ​രൊ​ന്നും കാ​ണാ​നി​ല്ല.

ഒന്നു​മാ​ത്രം: വള​രെ​ക്കൊ​ല്ല​ങ്ങൾ​ക്കു​മുൻ​പ് ആരോ ഒരാൾ ഈ നാ​ലു​വ​രി പെൻ​സിൽ​കൊ​ണ്ട് അതി​ന്മേൽ കു​റി​ച്ചി​ടു​ക​യു​ണ്ടാ​യി; മഴയും പൊ​ടി​യു​മേ​റ്റ അതി​പ്പോൾ വാ​യി​ക്കാൻ വയ്യാ​താ​യി​രി​ക്കു​ന്നു; ഇന്ന് അതു തീരെ മാ​ഞ്ഞു​പോ​യി: