SFNസാ​യാ​ഹ്ന ഫൌ​ണ്ടേ​ഷൻ
images/hugo-33.jpg
Le Miserables, a photograph by Otterbein University, Theatre and Dance, USA (2018).
4.11.2
വേ​രു​കൾ

അന്ധ​കാ​ര​ത്തി​ലി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ ഭാ​ഷ​യാ​ണ് കന്ന​ഭാഷ.

അത്ര​മേൽ ശു​ഷ്ക​വും കല​ഹ​പ​ര​വു​മായ ആ ദുർ​ഗ്ര​ഹ​ഭാ​ഷ​യു​ടെ മുൻ​പിൽ, ആലോചന അതി​ന്റെ ഏറ്റ​വും ഇരു​ണ്ട അഗാ​ധ​ത​ക​ളി​ലോ​ളം ഇള​കി​ത്തീ​രു​ക​യും സാ​മു​ദാ​യി​ക​ത​ത്ത്വ​ജ്ഞാ​നം അതി​ന്റെ ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം രൂ​ക്ഷ​ങ്ങ​ളായ മനോ​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലോ​ളം വി​ളി​ച്ചു​വ​രു​ത്ത​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. അവി​ടെ​യാ​ണ് ദൃ​ശ്യ​മാ​യി​ത്തീർ​ന്ന ശിക്ഷ കി​ട​ക്കു​ന്ന​ത്. ഓരോ അക്ഷ​ര​ത്തി​നും അട​യാ​ള​മു​ള്ള​തു​പോ​ലെ തോ​ന്നും. ആഭാ​സ​ഭാ​ഷ​യി​ലെ വാ​ക്കു​കൾ കൊ​ല​യാ​ളി​യു​ടെ പഴു​ത്ത ഇരി​മ്പു​ത​ട്ടി​യി​ട്ടെ​ന്ന​പോ​ലെ ചു​രു​ണ്ടും ചു​ക്കി​ച്ചു​ളി​ഞ്ഞും കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ചിലത് അപ്പോ​ഴും പു​ക​യു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്നും. ചില വാ​ക്യ​ങ്ങൾ സ്ഥാ​ന​മു​ദ്ര​ച്ചു​ടി​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള ഒരു കള്ള​ന്റെ ചുമൽ പെ​ട്ടെ​ന്നു നഗ്ന​മാ​യാ​ല​ത്തെ മട്ടു​ണ്ടാ​ക്കും. നീ​തി​ന്യാ​യ​ത്തി​ന്റെ മുൻ​പിൽ നി​ന്നു ചാ​ടി​പ്പോ​ന്ന ഈ ക്രി​യാ​ധാ​തു​ക്ക​ളി​ലൂ​ടെ തങ്ങ​ളെ വെ​ളി​പ്പ​ടു​ത്തി​ക്കു​വാൻ ആലോ​ച​ന​കൾ പ്രാ​യേണ കൂ​ട്ടാ​ക്കു​ന്നി​ല്ല. കഴു​ത്തിൽ ഇരി​മ്പു​വ​ട്ട​ക്ക​ണ്ണി​യി​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്ന​വി​ധം രൂ​പ​കാ​തി​ശ​യോ​ക്തി ചി​ല​പ്പോൾ അത്ര നാ​ണം​കെ​ട്ട​താ​ണ്.

എന്ന​ല്ല, ഇതെ​ല്ലാ​മി​രു​ന്നി​ട്ടും ഇതെ​ല്ലാം കാ​ര​ണ​മാ​യി​ട്ടും, തു​രു​മ്പു​പി​ടി​ച്ച ചെ​മ്പു​തു​ട്ടി​നെ​ന്ന​പോ​ലെ സ്വർ​ണ്ണം​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ബി​രു​ദ​മു​ദ്ര​യ്ക്കും ഇട​മു​ള്ള ആ മഹ​ത്തും പക്ഷ​പാ​ത​ര​ഹി​ത​വു​മായ കള്ള​റ​ക്കൂ​ട്ടിൽ, സാ​ഹി​ത്യ​മെ​ന്നു പറ​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തിൽ, ഈ അസാ​ധാ​ര​ണ​ഭാ​ഷ​യ്ക്കും സ്വ​ന്തം അറ​യു​ണ്ട്. ജന​ങ്ങൾ സമ്മ​തി​ച്ചാ​ലും ഇല്ലെ​ങ്കി​ലും, കന്ന​ഭാ​ഷ​യ്ക്ക് അതി​ന്റെ വക വാ​ക്യ​ര​ച​നാ​ശാ​സ്ത്ര​വും അതി​ന്റെ​വക കവി​ത​യു​മു​ണ്ട്. അതൊരു ഭാ​ഷ​യാ​ണ്. അതേ,ചില വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ വൈ​രൂ​പ്യം​കൊ​ണ്ടു മാൻ​ദ്രാ​ങ് അതിനെ ചവ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്ന വാ​സ്ത​വം നമു​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​വു​ക​യും, ചില അജ​ഹ​ല്ല​ക്ഷ​ണ​ക​ളു​ടെ അന്ത​സ്സു​കൊ​ണ്ടു വി​യോ​ങ് അതു സം​സാ​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു നമു​ക്കു ബോ​ധ​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു:

ആ മനോ​ഹ​ര​വും സു​പ്ര​സി​ദ്ധ​വു​മായ വരി

‘എങ്കി​ലും പോയ കൊ​ല്ല​ങ്ങ​ളി​ലെ​ത്തൂ​മ​ഞ്ഞെ​ങ്ങു?’

കന്ന​ഭാ​ഷ​യി​ലെ ഒരു കവി​താ​ശ​ക​ല​മാ​ണ്. ഇതിലെ ‘പോയ കൊ​ല്ല​ങ്ങൾ’ മൂ​ന്നാ​ണ്ടു​കൾ എന്നർ​ത്ഥ​ത്തി​ലു​ള്ള​താ​ണെ​ങ്കി​ലും ലക്ഷ​ണ​കൊ​ണ്ടു പണ്ട​ത്തെ എന്നാ​വു​ന്നു, മു​പ്പ​ത്ത​ഞ്ചു​കൊ​ല്ലം മുൻപ്, ആ വമ്പി​ച്ച തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷ​പ്പു​ള്ളി​ക​ളു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ യാ​ത്രാ​കാ​ല​ത്ത്, ബി​സെ​ത്തൃ​കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തി​ലെ കു​ണ്ട​റ​ക​ളിൽ ഒന്നി​ന്റെ ചു​മ​രി​ന്മേൽ തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷ വി​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ത്യൂ​ണി​ലെ ഒരു രാ​ജാ​വ് നഖം​കൊ​ണ്ടു കൊ​ത്തി​യി​ട്ട ഈ പ്ര​മാ​ണം നോ​ക്കി​വാ​യി​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നു: ‘കഴി​ഞ്ഞു പോയ കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാർ എന്നും ചെ​ന്നു തങ്ങ​ളെ അഭി​ഷേ​കം കഴി​പ്പി​ക്കൽ തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷ​യിൽ കി​ട​ക്ക​ലാ​ണ്.

കനം​കൂ​ടിയ വാ​ഹ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ വേ​ഗ​ത്തി​ലു​ള്ള പാ​ച്ചിൽ കാ​ണി​ക്കു​ന്ന ദെ​ക​രാ​ദ് (Decarade) എന്ന വാ​ക്കു വി​യോ​ങ്ങി​ന്റേ​യാ​യി​ട്ടാ​ണ് വെ​പ്പ്; അത​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു യോ​ജി​ച്ച​തു​മാ​ണ്. നാലു കാ​ലു​കൊ​ണ്ടും തീ​പ്പ​റ​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഈ വാ​ക്കു ലഫോങ് തേ​ങ്ങി​ന്റെ. [1]

‘ശക്തി​യു​ള്ളാ​റ​ശ്വ​ങ്ങൾ വലി​ച്ചി​തൊ​രു വണ്ടി.’

എന്ന കവി​താ​വ​രി​യെ മു​ഴു​വ​നും ഒരു മേ​ലേ​ക്കി​ട​യി​ലു​ള്ള അനു​ക​ര​ണ​രൂ​പ​ണ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ ഒതു​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

വെറും സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​മാ​ത്രം ആലോ​ചി​ച്ചാൽ, കന്ന​ഭാഷ പഠി​ക്കു​ന്ന​തി​ല​ധി​കം രസ​പ്ര​ദ​വും പ്ര​യോ​ജ​ന​ക​ര​വു​മാ​യി മറ്റൊ​ന്നി​ല്ല. അതൊരു ഭാ​ഷ​യു​ടെ ഉള്ളിൽ ഒരു ഭാ​ഷ​യാ​ണ്; ഒരു തരം അസു​ഖ​ക​ര​മായ മുഴ; ഒരു സസ്യ​പ്ര​കൃ​തി​യെ ഉണ്ടാ​ക്കി​ത്തീർ​ത്ത ഒരു കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത ഒട്ടു​മ​രം; പണ്ട​ത്തെ പര​ന്ത്രീ​സ്സു​ഭാ​ഷ​ത്ത​ടി​യിൽ വേ​രൂ​ന്നി​യ​തും വല്ലാ​ത്ത ഇല​പ്പ​ടർ​പ്പോ​ടു​കൂ​ടി ഭാ​ഷ​യു​ടെ ഒരു ഭാഗം മു​ഴു​മ​നും ഇഴ​ഞ്ഞു​ക​യ​റി​യ​തു​മായ ഒരി​ത്തി​ക്ക​ണ്ണി, ഇതാണ് കന്ന​ഭാ​ഷ​യു​ടെ ആദ്യ​ത്തെ ആഭാ​സ​സ്ഥി​തി. പക്ഷേ, ഭാഷയെ പഠി​ക്കേ​ണ്ട​വി​ധ​ത്തിൽ, അതാ​യ​തു ഭൂ​പ്ര​കൃ​തി​ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​ന്മാർ ഭൂ​മി​യെ​പ്പ​റ്റി പഠി​ക്കു​ന്ന​വി​ധ​ത്തിൽ, പഠി​ക്കു​ന്ന​വർ​ക്ക് കന്ന​ഭാഷ ശരി​ക്ക് ആറ്റു​ക​ര​വെ​പ്പി​നു​ള്ള ഒരു ഊറൽ​ക്കൂ​ട്ടു​പോ​ലെ തോ​ന്നും. അതിൽ കു​ഴി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ ആഴ​വ്യ​ത്യാ​സ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു പഴയ നാ​ടോ​ടി​ഭാ​ഷ​യു​ടെ അടി​യിൽ ദേ​ശ്യ​ഭാ​ഷ​യും സ്പാ​നി​ഷ് ഭാ​ഷ​യും ഫ്ര​ഞ്ചു​ഭാ​ഷ​യും ഗ്രീ​ക്കു ഭാ​ഷ​യും ഒടു​വിൽ ബസ്ക് ഭാ​ഷ​യും കണ്ടെ​ത്തു​ന്നു. അഗാ​ധ​വും അദ്വി​തീ​യ​വു​മായ ഒരു നിർ​മ്മാ​ണം. എല്ലാ പാ​വ​ങ്ങ​ളും​കൂ​ടി പൊ​തു​വി​ലു​ള്ള ഉപ​യോ​ഗ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി കെ​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കിയ ഒരു തു​ര​ങ്ക​ക്കോ​ട്ട, ഓരോ നി​കൃ​ഷ്ട​വർ​ഗ്ഗ​വും അതി​ന്റെ അട്ടി​യെ അതിൽ കു​ഴി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്; ഓരോ കഷ്ട​പ്പാ​ടും അതി​ന്റെ കല്ലി​നെ അതി​ലി​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ട്; ഓരോ ഹൃ​ദ​യ​വും അതി​ന്റെ പളു​ങ്കു​ക​ല്ലി​നെ അതിനു വരി കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടു​ണ്ട്. ജീ​വി​തം മു​ഴു​വ​നും പി​ന്നി​ട്ടു ശാ​ശ്വ​ത​ത്വ​ത്തിൽ​ച്ചെ​ന്നു​മ​റ​ഞ്ഞ നീചമോ നി​കൃ​ഷ്ട​മോ ക്രു​ദ്ധ​മോ ആയ ഒരു​കൂ​ട്ടം ആത്മാ​ക്ക​ളെ​ല്ലാം ഏതോ ഒരു പൈ​ശാ​ചി​ക​വാ​ക്കി​ന്റെ അടി​യിൽ ഇപ്പോ​ഴും ഏതാ​ണ്ടു തി​ക​ച്ചും കാ​ണാ​വു​ന്ന​വി​ധം പതു​ങ്ങി​നി​ല്ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

സ്പാ​നി​ഷ് വേണമോ? പണ്ട​ത്തെ പര​ന്ത്രീ​സ് കന്ന​ഭാ​ഷ​യിൽ അതു ധാ​രാ​ള​മു​ണ്ട്. ഇനി, ബൊ​ഫെ​ത്തോ​ങ് എന്ന​തിൽ​നി​ന്നു​ണ്ടായ ചെ​കി​ട്ട​ത്ത് ഒരടി എന്നർ​ത്ഥ​ത്തി​ലു​ള്ള ബോ​ഫ​ത്ത്; വൻ​താ​ന​യിൽ നി​ന്നു​ണ്ടായ വൻതാൻ, ജനാല; ഗതോ എന്ന​തി​ന്റെ രൂ​പാ​ന്ത​ര​മായ ഗത്, പൂച്ച ഇറ്റാ​ല്യൻ വേണമോ? ഇതാ, സ്പദാ എന്ന​തിൽ​നി​ന്നു വന്ന സ്പദ്, വാൾ; കര​വ​ല്ലാ​യിൽ​നി​ന്നു​ണ്ടായ കരവെൽ, വഞ്ചി. ഇം​ഗ്ലീ​ഷു വേണമോ? ഇതാ, ബി​ഷോ​പ്പിൽ​നി​ന്നു വന്ന ബിഷോ, മെ​ത്രാൻ; റാ​സ്കൽ എന്ന​തിൽ​നി​ന്നു​ണ്ടായ റെയിൽ, ഒറ്റു​കാ​രൻ ജർ​മ്മൻ വേണമോ? ഇതാ, കെൽ​നെ​റിൽ​നി​ന്നു വന്ന കലെർ, ഭൃ​ത്യൻ; എര​സോ​ഗി (Herazo =പ്രഭു)ൽനി​ന്നു​ള്ള എർ, എജ​മാ​നൻ. ലത്തീൻ​ഭാഷ വേണമോ? ഇതാ, ഫ്രൻ​ഗി​യ​റിൽ​നി​ന്നു ഫ്ര​ങ്ങിർ, പൊ​ട്ടി​ക്കുക;’ ഫൂ​റിൽ​നി​ന്നു അഫുറെ, കക്കുക; കറ്റെ​ന​യിൽ​നി​ന്നു കദെൻ, ചങ്ങല. യൂ​റോ​പ്പി​ലെ എല്ലാ ഭാ​ഷ​ക​ളി​ലും ഒര​ത്ഭു​ത​ക​ര​മായ ശക്തി​യോ​ടും അധി​കാ​ര​ത്തോ​ടും​കൂ​ടി മു​ള​ച്ചു​പൊ​ന്തി​യി​ട്ടു​ള്ള ഒരു വാ​ക്കു​ണ്ട്, മാ​ഗ്ന​സ് = മഹ​ത്ത്; സ്കോ​ട്ല​ണ്ടു​കാ​രൻ അതി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു മാക് എന്ന വാ​ക്കു​ണ്ടാ​ക്കി—നാ​ടു​വാ​ഴി​ക്ക് അതു സ്ഥാ​ന​പ്പേ​രാ​യി​ത്തീർ​ന്നു; മാ​ക്ഫർ​ലേൻ, മാക് കല്ലു​മോർ—മഹാ​നായ ഫർലേൻ, മഹാ​നായ കല്ലു​മോർ; [2] ഫ്ര​ഞ്ച് കന്ന​ഭാഷ അതിനെ മെക് എന്നും പി​ന്നീ​ട് ല്മെ​ഗ് എന്നു​മാ​ക്കി​ത്തീർ​ത്തു—എന്നു​വെ​ച്ചാൽ ഈശ്വ​രൻ എന്നാ​ക്കി. ബസ്ക് ഭാഷ ഇഷ്ട​മു​ണ്ടോ? ഇതാ, പാവം എന്ന അർ​ത്ഥ​മു​ള്ള ഗെ​സ്തോ എന്ന​തിൽ​നി​ന്നു​ണ്ടായ ഗയി​സ്തോ, ചെ​കു​ത്താൻ. കെൽ​റ്റി​ക് ആവ​ശ്യ​മു​ണ്ടോ? ഇതാ, വെ​ള്ള​ത്ത​ള്ളി​ച്ച എന്നർ​ത്ഥ​മു​ള്ള ബ്ള​വെ​ത് എന്ന​തിൽ​നി​ന്നു വന്ന ബ്ള​വാ​ങ്, കൈ​യ​റു​മാൽ. ഒടു​വിൽ ചരി​ത്രം വേണമോ ഇനി? മാൽ​റ്റ​ദ്വീ​പി​ലെ തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളിൽ പ്ര​ച​രി​ച്ചി​രു​ന്ന ഒരു നാ​ണ്യ​ത്തി​ന്റെ സ്മാ​ര​ക​മായ കന്ന​ഭാഷ കി​രീ​ട​ങ്ങ​ളെ വാൽ​ക്കോ​ത​മ്പ​ങ്ങൾ എന്നു​വി​ളി​ക്കു​ന്നു.

ഈ സൂ​ചി​പ്പി​ച്ച വ്യാ​ക​ര​ണ​സം​ബ​ന്ധി​ക​ളായ ഉത്പ​ത്തി​കൾ​ക്കു പുറമേ, കന്ന ഭാ​ഷ​യിൽ വേ​റേ​യും കു​റേ​ക്കൂ​ടി പ്ര​കൃ​ത്യ​നു​കൂ​ല​ങ്ങ​ളായ ധാ​തു​ക്ക​ളു​ണ്ട്; അവ മനു​ഷ്യ​ന്റെ മന​സ്സിൽ​നി​ന്നു​ത​ന്നെ പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​യാ​ണെ​ന്നു പറയാം.

ഒന്നാ​മ​താ​യി, വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ ഋജു​വായ നിർ​മ്മാ​ണം. അതി​ലാ​ണ് ഭാ​ഷ​ക​ളു​ടെ ഗൂ​ഢ​ഭാ​ഗം കി​ട​ക്കു​ന്ന​ത്. എങ്ങ​നെ​യു​ണ്ടാ​യി എന്നോ എന്തി​നു​ണ്ടാ​യി എന്നോ ആർ​ക്കും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ​ത്ത രൂ​പ​ങ്ങ​ളായ വാ​ക്കു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു ചി​ത്ര​മെ​ഴു​തു​ക​യാ​ണ് എല്ലാ മനു​ഷ്യ​ഭാ​ഷ​ക​ളു​ടേ​യും അസ്തി​വാ​രം; അതിനെ അവ​യു​ടെ കരി​ങ്ക​ല്ലെ​ന്നു പറയാം.

ഈവി​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള വാ​ക്കു​കൾ, അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​ങ്ങ​ളായ വാ​ക്കു​കൾ, എവിടെ വെ​ച്ചു​ണ്ടാ​ക്കി​യെ​ന്നോ ആരു​ണ്ടാ​ക്കി​യെ​ന്നോ ആർ​ക്കും നി​ശ്ച​യ​മി​ല്ലാ​തെ, ശബ്ദ ശാ​സ്ത്ര​മി​ല്ലാ​തെ, മറ്റൊ​ന്നി​നോ​ടും ആനു​രൂ​പ്യ​മി​ല്ലാ​തെ, ഉത്പ​ന്ന​പ​ദ​ങ്ങ​ളി​ല്ലാ​തെ, പെ​ട്ടെ​ന്നു സൃ​ഷ്ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​യായ വാ​ക്കു​കൾ, ഏകാ​ന്ത​ങ്ങ​ളും അപ​രി​ഷ്കൃ​ത​ങ്ങ​ളും ചി​ല​പ്പോൾ ഭയ​ങ്ക​ര​ങ്ങ​ളു​മായ വാ​ക്കു​കൾ, ഏകാ​ന്ത​ങ്ങ​ളും അപ​രി​ഷ്കൃ​ത​ങ്ങ​ളും ചി​ല​പ്പോൾ ഭയ​ങ്ക​ര​ങ്ങ​ളു​മായ വാ​ക്കു​കൾ, ഏകാ​ന്ത​ങ്ങ​ളിൽ അപ​രി​ഷ്കൃ​ത​ങ്ങ​ളും ചി​ല​പ്പോൾ ഭയ​ങ്ക​ര​ങ്ങ​ളു​മായ വാ​ക്കു​കൾ, ചില സമ​യ​ത്ത് അർ​ത്ഥം വെ​ളി​വാ​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഒര​സാ​ധാ​രണ ശക്തി​യു​ള്ള​വ​യും ജീ​വ​നു​ള്ള​വ​യു​മായ വാ​ക്കു​കൾ, കന്ന​ഭാ​ഷ​യിൽ ധാ​രാ​ള​മാ​ണ്. Lesabrl = കാട്, Taf = ഭയം, Larabouin = ചെ​കു​ത്താൻ എന്നും മറ്റും. പാ​ഴ്മോ​ന്ത വെ​യ്ക്കു​ക​യും എടു​ത്തു​ക​ള​യു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഈ വാ​ക്കു​ക​ളെ​ക്കാ​ള​ധി​കം അത്ഭു​ത​ക​ര​മാ​യി മറ്റൊ​ന്നി​ല്ല. ചിലത് ഉദാ​ഹ​ര​ണ​ത്തി​നു La rabouin = ചെ​കു​ത്താൻ—ഒരേ​സ​മ​യ​ത്തു വി​കൃ​ത​വും ഭയ​ങ്ക​ര​വു​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു; ഒര​തി​ഭ​യ​ങ്ക​ര​മായ ഇളി​ച്ചു​കാ​ട്ടൽ നി​ങ്ങൾ​ക്ക​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു.

രണ്ടാ​മ​തു, രൂ​പ​കാ​തി​ശ​യോ​ക്തി, എല്ലാം പറ​യു​ന്ന​തി​നും എന്നാൽ എല്ലാം ഒളി​ച്ചു​വെ​യ്ക്കു​ന്ന​തി​നും ആഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്ന ഒരു ഭാ​ഷ​യു​ടെ സവി​ശേ​ഷത അതിൽ അല​ങ്കാ​ര​ങ്ങൾ കൂ​ടി​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്നു​ള്ള​താ​ണ്. രൂ​പ​കാ​തി​ശ​യോ​ക്തി ഒരു കട​ങ്ക​ഥ​യാ​ണ്. ഒരു കള​വു​ന​ട​ത്തി​പ്പോ​രാൻ നോ​ക്കു​ന്ന കള്ള​നും ചാ​ടി​പ്പോ​രാ​നു​ള്ള വഴി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന തട​വു​പു​ള്ളി​യും അതി​ന്നു​ള്ളിൽ​ച്ചെ​ന്നു രക്ഷ​പ്രാ​പി​ക്കു​ന്നു. കന്ന​ഭാ​ഷ​യെ​ക്കാ​ള​ധി​കം ഒരു ഭാ​ഷാ​ശൈ​ലി​യും രൂ​പ​കാ​തി​ശ​യോ​ക്തി​മ​യ​മ​ല്ല; ചെ​പ്പു തി​രി​ച്ചെ​ടു​ക്കുക, കഴു​ത്തു പി​ടി​ച്ചു പി​രി​ക്കുക; ഞെ​ളി​യുക, മതി​യാ​വോ​ളം തി​ന്നുക, എലി, അപ്പ​ക്ക​ള്ളൻ. ചി​ല​പ്പോൾ കന്ന​ഭാഷ ഒന്നാ​മ​ത്തെ ഘട്ട​ത്തിൽ​നി​ന്നു രണ്ടാ​മ​ത്തെ ഘട്ട​ത്തി​ലേ​ക്കു കട​ക്കു​ന്ന​തോ​ടു​കൂ​ടി, ആദ്യ​കാ​ല​ത്തെ അപ​രി​ഷ്കൃ​താർ​ത്ഥ​ത്തിൽ​നി​ന്നു വാ​ക്കു​കൾ രൂ​പ​കാ​തി​ശ​യോ​ക്തി​യി​ലേ​ക്കു കട​ക്കു​ന്നു. ചെ​കു​ത്താൻ എന്നർ​ത്ഥ​മു​ള്ള വാ​ക്കു കന്ന​ഭാ​ഷ​യിൽ അപ്പ​ക്കാ​രൻ, അടു​പ്പി​ലെ​ക്ക് അപ്പ​മി​ടു​ന്ന​വൻ, എന്നർ​ത്ഥ​മു​ള്ള ല്ബു​ലാം​ഗെർ എന്നാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു. ഇതിനു കു​റ​ച്ച​ധി​കം ഫലിതം കൂ​ടു​മെ​ങ്കി​ലും മഹ​ത്ത്വം കു​റ​യും; കൊർ​ണീ​ലി​ക്കു​ശേ​ഷം ജനി​ച്ച റസീൻ, എസ്കി​ല​സ്സി​നു ശേഷം ജനി​ച്ച യൂ​റി​പ്പി​ഡി​സ്. രണ്ടു ഘട്ട​ത്തി​ലേ​യും മട്ടു​കൾ കൂ​ടി​യി​ട്ടു​ള്ള—ഒരേ​സ​മ​യ​ത്ത് അപ​രി​ഷ്കൃ​ത​വും രൂ​പ​കാ​തി​ശ​യോ​ക്തി​പ​ര​വു​മാ​യി​ട്ടു​ള്ള —ചില കന്ന​ഭാ​ഷാ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ​ക്ക് ഒരു ചല​ച്ചി​ത്ര​ദർ​ശ​ന​ത്തി​ന്റെ ഛാ​യ​യു​ണ്ട്. ‘പതു​ങ്ങി​ക്ക​ള്ള​ന്മാർ രാ​ത്രി കു​തി​ര​ക​ളെ കക്കാൻ ഭാ​വ​മു​ണ്ട്’ എന്നർ​ത്ഥ​ത്തി​ലു​ള്ള ഈയൊരു വാചകം (Les Sorgulners…) ഒരു പ്രേ​ത​സം​ഘം​പോ​ലെ, മന​സ്സിൻ മുൻ​പി​ലൂ​ടെ പോ​കു​ന്നു. കാ​ണു​ന്ന​തെ​ന്താ​ണെ​ന്നു മന​സ്സി​ലാ​കാ​താ​വു​ന്നു.

മൂ​ന്നാ​മ​തു പ്ര​യോ​ജ​ന​ക​ര​ത്വം. കന്ന​ഭാഷ സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ന്മേൽ ഉപ​ജീ​വി​ക്കു​ന്നു. അത് അതിൽ ഇട​യ്ക്കി​ട​യ്ക്കു മു​ങ്ങു​ന്നു; തരം​കി​ട്ടു​മ്പോൾ അതിനെ വി​കൃ​ത​മാ​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി പല​പ്പോ​ഴും അതു ചട​ഞ്ഞു​കൂ​ടു​ന്നു. ചി​ല​പ്പോൾ ശരി​ക്കു​ള്ള കന്ന​ഭാ​ഷ​യു​മാ​യി കൂ​ടി​മ​റി​ഞ്ഞ് ഈവിധം വൈ​കൃ​ത​പ്പെ​ട്ട സാ​ധാ​ര​ണ​വാ​ക്കു​ക​ളിൽ​നി​ന്നു മനോ​ഹ​ര​ങ്ങ​ളായ ചൊ​ല്ലു​കൾ ഉണ്ടാ​യി​വ​രു​ന്നു; അവയിൽ മുൻ പറഞ്ഞ രണ്ടു പ്ര​ധാന ഗു​ണ​ങ്ങ​ളും, ഋജു​നിർ​മ്മാ​ണ​വും അല​ങ്കാ​ര​വും കാണാം; നായ കു​ര​യ്ക്കു​ന്നു, പാ​രി​സ്സി​ലെ നാ​ലു​രുൾ വണ്ടി കാ​ട്ടി​ലൂ​ടേ പാ​യു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. ശ്രോ​താ​ക്ക​ളെ വഴി​പി​ഴ​പ്പി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി, സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി, ഭാ​ഷ​യി​ലെ എല്ലാ വാ​ക്കു​കൾ​ക്കും, വ്യ​ത്യാ​സം കൂ​ടാ​തെ, കന്ന​ഭാഷ ഒരു നി​കൃ​ഷ്ട​മായ വാൽ വെ​ച്ചു​വി​ടു​ന്നു—ഔർ​ഗ്യു, എയിൽ, ഉഷ് എന്നീ ഓരോ പ്ര​ത്യ​യം. ആ ആട്ടിൻ​കാൽ നന്നാ​യി​ട്ടു​ണ്ടോ? (വോസി യേർ​ഗ്യു​ത്രു​വേൽ...)—ഈ വാചകം, കർ​ത്തു​ഷ് തനി​ക്ക് ഒളി​ച്ചു​ചാ​ടു​വാൻ വേ​ണ്ടു​ന്ന സാ​ഹാ​യ്യം ചെ​യ്തു​ത​രു​വാൻ വേ​ണ്ടി ഒരു കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ഭൃ​ത്യ​ന്നു കൊ​ടു​ത്ത കൈ​ക്കൂ​ലി അവ​ന്നു തൃ​പ്തി​പ്പെ​ട്ടു​വോ എന്ന​റി​വാൻ ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു​നോ​ക്കി​യ​താ​ണ്.

കന്ന​ഭാഷ വഷ​ള​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഷ​യാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ അതു​ത​ന്നെ വഷ​ളാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു. പി​ന്നെ, എപ്പോ​ഴും ഒളി​ക്കാൻ നോ​ക്കു​ന്ന ഒന്നാ​ക​കൊ​ണ്ട്, അതിനെ മന​സ്സി​ലാ​യി എന്നു കണ്ട മാ​ത്ര​യിൽ, അതു തന്റെ ആകൃതി മാ​റ്റി​ക്ക​ള​യു​ന്നു, മറ്റേ​തു സ്ഥാ​വ​ര​ത്തി​ലും കാ​ണു​ന്ന​തി​ന്നെ​തി​രാ​യി, അതി​ന്മേൽ​ത്ത​ട്ടു​ന്ന ഏതു പ്ര​കാ​ശ​നാ​ള​വും, അതിനെ നശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. അങ്ങ​നെ എപ്പോ​ഴും നശി​ക്കു​ക​യും മു​ള​യ്ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് കന്ന​ഭാഷ; ഒരി​ക്ക​ലും ഇള​വി​ല്ലാ​ത്ത ഒരു ദ്രു​ത​വും നി​ഗൂ​ഢ​വു​മായ ജോലി. ഒരു ഭാഷ പത്തു നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​കൾ​കൊ​ണ്ടു കട​ന്നി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത സ്ഥ​ല​ത്തെ അത് പത്തു കൊ​ല്ലം​കൊ​ണ്ടു പി​ന്നി​ടു​ന്നു. പതി​നേ​ഴാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടിൽ യു​ദ്ധം ചെയ്ക എന്നു​വെ​ച്ചാൽ ‘അന്യോ​ന്യം പൊടി കൊ​ടു​ക്കുക’യാ​യി​രു​ന്നു; പത്തൊ​മ്പ​താം​നൂ​റ്റാ​ണ്ടിൽ അത് ‘അന്യോ​ന്യം കഴു​ത്തു ചവ​ച്ചി​റ​ക്കുക’യായി. ഈ രണ്ട​റ്റ​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ ഒരി​രു​പ​തു വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്. കർ​ത്തൂ​ഷി​ന്റെ സം​സാ​രം ലസി​നേർ​ക്കു [3] ഹി​ന്തു​സ്ഥാ​നി​യാ​യി​രി​ക്കും. ഈ ഭാ​ഷ​യി​ലു​ള്ള എല്ലാ വാ​ക്കു​ക​ളും, അവയെ ഉച്ച​രി​ക്കു​ന്ന മനു​ഷ്യ​രെ​പ്പോ​ലെ​ത​ന്നെ, എപ്പോ​ഴും പാ​ഞ്ഞു​ന​ട​ക്കു​ക​യാ​ണ്.

എങ്കി​ലും, ഇട​യ്ക്കി​ട​യ്ക്ക്, ഈ പാ​ച്ച​ലി​ന്റെ ഫല​മാ​യി, പണ്ട​ത്തെ കന്ന​ഭാഷ പി​ന്നെ​യും മു​ള​ച്ചു​വ​രി​ക​യും വീ​ണ്ടും പു​തു​താ​വു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ചില തല​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്, അവി​ട​ങ്ങ​ളിൽ അതു പൂർ​ണ്ണാ​ധി​കാ​രം നട​ത്തു​ന്നു. തെം​പ്ല് പതി​നേ​ഴാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലെ കന്ന​ഭാഷ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​പോ​രു​ന്നു​ണ്ട്. ജെ​യിൽ​സ്ഥ​ല​മാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ ബി​സൊ​ത്ത്രാ​ക​ട്ടെ ത്യൂ​ണി​ലെ കന്ന​ഭാഷ കരു​തി​വെ​ച്ചു. പണ്ട​ത്തെ ത്യൂൺ​കാ​ര​ന്റെ വാ​ക്കു​ക​ളി​ലെ പ്ര​ത്യ​യം (Anche എന്ന​ത്) അവിടെ പറ​ഞ്ഞു​കേൾ​ക്കാം. എന്താ​യാ​ലും ഇള​വി​ല്ലാ​ത്ത ചല​ന​മാ​ണ് അതി​ന്റെ ശാ​ശ്വ​ത​നി​യ​മം.

ഇള​വി​ല്ലാ​തെ ആവി​യാ​യി​പ്പോ​കു​ന്ന ഈയൊരു ഭാഷയെ ഒരു നി​മി​ഷ​നേ​ര​ത്തേ​ക്കു നോ​ക്കി​പ്പ​ഠി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി ഒന്നു പി​ടി​ച്ചു​നിർ​ത്തു​വാൻ തത്ത്വ​ജ്ഞാ​നി​ക്കു കഴി​യു​ന്ന​പ​ക്ഷം, അയാൾ ഉടനെ വ്യ​സ​ന​മ​യ​വും പ്ര​യോ​ജ​ന​ക​ര​വു​മായ മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തിൽ പെ​ട്ടു​പോ​കു​ന്നു. മറ്റൊ​രു പഠി​പ്പി​ലും, അറി​വു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന കാ​ര്യ​ത്തിൽ, ഇതി​ല​ധി​കം ഫല​സി​ദ്ധി​യും സന്താ​ന​വൃ​ദ്ധി​യു​മി​ല്ല. ഒരു പാഠം അന്തർ​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ഒരു രൂ​പ​കാ​തി​ശ​യോ​ക്തി​യോ ഒരു​പ​മ​യോ കന്ന​ഭാ​ഷ​യി​ലി​ല്ല. ഈ ഭാ​ഷ​ക്കാർ​ക്കി​ട​യിൽ അടി​ക്കുക സൂ​ത്ര​ത്തിൽ​ക്ക​യ്യി​ലാ​ക്കു​ക​യാ​ണ്; അവൻ പണ​മ​ടി​ച്ചു; ഉപാ​യ​മാ​ണ് അവ​രു​ടെ ശക്തി.

അവർ​ക്കി​ട​യിൽ, മനു​ഷ്യ​നെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള വി​ചാ​രം ഇരു​ട്ടി​നെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള വി​ചാ​ര​ത്തിൽ​നി​ന്നു ഭി​ന്ന​മ​ല്ല; രാ​ത്രി​യെ അവർ ലസോർ​ഗെ എന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്നു; മനു​ഷ്യ​നെ ലോർഗെ എന്നും. മനു​ഷ്യൻ രാ​ത്രി​യിൽ​നി​ന്നു​ണ്ടായ ഒരു പദ​മാ​ണ്.

സമു​ദാ​യ​ത്തെ അവർ തങ്ങ​ളെ നശി​പ്പി​ച്ചു​ക​ള​യു​ന്ന, അപാ​യ​ക​ര​മായ, ഒരു വാ​യു​മ​ണ്ഡ​ല​മാ​യി കരു​തി​പ്പോ​രു​ന്നു; മറ്റു​ള്ള​വർ ആരോ​ഗ്യ​ത്തിൽ​പ്പ​റ്റി പറയും പോ​ലെ​യാ​ണ് അവർ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി പറ​യാ​റ്. പൊ​ല്ലീ​സ്സി​ന്റെ പി​ടി​യിൽ​പ്പെ​ട്ട ആൾ രോ​ഗ​ക്കാ​ര​നാ​ണ്; ശി​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വൻ മരി​ച്ച​വ​നും.

ഒരു തട​വു​പു​ള്ളി​ക്കു താൻ കു​ഴി​ച്ചു​മൂ​ട​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള അറ​യ്ക്കു​ള്ളിൽ​ക്കി​ട​ക്കു​മ്പോ​ഴ​ത്തെ പര​മ​സ​ങ്ക​ടം ഒരു​ത​രം കട്ട​പ്പി​ടി​ച്ച ചാ​രി​ത്ര​മാ​ണ്; അവൻ കു​ണ്ട​റ​ത്ത​ട​വി​നെ ഉട​യെ​ടു​ക്ക​ലെ​ന്നു പറ​യു​ന്നു. ആ ശ്മ​ശാ​ന​സ്ഥ​ല​ത്തി​രി​ക്കു​മ്പോൾ പു​റ​മെ​യു​ള്ള ജീ​വി​തം തി​ക​ച്ചും പു​ഞ്ചി​രി​ക്കൊ​ണ്ടു​നി​ല്ക്കു​ന്നു. തട​വു​പു​ള്ളി​യു​ടെ കാ​ലി​ന്മേൽ ചങ്ങ​ല​യു​ണ്ട്; കാ​ലു​കൊ​ണ്ടു നട​ക്കാ​മ​ല്ലോ എന്നാ​വും അവ​ന്റെ ആലോ​ച​ന​യെ​ന്നു, പക്ഷേ, നി​ങ്ങൾ കരു​തു​ന്നു? അല്ല; കാ​ലു​കൊ​ണ്ടു നൃ​ത്തം വെ​ക്കാ​മ​ല്ലോ എന്നാ​ണ് അവ​ന്റെ ആലോചന; അതു​കൊ​ണ്ട്, കാ​ലി​ലു​ള്ള ചങ്ങല പൊ​ട്ടി​ച്ചു​ക​ള​യാൻ കഴി​ഞ്ഞാൽ ഉടനെ അവ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്ന​ത്, ഇനി നൃ​ത്തം വെ​ക്കാ​മ​ല്ലോ എന്നാ​ണ്; അതി​നാൽ ഈർ​ച്ച​വാ​ളി​ന് അവൻ ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​നൃ​ത്തം എന്നു പേ​രി​ട്ടു. ഒരു പേർ ഒരു കേ​ന്ദ്ര​മാ​ണ്; തി​ക​ഞ്ഞ ദഹനം. ഒരു ഘാ​ത​ക​ന്നു രണ്ടു തല​യു​ണ്ട്—അവ​ന്റെ പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി ആലോ​ചി​ക്കു​ക​യും ജീ​വി​ത​യാ​ത്ര​യിൽ അവ​നെ​കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഒന്നും, വധ​സ​മ​യ​ത്ത് അവ​ന്റെ ചു​മ​ലിൽ​ക്കാ​ണാ​റു​ള്ള മറ്റൊ​ന്നും; ദു​ഷ്പ്ര​വൃ​ത്തി​കൾ​ക്കു വേണ്ട ഉപ​ദേ​ശം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന തല​യ്ക്കു മു​ഖ്യ​സർ​വ്വ​ക​ലാ​ശാല എന്നും അവ​യ്ക്കു പരി​ഹാ​രം ചെ​യ്യു​ന്ന തല​യ്ക്കു പീ​പ്പ​പ്പ​ണി​മു​ട്ടി എന്നും അവൻ പേ​രി​ട്ടു. ഒരാൾ​ക്കു ദേ​ഹ​ത്തിൽ കീ​റ​ത്തു​ണി​ക​ളും ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ ദു​ഷ്ട​ത​ക​ളു​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നു​മി​ല്ലെ​ന്നാ​യാൽ, തെ​മ്മാ​ടി എന്ന വാ​ക്കു​കൊ​ണ്ടു സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സാ​മ്പ​ത്തി​ക​മാ​യും സദാ​ചാ​ര​പ​ര​മാ​യു​ള്ള രണ്ട​ധഃ​പ​ത​ന​ത്തി​ലും ഒരാൾ എത്തി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ, അവൻ ദു​ഷ്പ്ര​വൃ​ത്തി​കൾ​ക്ക് അർ​ഹ​നാ​യി; അവൻ നല്ല​വ​ണ്ണം ഊട്ടു​ചെ​ന്ന ഒരു കത്തി​പോ​ലെ​യാ​യി; അവ​ന്നു മൂർ​ച്ച​യു​ള്ള രണ്ടു വക്കു​ണ്ട്—കഷ്ട​പ്പാ​ടും ദ്രോ​ഹ​ബു​ദ്ധി​യും; അതു​കൊ​ണ്ടു കന്ന​ഭാഷ ഒരി​ക്ക​ലും തെ​മ്മാ​ടി എന്നു പറ​യി​ല്ല, കത്തി​യ​ല​ക് എന്നേ പറയൂ. തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷ​സ്ഥ​ലം എന്താ​ണ്? ശി​ക്ഷാ​വി​ധി​ത്തീ​ച്ച​ട്ടി, ഒരു നരകം. തട​വു​പു​ള്ളി അവനെ ഒരു ചു​ള്ളൽ എന്നു പറ​യു​ന്നു. ഒടു​വിൽ പറ​യ​ട്ടെ, ദു​ഷ്പ്ര​വൃ​ത്തി​ക്കാർ തങ്ങ​ളു​ടെ കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തി​ന്ന് എന്തു പേർ വി​ളി​ക്കു​ന്നു? ‘കോ​ളേ​ജ്.’ ആ വാ​ക്കിൽ​നി​ന്ന് ഒരു കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​നി​യ​മം മു​ഴു​വ​നും ഉണ്ടാ​ക്കാം.

തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷാ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ പാ​ട്ടു​കൾ മി​ക്ക​തും എവി​ടെ​നി​ന്നാ​ണു​ത്ഭ​വി​ച്ച​തെ​ന്നു വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്കു അറി​യ​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടോ?

അവർ ഇതൊ​ന്നു മന​സ്സി​രു​ത്തി വാ​യി​ക്ക​ട്ടെ; പാ​രി​സ്സിൽ ഷാ​ത്ത​ലെ എന്ന സ്ഥ​ല​ത്തു നീ​ണ്ട​തും വി​സ്താ​ര​മേ​റി​യ​തു​മായ ഒരു കു​ണ്ട​റ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. സെ​യിൻ​ന​ദി​യു​ടെ അടി​യിൽ​നി​ന്ന് എട്ട​ടി ചു​വ​ട്ടി​ലാ​ണ് ഈ കു​ണ്ടറ. അതിനു ജനാ​ല​ക​ളാ​വ​ട്ടെ കാ​റ്റിൻ​പ​ഴു​തു​ക​ളാ​വ​ട്ടെ ഇല്ല; ആകെ​യു​ള്ള ഒരു ദ്വാ​രം വാ​തി​ലാ​ണ്; മനു​ഷ്യർ​ക്ക് അങ്ങോ​ട്ടു കട​ന്നു​ചെ​ല്ലാം; വാ​യു​വി​നു വയ്യാ. ഈ നി​ല​വ​റ​യ്ക്കു തട്ടാ​യി ഒരു കല്ലു​ക​മാ​ന​വു​മു​ണ്ട്; നി​ല​മാ​യി പത്തി​ഞ്ചു ചേറും. അതിൽ കല്ലു​പാ​വി​യി​ട്ടു​ണ്ട്; പക്ഷേ, ആ കൽ​വി​രി വെ​ള്ളം കി​നി​ഞ്ഞു ദ്ര​വി​ച്ചു വി​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. നി​ല​ത്തു നി​ന്ന് എട്ട​ടി മു​ക​ളിൽ ഒരു നീ​ണ്ടു കനത്ത തുലാം ഈ ഭു​ഗർ​ഭ​ഗു​ഹ​യു​ടെ ഒര​റ്റം മുതൽ മറ്റേ അറ്റം​വ​രെ മു​ട്ടി​നി​ല്ക്കു​ന്നു; ഈ തു​ലാ​ത്തിൽ​നി​ന്ന് അടു​ത്ത​ടു​ത്താ​യി, മൂ​ന്ന​ടി​നീ​ള​ത്തി​ലു​ള്ള ചങ്ങ​ല​കൾ തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​പ്പു​ണ്ട്; ഓരോ ചങ്ങ​ല​യു​ടെ​യും തു​മ്പ​ത്തു കഴു​ത്തി​ന്റെ വട്ട​ത്തിൽ ഓരോ വട്ട​ക്ക​ണ്ണി​യും. ഈ നി​ല​വ​റ​ക്കു​ണ്ടിൽ തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷ വി​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​രെ, തു​ലോ​ങ്ങി​ലെ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന​തി​നു​മുൻ​പ് തട​വി​ലി​ടു​ന്നു. അവരെ ഈ തു​ലാ​ത്തി​ന്റെ ചു​വ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് ഉന്തി​യാ​ക്കും; അവിടെ ഓരോ​രു​ത്ത​നും തനി​ക്കു​ള്ള ചങ്ങല ഇരു​ട്ട​ത്ത് ആടി​ക്ക​ളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് കാ​ത്തു​നി​ല്ക്കു​ന്ന​തു കാണാം.

ചങ്ങ​ല​ക​ളും—ആ തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന കൈകൾ—കഴു​ത്തു​വ​ട്ട​ക്ക​ണ്ണി​ക​ളും—ആ തു​റ​ന്ന കൈ​പ്പ​ട​ങ്ങൾ— അവി​ടെ​ക്കെ​ത്തു​ന്ന നിർ​ഭാ​ഗ്യ​സ​ത്ത്വ​ങ്ങ​ളെ കഴു​ത്തിൽ പി​ടി​കൂ​ടു​ന്നു. അവിടെ അവരെ ആണി​ക്കി​ട്ടു​ക​ള​യും. ചങ്ങല നീളം പോ​രാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട് അവർ​ക്കു കി​ട​ക്കാൻ വയ്യാ. അവർ അന​ങ്ങാ​തെ ആ ഗു​ഹ​യിൽ, ആ അന്ധ​കാ​ര​ത്തിൽ, ആ തു​ലാ​ത്തി​നു ചു​വ​ട്ടിൽ, ഏതാ​ണ്ടു തൂ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടു, തങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള അപ്പ​മോ വെ​ള്ള​പ്പാ​ത്ര​മോ തല​യ്ക്കു മു​ക​ളി​ലെ കമാ​ന​ത്ത​ട്ടോ, തൊടാൻ ആരും കേൾ​ക്കാ​ത്ത യത്ന​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ചെ​യ്യാൻ നിർ​ബ​ന്ധ​രാ​യി, ചളി പകു​തി​ക്കാൽ​വ​രെ​യാ​യി, കാൽ​ച്ച​ണ്ണ​ക​ളി​ലെ​ക്കു​ത​ന്നെ ഒലി​ച്ചു​കേ​റു​ന്ന ചേ​റോ​ടു​കൂ​ടി, ക്ഷീ​ണം കൊ​ണ്ടു തകർ​ന്നു, തു​ട​ക​ളും കാൽ​മു​ട്ടു​ക​ളും കഴ​ച്ചു വേ​റി​ട്ടു, കു​റ​ച്ചൊ​രു വിശമം കി​ട്ടാൻ കൈ​കൊ​ണ്ടു ചങ്ങല മു​റു​കെ​പ്പി​ടി​ച്ചു, നി​വർ​ന്നു​നി​ന്നും​കൊ​ണ്ട​ല്ലാ​തെ ഉറ​ങ്ങാൻ വയ്യാ​തെ, കഴു​ത്തു​പ​ട്ട​യു​ടെ ഇറു​ക്കം​കൊ​ണ്ട് ഓരോ നി​മി​ഷ​ത്തി​ലും ഞെ​ട്ടി​യു​ണർ​ന്ന്—ചിലർ ഇനി ഉണ​രി​ല്ലെ​ന്നാ​വും—അങ്ങ​നെ നി​ല്ക്കുക. ചു​ളി​യി​ലേ​ക്ക് എറി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന അപ്പം ഭക്ഷി​ക്കു​വാൻ പതു​ക്കെ കയ്യേ​റ്റ​ത്തി​ന്റെ ഉയ​ര​ത്തേ​ക്കു കാൽ​മ​ട​മ്പു​കൊ​ണ്ടു നീ​ക്കി​നീ​ക്കി കാ​ലി​ന്മേ​ലൂ​ടെ പൊ​ന്തി​ക്ക​ണം.

ഇങ്ങ​നെ അവർ എത്ര കാലം നി​ല്ക്കും? ഒരു മാസം. രണ്ടു മാസം, ചി​ല​പ്പോൾ ആറു​മാ​സം; ഒരാൾ ഒരു കൊ​ല്ലം നി​ന്നു. ഇതു തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷ​സ്ഥ​ല​ത്തി​ന്റെ പു​റ​ത്ത​ള​മാ​ണ്. രാ​ജാ​വി​ന്റെ ഒരു മു​യ​ലി​നെ മോ​ഷ്ടി​ച്ച​തി​ന്ന് ആളു​ക​ളെ ഇതിൽ പി​ടി​ച്ചി​ടു​ന്നു. ഈ ശവ​ക്കു​ഴി​ന​ര​ക​ത്തിൽ അവർ എന്തു കാ​ണി​ക്കും? ശവ​ക്കു​ഴി​യിൽ മനു​ഷ്യ​ന്ന് എന്തു​ചെ​യ്യാൻ കഴി​യു​മോ അത്—അവർ മര​ണ​വേ​ദ​ന​ക​ളെ അനു​ഭ​വി​ച്ചു​തീർ​ക്കും; നര​ക​ത്തിൽ മനു​ഷ്യ​ന്നു എന്തു ചെ​യ്യാൻ കഴി​യു​മോ അതും—അവർ പാ​ട്ടു​പാ​ടും; എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ, ഒരാ​ശ​യും ഇല്ലാ​താ​യേ​ട​ത്തു പാ​ട്ടു പറ്റി നി​ല്ക്കു​ന്നു. മാൽ​റ്റ​യി​ലെ കട​ലി​ലൂ​ടെ ഒരു തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷ​ത്തോ​ണി വന്നി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, തണ്ടു​വ​ലി​ക​ളു​ടെ ശബ്ദ​ത്തി​നും മീ​തെ​യാ​യി പാ​ട്ടി​ന്റെ ഒച്ച​കേ​ട്ടു. ഷാ​ത്തെ​ലെ​യി​ലെ തട​വു​കു​ണ്ട​റ​യിൽ പോ​യി​പ്പോ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള ആ ഒളി​വേ​ട്ട​ക്കാ​രൻ സാധു സുർ​വാ​ങ്സാ​ങ് പറ​യു​ക​യു​ണ്ടാ​യി: ‘പാ​ട്ടാ​ണ് എന്നെ നി​ല​നിർ​ത്തി​യ​ത്.’ കവി​ത​യു​ടെ പ്ര​യോ​ജ​ന​ശൂ​ന്യത, പദ്യം​കൊ​ണ്ട് എന്തു​കാ​ര്യം?

ഈ കു​ണ്ട​റ​യി​ലാ​ണ് ഏതാ​ണ്ട് എല്ലാ ആഭാ​സ​പ്പാ​ട്ടു​ക​ളു​ടേ​യും ജനനം. പാ​രി​സ്സി​ലെ ഗ്രാ​ങ്ഷാ​ത്തെ​ല​യി​ലെ കു​ണ്ട​റ​ത്ത​ട​വിൽ​നി​ന്നാ​ണ് മോങ് ഗോ​മ​റി​യി​ലെ തണ്ടു​വ​ലി​ശ്ശി​ക്ഷ​സ്ഥ​ല​ത്തു നട​പ്പു​ള്ള (…) ഈ വ്യ​സ​ന​മ​യ​മായ പല്ല​വി പു​റ​പ്പെ​ട്ട​ത്. ഈ പാ​ട്ടു​ക​ളിൽ അധി​ക​ഭാ​ഗ​വും വ്യ​സ​ന​മ​യ​മാ​ണ്; ചിലതു നേ​രം​പോ​ക്കു​ള്ള​താ​യി​ട്ടു​ണ്ട്; ഒന്ന് അനു​രാ​ഗ​പ​ര​വും:

‘പു​ഷ്പ​ചാ​പ​ന്നി​തേ കേ​ളീ​രം​ഗം.’

എന്തു​ത​ന്നെ ചെ​യ്താ​ലും മനു​ഷ്യ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ലു​ള്ള ആ ശാ​ശ്വ​ത​മായ സ്മാ​ര​ക​വ​സ്തു​വെ, അനു​രാ​ഗ​ത്തെ, ഇല്ലാ​താ​ക്കാൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കു ത്രാ​ണി​യി​ല്ല.

ഈ ദു​ഷ്പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ ലോ​ക​ത്തിൽ, ആളുകൾ തങ്ങ​ളു​ടെ ഗോ​പ്യ​ങ്ങ​ളെ സൂ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു. ഗോ​പ്യ​മാ​ണ് മറ്റെ​ല്ലാ​റ്റി​നും മീ​തെ​യു​ള്ള​ത്. ഈ ദു​ഷ്ട​ന്മാ​രു​ടെ കണ്ണിൽ ഗോ​പ്യം ഐക​മ​ത്യ​മാ​ണ്; അത് ഐക​മ​ത്യ​ത്തി​നു​ള്ള ഒര​സ്തി​വാ​ര​മാ​യി ഉപ​യോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഒരു ഗോ​പ്യ​ത്തെ പു​റ​ത്താ​ക്കു​ന്ന​ത് ഈ ഭയ​ങ്ക​ര​വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ന്റെ ഒരം​ഗ​ത്തിൽ​നി​ന്നു തനതു വ്യ​ക്തി​വി​ശേ​ഷ​ത്തി​ന്റേ​തായ എന്തോ ഒന്നി​നെ അടർ​ത്തി​യെ​ടു​ക്കു​ക​യാ​ണ്. ഉന്മേ​ഷ​മ​യ​മായ കന്ന​ഭാ​ഷ​യിൽ, രഹ​സ്യം പു​റ​ത്താ​ക്കുക എന്ന​തി​നു പേർ ‘കഷ്ണം തി​ന്നു​ക​യാ​ണ്.’ ആ കള്ളി​വെ​ളി​ച്ച​ത്താ​ക്കു​ന്ന​വൻ എല്ലാ​വർ​ക്കും​കൂ​ടി​യു​ള്ള​തി​ന്റെ ഒരംശം കൈ​യി​ലാ​ക്കു​ക​യും ഓരോ​രു​ത്ത​ന്റേ​യും മാം​സ​ത്തി​ന്റെ ഒരു കഷ്ണം തി​ന്നു നന്നാ​വാൻ നോ​ക്കു​ക​യു​മാ​ണെ​ന്നാ​വാം അതി​ന്റെ സാരം

ചെ​കി​ട്ട​ത്ത് ഒര​ടി​കൊ​ള്ളുക എന്നു​വെ​ച്ചാൽ എന്താ​ണർ​ത്ഥം? സാ​ധാ​രണ രൂ​പ​കാ​തി​ശ​യോ​ക്തി മറു​പ​ടി പറ​യു​ന്നു; ‘അതു മു​പ്പ​ത്താ​റു മെ​ഴു​തി​രി​വെ​ളി​ച്ചം കാ​ണു​ക​യാ​ണ്.’ ഇവിടെ കന്ന​ഭാഷ ഇട​യിൽ​ക്ക​ട​ന്ന് അതു കൈ​യി​ലാ​ക്കു​ന്നു; മെ​ഴു​തി​രി, കമു​ഫ്ള്, അതു പി​ടി​ച്ചു, സാ​ധാ​രണ ഭാഷ സു​ഫ്ളെ (മു​ഖ​ത്ത് അടി) എന്ന​തി​ന്റെ പര്യാ​യ​മാ​യി കമൂ​ഫ്ളെ [4] സമ്മാ​നി​ക്കു​ന്നു. ഇങ്ങ​നെ, ചു​വ​ട്ടിൽ​നി​ന്നു മു​ക​ളി​ലേ​ക്കു​ള്ള ഒരു​ത​രം അരി​ച്ചെ​ടു​ക്കൽ​കൊ​ണ്ടു രൂ​പ​കാ​തി​ശ​യോ​ക്തി​യു​ടെ സാ​ഹാ​യ്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി, ആ അഗ​ണ്യ​മായ വളയൻ കന്ന​ഭാഷ ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​യിൽ​നി​ന്നു പണ്ഡി​ത​യോ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്കു കയ​റി​ച്ചെ​ല്ലു​ന്നു. ‘ഞാൻ എന്റെ മെ​ഴു​തി​രി കത്തി​ക്കു​ന്നു’ എന്നു പു​ലെ​യെ പറ​ഞ്ഞ​തു കാരണം, വോൾ​ത്തെ​യർ എഴുതി: ‘ലാം​ഗ്ല്വി​യെ ലബോ​മെൽ ഒരു നൂറു പു​ക​യൂ​ത്തി​നെ (കമു​ഫ്ളെ​യെ) അർ​ഹി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

കന്ന​ഭാ​ഷ​യിൽ നട​ത്തു​ന്ന അന്വേ​ഷ​ണം ഓരോ അടി​വെ​പ്പി​ലും പു​തു​വ​സ്തു​ക്ക​ളെ കണ്ടു​പി​ടി​ക്ക​ലാ​ണ്. ഈ അത്ഭു​ത​ക​ര​മായ ഭാ​ഷാ​ശൈ​ലി പഠി​ക്കു​ക​യും അന്വേ​ഷി​ച്ച​റി​യു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് സാ​ധാ​രണ ജന​സ​മു​ദാ​യ​വും ആ ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ജന​സ​മു​ദാ​യ​വും​കൂ​ടി​യു​ള്ള നി​ഗൂ​ഢ​മായ വി​ല​ങ്ങു​മു​റി​വിൽ എത്തി​ച്ചേ​രു​ന്നു.

കന്ന​ഭാഷ എന്ന​തു ഭാഷ തട​വു​പു​ള്ളി​യാ​യ​താ​ണ്.

മനു​ഷ്യ​ന്റെ ആലോ​ച​നാ​ശ​ക്തി​ക്ക് അത്ര​മേൽ താ​ഴാ​മ​ല്ലോ എന്ന​ത്, ദൈ​വ​ഗ​തി​യു​ടെ നി​ഗൂ​ഢ​മായ ദ്രോ​ഹ​ശീ​ല​ത്തി​ന് അതിനെ അത്ര​ത്തോ​ളം വലി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി അവിടെ തള​ച്ചി​ടാൻ കഴി​യു​ന്നു​വ​ല്ലോ എന്ന​ത്, ആ അന്ധ​കാ​ര​കു​ണ്ഡ​ത്തിൽ അതിനെ എന്തു ചങ്ങ​ല​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടോ കെ​ട്ടി​യി​ടാ​റാ​കു​ന്നു​വ​ല്ലോ എന്ന​ത്, ആരേ​യും അമ്പ​ര​പ്പി​ക്ക​ത്ത​ക്ക​താ​ണ്.

ഹാ, നിർ​ഭാ​ഗ്യ​സ​ത്ത്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ മോ​ശ​വി​ചാ​രം!

ഹാ, ആ കൂ​രി​രു​ട്ടിൽ​പ്പെ​ട്ട മനു​ഷ്യാ​ത്മാ​വി​നെ സഹാ​യി​ക്കാൻ ആരും വരി​ല്ലെ​ന്നു​ണ്ടോ? മന​സ്സി​നെ, മോ​ച​ന​മ​രു​ളു​ന്ന ആ ദേവനെ, ആകാ​ശ​ത്തു​നി​ന്നു രണ്ടു ചി​റ​കു​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി ഇറ​ങ്ങി​വ​രു​ന്ന ആ ദി​വ്യ​പ​രാ​ക്ര​മി​യെ, പ്ര​കാ​ശ​മാ​ന​നായ ആ ഭാ​വി​ഭ​ട​നെ, എന്നെ​ന്നും ഇങ്ങ​നെ കാ​ത്തി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണോ അതി​ന്റെ ഈശ്വ​ര​വി​ധി? ആദർ​ശ​പു​രു​ഷ​ന്റെ തേ​ജോ​മ​യ​മായ കു​ന്ത​ത്തെ തു​ണ​യ്ക്കു കി​ട്ടാൻ​വേ​ണ്ടി അത് എന്നെ​ന്നും നി​ന്നു കെ​ഞ്ചു​ക​ത​ന്നെ​യെ​ന്നോ? പാ​താ​ള​ത്തി​ന്റെ ഇരു​ട്ടി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള ദൗർ​ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​ന്റെ ഭയ​ങ്ക​ര​മായ പാ​ഞ്ഞു​വ​ര​വ് എന്നെ​ന്നും നി​ന്നു​കേൾ​ക്കു​ക​യും, ഭയ​ങ്ക​ര​മായ പു​ഴ​വെ​ള്ള​ത്തി​ന്റെ അടി​യിൽ ആ ഘോ​ര​സർ​പ്പ​ത്തി​ന്റെ തലയും വെ​ള്ള​പ്പ​ത​കൊ​ണ്ടു വര​യി​ട്ട ആമാ​ശ​യ​വും നഖ​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും അല​ക​ളു​ടേ​യും മണ്ഡ​ല​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും ഞെ​ളി​ഞ്ഞു​പി​രി​യു​ന്ന ഓളം​മ​റി​ച്ചി​ലു​ക​ളും പി​ന്നെ​യും പി​ന്നെ​യും അടു​ക്കു​ന്ന​താ​യി ഇട​യ്ക്കി​ട​ക്കു കാ​ണു​ക​യും ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നോ? ഇങ്ങ​നെ അത് ഒരു വെ​ളി​ച്ച​ത്തി​ന്റെ നാ​ള​വു​മി​ല്ലാ​തെ, ആശ​യ്ക്കു വഴി​യി​ല്ലാ​തെ, ആ ഭയ​ങ്ക​രാ​പ​ത്തി​ന്നു​ഴി​ഞ്ഞി​ട​പ്പെ​ട്ടു. പേ​ടി​ച്ചു​തു​ള്ളി, മു​ടി​ചി​ന്നി, കൈ തി​രു​മ്മി​ക്കൊ​ണ്ടു, രാ​ത്രി​യാ​കു​ന്ന പാ​റ​യോ​ട് എന്നെ​ന്നും ചങ്ങ​ല​ക്കി​ട​പ്പെ​ട്ടു, നി​ഴ​ല്പാ​ടു​കൾ​ക്കു​ള്ളിൽ വെ​ളു​ത്തു നഗ്ന​മാ​യി ഒരു വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ ആൻ​ഡ്രോ​മി​ഡി​യാ​യി [5] അങ്ങ​നെ കി​ട​ന്നു​കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്നോ?

കു​റി​പ്പു​കൾ

[1] ഒരു ഫ്ര​ഞ്ചു കവി​യും കഥാ​കാ​ര​നും.

[2] ഇതി​ന്നു കെൽ​റ്റി​ക്ഭാ​ഷ​യിൽ മകൻ എന്നർ​ത്ഥം.

[3] അർ​വ്വാ​ചീ​ന​നായ ഫ്ര​ഞ്ചു തട്ടി​പ്പ​റി​ക്കാ​രൻ.

[4] ഉറ​ങ്ങു​ന്ന ആളുടെ മു​ഖ​ത്തേ​യ്ക്കൂ​തിയ ഒരൂ​ത്തു​പുക.

[5] ഒരി​തി​ഹാ​സ​ക​ഥാ​പാ​ത്രം. ഈ സു​ന്ദ​രി​യെ ഒരു രാ​ക്ഷ​സൻ വള​രെ​ക്കാ​ലം ഒരു പാ​റ​മേൽ ചങ്ങ​ല​യ്ക്കി​ട്ടു.

Colophon

Title: Les Miserables (ml: പാ​വ​ങ്ങൾ).

Author(s): Victor Hugo.

First publication details: Mathrubhumi; Kozhikkode, Kerala; Book 4, Part 11; 1925.

Deafult language: ml, Malayalam.

Keywords: Novel, Les Miserable, Victor Hugo, വി​ക്തോർ യൂഗോ, പാ​വ​ങ്ങൾ, നാ​ല​പ്പാ​ട്ടു് നാ​രാ​യണ മേനോൻ, വി​വർ​ത്ത​നം, Open Access Publishing, Malayalam, Sayahna Foundation, Free Software, XML.

Digital Publisher: Sayahna Foundation; JWRA 34, Jagthy; Trivandrum 695014; India.

Date: September 1, 2021.

Credits: The text of the original item is in the public domain. The text encoding and editorial notes were created and​/or prepared by the Sayahna Foundation and are licensed under a Creative Commons Attribution By ShareAlike 4​.0 International License (CC BY-SA 4​.0). Any reuse of the material should credit the Sayahna Foundation and must be shared under the same terms.

Cover: Le Miserables, a photograph by Otterbein University, Theatre and Dance, USA (2018). The picture is a photograph of a scene from Les Miserables, a theatrical performance of Theatre and Dance group of Otterbein University, USA. The image is taken from Wikimedia Commons and is gratefully acknowledged.

Production history: Typesetter: Sayahna Foundation; Editor: PK Ashok; Translation: Nalappatt Narayana Menon; Digitizer: KB Sujith; Processed by: JN Jamuna, LJ Anjana, KB Sujith; Encoding: CV Radhakrishnan.

Production notes: The entire document processing has been done in a computer running GNU/Linux operating system and TeX and friends. The PDF has been generated using XeLaTeX from TeXLive distribution 2021 using Ithal (ഇതൾ), an online framework for text formatting. The TEI (P5) encoded XML has been generated from the same LaTeX sources using LuaLaTeX. HTML version has been generated from XML using XSLT stylesheet (sfn-​tei-html.xsl) developed by CV Radhakrkishnan.

Fonts: The basefont used in PDF and HTML versions is RIT Rachana authored by KH Hussain, et al., and maintained by the Rachana Institute of Typography. The font used for Latin script is Linux Libertine developed by Phillip Poll.

Web site: Maintained by KV Rajeesh.

Download document sources in TEI encoded XML format.

Download Phone PDF.