അതേ രാ​ത്രി​യിൽ ലഫോർ​സി​ലു​ണ്ടാ​യ​ത് ഇതാണ്.

ബബെ​യും, ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങും, ഗ്വേൽ​മ​റും, തെ​നാർ​ദി​യെർ ഏകാ​ന്ത​ത​ട​വി​ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും, അയാ​ളും​കൂ​ടി ഒരു ചാ​ടി​പ്പോ​കൽ ആലോ​ചി​ച്ചു​റ​ച്ചി​രു​ന്നു. അന്നു​ത​ന്നെ, മൊങ് പർ​നാ​സ് ഗവ്രോ​ഷി​നു പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്ത വി​വ​ര​ണ​ത്തിൽ​നി​ന്നു വാ​യ​ന​ക്കാർ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ള്ള​വി​ധം, ബബെ തന്റെ ഗു​ണ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ട ഏർ​പ്പാ​ടൊ​ക്കെ ചെ​യ്തു​വെ​ച്ചു. മൊ​ങ്പർ​നാ​സ്സാ​ണ് അവരെ പു​റ​ത്തു​നി​ന്നു സഹാ​യി​ക്കാൻ.

നി​ല​വ​റ​ക്കു​ണ്ടിൽ ഒരു മാസം ശി​ക്ഷ​യിൽ കി​ട​ക്കെ, ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങി​ന് ഒന്നാ​മ​ത് ഒരു കയർ പി​രി​ച്ചു​ണ്ടാ​ക്കാ​നും രണ്ടാ​മ​ത് ഒരു​പാ​യം ആലോ​ചി​ച്ചു ശരി​പ്പെ​ടു​ത്താ​നും അവസരം കി​ട്ടി. മുൻ​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തി​ലെ ശി​ക്ഷാ​നി​യ​മം തട​വു​പു​ള്ളി​യെ അവ​ന​വ​ന്റെ കൈ​യി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ ഏല്പി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്നേ​ട​ങ്ങ​ളായ ആ നി​ഷ്ഠു​ര​സ്ഥ​ല​ങ്ങൾ, കല്ലു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള നാലു ചു​മ​രും, കല്ലു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒരു തട്ടും, കല്ലു പാവിയ ഒരു നി​ല​വും, ഒരു മട​ക്കു​ക​ട്ടി​ലും, ഒര​ഴി​ക്കി​ളി​വാ​തി​ലും, ഇരി​മ്പു​കൊ​ണ്ട​ഴി​യി​ട്ട ഒരു വാ​തി​ലും അട​ങ്ങി​യ​വ​യാ​ണ്; അവ​യ്ക്കു കു​ണ്ട​റ​ത്ത​ട​വു​കൾ എന്നു പേ​രാ​യി​രു​ന്നു! പക്ഷേ, കു​ണ്ട​റ​ത്ത​ട​വു വളരെ ഭയ​ങ്ക​ര​മായ ഒന്നാ​യി​ട്ടാ​ണ് വെ​പ്പ്; ഇപ്പോ​ഴാ​ക​ട്ടെ, അവയിൽ ഒരി​രി​മ്പു​വാ​തി​ലും ഒര​ഴി​ക്കി​ളി​വാ​തി​ലും, ഒരു മട​ക്കു​ക​ട്ടി​ലും, കല്ലു പാവിയ ഒരു നി​ല​വും. കല്ലു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള നാലു ചു​മ​രും, കല്ലു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒരു തട്ടും അട​ങ്ങി​യി​രി​ക്കും. ഇവ​യ്ക്കു ശി​ക്ഷാ​മു​റി​കൾ എന്നു പറ​യു​ന്നു. ഉച്ച​യോ​ടു​കൂ​ടി കു​റ​ച്ചൊ​രു വെ​ളി​ച്ചം അക​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കും. വാ​യ​ന​ക്കാർ കണ്ട​തു​പോ​ലെ, കു​ണ്ട​റ​ത്ത​ട​വു​ക​ള​ല്ലാ​ത്ത ഈ സ്ഥ​ല​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള ഒര​സൗ​ക​ര്യ​മെ​ന്തെ​ന്നാൽ, അവ പ്ര​വൃ​ത്തി​യെ​ടു​ക്കേ​ണ്ട​വ​രായ ആളു​ക​ളെ ഇരു​ന്നാ​ലോ ചി​ക്കാൻ വി​ടു​ന്നു.

അങ്ങ​നെ ബ്രൂ​ഴോ​ങ് മനോ​രാ​ജ്യം വി​ചാ​രി​ച്ചു: ‘അവൻ ശി​ക്ഷാ​മു​റി​യിൽ​നി​ന്ന് ഒരു കയ​റും​കൊ​ണ്ടു പു​റ​ത്തു കട​ന്നു. അവൻ ജെ​യി​ലിൽ വലിയ അപ​ക​ട​ക്കാ​ര​നാ​ണെ​ന്നു പേ​രെ​ടു​ത്തി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് അവനെ പു​തു​കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ലാ​ക്കി. പുതു കെ​ട്ടി​ട​ത്തിൽ അവൻ ഒന്നാ​മ​താ​യി കണ്ട​തു ഗ്വെൽ​മ​റെ​യാ​ണ്; രണ്ടാ​മ​ത് ഒരാ​ണി​യും. ഗ്വെൽ​മർ എന്നു​വെ​ച്ചാൽ ദു​ഷ്പ്ര​വൃ​ത്തി. ഒരാണി എന്നു​വെ​ച്ചാൽ മോചനം. വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്ക് ഒരു പൂർ​ണ്ണ​വി​വ​രം കി​ട്ടി​ക്ക​ഴി​യേ​ണ്ട കാലം അതി​ക്ര​മി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന ഈ ബ്രൂ​ഴോ​ങ് കാ​ഴ്ച​യിൽ ആരോ​ഗ്യം കു​റ​ഞ്ഞ​വ​നെ​ന്നു തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന മട്ടോ​ടും തി​ക​ച്ചും മനഃ​പൂർ​വ്വ​മായ ഒര​ല​സ​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി, പരി​ഷ്കൃ​ത​നും ബു​ദ്ധി​മാ​നു​മായ ഒരു ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​നും, ഒരോ​മ​നി​ക്കു​ന്ന നോ​ട്ട​ത്തോ​ടും ഒര​റു​ദു​ഷ്ട​മായ പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടും കൂടിയ ഒരു കള്ള​നു​മാ​യി​രു​ന്നു. അവ​ന്റെ നോ​ട്ടം അവ​ന്റെ കരു​ത​ലിൽ നി​ന്നും അവ​ന്റെ പു​ഞ്ചി​രി അവ​ന്റെ പ്ര​കൃ​തി​യിൽ​നി​ന്നും വരു​ന്ന​വ​യാ​ണ്. തന്റെ കലാ​വി​ദ്യ​യിൽ അവൻ ആദ്യ​മാ​യി പഠി​ച്ച​ത് മേൽ​പ്പു​ര​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണ്. ഇര​ട്ടി​ക്കിള എന്നു പറ​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന വി​ദ്യ​കൊ​ണ്ട് ഈയ​ത്തെ പൊ​ളി​ച്ചു​ക​ള​യു​ക​യും, മേൽ​പ്പു​ര​ക​ളെ പി​ടി​ച്ചു​പ​റി​ക്കു​ക​യും ഓവു​ചാ​ലി​നെ കൊ​ള്ള​യി​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന അത്ത​രം മനു​ഷ്യ​രു​ടെ വ്യ​വ​സാ​യ​ത്തിൽ അവൻ വലിയ അഭി​വൃ​ദ്ധി നേടി.

പു​റ​ത്തു​ചാ​ടാ​നു​ള്ള ശ്ര​മ​ത്തി​ന് ഏറ്റ​വും യോ​ജി​ച്ച​തായ ഘട്ട​ത്തിൽ ഒടു​വി​ല​ത്തെ മി​നു​ക്കു​പ​ണി​കൂ​ടി കഴി​ച്ചു​വെ​ച്ച സംഭവം മേൽ​പ്പു​ര​പ്പ​ണി​ക്കാർ ആ സമ​യ​ത്തു കാ​രാ​ഗൃ​ഹം മേ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന കല്പ​ലക ഇള​ക്കി മാ​റ്റി​വെ​ച്ചു​റ​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു എന്ന​താ​ണ്. സാ​ങ്ബേർ​നാർ​മു​റ്റ​വും ഷാർൾ​മേൻ മു​റ്റ​ത്തിൽ​നി​ന്നും സാ​ങ്ലൂ​യി​മു​റ്റ​ത്തിൽ​നി​ന്നും തി​ക​ച്ചും ഒറ്റ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ട​ല്ലാ​താ​യി​രു​ന്നു. മു​ക​ളി​ലാ​യി തൂ​ക്കു​മ​ര​ങ്ങ​ളും കോ​ണി​ക​ളു​മു​ണ്ട്. മറ്റു​വി​ധ​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ, മോ​ച​ന​ത്തി​ന്റെ വഴി​യി​ലു​ള്ള പാ​ല​ങ്ങ​ളും ഒതു​ക്കു​ക​ളും.

ലോ​ക​ത്തിൽ എവി​ടെ​ത്ത​ന്നെ​യും കാ​ണാ​വു​ന്ന​തിൽ​വെ​ച്ച് ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം ഇടി​ഞ്ഞു​പൊ​ളി​ഞ്ഞ​തും വഴ​ക്കം​ചെ​ന്ന​തു​മായ പു​തു​കെ​ട്ടി​ടം ആ ജെ​യിൽ​പ്പു​ര​യി​ലെ ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം അപാ​യ​ക​ര​മായ ഭാ​ഗ​മാ​ണ്. വി​രി​യിൽ​ക്കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് ഉറ​ക്ക​റ​ക​ളു​ടെ വള​വു​മ​ച്ചി​ലെ​ങ്ങും നി​ര​യ​ടി​ക്കാ​തെ ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​കൾ​ക്കു ഗത്യ​ന്ത​ര​മി​ല്ലെ​ന്നാ​ക​ത്ത​ക്ക​വി​ധം ചു​മ​രു​ക​ളെ​ല്ലാം ദ്ര​വി​ച്ചു​പോ​യി​രു​ന്നു. ഈ പഴ​ക്ക​മി​രു​ന്നാ​ലും, ഏറ്റ​വു​മ​ധി​കം അപ​ക​ട​ക്കാ​രായ തട​വു​പു​ള്ളി​ക​ളെ പു​തു​കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ലാ​ക്കുക, ജെ​യിൽ​ബ്ഭാ​ഷ​യിൽ പറ​യു​ന്ന​വി​ധം ‘വല്ലാ​ത്ത കേ​സ്സു​ക​ളെ’ല്ലാം അതിൽ കൊ​ണ്ടി​ടുക, എന്ന അബ​ദ്ധം അധി​കാ​രി​കൾ കാ​ണി​ച്ചു​പോ​ന്നി​രു​ന്നു.

പു​തു​കെ​ട്ടി​ട​ത്തിൽ ഒന്നി​നൊ​ന്ന് മീ​തെ​യാ​യി നാല് ഉറ​ക്ക​റ​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; ‘അസ്സൽ​ക്കാ​റ്റ്’ എന്നു പറ​യു​ന്ന ഒരു മു​കൾ​നി​ല​യും. ലഫോർ​സ് പ്ര​ഭു​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ ഏതോ പഴയ അടു​ക്ക​ള​യിൽ​നി​ന്നു​ള്ള​താ​വാൻ വഴി​യു​ള്ള ഒരു കൂ​റ്റൻ പു​ക​ക്കു​ഴൾ നി​ല​ത്തു​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ട്ടു നാലു നി​ല​ക​ളും തു​ള​ച്ചു​ക​ട​ന്ന് ഉറ​ക്ക​റ​ക​ളെ രണ്ടു ഭാ​ഗ​മാ​യി​ത്തി​രി​ച്ച്— ഇവിടെ വെ​ച്ച് അതൊരു പരന്ന തൂ​ണാ​യി​ത്തീർ​ന്നി​രു​ന്നു—ഒടു​വിൽ മേൽ​പ്പു​ര​യി​ലൂ​ടെ മു​ക​ളി​ലേ​ക്കു തു​ള​ച്ചു​ക​യ​റി.

ഗ്വെൽ​മ​റും ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങും ഒരേ ഒരു കി​ട​പ്പു​പു​ര​യി​ലാ​ണ്. അവരെ ഒരു മുൻ​ക​രു​ത​ലി​ന്മേൽ താ​ഴ​ത്തെ നി​ല​യി​ലാ​ക്കി. യദൃ​ച്ഛാ​സം​ഭ​വ​ത്തി​ന്റെ കല്പ​ന​പ്ര​കാ​രം അവ​രു​ടെ കട്ടി​ലി​ന്റെ തല രണ്ടും പു​ക​ക്കു​ഴൽ തൊ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടാ​യി.

അവ​യ്ക്കു നേരെ മു​ക​ളിൽ, ‘അസ്സൽ​ക്കാ​റ്റ്’ എന്നു പേ​രു​ള്ള മു​കൾ​നി​ല​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു തെ​നാർ​ദി​യെർ. പീ​ര​ങ്കി​പ്പ​ട്ടാ​ള​ക്കാ​രു​ടെ താ​വ​ള​സ്ഥ​ല​ങ്ങൾ വി​ട്ടു​ക​ട​ന്നു കളി​സ്ഥ​ല​ത്തി​ന്റെ പു​റ​ത്ത​ള​ത്തി​നു മുൻ​പി​ലാ​യി റ്യു കുൽതുർസാങ്-​കാതറിനിൽ ചെ​ന്നു​നി​ല്ക്കു​ന്ന കാൽ​ന​ട​ക്കാ​രൻ മര​പ്പെ​ട്ടി​ക​ളിൽ പൂ​ക്ക​ളും ചെ​ടി​ക​ളും നി​റ​ഞ്ഞ ഒരു മു​റ്റം കാണും; അതി​ന്റെ അറ്റ​ത്താ​യി പച്ച​ച്ച ജന​വാ​തി​ലു​ക​ളെ​കൊ​ണ്ട് പ്രാ​ക​ശ​മാ​ന​മാ​യി രണ്ടെ​ടു​പ്പു​കൾ കൂ​ടി​ച്ചേർ​ന്നു​ള്ള ഒരു ചെറിയ വെ​ളു​ത്ത വൃത്താകാരഹൃഹം-​റൂസ്സോവിന്റെ ഇട​യ​പ്ര​വൃ​ത്തി സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു​ള്ള മനോ​രാ​ജ്യം—കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

പത്തു​കൊ​ല്ല​ത്തി​നി​പ്പു​റം, ആ വൃ​ത്താ​കാ​ര​ഗൃ​ഹ​ത്തി​നു മു​ക​ളി​ലാ​യി അതിനെ ചാ​രി​യു​റ​പ്പി​ച്ചു നി​ല്ക്കു​ന്ന ഒരു വല്ലാ​ത്ത കറു​ത്ത നഗ്ന​മായ പടു​കൂ​റ്റൻ മതി​ല്ക്കെ​ട്ടു പൊ​ന്തി​വ​ന്നു.

ഇതാ​യി​രു​ന്നു ലഫോർ​സി​ന്റെ പു​റം​ചു​മർ.

ആ വൃ​ത്താ​കാ​ര​ഗൃ​ഹ​ത്തി​ന​ടു​ത്തു​ള്ള ഈ ചുമർ ബർ​കാ​ങ്ങി​ലൂ​ടെ [1] കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ന്ന മിൽ​ട്ട​നാ​യി​രു​ന്നു.

അതു​ത​ന്നെ ഉയ​ര​മു​ള്ള​താ​ണെ​ങ്കി​ലും, അതി​ലു​മ​ധി​കം കറു​ത്ത ഒരു മേൽ​പ്പുര അതി​നും മു​ക​ളിൽ കയറി നി​ല​വാ​യി; അതു വളരെ ദൂ​ര​ത്തേ​ക്കു കാണാം. ഇതാ​യി​രു​ന്നു പു​തു​കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ മേൽ​പ്പുര. അതിൽ ഇരി​മ്പ​ഴി​യി​ട്ടു​റ​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട നാലു കി​ളി​വാ​തി​ലു​കൾ കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു. അവ​യാ​ണ് ‘അസ്സൽ​ക്കാ​റ്റി’ന്റെ ജനാ​ല​കൾ.

ഒരു പു​ക​ക്കു​ഴൾ മേൽ​പ്പു​ര​യെ തു​ള​ച്ചു​പോ​യി​രു​ന്നു; ഉറ​ക്ക​റ​ക​ളി​ലൂ​ടെ പോ​യി​രു​ന്ന പു​ക​ക്കു​ഴൽ ഇതാണ്.

‘അസ്സൽ​ക്കാ​റ്റ്’ എന്ന ആ പു​തു​കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ മു​കൾ​നില ഒരു ‘മാൻ​സാർ’ മേൽ​പ്പു​ര​യോ​ടു​കൂ​ടി മൂ​ന്നു കൂ​ട്ട് അഴി​ക​ളാ​ലും കൂ​റ്റൻ പി​രി​യാ​ണി​ക​ളാൽ അലം​കൃ​ത​മായ ഇരി​മ്പു​പ​ല​ക​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഇര​ട്ട​വാ​തി​ലു​ക​ളാ​ലും സു​ര​ക്ഷി​ത​മായ ഒരു തരം വലിയ തള​മാ​ണ്, വട​ക്കേ അറ്റ​ത്തൂ​ടെ അതി​ലേ​ക്ക് ഒരാൾ കട​ന്നാൽ അയാ​ളു​ടെ ഇട​ത്തു​വ​ശ​ത്തു​ള്ള നാലു കി​ളി​വാ​തി​ലു​ക​ളും വല​തു​വ​ശ​ത്തു കി​ളി​വാ​തി​ലു​കൾ​ക്ക​ഭി​മു​ഖ​മാ​യി ക്ര​മ​ത്തിൽ ഇട​വി​ട്ട്, ഇടു​ങ്ങിയ നട​വ​ഴി​ക​ളാൽ വേർ​തി​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു മു​ട്ടു​വ​രെ ഉയ​ര​ത്തിൽ കല്ലു​കൊ​ണ്ടും, ശേഷം മേൽ​പ്പു​ര​വ​രെ മു​ഴു​വ​നും ഇരി​മ്പു​ത​ടി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും ഉണ്ടാ​ക്കിയ നാലു വലിയ ചതു​ര​ക്കൂ​ടു​ക​ളു​ണ്ട്.

തെ​നാർ​ദി​യെർ ഫെ​ബ്ര​വ​രി 30-ആം നു രാ​ത്രി​മു​തൽ ഈ കൂ​ടു​ക​ളി​ലൊ​ന്നിൽ ഏകാ​ന്ത​ത​ട​വി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ദെ​സ്രു​വി​നാൽ കണ്ടു​പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തെ​ന്നു കേൾ​വി​യു​ള്ള​തും ഒരു വി​ഷ​ദ്ര​വ്യം കൂ​ടി​ക്ക​ലർ​ന്ന​തും ഉറ​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ സംഘം പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​ക്കീ​ത്തീർ​ത്ത​തു​മായ ഒരു കു​പ്പി വീ​ഞ്ഞു സമ്പാ​ദി​ച്ചു സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​വെ​ക്കാൻ അയാൾ​ക്ക് എങ്ങ​നെ​യാ​ണ്, എന്തു വി​ദ്യ​യി​ന്മേ​ലാ​ണ് സാ​ധി​ച്ച​തെ​ന്ന് ആർ​ക്കും കണ്ടു​പി​ടി​പ്പാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല.

എല്ലാ ജെ​യി​ലു​ക​ളി​ലും, ഒളി​ച്ചു​ചാ​ട​ലി​നു സഹാ​യി​ക്കു​ന്ന​വ​രും പൊ​ല്ലീ​സ്സി​നു വി​ശ്വാ​സ​യോ​ഗ്യ​മ​ല്ലാ​ത്ത സഹാ​യ്യ​ത്തെ വി​ല്ക്കു​ന്ന​വ​രും കഴി​യു​ന്നേ​ട​ത്തു നി​ന്നെ​ല്ലാം ഓരോ കാശു കൈ​യി​ലാ​ക്കു​ന്ന​വ​രു​മാ​യി, പകുതി പാ​റാ​വു​കാ​രും പകുതി കള്ള​ന്മാ​രു​മായ ചില ചതി​യൻ​വേ​ല​ക്കാ​രു​ണ്ട്

അങ്ങ​നെ, ഗവ്രോ​ഷ് ആ രണ്ട​നാ​ഥ​ക്കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും പെ​റു​ക്കി​യെ​ടു​ത്ത അതേ ദിവസം രാ​ത്രി, അന്നു രാ​വി​ലെ ഒളി​ച്ചു​ചാ​ടിയ ബബെ മൊങ് പർ​നാ​സ്സു​മാ​യി തെ​രു​വിൽ കാ​ത്തു​നി​ല്പു​ണ്ടെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങും ഗ്വെൽ​മ​റും പതു​ക്കെ എഴു​ന്നേ​റ്റ് ബ്രൂ​ഴോ​ങ് കണ്ടു​പി​ടി​ച്ച ആണി​കൊ​ണ്ടു തങ്ങ​ളു​ടെ കട്ടി​ലു​കൾ ചേർ​ത്തി​ട്ടു​ള്ള പു​ക​ക്കു​ഴ​ലി​നെ തു​ള​യ്ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി. കല്ലിൻ​ക​ഷ്ണ​ങ്ങൽ വീ​ണി​രു​ന്ന​തു ബ്രു​ഴോ​ങ്ങി​ന്റെ കി​ട​യ്ക്ക​വി​രി​യ​ലാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട് ഒച്ച പു​റ​ത്തേ​ക്കു കേ​ട്ടി​ല്ല. ഇടി​വെ​ട്ടോ​ടു​കൂ​ടിയ മഴ വാ​തി​ലു​ക​ളെ തി​രി​കു​റ്റി​ക​ളിൽ ഇട്ടു​കു​ലു​ക്കി, ജെ​യി​ലി​ലെ​ങ്ങും ഭയ​ങ്ക​ര​വും സന്ദർ​ഭ​ത്തി​നൊ​ത്ത​തു​മായ ഒരൊ​ച്ച​പ്പാ​ടു​ണ്ടാ​ക്കി, ഉണർ​ന്ന തട​വു​പു​ള്ളി​ക​ളെ​ല്ലാം വീ​ണ്ടും ഉറ​ങ്ങി​യ​താ​യി ഭാ​വി​ച്ചു, ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങി​നേ​യും ഗ്വെൽ​മെ​റേ​യും അവ​രു​ടെ പ്ര​വൃ​ത്തി​കൾ​ക്കാ​യി വി​ട്ടു. ബ്രൂ​ഴോ​ങ് സമർ​ത്ഥ​നാ​ണ്; ഗ്വേൽ​മെർ ശക്ത​നും. ഉറ​ക്കു​പു​ര​യി​ലേ​ക്ക​ഭി​മു​ഖ​മാ​യു​ള്ള അഴി​ക്കൂ​ട്ടി​നു​ള്ളിൽ കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങു​ന്ന കാ​വ​ല്ക്കാ​രൻ ഒരൊ​ച്ച​പോ​ലും കേൾ​ക്കു​ന്ന​തി​നു മുൻ​പാ​യി, ചുമർ തു​ള​ച്ചു​ക​ട​ന്നു, പു​ക​ക്കു​ഴ​ലി​ലൂ​ടെ കയറി, പു​ക​ക്കു​ഴ​ലി​നു മു​ക​ളി​ലു​ള്ള പൊ​ത്തി​ന്റെ ഇരി​മ്പ​ഴി പി​ടി​ച്ചു പൊ​ട്ടി​ച്ച്, ആ രണ്ടു ഭയ​ങ്ക​ര​ഘാ​തു​ക​ന്മാ​രും മേൽ​പ്പു​ര​യി​ലാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. കാ​റ്റും മഴയും ഇര​ട്ടി​ച്ചു, മേൽ​പ്പുര വഴു​ക്കി​ത്തു​ട​ങ്ങി.

‘ചാ​ടി​പ്പോ​വാൻ എന്തു രസ​മു​ള്ള രാ​ത്രി!’ ബ്രൂ​ഴോ​ങ് അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ടു.

ചു​റ്റു​മു​ള്ള മതി​ല്ക്കെ​ട്ടു​കൾ​ക്കും അവർ​ക്കും നടു​ക്കാ​യി ആറടി വീ​തി​യും എൺ​പ​ത​ടി ആഴ​വു​മു​ള്ള ഒര​ഗാ​ധ​ഗു​ഹ​യു​ണ്ട്. ആ അഗാ​ധ​ഗു​ഹ​യു​ടെ അടി​യിൽ ഇരു​ട്ടി​ലൂ​ടെ മി​ന്നു​ന്ന ഒരു പാ​റാ​വു​ഭ​ട​ന്റെ ഒരു തോ​ക്ക് അവർ​ക്കു കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു. ബ്രൂ​ഴോ​ങ് തന്റെ കു​ണ്ട​റ​ത്ത​ട​വിൽ​വെ​ച്ചു പി​രി​ച്ചു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​രു​ന്ന കയ​റി​ന്റെ ഒര​റ്റം അവർ അപ്പോൾ​ത്ത​ന്നെ പി​ടി​ച്ചു​പൊ​ട്ടി​ച്ച ഇരു​മ്പ​ഴി​ക​ളു​ടെ കു​റ്റി​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി ഉറ​പ്പി​ച്ചു കെ​ട്ടി, മറ്റേ​ത്തല പു​റം​മ​തി​ലി​നു മു​ക​ളി​ലൂ​ടെ പു​റ​ത്തേ​ക്കെ​റി​ഞ്ഞു, ആ അഗാ​ധ​ഗുഹ ഒരു ചാ​ട്ട​ത്തിൽ കവി​ച്ചു​ക​ട​ന്നു, മതി​ലി​ന്റെ തൊ​പ്പി​ക്ക​ല്ലി​ന്മേൽ മു​റു​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ച് അപ്പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ന്നു, കയ​റ്റി​ലൂ​ടെ ഒരാൾ​ക്കു പി​ന്നിൽ മറ്റാ​ളാ​യി കീ​ഴ്ക​പോ​ട്ടി​റ​ങ്ങി, കു​ളി​പ്പു​ര​യു​ടെ​മേൽ ചെ​ന്നു​തൊ​ടു​ന്ന ഒരു ചെ​റു​മേൽ​പ്പു​ര​യിൽ എത്തി​ച്ചേർ​ന്നു, കയറു വലി​ച്ചു​പൊ​ട്ടി​ച്ചു കൈ​യി​ലാ​ക്കി, കു​ളി​പ്പു​ര​യു​ടെ മു​റ്റ​ത്തേ​ക്ക് എടു​ത്തു ചാടി, അതു കട​ന്നു, കയർ കെ​ട്ടി​ത്തൂ​ക്കി​യി​ട്ടി​രു​ന്ന വാ​തി​ല്ക്കാ​വ​ല്ക്കാ​ര​ന്റെ ചെ​റു​വാ​തിൽ ഉന്തി​ത്തു​റ​ന്നു, കയർ വലി​ച്ചു, പു​റ​ത്തെ ഉമ്മ​റ​വാ​തിൽ തു​റ​ന്നു, തെ​രു​വിൽ എത്തി​ച്ചേർ​ന്നു.

കൈയിൽ ആണി​യും തലയിൽ യു​ക്തി​യു​മാ​യി അവർ ഇരു​ട്ട​ത്തു കി​ട​യ്ക്ക വി​രി​യിൽ​നി​ന്നെ​ഴു​ന്നേ​റ്റി​ട്ട് ഒരു മു​ക്കാൽ മണി​ക്കൂർ കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല.

ചില നി​മി​ഷ​ങ്ങൾ​കൂ​ടി കഴി​യു​മ്പോ​ഴെ​ക്ക് അവർ ആ അയൽ​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ പതു​ങ്ങി​ന​ട​ന്നി​രു​ന്ന ബബെ​യു​ടെ​യും മൊ​ങ്പർ​നാ​സ്സി​ന്റെ​യും അടു​ത്തെ​ത്തി.

കയർ വലി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തിൽ അതു പൊ​ട്ടി​പ്പോ​യി​രു​ന്നു; അതി​ന്റെ ഒരു കഷ്ണം മേൽ​പ്പു​ര​യിൽ പു​ക​ക്കു​ഴ​ലി​ന്മേൽ പൊ​ട്ടി​നി​ന്നു. അവർ​ക്കു വേറെ നഷ്ട​മൊ​ന്നും പറ്റി​യി​രു​ന്നി​ല്ല; എന്നു​വെ​ച്ചാൽ, രണ്ടു കൈ​യി​ന്റേ​യും തൊ​ലി​മാ​ത്രം ഏതാ​ണ്ട് മു​ഴു​വ​നും ഉര​ഞ്ഞി​രു​ന്നു.

അന്നു രാ​ത്രി​ത​ന്നെ—എങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ആർ​ക്കും പറയാൻ വയ്യാ—തെ​നാർ​ദി​യെർ​ക്കും മു​ന്ന​റി​വു കി​ട്ടി​യി​രു​ന്നു, അയാൾ ഉറ​ങ്ങി​യി​ല്ല.

പു​ല​രാൻ ഒരു മണി സമ​യ​ത്തു തന്റെ കൂ​ട്ടി​ന്നെ​തി​രാ​യു​ള്ള കി​ളി​വാ​തി​ലി​നു മുൻ​പി​ലൂ​ടെ, മഴ​യ​ത്തും കാ​റ്റ​ത്തും, മേൽ​പ്പു​ര​യിൽ വി​ല​ങ്ങ​നെ, രാ​ത്രി നല്ല ഇരു​ട്ടു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു, രണ്ടു നി​ഴ​ല്പാ​ടു​കൾ നട​ന്നു​പോ​കു​ന്ന​ത് അയാൾ കണ്ടു. അതിൽ ഒന്ന്, അക​ത്തേ​യ്ക്ക് ഒരു നോ​ട്ടം തി​രു​കി​ക്കൊ​ടു​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി​ട​ത്തോ​ളം നേരം, കി​ളി​വാ​തി​ലി​നു മുൻ​പിൽ നി​ന്നു. ഇതു ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങാ​യി​രു​ന്നു.

തെ​നാർ​ദി​യേർ അവനെ, കണ്ട​റി​ഞ്ഞു, കാ​ര്യം മന​സ്സി​ലാ​യി, അതു മതി.

ഒരു ഭവ​ന​ഭേ​ദ​ന​ക്കാ​ര​നാ​യി​ഗ്ഗ​ണി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട തെ​നാർ​ദി​യെർ, ഒരു രാ​ത്രി​ക്കെ​ണി​കെ​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കി എന്ന കു​റ്റ​ത്തി​ന്മേൽ ഒരു മുൻ​ക​രു​ത​ലാ​യി ആയു​ധ​ധാ​രി​ക​ളായ പട്ടാ​ള​ക്കാ​രെ നിർ​ത്തി ബന്ധ​ന​ത്തി​ലാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തു​കൊ​ണ്ട്, എപ്പോ​ഴും ആളു​ക​ളു​ടെ കണ്ണി​ന്മു​മ്പി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ഈര​ണ്ടു മണി​ക്കൂർ കൂ​ടു​മ്പോൾ മാ​റി​വ​രു​ന്ന പാ​റാ​വു​ഭ​ടൻ അയാ​ളു​ടെ കൂ​ട്ടി​ന്നു മുൻ​പി​ലൂ​ടെ നി​റ​ച്ച തോ​ക്കു​മാ​യി അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും നട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​വും. ഒരു നാ​ട്ടു​വെ​ളി​ച്ചം ആ ‘അസ്സൽ​ക്കാ​റ്റിൽ’ വി​ള​ക്കു​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. തട​വു​കാ​ര​ന്റെ കാ​ലി​ന്മേൽ അമ്പ​തു റാ​ത്തൽ കന​മു​ള്ള ചങ്ങ​ല​യു​ണ്ട്. ദി​വ​സം​പ്ര​തി ഉച്ച​തി​രി​ഞ്ഞു നാ​ലു​മ​ണി​ക്ക് ഒരു ജയി​ല​ധി​കാ​രി രണ്ടു നാ​യി​ക്ക​ളോ​ടും കൂടി—ഈ സമ്പ്ര​ദാ​യം അന്നും മാ​റി​യി​ട്ടി​ല്ല—അയാ​ളു​ടെ കൂ​ട്ടിൽ വന്ന് രണ്ടു റാ​ത്തൽ കന​മു​ള്ള ഒരു കറു​ത്ത​പ്പ​വും ഒരു പാ​ത്രം വെ​ള്ള​വും കു​റ​ച്ചു പയ​റ്റിൻ​മ​ണി നീ​ന്തി​ക്ക​ളി​ക്കു​ന്ന ഒരു പി​ഞ്ഞാ​ണ​വും കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു​വെ​ച്ച്, അയാ​ളു​ടെ ചങ്ങ​ല​പ​രി​ശോ​ധി​ച്ച്, അഴികൾ തട്ടി​നോ​ക്കി, മട​ങ്ങി​പ്പോ​വും. ഈ മനു​ഷ്യ​നും അയാ​ളു​ടെ നാ​യ്ക്ക​ളും രാ​ത്രി​യി​ലും രണ്ടു​ത​വണ വന്നു മട​ങ്ങും.

ഒരു​ത​രം ഇരി​മ്പു​വി​ല​ങ്ങു കൈയിൽ വെ​ക്കു​ന്ന​തി​നു തെ​നാർ​ദി​യെർ സമ്മ​തം വാ​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു; അയാൾ പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, ‘എലികൾ തി​ന്നാ​തെ കഴി​ക്കു​വാൻ വേ​ണ്ടി’ ചു​മ​രി​ന്മേ​ലു​ള്ള ഒരു വി​ട​വിൽ അയാൾ​ക്കു​ള്ള അപ്പം കോർ​ത്തു കു​ത്തി​നിർ​ത്താ​നാ​ണ് അതു​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. തെ​നാർ​ദി​യെർ എപ്പോ​ഴും പാ​റാ​വു​ഭ​ട​ന്റെ കണ്ണി​ന്മു​മ്പി​ലാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് ഇതി​ന്നാ​രും വി​രോ​ധം പറ​ഞ്ഞി​ല്ല. എങ്കി​ലും ജെ​യി​ല​ധി​കാ​രി​ക​ളിൽ ഒരാൾ ‘ആ പു​ള്ളി​ക്ക് ഒരു മര​ക്കു​ന്തം കൊ​ടു​ത്താൽ അധികം നന്നാ​യി​രു​ന്നു’ എന്നു പണ്ടു പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​താ​യി പി​ന്നീ​ട് ആർ​ക്കോ ഓർ​മ്മ​വ​ന്നു.

പു​ല​രാൻ​കാ​ല​ത്തു രണ്ടു മണി​ക്ക് ഒരു വൃ​ദ്ധ​ഭ​ട​നാ​യി​രു​ന്ന അതു​വ​ര​ത്തെ പാ​റാ​വു​കാ​രൻ പോയി. പു​തു​താ​യി ചേർ​ന്ന ഒരാൾ ആ സ്ഥാ​ന​ത്തേ​ക്കെ​ത്തി. കു​റ​ച്ചു​കൂ​ടി കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, നാ​യ്ക്ക​ളു​മാ​യി ആ മനു​ഷ്യൻ അതിലേ വന്നു; ‘ആ പച്ച​വി​ടാ​ത്ത പു​തു​ഭട’ന്റെ നാ​ടൻ​മ​ട്ടും എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത ചോ​ര​ത്തി​ള​പ്പും മാ​ത്ര​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും വി​ശേ​ഷി​ച്ച് സൂ​ക്ഷി​ക്കാ​തെ അയാൾ പോയി. രണ്ടു മണി​ക്കൂർ കൂടി കഴി​ഞ്ഞു, നാലു മണി​ക്ക് ആ പുതിയ ആളെ മാ​റ്റു​വാൻ ഈ ആൾ വന്ന​പ്പോൾ, ആ മനു​ഷ്യൻ തെ​നാർ​ദി​യെ​രു​ടെ കൂ​ട്ടി​ന്ന​ടു​ത്ത് ഒരു മര​മു​ട്ടി​പോ​ലെ നി​ല​ത്തു കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങു​ന്ന​തു കണ്ടു. തെ​നാർ​ദി​യെ​റാ​ണെ​ങ്കിൽ, അയാൾ അവി​ടെ​യി​ല്ല. അയാ​ളു​ടെ കൂ​ട്ടി​നു​ള്ള മു​കൾ​ത്ത​ട്ടിൽ ഒരു ദ്വാ​ര​മു​ണ്ട്. മറ്റൊ​ന്ന് അതിനു മു​ക​ളിൽ മേൽ​പ്പു​ര​യി​ലും, അയാ​ളു​ടെ കട്ടി​ലി​ന്റെ ഒരു പലക വലി​ച്ചെ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു; അത​വി​ടെ​യെ​ങ്ങും കാ​ണാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട്, അതയാൾ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി​രി​ക്ക​ണം. ഭട​ന്നു​മ​രു​ന്നു കൊ​ടു​ത്തു മോ​ഹാ​ല​സ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ ആ മത്തു​പി​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന വീ​ഞ്ഞി​ന്റെ പകു​തി​യൊ​ഴി​ഞ്ഞ കു​പ്പി​യും ആളുകൾ ആ ഗു​ഹ​യ്ക്കു​ള്ളിൽ കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു. ആ ഭട​ന്റെ തോ​ക്കിൻ​കു​ന്ത​വും കാ​ണാ​നി​ല്ല.

ഈ സംഭവം കണ്ടെ​ത്തിയ സമ​യ​ത്തേ​ക്കു തെ​നാർ​ദി​യെർ അങ്ങെ​ത്തി​യി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചു. വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ അയാൾ പു​തു​കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല; എങ്കി​ലും അപ്പോ​ഴും വലിയ അപ​ക​ട​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു.

തെ​നാർ​ദി​യെർ പു​തു​കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ മോ​ന്താ​ഴ​ത്തെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ പു​ക​ക്കു​ഴ​ലി​ന്റെ മു​കൾ​ത്തൊ​പ്പി​യി​ലെ അഴി​ക​ളിൽ ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങി​ന്റെ കയർ​ത്തു​ണ്ടം തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടു; പക്ഷേ, ആ പൊ​ട്ടി​നി​ല്ക്കു​ന്ന കഷ്ണം നന്നേ ചെ​റു​താ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങും ഗ്വെൽ​മെ​റും ചെ​യ്ത​തു​പോ​ലെ പു​റം​മ​തി​ലി​ലൂ​ടെ രക്ഷ​പ്പെ​ടാൻ അയാൾ നി​വൃ​ത്തി​ക​ണ്ടി​ല്ല.

റ്യു ദെ ബല്ലെ​ത്തിൽ​നി​ന്നു റ്യു ദ് റ്വാ​ദ്സി​സി​ലി​ലേ​ക്കു തി​രി​യു​ന്ന ഒരാൾ ഒന്നാ​മ​താ​യി കണ്ടു​മു​ട്ടു​ന്ന​ത് അറ​പ്പു​തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന ഒരി​ടി​ഞ്ഞു​പൊ​ളി​ഞ്ഞ വീ​ടാ​ണ്. കഴി​ഞ്ഞ നൂ​റ്റാ​ണ്ടിൽ ആ സ്ഥ​ല​ത്ത് ഒരു ഭവ​ന​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; അടു​ത്ത കെ​ട്ടി​ട​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ മൂ​ന്നാം​നി​ല​വ​രെ ഉയർ​ന്നു​നി​ല്ക്കു​ന്ന ഒരു നി​ര​പ്പ​ണി​യായ പുറം ചുമർ മാ​ത്ര​മേ ഇപ്പോൾ അതി​നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു​ള്ളു. ഇപ്പോ​ഴും കാ​ണാ​വു​ന്ന രണ്ടു ചതു​ര​ജ്ജ​നാ​ല​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട് ആ വീ​ടി​ന്റെ നില ഊഹി​ക്കാം; വല​ത്തേ നെ​റ്റി​പ്പു​റ​ത്തി​ന്ന് ഏറ്റ​വും അടു​ത്തി​ട്ടു​ള്ള നടു​വി​ലെ ജനാ​ല​യിൽ ഒരൂ​ന്നു​കാ​ലു​പോ​ലെ വെ​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ഒരു തു​രു​മ്പി​ച്ച തുലാം തട​ഞ്ഞു​നി​ല്ക്കു​ന്നു. മുൻ​കാ​ല​ത്ത് ഈ ജനാ​ല​ക​ളി​ലൂ​ടെ ഉയർ​ന്ന​തും വ്യ​സ​ന​മ​യ​വു​മായ ഒരു ചുമർ കാ​ണ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു; അതു ലഫോർ​സി​ലെ പു​റം​മ​തി​ലി​ന്റെ ഒരു കഷ്ണ​മാ​ണ്.

പൊ​ളി​ച്ചു​ക​ള​യ​പ്പെ​ട്ട വീ​ടു​കൊ​ണ്ടു തെ​രു​വിൽ ഉണ്ടാ​യി​വ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള പഴുത് അഞ്ചു കാ​ലു​കൊ​ണ്ട് അതി​രി​ട്ട ഒരു പഴയ പല​ക​വേ​ലി​യാൽ പകു​തി​യും നി​റ​യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ഈ പഴു​തി​നു​ള്ളിൽ അപ്പോ​ഴും നി​വർ​ന്നു​നി​ല്ക്കു​ന്ന ഭവ​നാം​ശ​ത്തി​ന്മേ​ലേ​ക്കു ചാരി ഒരു ചെ​റ്റ​പ്പുര ഒളി​ച്ചു​നി​ല്ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. വേ​ലി​ക്ക് ഒരു പടി​വാ​തി​ലു​ണ്ട്; കു​റ​ച്ചു കൊ​ല്ലം മുൻപ് അതിന് ഒരു സാ​ക്ഷ​യേ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളൂ.

ഈ ഇടി​ഞ്ഞു​പൊ​ളി​ഞ്ഞ വീ​ട്ടിൻ​മു​ക​ളി​ലാ​ണ് തെ​നാർ​ദി​യെർ പു​ല​രാൻ കാ​ല​ത്ത് ഒരു മണി കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ എത്തി​ച്ചേർ​ന്ന​ത്.

അയാൾ അവിടെ എങ്ങ​നെ​യെ​ത്തി? ഒരാൾ​ക്കും പറ​യാ​നോ മന​സ്സി​ലാ​ക്കാ​നോ കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ഒരു സം​ഗ​തി​യാ​ണ​ത്. മി​ന്നൽ​വെ​ളി​ച്ചം ഒരേ സമ​യ​ത്ത് അയാളെ സഹാ​യി​ക്കു​ക​യും തട​യു​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ടാ​വ​ണം. അയാൾ മേൽ​പ്പു​ര​യിൽ നി​ന്നു മേൽ​പ്പു​ര​യി​ലേ​ക്കും, കെ​ട്ടിൽ​നി​ന്നും കെ​ട്ടി​ലേ​ക്കും, മു​റി​യിൽ നി​ന്നു മു​റി​യി​ലേ​ക്കും, ഷാർൾ​മേൻ​മു​റ്റ​ത്തി​ലെ എടു​പ്പു​ക​ളിൽ​നി​ന്നു സാങ്-​ലൂയിമുറ്റത്തിലെ എടു​പ്പു​ക​ളി​ലേ​ക്കും, പു​റം​മ​തി​ലി​ലേ​ക്കും, അവി​ടെ​നി​ന്നു റ്യു ദ്യു റ്വാ​ദ്സി​സി​ലി​ലെ ചെ​റു​കു​ടി​ലി​ലേ​ക്കും കട​ന്നു​വീ​ഴാൻ കോ​ണി​ക​ളും മേൽ​പ്പു​ര​പ്പ​ണി​ക്കാ​രു​ടെ ‘എക​ര​ക്കോ​പ്പു’കളും ഉപ​യോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​മോ പക്ഷേ, ആ സഞ്ചാ​ര​വി​വ​ര​ത്തി​നി​ട​യിൽ അത​സാ​ധ്യ​മെ​ന്നു തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന പല വി​ട​വു​ക​ളു​മു​ണ്ട്. അയാൾ കട്ടി​ലിൽ​നി​ന്നു കൊ​ണ്ടു​പോ​ന്ന പലക ‘അസ്സൽ​ക്കാ​റ്റി’ന്റെ മേൽ​പ്പു​ര​യിൽ​നി​ന്നു പു​റം​മ​തി​ലി​ലേ​ക്ക് ഒരു പാ​ലം​പോ​ലെ​യി​ടു​ക​യും ജെ​യിൽ​പ്പു​ര​മു​ക​ളി​ലൂ​ടെ ചെ​റു​കു​ടിൽ​വ​രെ​യ്ക്കു​ള്ള അകലം മു​ഴു​വ​നും പു​റം​മ​തി​ലി​ന്റെ മു​കൾ​ത്തൊ​പ്പി​യി​ലൂ​ടെ കമി​ഴ്‌​ന്നു​കി​ട​ന്നു നീ​ന്തി​ച്ചെ​ല്ലു​ക​യും ചെ​യ്തി​രി​ക്കു​മോ? പക്ഷേ, ലഫോർ​സി​ന്റെ പു​റം​മ​തിൽ സമ​നി​ര​പ്പി​ല​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു; അതു​യർ​ന്നു​പോ​വും. കീ​ഴ്പോ​ട്ടു​താ​ഴും; പീ​ര​ങ്കി​പ്പ​ട്ടാ​ള​ക്കാ​രു​ടെ താ​വ​ള​ങ്ങ​ളിൽ അതു കാ​ണാ​താ​വും, വീ​ണ്ടും കു​ളി​പ്പു​ര​യ്ക്ക​ടു​ക്കൽ​വെ​ച്ചു പൊ​ങ്ങി​വ​രും; അത് എടു​പ്പു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു രണ്ടു കഷ്ണ​മാ​യി മു​റി​യും; ഒത്തേൽ ലമ്വാ​ഞോ​വി​ലെ മാ​തി​രി ഉയ​ര​ത്തി​ല​ല്ല റ്യു പവെ​യിൽ; എല്ലാ​യി​ട​ത്തും​വെ​ച്ച് അത് ഇല്ലാ​താ​ക​യും കോ​ണു​തി​രി​ഞ്ഞു മാ​റി​പ്പോ​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ട്; പി​ന്നെ ആ ചാ​ടി​പ്പോ​കു​ന്നാ​ളു​ടെ കറു​ത്ത രൂപം പാ​റാ​വു​ഭ​ട​ന്മാർ കാ​ണാ​തി​രി​ക്കാൻ വയ്യാ; അതു​കൊ​ണ്ട് തെ​നാർ​ദി​യെർ വെച്ച വഴി ഏതാ​ണെ​ന്ന് ഇനി​യും മന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ നി​വൃ​ത്തി​യി​ല്ലാ​തെ കി​ട​ക്കു​ന്നു. രണ്ടു വി​ധ​ത്തി​ലും, ആ ചാ​ടി​പ്പോ​കൽ ഉണ്ടാ​വാൻ വയ്യാ. അപ്പോൾ, തെ​നാർ​ദി​യെർ അഗാ​ധ​ഗു​ഹ​ക​ളെ വെറും കു​ഴി​ക​ളാ​യും, ഇരി​മ്പു​വി​ല​ങ്ങു​ക​ളെ അല​റി​മ​ര​ത്തി​ന്റെ ചു​ള്ളി​ക്കൊ​മ്പു​ക​ളാ​യും, കാ​ലി​ല്ലാ​ത്ത മനു​ഷ്യ​നെ അഭ്യാ​സി​യാ​യും, ഒരു വാ​ത​രോ​ഗി​യെ ഒരു പക്ഷി​യാ​യും, കഥ​യി​ല്ലാ​യ്മ​യെ പ്ര​കൃ​തി​ജ്ഞാ​ന​മാ​യും, ബു​ദ്ധി​യെ അതി​ബു​ദ്ധി​യാ​യും മാ​റ്റി​ത്തീർ​ക്കു​ന്ന ആ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​തൃ​ഷ്ണ​യാൽ പ്രേ​രി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട് ഏതോ മൂ​ന്നാ​മ​തൊ​രു വഴി​യെ​ടു​ത്തു എന്നു​ണ്ടോ? ഇതു​വ​രെ ആരും കണ്ടു പി​ടി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല.

ചാ​ടി​പ്പോ​ക​ലി​നു​ള്ള അത്ഭു​ത​മാർ​ഗ്ഗ​ങ്ങൾ എപ്പോ​ഴും കണ്ടു​പി​ടി​ക്കാ​വു​ന്ന​ത​ല്ല. ഞങ്ങൾ ആവർ​ത്തി​ക്കു​ന്നു, ചാ​ടി​പ്പോ​കു​ന്ന​വൻ എന്തോ ഒരാ​വേ​ശം​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്ക​യാ​ണ്; ചാ​ടി​പ്പോ​ക​ലി​ന്റെ അത്ഭു​ത​ക​ര​മായ പ്ര​കാ​ശ​നാ​ള​ത്തിൽ നക്ഷ​ത്ര​ത്തേ​യും മി​ന്ന​ലി​നേ​യും സം​ബ​ന്ധി​ക്കു​ന്ന എന്തോ ഒന്നു​ണ്ട്; മഹ​ത്ത്വ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള പറ​ക്ക​ലി​നേ​ക്കാൾ ഒട്ടും കു​റ​ഞ്ഞ അത്ഭു​ത​ക​ര​ത്വ​മ​ല്ല, സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ല​ബ്ധി​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള പോ​ക്കി​നു​മു​ള്ളു; ‘മരി​ക്കാ​നു​ള്ള മാർ​ഗ്ഗം അയാൾ എവി​ടെ​നി​ന്നു കണ്ടു; എന്നു കൊർ​ണീ​ലി​യെ​പ്പ​റ്റി ചോ​ദി​ക്കും​പോ​ലെ​ത​ന്ന, ചാ​ടി​പ്പോയ കള്ള​നെ​പ്പ​റ്റി ‘ആ മതിൽ അവ​നെ​ങ്ങ​നെ കട​ന്നു’ എന്നു ചോ​ദി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു.

അതെ​ന്താ​യാ​ലും വി​യർ​ത്തു​മു​ങ്ങി, മഴ നന​ഞ്ഞ്, ഉടു​പ്പു​ക​ളെ​ല്ലാം കു​ടു​ക്കു​ക​ളി​ന്മേൽ തൂ​ങ്ങി, കൈ​ക​ളിൽ തൊ​ലി​യു​രി​ഞ്ഞു, കൈ​മു​ട്ടു​ക​ളിൽ​നി​ന്നു ചോ​ര​യൊ​ലി​ച്ചു, കാൽ​മു​ട്ടു​കൾ കീ​റി​പ്പൊ​ളി​ഞ്ഞു തെ​നാർ​ദി​യെർ, കു​ട്ടി​കൾ വീ​ടി​ന്റെ വാ​യ്ത്ത​ല​യിൽ എത്തി, അവിടെ നീ​ണ്ടു​നി​വർ​ന്നു കി​ട​പ്പാ​യി; അയാ​ളു​ടെ ശക്തി തീരെ കെ​ട്ടു. മൂ​ന്നു നില ഉയ​ര​ത്തിൽ കടും​കു​ത്ത​നെ​യു​ള്ള ഒരു മതി​ല്ക്കെ​ട്ട് അയാൾ​ക്കും നി​ര​ത്തി​ലെ കൽ​വി​രി​ക്കും നടു​വിൽ നി​ല്ക്കു​ന്നു.

അയാ​ളു​ടെ കൈ​വ​ശ​മു​ള്ള കയ​റി​നു നീളം പോരാ.

അവിടെ അയാൾ വി​ളർ​ത്തു. തളർ​ന്നു, താൻ അനു​ഭ​വി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞ എല്ലാ​ത്ത​രം നി​രാ​ശ​കൊ​ണ്ടും നി​രാ​ശ​നാ​യി, രാ​ത്രി​യാൽ അപ്പോ​ഴും ഒളി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു, പക്ഷേ, നേരം പു​ല​രാ​റാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നു സ്വയം മന്ത്രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു, കു​റ​ച്ചു നി​മി​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ളി​ലാ​യി അടു​ത്തു​ള്ള സാങ് പോൾ പള്ളി​യി​ലെ നാ​ഴി​ക​മ​ണി നാ​ലു​മ​ണി​യാ​യെ​ന്ന്—ആ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന പാ​റാ​വു​ഭ​ടൻ മാ​റു​ക​യും ആ ഭടൻ ആ തു​ള​ഞ്ഞ​മേൽ​പ്പു​ര​യ്ക്കു ചു​വ​ട്ടിൽ കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങു​ന്ന​തു കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഘട്ട​മാ​യെ​ന്ന്—അറി​യി​ക്കു​ന്ന​തു കേ​ട്ടു പേ​ടി​ച്ച്, ഒരു ഭയ​ങ്ക​ര​മായ ആഴ​ത്തി​ലേ​ക്കും തെ​രു​വു​വി​ള​ക്കു​ക​ളു​ടെ വെ​ളി​ച്ച​ത്തി​ലേ​ക്കും നന​ഞ്ഞു കറു​ത്ത കൽ​വി​രി​യി​ലേ​ക്കും—അതെ, ആ കൽ​വി​രി​യെ​ക്കാ​ള​ധി​കം ഭയ​ങ്ക​ര​മായ ഒന്ന്, എന്നു​വെ​ച്ചാൽ മരണം, അതാ​യ​ത് സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം, ഉണ്ടാ​ക്കാ​നാ​യി ആർ​ത്തി​പ്പെ​ടു​ന്ന ആ കൽ​വി​രി​യി​ലേ​ക്കും—തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കു​ക​യാ​യി.

ചാ​ടി​പ്പോ​ക​ലി​ലു​ള്ള തന്റെ മൂ​ന്നു കൂ​ട്ടു​കാർ കാ​ര്യം സാ​ധി​ച്ചു​വോ എന്നും, തന്റെ ഒച്ച കേ​ട്ടാൽ അവർ സാ​ഹാ​യ്യ​ത്തി​നെ​ത്തു​മോ എന്നും അയാൾ സ്വയം ചോ​ദി​ച്ചു. അയാൾ ചെ​വി​യോർ​ത്തു. അയാൾ അവിടെ എത്തി​യ​തി​നു​ശേ​ഷം പാ​റാ​വു​ഭ​ട​നൊ​ഴി​കെ മറ്റാ​രും തെ​രു​വി​ലൂ​ടെ നട​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല. മോ​ന്തൃ​വിൽ​നി​ന്നും ഷരോ​ങ്ങിൽ​നി​ന്നും വി​ങ്സെ​ന്നിൽ​നി​ന്നും ബേർ​സി​യിൽ​നി​ന്നും ചന്ത​ക​ളി​ലേ​ക്കു​ള്ള കാ​യ്ക​റി​ക്ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാർ ഒട്ടു​മു​ഴു​വ​നും റ്യു സാങ് ആന്ത്വാ​ങ്ങി​ലൂ​ടെ പോ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു.

നാ​ലു​മ​ണി​യ​ടി​ച്ചു. തെ​നാർ​ദി​യെർ വി​റ​ച്ചു. കു​റ​ച്ചു നി​മി​ഷ​ങ്ങൾ​കൂ​ടി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു, ഒരു ചാ​ടി​പ്പോ​ക​ലു​ണ്ടാ​യി എന്നു കണ്ടു​പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടാ​ല​ത്തെ ആ ഭയ​ങ്ക​ര​വും സമ്മി​ശ്ര​വു​മായ ലഹള ജെ​യി​ലി​ലെ​ങ്ങും​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. വാ​തി​ലു​കൾ അട​യ്ക്കു​ക​യും തു​റ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​ന്റെ ശബ്ദം, അഴി​ച്ചു​മ​രു​കൾ തി​രി​ക്കു​റ്റി​ക​ളിൽ നി​ന്നു കി​രു​കി​രു​ക്കൽ, പാ​റാ​വു​പു​ര​യി​ലെ ബഹളം, ജെ​യിൽ​ത്ത​ല​വ​ന്മാ​രു​ടെ പരു​ക്ക​നൊ​ച്ച​യി​ലു​ള്ള കൂ​ക്കി​വി​ളി​കൾ, മു​റ്റ​ത്തു​ള്ള കൽ​വി​രി​യിൽ തോ​ക്കിൻ​ച​ട്ട​കൾ തട്ടു​ന്ന ഒച്ച, ഇതെ​ല്ലാം അയാ​ളു​ടെ ചെ​കി​ട്ടിൽ കേ​ട്ടു. ഉറ​ക്ക​റ​ക​ളി​ലെ അഴി​ജ്ജ​നാ​ല​ക​ളി​ലൂ​ടെ വെ​ളി​ച്ചം മു​ക​ളി​ലേ​ക്കു കയ​റി​ച്ചെ​ല്ലു​ന്ന​തും ഇറ​ങ്ങി​പ്പോ​കു​ന്ന​തും കാ​ണാ​നു​ണ്ട്; പു​തു​കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ മു​കൾ​നി​ല​യി​ലെ മോ​ന്താ​ഴ​ത്തി​ലൂ​ടെ ഒരു ചൂ​ട്ടു പാ​യു​ന്നു​ണ്ട്; വല​ത്തു​വ​ശ​ത്തു​ള്ള പട്ടാ​ള​ത്താ​വ​ള​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു പട്ടാ​ള​ങ്ങൾ​ക്കു കല്പ​ന​യ​യ​ച്ചു മഴ​യ​ത്തു ചൂ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു പ്ര​കാ​ശി​ച്ചി​രു​ന്ന അവ​രു​ടെ ശി​രോ​ല​ങ്കാ​ര​ങ്ങൾ മേൽ​പ്പു​ര​യി​ലൂ​ടെ അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും പാ​ഞ്ഞു​ന​ട​ക്കു​ന്നു. അതോ​ടൊ​പ്പം​ത​ന്നെ, ബസ്തീ​ലി​ന്റെ വഴി​ക്ക് ഒരു വി​ളർ​ത്ത വെ​ള്ള​നി​റം വ്യ​സ​ന​ക​ര​മായ മട്ടിൽ ചക്ര​വാ​ള​വ​ക്കി​നെ പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​താ​യി തെ​നാർ​ദി​യെർ കണ്ടു.

അയാൾ ആ സമ​യ​ത്തു പത്തി​ഞ്ചു വീ​തി​യു​ള്ള ഒരു മതി​ലിൻ​മു​ക​ളിൽ, ഇട​ത്തും വല​ത്തും രണ്ട് അഗാ​ധ​ഗു​ഹ​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി, പേ​മ​ഴ​യ​ത്തു കമി​ഴ്‌​ന്നു, അന​ങ്ങാൻ വയ്യാ​തെ, വീ​ണേ​യ്ക്കു​മോ എന്നു​ള്ള തല​ചു​റ്റ​ലി​നും പി​ടി​ച്ചേ​യ്ക്കു​മോ എന്നു​ള്ള ഭയ​പ്പാ​ടി​നും അടി​പെ​ട്ടു നീ​ണ്ടു​കി​ട​ക്കു​ക​യാ​ണ്; അയാ​ളു​ടെ ആലോ​ച​ന​കൾ, ഒരു ഘടി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ആട്ടു​ക​ട്ടി​പോ​ലെ, ‘ഞാൻ വീണാൽ മരി​ച്ചു, കി​ട​ന്നാൽ പി​ടി​യിൽ​പ്പെ​ട്ടു’ എന്നീ ഒന്നിൽ​നി​ന്നു മറ്റൊ​ന്നി​ലേ​ക്ക് ആടി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ഈ മനോ​വേ​ദ​ന​യ്ക്കി​ട​യിൽ, അപ്പോ​ഴും തെ​രു​വ് ഇരു​ട്ട​ട​ഞ്ഞു​ത​ന്നെ​യി​രി​ക്കെ, ഒരാൾ മതി​ലി​ന്ന​രി​കി​ലൂ​ടെ പതു​ങ്ങി​പ്പ​തു​ങ്ങി റ്യു പവെ​യി​ലൂ​ടെ വന്ന് തെ​നാർ​ദി​യെർ തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ താ​ഴ​ത്തു​ള്ള ചു​മർ​വ​ള​വി​ലെ​ത്തി നി​ന്ന​താ​യി അയാൾ പെ​ട്ടെ​ന്നു കണ്ടു. ഇവി​ടെ​വെ​ച്ച് ആവി​ധം​ത​ന്നെ കരു​ത​ലോ​ടു​കൂ​ടി വന്നെ​ത്തിയ മറ്റൊ​രാൾ ആദ്യ​ത്തെ ആളോടു ചേർ​ന്നു; മൂ​ന്നാ​മ​തൊ​രാൾ​കൂ​ടി​യാ​യി; നാ​ലാ​മ​തൊ​രാൾ​കൂ​ടി​യും. ഈ നാ​ലു​പേ​രും ഒത്തു​കൂ​ടി​യ​തോ​ടു​കൂ​ടി, ഒരാൾ ആ വേ​ലി​വ​ള​പ്പി​ന്റെ പടി​വാ​തിൽ​സാ​ക്ഷ​നീ​ക്കി​ത്തു​റ​ന്നു. ചെ​റു​കു​ടിൽ നി​ല്ക്കു​ന്ന അതി​ന്നു​ള്ളി​ലേ​ക്കു കട​ന്നു. അവർ തെ​നാർ​ദി​യെ​രു​ടെ നേരെ ചു​വ​ട്ടി​ലെ​ത്തി നി​ന്നു. ഈ നാ​ലു​പേർ, വഴി​പോ​ക്ക​രാ​വ​ട്ടെ, കു​റ​ച്ചു​കൂ​ടി ദൂ​ര​ത്തു​ള്ള ലഫോർ​സി​ന്റെ കാ​വൽ​പ്പു​ര​യിൽ കാ​വൽ​നി​ല്ക്കു​ന്ന പാ​റാ​വു​ഭ​ട​നാ​വ​ട്ടേ, കാ​ണാ​തായ ഗൂ​ഢാ​ലോ​ചന ചെ​യ്യാൻ വേ​ണ്ടി ആ സ്ഥലം തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത​താ​യി​രി​ക്കും. മഴ പാ​റാ​വു​ഭ​ട​നെ കാ​വൽ​ക്കൂ​ടിൽ​ത്ത​ന്നെ അന​ങ്ങാ​തെ നിർ​ത്തി​യി​രു​ന്നു എന്നും പറ​യേ​ണ്ട​താ​ണ്. അവ​രു​ടെ മു​ഖാ​കൃ​തി​കൾ കാണാൻ വയ്യാ​തി​രു​ന്ന തെ​നാർ​ദി​യെർ തന്റെ കാ​ര്യം പോയി എന്നു തോ​ന്നിയ ഒരു നിർ​ഭാ​ഗ്യ​ന്റെ നി​രാ​ശ​മായ അതി​ശ്ര​ദ്ധ​യോ​ടു​കൂ​ടി അവ​രു​ടെ സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​നു ചെ​വി​കൊ​ടു​ത്തു.

ഒരാ​ശാ​നാ​ളം​പോ​ലെ എന്തോ ഒന്ന് കണ്ണി​ന്മു​മ്പി​ലൂ​ടെ മി​ന്നി​യ​താ​യി തെ​നാർ​ദി​യെർ കണ്ടു—ആ മനു​ഷ്യർ സം​സാ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത് കന്ന​ഭാ​ഷ​യി​ലാ​ണ്.

ഒന്നാ​മ​ത്ത​വൻ താ​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും വ്യ​ക്ത​മായ ഒരു സ്വ​ര​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു: ‘പണി നോ​ക്ക്. എന്തി​നേ നാ​മി​വി​ടെ വന്നു?’

രണ്ടാ​മ​ത്ത​വൻ പറ​ഞ്ഞു: ‘ചെ​കു​ത്താ​ന്റെ പൊ​ട്ടി​ത്തി​യ്യു​കൂ​ടി കെ​ട്ടു​പോണ പേമഴ. എന്ന​ല്ല, തീ​പ്പെ​ട്ടി​ക്കോ​ലു​കൾ ഇപ്പോ എത്തും. ഒരു പട്ടാ​ള​ക്കാ​രൻ അവിടെ കാ​വ​ലു​ണ്ട്. നൊ​മ്മ​ടെ മോന്ത കു​ടു​ങ്ങും.’

‘ഇവിടെ’ എന്നർ​ത്ഥ​മു​ള്ള ‘ഇസിഗോ’, ‘ഇസി​ക്കെ​യ്’ എന്നീ രണ്ടു വാ​ക്കു​കൾ—ഒന്നാ​മ​ത്ത​തു കോ​ട്ട​പ്പു​റ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കും രണ്ടാ​മ​ത്ത​തു തെം​പ്ല് പ്ര​ദേ​ശ​ത്തേ​ക്കും ചേർ​ന്ന​തായ ഈ രണ്ടു വാ​ക്കു​കൾ— തെ​നീർ​ദി​യെർ​ക്ക് ഓരോ വെ​ളി​ച്ചം​കാ​ട്ട​ലാ​യി​രു​ന്നു. ‘ഇസിഗോ’ എന്ന വാ​ക്കു​കൊ​ണ്ടു കോ​ട്ട​പ്പു​റ​ങ്ങ​ളിൽ പതു​ങ്ങി​ന​ട​ന്നി​രു​ന്ന​വ​നായ ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങി​നേ​യും ‘ഇസി​ക്കെ​യ്’ എന്ന വാ​ക്കു​കൊ​ണ്ട് തെം​പ്ല് പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു പഴയ വസ്ത്ര​ങ്ങൾ വാ​ങ്ങി വി​റ്റി​രു​ന്ന​വ​നായ ബബെ​യേ​യും അയാൾ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി.

കഴി​ഞ്ഞ നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലെ പു​രാ​ത​ന​ക്ക​ന്ന​ഭാഷ തെം​പ്ലി​ല​ല്ലാ​തെ മറ്റെ​ങ്ങും സം​സാ​രി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല; അത് യാ​തൊ​രു കൂ​ട്ടു​മി​ല്ലാ​തെ ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന​വ​നാ​യി​ട്ടു വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ ബബെ മാ​ത്ര​മേ ഉള്ളൂ ‘ഇസി​ക്കെ​യ്’ എന്ന വാ​ക്കി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ തെ​നാർ​ദി​യെർ അവനെ മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല; അവൻ തന്റെ ശബ്ദ​ത്തെ അത്ര തി​ക​ച്ചും മാ​റ്റി​യി​രു​ന്നു.

ഈയി​ട​യ്ക്കു മൂ​ന്നാ​മ​ത്താൾ കൂ​ട്ട​ത്തിൽ​ക്കൂ​ടി.

‘എങ്കി​ലും ബദ്ധ​പ്പെ​ടാ​നൊ​ന്നു​മി​ല്ല; നമു​ക്കി​വി​ടെ കു​റ​ച്ചു കാ​ക്കുക. നമ്മെ അയാൾ കാ​ത്തു​നി​ല്ക്കു​ക​യ​ല്ലെ​ന്ന് ആർ​ക്ക​റി​യാം?’

നല്ല ഭാ​ഷ​യാ​യി​രു​ന്ന ഈ സം​സാ​രം മൊ​ങ്പർ​നാ​സ്സി​ന്റെ​യാ​ണെ​ന്ന് തെ​നാർ​ദി​യെർ​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​യി; എല്ലാ കന്ന​ഭാ​ഷ​യും മന​സ്സി​ലാ​ക്കി വെ​യ്കു​ക​യും യാ​തൊ​ന്നും ഉപ​യോ​ഗി​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​ത് അവ​ന്റെ അന്ത​സ്സി​ന്റെ ഒരു ഭാ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു.

നാ​ലാ​മ​ത്ത​വൻ ഒന്നും മി​ണ്ടി​യി​രു​ന്നി​ല്ല; എങ്കി​ലും ആ മനു​ഷ്യ​ന്റെ കൂ​റ്റൻ ചു​മ​ലു​കൾ ആളെ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു. തെ​നാർ​ദി​യെർ​ക്കു സം​ശ​യ​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. അതു ഴെൻ​മെ​റാ​യി​രു​ന്നു.

ബ്രൂ​ഴോ​ങ് ഏതാ​ണ്ട് പരു​ഷ​മാ​യി, എങ്കി​ലും ഒരു താന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘എന്താ​ണീ ചി​ല​യ്ക്ക​ണ​ത്?’ ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​ക്കാ​ര​ന്നു കാ​ര്യം നോ​ക്കാൻ പറ്റീ​ട്ടി​ല്ല. അയാൾ വടിവല പി​ടി​ച്ചേ​ലേ​ക്കൊ​ന്നും ചാ​ടി​ല്ല. ഇല്ലാ​ന്ന്, ഉൾ​ക്കു​പ്പാ​യം ചീ​ന്തി, വി​രി​പ്പോ​ണ്ടു കയർ കെ​ട്ടി, വാ​തി​ലിൽ ഓടു തു​ള​ച്ചു, കള്ള​ക്ക​ട​ലാ​സ്സു​വെ​ച്ചൊ​ട്ടി​ച്ചു, കള്ള​ത്താ​ക്കോ​ലു​ണ്ടാ​ക്കി, കാൽലെ ചങ്ങല രാ​വി​മു​റി​ച്ചു, കയർ കെ​ട്ടി​ത്തൂ​ക്കി, ഒളി​ച്ചു മാറി വേഷം മാ​റ്റി നട​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ, താ​നൊ​രു നല്ല തന്റേ​ട​മു​ള്ള ആൺ​കു​ട്ടി​യാ​വ​ണം! ആ തന്ത​പ്പ​ടി​യെ​ക്കൊ​ണ്ട് അതി​നാ​വി​ല്ല; ആ കഴൂ​ന്നു കാ​ര്യം നട​ത്താൻ അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ.’

പൂ​ല്വാ​ലെ​യും [2] കർ​ത്തൂ​ഷും സം​സാ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന ആ സാ​ഹി​ത്യ​ശു​ദ്ധി​യു​ള്ള ഭാ​ഷ​യിൽ—അതിനെ ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങി​ന്റെ ഉറ​പ്പി​ച്ച​തും പു​തി​യ​തും നാ​ട്യം​കൂ​ടി​യ​തും വി​ഷ​മ​വു​മായ ആഭാ​സ​ഭാ​ഷ​യോ​ടു തട്ടി​ച്ചു​നോ​ക്കി​യാൽ റസീ​ന്റെ ഭാ​ഷ​യും അൻ​ദ്രെ ഷെ​നി​യെ​യു​ടെ [3] ഭാ​ഷ​യും തമ്മി​ലു​ള്ള സാ​മ്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നു പറയാം—ബബെ തു​ടർ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു: ‘തന്റെ ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​ക്കാ​ര​ന്റെ മോന്ത കു​ടു​ങ്ങി​യി​രി​ക്ക​ണം. തനി​ക്കൊ​ക്കെ അറി​വാ​വും; മറ്റാൾ ഒരു വെറും പൊ​ണ്ണ​നാ​ണ്. വല്ല വി​രു​ത​നും അയാളെ കൊ​മ്പു വെ​ച്ചി​രി​ക്കും; ഒരു സമയം, ചങ്ങാ​തി​യാ​യി​ക്കൂ​ടിയ ‘ഒരാടാ’ വും കെ​ണി​ച്ച​ത്. മൊ​ങ്പർ​നാ​സ് അതാ ചെ​വി​യോർ​ക്കു, ജേ​ലിൽ​നി​ന്നു​ള്ള ലഹള കേ​ട്ട്വോ? ആ വെ​ളി​ച്ച​മൊ​ക്കെ കണ്ടി​ല്ലേ? അതാ അയാളെ വീ​ണ്ടും പി​ടി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. ഇരു​പ​തു കൊ​ല്ല​വും കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ക്കാം. എനി​ക്കു പേ​ടീ​ല്ല. ഞാ​നൊ​രു പേ​ടി​ത്തൊ​ണ്ട​ന​ല്ല; പക്ഷേ, ഇന്യൊ​ന്നും കാ​ട്ടാൻ​ല്യ, അല്ലെ​ങ്കിൽ, അവർ നമ്മെ​ക്കൊ​ണ്ടും മാ​ച്ചാൻ കളി​പ്പി​ക്കും, അത്ന്നെ. വെ​റു​തെ പ്രാ​ന്തു​പി​ടി​ക്ക​ണ്ടാ; വരൂ ഞങ്ങ​ടെ​കൂ​ടെ; നോ​ക്കൊ​രു​മി​ച്ച് ഒരു കു​പ്പി പഴേ വീ​ഞ്ഞു വാ​ങ്ങി​ക്കു​ടി​ക്കാ.’

‘കു​ടു​ക്കിൽ​പ്പെ​ട്ട ഒരു ചങ്ങാ​തി​യെ ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചു​കൂ​ടാ’, മൊ​ങ്പർ​നാ​സ് പി​റു​പി​റു​ത്തു.

‘ഞാൻ പറയാം.’ അയാ​ളു​ടെ മോന്ത കു​ടു​ങ്ങി. ബ്രൂ​ഴോ​ങ് തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ചു. ‘തൽ​ക്കാ​ലം ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​ക്കാ​രൻ ഒരു കാ​ശി​നി​ല്ല. നോ​നെ​ന്നും അയാൾ​ക്കു ചെ​യ്തു​ടു​ക്കാൻ​ല്യ. പോ​വ്വാ. ഓരോ നി​മി​ഷ​ത്തി​ലും ഏതോ തീ​പ്പെ​ട്ടി​ക്കോൽ വന്നു​പി​ടി​ച്ചു എന്നു പേ​ട്യാ​ണ്.’

മൊ​ങ്പർ​നാ​സ്സി​ന്റെ തട​സ്സ​ത്തി​നു ശക്തി വളരെ കു​റ​ഞ്ഞു; വാ​സ്ത​വ​മെ​ന്തെ​ന്നാൽ, ഒരി​ക്ക​ലും അന്യോ​ന്യം ഉപേ​ക്ഷി​ക്കാ​ത്ത​വ​രായ ഘാ​തു​ക​ന്മാ​രു​ടെ വി​ശ്വ​സ്ത​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി ആ നാ​ലു​പേർ, തങ്ങൾ​ക്കു വരാ​വു​ന്ന ആപ​ത്ത് അത്യ​ധി​ക​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും, വല്ല ചു​മ​രി​നും മീതേ തെ​നാർ​ദി​യെ​രെ കണ്ടേ​യ്ക്കു​മെ​ന്നു​ള്ള ആശ​കൊ​ണ്ടു രാ​ത്രി​മു​ഴു​വൻ പതു​ങ്ങി​ന​ട​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​തെ നന്നാ​യി​വ​രു​ന്ന രാ​ത്രി​യും—എല്ലാ തെ​രു​വു​ക​ളും ആൾ​സ്സ​ഞ്ചാ​ര​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​യാ​യി​ത്തീ​ര​ത്ത​ക്ക​വ​ണ്ണം അത്ര ഇര​മ്പി​യ​താ​യി​രു​ന്ന മഴയും—അവരെ ചു​രു​ട്ടി​ക്ക​ള​ഞ്ഞി​രു​ന്ന തണു​പ്പും, അവ​രു​ടെ ഈറൻ​പി​ണ്ടി​യായ ഉടു​പ്പും, നിറയെ ദ്വാ​ര​മു​ള്ള പാ​പ്പാ​സ്സു​ക​ളും, ജെ​യി​ലിൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ട്ട ഭയ​ങ്കര ശബ്ദ​ങ്ങ​ളും, നേരം പോ​ക​ലും, അവർ കണ്ടെ​ത്തിയ പാ​റാ​വു​ഭ​ട​നും, ആശ​കെ​ട​ലും എല്ലാം​കൂ​ടി, ഒരു​സ​മ​യം തെ​നാർ​ദി​യെ​രു​ടെ ജാ​മാ​താ​വാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന മൊ​ങ്പർ​നാ​സ് തന്നെ കീ​ഴ​ട​ങ്ങി. ഒരു നി​മി​ഷം കൂ​ടി​യേ വേ​ണ്ടു, അവർ പോ​യ്ക്ക​ഴി​ഞ്ഞേ​നേ. കപ്പൽ പൊ​ളി​ഞ്ഞ് അപ​ക​ട​ത്തിൽ​പ്പെ​ട്ട​വർ, പൊ​ന്തി​ക്കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്ന കപ്പൽ വീ​ണ്ടും ദൂ​ര​ത്ത് ആകാ​ശാ​ന്ത​ത്തിൽ മറ​ഞ്ഞു​പോ​യ​താ​യി​ക്കാ​ണെ, തങ്ങ​ളു​ടെ മര​ത്തെ​രി​പ്പിൽ​കി​ട​ന്നെ​ന്ന​പോ​ലെ, തെ​നാർ​ദി​യെർ തന്റെ മതി​ലി​ന്മേൽ കി​ട​ന്നു കി​ത​യ്ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

അയാൾ​ക്ക് അവരെ വി​ളി​ച്ചു​നോ​ക്കാൻ ധൈ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല; ഒരു ശബ്ദ​മെ​ങ്ങാ​നും കേ​ട്ടാൽ മതി, കാ​ര്യം മു​ഴു​വ​നും തക​രാ​റാ​യി. അയാൾ​ക്ക് ഒരു യു​ക്തി​തോ​ന്നി, ഒടു​വി​ല​ത്തെ ഒരു യു​ക്തി, ഒരു ദി​വ്യ​ജ്ഞാ​ന​ത്തി​ന്റെ മി​ന്നി​ച്ച; പു​തു​കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ പു​ക​ക്കു​ഴ​ലിൽ​നി​ന്ന​ഴി​ച്ചു കൈ​യി​ലാ​ക്കി​യി​രു​ന്ന ബ്രൂ​ഴോ​ങ്ങി​ന്റെ കയ​റ്റിൻ​ക​ഷ്ണം അയാൾ കു​പ്പാ​യ​ക്കീ​ശ​യിൽ​നി​ന്നു വലി​ച്ചെ​ടു​ത്ത് ആ വേ​ലി​ക്കു​ള്ളി​ലേ​ക്ക് ഒരേ​റെ​റി​ഞ്ഞു.

ഈ കയർ അവ​രു​ടെ കാ​ല്ക്കൽ ചെ​ന്നു പതി​ച്ചു.

‘ഒരു മൊ​ട്ട​ച്ചി,’ [4] ബബെ പറ​ഞ്ഞു.

‘എന്റെ കാരാമ,’ [5] ബ്രൂ​ഴോ​ങ് പറ​ഞ്ഞു.

‘ചാ​രാ​യ​ക്ക​ട​ക്കാ​രൻ അതാ’, മൊ​ങ്പർ​നാ​സ് പറ​ഞ്ഞു.

അവർ മേ​ല്പോ​ട്ടു നോ​ക്കി. തെ​നാർ​ദി​യെർ തന്റെ തല അല്പ​മൊ​ന്നു പൊ​ന്തി​ച്ചു.

‘ക്ഷണം!’ മൊ​ങ്പർ​നാ​സ് പറ​ഞ്ഞു. ‘ബ്രൂ​ഴോ​ങ്, തന്റെ കയ​റ്റിൻ​ബാ​ക്കി കൈ​യി​ലു​ണ്ടോ?’

‘ഉവ്വ്.’

‘രണ്ടു തു​മ്പും കൂ​ട്ടി​ക്കെ​ട്ടൂ; നമു​ക്ക് അയാൾ​ക്കെ​റി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കുക; അയാൾ അത് മതി​ലി​നോ​ടു കൂ​ട്ടി​ക്കെ​ട്ടി​ക്കൊ​ള്ളും; അതു മതി, അയാൾ​ക്കു താ​ഴ​ത്തെ​ത്താം.’ തെ​നാർ​ദി​യെർ എന്തെ​ങ്കി​ലും വര​ട്ടെ എന്നു​വെ​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു:

‘എനി​ക്കു തണു​പ്പു​കൊ​ണ്ട് അന​ങ്ങാൻ വയ്യാ.’

‘ഞങ്ങൾ ചൂ​ടു​പി​ടി​പ്പി​ച്ചു തരാം.’

‘എനി​ക്ക് അന​ങ്ങി​ക്കൂ​ടാ.’

‘ഇങ്ങോ​ട്ടു​ര​സി​ക്കൊ​ള്ളു, ഞങ്ങൾ പി​ടി​ക്കാം.’

‘എന്റെ കൈ മര​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.’

‘കയർ മതി​ലോ​ടു കെ​ട്ടി​യാൽ മാ​ത്രം മതി.’

‘എനി​ക്കു വയ്യാ.’

‘എന്നാൽ നമ്മ​ളിൽ ഒരാൾ മേ​ല്പോ​ട്ടു കയറണം.’ മൊ​ങ്പർ​നാ​സ് പറ​ഞ്ഞു.

‘മൂ​ന്നു നില!’ ബ്രൂ​ഴോ​ങ് അത്ഭു​ത​പ്പെ​ട്ടു പറ​ഞ്ഞു.

പണ്ടു ചെ​റ്റ​ക്കു​ടി​ലിൽ ഒര​ടു​പ്പാ​യി ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു​പോ​ന്നി​രു​ന്ന ഒരു പഴയ പു​ക​ക്കു​ഴൽ ആ മതി​ലി​ലൂ​ടെ പോയി തെ​നാർ​ദി​യെ​രു​ള്ള സ്ഥ​ലം​വ​രെ എത്തി​യി​രു​ന്നു. അന്നു വളരെ ഇടി​ഞ്ഞു​പൊ​ളി​ഞ്ഞു മു​ഴു​വ​നും വി​ണ്ടു​മ​ല​ച്ചി​രു​ന്ന ആ പു​ക​ക്കു​ഴൽ പി​ന്നീ​ടു വീ​ണു​പോ​യി; എങ്കി​ലും അതി​ന്റെ അട​യാ​ള​ങ്ങൾ ഇന്നും കാണാം.

അതു വളരെ വണ്ണം കു​റ​ഞ്ഞ​താ​യി​രു​ന്നു.

‘ആ വഴിയേ ഒരാൾ​ക്കു കയ​റി​ച്ചെ​ല്ലാം,’ മൊ​ങ്പർ​നാ​സ് പറ​ഞ്ഞു.

‘ആ പു​ക​ക്കു​ഴ​ലി​ലൂ​ടെ?’ ബബെ ഉച്ച​ത്തിൽ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു, ‘ഒരു മു​തിർ​ന്നോ​നെ​ക്കൊ​ണ്ട് ഒരി​ക്ക​ലും വയ്യാ! അതി​ന്നൊ​രു ചി​ടു​ങ്ങൻ വേണം.’

‘ഒരു ചി​ടു​ങ്ങ​നെ ഉണ്ടാ​ക്ക​ണം,’ ബ്രൂ​ഴോ​ങ് തു​ടർ​ന്നു.

‘എവി​ടു​ന്നാ നോ​ക്കൊ​രു കു​ട്ട്യേ കി​ട്ട​ണ്?’ ഗ്വേൽ​മെർ ചോ​ദി​ച്ചു.

‘നി​ല്ക്കൂ,’ മൊ​ങ്പർ​നാ​സ് പറ​ഞ്ഞു, ‘ആ സാ​ധ​നം​ത​ന്നെ എന്റെ കൈ​യി​ലു​ണ്ട്.’

അവൻ വള​രെ​പ്പ​തു​ക്കെ പടി​വാ​തിൽ തു​റ​ന്നു, തെ​രു​വി​ലൂ​ടെ ആരും പോ​കു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു നോ​ക്കി​ത്തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി, സൂ​ക്ഷി​ച്ചു പു​റ​ത്തേ​ക്കി​റ​ങ്ങി, വാതിൽ വീ​ണ്ടും അട​ച്ചു. ബസ്തീ​ലി​ന്റെ വഴി​ക്ക് ഒരോ​ട്ടം കൊ​ടു​ത്തു.

ഏഴെ​ട്ടു മി​നി​ട്ടു കഴി​ഞ്ഞു—തെ​നാർ​ദി​യെർ​ക്കാ​ക​ട്ടെ, എണ്ണാ​യി​രം നൂ​റ്റാ​ണ്ട്; ബബെ ബ്രൂ​ഴോ​ങ്, ഗ്വെൽ​മെർ, ഇവ​രാ​രും വാ​യ​യൊ​ന്നു തു​റ​ന്നി​ട്ടി​ല്ല; ഒടു​വിൽ പടി​വാ​തിൽ ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി തു​റ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു; മൊ​ങ്പർ​നാ​സ്, ശ്വാ​സ​മി​ല്ലാ​തെ, പി​ന്നാ​ലെ ഗവ്രോ​ഷു​മാ​യി അവി​ടെ​യെ​ത്തി. മഴ​കാ​ര​ണം അപ്പോ​ഴും തെ​രു​വി​ലെ​ങ്ങും ആളി​ല്ല.

ഗവ്രോ​ഷ് കു​ട്ടി വേ​ലി​ക്ക​ക​ത്തേ​ക്കു കട​ന്നു, ഘാ​തു​ക​ന്മാ​രു​ടെ​യെ​ല്ലാം മട്ടു​കൾ ഒരു ശാ​ന്ത​ഭാ​വ​ത്തിൽ നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടു. അവ​ന്റെ തല​യിൽ​നി​ന്നു വെ​ള്ളം ഒഴു​കു​ന്നു​ണ്ട്. ഗ്വെൽ​മെർ അവ​നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘ഏ, ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രൻ, താൻ ഒരാ​ളാ​ണോ?’

ഗവ്രോ​ഷ് ചു​മ​ലൊ​ന്നു ചു​ളു​ക്കി, എന്നി​ട്ടു പറ​ഞ്ഞു: ‘എന്നെ​പ്പോ​ലു​ള്ള ഒരു കു​ട്ടി ഒരാ​ളാ​ണ്; തന്നെ​പ്പോ​ലു​ള്ള ആളുകൾ പി​ഞ്ചു​കു​ട്ടി​ക​ളും.’

‘ചി​ടു​ങ്ങ​ന്റെ നാ​ക്കി​ന്ന് ഒറ​പ്പു​ണ്ട്,’ ബബെ ഉച്ച​ത്തിൽ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ടു.

‘പാ​രി​സ്സി​ലെ ചി​ടു​ങ്ങൻ വൈ​ക്കോ​ലോ​ണ്ടു കെ​ട്ടി​ണ്ടാ​ക്കീ​ത​ല്ല.’ ബ്രൂ​ഴോ​ങ് തു​ടർ​ന്നു.

‘നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്താ വേ​ണ്ട​ത്?’ ഗവ്രോ​ഷ് ചോ​ദി​ച്ചു.

മൊ​ങ്പർ​നാ​സ് മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: ‘ആ പു​ക​ക്കു​ഴ​ലി​ലേ​ക്ക് കേറണം.’

‘ഈ കയ​റും​കൊ​ണ്ട്,’ ബബെ പറ​ഞ്ഞു.

‘എന്നി​ട്ട് അത​വി​ടെ കെ​ട്ടാ,’ ബ്രൂ​ഴോ​ങ് തു​ടർ​ന്നു.

‘മതി​ലി​ന്റെ ഒത്ത മോളിൽ,’ ബബെ പറ​ഞ്ഞു.

‘ജനാ​ല​ടെ വെ​ല​ങ്ങ​ന​ഴ്യോ​ട്,’ ബ്രൂ​ഴോ​ങ് തു​ടർ​ന്നു.

‘എന്നി​ട്ട്?’ ഗവ്രോ​ഷ് ചോ​ദി​ച്ചു.

‘അതാ!’ ഗ്വെൽ​മെർ പറ​ഞ്ഞു.

തെ​മ്മാ​ടി​ച്ചെ​ക്കൻ ആ കയറും, പു​ക​ക്കു​ഴ​ലും, മതി​ലും, ജനാ​ല​ക​ളും ഒന്നു നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടു; എന്നി​ട്ട് ‘ഇതേ ഉള്ളൂ!’ എന്ന അർ​ത്ഥ​ത്തിൽ അനിർ​വ​ച​നീ​യ​വും പു​ച്ഛ​മ​യ​വു​മായ ഒരു ശബ്ദം പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചു.

‘അവിടെ അതാ ഒരാ​ളു​ണ്ട്; ആ ആളെ താൻ രക്ഷി​ക്ക​ണം,’ മൊ​ങ്പർ​നാ​സ് പറയാൻ തു​ട​ങ്ങി.

‘സാ​തി​ക്ക്യോ?’ ബ്രൂ​ഴോ​ങ് വീ​ണ്ടും ആരം​ഭി​ച്ചു.

‘പൊട്ട!’ ആ ചോ​ദ്യം മുൻപു തന്നോ​ട് ആരും ചോ​ദി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ഒന്നാ​ണെ​ന്ന​പോ​ലെ ആ കു​ട്ടി മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

അവൻ പാ​പ്പാ​സ്സൂ​രി.

ഗ്വെൽ​മെർ ഗവ്രോ​ഷി​ന്റെ ഒരു കൈ പി​ടി​ച്ച് ആ ചെ​റ്റ​ക്കു​ടി​ലി​ന്റെ മു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് എടു​ത്തു​വെ​ച്ചു—അതി​ന്റെ തു​രു​മ്പു​പി​ടി​ച്ച പലകകൾ ആ അങ്ങാ​ടി​ച്ചെ​ക്ക​ന്റെ കനം​കൊ​ണ്ടു കു​നി​ഞ്ഞു; എന്നി​ട്ട്, മൊ​ങ്പർ​നാ​സ് പോയ അവ​സ​ര​ത്തിൽ ബ്രൂ​ഴോ​ങ് കെ​ട്ടി​യി​ഴ​യി​ട്ടു വെ​ച്ചി​രു​ന്ന കയർ വാ​ങ്ങി അവ​ന്റെ കൈയിൽ കൊ​ടു​ത്തു, തെ​മ്മാ​ടി​ച്ചെ​ക്കൻ പു​ക​ക്കു​ഴ​ലി​ന്റെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു ചെ​ന്നു; അതിനു വലിയ പ്ര​യാ​സ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല— മേൽ​പ്പു​ര​യോ​ളം എത്തി​യി​രു​ന്ന ഒരു വലിയ വി​ട​വി​നു നാം നന്ദി പറയുക. അവൻ മേ​ല്പോ​ട്ടു കയറാൻ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന സമ​യ​ത്ത് ആയു​സ്സും രക്ഷ​യും അടു​ത്തെ​ത്തു​ന്ന​താ​യി​ക്ക​ണ്ടു തെ​നാർ​ദി​യെർ മതി​ലി​നു മു​ക​ളി​ലൂ​ടെ കു​നി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കി; പ്ര​ഭാ​ത​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ​ത്തെ പ്ര​കാ​ശ​നാ​ളം വി​യർ​പ്പൊ​ഴു​കു​ന്ന അയാ​ളു​ടെ നെ​റ്റി​ത്ത​ട​ത്തി​ലും കരു​വാ​ളി​ച്ച കവി​ളെ​ല്ലു​ക​ളി​ലും, കൂർ​ത്ത​തും പൈ​ശാ​ചി​ക​വു​മായ മൂ​ക്ക​ത്തും, എടു​ത്തു​പി​ടി​ച്ചു നി​ല്ക്കു​ന്ന നരച്ച മീ​ശ​യി​ലും തട്ടി; ഗവ്രോ​ഷി​ന് ആളെ മന​സ്സി​ലാ​യി

‘ഹോ ഹോ! എന്റെ അച്ഛ​നാ​ണ്! ആട്ടെ. അതു​കൊ​ണ്ടു വി​രോ​ധ​മി​ല്ല!’

കയർ കടി​ച്ചു​പി​ടി​ച്ച് അവൻ മേ​ല്പോ​ട്ടു കയറാൻ തു​ട​ങ്ങി.

അവൻ ആ ചെ​റു​കു​ടി​ലി​ന്റെ ഒത്ത​മു​ക​ളി​ലെ​ത്തി, കു​തി​ര​പ്പു​റ​ത്തെ​ന്നെ​പോ​ലെ പഴയ മതി​ലിൻ​മു​ക​ളി​ലൂ​ടെ സവാരി ചെ​യ്തു ചെ​ന്നു, ജനാ​ല​യു​ടെ മു​ക​ളി​ല​ത്തെ വി​ല​ങ്ങ​ന​ഴി​യി​ന്മേൽ കയർ പി​ടി​ച്ചു​കെ​ട്ടി.

ഒരു നി​മി​ഷം​കൂ​ടി കഴി​ഞ്ഞു, തെ​നാർ​ദി​യെർ തെ​രു​വി​ലെ​ത്തി.

കൽ​വി​രി​യി​ലെ​ത്തി​യ​തോ​ടു​കൂ​ടി, അപ​ക​ട​മൊ​ക്കെ തീർ​ന്നു എന്നു കണ്ട​തോ​ടു​കൂ​ടി, അയാ​ളു​ടെ ക്ഷീ​ണം തീർ​ന്നു, തണു​പ്പു മാറി, വി​റ​യും മാറി; താൻ കട​ന്നു പോന്ന ഭയ​ങ്ക​ര​സ്ഥി​തി​ക​ളെ​ല്ലാം ഒരു മഞ്ഞിൻ​പു​ക​പോ​ലെ പറ​പ​റ​ന്നു. ആ അസാ​ധാ​ര​ണ​വും അതി​നി​ഷ്ഠു​ര​വു​മായ മനഃ​സ്ഥി​തി വീ​ണ്ടും ഉറ​ക്ക​മു​ണർ​ന്നു; മുൻ​പോ​ട്ടു നട​ക്കാൻ തയ്യാ​റാ​യി അയാൾ നീ​ണ്ടു​നി​വർ​ന്നു നി​ല​ക്കൊ​ണ്ടു.

ആ മനു​ഷ്യ​ന്റെ ഒന്നാ​മ​ത്തെ വാ​ക്ക് ഇതാ​യി​രു​ന്നു: ‘അപ്പോൾ ഇനി ആരെ​യാ​ണ് നമു​ക്ക് തി​ന്നേ​ണ്ട​ത്?’

കൊ​ല്ലുക, ചതി​ച്ചു കഥ​ക​ഴി​ക്കുക, തട്ടി​പ്പ​റി​ക്കുക എന്നെ​ല്ലാ​മർ​ത്ഥ​മു​ള്ള ഈ ഭയ​ങ്ക​ര​മായ അഭി​പ്രാ​യ​പ്ര​ക​ട​ന​ത്തി​ന്റെ സാരം വി​വ​രി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ല്ല. തി​ന്നുക ശരി​ക്കു​ള്ള അർ​ത്ഥം: വി​ഴു​ങ്ങുക.

‘നോ​ക്കൊ​രു മു​ക്കി​ച്ചെ​ന്നു​കൂ​ടാ.’ ബ്രൂ​ഴോ​ങ് പറ​ഞ്ഞു. ‘അതു രണ്ടു വാ​ക്കോ​ണ്ടു കഴ്ച്ചു, പിര്യ. റ്യു പ്ളു​മെ​യിൽ നല്ല പശി​മ​ള്ള ഒരു പണി​ണ്ടാർ​ന്നു—ഒരാൾ​സ്സ​ഞ്ചാ​ര​ല്യാ​ത്ത തെ​രു​വ്, ഒരൊ​റ്റ​യ്ക്കു​ള്ള വീട്, ഒരു തോ​ട്ട​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള ഒരു തു​രു​മ്പു​പി​ടി​ച്ച പടി, കൂ​ട്ടി​നാ​രൂ​ല്യാ​ത്ത സ്ത്രീ​കൾ.’

‘ശരി!’ പി​ന്നെ എന്തു​കൊ​ണ്ടു വേ​ണ്ടാ?’ തെ​നാർ​ദി​യെർ കല്പി​ച്ചു ചോ​ദി​ച്ചു.

‘നി​ങ്ങ​ടെ മോള് എപ്പൊ​നൈൻ അത​ന്യേ​ഷി​ക്കാൻ പോയി,’ ബബെ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു.

‘എന്നി​ട്ട് അവൾ മഞോ​വി​ന് ഒരു ബി​സ്കോ​ത്തും കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു,’ ഗ്വെൽ​മെർ തു​ടർ​ന്നു. ‘അവ്ടൊ​ന്നും കാ​ട്ടീ​ട്ടു പലല്യ.’

‘ആ പെ​ണ്ണു വി​ഡ്ഢി​യ​ല്ല,’ തെ​നാർ​ദി​യെർ പറ​ഞ്ഞു, ‘എങ്കി​ലും ഒന്നു നോ​ക്ക​ണം.’

‘അതേ, അതേ,’ ബ്രൂ​ഴോ​ങ് പറ​ഞ്ഞു: ‘അതൊ​ന്നു നോ​ക്ക​ണം.’

ഈയി​ട​യ്ക്ക് അവരിൽ ആരും​ത​ന്നെ ഗവ്രോ​ഷി​നെ​പ്പ​റ്റി അന്വേ​ഷി​ച്ച​താ​യി തോ​ന്നി​യി​ല്ല; അവൻ ഈ സം​ഭാ​ഷ​ണ​സ​മ​യ​ത്തു വേ​ലി​ക്കു​റ്റി​ക​ളി​ലൊ​ന്നിൽ ചെ​ന്നി​രി​പ്പാ​യി; ഒരു സമയം അച്ഛ​നെ​ങ്കി​ലും തന്റെ നേർ​ക്കു നോ​ക്കി​യേ​ക്കാ​മെ​ന്നു കരുതി അവൻ കുറേ നേരം കാ​ത്തു; എന്നി​ട്ട് അവൻ വീ​ണ്ടും തന്റെ പാ​പ്പാ​സ്സെ​ടു​ത്തി​ട്ടു കൊ​ണ്ടു പറ​ഞ്ഞു, ‘അങ്ങ​നെ​യാ​ണ​ല്ലേ? എന്റെ മു​തിർ​ന്നാ​ളു​ക​ളേ, നി​ങ്ങൾ​ക്ക് ഇനി​യെ​ന്നെ​ക്കൊ​ണ്ടു കാ​ര്യ​മി​ല്ല. ഇപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ കെ​ണി​യിൽ​നി​ന്നു പു​റ​ത്താ​യി. ശരി, ഞാൻ പോണു. എനി​ക്കു ചെ​ന്ന് എന്റെ പി​ള്ള​രെ ഉറ​ക്ക​മു​ണർ​ത്ത​ണം.’

അവൻ ഒരു നട കൊ​ടു​ത്തു.

ആ അഞ്ചു​പേ​രും ഓരോ​രു​ത്ത​നാ​യി വേ​ലി​ക്ക​ക​ത്തു​നി​ന്നു പു​റ​ത്തു കട​ന്നു.

റ്യു ദെ​ബ​ല്ലെ​ത്തി​ന്റെ മൂ​ല​യ്ക്ക​ലൂ​ടെ ഗവ്രോ​ഷ് പോ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, ബബെ തെ​നാർ​ദി​യെ​രെ അടു​ക്ക​ലേ​ക്കു വി​ളി​ച്ചു.

‘ആ കു​ട്ട്യേ നെ​ങ്ങൾ ഒന്നു നല്ലോ​ണം നോ​ക്കി​ക്ക​ണ്ടോ?’ അവൻ ചോ​ദി​ച്ചു.

‘ഏതു കു​ട്ടി​യെ?’

‘ആ മതി​ലിൻ​മോ​ളി​ലേ​ക്കു കേറി നെ​ങ്ങൾ​ക്കു കയ​റെ​ത്തി​ച്ചു​ത​ന്ന കു​ട്ട്യേ.’

‘അത്ര നോ​ക്കി​യി​ല്ല.’

‘എന്തോ, നല്ല നി​ശ്ച​ല്യ; പക്ഷേ, അതു നെ​ങ്ങ​ടെ മോ​നാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നി.’

‘ആഹാ!’ തെ​നാർ​ദി​യെർ പറ​ഞ്ഞു. ‘നി​ങ്ങൾ​ക്ക​ങ്ങ​നെ തോ​ന്നി​യോ?’