ഏപ്രിൽ​മാ​സാ​വ​സാ​ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി സക​ല​വും അങ്ങേ അറ്റ​ത്തെ​ത്തി. നുര പൊ​ന്തി​യി​രു​ന്ന​തു തി​ള​ച്ചു​മ​റി​യ​ലാ​യി. 1830 മു​തൽ​ക്കു​ത​ന്നെ ചി​ല്ലറ ലഹളകൾ അവി​ട​വി​ടെ ഉണ്ടാ​യി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു; അവ ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ അമർ​ത്ത​പ്പെ​ടും; പക്ഷേ, എപ്പോ​ഴും പു​തു​താ​യി പു​റ​പ്പെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടേ​യി​രി​ക്കും—അടി​യിൽ പര​ക്കെ തീ​പ്പി​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു​ള്ള​തി​ന്റെ അട​യാ​ളം. ഭയ​ങ്ക​ര​മായ എന്തോ ഒന്ന് അണി​യ​റ​യിൽ തെ​യ്യാ​റാ​വു​ന്നു​ണ്ട്. വന്നേ​ക്കാ​വു​ന്ന ഒരു ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ അപ്പോ​ഴും അവ്യ​ക്ത​ങ്ങ​ളും അപൂർ​ണ്ണ​മാ​യി​മാ​ത്രം തെ​ളി​വേ​റ്റ​വ​യു​മായ മു​ഖാ​വ​യ​വ​ങ്ങ​ളെ ഓരോ​നോ​ക്കു കാണാം. ഫ്രാൻ​സ് പാ​രി​സ്സി​ന്റെ​മേൽ ഒരു കണ്ണൂ​ന്നി; പാ​രി​സ്സ് സാങ്-​അന്താങ്ങിലും കണ്ണു​വെ​ച്ചു.

ഒരു മങ്ങിയ വെ​ളി​ച്ചം മാ​ത്രം കാ​ണി​ച്ചി​രു​ന്ന സാങ്-​അന്താങ് ആളി​ക്ക​ത്താൻ ആരം​ഭി​ച്ചു.

റ്യൂ ദ് ഷാ​റോ​ന്നി​ലെ വീ​ഞ്ഞു​ക​ട​കൾ (ഈ രണ്ടു വി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളു​ടെ യോ​ജി​പ്പു വീ​ഞ്ഞു​ക​ട​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി​യാ​കു​മ്പോൾ കു​റെ​യ​ധി​കം അസാ​ധാ​ര​ണ​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും) സൗ​ഗ​ര​വ​ങ്ങ​ളും ലഹ​ള​മ​യ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി.

അവി​ടെ​വെ​ച്ചു ഭര​ണാ​ധി​കാ​രം ശരി​ക്കു സ്പ​ഷ്ട​മാ​യി വി​ചാ​രണ ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു അവി​ടെ​വെ​ച്ച് ആളുകൾ യു​ദ്ധം​ചെ​യ്ക​യോ മി​ണ്ടാ​തി​രി​ക്ക​യോ വേ​ണ്ട​തെ​ന്ന​കാ​ര്യം പര​സ്യ​മാ​യി വാ​ദ​പ്ര​തി​വാ​ദ​ത്തി​നെ​ടു​ത്തു. പിൻ​ക​ട​ക​ളിൽ​വെ​ച്ചു, കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​രെ​ക്കൊ​ണ്ടു തങ്ങൾ ആദ്യ​ത്തെ വിളി കേട്ട തെ​രു​വീ​ഥി​ക​ളി​ലെ​ത്തി​ക്കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്നും ‘ശത്രു​ക്ക​ളു​ടെ എണ്ണം നോ​ക്കാ​തെ യു​ദ്ധം ചെ​യ്തു​കൊ​ള്ളാ’മെ​ന്നും സത്യം ചെ​യ്യി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഈ ഏർ​പ്പാ​ടു ചെ​യ്തു​ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ, വീ​ഞ്ഞു​ക​ട​യു​ടെ മൂ​ല​യ്ക്ക​ലി​രി​ക്കു​ന്ന ഒരാൾ ‘ഒരു ചി​ല​മ്പ​നൊ​ച്ച’യിൽ പറയും: ‘മന​സ്സി​ലാ​യോ നി​ങ്ങൾ സത്യം ചെ​യ്തു!’

ചി​ല​പ്പോൾ ആളുകൾ മു​കൾ​നി​ല​യി​ലേ​ക്കും, മു​ക​ളി​ലു​ള്ള ഒരു സ്വ​കാ​ര്യ​മു​റി​യി​ലേ​ക്കും, ചെ​ല്ലും; പി​ന്നെ അവി​ടെ​വെ​ച്ചു ‘ഫ്രീ​മേ​സൺ’കാ​രു​ടെ മട്ടി​ലു​ള്ള ചി​ല​ഗൂ​ഢ​വി​ദ്യ​കൾ നട​ക്കു​ക​യാ​യി. ‘ദീ​ക്ഷാ​ക​ല​ശ​മാട’പ്പെ​ട്ട​വ​രെ​ക്കൊ​ണ്ടു തങ്ങൾ​ക്കെ​ന്ന​പോ​ലെ കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളി​ലെ അച്ഛ​ന്മാർ​ക്കു​വേ​ണ്ടി എല്ലാ സാ​ഹാ​യ്യ​വും ചെ​യ്തു​തു​കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്ന് അവർ സത്യം ചെ​യ്യി​ക്കും. ഇതാ​യി​രു​ന്നു സത്യ​വാ​ച​കം.

കു​ടി​മു​റി​ക​ളിൽ​വെ​ച്ചു ‘നാ​ശ​ക​ര​ങ്ങ​ളായ’ലഘു​പ്ര​തി​ക​കൾ വാ​യി​ക്ക​പ്പെ​ടും. അവ ഗവർ​മെ​ണ്ടി​നെ പു​ച്ഛ​ത്തോ​ടു​കു​ടി ഗണി​ച്ചു എന്ന് അന്ന​ത്തെ ഒരു നി​ഗൂ​ഢ​മായ സം​ഭ​വ​ക്കു​റി​പ്പു് പറ​യു​ന്നു.

താഴെ കാ​ണു​ന്ന​വി​ധ​മു​ള്ള വാ​ക്കു​കൾ അവിടെ കേൾ​ക്കാം—‘എനി​ക്കു നേ​താ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ പേ​ര​റി​വി​ല്ല. നമ്മു​ടെ കൂ​ട്ടു​കാർ​ക്കു രണ്ടു മണി​ക്കൂർ മു​മ്പ​ല്ലാ​തെ ദിവസം തന്നെ മന​സ്സി​ലാ​വി​ല്ല.’ ഒരു കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​രൻ പറ​ഞ്ഞു: ‘നമ്മൾ മു​ന്നൂ​റു​പേ​രു​ണ്ട്; ഓരോ​രു​ത്ത​നും മു​ന്നു സൂ വീ​ത​മെ​ടു​ക്കുക; അപ്പോൾ മരു​ന്നും ഉണ്ട​ക​ളും വാ​ങ്ങി​ക്കാൻ ഒരു നൂ​റ്റ​മ്പ​തു ഫ്രാ​ങ്കാ​യി.’

മറ്റൊ​രാൾ പറ​ഞ്ഞു: ഞാൻ ആറു​മാ​സ​ത്തെ ഇട ചോ​ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ല; രണ്ടു​മാ​സം കൂടി വേ​ണ്ടാ. ഒരു പതി​ന​ഞ്ചു ദി​വ​സ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ നമു​ക്കു ഗവർ​മെ​ണ്ടോ​ടു നേരും കി​ട​യു​മാ​യി നി​ല്ക്ക​ണം. ഇരു​പ​ത്താ​യ്യി​രം ആളാ​യാൽ നമു​ക്കു പൊ​രു​താം. മറ്റൊ​രാൾ പറ​ഞ്ഞു; ‘ഞാൻ രാ​ത്രി​യിൽ ഉറ​ങ്ങാ​റി​ല്ല; രാ​ത്രി മു​ഴു​വ​നും തി​ര​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ക​യാ​ണ്.’ ‘ഇട​ത്ത​ര​ക്കാ​രു​ടെ മട്ടി​ലും നല്ല പു​റം​കു​പ്പാ​യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യു’മുള്ള ആളുകൾ ഇട​യ്ക്കു വന്നു കു​ഴ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​ക്കും, അവർ ‘കൽ​പി​ക്കു​ന്ന’മട്ടോ​ടു​കു​ടി ഏറ്റ​വും വലിയ പ്ര​ധാ​നർ​ക്കു കൈ​കൊ​ടു​ത്തു മട​ങ്ങി​പ്പോ​വും. അവർ പത്തു​നി​മി​ഷ​ത്തി​ല​ധി​കം നി​ല്ക്കി​ല്ല. ഒരു താന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ സാ​ര​ഗർ​ഭ​ങ്ങ​ളായ ചില അഭി​പ്രാ​യ​പ്ര​ക​ട​ന​ങ്ങൾ നട​ക്കും. ‘കെ​ണി​യൊ​ക്കെ ശരി​യാ​യി, കാ​ര്യം ശരി​പ്പെ​ട്ടു.’ അവി​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഒരാ​ളു​ടെ വാ​ക്കു കടം വാ​ങ്ങു​ന്ന​പ​ക്ഷം, ‘അവി​ടെ​യു​ള്ള​വ​രെ​ല്ലാം ഇതു വെ​വ്വേ​റെ മന്ത്രി​ച്ചു.’ ആവേ​ശം​ക​യ​റൽ അത്ര​യ​ധി​ക​മാ​യി​രു​ന്നു— ഒരു ദിവസം ഒരു കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​രൻ വീ​ഞ്ഞു​ക​ട​യി​ലു​ള്ള എല്ലാ​വ​രു​ടേ​യും മുൻ​പിൽ വെ​ച്ച് ഇങ്ങ​നെ ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു: ‘നമു​ക്ക് ആയു​ധ​മി​ല്ല​ല്ലോ!’ കൂ​ട്ടു​കാ​രിൽ ഒരാൾ പറ​ഞ്ഞു: ‘പട്ടാ​ള​ക്കാ​രു​ടെ വശ​മു​ണ്ട്!’ അയാൾ താ​ന​റി​യാ​തെ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും, ബോ​നാ​പ്പാർ​ത്ത് ഇറ്റ​ലി​യി​ലു​ള്ള തന്റെ സൈ​ന്യ​ത്തോ​ടു ചെയ്ത വി​ളം​ബ​ര​ത്തി​ന് ആവിധം ഒര​നു​ക​ര​ണ​ക​വി​ത​യു​ണ്ടാ​ക്കി. ‘എന്തെ​ങ്കി​ലും ഒരു നി​ഗൂ​ഢ​ത​ര​മായ കാ​ര്യ​മു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ’ ഒരു സം​ഭ​വ​ക്കു​റി​പ്പിൽ പറ​ഞ്ഞു​കാ​ണു​ന്നു. ‘അവർ അത​ന്യോ​ന്യം പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്തി​രു​ന്നി​ല്ല.’ അവർ പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​തു നോ​ക്കു​മ്പോൾ അവർ​ക്കു മറ​ച്ചു​വെ​യ്ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​തെ​ന്താ​ണെ​ന്നു മന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ പ്ര​യാ​സ​മു​ണ്ട്.

ഈ യോ​ഗം​കൂ​ട​ലു​കൾ ചി​ല​പ്പോൾ കാ​ലാ​നു​ക്ര​മ​മാ​യി​രി​ക്കും. ചില യോ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ ആകെ എട്ടോ പത്തോ പേ​രി​ല​ധി​കം ഹാ​ജ​രു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കി​ല്ല; അവ​രെ​ല്ലാം എപ്പോ​ഴും ഒരേ കൂ​ട്ടർ​ത്ത​ന്നെ​യാ​യി​രി​ക്കും​താ​നും. മറ്റു ചില യോ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ വേ​ണ​മെ​ന്നു തോ​ന്നി​വ​യർ​ക്കെ​ല്ലാം ചെ​ല്ലാം; അങ്ങ​നെ മുറി മു​ഴു​വ​നും നി​റ​ഞ്ഞു, ചെ​ല്ലു​ന്ന​വ​രൊ​ക്കെ നി​ല്ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നേ​ക്കും. ചിലർ ഉത്ക​ണ്ഠ​കൊ​ണ്ടും അത്യാർ​ത്തി​കൊ​ണ്ടും വന്ന​താ​യി​രി​ക്കും; മറ്റു ചിലർ തങ്ങ​ളു​ടെ പണി​സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്കു​ള്ള വഴി അതി​ലെ​യാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടും. ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​കാ​ല​ത്തെ​പ്പോ​ലെ, ഈ വീ​ഞ്ഞു​ക​ട​ക​ളിൽ ചി​ല​തിൽ സ്വ​രാ​ജ്യ​സ്നേ​ഹ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടിയ സ്ത്രീ​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; അവർ പു​തു​താ​യി വന്ന​വ​രെ ആലിം​ഗ​നം ചെ​യ്യും.

മറ്റ് അർ​ത്ഥ​വ​ത്തായ സം​ഗ​തി​കൾ വെ​ളി​പ്പെ​ട്ടു.

ഒരാൾ ഒരു ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​യിൽ വരും, കു​ടി​ക്കും, ഇതും​പ​റ​ഞ്ഞു മട​ങ്ങി​പ്പോ​വും; ‘ഹേ, ഷാ​പ്പു​കാ​രൻ, നി​ങ്ങൾ​ക്കു വരാ​നു​ള്ള സം​ഖ്യ​യെ ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​നം തന്നു തീർ​ക്കും.’

റ്യൂ ദ് ഷാ​റോ​ന്നിൽ എതി​രാ​യു​ള്ള വീ​ഞ്ഞു​ക​ട​യ്ക്കു മുൻ​പിൽ ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ക​സം​ഘ​ത്തി​ന്റെ ആൾ​ക്കാ​രെ നിർ​ത്തി​യി​രു​ന്നു. അവ​രു​ടെ തൊ​പ്പി​ക​ളി​ലി​ട്ടാ​ണ് നറു​ക്കെ​ടു​ക്കാ​റ്.

റ്യൂ ദ് കോ​ത്തിൽ​വെ​ച്ച് അഭ്യാ​സം നട​ത്തി​യി​രു​ന്ന വാൾ​പ്പ​യ​റ്റാ​ശാ​ന്റെ വീ​ട്ടിൽ കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാർ യോഗം കൂടും. അവിടെ മര​വാ​ളു​കൾ, ചൂ​ര​ലു​കൾ, പന്തീ​രാൻ​വ​ടി​കൾ, കള​രി​വാ​ളു​കൾ എന്നി​ങ്ങ​നെ ശത്രു​ക്ക​ളിൽ​നി​ന്നു പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്ത ആയുധ പര​മ്പ​ര​യു​മു​ണ്ട്. ഒരു ദിവസം കള​രി​വാ​ളു​ക​ളു​ടെ ഉറ​ക്കു​ടു​ക്കു​ക​ളൂ​രി.

ഒരു കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​രൻ പറ​ഞ്ഞു: ‘ഞങ്ങൾ ഇരു​പ​ത്ത​ഞ്ചു പേ​രു​ണ്ട്, പക്ഷേ, എന്നെ അവർ കണ​ക്കാ​ക്കു​ന്നി​ല്ല; എന്നെ ഒരു യന്ത്ര​മാ​യി​ട്ടാ​ണ് വെ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്!’ പി​ന്നീ​ട് ആ യന്ത്രം കെ​നി​സെ​യാ​യി.

കാ​ച്ചി​യെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന ആ അവ​സാ​ന​മ​റ്റ വസ്തു​ക്കൾ പതു​ക്കെ​ക്കൊ​ണ്ട് അഭൂ​ത​പൂർ​വ്വ​വും അനിർ​വ​ച​നീ​യ​വു​മായ ഒരു കു​പ്ര​സി​ദ്ധി​യെ സമ്പാ​ദി​ച്ചു. ഉമ്മ​റം അടി​ച്ചു​വാ​രി​യി​രു​ന്ന ഒരു സ്ത്രീ മറ്റൊ​രു​വ​ളോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘കു​റേ​ക്കാ​ല​മാ​യി​ട്ട് ഒരു വലിയ സംഘം കൊ​ണ്ടു​പി​ടി​ച്ച് തി​ര​യു​ണ്ടാ​ക്കി​വ​രു​ന്നു​ണ്ട്.’ തെ​രു​വീ​ഥി​ക​ളു​ടെ നടു​ക്കു രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ക​ക്ഷി​സം​ഘ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള വി​ളം​ബ​ര​ങ്ങൾ കാണാം. ഈ വി​ളം​ബ​ര​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നിൽ ഇങ്ങ​നെ ഒപ്പി​ട്ടു കണ്ടു: ബുർ​ത്തോ, വീ​ഞ്ഞു​ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​രൻ.

ഒരു ദിവസം, കഴു​ത്തു​പ​ട്ട​യു​ടെ ഛാ​യ​യിൽ താ​ടി​വ​ളർ​ത്തി ഇറ്റ​ലി​ക്കാ​ര​ന്റെ ഉച്ചാ​ര​ണ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടിയ ഒരാൾ മാർ​ഷെ​ലെ​മ്പാ എന്ന പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​ള്ള ഒരു കല്ലു​ക​ട്ടി​ള​മേൽ കയ​റി​നി​ന്ന്, എന്തോ നി​ഗൂ​ഢ​ശ​ക്തി​യിൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ട്ട​താ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നിയ ഒര​സാ​ധാ​ര​ണ​രേഖ ആളു​ക​ളെ ഉച്ച​ത്തിൽ വാ​യി​ച്ചു കേൾ​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. ആൾ​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങൾ അയാ​ളു​ടെ ചു​റ്റും​കൂ​ടി അഭി​ന​ന്ദി​ച്ചു.

ആൾ​ക്കു​ട്ട​ത്തെ ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം ഇള​ക്കി​ത്തീർ​ത്ത വാ​ച​ക​ങ്ങ​ളെ വേ​റെ​യെ​ടു​ത്തു കു​റി​ച്ചു​വെ​ച്ചി​രു​ന്നു: ‘നമ്മു​ടെ പ്ര​മാ​ണ​ങ്ങ​ളെ തട​യു​ന്നു, നമ്മു​ടെ വി​ളം​ബ​ര​ങ്ങ​ളെ ചീ​ന്തി​ക്ക​ള​യു​ന്നു, നമ്മു​ടെ പര​സ്യം പതി​ക്കു​ന്ന​വ​രെ ഒറ്റു​നി​ന്നു പി​ടി​ച്ചു​ജ​യി​ലി​ലി​ടു​ന്നു’—‘പരു​ത്തി​വി​ല​യിൽ ഇയ്യി​ടെ​യു​ണ്ടായ ഇടിവ് നമു​ക്ക് അനവധി ഇട​നി​ല്പു​കാ​രെ തന്നി​രി​ക്കു​ന്നു.’ ‘രാ​ജ്യ​ങ്ങൾ​ക്കു ശോ​ഭ​ന​മായ ഭാ​വി​യെ ഉണ്ടാ​ക്കി വെ​യ്ക്കു​ന്ന​തു മോ​ശ​ക്കാ​രായ നമ്മു​ടെ ഇട​യിൽ​നി​ന്നാ​ണ്.’ ‘മാ​റ്റ​മി​ല്ലാ​ത്ത നി​ശ്ച​യ​ങ്ങൾ ഇതാ: ഒന്നു​കിൽ ഊർ​ദ്ധ്വ​ഗ​തി, അല്ലെ​ങ്കിൽ അധോ​ഗ​തി; ഒന്നു​കിൽ ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​നം, അല്ലെ​ങ്കിൽ എതിർ​പ​രി​വർ​ത്ത​നം. നമ്മു​ടെ കാ​ല​ത്തു നമു​ക്ക് ആല​സ്യ​ത്തി​ലോ സ്ഥാ​വ​ര​ത്വ​ത്തി​ലോ വി​ശ്വാ​സ​മി​ല്ല. ജന​ങ്ങൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി​യോ ജന​ങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രാ​യോ, ഇതേ ചോ​ദ്യ​മു​ള്ളു. മറ്റൊ​ന്നി​ല്ല.’—‘ഞങ്ങൾ നി​ങ്ങൾ​ക്കു കൊ​ള്ളു​ക​യി​ല്ലെ​ന്നാ​വു​ന്ന​തെ​ന്നോ അന്നേ​ദി​വ​സം ഞങ്ങ​ളെ തകർ​ത്തു​ക​ള​യുക; പക്ഷേ, അതു​വ​രെ ഞങ്ങ​ളെ മു​മ്പോ​ട്ടു നട​ക്കാൻ സഹാ​യി​ക്ക​ണം.’ ഇതൊ​ക്കെ പച്ച​പ്പ​ക​ലാ​ണ്.

കു​റേ​ക്കൂ​ടി ധൃ​ഷ്ട​ങ്ങ​ളായ മറ്റു ചില പ്ര​വൃ​ത്തി​കൾ അവ​യു​ടെ ധൃ​ഷ്ടത കാരണം ജന​ങ്ങ​ളു​ടെ ദൃ​ഷ്ടി​യിൽ ശങ്ക ജനി​പ്പി​ച്ചു. 1832 ഏപ്രിൽ 4-ാംനു ഒരു വഴി പോ​ക്കൻ റ്യു സാങ് - മാർ​ഗ്യു​റീ​ത്തി​ലെ വഴി​മൂ​ല​യ്ക്ക​ലു​ള്ള ഒരു തറയിൽ കയ​റി​നി​ന്നു വി​ളി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞു: ‘ഞാൻ ഒരു ബബു​ക​ക്ഷി​ക്കാര [1] നാണ്.’പക്ഷേ, ബബു​വി​നു പി​ന്നിൽ ആളുകൾ ഗി​ക്കെ​യെ [2] മണ​ത്ത​റി​ഞ്ഞു.

മറ്റു പല​തി​ന്നി​ട​യിൽ ഈ മനു​ഷ്യൻ പറ​ഞ്ഞു: ‘സ്വ​ത്തു​ക്ക​ളെ നശി​പ്പി​ക്കുക! ഇട​ത്തു​ഭാ​ഗ​ത്തു​ടെ​യു​ള്ള എതിർ​ക്കൽ ഭീ​രു​ത്വ​വും വഞ്ച​ന​യു​മാ​ണ്. വല​ത്തു​പു​റ​ത്തു നി​ല്ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​ള്ള​പ്പോൾ അതു ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത്തെ​പ്പ​റ്റി പ്ര​സം​ഗി​ക്കു​ന്നു; തോ​ല്ക്കാ​തെ കഴി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി അതു പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാഗം പറ​ക​യാ​ണ്; യു​ദ്ധം ചെ​യ്യേ​ണ്ടി​വ​രാ​തെ കഴി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി അതു രാ​ജ​ക​ക്ഷി​യാ​വു​ന്നു. പ്ര​ജാ​ധി​പ​ത്യ​ക്കാർ തൂ​വ​ലു​ക​ളോ​ടു​കു​ടിയ മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​ണ്. ഹേ കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​രു​ടെ വർ​ഗ്ഗ​ത്തിൽ​പ്പെ​ട്ട പൗ​ര​ന്മാ​രേ, നി​ങ്ങൾ പ്ര​ജാ​ധി​പ​ത്യ​വാ​ദി​ക​ളെ വി​ശ്വ​സി​ക്കാ​തി​രി​ക്കിൻ.’

‘മി​ണ്ട​രു​ത്, ഹേ പൗ​ര​നായ ഒറ്റു​കാ​രൻ!’ ഒരു കൈ​ത്തൊ​ഴിൽ​ക്കാ​രൻ ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു.

ഈ വി​ളി​ച്ചു​പ​റ​യൽ​കൊ​ണ്ടു സം​ഭാ​ഷ​ണം അവ​സാ​നി​ച്ചു.

അത്ഭു​ത​ക​ര​ങ്ങ​ളായ സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ നട​ന്നു.

രാ​ത്രി​യാ​യ​തോ​ടു​കൂ​ടി, തോ​ട്ടി​ന​ടു​ത്തു​വെ​ച്ച് ഒരു കൂ​ലി​വേ​ല​ക്കാ​രൻ ഒരു മേ​ത്ത​രം ഉടു​പ്പി​ട്ട ആളെ’കണ്ടെ​ത്തി; അയാൾ കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​ര​നോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു: ‘ഹേ പരൻ, എവി​ടേ​ക്കാ​ണ് പോ​കു​ന്ന​ത്?’ ‘സേർ,’ ആ കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​രൻ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു, ‘എനി​ക്ക് നി​ങ്ങ​ളു​മാ​യി പരി​ച​യ​പ്പെ​ടാ​നു​ള്ള ഭാ​ഗ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല.’ ‘എങ്കി​ലും ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ നല്ല​വ​ണ്ണ​മ​റി​യും’ അയാൾ തു​ടർ​ന്നു: ‘പേ​ടി​ക്കേ​ണ്ട, ഞാൻ യോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ ഒരാ​ളാ​ണ്. നി​ങ്ങൾ തി​ക​ച്ചും വി​ശ്വ​സ്ത​ന​ല്ലെ​ന്ന് ഒരു ശജം ജനി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. എന്തെ​ങ്കി​ലും പു​റ​ത്താ​ക്കി​യാൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ​മേൽ കണ്ണു​ണ്ടെ​ന്ന​റി​യാ​മ​ല്ലോ.’ എന്നി​ട്ട് അയാൾ ആ കൂ​ലി​വേ​ല​ക്കാ​ര​ന്നു കൈ കൊ​ടു​ത്ത്, ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞും​കൊ​ണ്ടു പി​രി​ഞ്ഞു, ‘നമ്മൾ​ക്ക് ഇനി​യും താ​മ​സി​യാ​തെ തമ്മിൽ കാണാം.’

ചെവി കൂർ​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന പൊ​ല്ലീ​സ് സൈ​ന്യം വീ​ഞ്ഞു​ക​ട​ക​ളിൽ​നി​ന്നു മാ​ത്ര​മ​ല്ല, തെ​രു​വു​ക​ളിൽ​നി​ന്നു​കൂ​ടി അസാ​ധാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളായ സം​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളെ ശേ​ഖ​രി​ച്ചു.

‘വേ​ഗ​ത്തിൽ ചെ​ന്നു​ചേർ​ന്നോ​ളു’, ഒരു നെ​യ്ത്തു​കാ​രൻ ഒരു മന്ത്രി​യോ​ഗാം​ഗ​ത്തോ​ടു പറ​ഞ്ഞു.

‘എന്തി​ന്ന്?’

‘ഒരു വെ​ടി​വെ​പ്പു നട​ക്കാൻ ഭാ​വ​മു​ണ്ട്.

ഇര​പ്പാ​ളി വേ​ഷ​ത്തി​ലു​ള്ള രണ്ടു വഴി​പോ​ക്കർ സ്പ​ഷ്ട​മാ​യി ലഹ​ള​ച്ചു​വ​യു​ള്ള ഈ സ്മ​ര​ണീ​യ​സം​ഭാ​ഷ​ണം നട​ത്തു​ക​യു​ണ്ടാ​യി:

‘നമ്മെ ആർ ഭരി​ക്കു​ന്നു?’

‘മൊസ്യ ഫി​ലി​പ്പ്.

‘അല്ല, നാ​ടു​വാ​ഴി​കൾ.’

ലഹള എന്ന​തു ഞങ്ങൾ ചീത്ത അർ​ത്ഥ​ത്തി​ലാ​ണ് വെ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​തെ​ന്ന് വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അതു വാ​യ​ന​ക്കാ​രു​ടെ തെ​റ്റാ​ണ്. ലഹള സാ​ധു​ക്ക​ളു​ടേ​താ​ണ്. മറ്റൊ​രു സന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ രണ്ടു പേർ നട​ന്നു​പോ​കും വഴി​ക്ക് ഇങ്ങ​നെ പറ​യു​ന്ന​തു കേ​ട്ടു: ‘ഞങ്ങൾ യു​ദ്ധ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ട യു​ക്തി​ക​ളൊ​ക്കെ ആലോ​ചി​ച്ചു​വെ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്.’

ദ്യു തു​റോ​ങ് എന്ന പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​ള്ള ഒരു കു​ഴി​യിൽ കു​നി​ഞ്ഞു​നി​ന്നി​രു​ന്ന നാ​ലു​പേർ തമ്മി​ലു​ണ്ടായ ഗൂ​ഢ​സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തിൽ ഈ താഴെ കാ​ണു​ന്ന ഭാഗം മാ​ത്രം പു​റ​ത്തു കേ​ട്ടു; ഇനി അയാൾ പാ​രി​സ്സിൽ സഞ്ച​രി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാ​നു​ള്ള എല്ലാ ഏർ​പ്പാ​ടു​ക​ളും ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടും.’

ഈ അയാൾ ആരാണ്? ഭയ​ങ്ക​ര​മായ നി​ഗൂ​ഢത.

ആളുകൾ പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, ‘പ്ര​ധാ​ന​നേ​താ​ക്ക​ന്മാർ’ പി​ന്മാ​റി​നി​ന്നു. സാ​ങ്തു​സ്താ​ഷി​ന്ന​ടു​ത്തു​ള്ള ഒരു വീ​ഞ്ഞു​ക​ട​യിൽ​വെ​ച്ച് അവർ ആലോ​ച​ന​സ​ഭ​കൂ​ടി​യി​രു​ന്നു എന്നാ​ണ് ഊഹം. റ്യു മൊ​നെ​ത്തു​വിൽ തു​ന്ന​ല്ക്കാ​രു​ടെ സഹാ​യ​യോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ കാ​ര്യ​ദർ​ശി​യായ ഏതോ ഒരു ഓ..., നേ​താ​ക്ക​ന്മാ​രും സാങ്-​ആന്ത്വാങ്ങിലെ സം​ഘ​വു​മാ​യു​ള്ള ആലോ​ച​ന​ക​ളിൽ പ്ര​ധാന മധ്യ​സ്ഥ​നാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നാ​ണ് പ്ര​സി​ദ്ധി.

ഏതാ​യാ​ലും ഈ നേ​താ​ക്ക​ന്മാ​രെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം ഒരു വമ്പി​ച്ച നി​ഗൂ​ഢത എപ്പോ​ഴു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; പ്ര​ഭു​യോ​ഗ​ത്തി​നു മുൻ​പാ​കെ വി​ചാ​ര​ണ​യ്ക്കു കൊ​ണ്ടു​ചെ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട ഒരാൾ പി​ന്നീ​ടു പറ​ക​യു​ണ്ടായ ഈ മറു​പ​ടി​ക്കു​ള്ളിൽ തു​ളു​മ്പി​യി​രു​ന്ന അഹ​ങ്കാ​ര​ത്തെ യാ​തൊ​രു വാ​സ്ത​വ​സം​ഭ​വ​ത്തി​നും സാ​ര​മി​ല്ലെ​ന്നാ​ക്കാൻ വയ്യാ:

‘ആരാണ് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ നേ​താ​വ്?’

ഞാൻ ആരേ​യും അറി​യി​ല്ല; ഞാൻ ആരേ​യും സ്വീ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടു​മി​ല്ല.

സ്വ​ച്ഛ​ങ്ങ​ളെ​ങ്കി​ലും നി​സ്സാ​ര​ങ്ങ​ളായ വാ​ക്കു​ക​ള​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ചി​ല​പ്പോൾ വെറും സം​സാ​രം, കള്ള​ക്കഥ, കിം​വ​ദ​ന്തി. മറ്റു ചില സൂ​ച​ന​കൾ പു​റ​പ്പെ​ട്ടു​വ​രു​ന്നു.

റ്യൂ ദ് റ്യു​യി​യിൽ പണി​ചെ​യ്തു വന്നി​രു​ന്ന ഒരു ഭവ​ന​ത്തി​ന്റെ പറ​മ്പിൻ ചു​റ്റു​മു​ള്ള വേ​ലി​ക്കു പലക തറ​യ്ക്കു​ന്ന ഒരാ​ശാ​രി, താഴെ കാ​ണു​ന്ന വരികൾ അപ്പോ​ഴും വാ​യി​ക്കാ​വു​ന്ന ഒരു കത്തിൻ​ക​ഷ്ണം അവി​ടെ​നി​ന്നു കണ്ടെ​ടു​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി:

അതാത് സം​ഘ​ങ്ങ​ളു​ടെ വക ഓരോ വകു​പ്പു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് പു​തു​താ​യി ആളെ ചേർ​ക്കു​ന്ന​ത് നിർ​ത്തു​വാൻ യോഗം വേണ്ട ഏർ​പ്പാ​ടു​കൾ ചെ​യ്യേ​ണ്ട​താ​ണ്.

ഇങ്ങ​നെ ഒരു ചു​വ​ട്ടിൽ​ക്കു​റി​പ്പും:

റ്യു ദ്യു ഫോബർ ഫാ​സ്പോ​ന്നി​യേ​റിൽ അവി​ടു​ത്തെ ഒരു തോ​ക്കു​പ​ണി​ക്കാ​ര​ന്റെ വീ​ട്ടിൽ അയ്യാ​റാ​യി​രം തോ​ക്കു​ക​ളോ​ളം ശേ​ഖ​രി​ച്ചു​ണ്ടെ​ന്നു ഞങ്ങൾ അറി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. ആ യോ​ഗ​വ​കു​പ്പിൽ തോ​ക്കു​ക​ളി​ല്ല;

ആശാരി പരി​ഭ്ര​മി​ക്കാ​നും ഇതിനെ അയൽ​പ​ക്ക​ക്കാർ​ക്കു കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കാ​നു​മു​ണ്ടായ സംഗതി, കു​റ​ച്ചു​കൂ​ടി അപ്പു​റ​ത്തു​നി​ന്ന് ആദ്യ​ത്തേ​തു​പോ​ലെ തന്നെ കീ​റി​യി​ട്ട​തും കു​റേ​ക്കൂ​ടി സാ​ര​ഗർ​ഭ​വു​മായ മറ്റൊ​രു കട​ലാ​സ്സിൻ​ക​ഷ്ണം കണ്ടു​കി​ട്ടി​യ​താ​ണ്; ഈ അസാ​ധാ​രണ രേ​ഖ​കൾ​ക്കു​ള്ള ചരി​ത്ര​സം​ബ​ന്ധി​യായ വി​ല​ക​രു​തി ഞങ്ങൾ അതി​ന്റെ ഒരു നേ​രു​പ​കർ​പ്പു​ത​ന്നെ ഇവിടെ കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു:

• ക്യൂ സി ഡി ഇ – ഈ പട്ടി​ക​യെ മനഃ​പാ​ഠ​മാ​ക്കുക. അതു കഴി​ഞ്ഞു ചീ​ന്തി​ക്ക​ള​യ​ണം. സ്വീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള ആളു​കൾ​ക്കു തങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള കല്പ​ന​കൾ നി​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു കി​ട്ടി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ അവരും. അങ്ങ​നെ​ത​ന്നെ ചെ​യ്യ​ണം.
• ആരോ​ഗ്യ​വും സാ​ഹോ​ദ​ര്യ​വും, യു ഓ എ ഫ ല.

ഈ നി​ഗൂ​ഢ​മായ കണ്ടു​കി​ട്ടൽ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​രു​ന്ന​വർ കു​റ​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞ​തി​നു ശേഷമേ ആ നാലു വലി​യ​ക്ഷ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ സാരം ധരി​ച്ചു​ള്ളു: ക്യു. അയ്യ​ഞ്ചു ഭട​ന്മാ​രു​ടെ നേ​താ​ക്ക​ന്മാർ. സി. നൂ​റു​നൂ​റു ഭട​ന്മാ​രു​ടെ നേ​താ​ക്ക​ന്മാർ, ഡി. പതി​പ്പ​ത്തു​ഭ​ട​ന്മാ​രു​ടെ നേ​താ​ക്ക​ന്മാർ, ഇ. ഒറ്റു​കാർ, അതു​പോ​ലെ,യു ഓ എ ഫ എന്നീ അക്ഷ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ അർ​ത്ഥം ഒരു തി​യ്യ​തി​യാ​യി​രു​ന്നു—1832 ഏപ്രിൽ 15, ഓരോ വലി​യ​ക്ഷ​ര​ത്തി​ന്റേ​യും താഴെ സവി​ശേ​ഷ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളോ​ടു​കു​ടിയ പേ​രു​ക​ളും എഴു​ത​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ഇങ്ങ​നെ: ക്യു ബാ​നെ​രൽ. 8 തോ​ക്ക്, 83 തെര. ഒരു വി​ശ്വ​സ്തൻ – സി. ബു​ബി​യെർ 1 കൈ​ത്തോ​ക്ക്, 40 തെര-​ഡി. റോയെ, 1 കള​രി​വാൾ, 1 കൈ​ത്തോ​ക്ക്, റാ​ത്തൽ മരു​ന്ന്—ഇ. തെ​സ്സി​യെ. 1 വാൾ. 1 തെ​ര​പ്പെ​ട്ടി – കണി​ശ​ക്കാ​രൻ - തെ​റ്യു 8 തോ​ക്ക്, ധീരൻ, മറ്റും മറ്റും.

ഒടു​വിൽ അതേ വേ​ലി​ക്കു​ള്ളിൽ​ത്ത​ന്നെ ഈ ആശാരി മൂ​ന്നാ​മ​തൊ​രു കട​ലാ​സ്സു കണ്ടെ​ത്തി; അതിൽ പെൻ​സിൽ​കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ങ്കി​ലും വളരെ സ്പ​ഷ്ട​മാ​യി ഈ ഒരു ദുർ​ഗ്ര​ഹ​മായ പട്ടിക എഴു​ത​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു:

യു​നി​ത്തെ: ബ്ലാ​ങ്ഷാ​രീ. ഓ-​വകുപ്പ് 6.

ബറ. സ്വാ​സ്. സാൽ-​ഓ-കോത്.

കൊ​ഷ്യു​സ്ക്കോ. കശാ​പ്പു​കാ​രൻ ഓബ്രി?

ജെ. ജെ. ആർ.

കയുസ് ഗ്രാ​ക​സ്.

പരി​ശോ​ധ​നാ​വ​കാ​ശം. ദ്യു ഫോ​ങ്ങ്. നാല്,

‘ഗി​റോൺ​ഡി​സ്റ്റു​ക​ളു​ടെ’ [3] നാശം. ദർബക്. മൊബൊ

വാ​ഷി​ങ്ടൻ. പിൻസൺ. കൈ​ത്തോ​ക്ക്, 86 തെര.

മാ​ര​സെ​യി​ലെ​സ്.

പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണം. മി​കേ​തി. കെൻ​കാം​പ്വാ വാൾ.

ഹോഷ്.

മാർസോ പ്ലാ​റ്റോ എ: വകു​പ്പ്

വാർസോ. പെ​രു​മ്പ​റ​ക്കാ​രൻ തി​ല്ലി.

ഈ പട്ടിക സം​ഗ​തി​വ​ശാൽ കി​ട്ടിയ മര്യാ​ദ​ക്കാ​രായ ഇട​ത്ത​ര​ക്കാർ​ക്ക് അതി​ന്റെ അർ​ത്ഥം മന​സ്സി​ലാ​യി. ‘മനു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ​സം​ര​ക്ഷ​ക​സംഘ’ത്തി​ലെ നാലാം ഭാ​ഗ​ത്തി​ലെ വകു​പ്പു​ക​ളു​ടെ മു​ഴു​വ​നും പേരും അതാതു വകു​പ്പു​ക​ളു​ടെ നേ​താ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ പേരും മേൽ​വി​ലാ​സ​വും കാ​ണി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു അത്. നി​ഗൂ​ഢ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്ന ഇവ​യെ​ല്ലാം ഇന്നു ചരി​ത്ര​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നു​മ​ല്ലാ​താ​യി​ത്തീർ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള സ്ഥി​തി​ക്ക് ഞങ്ങൾ​ക്ക് ഇവയെ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കാം. ഈ കട​ലാ​സ്സു കണ്ടു​കി​ട്ടി​യ​തി​നു മുൻ​പാ​യി ‘മനു​ഷ്യാ​വ​കാശ സം​ര​ക്ഷ​ക​സം​ഘം’ സ്ഥാ​പി​ച്ചി​രി​ക്ക​ണം എന്നു​കൂ​ടി പറ​യാ​വു​ന്ന​താ​ണ്. ഒരു​സ​മ​യം ഇതൊരു കര​ടു​പ​കർ​പ്പു​മാ​ത്ര​മാ​യി​രി​ക്കും.

എങ്കി​ലും, എഴു​തി​വെ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​വ​യി​ലെ കു​റി​പ്പു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും വാ​ക്കു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും നോ​ക്കു​മ്പോൾ ഓരോ​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ട്ടു​തു​ട​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

റ്യൂ പൊ​പ്പിൻ​കൂർ എന്ന പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു കൗ​തു​ക​ക​ര​സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു കച്ച​വ​ടം ചെ​യ്യു​ന്ന ഒരാ​ളു​ടെ വീ​ട്ടിൽ​വെ​ച്ച്, ഒരേ നീ​ള​ത്തിൽ നാ​ലാ​യി മട​ക്കി​യി​ട്ടു​ള്ള ഏഴു പായ ചാ​ര​നി​റ​ക്ക​ട​ലാ​സ്സ് കണ്ടെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു; ആ കട​ലാ​സ്സു​പാ​യ​കൾ​ക്കു​ള്ളിൽ അതേ ചാ​ര​നി​റ​ക്ക​ട​ലാ​സ്സു​ത​ന്നെ വെ​ടി​ത്തെ​ര​പോ​ലെ മട​ക്കിയ ഇരു​പ​ത്താ​റു ചതു​ര​ക്ക​ഷ്ണ​ങ്ങ​ളും താഴെ കാ​ണു​ന്ന​തെ​ഴു​തി​യി​ട്ടു​ള്ള ഒരു ശീ​ട്ടും ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

1. വെ​ടി​യു​പ്പ് – 12 ഓൺസ്
2. ഗന്ധ​കം – 2 ഓൺസ്
3. കരി – 2 1/2 ഓൺസ്
4. വെ​ള്ളം – 2 1/2 ഓൺസ്

ഈ കണ്ടു​കി​ട്ട​ലി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള വി​വ​ര​ണ​ക്കു​റി​പ്പിൽ, മേ​ശ​വ​ലി​പ്പി​നു​ള്ളിൽ നി​ന്നു വെ​ടി​മ​രു​ന്നു​ഗ​ന്ധം പു​റ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​താ​യി പറ​ഞ്ഞു​കാ​ണു​ന്നു​ണ്ട്.

ഒരു ദി​വ​സ​ത്തെ പണി കഴി​ഞ്ഞു​പോ​രു​ന്ന ഒരു കല്ലാ​ശാ​രി ഓസ്തെർ ലി​ത്സ് പാ​ല​ത്തി​ന്റെ അടു​ത്തു​ള്ള ഒരു ബെ​ഞ്ചി​ന്മേൽ ഒരു ചെറിയ കട​ലാ​സ്സു​കെ​ട്ടു മറ​ന്നു​വെ​ച്ചു​പോ​യി. ഈ കെ​ട്ടു പൊ​ല്ലീ​സ്സു​ക​ച്ചേ​രി​യിൽ എത്തി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. അതു തു​റ​ന്നു​നോ​ക്കി; അതി​നു​ള്ളിൽ ലി​യൊ​ത്തി​യേർ എന്നു പേ​രെ​ഴു​തി ഒപ്പി​ട്ട രണ്ട് അച്ച​ടി​ച്ച സം​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളും, ‘കൂ​ലി​ക്കാ​രെ, കൂ​ടി​ക്കൊൾ​വിൻ’ എന്ന തല​വാ​ച​ക​ത്തോ​ടു കൂടിയ ഒരു പാ​ട്ടും, വെ​ടി​ത്തെ​ര​കൾ നി​റ​ച്ച ഒരു തക​ര​പ്പെ​ട്ടി​യും കണ്ടു.

ഒരു ചങ്ങാ​തി​യോ​ടു​കൂ​ടി കു​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന ഒരു കൈ​ത്തൊ​ഴിൽ​ക്കാ​രൻ തനി​ക്ക് എന്തു ചൂ​ടു​ണ്ടെ​ന്നു മറ്റാ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു തൊ​ടു​വി​ച്ചു​നോ​ക്കി; ആ മറ്റാൾ മാർ​ക്കു​പ്പാ​യ​ത്തി​ന​ടി​യിൽ ഒരു കൈ​ത്തോ​ക്കു കണ്ടെ​ത്തി.

ഉപ​ന​ഗ​ര​ത്തിൽ, പെർ-​ലഷെസിനും ദ്യു ത്രോ​ങ്ങി​നും നടു​ക്ക്, ആൾ​സ്സ​ഞ്ചാ​രം നന്നേ കു​റ​ഞ്ഞ ഒരി​ട​ത്തു ചില കു​ട്ടി​കൾ കളി​ക്കു​ന്ന​തി​നി​ട​യ്ക്കു ക്ഷാ​രം​ചെ​യ്തി​ട്ട രോ​മ​ക്കു​ന്നി​നും വലി​ച്ചെ​റി​യ​പ്പെ​ട്ട മര​ക്ക​ഷ്ണ​ങ്ങൾ​ക്കും അടി​യി​ലാ​യി ഒരു പീ​ര​ങ്കി​യു​ണ്ട​യും, വെ​ടി​ത്തെ​ര​യു​മു​ണ്ടാ​ക്കാ​നു​ള്ള ഒരു മര​ക്കു​ത്തു​ളി​യും, വെ​ടി​മ​രു​ന്നു പൊ​ടി​യോ​ടു​കൂ​ടിയ ഒരു മര​പ്പാ​ത്ര​വും, അകം നോ​ക്കി​യാൽ ഉരു​ക്കിയ ഈയ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്ന​തി​ന്റെ ചി​ഹ്ന​ങ്ങ​ളോ​ടു​കു​ടിയ ഒരു ചെ​റു​ചീ​ന​ച്ച​ട്ടി​യും അട​ങ്ങിയ ഒരു സഞ്ചി കണ്ടെ​ത്തി.

പെ​ട്ടെ​ന്നും അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മാ​യും, രാ​വി​ലെ അഞ്ചു​മ​ണി​ക്ക്, പാർദോ എന്നു​പേ​രാ​യി, പി​ന്നീ​ടു വഴി​ത​ട​യൽ​പ്പ​ട്ടാ​ള​ത്തി​ലെ ഒരം​ഗ​മാ​യി​ച്ചേർ​ന്ന് 1834 ഏപ്രി​ലി​ലെ ലഹ​ള​ക്കാ​ല​ത്തു ചെ​ന്നു തല​ക​ള​ഞ്ഞ ഒരാ​ളു​ടെ താ​മ​സ​സ്ഥ​ല​ത്തു കയ​റി​ച്ചെ​ന്ന പൊ​ല്ലീ​സ്സു​കാർ അയാൾ തന്റെ കട്ടി​ലി​ന്ന​ടു​ക്കൽ അപ്പോൾ ഉണ്ടാ​ക്കി​വ​രു​ന്ന ഒരു വെ​ടി​ത്തെര കൈ​യിൽ​പ്പി​ടി​ച്ചു​നി​ന്നി​രു​ന്ന​താ​യി കണ്ടെ​ത്തി.

കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാർ കി​ട​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന സമ​യ​ത്തും, പി​ക്പി​ക്കും ഷാ​റൻ​തോ​വി​നും ഇട​യ്ക്കു രണ്ടു മതി​ലി​ന്നി​ട​യി​ലൂ​ടെ പോ​കു​ന്ന ഒരു ചെറിയ ഇട​വ​ഴി​യിൽ, പന്തു​രു​ട്ടി​ക്ക​ളി​സ്ഥ​ല​മെ​ന്ന് ഉമ്മ​റ​ത്തെ​ഴു​തി​വെ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ഒരു വീ​ഞ്ഞു​ക​ട​യ്ക്ക​രി​കെ​വെ​ച്ചു രണ്ടു​പേർ തമ്മിൽ കണ്ടു​മു​ട്ടി. ഒരാൾ കു​റു​ക്കു കു​പ്പാ​യ​ത്തി​ന​ടി​യിൽ​നി​ന്ന് ഒരു കൈ​ത്തോ​ക്കു വലി​ച്ചെ​ടു​ത്തു മറ്റാ​ളു​ടെ കൈയിൽ കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടു. കൊ​ടു​ത്ത​സ​മ​യ​ത്ത്, മാ​റ​ത്തു​ള്ള വി​യർ​പ്പ് കാരണം വെ​ടി​മ​രു​ന്ന് ഈറ​നാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന് ആ മറ്റാൾ കണ്ടു. ആ മനു​ഷ്യൻ കൈ​ത്തോ​ക്കു വൃ​ത്തി​പ്പെ​ടു​ത്തി, തട്ടിൽ സ്വതേ ഉള്ള​തി​നോ​ടു കു​റേ​ക്കൂ​ടി മരു​ന്നു കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്തു. എന്നി​ട്ടു രണ്ടു​പേ​രും പി​രി​ഞ്ഞു.

ഏപ്രിൽ​ല​ഹ​ള​യിൽ റ്യൂ ബോ​ബൂ​റിൽ​വെ​ച്ചു പി​ന്നീ​ടു കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടു​പോയ ഒരു ഗല്ലൈ എന്നാൾ തന്റെ വീ​ട്ടിൽ എഴു​നൂ​റു തെ​ര​യും 26 തോ​ക്കു​മു​ണ്ടെ​ന്നു മേനി പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു.

നഗ​ര​പ്രാ​ന്ത​ത്തിൽ തോ​ക്കു​ക​ളും രണ്ടു ലക്ഷം വെ​ടി​ത്തെ​ര​ക​ളും പങ്കി​ട്ടു കൊ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നു ഗവർ​മേ​ണ്ടി​ലേ​ക്ക് ഒര​റി​യി​പ്പു കി​ട്ടി. പി​ന്ന​ത്തെ ആഴ്ച​യിൽ മു​പ്പ​തി​നാ​യി​രം തെ​ര​കൾ​കൂ​ടി പങ്കി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്തു. അതിൽ എടു​ത്തു​പ​റ​യേ​ണ്ട​കാ​ര്യ​മെ​ന്തെ​ന്നാൽ, പൊ​ല്ലീ​സ്സു​സൈ​ന്യ​ത്തെ​ക്കൊ​ണ്ട് അതിൽ ഒരൊ​റ്റ​ത്തെ​ര​യെ​ങ്കി​ലും പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല.

ഇട​യ്ക്കു​വെ​ച്ചു പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഒരു കത്തിൽ പറ​യു​ന്നു: ‘നാ​ലു​മ​ണി​ക്കൂർ ഇട​കൊ​ണ്ട് എൺ​പ​തി​നാ​യി​രം സ്വ​രാ​ജ്യ​സ്നേ​ഹി​കൾ യു​ദ്ധ​സ​ന്ന​ദ്ധ​രാ​വു​ന്ന ദിവസം അടു​ത്തു​മു​ട്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.’

ഈ എല്ലാ പത​ഞ്ഞു​പൊ​ങ്ങ​ലും പര​സ്യ​മാ​യി​ട്ടാ​ണ്—സാ​വ​ധാ​ന​മാ​യി​ട്ടാ​ണെ​ന്നു തന്നെ ഏതാ​ണ്ടു പറയാം. വരാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന ലഹള തന്റെ പൊ​ട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെ​ട​ലി​നെ ഗവർ​മേ​ണ്ടി​ന്റെ മു​ഖ​ത്തു​വെ​ച്ചാ​ണ് ശാ​ന്ത​മാ​യി തെ​യ്യാ​റാ​ക്കി​വ​ന്നി​രു​ന്ന​ത്. അപ്പോൾ​ത്ത​ന്നെ കണ്ടു​തു​ട​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന ആ ഉള്ളി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള തു​ര​പ്പൻ​പ​ണി​ക്കു യാ​തൊ​ര​പൂർ​വ്വ​ത​യും പോ​രാ​യ്ക​യി​ല്ല. ആ ഒരു​ക്ക​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള എല്ലാ വി​വ​ര​വും ഇട​ത്ത​ര​ക്കാർ കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാർ​ക്കു പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്തു. ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാ​ര്യ​യ്ക്ക് എങ്ങ​നെ​യി​രി​ക്കു​ന്നു?’ എന്നു ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ അവർ പറ​ഞ്ഞു: ഒടു​ക്കം എങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ലഹള തു​ട​ങ്ങുക?’

വ്യു മൊ​റോ​വി​ലെ ഒരു വീ​ട്ടു​സാ​മാ​ന​വ്യാ​പാ​രി ചോ​ദി​ച്ചു: ‘ആട്ടെ, എന്നാ​ണ് നി​ങ്ങൾ യു​ദ്ധം തു​ട​ങ്ങാൻ ഭാവം?’

മറ്റൊ​രു കച്ച​വ​ട​ക്കാ​രൻ പറ​ഞ്ഞു: ‘യു​ദ്ധം ക്ഷ​ണ​ത്തി​ലാ​രം​ഭി​ക്കും.’

‘എനി​ക്ക​റി​യാം. ഒരു മാ​സം​മു​മ്പു നി​ങ്ങൾ ആയി​ര​ത്ത​ഞ്ഞൂ​റേ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളു; ഇപ്പോൾ ഇരു​പ​ത്ത​യ്യാ​യി​ര​മാ​യി.’ അയാൾ തന്റെ തോ​ക്കു സമ്മാ​നി​ച്ചു; ഒര​യൽ​പ​ക്ക​ക്കാ​രൻ ഏഴു ഫ്രാ​ങ്കി​നു താൻ വി​ല്ക്കാൻ തെ​യ്യാ​റാ​യി​രു​ന്ന ഒരു ചെ​റു​കൈ​ത്തോ​ക്കു കൊ​ടു​ത്തു.

എന്ന​ല്ല, ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ജ്വ​രം വർ​ദ്ധി​ക്കു​ക​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു. പാ​രി​സ്സി​ലും ഫ്രാൻ​സിൽ​ത്ത​ന്നെ​യും ഒരി​ട​വും അതു വ്യാ​പി​ക്കാ​തെ​യി​ല്ല. എല്ലാ​യി​ട​ത്തു​മു​ണ്ട് രക്ത​നാ​ഡി മി​ടി​ക്കു​ന്നു. ഒരു​ത​രം വീ​ക്ക​ത്തിൽ​നി​ന്നു​ണ്ടാ​യി മനു​ഷ്യ​ശ​രീ​ര​ത്തിൽ ഒരു ഭാ​ഗ​മാ​യി​ക്കൂ​ടു​ന്ന അത്ത​രം തൊ​ലി​പ്പൊ​ള്ള​പ്പു​കൾ പോലെ, രാ​ജ്യ​ത്തെ​ങ്ങും ഗൂ​ഢ​സം​ഘ​ങ്ങൾ വ്യാ​പി​ച്ചു. അക്കാ​ല​ത്തു ഗൂ​ഢ​ങ്ങ​ളും അഗൂ​ഢ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി​രു​ന്ന ‘പൊ​തു​ജ​ന​സു​ഹൃ​ത്സംഘ’ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു മനു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ​സം​ര​ക്ഷ​ക​സം​ഘ​ങ്ങൾ ഉത്ഭ​വി​ച്ചു; ഇതു​ക​ളും അക്കാ​ല​ത്തു നട​പ്പു​ള്ള വി​ധ​ത്തിൽ ഒരു തി​യ്യ​തി​യോ​ടു​കൂ​ടി​ത്ത​ന്നെ തു​ട​ങ്ങി—ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​നാ​ബ്ദം 40-ാം വർഷം; നീ​തി​ന്യാ​യ​ക്കോ​ട​തി​യിൽ​നി​ന്നു സംഘം പി​രി​ച്ചു​കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്നു​ള്ള കല്പന പു​റ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടും അവ​യു​ടെ ആയു​സ്സു നി​ന്നി​ല്ല; എന്ന​ല്ല, താഴെ കാ​ണു​ന്ന​വി​ധം അർ​ത്ഥ​ഗർ​ഭ​ങ്ങ​ളായ പേ​രു​ക​ളെ ഓരോ വകു​പ്പു​കൾ​ക്കി​ടു​വാൻ​കൂ​ടി അവ​യ്ക്കു സങ്കോ​ച​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല:

കു​ന്ത​ങ്ങൾ.

ആപൽ​സൂ​ച​ക​മ​ണി​യ​ടി.

കു​റി​വെ​ടി.

ഫ്രി​ജി​യ​ക്കാ​രൻ തൊ​പ്പി.

ജനവരി 21.

യാ​ച​ക​ന്മാർ.

തെ​ണ്ടി​കൾ.

മുൻ​പോ​ട്ടു​ചെ​ല്ലൽ.

റോ​ബെ​പി​യർ.

കു​റി​നോ​ക്കൽ.

‘മനു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ​സം​ര​ക്ഷ​ക​സം​ഘം’ ‘മുൻ​പോ​ട്ടു പാഞ്ഞ ചില പൊ​റു​തി​കെ​ട്ട​വ​രാ​ണ്. മറ്റു സം​ഘ​ങ്ങൾ ആദ്യ​ത്തെ മഹാ​സം​ഘ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു​ത​ന്നെ അം​ഗ​ങ്ങ​ളെ എടു​ക്കാൻ നോ​ക്കി. അതാതു വകു​പ്പു​ക​ളി​ലെ അം​ഗ​ങ്ങൾ താ​ന്താ​ങ്ങ​ളെ പി​ടി​ച്ചു ചീ​ന്തി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു എന്നാ​വ​ലാ​തി കൂ​ട്ടി. അങ്ങ​നെ, സം​ഘ​വും നഗ​ര​സം​ര​ക്ഷക സം​ഘ​ങ്ങ​ളു​മു​ണ്ടാ​യി. അങ്ങ​നെ, പത്ര​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തെ​യും മനു​ഷ്യ​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തെ​യും രക്ഷി​പ്പാ​നു​ള്ള സം​ഘ​ങ്ങ​ളും പൊ​തു​ജ​ന​സ​മ്മ​തം കൂ​ടാ​തെ നി​കു​തി ചു​മ​ത്തു​ന്ന​തി​നെ എതിർ​ക്കാൻ വേണ്ട ഉപ​ദേ​ശം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന സം​ഘ​ങ്ങ​ളും. പി​ന്നെ കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​രു​ടെ സംഘം; ഇതു മൂ​ന്നു ഭാ​ഗ​മാ​ണ്—സമ​ത്വ​വാ​ദി​കൾ, സമ​ഷ്ടി​വാ​ദി​കൾ, സമു​ദാ​യ​പ​രി​ഷ്കാ​രി​കൾ. പട്ടാ​ള​നി​യ​മ​മ​നു​സ​രി​ച്ചേർ​പ്പെ​ടു​ത്ത​പ്പെ​ട്ട ഒരു​ത​രം സൈ​ന്യ​ഭാ​ഗ​മായ ബാ​സ്തീൽ സൈ​ന്യം—നാ​ലു​പേർ​ക്ക് ഒരു മേലാൾ, പത്തു​പേർ​ക്ക് ഒരു സർ​ജ്ജ​ന്റു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻ, ഇരു​പ​തു​പേർ​ക്ക് ഒരു​പ​സൈ​ന്യാ​ധി​പൻ, നാ​ല്പ​തു​പേർ​ക്ക് ഒരു സൈ​ന്യാ​ധി​പൻ, ഇങ്ങ​നെ; അന്യോ​ന്യ​മ​റി​യു​ന്ന​വ​രാ​യി അഞ്ചു​പേ​രി​ല​ധി​കം ഈ കൂ​ട്ട​ത്തി​ലി​ല്ല. മുൻ​ക​രു​തൽ അധിക പ്ര​സം​ഗ​ത്തോ​ടു കൂ​ടി​ക്ക​ലർ​ന്ന സൃ​ഷ്ടി​വി​ശേ​ഷം.

തല​യ്ക്കൽ​ഭാ​ഗ​ത്തു​ള്ള പ്ര​ധാന സം​ഘ​ത്തി​ന്നു രണ്ടു കൈ​ക​ളാ​ണു​ള്ള​ത്. ഒന്നു പ്ര​വൃ​ത്തി​സം​ഘം, മറ്റേ​തു ബാ​സ്തീൽ​സൈ​ന്യം.

വി​ശ്വ​സ്ത​പ്ര​മാ​ണി​കൾ എന്നു​പേ​രായ ഒരു രാ​ജ​ക​ക്ഷി​സം​ഘം ഈ സം​ഘ​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കെ​ല്ലാ​മി​ട​യിൽ സഞ്ച​രി​ച്ചു. ഈ സംഘം പ്ര​ധാ​ന​സം​ഘ​ത്തിൽ​വെ​ച്ച് അധി​ക്ഷേ​പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും നി​ഷേ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു.

പാ​രി​സ്സി​ലെ സം​ഘ​ങ്ങൾ​ക്കു പ്ര​ധാ​ന​ന​ഗ​ര​ങ്ങ​ളിൽ—ലയോങ്, നാ​ന്തെ, ലിൽ​മാർ​സെ​യിൽ എന്നി​വി​ടെ​യെ​ല്ലാം—ശാ​ഖ​ക​ളു​ണ്ട്; ഓരോ​ന്നി​ന്റെ വക​യാ​യും പ്ര​ത്യേ​കം മനു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ​സം​ര​ക്ഷ​ക​സം​ഘ​വും സ്വ​ത​ന്ത്ര്യ​സം​ഘ​വു​മു​ണ്ട്. എല്ലാ​റ്റി​നും ഒരു ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ക​സം​ഘ​മു​ണ്ട്; അതിനു കു​ഗൂർ​ദ് എന്നു പേർ പറ​യു​ന്നു. ഈ പേർ ഞങ്ങൾ മുൻപേ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്.

പാ​രി​സ്സിൽ, ഫോബൂർസാങ്-​മോർസോ എന്ന പ്ര​ദേ​ശം ഫോബൂർസാങ്-​ആന്ത്വാങ്ങിൽ ഒരേ ഒരി​ര​മ്പ​ലു​ണ്ടാ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു പോ​ന്നു; ആവക പരി​സ​ര​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കാൾ ഒട്ടും കു​റ​ച്ച​ല്ല സ്കൂ​ളു​ക​ളി​ലും ഒച്ച​പ്പാ​ട്. റ്യു സാങ് തയാ​സി​ന്തി​ലു​ള്ള ഒരു കാ​പ്പി​പ്പീ​ടി​ക​യും റ്യൂ ദെ മത്ത്യൂ​റി​ങ്—സാ​ന്ത്ഴാ​ക്കി​ലെ ഏഴു ‘ബി​ല്ലി​യേർ​ഡു​കൾ’ എന്ന വീ​ഞ്ഞു​ക​ട​യും സ്കൂൾ​കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ യോ​ഗ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. എബിസി സു​ഹൃ​ദ്സം​ഘം ആം​ഗേ​റി​ലെ പര​സ്പ​ര​സം​ബ​ന്ധ​വാ​ദി​ക​ളോ​ടു് കൂ​ടി​ച്ചേർ​ന്നു; എയി​യി​ലെ കു​ഗൂർ​ദ് നമ്മൾ കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള​തു​പോ​ലെ മു​സെ​ങ് കാ​പ്പി​പ്പീ​ടി​ക​യിൽ​വെ​ച്ചു യോഗം കൂടി. ഞങ്ങൾ മുൻ​പു​ത​ന്നെ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​തു​പോ​ലെ ഈ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാർ റ്യു മൊ​ങ്ദെ​ത്തു​വി​ലെ കൊ​റി​ന്ത് എന്ന വീ​ഞ്ഞു​ക​ട​യി​ലും സം​ഘം​ചേർ​ന്നു. ഈ യോ​ഗം​കൂ​ടൽ ഗൂ​ഢ​മാ​ണ്. മറ്റു​ള്ള​വ​യെ​ല്ലാം കഴി​യു​ന്ന​തും പര​സ്യ​മാ​യി​ട്ടാ​കു​ന്നു; പൊ​ല്ലീ​സ്സു​കാർ പി​ടി​ച്ചു കേ​സ്സാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടായ ഒരു വി​ചാ​ര​ണ​യിൽ നടന്ന ഈ ചോ​ദ്യോ​ത്ത​ര​ത്തിൽ​നി​ന്ന് ഇവ​രു​ടെ ധൈ​ര്യം വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്ക് ഏക​ദേ​ശം തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്താം. ‘എവി​ടെ​വെ​ച്ചാ​ണ് ഈ യോഗം കൂ​ടി​യ​ത്?’ ‘റ്യു ദ്ല പെയ് എന്ന പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​വെ​ച്ച്.’ ‘ആരുടെ വീ​ട്ടിൽ?’ ‘തെ​രു​വിൽ.’ ‘ഏതെ​ല്ലാം വകു​പ്പു​ക​ളാ​ണ് അവിടെ കൂ​ടി​യി​രു​ന്ന​ത്?’. ‘ഒന്നു​മാ​ത്രം.’ ‘ഏതു?’ ‘കൂ​ലി​പ്പ​ണി​സം​ഘം.’ ‘അതി​ന്റെ നേ​താ​വ് ആരാണ്?’ ‘ഞാൻ.’ ഗവർ​മെ​ണ്ടി​നോ​ടെ​തിർ​ക്കുക എന്ന ധീര പ്ര​വൃ​ത്തി ചെ​യ്യാൻ തനി​ച്ചു​റ​യ്ക്കു​ന്ന​തി​ന്നു നി​ങ്ങൾ വളരെ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​നാ​ണ​ല്ലോ. ‘നി​ങ്ങൾ​ക്ക് ആരിൽ​നി​ന്നാ​ണ് ഉപ​ദേ​ശം കി​ട്ടി​യി​രു​ന്ന​ത്?’ ‘പ്ര​ധാന സം​ഘ​ത്തിൽ​നി​ന്ന്.’

ഒബഫോർ, യു​നെ​വിൽ, എപ്പി​നാർ എന്നി​വ​രു​ടെ പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ളിൽ​നി​ന്നു പി​ന്നീ​ടു തെ​ളി​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യി​ലെ​ന്ന​വി​ധം സൈ​ന്യ​ത്തി​നി​ടി​യി​ലും തു​ര​ങ്ക​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അമ്പ​ത്തി​ര​ണ്ടും അഞ്ചും എട്ടും മു​പ്പ​ത്തേ​ഴും പട്ടാ​ള​വ​കു​പ്പു​ക​ളും ഇരു​പ​താം കു​തി​ര​പ്പ​ട്ടാ​ള​വും തങ്ങ​ളു​ടെ ഭാ​ഗ​ത്താ​ണെ​ന്ന് അവർ കണ​ക്കാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. ബർ​ഗൺ​ഡി​യി​ലും തെ​ക്കൻ​പ​ട്ട​ണ​ങ്ങ​ളി​ലും അവർ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​വൃ​ക്ഷം കു​ഴി​ച്ചി​ട്ടി​രു​ന്നു— എന്നു​വെ​ച്ചാൽ ചു​ക​ന്ന തൊ​പ്പി​കൊ​ണ്ടു തല​മൂ​ടിയ കൊ​ടി​മ​രം.

ഇതാ​യി​രു​ന്നു സ്ഥി​തി.

സാങ് –ആന്ത്വാ​ങ്ങാൺ, ഞങ്ങൾ ആദ്യം​ത​ന്നെ പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, മറ്റെ​ല്ലാ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ​ക്കാ​ള​ധി​കം, ഈ സ്ഥി​തി​ക്കു ശക്തി​വെ​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന​തും വില കൂ​ട്ടി​യി​രു​ന്ന​തും, അതാ​യി​രു​ന്നു പു​ണ്ണു​ള്ള ഭാഗം. ഒരു ചി​തൽ​പ്പു​റ്റു​പോ​ലെ ആൾ​പ്പാർ​പ്പു​കൂ​ടി​യ​തും പണി​ത്തി​ര​ക്കു​ള്ള​തും ധൈ​ര്യ​മേ​റി​യ​തും ഒരു തേ​നീ​ച്ച​ക്കൂ​ടു​പോ​ലെ ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​ച്ച​തു​മായ ഈ പഴയ ഉപ​ന​ഗ​രം ഉൽ​ക്ക​ണ്ഠ​കൊ​ണ്ടും ഒരു ലഹ​ള​യ്ക്കു​ക്കു​ള്ള ആർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടും തു​ള്ളി​യി​രു​ന്നു. പതി​വു​പ​ണി​ക്കു യാ​തൊ​രു തട​സ്സ​വും തട്ടി​പ്പോ​കാ​തെ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും, അവി​ടെ​യു​ള്ള സക​ല​വും ഒന്നി​ള​കി​യി​രു​ന്നു. ഈ ഉന്മേ​ഷ​പ​ര​മെ​ങ്കി​ലും അപ്ര​സ​ന്ന​മായ മു​ഖാ​കൃ​തി​യെ​പ്പ​റ്റി ഒരു വി​വ​ര​മു​ണ്ടാ​ക്കുക അസാ​ധ്യ​മാ​ണ്. പരി​ഷ്കൃ​ത​ങ്ങ​ളായ മേൽ​പ്പു​ര​കൾ​ക്കു​ള്ളി​ലാ​യി ഈ ഉപ​ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ​ങ്ങും മർ​മ്മ​ഭേ​ദ​ക​മായ അസ്വ​സ്ഥത ഒളി​ച്ചു​കൂ​ടി​യി​രു​ന്നു; അപൂർ​വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളും ഉത്ക​ണ്ഠാ​പ​ര​ങ്ങ​ളു​മായ മന​സ്സു​ക​ളും അവി​ടെ​യു​ണ്ട്. അവ​സാ​ന​ത്തിൽ രണ്ട​റ്റ​വും ഒന്നി​ച്ചു​കൂ​ടു​ന്നു എന്ന​തു, വി​ശേ​ഷി​ച്ചും, ആപ​ത്തി​ലും ബു​ദ്ധി​ശ​ക്തി​യി​ലു​മാ​ണ് അപാ​യ​ക​ര​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന​ത്.

സാങ് - ആന്ത്വാ​ങ്ങി​നു [4] വിറ കയ​റു​വാൻ വേ​റെ​യും കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; കച്ച​വ​ട​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച അപ​ക​ട​സ്ഥി​തി​ക​ളു​ടേ​യും അപ​ജ​യ​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും പണി​മു​ട​ക്ക​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും ഉദാ​സീ​ന​നി​ല​ക​ളു​ടേ​യും എതിർ​ക്ഷോ​ഭം—മഹ​ത്ത​ര​ങ്ങ​ളായ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ക്ഷോ​ഭ​ങ്ങ​ളോ​ടു പറ്റി​നി​ല്ക്കു​ന്ന സക​ല​വും— അതി​ന്മേൽ ചെ​ന്ന​ടി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ കഷ്ട​പ്പാ​ടു കാ​ര​ണ​വും കാ​ര്യ​വു​മാ​ണ്. അത​ടി​ക്കു​ന്ന അടി അതി​ന്മേൽ​ത​ന്നെ ചെ​ന്നു​കൊ​ള്ളു​ന്നു. അഭി​മാ​ന​മ​യ​മായ മനോ​ഗു​ണ​ത്താൽ, നി​റ​യ​പ്പെ​ട്ട​തും, അങ്ങേ അറ്റ​ത്തോ​ളം ഉശിർ​കാ​ണി​ക്കാൻ കഴി​യു​ന്ന​തും, ആയു​ധ​മെ​ടു​ത്തു ചാടാൻ എപ്പോ​ഴും തെ​യ്യാ​റാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തും, ക്ഷണം കൊ​ണ്ടു പൊ​ട്ടി​ത്തെ​റി​ക്കു​ന്ന​തും, ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​ച്ച​തും, ആഴ​മേ​റി​യ​തും, അടി​യിൽ തു​ര​ങ്കം​വെ​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തു​മായ ഈ പൊ​തു​ജ​ന​സം​ഘം ഒരു തീ​പ്പൊ​രി വീ​ണു​കി​ട്ടാ​നാ​യി മാ​ത്രം കാ​ത്തു​നി​ല്ക്ക​യാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നി. സം​ഭ​വ​പ​ര​മ്പ​ര​യാ​കു​ന്ന കാ​റ്റി​നാൽ അട്ടി​പ്പാ​യി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു ചില തീ​പ്പൊ​രി​കൾ ആകാ​ശാ​ന​ത്ത​ത്തി​ലൂ​ടെ എപ്പോ​ഴെ​ങ്കി​ലും പറ​ന്നു​പോ​കു​ന്ന​തു കാ​ണു​മ്പോൾ, സാങ് ആന്ത്വാ​ങ്ങി​നെ​പ്പ​റ്റി​യും, പാ​രി​സ്സി​ന്റെ പടി​വാ​തി​ല്ക്കൽ​ത്ത​ന്നെ കഷ്ട​പ്പാ​ടും ആലോ​ച​ന​ക​ളു​മായ വെ​ടി​മ​രു​ന്നു​പുര കൊ​ണ്ടു​വെ​ച്ച ആ ഭയ​ങ്ക​ര​മായ യദൃ​ച്ഛാ​സം​ഭ​വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും വി​ചാ​രി​ക്കാ​തി​രി​പ്പാൻ വയ്യാ.

വാ​യ​ന​ക്കാർ കണ്ടു​ക​ഴി​ഞ്ഞ വി​വ​ര​ണ​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ ഒന്നി​ല​ധി​കം പ്രാ​വ​ശ്യം വര​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള ആന്ത്വാ​ങ് ഉപ​ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ വീ​ഞ്ഞു​ക​ട​കൾ​ക്കു ചരി​ത്ര​സം​ബ​ന്ധി​യായ കു​പ്ര​സി​ദ്ധി​യു​ണ്ട്. സ്വാ​സ്ഥ്യ​മ​റ്റ കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ അവിടെ ആളു​കൾ​ക്കു വീ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള​തി​ല​ധി​കം വാ​ക്കു​കൊ​ണ്ട് ലഹ​രി​പി​ടി​ക്കു​ന്നു. ഹൃ​ദ​യ​ങ്ങ​ളെ ഇള​ക്കി​മ​റി​ക്കു​ക​യും ആത്മാ​ക്ക​ളെ വലു​പ്പം​വെ​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ട് ഒരു​ത​രം ദീർ​ഘ​ദർ​ശ​ന​സാ​മർ​ത്ഥ്യ​വും ഭാ​വി​യെ​സ്സും​ബ​ന്ധി​ച്ചു​ള്ള ഒരാ​വേ​ശം​കൊ​ള്ള​ലും ആ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ ചു​റ്റി​ന​ട​ക്കു​ന്നു. സാങ്-​ആന്ത്വാങ്ങിലെ വീ​ഞ്ഞു​ഷാ​പ്പു​കൾ, സി​ബി​ലി​ന്റെ [5] ഗു​ഹ​യ്ക്കു​മീ​തെ പണി​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള​വ​യും പര​മ​വും പരി​ശു​ദ്ധ​വു​മായ ഈശ്വ​ര​വി​ശ്വാ​സ​ത്തോ​ടും ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട​വ​യു​മായ അവെ​ന്തീൻ കു​ന്നി​ലെ ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​ക​ളെ​പ്പോ​ലു​ള്ള​വ​യാ​ണ്— അതേ, മേശകൾ ഏതാ​ണ്ടു മു​ക്കാ​ലി​ക​ളാ​യി​ട്ടു​ള്ള​വ​യും വെ​ളി​ച്ച​പ്പാ​ട്വീ​ഞ്ഞ് എന്ന് എന്നി​യു​സ്സ് [5] നാ​മ​ക​ര​ണം ചെ​യ്തി​ട്ടു​ള്ള ആ ഒരു വീ​ഞ്ഞ് ആളുകൾ ഇരു​ന്നു​കു​ടി​ക്കു​ന്ന​വ​യു​മായ ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​കൾ.

സാങ്-​ആന്ത്വാങ് ജന​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒരു ഏരി​യ​യാ​ണ്. ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​സം​ബ​ന്ധി​ക​ളായ ഇള​ക്ക​ങ്ങൾ അവിടെ ദ്വാ​ര​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്നു; ആ ദ്വാ​ര​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ പൊ​തു​ജ​ന​വാ​ഴ്ച കി​നി​ഞ്ഞു​വ​രു​ന്നു. ഈ പൊ​തു​ജ​ന​വാ​ഴ്ച ദോഷം ചെ​യ്തേ​ക്കാം; അതും മറ്റേ​തൊ​ന്നി​നേ​യും​പോ​ലെ തെ​റ്റി​ദ്ധ​രി​ക്ക​പ്പെ​ടാം; പക്ഷേ, വഴി തെ​റ്റി​പ്പോ​യി​യെ​ങ്കി​ലും​കൂ​ടി, അതു മഹ​ത്ത​ര​മാ​യി​ത്ത​ന്നെ നി​ല്ക്കു​ന്നു.

നാ​ലു​പു​റ​വും പാ​റി​ന​ട​ന്നി​രു​ന്ന ആലോചന നല്ല​തോ ചീ​ത്ത​യോ അത​നു​സ​രി​ച്ചു. മത​ഭ്രാ​ന്തി​ന്റെ​യോ അത്യു​ത്സാ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​യോ കാലം അത​നു​സ​രി​ച്ചു. സാങ് - ആന്ത്വാ​ങ്ങിൽ​നി​ന്നു കാ​ട​ന്മാ​രു​ടെ കൂ​ട്ട​വും 1793-ൽ ചി​ല​പ്പോൾ ധീ​രോ​ദാ​ത്ത​ന്മാ​രു​ടെ സം​ഘ​വും പൊ​ന്തി​പ്പു​റ​പ്പെ​ടും.

കാടൻ. ഞങ്ങൾ ഈ വാ​ക്കി​നെ വി​വ​രി​ക്ക​ട്ടെ. ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത​മ​സ്സി​ന്റെ ആദ്യ​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ കീ​റി​പ്പൊ​ളി​ഞ്ഞു, നി​ല​വി​ളി കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു, ശു​ണ്ഠി​ക​യ​റി. മു​ണ്ടൻ​വ​ടി​യും പൊ​ത്തി​ച്ചു​പി​ടി​ച്ചു, മു​ക​ളിൽ കു​ന്ത​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി, ഒരു ലഹ​ള​യാ​യി പഴയ പാ​രി​സ്റ്റി​ന്മേൽ ചെ​ന്നു തല​യി​ട്ട​ടി​ച്ച ഈ പോ​ക്കി​രി​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ന്ന് എന്താ​യി​രു​ന്നു ആവ​ശ്യം? അവർ​ക്കും ദ്രോ​ഹ​ത്തി​ന് ഒര​വ​സാ​നം കി​ട്ട​ണം—ദു​ഷ്പ്ര​ഭു​ത്വ​ത്തി​ന്ന് ഒര​വ​സാ​നം, വാൾ​പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ന് ഒര​വ​സാ​നം, പു​രു​ഷ​ന്മാർ​ക്കു പ്ര​വൃ​ത്തി, കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു പഠി​പ്പ്, സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു സാ​മു​ദാ​യി​ക​സു​ഖം, സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം, സമ​ത്വം, സഹോ​ദ​ര​ത്വം, എല്ലാ​വർ​ക്കും ഭക്ഷ​ണം, എല്ലാ​വർ​ക്കും ആലോ​ച​നാ​വി​ഷ​യം, ഭൂമി സ്വർ​ഗ്ഗ​മാ​യി​ത്തീ​രൽ. അഭി​വൃ​ദ്ധി; ആ ദി​വ്യ​വും മനോ​ഹ​ര​വും ഉത്ത​മ​വു​മായ സാ​ധ​ന​ത്തെ, അഭി​വൃ​ദ്ധി​യെ അവർ, കഷ്ട​പ്പാ​ടി​ന്റെ അങ്ങേ അറ്റ​ത്തെ​ത്തി​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് ഒരു ഭയ​ങ്ക​ര​മായ വി​ധ​ത്തിൽ അർ​ദ്ധ​ന​ഗ്ന​ന്മാ​രാ​യി, കൈയിൽ മു​ണ്ടൻ​വ​ടി​യോ​ടും വായിൽ ഒര​ലർ​ച്ച​യോ​ടും​കൂ​ടി, അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ടു. അവർ കാ​ട​ന്മാ​രാ​യി​രു​ന്നു, അതേ; പക്ഷേ, പരി​ഷ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ കാ​ട​ന്മാർ.

അവർ ശു​ണ്ഠി​യെ​ടു​ത്തു​കൊ​ണ്ട് അവ​കാ​ശ​ത്തെ ഘോ​ഷി​ച്ചു. ഭയ​ത്തോ​ടും വി​റ​യ​ലോ​ടും​കൂ​ടി മാ​ത്ര​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും, മനു​ഷ്യ​ജാ​തി​യെ സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ലേ​ക്കു പി​ടി​ച്ചു​കേ​റ്റു​വാൻ അവർ ആഗ്ര​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നു. അവർ കാ​ട​ന്മാ​രാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നി; അവർ ലോ​ക​സം​ഗ്ര​ഹം നി​റ​വേ​റ്റി​യ​വ​രാ​ണ്. രാ​ത്രി​യാ​കു​ന്ന മു​ഖ​പ​ട​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അവർ വെ​ളി​ച്ചം കി​ട്ട​ണ​മെ​ന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു.

നി​ഷ്ഠൂ​ര​ന്മാ​രും, ഞങ്ങൾ സമ്മ​തി​ക്കു​ന്നു, ഭയ​ങ്ക​ര​ന്മാ​രു​മായ—പക്ഷേ, നല്ല കാ​ര്യ​ങ്ങൾ സാ​ധി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി നി​ഷ്ഠൂ​ര​ന്മാ​രും ഭയ​ങ്ക​ര​ന്മാ​രു​മായ—ഈ മനു​ഷ്യർ​ക്ക് അഭി​മു​ഖ​മാ​യി പു​ഞ്ചി​രി​യി​ട്ടും, വി​ചി​ത്രാ​ല​ങ്കാ​ര​ങ്ങ​ള​ണി​ഞ്ഞും, തങ്ക​പ്പൂ​ച്ചു​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യും, രത്ന​പ്പൊ​ട്ടു​ക​ളാർ​ന്നും, പട്ടു​കീ​ഴ്ക്കാ​ലു​റ​ക​ളി​ട്ടും, വെ​ള്ള​പ്ര​ഭു​ത്വ ചി​ഹ്ന​ങ്ങ​ള​ണി​ഞ്ഞും, മഞ്ഞ​ക്കൈ​യു​റ​ക​ളി​ട്ടും, ‘വാർ​ണ്ണി​ഷി’ട്ട പാ​പ്പാ​സ്സു​ക​ളോ​ടു കൂ​ടി​യും വേറെ ചി​ല​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഇവർ വെ​ണ്ണ​ക്ക​ല്ലു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള പു​ക​ക്കു​ഴൽ​ത്തി​ണ്ണ​യു​ടെ അടു​ക്കൽ ഒരു വി​ല്ലീ​സ്സു​മേ​ശ​വി​രി​മേൽ കൈ​മു​ട്ടു കു​ത്തി പണ്ട​ത്തെ, ഇട​ക്കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ, സമ്പ്ര​ദാ​യ​ങ്ങ​ളേ​യും, ദി​വ്യ​മായ അധി​കാ​ര​ത്തേ​യും, മത​ഭ്രാ​ന്തി​നേ​യും, നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​ത​യേ​യും അടി​മ​ത്ത​ത്തേ​യും, മര​ണ​ശി​ക്ഷ​യേ​യും, യു​ദ്ധ​ത്തേ​യും നി​ല​നിർ​ത്ത​ണ​മെ​ന്നും, പഴയ നട​പ​ടി​ക​ളെ വി​ല​വെ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​മാ​യി മയ​ത്തിൽ ശാ​ഠ്യം​പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്നു—വാ​ളി​നേ​യും വധ​സ്തം​ഭ​ത്തേ​യും തൂ​ക്കു​മ​ര​ത്തേ​യും ഒരു താ​ന്ന​സ്വ​ര​ത്തി​ലും മര്യാ​ദ​യോ​ടു​കു​ടി​യും വെ​ച്ചു​പു​ക​ഴ്ത്തി​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങ​ളെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചെ​ട​ത്തോ​ള​മാ​ണെ​ങ്കിൽ, പരി​ഷ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ കാ​ട​ന്മാ​രും കാ​ട​ത്ത​ര​ത്തി​ന്റെ പരി​ഷ്കാ​രി​ക​ളു​മു​ള്ള​തിൽ ഒരു​കൂ​ട്ട​രെ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കാൻ ഞങ്ങൾ നിർ​ബ​ന്ധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, ഞങ്ങൾ കാ​ട​ന്മാ​രു​ടെ ഭാ​ഗ​ത്തേ കൂടൂ.

പക്ഷേ,—ഈശ്വ​ര​നോ​ടു നന്ദി പറ​യ​ട്ടെ—മറ്റൊ​രു നി​ല്ക്ക​ക്ക​ള്ളി​കൂ​ടി​യു​ണ്ട്. മു​ന്നി​ലേ​ക്കെ​ന്നി​ല്ല പി​ന്നി​ലേ​ക്കും കു​ത്ത​നെ​യു​ള്ള വീഴ്ച ആവ​ശ്യ​മി​ല്ല.

സ്വേ​ച്ഛാ​പ്ര​ഭു​ത്വ​വും വേ​ണ്ടാ, നി​ഷ്ഠു​ര​ഭ​ര​ണ​വും വേ​ണ്ടാ. കു​റ​ച്ചു​കൂ​ടി മയ​ത്തിൽ ചരി​വോ​ടു​കൂ​ടിയ അഭി​വൃ​ദ്ധി​യാ​ണ് ഞങ്ങൾ ഇഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്.

ഈശ്വ​രൻ അതിൽ ശ്ര​ദ്ധ​വെ​യ്ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. താ​ഴ്‌​വാ​ര​ങ്ങ​ളെ പി​ന്നെ​യും പി​ന്നെ​യും കു​ത്ത​നെ​യ​ല്ലാ​താ​ക്കു​ന്ന​തി​ലാ​ണ് ഈശ്വ​ര​ന്റെ നയം മു​ഴു​വ​നും നി​ല്ക്കു​ന്ന​ത്.