ലഹള എന്നൊ​ന്നു​ണ്ട്; രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹം എന്നു​മൊ​ന്നു​ണ്ട്; ശു​ണ്ഠി​യു​ടെ രണ്ടു ഭി​ന്ന​രൂ​പ​ങ്ങ​ളാ​ണിവ; ഒന്നു ന്യാ​യ്യ​മാ​ണ്, മറ്റേ​ത് അന്യാ​യ്യ​മാ​ണ് പ്ര​ജാ​വാ​ഴ്ച​ക​ളിൽ, നീ​തി​ന്യാ​യ​ത്തി​ന്മേൽ സ്ഥാ​പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​യാ​യി ആകെ​യു​ള്ള രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ളിൽ, ‘ഭി​ന്നിത’ സംഖ്യ രാ​ജ​സ്ഥാ​ന​മെ​ടു​ത്തു എന്നു ചി​ല​പ്പോൾ വന്നേ​ക്കും, അപ്പോൾ മു​ഴു​വൻ സംഖ്യ ശു​ണ്ഠി​യെ​ടു​ക്കു​ക​യും അതി​ന്ന് ആവ​ശ്യ​മു​ള്ള അവ​കാ​ശ​ബ​ലം ആയു​ധ​മെ​ടു​ത്തു എന്നു​ത​ന്നെ​യാ​വു​ക​യും ചെ​യ്തേ​ക്കാം സം​ഘ​ബ​ല​ത്തി​ന്റെ ഭര​ണാ​ധി​കാ​ര​ത്തിൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​യി​ലെ​ല്ലാം ഭി​ന്നി​ത​സം​ഖ്യ​യോ​ടു​ള്ള മു​ഴു​വൻ സം​ഖ്യ​യു​ടെ യു​ദ്ധം രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹ​മാ​ണ്; മു​ഴു​വൻ സം​ഖ്യ​യോ​ടു​ള്ള ഭി​ന്നിത സം​ഖ്യ​യു​ടെ ശണ്ഠ ലഹ​ള​യും; തു​ലെ​രി​രാ​ജ​ധാ​നി​യി​ലു​ള്ള​തു രാ​ജാ​വോ ജന​പ്ര​തി​നി​ധി​യോ​ഗ​മോ എന്ന​ത​നു​സ​രി​ച്ച് ആ ശണ്ഠ​യി​ടൽ ന്യാ​യ്യ​മോ അന്യാ​യ്യ​മോ ആവും. ഒറ്റ പീ​ര​ങ്കി​ത​ന്നെ ആഗ​സ്ത് 10-ാംന് പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങൾ​ക്കു നേരെ ചൂ​ണ്ട​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ അന്യാ​യ്യ​വും. വാ​ങ്ദെ​മി​യർ [1] 14-ാംനു യാ​യ​പ്പോൾ ന്യാ​യ്യ​വു​മാ​യി കാ​ഴ്ച​യിൽ​സ​മം, വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ കേവലം വി​ഭി​ന്നം; സ്വീ​ഡൻ​കാർ അവാ​സ്ത​വ​ത്തെ പി​ന്താ​ങ്ങി; ബോ​നാ​പ്പാർ​ത്ത് വാ​സ്ത​വ​ത്തെ പി​ന്താ​ങ്ങി. സർ​വ്വ​ജ​ന​സ​മ്മ​തി​യിൽ സ്ഥാ​പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട തനതു സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തേ​യും തനതു ഭര​ണാ​ധി​കാ​ര​ത്തേ​യും തെ​രു​വീ​ഥി​യെ​ക്കൊ​ണ്ട് ഇള​ക്കി​മ​റി​ക്കാൻ കഴി​യു​ന്ന​ത​ല്ല. പരി​ഷ്കാ​ര​ത്തെ ശരി​യാ​യി സം​ബ​ന്ധി​ക്കു​ന്ന സക​ല​ത്തി​ലും ഇങ്ങ​നെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണ്; ഇന്നു സൂ​ക്ഷ​മത കൂ​ടി​യി​ട്ടു​ള്ള പൊ​തു​ജ​ന​ത്തി​ന്റെ ദൃ​ഷ്ടി നാ​ളെ​യ്ക്കു തക​രാ​റാ​വും. ഒരേ ശു​ണ്ഠി തെ​റെ​യു​ടെ നേ​രെ​യാ​യ​പ്പോൾ വേ​ണ്ട​തും തുർ​ഗോ​വി​നു​നേ​രെ​യാ​യ​പ്പോൾ വങ്ക​ത്ത​വു​മാ​യി. യന്ത്ര​ങ്ങ​ളെ അടി​ച്ചു​ത​കർ​ക്കുക, കല​വ​റ​പ്പു​ര​ക​ളെ കൊ​ള്ള​യി​ടുക, തീ​വ​ണ്ടി​പ്പാ​ത​യി​ലെ ഇരി​മ്പു​വാ​ള​ങ്ങ​ളെ മു​റി​ച്ചു​നീ​ക്കുക, കപ്പൽ​ക്കോ​തി​ക​ളെ നശി​പ്പി​ക്കുക, പു​രു​ഷാ​ര​ങ്ങൾ വഴി​തെ​റ്റി വെ​യ്ക്കുക, ന്യാ​യാ​ധി​പ​തി​കൾ അഭി​വൃ​ദ്ധി​യെ കൂ​ട്ടാ​ക്കാ​തി​രി​ക്കുക, വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​കൾ രമു​സ്സി​നെ [2] കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തുക. റൂ​സ്സോ​വി​നെ സ്വി​റ്റ്സർ​ലാ​ണ്ടിൽ​നി​ന്ന് ആട്ടി​യോ​ടി​ക്കു​ക​യും കല്ലെ​റി​യു​ക​യും—ഇതും ലഹ​ള​യാ​ണ്. മോ​സ്സ​റ​സ്സ​റോ​ട് ഇസ്രേൽ എതിർ​ക്കുക, ഫോ​ഷി​യെ​നോ​ട് [3] ആതെൻ​സ് എതിർ​ക്കുക, സി​സ​റോ​വോ​ടു റോം–ഇതു രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹ​മാ​ണ്; ബസ്തീ​ലി​ന്നു​നേ​രെ പാ​രി​സ് ചെ​ല്ലുക—ഇതു രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹ​മാ​ണ്. അലെ​ക്സാ​ണ്ട​രു​ടെ നേർ​ക്കു പട്ടാ​ള​ങ്ങ​ളും, കൊ​ളം​ബ​സ്സി​നു നേർ​ക്കു നാ​വി​ക​സൈ​ന്യ​ങ്ങ​ളും തി​രി​ഞ്ഞു​നിൽ​ക്കുക—ഇതും അതേ ലഹ​ള​ത​ന്നെ; മര്യാ​ദ​കെ​ട്ട ലഹള; എന്തു​കൊ​ണ്ട്? കൊ​ളം​ബ​സ് വട​ക്കു​നോ​ക്കി​യ​ന്ത്രം​കൊ​ണ്ട് അമേ​രി​ക്ക​യ്ക്കു​വേ​ണ്ടി എന്തു​ചെ​യ്യു​ന്നു​വോ അതു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് അലെ​ക്സാ​ണ്ടർ ഏഷ്യ​യ്ക്കു​വേ​ണ്ടി വാ​ളു​കൊ​ണ്ടു ചെ​യ്ത​ത്. കൊ​ളം​ബ​സ്സി​നെ​പ്പോ​ലെ​ത്ത​ന്നെ അല​ക്സാ​ണ്ട​റും ലോകം കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു. പരി​ഷ്കാ​ര​ത്തി​നു​ള്ള​വ​യായ ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ ഈ സമ്മാ​ന​ങ്ങൾ, വെ​ളി​ച്ച​ത്തി​ന്റെ അത്ത​രം ചില വലു​പ്പം​വെ​പ്പി​ക്ക​ലു​ക​ളാ​ണ്; അവിടെ ഏതൊ​രെ​തിർ​നിൽ​പ്പും ശി​ക്ഷാർ​ഹ​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു. ചി​ല​പ്പോൾ ജന​ക്കൂ​ട്ടം അതി​നോ​ടു​ത​ന്നെ​യു​ള്ള വി​ശ്വ​സ്ത​ത​യെ കള​വാ​യി അടി​ച്ചു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്നു. പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങൾ ജന​സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​നു ദ്രോ​ഹി​ക​ളാ​ണ്. ഉദാ​ഹ​ര​ണ​ത്തി​നു് ചു​ങ്ക​മ​ട​യ്ക്കാ​തെ ഉപ്പു​ക​ച്ച​വ​ടം ചെ​യ്തി​രു​ന്ന​വർ ദീർ​ഘ​കാ​ല​മാ​യി ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി യു​ദ്ധം​വെ​ട്ടി നി​ന്നി​ട്ട്—ഒരു ന്യാ​യ്യ​മായ ശണ്ഠ– ആ വേണ്ട സമ​യ​ത്തു, നി​വൃ​ത്തി കി​ട്ടി എന്നാ​യ​പ്പോൾ, പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങൾ ജയി​ച്ചു എന്നാ​യ​പ്പോൾ, ഒരു തി​രി​ച്ചിൽ തി​രി​ഞ്ഞു രാ​ജാ​വി​ന്റെ ഭാഗം ചേർ​ന്നു, രാ​ജ​ഭ​ക്ത​സം​ഘ​മാ​യി മാറി, കഥ​യി​ല്ലാ​യ്മ​യു​ടെ വ്യ​സ​ന​ക​ര​ങ്ങ​ളായ പ്ര​ധാ​ന​കൃ​തി​ക​ളോ​ടെ​തിർ​ക്കുക എന്ന​തു​പോ​യി​ട്ട് അവ​യു​ടെ നി​ല​നി​ല്പി​നു​വേ​ണ്ടി ശണ്ഠ​യി​ടു​ന്ന​വർ എന്ന നി​ല​യി​ലേ​ക്കു കട​ന്നു എന്നു​വെ​ച്ചാൽ ഇതി​ല​ധി​കം അത്ഭു​ത​ക​ര​മാ​യി​ട്ടെ​ന്താ​ണു​ള്ള​ത്! കു​ള്ള​ച്ച​ര​ക്കു​പ്പു​ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​രൻ രാ​ജ​ശി​ക്ഷ​യു​ടെ തൂ​ക്കു​മ​ര​ത്തിൽ നി​ന്നി​റ​ങ്ങി​പ്പോ​ന്നു. കഴു​ത്തിൽ ഒരു ചര​ട്ടു​തു​മ്പോ​ടു​കൂ​ടി, പട്ടാ​ള​പ്പ​രി​ചാ​ര​ക​രു​ടെ വെ​ള്ള​നാ​ട​യ​ണി​ഞ്ഞു. ‘ഉപ്പു​ചു​ങ്കം കഴു​വേ​റ​ട്ടെ’ എന്ന​തിൽ​നി​ന്നു മഹാ​രാ​ജാ​വി​നു ദീർ​ഘാ​യു​സ്സ് എന്ന​തു പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. ബർ​ത്തെ​ലോ​മി​യു​വി​ലെ പാ​ത​കി​കൾ. സെ​പ്തം​ബ​റി​ലെ കഴു​ത്തു​മു​റി​യ​ന്മാർ, അവി​ഞോ​ങ്ങി​ലെ ആളെ​ക്കൊ​ല്ലി​കൾ, കൊ​ലി​ഞി​യി​ലെ കൊ​ല​പാ​ത​കി​കൾ, മദാം​ലം​ബ​ല്ലി​ന്റെ [4] കൊ​ല​യാ​ളി​കൾ. ബ്രൂ​ണി​ന്റെ [5] കൊ​ല​യാ​ളി​കൾ, തട്ടി​പ്പ​റി​സ്സം​ഘ​ക്കാർ, ബ്ര​സ്സാ​റി​ലെ വീ​ര​പു​രു​ഷ​ന്മാർ— ഇതാ ഒരു ലഹള. ല വൻദി അന്ത​സ്സു​കൂ​ടിയ മേ​ത്ത​രം ലഹ​ള​യാ​ണ്. നട​ന്നു പോ​കു​ന്ന അധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ശബ്ദം കേ​ട്ടാ​ല​റി​യാം; കല​ങ്ങി​മ​റി​ഞ്ഞ പൊ​തു​ജ​ന​ക്കൂ​ട്ട​ത്തിൽ​നി​ന്ന് എപ്പോ​ഴും അതു പു​റ​പ്പെ​ടു​ക​യി​ല്ല; ഭ്രാ​ന്തു​പി​ടി​ച്ച ചീ​റ്റ​ലു​ക​ളു​ണ്ട്. ഉട​ഞ്ഞു​ത​കർ​ന്ന മണി​ക​ളു​ണ്ട്, എല്ലാ ആപൽ​സൂ​ച​ക​മ​ണി​യ​ടി​ക​ളും ഓടി​ന്റെ​നാ​ദം പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. ശു​ണ്ഠി​യു​ടേ​യും അജ്ഞ​ത​യു​ടേ​യും മു​ര​ളി​ച്ച അഭി​വൃ​ദ്ധി​യു​ടെ ക്ഷോ​ഭ​ത്തിൽ​നി​ന്നു തി​ക​ച്ചും ഭി​ന്ന​മാ​ണ്. നി​ങ്ങൾ ഏതു ഭാ​ഗ​ത്തെ​ക്കാ​ണ് നട​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു ഞാൻ കാ​ണ​ട്ടെ. വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ എഴു​ന്നേൽ​ക്കുക; പക്ഷേ, അതു നി​ങ്ങൾ മഹാ​നാ​വാ​നാ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ. മുൻ​പോ​ട്ടാ​യി​ട്ട​ല്ലാ​തെ രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹ​മി​ല്ല മറ്റേ​തൊ​രു​ത​രം ലഹ​ള​യും ചീ​ത്ത​യാ​ണ്, പി​ന്നി​ലേ​ക്കു​ള്ള ഏതു​റ​ച്ച കാൽ​വെ​പ്പും ലഹ​ള​യാ​ണ്; പിൻ​വാ​ങ്ങൽ മനു​ഷ്യ​സ​മു​ദാ​യ​ത്തോ​ട് ഒര​ക്ര​മ​പ്ര​വൃ​ത്തി ചെ​യ്യു​ക​യാ​ണ്. സത്യ​ത്തി​ന്റെ ഒരു ശു​ണ്ഠി​യെ​ടു​ക്ക​ലാ​ണ് രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹം! രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹ​ത്താൽ പു​ഴ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന പാ​ത​വി​രി​കൾ അവ​കാ​ശ​ത്തി​ന്റെ തീ​പ്പൊ​രി​ക​ളെ പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കു​ന്നു. ആ പാ​ത​വി​രി​കൾ ലഹ​ള​യ്ക്കു തങ്ങ​ളു​ടെ ചളി മാ​ത്ര​മേ കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു​ള്ളു. പതി​നാ​ലാ​മൻ ലൂ​യി​യു​ടെ നേർ​ക്ക് ദന്തോ​ങ്— ഇതു രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹ​മാ​ണ്, ദന്തോ​ങ്ങി​നു നേർ​ക്ക് എബെർ—ഇതു ലഹള

അപ്പോൾ ചില ഘട്ട​ത്തിൽ രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹം, ലഫ​യേ​ത്ത് പറ​യു​മ്പോ​ലെ, ധർ​മ്മ​ങ്ങ​ളിൽ​വെ​ച്ച് ഏറ്റ​വും ദി​വ്യ​മായ ഒന്നാ​ണെ​ങ്കിൽ, ലഹള ദു​ഷ്കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളിൽ​വെ​ച്ച് ഏറ്റ​വും അപാ​യ​ക​ര​മായ ഒന്നാ​ണ്.

പു​ക​ച്ചി​ലി​ന്റെ ശക്തി​ക്കു​മു​ണ്ട് വൃ​ത്യാ​സം: രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹം പല​പ്പോ​ഴും ഒര​ഗ്നി​പർ​വ്വ​ത​മാ​ണ്; ലഹള പല​പ്പോ​ഴും ഒരു വൈ​ക്കോ​ല്ക്കു​ണ്ട തീ​പ്പി​ടി​ക്കൽ മാ​ത്രം.

ഞങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, ലഹള ചി​ല​പ്പോൾ ഭര​ണാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ന്നു​ള്ളി​ലും കാണും. പൊ​ലി​ന്യാ​ക് ഒരു ലഹ​ള​ക്കാ​ര​നാ​ണ്; കമിൽ ദെ​മു​ലെ​ങ് ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളിൽ ഒരാ​ളാ​ണ്.

രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹം ചി​ല​പ്പോൾ രാ​ജ്യോ​ദ്ധാ​ര​ണ​മാ​ണ്.

സർ​വ്വ​രു​ടേ​യും അനു​മ​തി​യോ​ടു​കൂ​ടി എല്ലാം പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കുക എന്ന​തു തി​ക​ച്ചും അർ​വാ​ചീ​ന​മായ ഒരേർ​പ്പാ​ടാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടും, അതി​നു​മുൻ​പ് നാ​ലാ​യി​രം കൊ​ല്ല​ത്തോ​ള​മാ​യി, ചരി​ത്ര​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം അവ​കാ​ശ​ത്തെ അതി​ക്ര​മി​ക്ക​ലും പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങൾ കഷ്ട​പ്പെ​ട​ലും മാ​ത്ര​മാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടും, ഓരോ ചരി​ത്രാം​ശ​വും അതി​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു കഴി​യു​ന്നേ​ട​ത്തോ​ളം എതി​ര​ഭി​പ്രാ​യ​വും കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നെ​ത്തു​ന്നു സീ​സർ​ച​ക്ര​വർ​ത്തി​മാ​രു​ടെ കാ​ല​ത്തു രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹ​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല; പക്ഷേ, ജു​വെ​നെൽ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

പ്ര​വൃ​ത്തി​യു​ടെ സ്ഥാ​നം വാ​ക്കു നി​വർ​ത്തി​ച്ചു.

സീ​സർ​മാ​രു​ടെ കാ​ല​ത്തു സയേ​നി​ലേ​ക്കു​ള്ള നാ​ടു​ക​ട​ത്ത​ലു​ണ്ട്; വർ​ഷ​വൃ​ത്താ​ന്തം​കു​റി​ച്ചു​വെ​യ്ക്കു​ന്ന ആളു​മു​ണ്ട്. പത്ത​മോ​സ്സി​ലെ​യ്ക്കു നാ​ടു​ക​ട​ത്ത​പ്പെ​ട്ട ആ വർ​ഷ​വൃ​ത്താ​ന്ത​നിർ​മ്മാ​താ​വി​നെ​പ്പ​റ്റി ഞങ്ങൾ ഒന്നും പറ​യു​ന്നി​ല്ല— അദ്ദേ​ഹ​വും ആദർ​ശ​ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ പേ​രി​ലു​ള്ള ഒരു മഹ​ത്തായ ആക്ഷേ​പം​കൊ​ണ്ടു വാ​സ്ത​വ​ലോ​ക​ത്തെ സം​ഭ്ര​മി​പ്പി​ക്കു​ക​യും തന്റെ മനോ​രാ​ജ്യ​ദൃ​ഷ്ടി​കൊ​ണ്ട് ഒരു മഹ​ത്തായ ആക്ഷേ​പ​ക​വി​ത​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ക​യും, റോം-​നിനെവെനഗരബന്ധത്തിലേക്കു. റോം-​ബാബിലോൺ നഗര ബന്ധ​ത്തി​ലേ​ക്കു, റോം-​സൊഡോം നഗ​ര​ബ​ന്ധ​ത്തി​ലേ​ക്കു, വഴി​പാ​ടു​പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ ഒരെ​രി​യു​ന്ന പ്ര​തി​ഫ​ല​ന​ത്തെ വ്യാ​പ​രി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ട്. സ്വ​ന്തം പാ​റ​യി​ലി​രി​ക്കു​ന്ന ജോൺ [6] സ്വ​ന്തം പീ​ഠ​ത്തി​ലി​രി​ക്കു​ന്ന രാ​ക്ഷ​സി​യാ​ണ്; [7] നമു​ക്ക​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ മന​സ്സി​ലാ​വും—അദ്ദേ​ഹം യഹൂ​ദ​നാ​ണ്; അതു ഹീ​ബ്രു​വാ​ണ്; പക്ഷേ, വർ​ഷ​വൃ​ത്താ​ന്തം എഴു​തിയ ആൾ ലത്തീൻ ജാ​തി​ക്കാ​ര​നാ​ണ്—അല്ലെ​ങ്കിൽ ഞങ്ങൾ പറ​യ​ട്ടെ, അദ്ദേ​ഹം റോം​കാ​ര​നാ​ണ്.

നീ​റോ​ച​ക്ര​വർ​ത്തി​മാർ ഒരി​രു​ണ്ട​മ​ട്ടിൽ രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണം ചെ​യ്തി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് അവരെ അനു​സ​രി​ച്ചു​ത​ന്നെ എഴു​തി​ക്കാ​ണി​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണ്. കപ്പ​ല​ണ്ടി ചു​ര​ണ്ടു​ന്ന പണി​യാ​യു​ധ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​വൃ​ത്തി തനി​ച്ചാ​യാൽ അതു വല്ലാ​തെ വി​ളർ​ത്തും​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കും. ആ ചാ​ലി​ലേ​ക്കു പറ്റി​ക്ക​ടി​ക്കു​ന്ന ഒരു കട്ടി​ക്കീൽ​ഗ്ഗ​ദ്യം ഒഴു​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്ക​ണം.

തത്ത്വ​ജ്ഞാ​നി​ക​ളു​ടെ നി​ല​യിൽ നോ​ക്കു​മ്പോൾ ഉച്ഛൃം​ഖല ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​കൾ​ക്ക് അല്പം വി​ല​യു​ണ്ട്. ചങ്ങ​ല​യ്ക്കി​ട്ട ഒരു വാ​ക്ക് ഒരു ഭയ​ങ്ക​ര​വാ​ക്കാ​ണ്. രാ​ജാ​വ് ഒരു രാ​ജ്യ​ത്തെ മു​ഴു​വ​നും മി​ണ്ടാ​താ​ക്കി​യാൽ എഴു​ത്തു​കാ​രൻ തന്റെ വാ​ച​ക​രീ​തി​യെ രണ്ടി​ര​ട്ടി​യും മൂ​ന്നി​ര​ട്ടി​യും കനം​വെ​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ആ മൗ​ന​ത്തിൽ​നി​ന്ന് ഒരു തരം അത്ഭു​ത​ക​ര​മായ പരി​പൂർ​ണ്ണത പു​റ​പ്പെ​ട്ട് ആലോ​ച​ന​യി​ലേ​ക്ക് ഊറി​യി​റ​ങ്ങി അവി​ടെ​വെ​ച്ചു കട്ടി​യാ​യി ഓടാ​വു​ന്നു. ചരി​ത്ര​ത്തെ അമർ​ത്തി​യി​ടൽ ചരി​ത്ര​കാ​ര​നിൽ അർ​ത്ഥ​പു​ഷ്ടി വർ​ദ്ധി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഏതെ​ങ്കി​ലും ഒരു പ്ര​സി​ദ്ധ​ഗ​ദ്യ​ത്തി​ലെ കരി​ങ്ക​ല്ക്ക​ട്ടി​ത്തം രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹി​യാൽ ഉണ്ടാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട വാ​സ്ത​വ​സ്ഥി​തി​പ്പെ​രു​പ്പ​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നു​മ​ല്ല.

ശക്തി​യു​ടെ വലു​പ്പം​വെ​പ്പി​ക്ക​ലു​ക​ളാ​കു​ന്ന ഗു​ഡു​സ്സു​ക​ളി​ലേ​ക്കു രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹം​ച​രി​ത്ര​കാ​ര​നെ ഞെ​രു​ക്കി​ക്ക​ട​ത്തു​ന്നു. വേ​റി​ന്നു [8] മതി​യാ​കാ​തെ പോയ സി​സ​റോ​വി​ന്റെ കാലം കാ​ലി​ഗു​ല​യിൽ മൂർ​ച്ച കള​യു​ക​യേ ഉള്ളു. വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളിൽ കെ​ട്ടി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന പാ​യ​യു​ടെ വി​സ്താ​രം കു​റ​യു​ന്തോ​റും കാ​റ്റ​ടി​യു​ടെ കനം വർ​ദ്ധി​ക്കു​ന്നു. താ​സി​തു​സ് തന്റെ ശക്തി​യൊ​ക്കെ​യെ​ടു​ത്ത് ആലോ​ചി​ക്കു​ന്നു.

സത്യ​ത്തി​ലും നീ​തി​യി​ലും ഉറ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ഒരു വി​ശി​ഷ്ട​ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ന്റെ മര്യാദ മി​ന്ന​ല്പി​ണർ​പോ​ലെ വന്നു​ത​ട്ടു​ന്നു.

കൂ​ട്ട​ത്തിൽ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു​വെ​യ്ക്ക​ട്ടെ, താ​സി​തു​സ് ചരി​ത്ര​പ്ര​കാ​രം സീ​സ​രു​ടെ മീതെ ഒട്ടി​ക്കൊ​ണ്ട​ല്ല. തി​ബെ​രി​യു​സ് ചക്ര​വർ​ത്തി​മാ​രെ​യാ​ണ് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു വെ​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. സീ​സ​റും താ​സി​തു​സ്സും വഴി​ക്കു​വ​ഴി​യെ​യു​ള്ള രണ്ട​സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​ഴ്ച​ക​ളാ​ണ്; പു​രു​ഷാ​ന്ത​ര​ങ്ങ​ളെ രം​ഗ​ത്തു പ്ര​വേ​ശി​പ്പി​ക്കു​മ്പോൾ പ്ര​വേ​ശ​നി​ഷ്ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ളെ ക്ര​മ​പ്പെ​ടു​ത്താ​റു​ള്ള ഈശ്വ​രൻ ആ രണ്ടു​പേർ തമ്മിൽ കണ്ടു​മു​ട്ടൽ ഉപാ​യ​ത്തിൽ​കൂ​ടാ​തെ കഴി​ച്ചു. സീസർ മഹാ​നാ​ണ്, താ​സി​തു​സ് മഹാ​നാ​ണ്; ഈ രണ്ടു മഹ​ത്ത്വ​ങ്ങ​ളെ​യും ഈശ്വ​രൻ കൂ​ട്ടി​മു​ട്ടി​ക്കാ​തെ കഴി​ച്ചു. നീ​തി​ന്യാ​യ​ത്തി​ന്റെ രക്ഷ​കൻ സീസറെ അടി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ അത് കു​റെ​യ​ധി​കം കഠി​ന​വും അന്യാ​യ​യ​വു​മാ​യേ​ക്കും. ഈശ്വ​ര​ന്ന് അതി​ഷ്ട​മ​ല്ല. ആഫ്രി​ക്ക​യി​ലെ​യും സ്പെ​യി​നി​ലെ​യും മഹാ​യു​ദ്ധ​ങ്ങൾ, സി​സി​ലി​യി​ലെ കട​ല്ക്ക​ള്ള​ന്മാ​രെ നശി​പ്പി​ക്കൽ, ഫ്രാൻ​സി​ലേ​ക്കും ബ്രി​ട്ട​നി​ലേ​ക്കും ജർ​മ്മ​നി​യി​ലേ​ക്കും പരി​ഷ്കാ​രം കട​ത്തൽ—ഈ മാ​ഹാ​ത്മ്യ​മെ​ല്ലാം കാ​ര്യം നേടി. മഹാ​നായ രാ​ജ്യാ​പ​ഹാ​രി​യു​ടെ നേർ​ക്ക് ഭയ​ങ്ക​ര​നായ ചരി​ത്ര​കാ​ര​നെ വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ക്കാൻ ശങ്കി​ക്കു​ക​യും, സീസറെ താ​സി​തു​സ്സിൽ​നി​ന്നു രക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും, അതി​ബു​ദ്ധി​ക്കു മുൻ​പിൽ ഉഗ്രത കു​റ​യ്ക്കു​ന്ന സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ കൊ​ണ്ടു​നിർ​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്ത​തിൽ, ഇവിടെ ഈശ്വ​രാ​ജ്ഞ​യു​ടെ ഒരു സൗ​മ്യ​ശീ​ലം വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ട്.

നി​ശ്ച​യ​മാ​യും അതി​ബു​ദ്ധി​മാ​നായ സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​കാ​രി​യു​ടെ കൈ​യി​ലാ​യാ​ലും, സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​കാ​രം സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​കാ​രം​ത​ന്നെ​യാ​ണ്. ഉത്കൃ​ഷ്ട​ന്മാ​രായ രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹി​ക​ളു​ടെ രാ​ജ്യ​ത്തും അഴി​മ​തി​യു​ണ്ട്. എന്നാൽ നി​കൃ​ഷ്ട​ന്മാ​രായ രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹി​ക​ളു​ടെ കീ​ഴി​ലാ​വു​മ്പോൾ, അധർ​മ്മ​മാ​കു​ന്ന മഹാ​രോ​ഗം കു​റേ​ക്കൂ​ടി ഭയ​ങ്ക​ര​മാ​യി​രി​ക്കും അക്കാ​ല​ത്ത് യാ​തൊ​ന്നും ദുർ​വൃ​ത്തി​യെ മൂ​ടാ​നി​ല്ല; ആദർ​ശ​ങ്ങ​ളെ കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന താ​സി​തു​സ്സും ജു​വെ​നെ​ലും, മനു​ഷ്യ​സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ന് മു​ഴു​വ​നും മുൻ​പിൽ​വെ​ച്ച്, മറു​പ​ടി പറയാൻ കഴി​വി​ല്ലാ​ത്ത ഈ ചീ​ത്ത​ത്ത​ത്തി​ന്റെ ചെ​കി​ട്ട​ത്ത​ടി​ക്കു​ന്നു.

വി​തെ​ല്ലി​യു​സ്സി [9] ന്റെ​തി​നെ​ക്കാ​ള​ധി​കം സി​ല്ല​യു​ടെ കാ​ല​ത്താ​ണ് റോം കെ​ട്ട​ത്. ക്ലോ​ദി​യു​സ്സി​ന്റെ​യും ദൊ​മീ​ഷി​യ​ന്റേ​യും കാ​ല​ത്ത് രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹി​യു​ടെ ബീ​ഭ​ത്സ​ത​യ്ക്ക് അനു​രൂ​പ​മായ ഒരു നി​കൃ​ഷ്ടത കാ​ണു​ന്നു​ണ്ട്. സ്വ​ച്ഛാ​ധി​കാ​രി​യു​ടെ ശരി​ക്കു​ള്ള സന്താ​ന​മാ​ണ് അടി​മ​ക​ളു​ടെ അക്ര​മ​പ്ര​വൃ​ത്തി ഈ പേ​ടി​ച്ചി​റു​കു​ന്ന മന​സ്സാ​ക്ഷി​ക​ളിൽ​നി​ന്ന് ഒരു വി​ഷ​വാ​യു പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്നു—അതിൽ ഏജ​മാ​ന​നെ പ്ര​തി​ഫ​ലി​ച്ചു കാണാം, ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​കൾ കെ​ട്ടു​പോ​കു​ന്നു; ഹൃ​ദ​യ​ങ്ങൾ ചെ​റു​താ​വു​ന്നു; അന്ത​മ​ക​ര​ണ​ങ്ങൾ മന്ദി​ക്കു​ന്നു, ആത്മാ​വു​കൾ അണു​ക്കൃ​മി​ക​ളെ​പ്പോ​ലാ​വു​ന്നു—ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണ് കര​ക​ല്ല​യു​ടെ [10] കാലം; ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണ് കൊ​മ്മൊ​ദു​സ്സി​ന്റെ [11] കാലം; ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ഹി​ലി​യോ​ഗ​ബ​ലു​സ്സി​ന്റെ [12] കാലം, എന്നാൽ സീ​സ​രു​ടെ കാ​ല​ത്തു​ള്ള റോമൻ മന്ത്രി​യോ​ഗ​ത്തിൽ​നി​ന്നോ, കഴു​കു​ക​ളു​ടെ കൂ​ടു​കൾ​ക്ക് സവി​ശേ​ഷ​മാ​യു​ള്ള ചാ​ണ​ക​നാ​റ്റ​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്നി​ല്ല.

അപ്പോ​ഴാ​ണ് താ​സി​തു​സ്മാ​രു​ടേ​യും ജൂ​വെ​നെൽ​മാ​രു​ടേ​യും, കു​റ​ച്ചു പതു​ക്കെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും, ആഗ​മ​ന​മു​ണ്ടാ​കു​ന്ന​ത്, തെ​ളി​വെ​ടു​ക്കേ​ണ്ട സമ​യ​ത്താ​ണ്, തെ​ളി​യി​ക്കു​ന്ന ആൾ ആവിർ​ഭ​വി​ക്കുക.

പക്ഷേ, ബൈ​ബിൾ​കാ​ല​ത്തെ ഇസൈ​യ​പോ​ലെ [13] ഇട​ക്കാ​ല​ത്തെ ദാ​ന്തേ​പോ​ലെ ജൂ​വെ​നെ​ലും താ​സി​തു​സ്സും മനു​ഷ്യ​രാ​ണ്, ലഹ​ള​യും രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹ​വും ആൾ​ക്കൂ​ട്ട​മാ​ണ്—അതു നന്നാ​യി​യെ​ന്നും ചീ​ത്ത​യാ​യി​യെ​ന്നും വരാം.

മിക്ക ഘട്ട​ങ്ങ​ളി​ലും, ലഹള ഒരു ഭാ​തി​ക​സം​ഗ​തി​യിൽ​നി​ന്നാ​ണ് ഉണ്ടാ​വുക! രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹം ഒരു മാ​ന​സി​ക​സം​ഗ​തി​യിൽ​നി​ന്നും. ലഹള മസ​നി​യെ​ല്ലോ [14] വാണ്; രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹം സ്പാർ​ട്ട​ക്കു​സ്സും. രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹം മന​സ്സി​ന്മേൽ മു​ട്ടി​നി​ല്ക്കു​ന്നു; ലഹള വയ​റി​ന്മേ​ലും, വയ​റി​ന്നു ശു​ണ്ഠി​പി​ടി​ക്കു​ന്നു; പക്ഷേ, നി​ശ്ച​യ​മാ​യും വയ​റി​ന്ന് എപ്പോ​ഴും തെ​റ്റി​ക്കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല. ക്ഷാ​മ​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചാ​വു​മ്പോൾ ലഹള—ഉദാ​ഹ​ര​ണ​ത്തി​ന് ബു​സാ​ങ്കൈ,— വാ​സ്ത​വ​വും ന്യാ​യ്യ​വും ഹൃ​ദ​യ​ഭേ​ദ​ക​വു​മായ ഒരു വ്യ​ത്യ​സ്ത​ത​യെ കാ​ണി​ക്കു​ന്നു. എങ്കി​ലും അതൊരു ലഹ​ള​ത​ന്നെ എന്തു​കൊ​ണ്ട്? ആന്ത​ര​മാ​യി നോ​ക്കു​മ്പോൾ ന്യാ​യ്യ​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും പു​റം​കാ​ഴ്ച​യിൽ അത​ന്യാ​യ്യ​മാ​ണ്. ന്യാ​യ്യ​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും നാ​ണം​കു​ണു​ങ്ങി​യായ, ശക്തി​മ​ത്തെ​ങ്കി​ലും ന്യാ​യ​ര​ഹി​ത​മായ, അത് വന്ന​പാ​ട് യു​ദ്ധം വെ​ട്ടി; അത് ഒരു കണ്ണു​പൊ​ട്ട​നാ​ന​യെ​പ്പോ​ലെ നട​ക്കു​ന്നു; അത് പിൻ​വ​ശ​ത്ത് വൃ​ദ്ധ​ന്മാ​രു​ടേ​യും സ്ത്രീ​ക​ളു​ടേ​യും കു​ട്ടി​ക​ളു​ടേ​യും ശവ​ങ്ങ​ളെ ഇട്ടും​വെ​ച്ചു പോയി; എന്തി​നെ​ന്ന​റി​യാ​തെ അതു നി​ര​പ​രാ​ധ​രും നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​രു​മായ ജന​ങ്ങ​ളു​ടെ രക്ത​ത്തി​ന്ന് ആർ​ത്തി​പ്പെ​ട്ടു. ജന​ങ്ങൾ​ക്ക് ഭക്ഷ​ണ​മു​ണ്ടാ​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത് നന്ന്; അതി​ന്നാ​യി അവരെ കൊ​ത്തി​നു​റു​ക്കു​ന്ന​തു നന്ന​ല്ല.

ആയു​ധ​മെ​ടു​ത്ത ആക്ഷേ​പ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം—ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം ന്യാ​യ്യ​മാ​യ​തു​പോ​ലും, ആഗ​സ്ത് 10-ന് പോലും, ജൂ​ലാ​യി 14-ാംനു പോലും—ഒരേ ആവ​ലാ​തി​ക​ളിൽ നി​ന്നാ​ണ് തു​ട​ങ്ങു​ന്ന​ത്. അവ​കാ​ശം സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​മ​ട​യു​ന്ന​തി​നു​മുൻ​പാ​യി കല​ക്ക​വും പത​ഞ്ഞു​പൊ​ങ്ങ​ലു​മു​ണ്ടാ​വും. ആരം​ഭ​ത്തിൽ രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹം ഒരു ലഹ​ള​യാ​ണ്; ഒരു പുഴ ആരം​ഭ​ത്തിൽ ഒരു വെ​ള്ള​ച്ചാ​ട്ട​മാ​ണെ​ന്ന​തു​പോ​ലെ​ത്ത​ന്നെ, രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹം ആരം​ഭ​ത്തിൽ ഒരു ലഹ​ള​യാ​ണ്. സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി അത് ആ സമു​ദ്ര​ത്തിൽ—ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത്തിൽ—ചെ​ന്നെ​ത്തു​ന്നു. എന്താ​യാ​ലും, ധാർ​മ്മി​ക​മായ ആകാ​ശാ​ന്ത​ത്തെ ഭരി​ക്കു​ന്ന ആ ഉന്ന​ത​ശി​ഖ​ര​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്ന്—ആദർ​ശ​ത്തി​ന്റെ നിർ​മ്മല മഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ള്ള നീ​തി​ന്യാ​യം ജ്ഞാ​നം, വി​വേ​കം, അവ​കാ​ശം എന്നി​വ​യിൽ​നി​ന്നു—പു​റ​പ്പെ​ട്ടു, പാ​റ​യിൽ​നി​ന്നു പാ​റ​യി​ലേ​ക്കാ​യി വളരെ ദൂരം തള്ളി​പ്പോ​ന്ന​തി​നു ശേഷം, ആകാ​ശ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തെ അതി​ന്റെ സ്വ​ച്ഛ​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി തന്നിൽ പ്ര​തി​ഫ​ലി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ആ രാ​ജ​കീ​യ​മായ ദി​ഗ്ജ​യ​യാ​ത്ര​യിൽ ഒരു നൂറു പോ​ഷ​ക​ന​ദി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു വലു​പ്പം​വെ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്ത​തി​നു​ശേ​ഷം, രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹം പെ​ട്ടെ​ന്ന് ഏതോ ചളി​ക്ക​ണ്ട​ത്തിൽ, റയിൻ​ന​ദി ഒരു ചേ​റ്റു​നി​ല​ത്തെ​ന്ന​പോ​ലെ, ചെ​ന്നു മു​ങ്ങി​ക്ക​ള​യു​ന്നു.

ഇതൊ​ക്കെ കഴി​ഞ്ഞ കഥ​യാ​ണ്, ഭാവി ഒന്നു വേറെ. സർ​വ്വ​രു​ടേ​യും സമ്മ​ത​ത്തോ​ടു​കു​ടി​യു​ള്ള രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ന് ഇങ്ങ​നെ​യൊ​രു സവി​ശേ​ഷ​ത​യു​ണ്ട്: അതു ലഹളയെ മു​ള​യിൽ​വെ​ച്ചു നു​ള്ളി​ക്ക​ള​യു​ന്നു; അതു രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹ​ത്തി​ന് അനു​മ​തി​കൊ​ടു​ത്ത് അതി​ന്റെ ആയു​ധ​ങ്ങ​ളെ താഴെ വെ​പ്പി​ക്കു​ന്നു. യു​ദ്ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ— തെ​രു​വിൽ​വെ​ച്ചു​ള്ള​വ​യു​ടെ എന്ന​പോ​ലെ രാ​ജ്യാ​തിർ​ത്തി​ക​ളിൽ​വെ​ച്ചു​ള്ള​വ​യു​ടേ​യും—അഭാവം—ഇതാണ് ഇനി വരാൻ പോ​കു​ന്ന​ത്. ഇന്ന് എന്തു​ത​ന്നെ​യാ​യാ​ലും ശരി,നാളെ സമാ​ധാ​ന​മാ​യി​രി​ക്കും.

എന്താ​യാ​ലും, രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹ​വും ലഹ​ള​യും, ഇവ രണ്ടും തമ്മി​ലു​ള്ള വ്യ​ത്യാ​സ​വും—വാ​സ്ത​വം പറ​ഞ്ഞാൽ, ഈവ​ക​യൊ​ന്നും നാ​ടു​വാ​ഴി​കൾ​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. ഒരു നാ​ടു​വാ​ഴി​യു​ടെ മന​സ്സിൽ എല്ലാം രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹ​മാ​ണ്, ശരി​ക്കു​ള്ള വെറും ലഹള; എജ​മാ​ന​ന്റെ നേർ​ക്കു​ള്ള നാ​യ​യു​ടെ മു​ര​ണ്ടു​ചാ​ട്ടം—അതേ, ഒടു​വിൽ ആ നാ​യ​യു​ടെ തല പെ​ട്ടെ​ന്നു വലു​താ​യി അന്ധ​കാ​ര​ത്തിൽ സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തി​നു നേ​രി​ട്ട് ഒട്ടൊ​ട്ടു കാ​ണാ​റാ​കു​ന്ന​തു​വ​രെ, ചങ്ങ​ല​കൊ​ണ്ടും നാ​യ​ക്കൂ​ടു​കൊ​ണ്ടും പാകം വരു​ത്തേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്ന നാ​യ​യു​ടെ കു​ര​ച്ചു​കൊ​ണ്ടും കപ്പി​ക്കൊ​ണ്ടു​മു​ള്ള കടി​ക്കാൻ നി​ല്പ്.

അതു വന്നാൽ നാ​ടു​വാ​ഴി​കൾ ആർ​ത്തു​വി​ളി​ക്കും: ‘പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങൾ​ക്കു ദീർ​ഘാ​യു​സ്സ്!’

ഇതി​വി​ടെ പറ​ഞ്ഞു​വെ​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം, ചരി​ത്ര​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചേ​ട​ത്തോ​ളം, 1832 ജൂ​ണി​ലെ സംഭവം എന്തി​നെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു എന്നു നോ​ക്കാം. അതൊ​രു​ല​ഹ​ള​യാ​ണോ? അതോ, ഒരു രാ​ജ്യ​ക​ല​ഹ​മാ​ണോ?

ഈ ഭയ​ങ്ക​ര​സം​ഭ​വ​ത്തെ രം​ഗ​ത്തിൽ കൊ​ണ്ടു​വ​രു​മ്പോൾ, പുറം ഭാ​ഗ​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച സം​ഗ​തി​ക​ളെ വേർ​തി​രി​ച്ചു​കാ​ണി​ക​കാൻ വേ​ണ്ടി മാ​ത്രം ഇട​യ്ക്കൊ​ക്കെ ഞങ്ങൾ​ക്കു് പറ​യേ​ണ്ടി​വ​ന്നേ​ക്കാം; എന്നാൽ ലഹ​ള​യാ​കു​ന്ന പു​റം​രൂ​പ​വും അസ്തി​വാ​ര​മായ രാജ കല​ഹ​വും തമ്മി​ലു​ള്ള ഭേ​ദ​ത്തെ കൂ​ടി​മ​റി​യാ​ത്ത വിധം ഞങ്ങൾ എപ്പോ​ഴും സൂ​ക്ഷി​ച്ചു വെ​ച്ചു​കൊ​ള്ളു​ന്നു. അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മായ ആവിർ​ഭാ​വ​ത്തി​ലും വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ തി​രോ​ഭാ​വ​ത്തി​ലും ഈ 1832-ലെ സം​ഭ​വ​ത്തി​ന്, അതി​ന്നു​ള്ളിൽ ഒരു ലഹ​ള​യെ​മാ​ത്രം കണ്ടെ​ത്തു​ന്ന​വർ​പോ​ലും ബഹു​മാ​ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​ല്ലാ​തെ അതി​നെ​പ്പ​റ്റി സൂ​ചി​പ്പി​ക്കാ​തി​രി​ക്ക​ത്ത​ക്ക​വി​ധം, ഒരു മാ​ഹാ​ത്മ്യ​മു​ണ്ട്. അവർ​ക്കാ​ക​ട്ടെ, അത് 1830-ന്റെ ഒര​വ​ശേ​ഷം​പോ​ലെ​യാ​ണ്. ക്ഷോ​ഭി​ച്ചു​പോയ ആലോ​ച​ന​ക​ളെ, അവർ പറ​യു​ക​യാ​ണ്, ഒരു ദി​വ​സം​കൊ​ണ്ടു സമാ​ധാ​ന​പ്പെ​ടു​ത്താൻ വയ്യാ. ഒരു ഭര​ണ​പ​രി​വർ​ത്ത​ന​ത്തെ ചു​രു​ക്കി​പ്പ​റ​യാൻ വയ്യാ. മൈ​താ​ന​മാ​യി കു​നി​ഞ്ഞൊ​ഴു​കു​ന്ന ഒരു പർ​വ്വ​തം​പോ​ലെ, ശാ​ന്ത​ത​യി​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചെ​ത്തു​ന്ന​തി​നു​മുൻ​പാ​യി അതിനു ചില വള​യ​ലും തി​രി​യ​ലു​മൊ​ക്കെ കഴി​ക്ക​ണം. ജൂ​റ​യോ​ടു [15] കൂ​ടാ​തെ ആൽ​പ്സി​ല്ല, അസ്തു​റി​യ​യോ​ടു​കൂ​ടാ​തെ പി​റി​നീ​സ്സു [16] മില്ല.

പാ​രി​സ്സു​കാ​രു​ടെ ഓർ​മ്മ​യിൽ ‘ലഹ​ള​ക​ളു​ടെ കാലം’ എന്നു നാ​മ​ക​ര​ണം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ട ഈ ഇദാ​നീ​ന്ത​ന​ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ വ്യ​സ​ന​ക​ര​ഘ​ട്ടം ഈ നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലെ ക്ഷു​ഭിത ഘട്ട​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ നി​ശ്ച​യ​മാ​യും എണ്ണം​പ​റ​ഞ്ഞ ഒന്നാ​ണ് കഥ ചൊ​ല്ലി​ത്തു​ട​ങ്ങു​ന്ന​തി​നു​മുൻ​പാ​യി, ഒടു​വി​ല​ത്തെ ഒരു വാ​ക്ക്.

ഞങ്ങൾ ഇനി പറ​യാൻ​പോ​കു​ന്ന സം​ഗ​തി​കൾ, സമ​യ​വും സ്ഥ​ല​വു​മി​ല്ലാ​ഞ്ഞു​ച​രി​ത്ര​കാ​രൻ ചി​ല​പ്പോൾ ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചു​ക​ള​യാ​റു​ള്ള ആ ഉള്ളിൽ​ത്ത​ട്ടു​ന്ന​തും ജീ​വ​നു​ള്ള​തു​മായ വാ​സ്ത​വ​ത്വ​ത്തി​ലെ ഭാ​ഗ​മാ​ണ്. എന്താ​യാ​ലും ഞങ്ങൾ ഊന്നി​പ്പ​റ​യു​ന്നു. അതിൽ ജീ​വ​നു​ണ്ട്, നെ​ഞ്ഞു​മി​ടി​പ്പു​ണ്ട്, മാ​നു​ഷി​ക​മായ ശ്വാ​സോ​ച്ഛ ്വാ​സ​മു​ണ്ട്. ഞങ്ങൾ മുൻ​പു​ത​ന്നെ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു, നി​സ്സാ​ര​സം​ഗ​തി​കൾ മഹ​ത്ത​ര​ങ്ങ​ളായ സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഇല​പ്പ​ടർ​പ്പാ​ണ്; ചരി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ ദൂ​ര​സ്ഥി​തി​യിൽ അതു കാ​ണാ​തെ​പോ​കു​ന്നു. ‘ലഹ​ള​ക​ളു​ടെ’ എന്നു വം​ശ​പ്പേർ വീണ ഈകാലം നിറയെ ഇത്ത​രം ചി​ല്ല​റ​സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളാ​ണ്. നീ​തി​ന്യാ​യ​സം​ബ​ന്ധി​ക​ളായ അന്വേ​ഷ​ണ​ങ്ങൾ ആ അഗാ​ധ​ത​ക​ളെ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യോ, ഒരു സമയം തൊ​ട്ടു നോ​ക്കു​ക​ത​ന്നെ​യോ ചെ​യ്തി​ട്ടി​ല്ല—ചരി​ത്ര​ത്തി​നു​ള്ള കാ​ര​ണം​കൊ​ണ്ട​ല്ല, മറ്റൊ​ന്നു​കൊ​ണ്ട്. അതു​കൊ​ണ്ട് അറി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​യും പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​യു​മായ സം​ഭ​വ​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തിൽ, ചില ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ മറ​ന്നു​പോ​ക​യും മറ്റു ചിലതു നശി​ച്ചു​പോ​ക​യും ചെ​യ്തു​ക​ഴി​ഞ്ഞ വാ​സ്ത​വ​സ്ഥി​തി​ക​ളെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് ഇതു​വ​രെ അറി​യ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത പല​തി​നേ​യും ഞങ്ങൾ ഇവിടെ വെ​ളി​ച്ച​ത്തു കൊ​ണ്ടു​വ​രാൻ പോ​കു​ന്നു. ഈ മഹ​ത്ത​ര​ങ്ങ​ളായ നാ​ട​ക​ങ്ങ​ളി​ലെ അധികം നട​ന്മാ​രും ഇന്നി​ല്ല; പി​റ്റേ ദി​വ​സ​ത്തേ​ക്കു​ത​ന്നെ അവർ മി​ണ്ടാ​താ​യി​രി​ക്കു​ന്നു; അപ്പോൾ പി​ന്നെ എന്തി​നെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണ് ഞങ്ങൾ പറ​യു​ന്ന​തെ​ന്നു​വ​ച്ചാൽ, ഈയൊരു സമാ​ധാ​നം ഞങ്ങൾ​ക്കു​ണ്ട്; ഞങ്ങൾ ഇതു കണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു! ചില പേ​രു​കൾ ഞങ്ങൾ മാ​റ്റു​ന്നു—ചരി​ത്രം കഥ പറ​യു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന​ല്ലാ​തെ, എതിർ​സാ​ക്ഷി പറ​യു​ന്നി​ല്ല; എങ്കി​ലും ഞങ്ങൾ എഴു​തി​ക്കാ​ണി​ക്കു​ന്ന സംഭവം വളരെ വാ​സ്ത​വ​മാ​ണ്. ഞങ്ങൾ ഇപ്പോൾ എഴു​തി​പ്പോ​രു​ന്ന ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തി​ന്റെ സ്ഥി​തി​യ​നു​സ​രി​ച്ച് ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തെ, ഒരു ചരി​ത്ര സം​ഭ​വ​ത്തെ, ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം അജ്ഞാ​ത​മാ​യ​തി​നെ, 1832 ജൂൺ 5-ം 6-ംനു കളിലെ ആ രണ്ടു ദി​വ​സ​ത്തെ, കഥ​മാ​ത്രം എടു​ത്തും​കാ​ണി​ക്കാം; എന്നാൽ ഞങ്ങൾ മാ​റ്റി​യി​ടാൻ പോ​കു​ന്ന ആ ഇരു​ണ്ട മൂ​ടു​പ​ട​ത്തി​നു​ള്ളിൽ ഈ ഭയ​ങ്ക​ര​മായ പൊ​തു​ജ​ന​പ​രാ​ക്ര​മ​ത്തി​ന്റെ വാ​സ്ത​വ​സ്വ​രൂ​പം മു​ഴു​വ​നും വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്ക് ഒരു നോ​ക്കു​കാ​ണാ​റാ​വു​ന്ന​വി​ധ​ത്തിൽ ഞങ്ങൾ അതു ചെ​യ്യും.