SFNസായാഹ്ന ഫൌണ്ടേഷൻ
images/hugo-23.jpg
Le Miserables, a photograph by Otterbein University, Theatre and Dance, USA (2018).
4.1.4
അസ്തി​വാ​ര​ത്തി​ന്ന​ടി​യി​ലു​ള്ള വി​ള്ള​ലു​കൾ

ഞങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു​വ​രു​ന്ന നാടകം ലൂയി ഫി​ലി​പ്പി​ന്റെ രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രം മൂ​ടി​യി​രി​ക്കു​ന്ന ദുഃ​ഖ​മ​യ​ങ്ങ​ളായ മേ​ഘ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നി​ന്റെ അഗാ​ധ​ത​ക​ളി​ലേ​ക്കു പ്ര​വേ​ശി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന ഇസ്സ​മ​യ​ത്തു യാ​തൊ​രു ശ്ലേ​ഷ​പ്ര​യോ​ഗ​വും കൂ​ടാ​തെ കഴി​ക്കു​ന്ന​ത​ത്യാ​വ​ശ്യ​മാ​ണ്; ഈ രാ​ജാ​വി​നെ​പ്പ​റ്റി ചില സമാ​ധാ​ന​ങ്ങ​ളെ ഈ പു​സ്ത​കം പറ​ഞ്ഞു​വെ​യ്ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

ലൂയി ഫി​ലി​പ്പ് രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രം കൈ​ക്കൊ​ണ്ട​തു യാ​തൊ​രു ക്ര​മ​ത്തോ​ടും കൂ​ടി​യ​ല്ല, തന്റെ യാ​തൊ​രു ശ്ര​മം​മൂ​ല​വു​മ​ല്ല. ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ യഥാർ​ത്ഥോ​ദ്ദേ​ശ്യ​ത്തിൽ​നി​ന്നു പ്ര​ഥ​മ​ദൃ​ഷ്ടി​യിൽ കേവലം ഭി​ന്ന​മെ​ങ്കി​ലും, അദ്ദേ​ഹം, ദ്യു​ക് ദാർ​ലി​യാ​ങ്, യാ​തൊ​രു സ്വാർ​ത്ഥ​വും പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ഒരു വി​പ്ലവ സം​ബ​ന്ധി​യായ മാ​റ്റം കാ​ര​ണ​മാ​യി​ട്ടാ​ണ്. അദ്ദേ​ഹം, ജനി​ച്ച​ത് ഒരു രാ​ജ​കു​മാ​ര​നാ​യി​ട്ടാ​ണ്; താൻ രാ​ജാ​വാ​യി തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു എന്ന് അദ്ദേ​ഹ​വും വി​ശ്വ​സി​ക്ക​യും ചെ​യ്തു. ഈ കല്പന അദ്ദേ​ഹം​ത​ന്നെ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്ന​യ​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്ത​താ​യി​രു​ന്നി​ല്ല; അത​ദ്ദേ​ഹം​ത​ന്നെ കട​ന്നു കൈ​യി​ലാ​ക്കി​യ​ത​ല്ല; അത​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്ന​യ​ച്ചു​കി​ട്ടി; അദ്ദേ​ഹം അതു സ്വീ​ക​രി​ച്ചു; അവ​കാ​ശ​ര​പ്ര​കാ​ര​മാ​ണ് അതു തനി​ക്ക​യ​ച്ചു​കി​ട്ടി​യ​തെ​ന്നും അതിനെ സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തു തന്റെ ധർ​മ്മ​മാ​ണെ​ന്നു​മാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ബോധം—തെ​റ്റായ ബോധം തീർ​ച്ച​ത​ന്നെ; എങ്കി​ലും അങ്ങ​നെ​യാ​യി​രു​ന്നു ബോധം. അതി​നാൽ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഭര​ണ​മേൽ​ക്കൽ ഉത്ത​മ​വി​ശ്വാ​സ​പൂർ​വ്വ​മാ​ണ്. അപ്പോൾ ലൂയി ഫി​ലി​പ്പ് തി​ക​ച്ചും ഉത്ത​മ​വി​ശ്വാ​സ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ഭരണം കയ്യേൽ​ക്കു​ക​യും പ്ര​ജാ​ധി​പ​ത്യം അതേ​വി​ധം ഉത്ത​മ​വി​ശ്വാ​സ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​ത്ത​ന്നെ എതിർ​നി​ല്ക്ക​യും ചെ​യ്ത​താ​ക​കൊ​ണ്ടു, സാ​മു​ദാ​യി​ക​ശ​ണ്ഠ​ക​ളിൽ​നി​ന്നു​ണ്ടായ ഭയ​ങ്ക​ര​കർ​മ്മ​ങ്ങൾ​ക്കു രാ​ജാ​വി​നെ​യോ പ്ര​ജ​ക​ളെ​യോ കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൂ​ടെ​ന്നു ഞങ്ങൾ മന​സ്സാ​ക്ഷി​യെ മുൻ​നിർ​ത്തി പറ​യു​ന്നു. ധർ​മ്മ​നി​ഷ്ഠ​കൾ തമ്മി​ലു​ള്ള കലശൽ മൂ​ല​പ്ര​കൃ​തി​കൾ തമ്മി​ലു​ള്ള ഒരു കല​ശൽ​പോ​ലെ​യാ​ണ്. സമു​ദ്രം വെ​ള്ള​ത്തെ കാ​ക്കു​ന്നു; കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റു വാ​യു​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തെ കാ​ക്കു​ന്നു; രാ​ജാ​വ് രാ​ജ​ത്വ​ത്തെ കാ​ക്കു​ന്നു; പ്ര​ജാ​ധി​പ​ത്യം പൊ​തു​ജ​നാ​വ​കാ​ശ​ത്തെ കാ​ക്കു​ന്നു; സാ​പേ​ക്ഷത, അതാ​യ​തു രാ​ജ​വാ​ഴ്ച, നി​ര​പേ​ക്ഷ​ത​യോ​ട്, അതാ​യ​തു പ്ര​ജാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തോ​ട്, എതി​രി​ടു​ന്നു; ഈ പൊ​രു​ത​ലിൽ സമു​ദാ​യ​ത്തി​ന്നു മു​റി​പ​റ്റി​പ്പോ​കു​ന്നു; പക്ഷേ അതി​ന്റെ ഇന്ന​ത്തെ കഷ്ട​പ്പാ​ട് അതി​ന്റെ മേ​ലാ​ല​ത്തെ രക്ഷ​യാ​യി​ത്തീ​രും; എന്ന​ല്ല, ഏതു​നി​ല​യി​ലും യു​ദ്ധം​വെ​ട്ടു​ന്ന​വ​രെ ആക്ഷേ​പി​ച്ചു​കൂ​ടാ; രണ്ടു​ള്ള​തിൽ ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തു പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​ത്തിൽ തെ​റ്റു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്ക​ണം; കൊ​ളോ​സ​സ് പ്ര​തി​മ​യെ പ്പോ​ലെ, ഒരേ​സ​മ​യ​ത്തു രണ്ടു കര​യി​ലും കാൽ​വെ​ച്ച​ല്ല—ഒരു കാൽ പ്ര​ജാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ലും മറ്റേ​തും രാ​ജ​ത്വ​ത്തി​ലു​മാ​യി​ട്ട​ല്ല— അവ​കാ​ശ​ത്തി​ന്റെ നില; അതു വി​ഭാ​ജ്യ​മാ​ണ്,; എപ്പോ​ഴും അതു ഒരു ഭാ​ഗ​ത്താ​യി​രി​ക്കും; എന്നാൽ ആ തെ​റ്റു​കാർ​ത​ന്നെ​യും അത്ര​മേൽ ശരി​യാ​ണെ​ന്ന് ദൃ​ഢ​വി​ശ്വാ​സ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യാ​ണ് പ്ര​വർ​ത്തി​ച്ചി​രി​ക്കുക; ഒരു വെൻ​ഡി​യ​ക്കാ​രൻ [1] എത്ര​ത്തോ​ളം ഘാ​തു​ക​നോ, അതിൽ ഒട്ടു​മ​ധി​കം കു​റ്റ​ക്കാ​ര​ന​ല്ല ഒര​ന്ധൻ. അതി​നാൽ, ഈ ഭയ​ങ്ക​ര​ങ്ങ​ളായ ശണ്ഠ​ക​ളെ നാം ദൈ​വ​ഗ​തി​ക​ളാ​യി​ട്ടു​മാ​ത്രം ഗണി​ക്കുക, ഈ കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റു​ക​ളു​ടെ മട്ടെ​ന്താ​യാ​ലും മനു​ഷ്യ​ന്റെ അനു​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വം അവ​യോ​ടു കൂ​ടി​ക്ക​ലർ​ന്നി​ട്ടു​ണ്ട്.

ഈ വ്യാ​ഖ്യാ​ന​ത്തെ ഞങ്ങൾ മു​ഴു​മി​പ്പി​ക്ക​ട്ടെ.

1840-ലെ ഗവർ​മേ​ണ്ട് ഉത്ത​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ ഒര​സ്വ​സ്ഥ​ജീ​വി​തം തു​ട​ങ്ങി​വെ​ച്ചു. ഇന്ന​ലെ പെ​റ്റു​വീ​ണ​തെ​ങ്കി​ലും യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്നി​റ​ങ്ങേ​ണ്ടി​വ​ന്നു; സ്ഥാ​ന​ത്തി​രു​ന്ന​പ്പോ​ഴേ​ക്കും പു​തു​താ​യി നിലം കണ്ട​തും അത്ര ഉറ​പ്പു​വ​ന്നി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​തു​മായ ആ ജൂ​ലാ​യി ഭര​ണ​യ​ന്ത്ര​ത്തിൽ ചില വലി​വു​ക​ളു​ടെ അവ്യ​ക്ത​ച​ല​നം പര​ക്കെ കാ​ണ​പ്പെ​ട്ടു തു​ട​ങ്ങി.

പി​റ്റേ ദി​വ​സം​ത​ന്നെ എതിർ​ഭാ​ഗ​ക്കാർ പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. ഒരു സമയം ആ എതിർ​ഭാ​ഗം തലേ​ദി​വ​സം വൈ​കു​ന്നേ​രം​ത​ന്നെ ജനി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. മാ​സം​പ്ര​തി ശത്രു​ത​കൂ​ടി വന്നു; രഹ​സ്യ​മാ​യി വെ​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ട് അതു പര​സ്യ​മാ​യി​ത്തീർ​ന്നു.

ഫ്രാൻ​സി​ന്നു പു​റ​ത്തു​ള്ള രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ ഇടയിൽ സമ്മ​തം കി​ട്ടാ​തി​രു​ന്ന ജൂ​ലാ​യി​വി​പ്ല​വം ഫ്രാൻ​സിൽ​ത്ത​ന്നെ, ഞങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, പലേ​വി​ധ​ത്തിൽ വ്യാ​ഖ്യാ​നി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു.

ഈശ്വ​രൻ തന്റെ ദൃ​ശ്യ​മായ ഇച്ഛ​യെ സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ​മു​ഖേന മനു​ഷ്യർ​ക്കു കാ​ട്ടി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. ഒരു നി​ഗൂ​ഢ​ഭാ​ഷ​യിൽ എഴു​ത​പ്പെ​ട്ട ഒര​വ്യ​ക്ത​വേ​ദ​വാ​ക്യം. മനു​ഷ്യർ ഉടൻ​ത​ന്നെ അതി​ന്റെ തർ​ജ്ജ​മ​കൾ തു​ട​ങ്ങു​ക​യാ​യി; അനാ​ലോ​ചി​ത​ങ്ങ​ളും, അബ​ദ്ധ​മ​യ​ങ്ങ​ളും, തെ​റ്റു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും വി​ട​വു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും വി​ഡ്ഡി​ത്ത​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും നി​റ​ഞ്ഞ​വ​യു​മായ തർ​ജ്ജ​മ​കൾ. ദി​വ്യ​ഭാഷ വള​രെ​ക്കു​റ​ച്ചു​പേർ​ക്കേ മന​സ്സി​ലാ​ക​യു​ള്ളു. ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം ബു​ദ്ധി​കൂർ​മ്മ​ത​യും ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം ശാ​ന്ത​ത​യും ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം അവ​ഗാ​ഹ​വു​മു​ള്ള​വർ ഓരോ അക്ഷ​ര​മാ​യി പതു​ക്കെ അതു​വാ​യി​ക്കും; അവർ തങ്ങ​ളു​ടെ തർ​ജ്ജ​മ​ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളും​കൊ​ണ്ടു പു​റ​ത്തെ​ത്തു​മ്പോ​ഴേ​ക്കു കാ​ര്യ​മൊ​ക്കെ എന്നോ കഴി​ഞ്ഞു​പോ​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വും. നാ​ട്ടിൽ ഒരി​രു​പ​തു​തർ​ജ്ജമ. ഓരോ​ന്നിൽ നി​ന്നും ഓരോ ഭാ​ഗ​ക്കാർ പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്നു; ഓരോ അബദ്ധ തർ​ജ്ജ​മ​യിൽ​നി​ന്നും ഓരോ പ്ര​സ്ഥാ​ന​ഭേ​ദ​വും. ഓരോ ഭാ​ഗ​ക്കാ​രും തങ്ങൾ​ക്കു​മാ​ത്ര​മേ ശരി​യായ മൂലം കി​ട്ടി​യി​ട്ടു​ള്ളു എന്നു വി​ചാ​രി​ക്കും; ഓരോ പ്ര​സ്ഥാ​ന​ഭേ​ദ​വും അതി​നു​മാ​ത്ര​മേ ശരി​യായ ജ്ഞാ​ന​മു​ള്ളു എന്നു വി​ചാ​രി​ക്കും.

അധി​കാ​ര​ശ​ക്തി​ത​ന്നെ പല​പ്പോ​ഴും ഒരു പ്ര​സ്ഥാ​ന​ഭേ​ദ​മാ​ണ്.

ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ലെ​ല്ലാം ഒഴു​ക്കി​നെ​തി​രാ​യി നീ​ന്തു​ന്ന ചി​ല​രു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും; ഇവ​രാ​ണ് പഴയ കക്ഷി​ക്കാർ.

ഈശ്വ​രാ​നു​ഗ്ര​ഹം മൂ​ല​മായ വം​ശ​പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ത്തി​ന്മേൽ പറ്റി​പ്പി​ടി​ക്കു​ന്ന പഴയ കക്ഷി​ക്കാർ ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം എതിർ​നി​ല്ക്കാ​നു​ള്ള അവ​കാ​ശ​ത്തിൽ നി​ന്നു​ണ്ടാ​യ​താ​ക​കൊ​ണ്ട് അവ​യോ​ടു പൊ​രു​തു​വാൻ ആർ​ക്കും അധി​കാ​ര​മു​ണ്ടെ​ന്നു കരു​തു​ന്നു. അബ​ദ്ധം, എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ, ഈ ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ലെ​ല്ലാം ശണ്ഠ​യ്ക്കു നി​ല്ക്കു​ന്ന​തു പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ള​ല്ല, രാ​ജാ​വാ​ണ്. ലഹ​ള​കൂ​ട​ലി​ന്റെ നേരെ വി​പ​രീ​ത​മാ​ണ് ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​നം. പ്ര​കൃ​ത്യാ​ഉ​ണ്ടാ​യി​വ​രു​ന്ന ഒന്നാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട്, ഓരോ ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​ലും അതി​നു​ള്ള ന്യാ​യത അട​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്; ഈ ന്യാ​യ​ത​യെ അയ​ഥാർ​ത്ഥ​ഭ​ര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ക​ന്മാർ ചി​ല​പ്പോൾ അവ​മാ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, അതു കള​ങ്കി​ത​മാ​യി​ട്ടു​കൂ​ടി നി​ല​നിൽ​ക്കും; ചോര പു​ര​ണ്ടാ​ലും അതു ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കും.

ഒരു വെറും യാ​ദൃ​ച്ഛാ​സം​ഭ​വ​ത്തിൽ​നി​ന്ന​ല്ല ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങൾ പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്— ആവ​ശ്യ​ത്തിൽ​നി​ന്നാ​ണ്. അവാ​സ്ത​വ​ത്വ​ത്തിൽ​നി​ന്നു വാ​സ്ത​വ​ത്വ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള തി​രി​ച്ചു​വ​ര​ലാ​ണ് ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​നം എന്നു​വെ​ച്ചാൽ, അതു​ണ്ടാ​വ​ണ​മെ​ന്നു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് അതു​ണ്ടാ​യ​ത്.

അതെ​ന്താ​യാ​ലും, കഥ​യി​ല്ലാ​തെ ആലോ​ച​ന​യിൽ​നി​ന്നു​ണ്ടാ​കു​ന്ന എല്ലാ നി​ഷ്ഠൂ​ര​ത​യോ​ടും​കൂ​ടി പഴയ അവ​കാ​ശ​വാ​ദി​സം​ഘ​ക്കാർ 1830-ലെ ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത്തോ​ടെ​തിർ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. അബ​ദ്ധ​ങ്ങൾ ഒന്നാ​ന്ത​രം പ്ര​ക്ഷേ​പ​ണ​വി​ദ്യ​ക​ളെ ഉണ്ടാ​ക്കു​ന്നു. അതി​ന്റെ മർ​മ്മ​ത്തിൽ, അതി​ന്റെ കവ​ച​മി​ല്ലാ​യ്മ​യിൽ, അതി​ന്റെ യു​ക്തി​ഭം​ഗ​ത്തിൽ, അവ സാ​മർ​ത്ഥ്യ​ത്തോ​ടു​കു​ടി ചെ​ന്നു​ത​റ​യ്ക്കു​ന്നു; ഈ ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത്തെ അവ അതി​ന്റെ രാ​ജ​ത്വ​ത്തിൽ ചെ​ന്നു​കു​ത്തു​ന്നു; അവ അതി​നോ​ടു് വി​ളി​ച്ചു പറ​യു​ന്നു: ‘ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​നം; ഈ രാ​ജാ​വെ​ന്തി​ന്ന്?’ ശരി​യ്ക്കു​ന്നം വെ​ക്കു​ന്ന അന്ധ​ന്മാ​രാ​ണ് പ്ര​സ്ഥാ​ന​ഭേ​ദ​ങ്ങൾ.

ഈവി​ധം​ത​ന്നെ ഈ നി​ല​വി​ളി പ്ര​ജാ​ധി​പ​ത്യ​ക​ക്ഷി​ക്കാ​രും കൊ​ണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു. പക്ഷേ, അവ​രിൽ​നി​ന്നു വന്ന​പ്പോൾ ഈ നി​ല​വി​ളി യു​ക്തി​യു​ക്ത​മാ​യി. അവ​കാ​ശ​വാ​ദി​ക​ളിൽ അന്ധ​ത്വ​മാ​യി​രു​ന്ന​തു പൊ​തു​ജ​ന​ക​ക്ഷി​ക്കാ​രി​ലാ​യ​പ്പോൾ കാ​ഴ്ച​ത്തെ​ളി​വാ​യി. ആ 1830 ജന​ങ്ങ​ളെ ദീ​പാ​ളി പി​ടി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​ച്ച പൊതു ജന​ക​ക്ഷി​ക്കാർ ഇതും പറ​ഞ്ഞ് അതിനെ ശകാ​രി​ച്ചു.

ഭൂ​ത​കാ​ല​ത്തി​ന്റെ ആക്ര​മ​ണ​ത്തി​നും ഭാ​വി​കാ​ല​ത്തി​ന്റെ ആക്ര​മ​ണ​ത്തി​നും നടു​ക്കു​നി​ന്നു ജൂ​ലാ​യി​വി​പ്ല​വം യു​ദ്ധം​വെ​ട്ടി. ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തു രാ​ജ​വാ​ഴ്ച​യോ​ടു​കൂ​ടിയ ശതാ​ബ്ദ​പ​ര​മ്പ​ര​യും മറ്റേ ഭാ​ഗ​ത്തു സനാ​ത​ന​ബോ​ധ​വും നി​ന്നു കല​ഹി​ക്കു​ന്ന ആ നി​മി​ഷ​നേ​ര​ത്തെ അതു സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചു.

പോ​രാ​ത്ത​തി​ന്, ഇതി​നൊ​ക്കെ​പ്പു​റ​മേ, ഒരു ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​നം എന്ന നി​ല​വി​ട്ട​ഒ​രു രാ​ജ​വാ​ഴ്ച എന്നാ​യി​ത്തീർ​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് 1830 യൂ​റോ​പ്പി​നു മു​ഴു​വ​നും മാർ​ഗ്ഗ​ദർ​ശി​ത്വം വഹി​ച്ചു. സമാ​ധാ​ന​ത്തെ നി​ല​നിർ​ത്തു​ന്ന​തു കു​ഴ​ക്കി​നെ വർ​ദ്ധി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. വി​വേ​ക​ത്തി​ന്നെ​തി​രാ​യി സ്ഥാ​പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒരു സ്വ​സ്ഥത പല​പ്പോ​ഴും ഒരു യു​ദ്ധ​ത്തെ​ക്കാ​ള​ധി​കം ഞെ​രു​ക്കം കൂ​ടി​യ​താ​ണ്. എപ്പോ​ഴും വാ​യ​മൂ​ട​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള​തെ​ങ്കി​ലും എപ്പോ​ഴും മു​ര​ണ്ടും​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഈ നി​ഗൂ​ഢ​ക​ല​ഹ​ത്തിൽ​നി​ന്ന്, ആയു​ധ​ധാ​രി​യായ സമാ​ധാ​നം യൂ​റോ​പ്പി​ലെ മു​ഴു​വ​നും മന്ത്രി​സ​ഭ​ക​ളാ​കു​ന്ന പട​ച്ച​മ​യ​ത്തി​ന്നു​ള്ളിൽ സ്വ​ത​വേ സം​ശ​യി​ക്ക​ത്ത​ക്ക ഒന്നാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന ആ അപാ​യ​ക​ര​മായ പരി​ഷ്കാ​ര​യു​ക്തി ജനി​ച്ചു. യു​റോ​പ്പി​ലെ മു​ഴു​വ​നും മന്ത്രി​സ​ഭ​ക​ളാ​കു​ന്ന പട​ച്ച​മ​യ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ​നി​ന്നു കി​ട്ടി​യ​താ​ണെ​ങ്കി​ലും ജൂ​ലാ​യി​യി​ലെ രാ​ജ​ത്വം വളരുക തന്നെ ചെ​യ്തു. മെ​ത്തർ​നി​ക് അതിനെ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ചവി​ട്ടു​തോൽ​വാ​റി​ടു​വി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. അഭി​വൃ​ദ്ധി​യാൽ ഫ്രാൻ​സിൽ വെ​ച്ചു​ന്ത​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ അതു രാ​ജ​വാ​ഴ്ച​ക​ളെ​യും—യൂ​റോ​പ്പി​ലെ ആ മടി​യ​ന്മാ​രെ​യും—ഉന്തി​ക്കൊ​ടു​ത്തു. കെ​ട്ടി വലി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തി​നു​ശേ​ഷം അതു​ത​ന്നെ കെ​ട്ടി​വ​ലി​ക്ക​യാ​യി.

ഈയി​ട​യ്ക്കു ഫ്രാൻ​സിൽ​ത്ത​ന്നെ, വമ്പി​ച്ച ദാ​രി​ദ്ര്യം, ഇര​പ്പാ​ളി​കൾ, ശമ്പ​ളം, വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം, നാ​ടു​ക​ട​ത്തൽ, വ്യ​ഭി​ചാ​രം, സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ സങ്ക​ടം, സമ്പ​ത്ത്, കഷ്ട​പ്പാ​ട്, വിളവ്, ദുർ​വ്യ​യം, വി​ഭാ​ഗം, ഇട​പാ​ട്, നാ​ണ്യം, വ്യാ​പാ​ര​വി​ശ്വാ​സം, മൂ​ല​ധ​നാ​വ​കാ​ശം, കൂ​ലി​പ്ര​വൃ​ത്തി​ക്കാ​രു​ടെ അവ​കാ​ശ​ങ്ങൾ—ഈ എല്ലാ വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളും സമു​ദാ​യ​ത്തി​നു​മീ​തെ കു​ന്നു​കൂ​ടി; ഒരു ഭയ​ങ്ക​ര​മായ താ​ഴ്‌​വാ​രം.

ശരി​ക്കു​ള്ള രാ​ഷ്ട്രീ​യ​സം​ഘ​ങ്ങൾ​ക്കു പുറമേ, മറ്റൊ​രു സം​ഘം​കൂ​ടി വെ​ളി​പ്പെ​ട്ടു. പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പത​യ​ലി​നു തത്ത്വ​ശാ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ പതയൽ മറു​പ​ടി​പ​റ​ഞ്ഞു. പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലെ​ത്ത​ന്നെ പ്ര​മാ​ണി​ക​ളും അസ്വ​സ്ഥ​രാ​യി; മറ്റൊ​രു വി​ധ​ത്തിൽ, പക്ഷേ, അത്ര​ത്തോ​ളം​ത​ന്നെ.

ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ വലി​വു​ക​ളാൽ ഇട മു​റി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട നിലം, അതാ​യ​തു പൊ​തു​ജ​ന​ക്കൂ​ട്ടം, അനിർ​വാ​ച്യ​മാ​യ​വി​ധം അസ്പ​ഷ്ട​ങ്ങ​ളായ അപ​സ്മാ​ര​വി​കൃ​തി​ക​ളാൽ അടി​യിൽ​ക്കി​ട​ന്നു തു​ള്ളി​വി​റ​യ്ക്കെ, തത്ത്വ​ജ്ഞാ​നി​കൾ മനോ​രാ​ജ്യം തു​ട​ങ്ങി. ഈ മനോ​രാ​ജ്യ​ക്കാർ—ചിലർ ഒറ്റ​പ്പെ​ട്ടും, മറ്റു ചിലർ കു​ടും​ബം ചേർ​ന്നും, ഏതാ​ണ്ടു തി​രു​വ​ത്താ​ഴം​കൊ​ള്ള​ലി​ന്നെ​ന്ന​പോ​ലെ ഒത്തു​കൂ​ടി​യും—ശാ​ന്ത​മാ​യും അവ​ഗാ​ഢ​മാ​യും സാ​മു​ദാ​യി​ക​വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി ചി​ന്തി​ക്ക​യാ​യി; സ്വ​ന്തം തട്ടി​രി​പ്പി​ട​ങ്ങ​ളെ ഒര​ഗ്നി​പർ​വ്വ​ത​ത്തി​ന്റെ അഗാ​ധ​ത​ക​ളി​ലേ​ക്കു ക്ര​മ​ത്തിൽ തള്ളി​യി​ടു​ന്ന​വ​രും ഉന്മേ​ഷ​ര​ഹി​ത​മായ ലഹ​ള​യാ​ലും തങ്ങൾ ചില നോ​ക്കു കണ്ടെ​ത്തു​ന്ന ചൂ​ള​പ്പു​ര​ക​ളാ​ലും ലേ​ശ​മെ​ങ്കി​ലും അസ്വാ​സ്ഥ്യ​പ്പെ​ടാ​ത്ത​വ​രു​മായ ആ കു​ലു​ക്ക​മി​ല്ലാ​ത്ത തു​ര​ങ്ക​പ്പ​ട​യാ​ളി​കൾ.

ഈ ശാ​ന്തത ഈ ക്ഷു​ഭി​ത​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലെ അത്ര സൗ​ഭാ​ഗ്യം​കെ​ട്ട കാ​ഴ്ച​യാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.

അവ​കാ​ശ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള ആലോചന രാ​ഷ്ട്രീ​യ​സം​ഘ​ങ്ങൾ​ക്കാ​യി വി​ട്ടും കൊ​ടു​ത്ത്, ഇവർ സു​ഖ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള ആലോ​ച​ന​യിൽ മു​ഴു​കി.

മനു​ഷ്യ​ന്റെ ക്ഷേ​മം—ഇതാണ് അവർ​ക്ക് സമു​ദാ​യ​ത്തിൽ​നി​ന്നു പി​ഴു​തെ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​ത്.

അവർ കൃഷി, വ്യ​വ​സാ​യം, കച്ച​വ​ടം എന്നീ ലൗ​കി​ക​വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളെ എടു​ത്ത് ഏതാ​ണ്ട് ഒരു ധർ​മ്മ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തി​നു​ള്ള പ്രാ​ഭ​വ​ത്തി​ലേ​ക്കു​യർ​ത്തി.

പരി​ഷ്കാ​രേ​ച്ഛ​യാ​ലും അധി​ക​ഭാ​ഗ​വും മനു​ഷ്യ​പ്ര​യ​ത്ന​ത്താ​ലും ഉണ്ടാ​യി​ത്തീർ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള ആവ​ശ്യ​ങ്ങൾ ഒരു​മി​ച്ചു​കൂ​ടു​ക​യും യോ​ജി​ക്കു​ക​യും, രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്രാ​ഭി​ജ്ഞ​ന്മാർ—രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​ത​ന്ത്ര​ത്തി​ലെ ഭൂ​ത​ത്ത്വ​ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​ന്മാർ —ക്ഷ​മ​യോ​ടു​കൂ​ടി പഠി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ ഒരു ചല​ന​ശാ​സ്ത്ര​നി​യ​മ​മ​നു​സ​രി​ച്ച് ഒരൊ​ന്നാ​ന്ത​രം പാ​റ​യു​ടെ​മ​ട്ടിൽ ഒന്നി​ച്ചു​ചേ​രു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. പലേ പേ​രു​ക​ളി​ലാ​യി സം​ഘം​ചേർ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള​വ​രും എന്നാൽ സമ​ഷ്ടി​വാ​ദി​കൾ എന്ന സാ​ധാ​രണ സ്ഥാ​ന​പ്പേർ​കൊ​ണ്ട് ഒരു പോലെ വി​ളി​ക്കാ​വു​ന്ന​വ​രു​മായ ഈ മനു​ഷ്യർ ആ പാറയെ കു​ത്തി​ത്തു​ള​യ്ക്കു​വാ​നും, മാ​നു​ഷ​സു​ഖോ​പ​ഭോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ ഉറ​വു​നീ​രു​ക​ളെ അതിൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കാ​നും ശ്ര​മി​ച്ചു.

തൂ​ക്കു​മ​രം തു​ട​ങ്ങി യു​ദ്ധം​വ​രെ സക​ല​ത്തേ​യും അവ​രു​ടെ പ്ര​വൃ​ത്തി​കൾ പരാ​മർ​ശി​ച്ചു. ഫ്രാൻ​സി​ലെ ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത്താൽ ഘോ​ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട പു​രു​ഷാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളോ​ട് അവർ സ്ത്രീ​യു​ടെ അവ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളേ​യും കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ അവ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളേ​യും കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്തു.

സമ​ഷ്ടി​വാ​ദ​ത്തിൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന വാ​ദ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി ഞങ്ങൾ പല കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​ലും അവ്യാ​വ​ഹാ​രി​ക​മായ നി​ല​യിൽ നി​ന്നു​കൊ​ണ്ടും പരി​പൂർ​ണ്ണ​മാ​യി പരാ​മർ​ശി​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, അതിൽ വാ​യ​ന​ക്കാർ അത്ഭു​ത​പ്പെ​ടു​ക​യി​ല്ല. ഞങ്ങൾ അവയെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ക​മാ​ത്ര​മേ ചെ​യ്യു​ന്നു​ള്ളു.

മനോ​രാ​ജ്യ​വും വി​ശ്വാ​സ​വാ​ദ​വും തള്ളി​പ്പ​റ​ഞ്ഞാൽ, സമ​ഷ്ടി​വാ​ദി​കൾ തങ്ങ​ളോ​ടു​ത​ന്നെ ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ളെ​യെ​ല്ലാം രണ്ടു പ്ര​ധാന വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളാ​ക്കി ചു​രു​ക്കാം.

ഒന്നാ​മ​ത്തെ വിഷയം: ധന​മു​ണ്ടാ​ക്കുക.

രണ്ടാ​മ​ത്തെ വിഷയം: അതു പങ്കി​ടുക.

ആദ്യ​ത്തെ വി​ഷ​യ​ത്തിൽ പ്ര​വൃ​ത്തി​യെ​ടു​ക്കൽ ഉൾ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു.

രണ്ടാ​മ​ത്ത​തിൽ ശമ്പ​ള​കാ​ര്യ​വും ഉൾ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ട്.

ആദ്യ​ത്തെ സം​ഗ​തി​യിൽ ശക്തി​വി​നി​മ​യ​മാ​ണ് പ്ര​ധാ​നം.

രണ്ടാ​മ​ത്ത​തിൽ, സു​ഖ​വി​ഭ​ജ​നം.

ശക്തി​ക​ളെ വേ​ണ്ട​വി​ധം വി​നി​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തിൽ​നി​ന്നാ​ണ് പൊ​തു​ശ​ക്തി​യു​ണ്ടാ​കു​ന്ന​ത്.

സു​ഖ​ത്തെ വേ​ണ്ട​വി​ധം പങ്കി​ടു​ന്ന​തിൽ​നി​ന്നാ​ണ് ഓരോ​രു​ത്ത​ന്നു​മു​ള്ള സു​ഖ​ല​ബ്ധി​യു​ണ്ടാ​കു​ന്ന​ത്.

വേ​ണ്ട​വി​ധം പങ്കി​ടുക എന്ന​തി​ന് ഒപ്പ​ത്തി​ലു​ള്ള ഭാ​ഗി​ക്കൽ എന്ന​ല്ല, ന്യാ​യ​മായ വി​ഭ​ജി​ക്കൽ എന്നാ​ണ് അർ​ത്ഥം മന​സ്സി​ലാ​ക്കേ​ണ്ട​ത്.

ഈ രണ്ടു സം​ഗ​തി​കൾ, പുറമെ പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള ശക്തി​യും അകമേ ഓരോ​രു​ത്ത​ന്നു​മു​ള്ള സു​ഖ​വും ഒരു​മി​ച്ചു​ചേ​രു​ന്ന​തിൽ​നി​ന്നാ​ണ് സാ​മു​ദാ​യി​ക​മായ അഭ്യു​ദ​യ​മു​ണ്ടാ​കു​ന്ന​ത്.

സാ​മു​ദാ​യി​ക​മായ അഭ്യു​ദ​യം എന്നു​വെ​ച്ചാൽ സു​ഖി​ത​നായ മനു​ഷ്യൻ സ്വ​ത​ന്ത്ര​നായ പൗരൻ, ഉത്കൃ​ഷ്ട​മായ ജന​സ​മു​ദാ​യം.

ഇം​ഗ്ല​ണ്ട് ആദ്യ​ത്തെ വിഷയം നി​റ​വേ​റ്റി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. അതു സമ്പ​ത്തി​നെ അഭി​ന​ന്ദ​നീ​യ​മാ​യ​വി​ധം സമ്പാ​ദി​ക്കു​ന്നു; കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത​വി​ധം പങ്കി​ടു​ന്നു. ഒരു ഭാഗം മാ​ത്രം ശരി​യായ ഈ കാ​ര്യ​നി​വൃ​ത്തി ഇം​ഗ്ല​ണ്ടി​നെ ഈ രണ്ട​റ്റ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് അപാ​യ​ക​ര​മാ​യ​വി​ധം എത്തി​ക്കു​ക​മാ​ത്രം ചെ​യ്യു​ന്നു—എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത സമ്പ​ന്നത; എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത ദാ​രി​ദ്ര്യം. എല്ലാ സു​ഖ​ങ്ങ​ളും ചി​ലർ​ക്ക്, എല്ലാ കഷ്ട​പ്പാ​ടു​ക​ളും ബാ​ക്കി​യു​ള്ള​വർ​ക്ക്— എന്നു​വെ​ച്ചാൽ പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങൾ​ക്ക്. അദ്ധ്വാ​ന​ത്തിൽ​നി​ന്നു​ത​ന്നെ ഉണ്ടാ​യ​തായ അധി​കാ​ര​വി​ശേ​ഷം, വ്യ​ത്യ​സ്തത, അവ​കാ​ശ​ക്കു​ത്തക, കു​ടി​യാ​യ്മ, കൃ​ത്രി​മ​വും അപാ​യ​ക​ര​വു​മായ ഒരു സ്ഥി​തി; ഇതു പൊ​തു​വാ​യു​ള്ള അധി​കാ​ര​ബ​ല​ത്തെ​യോ ഓരോ വ്യ​ക്തി​യു​ടേ​യും കഷ്ട​പ്പാ​ടി​നെ​യോ വേ​ണ്ടു​വോ​ളം വർ​ദ്ധി​പ്പി​ക്കു​ന്നു; ഇതു രാ​ജ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ വേ​രി​നെ ഓരോ വ്യ​ക്തി​യു​ടെ​യും കഷ്ട​പ്പാ​ടിൽ ഉറ​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ശാ​രീ​ര​ങ്ങ​ളായ എല്ലാ മൂ​ല​ത​ന്തു​ക്ക​ളേ​യും കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ക്കു​ന്ന​തും എന്നാൽ മാ​ന​സ​മായ യാ​തൊ​രു മു​ല​ത​ന്തു​വേ​യും കൂ​ട്ടി​ത്തൊ​ടു​വി​ക്കാ​ത്ത​തു​മാ​യി, കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത​വി​ധം ഏർ​പ്പെ​ടു​ത്ത​പ്പെ​ട്ട ഒരു മഹ​ത്ത്വം.

സമ​ത്വ​വാ​ദ​വും ഭൂ​സം​ബ​ന്ധി​യായ നി​യ​മ​വി​ശേ​ഷ​വും​കൂ​ടി തങ്ങൾ രണ്ടാ​മ​ത്തെ ആവ​ശ്യം നി​വർ​ത്തി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നു, അവ​യ്ക്കു തെ​റ്റി​പ്പോ​യി. അവ ചെ​യ്യു​ന്ന വി​ഭാ​ഗം വി​ള​വി​നെ നശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. സമമായ വി​ഭാ​ഗം ജയേ​ച്ഛ​യെ ഇല്ലാ​താ​ക്കു​ന്നു; തന്മൂ​ലം പ്ര​യ​ത്ന​ശീ​ല​ത്തെ​യും. ഈ വി​ഭാ​ഗം വി​ഭ​ക്ത​ത്തെ കൊ​ന്നു​ക​ള​യു​ന്നു. അതി​നാൽ ഈ യു​ക്തി​നാ​ട്യ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി ആലോ​ചി​ക്കാൻ പ്ര​യാ​സം. സമ്പ​ത്തി​നെ നശി​പ്പി​ക്കൽ അതിനെ വി​ഭ​ജി​ക്ക​ലാ​യി​ല്ല.

രണ്ടു കാ​ര്യ​വും ഒന്നി​ച്ച് ശരി​പ്പെ​ട​ണം; നന്നാ​യി​ട്ടു ശരി​പ്പെ​ട​ണം. രണ്ടു കാ​ര്യ​ത്തെ​യും ഒന്നി​ച്ചു ചേർ​ത്ത് ഒന്നാ​ക്ക​ണം.

ഈ രണ്ടു കാ​ര്യ​ത്തിൽ ആദ്യ​ത്തേ​തി​നെ മാ​ത്രം ശരി​പ്പെ​ടു​ത്തുക—നി​ങ്ങൾ വെ​നി​സ്സാ​വും, നി​ങ്ങൾ ഇം​ഗ്ല​ണ്ടാ​വും. നി​ങ്ങൾ​ക്കു വെ​നി​സ്സി​നെ​ന്ന​പോ​ലെ ഒരു കൃ​ത്രി​മ​ശ​ക്തി കി​ട്ടും; അല്ലെ​ങ്കിൽ ഇം​ഗ്ല​ണ്ടി​നെ​ന്ന പോലെ ഒരു സമ്പ​ച്ഛ​ക്തി കി​ട്ടും: നി​ങ്ങൾ ദു​ഷ്ട​നായ ധന​വാ​നാ​വും. വെ​നി​സ്സ് നശി​ച്ച​തു​പോ​ലെ, നി​ങ്ങ​ളും ഒര​ടി​കി​ട്ടി മരി​ക്കും; അല്ലെ​ങ്കിൽ, ഇം​ഗ്ല​ണ്ട് നി​ശ്ച​യ​മാ​യും ഇനി വീ​ഴും​പോ​ലെ, നി​ങ്ങ​ളും ദീ​പാ​ളി​ത്തം​കൊ​ണ്ടു നശി​ക്കും. വെറും സ്വാർ​ത്ഥ​മായ സക​ല​വും, മനു​ഷ്യ​സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ന് ഒരു സവി​ശേ​ഷ​മായ മനോ​ഗു​ണ​മോ വി​ചി​ന്ത​ന​വി​ഷ​യ​മോ കാ​ണി​ച്ചു കൊ​ടു​ക്കാ​ത്ത സർ​വ്വ​വും, നശി​ക്കു​ക​യും അധഃ​പ​തി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തു ലോ​ക​ത്തി​നു സമ്മ​ത​വു​മാ​ണ്.

വെ​നി​സ്, ഇം​ഗ്ല​ണ്ട് എന്നീ വാ​ക്കു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങൾ അതാതു രാ​ജ്യ​ത്തെ​യ​ല്ല, അവി​ട​വി​ടെ​യു​ള്ള സമു​ദാ​യ​ഘ​ട​ന​ക​ളെ​യാ​ണ്, എന്നു​വെ​ച്ചാൽ, അതാതു രാ​ജ്യ​ങ്ങൾ​ക്കു മു​ക​ളിൽ പണി​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള പ്ര​ഭു​ജ​ന​വാ​ഴ്ച​യെ​യാ​ണ്, സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​തെ​ന്നു സു​സ്പ​ഷ്ട​മ​ത്രേ. അല്ലാ​തെ ആ ജന​സ​മു​ദാ​യ​ങ്ങ​ളെ​യ​ല്ല എന്നർ​ത്ഥം. ആ രണ്ടു രാ​ജ്യ​ങ്ങൾ​ക്കു ഞങ്ങ​ളു​ടെ ആദ​ര​വും അനു​ക​മ്പ​യും എപ്പോ​ഴു​മു​ണ്ട്. ഒരു രാ​ജ്യ​ക്കാർ എന്ന നി​ല​യിൽ വെ​നി​സ് ഇനി​യും ജീ​വി​ക്കും; പ്ര​ഭു​ജ​ന​വാ​ഴ്ച​യോ​ടു​കൂ​ടിയ ഇം​ഗ്ല​ണ്ടു വീ​ണു​പോ​കു​മെ​ങ്കി​ലും ഒരു ജന​സ​മു​ദാ​യ​മായ ഇം​ഗ്ല​ണ്ട് അന​ശ്വ​ര​മാ​ണ്. ഇത്ര​യും പറ​ഞ്ഞു ഞങ്ങൾ വിഷയം തു​ട​ര​ട്ടെ.

രണ്ടു കാ​ര്യ​ത്തെ​യും ശരി​പ്പെ​ടു​ത്തുക, ധന​വാ​ന്മാ​രെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ദരി​ദ്ര​ന്മാ​രെ സഹാ​യി​ക്കു​ക​യും ചെയ്ക, കഷ്ട​പ്പാ​ടി​നെ കെ​ടു​ക്കുക, ശക്തർ അശ​ക്ത​രെ​ക്കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന അന്യാ​യ​സ​മ്പാ​ദ്യ​ത്തെ അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കുക, പ്രാ​പ്യ​സ്ഥാ​ന​ത്തെ​ത്തി​യി​ട്ടു​ള്ള മനു​ഷ്യ​ന്റെ നേരെ അങ്ങോ​ട്ടു ചെ​ല്ലാൻ നോ​ക്കു​ന്ന​വർ​ക്കു​ള്ള അന്യാ​യ​ദ്വേ​ഷ​ത്തെ അട​യ്ക്കുക, പണി​കൂ​ലി​യെ കണ​ക്കു​ശാ​സ്ത്ര​മ​നു​സ​രി​ച്ചും സാ​ഹോ​ദ​ര്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യും ക്ര​മ​പ്പെ​ടു​ത്തുക, ബാ​ല്യ​ത്തി​ന്റെ വളർ​ച്ച​യോ​ടു​കു​ൂ​ടി സൗ​ജ​ന്യ​മാ​യും നിർ​ബ​ന്ധ​പൂർ​വ്വ​മാ​യു​മു​ള്ള വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തെ കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ക്കുക, അങ്ങ​നെ പ്ര​കൃ​തി​ശാ​സ്ത്ര​ത്തെ​ക്കൊ​ണ്ടു പു​രു​ഷ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ അടി​സ്ഥാ​ന​മാ​ക്കുക, കൈ​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് എപ്പോ​ഴും പണി​യെ​ടു​പ്പി​ക്കെ​ത്ത​ന്നെ മന​സ്സി​നെ സം​സ്ക​രി​ക്കുക, ഒരു ശക്തി​മ​ത്തായ ജന​സ​മു​ദാ​യ​മെ​ന്നും സു​ഖി​ത​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒരു കു​ടും​ബ​മെ​ന്നു​മു​ള്ള നില ഒരു​മി​ച്ചു​ത​ന്നെ വരു​ത്തി​വെ​യ്ക്കുക, സ്വ​ത്തു പ്ര​ജ​കൾ​ക്കു​ള്ള​താ​ക്കുക. ഇതു സ്വ​ത്തി​ല്ലാ​താ​ക്കി​യി​ട്ട​ല്ല, യാ​തൊ​രു ഭേ​ദ​വും​കൂ​ടാ​തെ ഏതൊരു പര​ന്നും ഉട​മ​സ്ഥ​നാ​കാ​വു​ന്ന​വി​ധം - ഇതു സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി വി​ചാ​രി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന​തി​ലും എളു​പ്പ​മു​ള്ള​താ​ണു്—സ്വ​ത്ത് എല്ലാ​വർ​ക്കു​മു​ള്ളൊ​ന്നാ​ക്കി​യി​ട്ട് - രണ്ടു വാ​ക്കിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ, എങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ധന​മു​ണ്ടാ​ക്കേ​ണ്ട​തെ​ന്നും എങ്ങ​നെ​യാ​ണ് പങ്കി​ടേ​ണ്ട​തെ​ന്നും പഠി​പ്പി​ക്കുക; അപ്പോൾ ഫ്രാൻ​സ് എന്നു വി​ളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​വാൻ നി​ങ്ങൾ അർ​ഹ​രാ​വും.

ഇതാണ്, വഴി​തെ​റ്റി​പ്പോയ ചില കൂ​ട്ട​രിൽ​നി​ന്നു വി​ട്ടു മീതേ നി​ന്നു​കൊ​ണ്ട് പറ​ഞ്ഞാൽ സമ​ഷ്ടി​വാ​ദം; വാ​സ്ത​വാ​വ​സ്ഥ​ക​ളിൽ​നി​ന്ന് അതെ​ടു​ക്കാൻ നോ​ക്കി​യി​രു​ന്ന​ത് ഇതാണ്; ഇതാണ് അതു മന​സ്സിൽ കു​റി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്.

അഭി​ന​ന്ദ​നാർ​ഹ​ങ്ങ​ളായ ശ്ര​മ​ങ്ങൾ! പാ​വ​ന​ങ്ങ​ളായ ഉദ്യ​മ​ങ്ങൾ!

ഈ വി​ശ്വ​സ​ങ്ങൾ, ഈ സി​ദ്ധാ​ന്ത​ങ്ങൾ, ഭരണ ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​ന്മാർ​ക്കു തത്ത്വ​ജ്ഞാ​നി​ക​ളെ വി​ല​വെ​ച്ചേ കഴിയു എന്നാ​ക്കി​ത്തീർ​ക്കു​ന്ന അപ്ര​തീ​ക്ഷി​താ​വ​ശ്യം, നമ്മൾ ഒരു​നോ​ക്കു നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​ന്ന സമ്മി​ശ്ര​ത്തെ​ളി​വു​കൾ, പുതിയ ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​നാ​ദർ​ശ​ത്തോ​ട് അധികം വി​രു​ദ്ധ​മാ​കാ​തെ പഴയ ലോ​ക​ത്തോ​ട് യോ​ജി​ക്കു​ന്ന​താ​യി ഇനി ഉണ്ടാ​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്ന ഒരു നൂ​ത​ന​രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​ന​യം, പോ​ളി​ഞ്ച്യാ​ക്കി​നെ [2] പി​ന്താ​ങ്ങു​വാൻ ലഫ​യേ​ത്തി​നെ ഉപ​യോ​ഗി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന​ഒ​രു സ്ഥി​തി, ലഹ​ള​യു​ടെ അടി​യിൽ മി​ന്നി​ക്കാ​ണു​ന്ന അഭി​വൃ​ദ്ധി​യെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള സഹ​ജ​ജ്ഞാ​നം, മണി​മ​ച്ചു​ക​ളും തെ​രു​വീ​ഥി​ക​ളും, തന്റെ ചു​റ്റും നി​ല​യ്ക്കു​നിർ​ത്തേ​ണ്ട​വ​യായ മത്സ​ര​ങ്ങൾ, ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത്തിൽ തനി​ക്കു​ള്ള വി​ശ്വാ​സം, മേ​ലേ​ക്കി​ട​യി​ലു​ള്ള ഒരു നി​ശ്ച​യാർ​ത്ഥ​കാ​വ​കാ​ശ​ത്തെ ഏതാ​ണ്ട് കൈ​ക്കൊ​ണ്ട​തിൽ​നി​ന്നു പക്ഷേ, ജനി​ച്ച പി​ന്ന​ത്തെ ഒര​നിർ​വ​ച​നീ​യ​മായ കീ​ഴ്‌​വ​ണ​ക്കം, തന്റെ വർ​ഗ്ഗ​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ നി​ല്ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​ള്ള ആഗ്ര​ഹം, കു​ടും​ബ​സ്നേ​ഹാ​ധി​ക്യം, പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളോ​ട് തനി​ക്കു​ള്ള ഹൃ​ദ​യ​പൂർ​വ്വ​മായ ആദരം, മര്യാദ—ഇതെ​ല്ലാം കൂടി ലൂ​യി​ഫി​ലി​പ്പി​നെ ഏതാ​ണ്ട് സങ്ക​ട​ക​ര​മാ​യ​വി​ധം പി​ടി​ച്ചു മു​ക്കി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു; എന്ന​ല്ല, ശക്ത​നും ധീ​ര​നു​മാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും, രാ​ജാ​വാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ലു​ള്ള ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടു​കൾ​കൊ​ണ്ട് അദ്ദേ​ഹം കു​ഴ​ങ്ങി​പ്പോ​ക​ത​ന്നെ ചെയ്ത ചില സന്ദർ​ഭ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ട്.

പൂർ​വ്വാ​ധി​ക​മാ​യി ഫ്രാൻ​സ് ഫ്രാൻ​സാ​കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് തന്റെ കാൽ​ച്ചു​വ​ട്ടിൽ ഒരു ഭയ​ങ്ക​ര​മായ ചി​ന്നി​ത്ത​ക​രൽ—ഇത്, എന്താ​യാ​ലും, പൊ​ടി​യാ​വ​ല​ല്ല—ഉണ്ടാ​കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു ബോധം വന്നു.

നി​ഴ​ല്പാ​ടു​ക​ളു​ടെ കു​ന്നു​കൾ ആകാ​ശാ​ന്ത​ത്തെ മൂടി. ക്ര​മ​ത്തിൽ അധി​ക​മ​ധി​കം അടു​ത്തെ​ത്തു​ന്ന ഒര​ഭൂ​ത​പൂർ​വൃ​മായ നിഴൽ കു​റേ​ശ്ലെ​ക്കു​റേ​ശ്ശെ​യാ​യി ആളു​ക​ളു​ടേ​യും സം​ഗ​തി​ക​ളു​ടേ​യും ആലോ​ച​ന​ക​ളു​ടേ​യും മീതെ വ്യാ​പി​ച്ചു—അതേ, ദ്വേ​ഷ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നും നി​ബ​ന്ധ​ന​ക​ളിൽ​നി​ന്നും പു​റ​പ്പെ​ട്ട ഒരു നിഴൽ, ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ അമർ​ത്തി​യി​ട​പ്പെ​ട്ട​തായ സക​ല​വും, ചലി​ക്കു​ക​യും നു​ര​യു​ക​യും ചെ​യ്തു. ചില സമ​യ​ങ്ങ​ളിൽ മര്യാ​ദ​ക്കാ​ര​നായ മനു​ഷ്യ​ന്റെ മന​സ്സാ​ക്ഷി വി​ണ്ടും ശ്വാ​സം വലി​ക്കു​ക​യാ​യി—സത്യ​ങ്ങ​ളോ​ടു സത്യാ​ഭാ​സ​ങ്ങൾ കൂ​ടി​ക്ക​ലർ​ന്ന ആ വാ​യു​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ലെ സു​ഖ​മി​ല്ലാ​യ്മ അത്ര മഹ​ത്താ​യി​രു​ന്നു. ഒരു കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റി​നു മുൻ​പിൽ ഇല​ക​ളെ​ന്ന​പോ​ലെ, സാ​മു​ദാ​യി​ക​മായ ഉത്ക​ണ്ഠ​യിൽ, ആത്മാ​ക്കൾ വി​റ​ച്ചു. ചില സമ​യ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നാ​മ​തെ​ത്തിയ ആൾ, ഒര​പ​രി​ചി​തൻ, വെ​ളി​ച്ച​മു​ണ്ടാ​ക്കി​ത്ത​ന്നു എന്നാ​കു​മാ​റ് അത്ര​യാ​യി​രു​ന്നു വി​ദ്യു​ച്ഛ​ക്തി​യു​ടെ ഒരു വലിവ്. ഉടനെ സന്ധ്യാ​സ​മ​യ​ത്തു​ള്ള നി​ഗൂ​ഢത വീ​ണ്ടും വന്നു​കൂ​ടി. ചി​ല​ചില ഘട്ട​ങ്ങ​ളിൽ കനം​കൂ​ടി​യ​വ​യും രസ​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​യു​മായ പി​റു​പി​റു​ക്ക​ലു​കൾ​കൊ​ണ്ട് മേ​ഘ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ അട​ങ്ങി​യി​ട്ടു​ള്ള ഇടി​മു​ഴ​ക്ക​ത്തി​ന്റെ തു​ക​യെ​പ്പ​റ്റി ഒരു മതി​പ്പു​ണ്ടാ​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നു.

ജൂ​ലാ​യി​വി​പ്പ്ല​വം കഴി​ഞ്ഞി​ട്ട് പന്ത്ര​ണ്ടു​മാ​സം കഷ്ടി​ച്ചാ​യി; അപ്പോ​ഴെ​യ്ക്ക് എന്തോ അശു​ഭ​സു​ച​ക​വും ഭയ​ജ​ന​ക​വു​മായ ഒരു ഭാ​വ​വി​ശേ​ഷ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ക്രി​സ്താ​ബ്ദം 1832 ആവിർ​ഭ​വി​ച്ചു.

പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ അരി​ഷ്ട്, പട്ടി​ണി​ക്കാ​രായ കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാർ നി​ഴൽ​പ്പാ​ടു​ക​ളിൽ കു​ഴി​ച്ചു​മൂ​ട​പ്പെ​ട്ട ഒടു​വി​ല​ത്തെ കോ​ങ്ദേ രാ​ജ​കു​മാ​രൻ [3] ബൂർ​ബോ​ങ് രാ​ജ​കു​ടും​ബ​ത്തെ പാ​രീ​സ് എന്ന​പോ​ലെ, നാ​സ്സോ​രാ​ജ​വം​ശ​ത്തെ ബ്രു​സ്സെൽ​സ് അട്ടി​പ്പാ​യി​ക്കൽ, ബെൽ​ജി​യം അതിനെ ഒരു ഫ്ര​ഞ്ചു​രാ​ജാ​വി​നു കൊ​ടു​ക്കാ​മെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞ് ഒരു ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് രാ​ജാ​വി​ന് കൊ​ടു​ത്ത​ത്, നി​ക്കോ​ള​സ്സി​ന്റെ​മേൽ റഷ്യ​ക്കാർ​ക്കു​ള്ള വെ​റു​പ്പ്, നമ്മു​ടെ പി​ന്നി​ലു​ള്ള തെ​ക്കൻ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ രാ​ക്ഷ​സ​ന്മാർ, സ്പെ​യി​നിൽ ഫോർ​ഡി​നാൻ​സ്, പോർ​ച്ചു​ഗ​ലിൽ മികെൽ, ഇറ്റ​ലി​യിൽ ഭൂ​ക​മ്പം, ബൊ​ളോ​ന​യു​ടെ മീ​തെ​യു​ള്ള മെ​ത്തേർ​നി​ക്കി​ന്റെ [4] കൈ​പ​ര​ത്തൽ, ആൻ കോ​ന​യിൽ​വെ​ച്ചു ഫ്രാൻ​സ് ആസ്ട്രി​യ​യോ​ട് കാ​ണി​ച്ച നി​ഷ്ഠു​ര​പെ​രു​മാ​റ്റം, പോ​ള​ണ്ടി​നെ ശവ​മ​ഞ്ച​ത്തിൽ കി​ട​ത്തി ആണി മേ​ടു​ന്ന ചു​റ്റി​ക​യു​ടെ ആ ഗ്ര​ഹ​പ്പി​ഴ​പി​ടി​ച്ച ശബ്ദം, യൂ​റോ​പ്പി​ലെ​ല്ലാ​ട​ത്തും​നി​ന്നു ഫ്രാൻ​സി​നെ പാ​ളി​നോ​ക്കു​ന്ന ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​ച്ച നോ​ട്ട​ങ്ങൾ, ചാ​ഞ്ചാ​ടി​ക്ക​ണ്ട​തി​ന്ന് ഒരു​ന്തു​കൊ​ടു​ക്കാ​നും വീഴാൻ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന​തി​നു​മേൽ വി​ര​ണ്ട​ടി​ച്ചു വീ​ഴാ​നും ഒരു​ങ്ങി​നി​ല്ക്കു​ന്ന ഒരു വി​ശ്വ​സ്ത​മി​ത്ര​മായ ഉം​ഗ്ല​ണ്ട്, നാലു തലകളെ നി​യ​മ​ശാ​സ​ന​ത്തി​നു പി​ടി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കാ​തെ കഴി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി ബെ​ക്കാ​രി​യ​യു​ടെ പി​ന്നിൽ പ്ര​ഭു​ത്വം ചെ​ന്ന​ഭ​യം പ്രാ​പി​ക്കൽ, രാ​ജ​വാ​ഹ​ന​ത്തിൽ​നി​ന്നു രാ​ജ​മു​ദ്ര​ക​ളെ ചു​ര​ണ്ടി​ക്ക​ള​യൽ, നോർ​ത്തൃ​ദാം പള്ളി​യിൽ​നി​ന്ന് കു​രി​ശു വലി​ച്ചെ​ടു​ക്കൽ. ലഫ​യേ​ത്തി​ന്റെ നില താഴൽ, ലഫി​ത്തു നശി​ക്കൽ, ബെൻ​ജ​മിൻ കോൺ​സ്റ്റ​ന്റ് ദാ​രി​ദ്ര്യ​ത്തിൽ കി​ട​ന്നു മരി​ക്കൽ, സ്വ​ശ​ക്തി​നാ​ശ​ത്തോ​ടു​കു​ടി കാ​സി​മി പെ​രി​യെ മരി​ച്ചു​പോ​കൽ, ആലോ​ച​നാ​ശീ​ല​ത്തി​ന്റെ ഇരി​പ്പി​ട​ത്തിൽ ഒന്നും അധ്വാ​ന​ശീ​ല​ത്തി​ന്റെ ഇരി​പ്പി​ട​ത്തിൽ മറ്റ​തു​മാ​യി രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ രണ്ടു പ്ര​ധാ​ന​ന​ഗ​ര​ങ്ങ​ളി​ലും ഒരു​മി​ച്ചു തന്നെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​വും സാ​മു​ദാ​യി​ക​വു​മായ മഹാ​രോ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ പു​റ​പ്പാ​ട്, പാ​രി​സ്റ്റി​ലെ ആഭ്യ​ന്ത​ര​ക​ല​ഹ​വും ലയോ​ങ്ങി​ലെ അടി​മ​ക്ക​ല​ശ​ലും, രണ്ടു നഗ​ര​ങ്ങ​ളി​ലും ചൂ​ള​പ്പു​ര​യിൽ​നി​ന്നു​ള്ള ഒരേ തീ​നാ​ളം, പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ നെ​റ്റി​ത്ത​ട​ത്തിൽ ഒര​ഗ്നി​പർ​വ്വ​ത​മു​ഖ​ത്തി​ലെ ചു​ക​പ്പു​നി​റം, തെ​ക്കൻ​രാ​ജ്യ​ത്തി​നു ഭ്രാ​ന്തു​ക​യ​റൽ, പടി​ഞ്ഞാ​റൻ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തി​ന്റെ അസ്വ​സ്ഥത, രാ​ജ​ദ്രോ​ഹ​ങ്ങൾ, കള്ള​ക്കൂ​ട്ടു​കെ​ട്ടു​കൾ, ലഹളകൾ, നട​പ്പു​ദീ​നം—ഇവ​യെ​ല്ലാം​കൂ​ടി ആലോ​ച​ന​ക​ളു​ടെ ദുഃ​ഖ​മ​യ​മായ ഇര​മ്പ​ത്തോ​ടു സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ ദുഃ​ഖ​മ​യ​മായ ഇര​മ്പ​ത്തെ കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്തു.

കു​റി​പ്പു​കൾ

[1] പ്ര​ജാ​ഭ​ര​ണ​ത്തോ​ട് രാ​ജ​ക​ക്ഷി​ക്കാർ (1793–1795) അനവധി തവണ ശണ്ഠ നട​ത്തി​യി​ട്ടു​ളള ഒരു സ്ഥലം.

[2] പത്താം ഷാർ​ലി​ന്റെ ഒരു ഫ്ര​ഞ്ച് പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി.

[3] ഒരു സേ​നാ​പ​തി ഒളി​ച്ചോ​ടി​പ്പോയ ഒരു രാ​ജ​ക​ക്ഷി (1736–1818).

[4] ഇറ്റ​ലി​യി​ലെ ഒരു സം​സ്ഥാ​നം.

Colophon

Title: Les Miserables (ml: പാ​വ​ങ്ങൾ).

Author(s): Victor Hugo.

First publication details: Mathrubhumi; Kozhikkode, Kerala; Book 4, Part 1; 1925.

Deafult language: ml, Malayalam.

Keywords: Novel, Les Miserable, Victor Hugo, വി​ക്തോർ യൂഗോ, പാ​വ​ങ്ങൾ, നാ​ല​പ്പാ​ട്ടു് നാ​രാ​യണ മേനോൻ, വി​വർ​ത്ത​നം, Open Access Publishing, Malayalam, Sayahna Foundation, Free Software, XML.

Digital Publisher: Sayahna Foundation; JWRA 34, Jagthy; Trivandrum 695014; India.

Date: August 31, 2021.

Credits: The text of the original item is in the public domain. The text encoding and editorial notes were created and​/or prepared by the Sayahna Foundation and are licensed under a Creative Commons Attribution By ShareAlike 4​.0 International License (CC BY-SA 4​.0). Any reuse of the material should credit the Sayahna Foundation and must be shared under the same terms.

Cover: Le Miserables, a photograph by Otterbein University, Theatre and Dance, USA (2018). The picture is a photograph of a scene from Les Miserables, a theatrical performance of Theatre and Dance group of Otterbein University, USA. The image is taken from Wikimedia Commons and is gratefully acknowledged.

Production history: Typesetter: Sayahna Foundation; Editor: PK Ashok; Translation: Nalappatt Narayana Menon; Digitizer: KB Sujith; Processed by: JN Jamuna, LJ Anjana, KB Sujith; Encoding: CV Radhakrishnan.

Production notes: The entire document processing has been done in a computer running GNU/Linux operating system and TeX and friends. The PDF has been generated using XeLaTeX from TeXLive distribution 2021 using Ithal (ഇതൾ), an online framework for text formatting. The TEI (P5) encoded XML has been generated from the same LaTeX sources using LuaLaTeX. HTML version has been generated from XML using XSLT stylesheet (sfn-​tei-html.xsl) developed by CV Radhakrkishnan.

Fonts: The basefont used in PDF and HTML versions is RIT Rachana authored by KH Hussain, et al., and maintained by the Rachana Institute of Typography. The font used for Latin script is Linux Libertine developed by Phillip Poll.

Web site: Maintained by KV Rajeesh.

Download document sources in TEI encoded XML format.

Download Phone PDF.